Kwalifikacje zawodowe wymagane od 1 września 2009 r. od nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach

Od 1 września 2009 roku wejdą w życie nowe przepisy dotyczące kwalifikacji zawodowych nauczycieli. W niniejszym komentarzu zostały omówione wymagania kwalifikacyjne, które od 1 września 2009 roku będą obowiązywały nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach. Czytelnik tego komentarza będzie mógł się dowiedzieć jakie będą stawiane wymagania kwalifikacje nauczycielom zatrudnionym w gimnazjach w zależności od rodzaju prowadzonych zajęć lub nauczanego przedmiotu. Ponadto w komentarzu zostały wykazane najważniejsze zmiany, jakie wprowadzają nowe przepisy w zakresie kwalifikacji zawodowych nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach. Komentarz przeznaczony jest dla dyrektorów gimnazjów, nauczycieli, organów prowadzących szkoły oraz dla osób zainteresowanych problematyką kwalifikacji zawodowych nauczycieli.

Wstęp
Ustawodawca dopuścił możliwość określenia przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w drodze rozporządzenia szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających określonego wykształcenia. W okresie od 8 października 2002 roku do 1 września 2009 roku szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.). Jednak od 1 września 2009 roku wejdzie w życie nowe rozporządzenie określające szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli, a mianowicie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 r. Nr 50, poz. 400). W niniejszym komentarzu zostaną omówione wymagania kwalifikacyjne stawiane wobec osób zatrudnionych na stanowisku nauczyciela w gimnazjach, które będą obowiązywały właśnie od 1 września 2009 roku.

1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przedmiotów

Przepis § 3 nowego rozporządzenia określa kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela przedmiotów w gimnazjach obowiązujące od 1 września 2009 roku.

Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów stanowisko nauczyciela przedmiotów w gimnazjach będzie mogła zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Zatem nowe rozporządzenie nie przewiduje już możliwości zatrudniania nauczyciela poprzez dokonanie przez dyrektora gimnazjum ustalenia, że ukończył on kierunek studiów zbliżony do nauczanego przedmiotu. Ponadto na stanowisku nauczyciela danego przedmiotu można zatrudnić osobę, która ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) innym niż zgodnym z nauczanym przedmiotem, lub którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, ale dodatkowo musi ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu oraz posiadać przygotowanie pedagogiczne. Przykładowo matematyk, aby posiadać kwalifikacje do nauczania w gimnazjum informatyki musi ukończyć studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu informatyki. Należy pamiętać, że w odróżnieniu od szkół podstawowych w gimnazjach na stanowisko nauczyciela danego przedmiotu nie można zatrudnić osoby, która ukończyła zakład kształcenia nauczycieli.

Przez kurs kwalifikacyjnym należy rozumieć kurs kwalifikacyjny z zakresu określonego przedmiotu organizowany zgodnie z przepisami w sprawie warunków i trybu tworzenia, przekształcania i likwidowania oraz organizacji i sposobu działania placówek doskonalenia nauczycieli, którego ukończenie umożliwia nauczycielowi posiadającemu poziom wykształcenia wymagany od nauczycieli danego typu szkoły lub rodzaju placówki uzyskanie kwalifikacji do nauczania tego przedmiotu.

W przypadku oceny kwalifikacji konkretnego nauczyciela należy pamiętać, że ilekroć w nowych przepisach jest mowa o studiach pierwszego stopnia należy przez to rozumieć studia licencjackie, inżynierskie lub studia wyższe zawodowe (§ 1 pkt 5). Natomiast przez studia magisterskie należy rozumieć studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie (§ 1 pkt 6). Jeżeli w rozporządzeniu jest mowa o studiach wyższych bez bliższego określenia należy przez to rozumieć studia licencjackie, inżynierskie, wyższe zawodowe, drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie.

2. Kwalifikacje nauczycieli-bibliotekarzy

Przepis § 6 nowego rozporządzenia określa kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-bibliotekarza w gimnazjach od 1 września 2009 roku.

Należy zwrócić uwagę, że w odróżnieniu od szkół podstawowych w gimnazjach na stanowisko nauczyciela-bibliotekarza nie można zatrudnić osoby, która ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności bibliotekoznawstwo.