Odpowiedź
 
Pracodawca zobowiązany do sporządzenia regulaminu pracy jest zobowiązany zawrzeć w nim wykaz prac wzbronionych pracownikom młodocianym bez względu na to, czy w danej chwili takich pracowników zatrudnia. Pracodawca jest zobowiązany poinformować wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jedynie o podpisaniu umowy z pracownikiem młodocianym. Obowiązek ten nie dotyczy wprowadzenia zmian w drodze aneksu do treści umów o przygotowanie zawodowe, jak również zawierania umów z pełnoletnimi uczniami.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 104 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p. pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników jest zobowiązany do wprowadzenia regulaminu pracy, który powinien zawierać wykaz prac wzbronionych pracownikom młodocianym (art. 1041 § 1 pkt 6 k.p.). Podkreślenia wymaga, że konieczność realizacji powyższego obowiązku spoczywa na każdym pracodawcy zobowiązanym do wprowadzenia regulaminu prac niezależnie od tego, czy zatrudnia on pracowników młodocianych w rozumieniu art. 190 k.p., tj. osoby, które ukończyły 15 lat, a nie przekroczyły 18 lat. Tym samym będzie miał zastosowanie przepis § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, zgodnie z którym w celu umożliwienia zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia młodocianym pracodawca sporządza wykazy prac wykonywanych w jego zakładzie pracy:
1) wzbronionych młodocianym;
2) wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnianie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego.
W regulaminie wystarczy wskazać tylko te rodzaje zakazanych prac, które są wykonywane u danego pracodawcy.
Podstawą prawną nawiązania stosunku pracy z pracownikiem młodocianym jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Do zawierania i rozwiązywania tego rodzaju umów stosuje się, zgodnie z art. 194 k.p., przepisy k.p. dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony. Regułą kodeksową jest, że umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego zawsze zawiera się na czas nieokreślony, mimo że czas trwania nauki zawodu jest ściśle określony. Taka konstrukcja prawna umożliwia młodocianemu kontynuowanie pracy u danego pracodawcy po uzyskaniu kwalifikacji zawodowych. Od tak sformułowanej reguły przepis § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania – dalej r.p.z.m., przewiduje wyjątek. Jeśli pracodawca zatrudnia w celu przygotowania zawodowego większą liczbę młodocianych niż to wynika z jego potrzeb, może zawierać z nimi wyżej wymaganą umowę na czas określony, jednak nie krótszy niż czas przewidziany planem nauczania danego zawodu.
Z ukończeniem 18 roku życia pracownik przestaje być osobą młodocianą, jednak w przypadku nieukończenia przygotowania zawodowego, obowiązek dokształcania się na podstawie art. 199 k.p. może być przedłużony do czasu ukończenia przygotowania zawodowego. Zgodnie z § 13. r.p.z.m osoby, które przed ukończeniem nauki zawodu osiągnęły pełnoletność, kończą tę naukę na warunkach określonych dla młodocianych.
Pracodawca, na mocy § 3 r.p.z.m., obowiązany jest zawrzeć umowę o pracę z pracownikiem młodocianym w formie pisemnej, a o jej podpisaniu poinformować, zgodnie z § 3a r.p.z.m., wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego. Ten obowiązek wynika z faktu, że samorządy prowadzą rejestr tego zatrudnienia w związku z udzielaniem przez nie dofinansowania kosztów nauki młodocianego. Na podstawie art. 70b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, w warunkach określonych w tym przepisie, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że jeżeli strony umowy uzgodniły, że na podstawie art. 199 k.p. dokonają przedłużenia okresu dokształcania się do czasu ukończenia przygotowania zawodowego, to mogą w drodze porozumienia stron (aneksu) dokonać zmiany warunków istniejącej umowy umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w zakresie czasu trwania przygotowania zawodowego. W takiej sytuacji nie ma obowiązku dokonywania zawiadomienia przewidzianego w § 3a r.p.z.m.
W przypadku zawarcia kolejnej umowy należy wziąć pod uwagę, że w świetle art. 190 k.p. pracownik, o którym mowa nie jest już osobą młodocianą. Z pełnoletnim już uczniem nie jest możliwe zawarcie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego na podstawie art. 195 k.p. Należy z nim zawrzeć umowę o pracę na ogólnych zasadach. W takim przypadku przepis § 3a r.p.z.m. również nie przewidują obowiązku dokonywania zgłoszenia zawarcia umowy.

Anna Sokołowska, autorka współpracuje z publikacją Serwis BHP.