W wydanym orzeczeniu Trybunał przyjrzał się sytuacji, w której prawo krajowe wymagało w przypadku refundacji kosztownych pozaszpitalnych świadczeń zdrowotnych udzielanych w innym państwie UE uzyskania uprzedniej zgody instytucji swojego państwa.

Komisja wniosła do Trybunału Sprawiedliwości o stwierdzenie uchybienia przez Francję zobowiązaniom państwa członkowskiego, uznawszy, że niektóre przepisy krajowe dotyczące refundacji określonych planowanych świadczeń zdrowotnych – czyli świadczeń zdrowotnych, które ubezpieczony zamierza uzyskać w innym niż Francja państwie członkowskim – są niezgodne z prawem Unii. Komisja uważała po pierwsze, że przepisy francuskiego kodeksu zabezpieczenia społecznego uzależniające od uzyskania uprzedniej zgody właściwej instytucji francuskiej refundację pozaszpitalnych świadczeń zdrowotnych zaplanowanych w innym państwie członkowskim, do których niezbędne jest użycie aparatury medycznej wymagającej znacznych nakładów, są niezgodne ze swobodą świadczenia usług. Chodziło tu na przykład o aparaturę do obrazowania lub spektrometry magnetycznego rezonansu jądrowego, stosowane w diagnostyce i leczeniu m.in. nowotworów, niektórych rodzajów porażenia mózgowego, itp.
Trybunał stwierdził, że zgodnie z jego utrwalonym orzecznictwem świadczenia medyczne udzielane za wynagrodzeniem objęte są zakresem przedmiotowym swobody świadczenia usług bez potrzeby dokonywania rozróżnienia, czy świadczeń zdrowotnych udzielono w ramach opieki szpitalnej, czy też poza szpitalem.

Zwrócił on uwagę, że swoboda świadczenia usług obejmuje swobodę usługobiorców, a konkretnie osób wymagających opieki medycznej, do tego by bez przeszkód udały się do innego państwa członkowskiego w celu skorzystania tam ze wspomnianych usług. Tymczasem wymóg uzyskania uprzedniej zgody, któremu podlega w ustawodawstwie francuskim refundacja świadczeń zdrowotnych wiążących się z użyciem aparatury medycznej wymagającej znacznych nakładów może zniechęcić osoby objęte francuskim systemem ubezpieczeń społecznych do korzystania z usług podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych mających siedzibę w innym państwie członkowskim, a nawet im to uniemożliwić, co rzeczywiście stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług.

Jednakże niezależnie od miejsca będącego szpitalem lub nie, w którym jest zainstalowana i użytkowana aparatura medyczna wymagająca znacznych nakładów wymieniona w sposób enumeratywny w kodeksie zdrowia publicznego powinna, ze względu na swój szczególnie kosztowny charakter, móc zostać objęta polityką planowania tego rodzaju, jak polityka określona we francuskich przepisach, zwłaszcza jeśli chodzi o liczbę urządzeń i ich rozmieszczenie, co powinno przyczyniać się do zapewnienia wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych, których oferta jest zracjonalizowana, stała, zrównoważona i dostępna na całym obszarze kraju, lecz także mieć na celu uniknięcie, na tyle na ile jest to możliwe, wszelkiego marnotrawstwa środków finansowych, technicznych i kadrowych. Jako przykład można podać choćby koszty zakupu i użytkowania aparatury niezbędnej do wykrywania i leczenia nowotworów, wynoszące tysiące, czy wręcz miliony euro.
W związku z tym, w świetle zagrożeń zarówno dla organizacji polityki ochrony zdrowia publicznego, jak i dla równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego, wymóg uzyskania uprzedniej zgody na tego rodzaju świadczenia zdrowotne stanowi w obecnym stanie prawnym Unii uzasadnione ograniczenie.

Niemniej jednak Trybunał przypomniał, że system uprzedniej zgody powinien opierać się na obiektywnych, niedyskryminacyjnych i znanych z góry kryteriach, w celu zakreślenia ram uznania władz krajowych, aby nie był on stosowany w sposób arbitralny. Taki system musi ponadto opierać się na łatwo dostępnym systemie proceduralnym gwarantującym zainteresowanym, że ich wniosek zostanie rozpatrzony obiektywnie i bezstronnie w rozsądnym terminie, a ewentualna odmowa udzielenia zgody będzie ponadto mogła zostać zaskarżona do sądu. W niniejszym przypadku Komisja nie wystąpiła z żadnym konkretnym zarzutem odnośnie do proceduralnych i materialnych przepisów francuskich regulujących ramy instytucji uprzedniej zgody.

Po drugie Komisja utrzymywała, że Francja nie wykonała orzeczenia Trybunału, zgodnie z którym jeżeli kwota refundowana kosztów poniesionych w związku z usługami szpitalnymi świadczonymi w państwie członkowskim pobytu, skalkulowana na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie członkowskim, jest niższa od kwoty, która zostałaby wypłacona na podstawie ustawodawstwa obowiązującego w państwie członkowskim ubezpieczenia w przypadku hospitalizacji na jego terytorium, właściwa instytucja powinna przyznać osobie objętej ubezpieczeniem społecznym uzupełniającą refundację w wysokości równej tej różnicy.

W tej kwestii Trybunał stwierdził, że francuskie przepisy stanowią, iż w przypadku świadczeń zdrowotnych udzielonych w innym państwie członkowskim pacjent ma prawo do refundacji na takich samych warunkach, jak gdyby poddał się leczeniu we Francji, w granicach wydatków faktycznie poniesionych przez osobę objętą ubezpieczeniem społecznym. Tym samym przepisy te obejmują uprawnienie osób objętych francuskim systemem ubezpieczeń społecznych do uzupełniającej refundacji na koszt właściwej instytucji francuskiej w razie wystąpienia różnicy w wysokości świadczeń objętych zakresem zabezpieczenia społecznego między państwem ubezpieczenia i państwem hospitalizacji, zgodnie z orzecznictwem Trybunału.
Stwierdzenie to znajduje potwierdzenie w okoliczności, że Komisja nie wskazała przepisów krajowych stojących na przeszkodzie stosowaniu orzecznictwa Trybunału. Nie odnotowała również istnienia ani orzeczeń sądów francuskich odmawiających omawianego prawa do uzupełniającej refundacji, ani jakiejkolwiek praktyki administracyjnej mogącej pozbawić osoby ubezpieczone rzeczonego prawa.

W związku z powyższym skarga Komisji przeciwko Francji została oddalona w całości.

Tak wynika z wyroku z dnia 5 października 2010 r. w sprawie C-512/08 Komisja przeciwko Francji.

Opracowanie: Rafał Bujalski, Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line