Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

 
Firma transportowa wykonuje usługi polegające na rozwożeniu sprzętu AGD, RTV z hipermarketów do miejsca zamieszkania klienta. W czasie transportu sprzęt został uszkodzony, hipermarket wystawił fakturę na uszkodzony sprzęt, towarzystwo wypłaciło odszkodowanie z tytułu zawartej polisy OC przewoźnika w kwocie netto faktury.
 
Czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód w firmie transportowej?
 
Czy faktura na zniszczony sprzęt stanowi koszt uzyskania przychodu?
 
 
Odpowiedź
Odszkodowanie wypłacone klientowi firmy transportowej nie stanowi przychodu dla ubezpieczonego (firmy transportowej). Moim zdaniem zaliczenie do kosztów kwoty z faktury za zniszczony sprzęt jest mocno ryzykowne podatkowo.
 
Uzasadnienie
Badając czy w analizowanym przypadku firma transportowa winna jest wykazać przychód z tytułu odszkodowania wypłaconego jej klientowi należy wskazać, że podmiotem otrzymującym świadczenie (beneficjentem) nie jest ubezpieczony, a poszkodowany. O słuszności poglądu, iż przychód nie powstaje świadczy moim zdaniem fakt, iż w badanym przypadku podatnik nie otrzymuje odszkodowania ani nie ma roszczenia o wypłatę takiego świadczenia na jego rzecz. Formalnym i faktycznym odbiorcą jest w takiej sytuacji poszkodowany.
 
Tym samym nie może tutaj być mowy o otrzymanym przez firmę transportową odszkodowaniu. Jednocześnie wypłata dokonana przez zakład ubezpieczeń nie jest żadnym nieodpłatnym świadczeniem, które byłoby wykonane na rzecz ubezpieczonego. Wskazać bowiem należy, że warunkiem koniecznym do tego, aby odszkodowanie było wypłacone jest uprzednie zawiązanie umowy ubezpieczenia i opłacenie stosownych składek.
Taka wykładnia pośrednio potwierdzona została w piśmie Izby Skarbowej w Warszawie z 4.01.2007 r., 1401/BP-I/4230Z-129/06/ER.
Niestety, moim zdaniem brak jest w analizowanym przypadku podstaw do tego, aby podatnik (firma transportowa) mógł zaliczyć do kosztów kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez poszkodowanego. Jak można bowiem domyślać się, przewoźnik nie nabywa odpłatnie zniszczonych towarów, a faktycznie jest zobligowany do zapłaty odszkodowania (które wypłaca ubezpieczyciel).
 
Jeżeli istotnie tak jest, to trzeba przypomnieć, iż wartość wypłaconego odszkodowania z tytułu wadliwego wykonania usługi nie jest kosztem podatkowym; zostało ono bowiem wyłączone z kosztów poprzez przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
Jeżeli podatnik nie wypłaca klientowi odszkodowania a naprawa na własny koszt przewożony towar nie ma wówczas zastosowania wyłączenie z KUP zapisane w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. czy odpowiednio w art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. Takie wyłączenia dotyczą konkretnych kar umownych i odszkodowań. Tymczasem, w przypadku samodzielnej naprawy, chociaż skutek ekonomiczny jest podobny, to nie jest kara ani odszkodowanie. Stąd właśnie, jeżeli sam wypadek nie był efektem niedbalstwa, niewłaściwego działania etc. podatnika (np. kierowca bez uprawnień), wydatek poniesiony na naprawę transportowanego towaru może być KUP (na zasadzie ogólnej, czyli pod warunkiem wykazania celowości). Jeżeli wydatki są KUP nie odnajduję powodów, dla których odszkodowanie nie miałoby być przychodem.