Od 1 kwietnia wyższy VAT na żywność, niższy u kosmetyczki

1 kwietnia 2024 r. zmieniają się stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze oraz niektóre usługi kosmetyczne. VAT na żywność wrośnie z 0 do 5 proc. Z kolei podatek od usług kosmetycznych, m.in. manicure i pedicure, spadnie z 23 proc. do 8 proc. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność dostosowania kas fiskalnych oraz ewentualnego wystąpienia o nową Wiążącą Informację Stawkową (WIS). Krajowa Informacja Skarbowa ma wydawać WIS w ciągu miesiąca.

Od 1 kwietnia podwyżka z 0 proc. do 5 proc. VAT obejmie m.in.:

• mięso i ryby oraz przetwory z nich;
• produkty mleczarskie;
• warzywa i owoce i przetwory z nich;
• zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze;
• niektóre napoje (np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne).

Chodzi o towary wymienione w pozycji 1-18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT. To efekt decyzji Ministerstwa Finansów, które poinformowało 12 marca, że nie przedłuży po 31 marca okresowego obniżenia stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze, obowiązującej od 1 lutego 2022 r.

Czytaj również: MF: Od 1 kwietnia wraca 5 proc. VAT na żywność >

Również od 1 kwietnia wchodzi w życie obniżka z 23 do 8 proc. VAT na:

• usługi kosmetyczne, manicure i pedicure (PKWiU 96.02.13.0);
• usługi kosmetyczne, manicure i pedicure, świadczone w domu (PKWiU ex 96.02.14.0);
• pozostałe usługi kosmetyczne (PKWiU 96.02.19.0).

Takie zmiany wprowadza rozporządzenie ministra finansów z 14 marca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek VAT (Dz.U z 15 marca, poz. 387). 

Jakie konsekwencje ma zmiana stawek

- Zmiana stawek VAT ma określone konsekwencje dla przedsiębiorców, oznacza przede wszystkim konieczność przeprogramowania kas fiskalnych. Wpłynie też na rozliczenia podatkowe, przedsiębiorcy będą odprowadzać i wykazywać w deklaracjach podatek według zmienionych stawek - mówi dr Jacek Matarewicz, adwokat, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Tomczykowski Tomczykowska.

Z kolei konsumenci mogą spodziewać się podwyżek cen żywności, co przełoży się także na wyższe ceny m.in. w restauracjach i cateringu. 

- Należy zaznaczyć, że brak zastosowania podwyższonych stawek VAT naraża przedsiębiorcę na sankcje podatkowe. Jeśli więc np. dany sklep deklaruje, że będzie sprzedawać towary według niższej stawki, to najprawdopodobniej po prostu oznacza to de facto rabat o wartości VAT wkalkulowany w cenę brutto - wyjaśnia dr Matarewicz.

Z kolei obniżka w VAT w branży beauty ma - jak zakłada Ministerstwo Finansów - polepszyć sytuację finansową firm z tego sektora oraz zwiększyć "dostępność tych usług dla konsumentów".

Czytaj również: Niższy VAT dla branży beauty może wywołać liczne spory >>

Kiedy wystąpić o Wiążącą Informację Stawkową

Jak informuje Ministerstwo Finansów, konieczne może być wystąpienie o nowe Wiążące Informacje Stawkowe (WIS). 

- Zmiany oznaczają wygaśnięcie 1 kwietnia 2024 r. WIS wydanych dla podstawowych produktów spożywczych objętych przejściową stawką VAT 0 proc. (wymienionych w poz. 1 – 18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT). Towary te od 1 kwietnia 2024 r. objęte będą 5-proc. stawką VAT. Powyższe zmiany w zakresie VAT nie wpływają jednak na klasyfikację towarów będących przedmiotem WIS według Nomenklatury scalonej (CN) – ta nie ulega zmianie - wyjaśnia MF. 

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 42a ustawy o VAT, WIS jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania VAT, która zawiera opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS, klasyfikację towaru według PKWiU, CN lub PKOB, niezbędną do określenia stawki podatku lub innych przepisów VAT, a także określającą właściwą stawkę podatku dla towaru albo usługi. Zgodnie art. 42h ust. 1 ustawy o VAT, WIS wygasa z mocy prawa w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku odnoszących się do towaru będącego jej przedmiotem, w wyniku której wskazana w WIS stawka podatku staje się niezgodna z tymi przepisami. Przy czym wygaśnięcie WIS następuje z dniem wejścia w życie przepisów, w wyniku których WIS stała się z nimi niezgodna. 

