1. Dziennik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

1.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzony jest dziennik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, oraz okres, którego dotyczy dziennik.

1.2. Do zapewnienia prowadzenia na bieżąco dziennika obowiązany jest kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jego zastępca.

1.3. Na stronie 2 i dalszych stronach parzystych dziennika umieścić należy:

1) datę oraz rejon lub miejsce wykonywania pracy, prowadzenia akcji ratowniczej, prac profilaktycznych lub ćwiczeń ratowniczych;

2) zadania do wykonania;

3) podpis kierownika działu wentylacji lub innej osoby upoważnionej.

1.4. Na stronie 3 i dalszych stronach nieparzystych dziennika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego umieścić należy:

1) datę, zmianę, numer zastępu, typ i numer aparatu ewakuacyjnego;

2) imię, nazwisko i funkcję członka zastępu ratowniczego;

3) ważniejsze wydarzenia z zakresu ratownictwa;

4) rodzaj i numer aparatu oddechowego oraz maski;

5) nazwisko ratownika dyżurnego, numer jego telefonu, godzinę zgłoszenia, godziny kontroli łączności przez mechanika, godzinę odmeldowania zastępu dyżurującego;

6) podpis kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub innej osoby uprawnionej i kontrolującej.

2. Dziennik ćwiczeń drużyny ratowniczej zakładu górniczego.

2.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzony jest dziennik ćwiczeń członków drużyny ratowniczej, oraz okres, którego dotyczy dziennik.

2.2. Na stronie 2 i dalszych stronach umieścić należy:

1) datę przeprowadzenia ćwiczeń;

2) rodzaj ćwiczeń;

3) temat ćwiczeń;

4) podpis kierownika kopalnianej stacji ratownictwa prowadzącego ćwiczenia;

5) imię, nazwisko i funkcję członka drużyny ratowniczej;

6) rodzaj i numer aparatu oddechowego oraz maski;

7) ocenę ratownika oraz inne uwagi;

8) podpis kierownika kopalnianej stacji ratownictwa lub innej osoby uprawnionej i kontrolującej.

3. Dziennik zastępów specjalistycznych.

3.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzony jest dziennik zastępów specjalistycznych, oraz okres, którego dotyczy dziennik.

3.2. W dzienniku zastępów specjalistycznych umieścić należy:

1) datę ćwiczenia lub prac podwodnych;

2) imię i nazwisko ratownika oraz jego funkcję w zastępie;

3) liczbę godzin akcji ogółem i w aparacie nurkowym;

4) zadania wykonane podczas: ćwiczeń, prac podwodnych lub akcji ratowniczej;

5) szczegółowy opis i chronometraż wykonanych czynności, szkice, plany akcji, rodzaje sprzętu pływającego;

6) uwagi o wykonaniu zadania;

7) podpis prowadzącego ćwiczenia lub kierownika akcji ratowniczej.

4. Ewidencja członków drużyny ratowniczej.

4.1. Ewidencję członków drużyny ratowniczej zakłada się oddzielnie na każdy rok kalendarzowy.

4.2. Ewidencja członków drużyny ratowniczej jest przechowywana przez okres jak dla dokumentacji zatrudnienia.

4.3. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest ewidencja członków drużyny ratowniczej, oraz okres, którego dotyczy ewidencja.

4.4. Ewidencja członków drużyny ratowniczej składa się z:

1) ewidencji obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

2) ewidencji ćwiczeń odbytych przez ratowników;

3) ewidencji seminariów odbytych przez zastępowych;

4) karty ewidencyjnej ratownika.

4.5. W ewidencji obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego umieścić należy informacje dotyczące:

1) kierowników kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

2) mechaników sprzętu ratowniczego.

4.5.1. W przypadku kierowników kopalnianej stacji ratownictwa górniczego umieścić należy:

1) imię i nazwisko;

2) datę wstąpienia do ratownictwa górniczego;

3) dane dotyczące stwierdzenia kwalifikacji;

4) datę ostatniego kursu.

