Ministerstwo Sportu i Turystyki pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o sporcie, którego celem jest wprowadzenie w polskim prawie szeregu rozwiązań mających przyczynić się do przeciwdziałania przemocy, dyskryminacji oraz nierównego traktowania. Projekt został skierowany do konsultacji publicznych, a jego adresatami w głównej mierze są polskie związki sportowe, które do dnia 22 kwietnia 2024 r. mogły zgłaszać ewentualne uwagi odnośnie nowych regulacji prawnych
Jedną z przewidzianych zmian jest wzmocnienie ochrony prawnej sędziów, prowadzących współzawodnictwa sportowe. Głównym powodem wprowadzenia zmian są coraz częstsze sytuacje, w których dochodzi do naruszania nietykalności cielesnej oraz znieważania arbitrów. Ponadto w poprzedniej kadencji parlamentu do Sejmu wpłynęła petycja dotycząca wzmocnienia ochrony sędziów. Projekt jest odpowiedzią na te postulaty. Obecny zakres ochrony sędziów sportowych jest niewystarczający, co często uniemożliwia prowadzenie zawodów sportowych w sposób prawidłowy, z należytym szacunkiem do zadań przez nich realizowanych.
Sędzia sportowy z ochroną funkcjonariusza publicznego
Do ustawy o sporcie proponuje się dodać art. 38a, który zapewnia sędziom sportowym ochronę przewidzianą dla funkcjonariusza publicznego, w trakcie wykonywania przez nich czynności związanych z prowadzeniem zawodów sportowych. Na szkodę sędziego będą mogły zostać popełnione przestępstwa takie jak: naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego (art. 222 kodeksu karnego), czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego (art. 223 par. 1 k.k.), oraz znieważenia funkcjonariusza publicznego (art. 226 par. 1 k.k.).
Wymienione czyny zabronione łączy to, że mają charakter powszechny, zatem sprawcą przestępstwa może być każda osoba. Przenosząc to na grunt współzawodnictwa sportowego, należy zauważyć, że projekt w obecnym kształcie nie ogranicza się jedynie do osób biorących czynny udział w zawodach, które prowadzone są przez sędziów. Oznacza to, że niezależnie od formy uczestnictwa w danym wydarzeniu arbiter będzie mógł korzystać z wzmocnionej ochrony prawnej. Przykładowo znieważenia będą mogli dopuścić się również kibice, służba medyczna lub jakiekolwiek inne osoby, których zachowanie wypełni znamiona czynu zabronionego. Kolejnym wspólnym elementem koniecznym do wystąpienia przy każdym z powołanych przestępstw jest umyślność sprawcy. Ponadto osoba dopuszczająca się popełnienia czynu zabronionego musi działać z zamiarem bezpośrednim.
Nowe uregulowania zaostrzą kary przewidziane za czyny zabronione popełnione przeciwko sędziemu. Przykładowo, osoba dopuszczająca się przestępstwa zniewagi z art. 216 k.k. podlega, stosownie do obowiązujących przepisów, karze grzywny albo karze ograniczenia wolności. Po wejściu w życie noweli, w przypadku zniewagi sędziego prowadzącego zawody sportowe, zastosowanie będzie mieć art. 226 k.k., traktujący o znieważeniu funkcjonariusza.
Zgodnie z tym przepisem, osoba popełniająca przestępstwo podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Planowane zmiany będą skutkować więc możliwością orzekania wobec sprawców przestępstw przeciwko sędziemu kar izolacyjnych, które są zdecydowanie bardziej dolegliwe w porównaniu z obecną karą grzywny oraz ograniczenia wolności.
Nowa instytucja: Rzecznik ochrony praw zawodników
Inny będzie tryb ścigania przestępstw. Obecnie w wypadku znieważenia czy naruszenia nietykalności cielesnej sędziego ustawa karna przewiduje, że tego typu przestępstwa ścigane są z oskarżenia prywatnego. Po planowanych zmianach czyny zabronione skierowane przeciwko sędziom prowadzącym współzawodnictwa sportowe będą przestępstwami publicznoskargowymi, ściganymi z urzędu.
Projekt przewiduje również powołanie rzecznika ochrony praw zawodników i innych osób uczestniczących we współzawodnictwie sportowym. Rzecznik ma monitorować akty przemocy i dyskryminacji w sporcie i współpracować w tym zakresie z podmiotami działającymi w sporcie. Ponadto ustawodawca przewiduje zmiany w przepisach dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej mające na celu dostosowanie ich do zagadnień związanych z przemocą i dyskryminacją w sporcie. Rzecznik ma działać przy ministrze ds. kultury fizycznej na wzór Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Będzie on również współpracował ze związkami sportowymi i pełnomocnikami powołanymi w PZS.
Z uzasadnieniu projektu, wynika, że zmiany mają zwiększyć ochronę osób w sporcie, w tym sędziów zawodów sportowych, przed dyskryminacją, ale także przemocą. W ocenie projektodawców powołanie rzecznika spowoduje, iż w pierwszych latach jego działalności będzie zajmował się również sprawami z przeszłości, co zwiększy liczbę zgłoszeń.
Nowe przepisy zaostrzą odpowiedzialność karną osób, które dopuszczają się ataków przemocy na sędziów. Celem projektodawcy jest zmniejszenie zamachów na sędziów przez kibiców, ale także przez osoby biorących czynny udział w zawodach sportowych. Powołanie rzecznika ochrony praw zawodników i innych osób uczestniczących we współzawodnictwie sportowym zwiększy również świadomość i wagę zagadnień dotyczących przemocy w sporcie wśród osób działających w sporcie.
Z informacji Ministerstwa Sportu i Turystyki wynika, że procedowany obecnie akt prawny ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.
Bartłomiej Szewczuk, adwokat w BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy
Dawid Adamiec, aplikant adwokacki w BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.