- Jeśli podatnik wystąpi o wydanie nowej WIS dla towarów, dla których decyzja wygasła w związku z ww. zmianami stawek VAT, Krajowa Informacja Skarbowa dołoży wszelkich starań, aby wnioski były załatwiane nie później niż w ciągu miesiąca od ich wpływu - informuje MF. Ustawowy termin wynosi do 3 miesięcy. Od 1 lipca 2023 r. wniosek o wydanie WIS nie podlega już opłacie.

MF wyjaśnia, że klasyfikacja według nomenklatury scalonej (CN) dla towarów objętych WIS, które wygasną 1 kwietnia 2024 r., pozostanie aktualna, pod warunkiem że opis, skład, charakter czy zastosowanie tych towarów się nie zmienią.

- Wystąpienie o nową WIS ze względu na zmianę stawek może być konieczne zwłaszcza w branży beauty. Przedsiębiorcy mogą się upewnić, że prawidłowo stosują obniżoną stawkę na określone usługi albo prawidłowe rozliczają usługi kompleksowe - mówi dr Jacek Matarewicz.

Ochrona WIS polega na tym, że fiskus nie może nałożyć sankcji na przedsiębiorcę, który stosuje się do stawki VAT określonej w WIS. Co ważne, ochronę prawną zawiera też WIS wydana dla innego podmiotu, dotycząca tożsamych towarów lub usług. 

Zróżnicowanie stawek zwiększy zainteresowanie fiskusa

Według prawników taka ochrona może być potrzebna, ponieważ zróżnicowanie stawek w branży beauty zwiększy zainteresowanie fiskusa.

Radosław Maćkowski, doradca podatkowy z kancelarii Podatki na Zdrowie, zwraca uwagę, że dotychczas urzędy skarbowe nie poświęcały szczególnej uwagi branży usług kosmetycznych, przynajmniej w kontekście stosowania stawek VAT. Pojawiały się jedynie interpretacje podatkowe i Wiążące Informacje Stawkowe dotyczące rozpoznania usług kosmetycznych wymagających specjalistycznej wiedzy lekarskiej i tym samym umożliwiających zwolnienie z VAT.

- Po wejściu w życie nowej stawki VAT dla usług kosmetycznych można przewidzieć, że przeżyją one renesans zainteresowania ze strony fiskusa i biznesu. Dlaczego? Na przykład gabinet medycyny estetycznej będzie musiał rozważyć stosowanie do swoich usług zwolnienia z VAT i do tego jeszcze dwóch stawek VAT – tzn. podstawowej 23 proc. oraz preferencyjnej 8 proc. Z kolei właściciele gabinetów kosmetycznych będą musieli pilnować rozgraniczenia stosowania 8 i 23 proc. stawki VAT. Do tego dochodzą wątpliwości, które usługi kosmetyczne wymagają specjalistycznej wiedzy lekarskiej, bo wtedy przez zwykły gabinet kosmetyczny już wykonywane być nie mogą. Czy te wątpliwości uproszczą ich biznes? Zwiększą rentowność, ale niekoniecznie uproszczą. Na pewno urzędy skarbowe będą miały większe pole do popisu w tym zakresie – mówi Radosław Maćkowski.

Polska nie wystąpiła do KE w sprawie obniżki 

Od początku pojawiają się też wątpliwości, czy obniżka VAT dla branży beauty jest zgodna z prawem UE. Wiceminister finansów Jarosław Neneman wyjaśnił w odpowiedzi na interpelację poselską nr 1730, że nie spodziewa się problemów w tym zakresie. 

Zaznaczył, że dyrektywa VAT umożliwia państwom członkowskim stosowanie niższych stawek do takich samych towarów i usług, do których niższe stawki miały zastosowanie w innych państwach członkowskich i na takich samych warunkach. Załącznik III do dyrektywy VAT, wymieniający towary i usługi, które mogą być objęte stawkami obniżonymi, nie wymienia wprawdzie usług kosmetycznych, jednak stawkę preferencyjną w tym zakresie stosuje Irlandia.

- Zakres stosowania stawki obniżonej dla usług kosmetycznych nie będzie wykraczał poza zakres preferencji stosowanej przez Irlandię, również – podobnie jak w przypadku Irlandii – stosowana będzie najwyższa z funkcjonujących w kraju stawek obniżonych (w Polsce 8 proc.). W związku z powyższym nie była prowadzona korespondencja z Komisją Europejską w tej sprawie - poinformował Jarosław Neneman. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.