4.5.2. W przypadku mechaników sprzętu ratowniczego umieścić należy imię i nazwisko oraz datę ostatniego kursu, a w przypadku mechaników rezerwowych także daty dyżurów w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w I, II, III i IV kwartale roku.

4.6. W ewidencji ćwiczeń odbytych przez ratowników umieścić należy:

1) numer karty ewidencyjnej;

2) imię i nazwisko;

3) liczbę ćwiczeń odbytych w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, w zakładzie górniczym pod ziemią, w jednostce ratownictwa;

4) uwagi.

4.7. W ewidencji seminariów odbytych przez zastępowych umieścić należy:

1) numer karty ewidencyjnej;

2) imię i nazwisko;

3) daty odbytych seminariów;

4) uwagi.

4.8. W karcie ewidencyjnej ratownika umieścić należy:

1) imię i nazwisko;

2) datę urodzenia;

3) adres zamieszkania;

4) numer telefonu;

5) numer znaczka;

6) oddział, w którym zatrudniony jest ratownik;

7) funkcję w zakładzie górniczym;

8) datę przystąpienia do drużyny ratowniczej;

9) funkcję w drużynie ratowniczej;

10) datę ukończenia ostatniego kursu;

11) daty i wyniki badań lekarskich;

12) daty udziału w ćwiczeniach;

13) okresy uczestnictwa w pogotowiu w jednostce ratownictwa;

14) okresy i miejsca udziału w akcjach ratowniczych;

15) liczbę godzin w akcji ratowniczej ogółem oraz w aparacie;

16) oceny ratownika;

17) uwagi.

4.9. W karcie ewidencyjnej ratownika umieścić należy podpis kierownika kopalnianej stacji ratownictwa lub innej osoby uprawnionej i kontrolującej.

5. Ewidencja osób dozoru ruchu nienależących do drużyny ratowniczej.

5.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest ewidencja osób dozoru ruchu nienależących do drużyny ratowniczej, oraz okres, którego dotyczy ta ewidencja.

5.2. W ewidencji osób dozoru ruchu zakładu górniczego nienależących do drużyny ratowniczej umieścić należy:

1) imiona i nazwiska;

2) daty urodzenia;

3) funkcje w zakładzie górniczym;

4) daty odbycia kursu z zakresu ratownictwa górniczego;

5) numer zaświadczenia o odbyciu szkolenia dla osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej, o którym mowa w § 55 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia.

6. Książka kontroli:

1) aparatów regeneracyjnych;

2) aparatów powietrznych butlowych;

3) ucieczkowych aparatów regeneracyjnych;

4) sprzętu ochrony układu oddechowego przystosowanego do ewakuacji poszkodowanego;

5) aparatów nurkowych;

6) sprzętu oczyszczającego ucieczkowego;

7) masek twarzowych do aparatów regeneracyjnych;

8) masek twarzowych do aparatów powietrznych butlowych.

6.1. W książce kontroli umieścić należy:

1) nazwę zakładu górniczego;

2) okres prowadzenia książki;

3) wzory podpisów osób przeprowadzających kontrole;

4) ponumerowane kolejno karty kontroli aparatu, sprzętu lub maski.

6.2. Elementem książki kontroli jest karta kontroli. Karta kontroli przeznaczona jest dla jednego aparatu, sprzętu lub maski.

6.3. W karcie kontroli aparatów i sprzętu, o których mowa w pkt 6 ppkt 1-6, należy umieścić:

1) nazwę, typ i numer identyfikacyjny aparatu i sprzętu (numer zakładowy lub fabryczny);

2) datę kontroli;

3) rodzaj czynności kontrolnych;

4) wynik czynności kontrolnych wykonanych zgodnie z instrukcją kontroli aparatu i sprzętu;

5) uwagi dotyczące wyników kontroli aparatu, dokonanych napraw, wymiany części itp.;

6) stwierdzenie "aparat sprawny", "sprzęt sprawny" lub "aparat niesprawny", "sprzęt niesprawny";

7) podpis mechanika sprzętu ratowniczego.

