P7_TC1-COD(2008)0090Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 15 grudnia 2011 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2012 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji określającego ogólne zasady i ograniczenia regulujące prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii [Popr. 1]
(Dz.U.UE C z dnia 14 czerwca 2013 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 15,
uwzględniając wniosek Komisji,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(1),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji ma zostać poddane wielu istotnym zmia nom(2). Dla zachowania przejrzystości, rozporządzenie to powinno zostać przekształcone W następstwie wejścia w życie zmienionego Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) prawo dostępu do dokumentów dotyczy wszystkich instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, w tym Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, w związku z czym rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(3) należy poddać istotnym zmianom, z uwzględnieniem doświadczeń z pierwotnego wdrażania tego rozporządzenia, jak i ze stosowania odnośnego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. [Popr. 2]
(2) W art. 1 akapit drugi TUE stawia się na pierwszym miejscu koncepcję otwartości, stwierdzając, że Traktat wyznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy, w których decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli.
(3) Otwartość pozwala obywatelom na bliższe uczestnictwo w procesie podejmowania decyzji i sprawia, że administracja ma większą legitymację, jest bardziej skuteczna i odpowiedzialna względem obywateli w systemie demokratycznym. Otwartość przyczynia się do umacniania zasad demokracji, stosowanie do art. 9-12 TUE, jak i poszanowania praw podstawowych określonych w art. 6 TUE Traktatu o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (Karta). [Popr. 3]
(3a) Przejrzystość powinna również umacniać zasady dobrej administracji w instytucjach, organach i jednostkach organizacyjnych Unii, zgodnie z art. 41 Karty oraz z art. 298 TFUE. W związku z tym należy odpowiednio zdefiniować wewnętrzne procedury administracyjne oraz udostępnić wystarczające zasoby finansowe i ludzkie, aby zasadę otwartości można było stosować w praktyce. [Popr. 4]
(3b) Otwartość zwiększa zaufanie obywateli do instytucji, organów, urzędów i jednostek organizacyjnych Unii, ponieważ pozwala im uzyskać wiedzę o podejmowaniu decyzji w Unii oraz przysługujących im w związku z tym prawach. Otwartość pociąga za sobą również większą przejrzystość w stosowaniu procedur administracyjnych i ustawodawczych. [Popr. 5]
(3c) Poprzez podkreślenie normatywnego znaczenia zasady przejrzystości niniejsze rozporządzenie wzmacnia unijną kulturę praworządności i w związku z tym przyczynia się do zapobiegania przestępczości i zachowaniom przestępczym. [Popr. 6]
(4) Ogólne zasady i ograniczenia w zakresie powszechnego prawa dostępu do dokumentów ze względu na interes publiczny lub prywatny zostały ustanowione w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001, które zaczęło obowiązywać w dniu 3 grudnia 2001 r.(4). [Popr. 7]
(5) Pierwsza ocena wykonania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 została sporządzona w sprawozdaniu opublikowanym w dniu 30 stycznia 2004 r.(5). W dniu 9 listopada 2005 r. Komisja podjęła decyzję o wszczęciu procedury prowadzącej do przeglądu rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. W rezolucji przyjętej w dniu 4 kwietnia 2006 r. Parlament Europejski zwrócił się do Komisji o przedłożenie wniosku zmieniającego rozporządzenie(6). W dniu 18 kwietnia 2007 r. Komisja opublikowała zieloną księgę w sprawie przeglądu rozporządzenia(7) oraz rozpoczęła publiczne konsultacje. [Popr. 8]
(6) Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie możliwie największego prawa do publicznego dostępu do dokumentów oraz ustanowienie ogólnych zasad i ograniczeń związanych z takim dostępem, regulujących taki dostęp i wyjątków od nich z uwagi na interes publiczny lub prywatny, zgodnie z art. 255 ust. 2 Traktatu WE art. 15 ust. 3 TFUE oraz zgodnie z przepisami dotyczącymi otwartości działania instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, stosownie do art. 15 ust. 1 TFUE. W związku z tym wszystkie pozostałe przepisy dotyczące dostępu do dokumentów muszą być zgodne z niniejszym rozporządzeniem, z zastrzeżeniem przepisów szczegółowych odnoszących się jedynie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wykonywaniu funkcji nieadministracyjnych. [Popr. 9]
(7) Ponieważ kwestia dostępu do dokumentów nie jest objęta postanowieniami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, instytucje, organy i jednostki organizacyjne powinny, stosownie do deklaracji nr 41 załączonej do Aktu końcowego Traktatu z Amsterdamu, kierować się treścią niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do dokumentów objętych tym traktatem.
(9) W dniu 6 września 2006 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie (WE) nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty(8). W odniesieniu do dostępu do dokumentów zawierających informacje o środowisku naturalnym, niniejsze rozporządzenie powinno być zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 1367/2006.
