Zgodnie z art. 87 § 1 i 3 kodeksu wykroczeń w przypadku jazdy po spożyciu alkoholu, obok orzeczonej kary sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów. Również na gruncie kodeksu karnego - art. 42 § 1 i 2 utrata prawa jazdy za stan nietrzeźwości, wiąże się z obligatoryjnym orzeczeniem przez sąd zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów lub pojazdów określonego rodzaju. Warto jednak wiedzieć, że artykuł 182a kodeksu karnego wykonawczego przewiduje korzystne rozwiązanie dla kierowców, wobec których został zastosowany zakaz prowadzenia pojazdów, dzięki któremu mogą oni ubiegać się o wcześniejsze odzyskanie swoich uprawnień, a w przypadku wykroczeń – nawet o odstąpienie od orzeczonego zakazu.

Czytaj: Nowe przepisy dotyczące blokad alkoholowych już obowiązują>>
 

Sąd może złagodzić represyjność środka 

Artykuł 182a § 1 kkw wprowadza możliwość modyfikacji treści czy też formy zastosowanego środka karnego, orzeczonego przez sąd. Decyzja sądu co do zmiany prawomocnie orzeczonego i podlegającego wykonaniu środka karnego jakim jest zakaz prowadzenia pojazdów ma charakter fakultatywny. Po przez rozwiązanie zastosowane w art. 182a § 1 kkw sąd otrzymuje możliwość złagodzenia elementu represyjnego orzeczonego środka zakazu prowadzenia pojazdów, poprzez ocenę przebiegu wykonywania orzeczenia, biorąc przy tym pod uwagę realizację funkcji zastosowanego środka karnego.

Można złożyć wniosek do sądu

Osoba, wobec której zastosowany został środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów może złożyć do sądu, który to orzekał uprzednio w sprawie, wniosek o zastosowanie art. 182a § 1 kkw. Aby złożyć powyższy wniosek muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

  • Upływ co najmniej połowy orzeczonego wymiaru środka karnego, a w przypadku dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów (orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 k.k.) – przez okres co najmniej 10 lat. Przy czym nadmienić warto, że wskazane terminy nie mają zastosowania do skazań prawomocnych przed 18 maja 2015 r., dla tych skazań, aby zaistniała możliwość zastosowania tego trybu, zakaz musi być stosowany przez co najmniej 18 miesięcy, niezależnie od czasu na jaki go orzeczono.  
  • Pozytywna prognoza kryminologiczna która wiąże się z ustaleniem, że postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Umotywowanie i dokumentacja

Wniosek powinien być odpowiednio umotywowany, poparty dokumentacją wskazującą na odpowiednią postawę sprawcy, zarówno podczas wykonywania kary jak i przed jej zastosowaniem tj. uprzednia niekaralność, pozytywne opinie z zakładu pracy, udział w życiu społecznym, okoliczności, potwierdzające fakt, że uprawnienia do prowadzenia pojazdu są potrzebne sprawcy z uwagi np. na charakter wykonywanej pracy etc. 

Czytaj: Coraz więcej ukaranych kierowców korzysta z blokad alkoholowych>>
 

Przy ocenie wniosku sąd bierze pod uwagę:

  • postawę sprawcy (po popełnieniu przestępstwa, w szczególności różne formy zachowania i zadośćuczynienia wobec pokrzywdzonego, starania o naprawienie szkody, wyrażoną skruchę, bezzwłoczne poddanie się wszystkim rygorom wynikającym z wyroku itp.),
  • właściwości i warunki osobiste sprawcy (stan zdrowia, cechy osobowości, charakteru, utrwalone sposoby reagowania na stres i sytuacje trudne, stabilizacja trybu życia, warunki rodzinne i środowiskowe, stabilność społecznie pożądanych postaw itp.),
  • zachowanie w okresie wykonywania środka karnego (przestrzeganie porządku prawnego, nienadużywanie alkoholu, unikanie środowisk patologicznych itp.).

Ważna jest pozytywna prognoza

Po przez ocenę powyższych okoliczności, sąd stwierdza czy po zmianie sposobu wykonywania środka karnego, zaistnieje pozytywna prognoza co do faktu, że w przyszłości prowadzenie pojazdu przez oskarżonego nie będzie zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji. Aby dokonać niezbędnych ustaleń co do osoby oskarżonego, sąd może także zebrać stosowne informacje w drodze wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez kuratora sądowego.

 

Pojazd z blokadą alkoholową dopuszczalny

Jeżeli sąd przychyli się do złożonego wniosku o złagodzenie orzeczonego uprzednio środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów, może orzec wówczas o dalszym wykonywaniu środka zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jednak tylko takich, które nie są wyposażone w blokadę alkoholową. Co za tym idzie skazany do końca okresu zakazu prowadzenia pojazdów, będzie mógł prowadzić pojazdy wyposażone w blokadę alkoholową. Środek karny zakazu prowadzenia pojazdów będzie wykonywany w dalszym ciągu, jednakże nie będzie miał on już charakteru bezwzględnego, jego zakres zostanie bowiem zawężony wyłącznie do pojazdów niewyposażonych w wyżej wymienioną blokadę. 

Skazany zapłaci za montaż blokady

Stosowanie do  art. 2 pkt 84 ustawy z 20.06.1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.) blokada alkoholowa to urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. Blokada jest montowana w pojeździe przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. Koszt zamontowania blokady pokrywa skazany. Ponadto skazany musi posiadać badania techniczne urządzenia oraz co roku poddawać go kalibracji, aby wskazania pomiaru były dokładne.

Blokada wpisana do prawa jazdy

Sąd wyrażając zgodę na kierowanie pojazdami wyposażonymi w blokadę alkoholową przesyła odpis postanowienia odpowiedniemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego właściwego dla miejsca zamieszkania skazanego, który to po otrzymaniu informacji z sądu wydaje decyzję o przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami, mocą której następuje odzyskanie prawa jazdy. Starosta wydając decyzję o przywróceniu uprawnienia do kierowania pojazdami, wpisuje do prawa jazdy informację o ograniczeniu uprawnienia do kierowania wyłącznie pojazdem wyposażonym w blokadę alkoholową. Wpis dokonywany jest z urzędu na okres trwania zakazu prowadzenia pojazdów.

Rozwiązanie zawarte w art. 182a § 1 k.k.w. może być zastosowane zarówno gdy zakaz prowadzenia pojazdów został orzeczony na podstawie Kodeksu karnego, jak i Kodeksu wykroczeń. Jednakże należy pamiętać, że sąd w każdej chwili może postanowić o cofnięciu pozwolenia jeżeli skazany rażąco naruszył porządek prawny w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego np. ponownie prowadził w stanie nietrzeźwości.

Autorzy:
Maria Tomala aplikant adwokacki, dr Marcin Mamiński, adwokat, Kancelaria Mamiński&Partners 

                                    
Opracowano na podstawie:
1)    Kodeks Karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U.2018.1600 t.j. z dnia 2018.08.21)
2)    Kodek wykroczeń 20 maja 1971 r. (Dz.U.2018.618 t.j. z dnia 2018.03.26)
3)    Kodeks karny wykonawczy 6 czerwca 1997 r. (Dz.U.2018.652 t.j. z dnia 2018.03.30)
4)    Dąbkiewicz Krzysztof, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, wyd. IV (SIP Lex)
5)    Postulski Kazimierz, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, wyd. IV (SIP Lex)