6.4. W karcie kontroli masek, o których mowa w pkt 6 ppkt 7 i 8, należy umieścić:

1) typ, numer identyfikacyjny (numer zakładowy lub fabryczny);

2) datę wprowadzenia do ruchu;

3) datę kontroli;

4) rodzaj czynności kontrolnych;

5) wykonane czynności (przegląd, konserwacja, naprawa, wymiana części);

6) wynik kontroli maski wykonanej zgodnie z instrukcją kontroli (stan maski i szczelność);

7) podpis mechanika sprzętu ratowniczego.

7. Książka kontroli urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek.

7.1. Rodzaje urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których należy prowadzić książki kontroli, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. W przypadku zakładów górniczych, o których mowa w § 8 i § 9 rozporządzenia, rodzaje urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których należy prowadzić książki kontroli, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego w uzgodnieniu z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym.

7.2. W książce kontroli urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek, umieścić należy:

1) nazwę zakładu górniczego;

2) okres prowadzenia książki;

3) wzory podpisów osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli;

4) ponumerowane kolejno karty kontroli aparatu, sprzętu lub maski.

7.3. Elementem książki kontroli urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek, jest karta kontroli. Karta kontroli jest przeznaczona dla jednego urządzenia lub sprzętu.

7.4. W karcie kontroli urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek, należy umieścić:

1) nazwę i typ urządzenia lub sprzętu, numer identyfikacyjny urządzenia lub sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek (numer zakładowy lub numer fabryczny), datę wprowadzenia do ruchu, datę wycofania;

2) datę kontroli;

3) rodzaj czynności kontrolnych;

4) stan urządzenia lub sprzętu, wykonane czynności (przegląd, konserwacja, naprawa, wymiana części);

5) wynik kontroli wykonanej zgodnie z instrukcją kontroli;

6) podpis mechanika sprzętu ratowniczego.

8. Książka ewidencji ucieczkowych aparatów regeneracyjnych.

8.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka ewidencji ucieczkowych aparatów regeneracyjnych, oraz okres, którego dotyczy ewidencja.

8.2. W ewidencji ucieczkowych aparatów regeneracyjnych umieścić należy dane dotyczące aparatów wprowadzonych do eksploatacji oraz aparatów wycofanych z eksploatacji.

8.3. W ewidencji aparatów wprowadzonych do eksploatacji umieścić należy:

1) numer fabryczny;

2) zakładowy numer ewidencyjny;

3) datę produkcji;

4) datę wprowadzenia do eksploatacji;

5) uwagi;

6) podpis osoby uprawnionej.

8.4. W ewidencji aparatów wycofanych z eksploatacji umieścić należy:

1) informację dotyczącą przyczyny wycofania;

2) datę wycofania;

3) uwagi;

4) podpis osoby uprawnionej.

9. Książka przeglądów ucieczkowych aparatów regeneracyjnych.

9.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka przeglądów ucieczkowych aparatów regeneracyjnych, oraz okres, którego dotyczy książka.

9.2. Książka przeglądów ucieczkowych aparatów regeneracyjnych dotyczy aparatów zwracanych do punktu wydawczego przez użytkowników po wyjeździe z dołu.

9.3. W książce przeglądów ucieczkowych aparatów regeneracyjnych umieścić należy:

1) daty przeglądów;

2) numer zmiany, na której został przeprowadzony przegląd;

3) ilość i stan techniczny aparatów;

4) numery fabryczne aparatów wycofanych oraz przyczyny ich wycofania;

5) nazwisko i podpis osoby uprawnionej.

10. Książka pracy przetłaczarki tlenu.

10.1. W książce pracy przetłaczarki tlenu umieścić należy informacje wynikające z instrukcji obsługi lub użytkowania oraz instrukcji przeprowadzania kontroli przedstawionej przez producenta urządzenia.

10.2. W kopalnianej stacji ratownictwa górniczego należy przechowywać atesty każdej dostawy tlenu przeznaczonego do użycia w aparatach regeneracyjnych i ucieczkowych aparatach regeneracyjnych. W karcie atestu tlenu należy ująć numery butli, w których dostarczono tlen.