(10) W odniesieniu do ujawniania danych osobowych, należy wyraźnie powiązać niniejsze rozporządzenie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych(9).Instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii powinny przetwarzać dane osobowe w zgodności z prawami podmiotów, których dane dotyczą, zgodnie z art. 16 TFUE oraz z art. 8 Karty, odnośnym prawem Unii oraz zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. [Popr.10]
(11) Należy ustanowić jasne zasady dotyczące ujawniania dokumentów pochodzących z państw członkowskich oraz dokumentów osób trzecich należących do akt postępowań sądowych, jak również dokumentów uzyskanych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne na mocy szczególnych kompetencji dochodzeniowych powierzonych im w prawie UniiWE. [Popr. 11]
(12) Szerszy Zgodnie z art. 15 ust. 3 TFUE pełny dostęp do dokumentów powinien być udzielony w przypadkach gdy na podstawie Traktatów instytucje sprawują władzę ustawodawczą, przyjmując środki o zasięgu ogólnym, w tym również na mocy uprawnień delegowanych, przy jednoczesnym zadbaniu o zachowanie przez instytucje możliwości skutecznego podejmowania decyzji. Dokumenty takie powinny być dostępne bezpośrednio w maksymalnym możliwym zakresie na podstawie art. 290 TFUE oraz uprawnień wykonawczych na podstawie art. 291 TFUE. Robocze dokumenty ustawodawcze oraz wszelkie powiązane informacje na różnych etapach procedury międzyinstytucjonalnej, takie jak dokumenty grupy roboczej Rady, nazwy i stanowiska delegacji państw członkowskich występujących w charakterze członków Rady oraz dokumenty w pierwszym czytaniu z posiedzeń trójstronnych, powinny, co do zasady, być niezwłocznie i bezpośrednio udostępniane publicznie za pośrednictwem internetu. [Popr. 12]
(12a) Teksty ustawodawcze powinny być sporządzane w sposób jasny i zrozumiały i publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. [Popr. 13]
(12b) Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny ustalić, zgodnie z art. 295 TFUE i z niniejszym rozporządzeniem, lepsze praktyki stanowienia prawa, modele i techniki sporządzania dokumentów wspólne dla instytucji, organów i jednostek organizacyjnych, a także powinny publikować je w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, aby poprawić funkcjonowanie zasady przejrzystości formułowania i jasności prawnej dokumentów Unii. [Popr. 14]
(12c) Dokumenty dotyczące procedur o charakterze nieustawodawczym, takie jak wiążące środki lub środki dotyczące struktury wewnętrznej, akty administracyjne lub budżetowe, lub dokumenty o charakterze politycznym (takie jak wnioski, zalecenia lub rezolucje) powinny być łatwo i możliwie bezpośrednio dostępne, zgodnie z zasadą dobrej administracji zawartą w art. 41 Karty. [Popr. 15]
(12d) W odniesieniu do każdej kategorii dokumentów odpowiedzialna instytucja, organ lub jednostka organizacyjna powinna udostępnić obywatelom informacje na temat przebiegu wewnętrznych procedur oraz na temat tego, które jednostki organizacyjne są za nie odpowiedzialne, a także wskazać zakres ich kompetencji, określone terminy realizacji i biuro, z którym można się kontaktować. Instytucje, organy i jednostki organizacyjne powinny należycie uwzględniać zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Powinny one ustalić, zgodnie z art. 295 TFUE, wspólne wytyczne dotyczące sposobu, w jaki każda jednostka organizacyjna powinna dokonywać rejestracji dokumentów wewnętrznych, ich klasyfikacji w przypadku możliwości spowodowania uszczerbku dla interesów Unii i archiwizacji dla potrzeb bieżących lub historycznych, zgodnie z zasadami przedstawionymi w niniejszym rozporządzeniu. Powinny one w sposób spójny i skoordynowany informować opinię publiczną o środkach przyjętych w celu wprowadzenia w życie niniejszego rozporządzenia oraz przeszkolić swoich pracowników w zakresie pomocy obywatelom w korzystaniu z praw przysługujących im na podstawie niniejszego rozporządzenia. [Popr. 16]
(13) Przejrzystość w procesie prawodawczym jest kwestią o najwyższym znaczeniu dla obywateli. Dlatego też instytucje powinny aktywnie rozpowszechniać dokumenty stanowiące element procesu prawodawczego i usprawniać komunikację z ewentualnymi wnioskodawcami. Instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii powinny automatycznie udostępniać publicznie na stronach internetowych możliwie najwięcej rodzajów dokumentów. Należy także zachęcać do aktywnego rozpowszechniania dokumentów w innych dziedzinach. [Popr. 17]
(13a) W celu zwiększenia otwartości i przejrzystości procedury ustawodawczej instytucje, organy i jednostki organizacyjne powinny uzgodnić międzyinstytucjonalny rejestr lobbystów i innych zainteresowanych stron. [Popr. 18]
(15) W związku z bardzo poufną zawartością niektóre dokumenty powinny być traktowane w sposób specjalny. Ustalenia dotyczące informowania Parlamentu Europejskiego o treści takich dokumentów powinny być dokonane w formie porozumienia międzyinstytucjonalnego. [Popr. 19]
