Zryczałtowany podatek w wysokości 19 proc. przychodów odejmuje m.in. otrzymane odsetki lub inne przychody od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania. Opodatkowane są także kwoty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych. Wynika z to z art. 30a ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy o PIT.
Tymczasowy podatek już prawie 20 lat
Podatek od oszczędności miał być rozwiązaniem tymczasowym. Wprowadzono go w 2002 r. z inicjatywy ówczesnego ministra finansów Marka Belki. Początkowo, dotyczył on zysków z depozytów i lokat bankowych. Jego stawka wynosiła 20 proc. W 2004 r. została ona obniżona do 19 proc., ale obciążenie tym podatkiem rozszerzono na dochody kapitałowe pochodzące z innych form inwestowania.
Jan Sarnowski, wiceminister finansów, w odpowiedzi na interpelację poselską nr 8588, kilka dni temu poinformował, że dochody z tego podatku wyniosły odpowiednio:
- w 2019 roku – 2,22 mld zł,
- w 2018 roku - 2,03 mld zł,
- w 2017 roku - 1,91 mld zł,
- w 2016 roku – 1,85 mld zł,
- w 2015 roku – 2,31 mld zł.
Zobacz procedurę w LEX: Przychody zaliczane do przychodów z zysków kapitałowych >
Podatek także od zbycia papierów wartościowych
Dodał, że z art. 30b ustawy o PIT wynika także, że 19 proc. podatkiem obciążone są także dochody osób fizycznych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych. Z danych MF wynika, że wyniosły one:
- w 2019 roku – 1,60 mld zł,
- w 2018 roku – 1,82 mld zł,
- w 2017 roku – 1,15 mld zł,
- w 2016 roku – 1,14mld zł,
- w 2015 roku - 926,3 mln zł.
Likwidacja podatku to strata budżetu państwa
Na pytanie o możliwość likwidacji podatku od oszczędności wiceminister finansów odpowiedział, że mogłoby to nieść ze sobą pewne istotne ryzyka. Zdaniem Sarnowskiego, likwidacja w Polsce podatku od kapitałów pieniężnych spowodowałaby nie tylko ubytek we wpływach do budżetu państwa, ale także ze względu na preferencje podatkowe mogłaby spowodować napływ do Polski kapitału spekulacyjnego i wzrost rynku spekulacyjnych instrumentów finansowych. Wiceminister podkreślił, że mogłoby to się z kolei przyczynić się do występowania dużych i nagłych zmian na całym rynku finansowym w Polsce, co miałoby negatywny wpływ na gospodarkę. Zapewnił także, że Ministerstwo Finansów analizuje zasadność wprowadzenia ulg i zwolnień dotyczących przychodów kapitałowych w określonym zakresie, w szczególności mających na celu zachętę do długoterminowych inwestycji.
Czytaj w LEX: Czy sprzedaż akcji własnych nowym akcjonariuszom generuje przychód z zysków kapitałowych? >
- Zmiany w tym zakresie są koniecznie – zwraca uwagę Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax. Ekspertka zauważa, że przy obecnym niskim oprocentowaniu lokat bankowych, w niektórych przypadkach podatek płaci się od całej kwoty otrzymanych odsetek. - Zamiast 19 proc., fiskusa zabiera więc 100 proc. Jest tak m.in. przy stosunkowo niewielkich kwotach oszczędności. Przy codziennej kapitalizacji odsetek, mogą one wynieść 1 grosz, podatek naliczony od takiej kwoty także wyniesie 1 grosz, bo trzeba go zaokrąglić. Przy odsetkach w wysokości 2 gr – podatek też wyniesie 1 grosz, czyli w rezultacie jego stawka wyniesie 50 proc. – podkreśla Izabela Rutkowska.
Zobacz również: Obligacje Skarbu Państwa nie zawsze bez podatku >>
Banki też zarabiają na podatku
Na likwidacji podatku od oszczędności nie zależy jednak bankom. Zgodnie z przepisami, pełnią one w tym przypadku rolę płatnika i też na tym zarabiają. Zwrócił na to uwagę także wiceminister finansów w udzielonej odpowiedzi. Podkreślił on, że w przypadku podatku od przychodów (dochodów) od zgromadzonych na rachunku podatnika, będącego osobą fizyczną, środków pieniężnych, instytucja finansowa (np. bank, SKOK) pełni funkcję płatnika. Z tytułu pełnienia tej funkcji instytucja finansowa otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 0,3 proc. kwoty terminowo wpłaconych podatków. Biorąc pod uwagę, że do budżetu z tytułu podatku od oszczędności wpłynęło w 2019 r. 2,22 mld zł, banki zyskały na tym 6,67 mln złotych.
Sprawdź w LEX: Kiedy różnice kursowe stanowią koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych? >
Podatek Belki do likwidacji
O likwidację podatku od oszczędności apelują także inwestorzy. - Jako Fundacja Trading Jam, która zrzesza ponad 38 tys. polskich inwestorów indywidualnych, a której celem jest szerzenie świadomości i edukacji finansowej, w codziennej pracy często spotykamy się z sygnałami od inwestorów, że podatek od zysków z oszczędności jest dla nich istotnym czynnikiem negatywnie wpływającym na chęć odkładania środków na gorsze czasy. Ponadto likwidacja podatku od zysków kapitałowych ułatwiłaby firmom pozyskanie finansowania w tym ciężkim dla nich okresie, a tym samym zmniejszyłaby konieczność występowania przez te firmy o wsparcie ze środków państwowych, które mogłyby zostać wykorzystane w znacznie lepszy sposób – przykładowo poprzez zwiększenie finansowania dla szpitali – napisał niedawno w liście do premiera Rafał Zaorski, prezes zarządu fundacji Trading Jam.
Czytaj w LEX: Zyski kapitałowe u podatników CIT >
Z kolei zdaniem Jakuba Mościckiego, przewodniczącego rady ekspertów fundacji, podatek ten wpływa negatywnie na motywację wielu Polaków do inwestowania min w Polską gospodarkę poprzez Giełdę Papierów Wartościowych. Odzwierciedleniem tego stanu jest niski odsetek inwestorów indywidualnych na GPW w porównaniu do lat 90-tych i lat 2000-2008.
Oszczędzać można także bez podatku
Jan Sarnowski w interpelacji przypomina jednak, że istnieją instrumenty powalające na oszczędzanie – na określonych zasadach – na przyszłe emerytury w postaci: indywidualnych kont emerytalnych (IKE), pracowniczych programów emerytalnych (PPE) oraz pracowniczych planów kapitałowych (PPK), w ramach których środki gromadzone są z dochodów po opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast dochody z tytułu inwestycji zgromadzonych środków w trakcie oszczędzania, jak i wypłaty po okresie oszczędzania są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Czytaj w LEX: Wpłaty na PPK >
Z kolei gromadzenie środków w ramach indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) korzysta z preferencji podatkowej polegającej na odliczaniu od bieżących dochodów do opodatkowania wpłat na IKZE, natomiast wypłaty po okresie oszczędzania są opodatkowane 10 proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
Czytaj w LEX: Indywidualne konta emerytalne oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