11. Książka ewidencji napełniania butli tlenem.

11.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka ewidencji napełniania butli tlenem, oraz okres, którego dotyczy ewidencja.

11.2. W książce ewidencji napełniania butli tlenem umieścić należy:

1) daty napełniania;

2) numer butli i numeru atestu butli;

3) numer butli napełnianej;

4) wysokość ciśnienia w butli po napełnieniu;

5) podpis osoby uprawnionej.

12. Książka pracy sprężarki powietrza.

12.1. W książce pracy sprężarki powietrza umieścić należy informacje wynikające z instrukcji obsługi lub użytkowania oraz instrukcji przeprowadzania kontroli przedstawionej przez producenta urządzenia.

13. Książka ewidencji napełniania butli sprężonym powietrzem.

13.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka ewidencji napełniania butli sprężonym powietrzem, oraz okres, którego dotyczy ewidencja.

13.2. W książce ewidencji napełniania butli sprężonym powietrzem umieścić należy:

1) daty napełniania;

2) numer butli napełnianej;

3) wysokość ciśnienia w butli po napełnieniu;

4) podpis osoby uprawnionej.

14. Książka czynności nurkowych.

14.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka czynności nurkowych, oraz okres, którego dotyczy książka.

14.2. W książce czynności nurkowych umieścić należy:

1) daty i miejsca nurkowania;

2) imiona i nazwiska nurków;

3) stan akwenu;

4) głębokość;

5) temperaturę wody;

6) prędkość prądu wody;

7) rodzaj dna;

8) godziny i minuty rozpoczęcia i zakończenia zanurzania;

9) godziny i minuty rozpoczęcia i zakończenia wynurzania;

10) dane dotyczące stacji dekompresji (czas przebywania na głębokości 12 m, 9 m, 6 m i 3 m);

11) czas pobytu nurka pod wodą, w tym na dnie;

12) dane dotyczące sprzętu nurkowego (rodzaj skafandra, typ aparatu);

13) sposób asekuracji;

14) zadanie nurkowe, informacje o dodatkowym wyposażeniu w narzędzia pomocnicze;

15) uwagi o warunkach nurkowych;

16) podpis osoby odpowiedzialnej za nurkowanie.

15. Książka sprężeń w komorze dekompresyjnej.

15.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka sprężeń w komorze dekompresyjnej, oraz okres, którego dotyczy książka.

15.2. W książce sprężeń w komorze dekompresyjnej umieścić należy:

1) daty przeprowadzenia sprężania;

2) imiona i nazwiska osób poddanych dekompresji;

3) godziny i minuty rozpoczęcia i zakończenia sprężania;

4) wielkości ciśnienia sprężania;

5) czas przebywania na głębokości;

6) godziny i minuty rozpoczęcia i zakończenia rozprężania;

7) stopnie dekompresji (czas przebywania na głębokości 12 m, 9 m, 6 m i 3 m);

8) łączny czas pobytu w komorze;

9) podpis osoby uprawnionej.

16. Książka prowadzenia akcji ratowniczej.

16.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka prowadzenia akacji ratowniczej, oraz datę założenia książki.

16.2. W książce prowadzenia akcji ratowniczej umieścić należy:

1) datę i godzinę zgłoszenia zdarzenia;

2) dane dotyczące miejsca zdarzenia (pokład, poziom, oddział, wyrobisko);

3) ocenę stanu zagrożenia;

4) stan zagrożenia załogi (w tym liczbę osób zagrożonych i wycofanych);

5) godzinę zawiadomienia osób kierownictwa i dozoru zakładu górniczego, kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, jednostki ratownictwa górniczego oraz okręgowego urzędu górniczego (według kolejności ustalonej w planie ratownictwa);

6) imiona i nazwiska osób, które objęły kierownictwo akcji ratowniczej: kierownika akcji ratowniczej, kierownika akcji ratowniczej pod ziemią, kierownika bazy ratowniczej;

7) zakres zatrzymania ruchu (rejon zakładu górniczego, oddział lub poszczególne wyrobiska);

8) zakres i sposób wycofania załogi;

9) wyznaczenia strefy zagrożenia;

10) sposób zabezpieczenia dojścia do strefy zagrożenia;

11) lokalizację bazy ratowniczej;

12) ustalenie miejsc, z których prowadzona będzie kontrola stanu zagrożenia, a w szczególności kontrola parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych, a także warunków mikroklimatu.

