Jesteśmy spółką cywilną prowadzącą działalność gospodarczą na zasadach ogólnych (PKPiR) oraz podlegającą opodatkowaniu w zakresie podatku od towarów i usług.
W maju 2009 r. zmarł nasz ojciec prowadzący działalność gospodarczą na zasadach ogólnych (PKPiR) oraz podlegający opodatkowaniu w zakresie podatku od towarów i usług. W związku z tym, trzech braci po zmarłym ojcu przejęło firmę razem z całym majątkiem. W dniu 23 czerwca 2009 r. otworzyliśmy spółkę cywilną.
W miesiącu sierpniu otrzymaliśmy dwie faktury:
1) PGNiG (gazownictwo) faktura wystawiona na spółkę cywilną, data wystawienia 20 lipca 2009 r., ale gaz za okres od dnia 17 kwietnia do 18 czerwca 2009 r.
2) Ścieki i woda rachunek wystawiony również na spółkę cywilną, data wystawienia 9 lipca 2009 r., ale za okres od dnia 1 maja do 30 czerwca 2009 r.
Czy w opisanej sytuacji faktury te stanowią dla spółki koszt uzyskania przychodu?
Wydatki objęte wskazanymi w treści pytania fakturami spółka spadkobierców może wliczyć w koszty uzyskania przychodów zarówno w odniesieniu do kosztów okresu przed śmiercią spadkodawcy, jak i okresów późniejszych.
Na wstępie chciałbym zauważyć, że wskazane w pytaniu wydatki są tego samego rodzaju - zarówno opłaty za wodę i ścieki jak i energię elektryczną stanowią koszty pośrednio związane z działalnością gospodarczą. Pośrednie koszty uzyskania przychodów są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 22 ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. - dalej u.p.d.o.f.). W opisanym w pytaniu stanie faktycznym właściwe rozpoznanie kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do tych wydatków wymaga wyodrębnienia okresów, które wykazują różnego rodzaju związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pierwszym z takich okresów jest okres przed śmiercią prowadzącego działalność gospodarczą. proszę zauważyć, że koszty tego okresu (a więc wydatki za gaz od dnia 17 kwietnia do daty śmierci) ponoszone były w związku przyczynowo-skutkowym z prowadzoną przez zmarłego działalnością gospodarczą, nie zaś z działalnością gospodarczą spadkobierców. By uregulować taką sytuację, przepis art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - dalej o.p. wprowadził zasadę, iż spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Regulacja ta dotyczy również praw niemajątkowych związanych z działalnością gospodarczą, o ile spadkobiercy będą prowadzić działalność gospodarczą na ich rachunek (art. 97 § 2 o.p.). Możliwe jest więc zaliczenie do kosztów podatkowych spółki cywilnej spadkobierców kosztów, do potrącenia których prawo nabył spadkodawca. W przypadku kosztów pośrednich będą to koszty dotyczące okresów przed śmiercią spadkodawcy. Jedynym warunkiem jest wymóg, by koszty takie nie były potrącone przez spadkodawcę przed jego śmiercią. Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Zakopanem z dnia 31 maja 2007 r., PD/415-9/07, http://sip.mf.gov.pl/sip.
Kolejnym okresem, który może budzić wątpliwości jest okres między datą śmierci spadkodawcy, a podjęciem działalności gospodarczej przez spółkę cywilną spadkobierców. Należy zauważyć, że nabycie spadku przez spadkobierców następuje z datą otwarcia spadku, a więc śmierci spadkodawcy (art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Ponoszone w tym czasie przez wspólników koszty nie pozostawały więc w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną wówczas przez nich ani spadkodawcę. Koszty te poniesione zostały jednak w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów spadkobierców w przyszłości, posiadają więc związek przyczynowo-skutkowy z przychodami spółki cywilnej (art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.). Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław-Fabryczna z dnia 29 listopada 2004 r., PD I 415-5096-106/04, http://sip.mf.gov.pl/sip.

Koszty poniesione po podjęciu działalności gospodarczej przez spółkę cywilną spadkobierców i ich podatkowa kwalifikacja nie powinny budzić wątpliwości, należy do nich stosować zasady ogólne rozpoznawania kosztów podatkowych. O ile więc nie zachodzą szczególne okoliczności po dacie zawiązania spółki wskazane w pytaniu wydatki stanowić będą koszty pośrednie działalności spadkobierców. Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nakle nad Notecią z dnia 13 czerwca 2006 r., PD/415-43/06, http://sip.mf.gov.pl/sip.
Podsumowując, spółka cywilna spadkobierców może zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki objęte wskazanymi w pytaniu fakturami.

Krzysztof Klimek