(16) W celu zapewnienia większej otwartości w pracach instytucji organów i jednostek organizacyjnych dostęp do dokumentów powinien być udzielany przez Parlament Europejski, Radę i Komisję nie tylko w przypadku dokumentów przez nie sporządzanych sporządzanych przez instytucje, lecz również dokumentów przez nie otrzymywanych. W tym kontekście przypomina się, że deklaracja nr 35 załączona do Aktu końcowego Traktatu z Amsterdamu stanowi, iż państwo Państwo członkowskie może zażądać, by Komisja czy Rada instytucje, organy lub jednostki organizacyjne nie udostępniały osobom trzecim poza samymi instytucjami, organami lub jednostkami organizacyjnymi dokumentu pochodzącego z tego państwa bez jego uprzedniej zgody. [Popr. 20]
(16a) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyraźnie stwierdził, że wymóg konsultacji z państwami członkowskimi w związku z wnioskami o dostęp do pochodzących z nich dokumentów nie daje im prawa weta lub prawa powoływania się na prawa lub przepisy krajowe, a także że instytucja, organ lub jednostka organizacyjna otrzymująca taki wniosek może odmówić dostępu do dokumentów jedynie na podstawie wyjątków zawartych w niniejszym rozporządzeniu(10). [Popr. 21]
(17) Zasadniczo wszelkie Wszystkie dokumenty instytucji powinny być publicznie dostępne. Jednakże Należy przewidzieć wyjątki od tej zasady, aby w niektórych wypadkach należy chronić interes prywatny i publiczny, za pomocą wyjątków. Instytucje powinny być uprawnione do ochrony swoich wewnętrznych konsultacji i rozważań tam, gdzie niezbędne jest zabezpieczenie ich zdolności do pełnienia powierzonych im zadań. lecz takie wyjątki powinny być regulowane za pomocą przejrzystego systemu przepisów i procedur, a ogólnym celem powinna być realizacja podstawowego przysługującego obywatelom prawa dostępu do dokumentów. Przy ustanawianiu wyjątków instytucje powinny wziąć pod uwagę zawarte w prawodawstwie wspólnotowym Unii zasady dotyczące ochrony danych osobowych we wszelkich obszarach działalności Unii. [Popr. 22]
(18) Wszelkie zasady dotyczące dostępu do dokumentów instytucji powinny być zgodne z niniejszym rozporządzeniem Z uwagi na fakt, że niniejsze rozporządzenie bezpośrednio wdraża art. 15 TFUE oraz art. 42 Karty, określone zasady i ograniczenia dostępu do dokumentów powinny mieć pierwszeństwo przed wszelkimi przepisami, środkami lub praktykami przyjętymi przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną w oparciu o inną podstawę prawną i wprowadzającymi dodatkowe lub surowsze odstępstwa niż te przewidziane w niniejszym rozporządzeniu. [Popr. 23]
(19) W celu zapewnienia, że prawo dostępu jest w pełni poszanowane, należy zastosować dwustopniową procedurę administracyjną, z dodatkową możliwością postępowania sądowego lub skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
(20) Każda instytucja, organ i jednostka organizacyjna powinna podjąć kroki niezbędne do informowania opinii publicznej o postanowieniach, jakie wchodzą w życie, oraz do szkolenia personelu w pomaganiu obywatelom w korzystaniu z praw przysługujących im na podstawie niniejszego rozporządzenia. W celu ułatwienia obywatelom korzystania z ich praw każda instytucja, organ lub jednostka organizacyjna powinna zapewnić dostęp do rejestru dokumentów.
(21) Nawet jeśli ani celem, ani skutkiem niniejszego rozporządzenia nie jest zmiana przepisów krajowych dotyczących dostępu do dokumentów, z zasady lojalnej współpracy regulującej stosunki między instytucjami a państwami członkowskimi wynika jednoznacznie, że państwa członkowskie powinny zadbać o to, by nie utrudniać właściwego stosowania niniejszego rozporządzenia i powinny przestrzegać zasad bezpieczeństwa przyjętych przez instytucje.
(22) Niniejsze rozporządzenie nie narusza istniejących praw dostępu do dokumentów dla państw członkowskich, organów sądowych czy organów dochodzeniowych. [Popr. 24]
(23) Zgodnie z art. 255 ust. 3 Traktatu WE, art. 15 ust. 3 TFUE oraz zasadami i przepisami zawartymi w niniejszym rozporządzeniu każda instytucja organ lub jednostka organizacyjna powinna ustanowić w swoim regulaminie wewnętrznym szczegółowe przepisy dotyczące dostępu do swoich dokumentów, jak również do dokumentów odnoszących się do jej funkcji administracyjnych, [Popr. 25]
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______(1) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r.
(2) Dz.U L 145 z 31.5.2001, s. 43.
(3) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43.
(4) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43.
(5) KOM(2004) 45.
(6) [ ...]
(7) KOM(2007) 185.
(8) Dz.U. L 264 z 25.9.2006, s. 13.
(9) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(10) Wyrok z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie C-64/05 P, Szwecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. 2007, s. I-11389.
(11) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(*) Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.