16.3. W książce prowadzenia akcji ratowniczej umieścić należy operacyjny plan akcji ratowniczej z wyszczególnieniem prac przewidywanych do wykonania oraz schemat dyżurów kierownictwa akcji na poszczególnych zmianach (kierownika akcji ratowniczej, kierownika akcji ratowniczej pod ziemią, kierownika bazy ratowniczej, sekretarza technicznego akcji ratowniczej).

16.4. Przebieg akcji ratowniczej jest dokumentowany poprzez wpisanie wydanych poleceń i otrzymanych meldunków - z podaniem daty i godziny.

17. Karta udziału zastępu w akcji ratowniczej.

17.1. Kartę udziału zastępu w akcji ratowniczej sporządza się w co najmniej 2 egzemplarzach.

17.2. Karta udziału zastępu w akcji ratowniczej podzielona jest na 9 części.

17.3. W części I umieścić należy nazwę zakładu górniczego, w którym prowadzona jest akacja ratownicza, nazwę zakładu górniczego, z którego pochodzi zastęp ratowniczy biorący udział w akcji ratowniczej, oraz datę udziału w akcji.

17.4. W części II umieścić należy godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy w akcji ratowniczej, liczbę godzin udziału w akcji ratowniczej oraz liczbę godzin pracy w aparacie.

17.5. W części III umieścić należy imiona i nazwiska: kierownika akcji ratowniczej, kierownika akcji pod ziemią, kierownika bazy ratowniczej.

17.6. W części IV umieścić należy informacje dotyczące ogólnych warunków akcji ratowniczej: zadymienie, temperatura, wilgotność i inne.

17.7. W części V umieścić należy typ aparatu regeneracyjnego albo powietrznego butlowego używanego przez zastęp ratowniczy.

17.8. W części VI umieścić należy w układzie tabelarycznym dane dotyczące członków zastępu ratowniczego: numer znaczka, imię i nazwisko, funkcję w zastępie, numer aparatu i maski, zapas tlenu w aparacie przy wychodzeniu z bazy ratowniczej oraz po powrocie do bazy ratowniczej oraz uwagi.

17.9. W przypadku wypadku ratownika kierownik bazy ratowniczej wpisuje odpowiednią informację w części VI w kolumnie zawierającej uwagi.

17.10. W części VII umieścić należy zadanie do wykonania przez zastęp ratowniczy.

17.11. W części VIII kierownik akcji ratowniczej pod ziemią po konsultacji z kierownikiem bazy ratowniczej potwierdza podpisem wykonanie zadania przez zastęp ratowniczy.

17.12. W części IX umieścić należy podpis kierownika akcji ratowniczej.

17.13. Kartę udziału zastępu w akcji ratowniczej sporządza kierownik drużyny ratowniczej lub mechanik sprzętu ratowniczego zakładu górniczego formującego zastęp, wypełniając odpowiednie pozycje w części I, V i VI.

17.14. Dwa egzemplarze karty wypełnionej w sposób podany w pkt 17.13 zastępowy zabiera do bazy ratowniczej. Kierownik bazy ratowniczej wypełnia części II, III, IV, VI i VII karty.

17.15. Po powrocie zastępu z akcji do bazy kierownik bazy wpisuje w części VI zapas tlenu w aparacie każdego ratownika.

17.16. Zastępowy po wyjechaniu na powierzchnię przekazuje niezwłocznie kartę udziału zastępu w akcji ratowniczej swojego zastępu do zatwierdzenia kierownikowi akcji ratowniczej.

