Jeden z naszych Czytelników co miesiąc przekazuje swojej pełnoletniej, uczącej się córce pieniądze za wynajęcie mieszkania w dużym mieście. Finansuje też czesne za szkołę. Po rozmowie z pracownikami urzędu skarbowego nabrał jednak wątpliwości, czy środki finansowe przekazywane dziecku nie spowodują przypadkiem konieczności rozliczenia podatku. Jeśli bowiem trzeba byłoby tu stosować przepisy o podatku od spadków i darowizn, dzieci, które dostają pieniądze od rodziców, by uniknąć daniny, musiałyby zgłaszać otrzymanie przelewów finansowych do urzędu skarbowego.

Zdaniem doradców podatkowych, wątpliwości Czytelnika są uzasadnione. Warto zatem, by ustawodawca doprecyzował tę kwestię. Z przepisów wynika, że świadczenia alimentacyjne nie są darowizną, którą trzeba zgłaszać urzędowi, jednak tak naprawdę nie wiadomo dokładnie, w którym miejscu przebiega granica między tymi pojęciami. Może więc się zdarzyć, że w niektórych sytuacjach pieniądze od rodziców trzeba zgłaszać, a brak zawiadomienia skarbówki o otrzymanych środkach spowoduje konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zobaczmy, co na to przepisy.

Zobacz procedurę w LEX: Piaskowska Olga Maria, Ustalenie istnienia obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka >

Obowiązek alimentacyjny na rzecz dzieci w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

Obowiązek alimentacyjny jest uregulowany w dziale trzecim kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro). Jest to obowiązek zabezpieczenia egzystencji, obowiązek dostarczania środków utrzymania i środków wychowania, który dotyczy krewnych w linii prostej oraz rodzeństwa. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka został zaś zapisany w art. 133 kro. Wynika z niego, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Poza powyższym przypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

 

Podatek od spadków i darowizn. Komentarz

Stanisław Bogucki, Grzegorz Liszewski

Sprawdź  

Darowizny w kodeksie cywilnym i skutki podatkowe w podatku od spadków i darowizn

Spadki i darowizny zostały natomiast zdefiniowane w kodeksie cywilnym (odpowiednio: art. 922 kc i dalsze oraz art. 888 i dalsze), natomiast ich opodatkowanie lub zwolnienie z opodatkowania zostało unormowane w ustawie o podatku od spadków i darowizn (upsd). W przypadku rodziców i dzieci ważny jest przepis art. 4a upsd, w którym zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę pod warunkiem zgłoszenia tego faktu do naczelnika urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku darowizny środków pieniężnych – przekazania tych środków na rachunek bankowy.

Zobacz poradnik w LEX: Kowalski Radosław, Jak uniknąć zapłaty podatku od darowizn na przykładach? >

Agnieszka Czernik, doradca podatkowy, wyjaśnia w rozmowie z serwisem Prawo.pl, że istnieje zatem różnica pomiędzy takimi świadczeniami jak:

  • prezent ślubny wręczany dziecku w postaci sprzętu RTV, AGD o wartości przekraczającej 9637 zł (art. 9 ust. 1 pkt 1 upsd) lub samochodu, mieszkania albo koperty, w której znajduje się kwota 30 000 zł,
  • spadek zapisany dziecku w testamencie lub majątek po rodzicach odziedziczony przez dziecko z mocy ustawy,
  • comiesięczne opłaty czesnego w szkole lub na uczelni, opłata za akademik lub wynajem mieszkania w trakcie studiów, przekazywanie dziecku pieniędzy na artykuły spożywcze, środki czystości, lekarstwa, opłacanie leczenia w prywatnej klinice i ubrania oraz transport (dojazdy do szkoły, na uczelnię).

Pamiętajmy również, że obowiązek alimentacyjny wykonujemy w stosunku do osoby znajdującej się w niedostatku (np. z powodu choroby, niepełnosprawności); wiek nie musi tutaj odgrywać nadrzędnej roli, tym bardziej, że obowiązek ten wykonują również dzieci wobec rodziców.

