Odpowiedź
Przepisy nie nakładają na pracodawcę obowiązku zapewnienia samodzielnego pomieszczenia pracy pracownikowi służby BHP, natomiast zobowiązują go do zapewnienia pomieszczenia pracy odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac.
Uzasadnienie
Zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bezpieczeństwa i higieny pracy określają art. 237[11] ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2.09.1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej r.s.b.h.p.
NSA w wyroku z 13.10.2006 r., I OSK 263/06, LEX nr 281409, stanął na stanowisku, że ustawodawca w sposób wyraźny wyróżnił dwie formy pełnienia funkcji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pierwsza jest realizowana w formie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a druga poprzez powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Te dwie formy realizacji obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy nie są tożsame.
Zgodnie z art. 237[11] § 1 k.p., obowiązek utworzenia służby BHP (zatrudnienie etatowego pracownika) powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników.
W przypadku pracodawcy zatrudniającego mniej niż 100 pracowników, może on powierzyć wykonywanie zadań służby BHP pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby BHP również może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
- zatrudnia do 10 pracowników, albo
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 237[11] § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby BHP specjalistom spoza zakładu pracy.
W § 2 ust. 1 r.s.b.h.p. określono – w formie katalogu zamkniętego – zakres działania służby BHP. Obejmuje on m.in. przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad BHP, bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń, opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących BHP na poszczególnych stanowiskach pracy.
Tak jak w przypadku każdego pracownika, również w przypadku pracownika służby BHP, należy zapewnić mu odpowiednie warunki pracy, umożliwiające realizację powierzonych zadań.
Zgodnie bowiem z art. 214 § 1 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Z przepisów nie wynika zatem wprost obowiązek zapewnienia samodzielnego pomieszczenia pracy pracownikowi służby BHP.
Pracodawca może więc postanowić, że pracownik służby BHP, pomimo odrębnej podległości służbowej, będzie dzielił pomieszczenie pracy z pracownikiem (lub pracownikami) innej komórki organizacyjnej. Bez wątpienia powinien jednak zapewnić mu możliwość przechowywania prowadzonej dokumentacji (w szczególności dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy itp.).
Ze względu na liczne obowiązki związane z koniecznością kontaktu z innymi pracownikami zakładu pracy (np. prowadzeniem szkoleń z zakresu BHP, wysłuchiwaniem wyjaśnień poszkodowanego i świadków wypadków pracowniczych, doradzaniem pracownikom oraz osobom kierującym pracownikami w zakresie stosowania przepisów BHP, przyjmowaniem kontroli zewnętrznych), co niewątpliwie może wymagać pewnej intymności, pracodawca powinien zapewnić pracownikowi służby BHP możliwość korzystania z pomieszczenia, w którym taka atmosfera będzie zapewniona. Nie musi to być jednak pomieszczenie do wyłącznego użytku pracownika służby BHP, bowiem nie ma przeciwwskazań, aby była to np. ogólnodostępna sala konferencyjna, z której po uprzedniej rezerwacji może skorzystać każdy pracownik danego zakładu pracy.
Naturalnie, w zależności od specyfiki danego zakładu pracy, liczby zatrudnionych w nim pracowników, intensywności realizowanych działań przez pracownika służby BHP itp., będzie zależała zasadność przydzielania takiej osobie indywidualnego pomieszczenia pracy. Decyzja w tym zakresie należy jednak wyłącznie do pracodawcy.
Uważam więc, że co do zasady nie ma formalnego obowiązku przydzielania pracownikowi służby BHP samodzielnego pomieszczenia pracy, natomiast bezwzględnie należy zapewnić mu możliwość właściwego realizowania obowiązków wynikających z przepisów BHP.
Maciej Ambroziewicz
Odpowiedzi udzielono 19.07.2017 r.
Czy pracownik służby BHP powinien mieć własny pokój?
Pytanie Użytkownika Serwisu BHP:Czy pracownik służby BHP i ochrony przeciwpożarowej powinien mieć własny pokój (biuro), by prowadzić w nim szkolenia, wysłuchiwać świadków i poszkodowanych po wypadkach, gromadzić dokumentację, przyjmować kontrole zewnętrzne itp.?
