Kwestię niezgodności ustawy o księgach wieczystych i hipotece z ustawą zasadniczą podniósł Sąd Rejonowy w Poznaniu. Podkreślił on, że obecne regulacje nie obejmują wszystkich sytuacji, do jakich może dojść w wyniku zniesienia.
Sąd stwierdził, że obciążenie hipoteką wszystkich nieruchomości utworzonych po zniesieniu współwłasności godzi w jej istotę, a zwłaszcza w możliwość nieograniczonego żądania zniesienia współwłasności nie tylko umownie, ale i sądownie. W rezultacie, zdaniem sądu, taki zapis prowadzi do rzeczywistego obciążenia i ograniczenia swobodnego rozporządzenia przedmiotem własności.
W swoim rozstrzygnięciu TK stwierdził, że przepis rozstrzyga konflikt dwóch praw: prawa własności oraz zabezpieczonej hipoteką wierzytelności, na korzyść drugiego z wymienionych. Ochrona konstytucyjnych praw wierzyciela udzielana jest kosztem praw współwłaścicieli nieruchomości, których udziały przed podziałem nie były obciążone hipoteką.
Takie unormowanie TK uznał za godzące w zasadę proporcjonalności. W ocenie Trybunału wprowadzenie kwestionowanego przepisu na pewno nie było konieczne, istnieją bowiem inne rozwiązania prawne, których zastosowanie chroniłoby wierzytelność zabezpieczoną hipoteką na udziale we współwłasności, bez naruszania praw pozostałych współwłaścicieli. Ograniczenie prawa własności jest sprzeczne także z zakazem nadmiernej ingerencji, ponieważ współwłaściciele nie dysponują skutecznym środkiem ochrony przeciw grożącej im egzekucji z nieruchomości, zwłaszcza w przypadku obciążenia hipoteką przymusową. Dodatkowo podkreślił, że w przypadku, gdy dochodzi do konkurencji pomiędzy prawem własności a innymi prawami rzeczowymi, pierwszeństwo powinna mieć zawsze własność. Wyrok zostanie ogłoszony w Dzienniku Ustaw.
Źródło: www.trybunal.gov.pl,