 

Alimenty to nie jest darowizna

- Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego związane jest z opieką nad dzieckiem, wychowaniem oraz kształceniem dziecka i w żadnym wypadku nie może być traktowane jako darowizna i obłożone jakimkolwiek podatkiem – uważa Agnieszka Czernik.

Natomiast prezenty wręczane osobom dorosłym, samodzielnym, niebędącym w niedostatku, jak również pozostawianie im całego swojego majątku w spadku należy potraktować jako podlegające opodatkowaniu lub zwolnione z opodatkowania po spełnieniu odpowiednich warunków.

Pobierz wzór dokumentu w LEX: Umowa sprzedaży nieruchomości dokonana przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka >

- Pieniądze otrzymywane przez córkę naszego Czytelnika nie muszą być w tym przypadku zgłaszane jako darowizna – potwierdza Wojciech Jasiński, doradca podatkowy w kancelarii ATA Finance. Ekspert tłumaczy, że jeśli ojciec przekazuje córce pieniądze na utrzymanie (opłacenie czynszu, czesnego, kieszonkowe), a nie ma ona dochodów ani majątku, który pozwalałby jej na samodzielne utrzymanie, to kwoty te nie stanowią darowizny. Należy je traktować jako realizację obowiązku alimentacyjnego. Tym samym otrzymane pieniądze nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie wymagają zgłoszenia do urzędu skarbowego.

Zdaniem Wojciecha Jasińskiego, sytuacja mogłaby ulec zmianie, gdyby córka przykładowo skończyła studia i podjęła pracę. Wówczas ojciec nie musiałby już opłacać czesnego, a pozostałe wydatki córka mogłaby opłacać sama (zakładając, że pozwalałoby na to jej wynagrodzenie). Gdyby jednak ojciec w dalszym ciągu chciał dawać córce pieniądze, to wtedy już należałoby je potraktować jako darowiznę i zgłaszać do urzędu skarbowego. Zgłoszone powinny zostać także darowizny wykraczające poza obowiązek alimentacyjny, takie jak np. sprezentowany córce samochód, mieszkanie lub przelew na remont.

Zobacz również:
Fiskus zmienia zdanie i dopuszcza darowizny w gotówce – pod jednym warunkiem >>
Małżonkowie w separacji też mogą uniknąć podatku od spadków i darowizn >>

 

Skutki podatkowe mogą być dotkliwe

Jak się zatem okazuje, rozróżnienie pomiędzy obowiązkiem alimentacyjnym a darowizną ma istotne znaczenie z podatkowego punktu widzenia. Przekazywanie środków w ramach obowiązku alimentacyjnego, obejmującego dostarczenie środków utrzymania i w miarę potrzeby środków wychowania, nie skutkuje opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn.

- W praktyce trudno jednak precyzyjnie oddzielić realizację obowiązku alimentacyjnego od darowizny – zwraca uwagę dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG. Za orzecznictwem można przyjąć, na co zwraca uwagę nasz rozmówca, że ten pierwszy obejmuje zapewnienie podstawowych warunków egzystencji: wyżywienia, mieszkania, ubrania, środków higieny, leczenia, ale także rozrywek, wypoczynku i wykształcenia. Natomiast nie mieszczą się w granicach obowiązku alimentacyjnego drogie prezenty.

- Z punktu widzenia oceny, czy w ramach danej relacji rodzinnej istnieje obowiązek alimentacyjny, istotna jest także zdolność do samodzielnego utrzymania się (w przypadku dzieci) lub ewentualne pozostawanie w niedostatku (w przypadku innych osób). Przekazywanie środków pieniężnych dziecku uczącemu się będzie miało inny charakter niż obdarowanie dziecka, które utrzymuje się samo. Generalnie więc każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny – zaznacza dr Grzegorz Keler.

Ekspert przypomina również, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej, czyli np. rodziców wobec dzieci, ale także rodzeństwo. Również małżonkowie są zobowiązani do zaspokajania potrzeb rodziny, nawet jeżeli ustanowiona została rozdzielność majątkowa. Zatem przekazywanie środków pomiędzy małżonkami nie zawsze podlega podatkowi od spadków i darowizn, abstrahując od możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.