17.17. Kartę udziału zastępu w akcji ratowniczej sporządza się również, gdy zastęp bierze udział w akcji ratowniczej bez użycia aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

18. Książka prowadzenia prac profilaktycznych.

18.1. Na stronie 1 umieścić należy nazwę zakładu górniczego, dla którego prowadzona jest książka prowadzenia prac profilaktycznych, oraz datę założenia książki.

18.2. W książce prowadzenia prac profilaktycznych umieścić należy:

1) informacje dotyczące dokumentacji, w oparciu o którą prowadzone są prace profilaktyczne;

2) datę rozpoczęcia prac profilaktycznych oraz numer zmiany, na której zostały one rozpoczęte;

3) wskazanie miejsca prowadzenia prac profilaktycznych (pokład, poziom, oddział, wyrobisko);

4) datę zakończenia prac profilaktycznych oraz numer zmiany, na której zostały one zakończone;

5) dane dotyczące przebiegu prac profilaktycznych (wydane polecenia - z podaniem daty i godziny, otrzymane meldunki - z podaniem daty i godziny).

19. Karta udziału zastępu w pracach profilaktycznych.

19.1. W karcie udziału zastępu w pracach profilaktycznych umieścić należy:

1) nazwę zakładu górniczego prowadzącego prace profilaktyczne;

2) datę udziału w pracach profilaktycznych;

3) imię i nazwisko kierownika prac profilaktycznych;

4) imię i nazwisko osoby nadzorującej prace profilaktyczne;

5) imiona i nazwiska osób uczestniczących w pracach profilaktycznych;

6) godzinę rozpoczęcia i zakończenia prac profilaktycznych;

7) zadania do wykonania;

8) całkowitą liczbę godzin udziału w pracach profilaktycznych;

9) uwagi;

10) podpis kierownika prac profilaktycznych.

20. Karta ratownika górniczego.

20.1. Kartę ratownika górniczego prowadzi się odrębnie dla każdego ratownika górniczego.

20.2. W karcie ratownika górniczego umieścić należy: imię i nazwisko ratownika górniczego, datę i miejsce urodzenia oraz imię ojca.

20.3. W karcie ratownika górniczego umieścić należy informacje dotyczące:

1) roku, którego dotyczy wpis;

2) nazwy zakładu górniczego;

3) funkcji w zakładzie górniczym i w drużynie ratowniczej;

4) odbytych kursów ratowniczych z podaniem daty rozpoczęcia i zakończenia kursu, rodzaju kursu i miejsca, w którym się odbył;

5) badań lekarskich, z podaniem daty badania i jego wyników;

6) liczby godzin: ćwiczeń, w pogotowiu ratowniczym, w akcjach ratowniczych, pracy w aparacie;

7) wypadków w aparacie;

8) wyróżnienień;

9) uwag.

21. Zobowiązanie kandydata na ratownika górniczego.

21.1. Na stronie 1 zobowiązania kandydata na ratownika górniczego umieścić należy:

1) sentencję zobowiązania w brzmieniu: "Ja (imię i nazwisko), urodzony dnia (data urodzenia) w (miejsce urodzenia), zamieszkały w (miejsce zamieszkania), zobowiązuję się pełnić sumiennie funkcję ratownika górniczego i z obowiązków przyjętych na siebie wywiązywać się należycie, tak jak przystało na wzorowego, zdyscyplinowanego ratownika górniczego. O obowiązkach i zadaniach ratownika górniczego zostałem pouczony, co stwierdzam własnoręcznym podpisem.";

2) podpis kandydata na ratownika górniczego.

21.2. Na stronie 2 zobowiązania kandydata na ratownika górniczego umieścić należy:

1) imię i nazwisko;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) okres zatrudnienia w zakładzie górniczym;

4) wykonywany zawód;

5) wykształcenie;

6) oraz krótką charakterystykę kandydata i potwierdzoną podpisem przełożonego opinię o kandydacie.

1. Akcja ratownicza w przypadku pożarów podziemnych w polach niemetanowych.

1.1. Za akcję ratowniczą przeciwpożarową, zwaną dalej "akcją przeciwpożarową", uznaje się wszelkie prace prowadzone w celu:

1) ratowania ludzi zagrożonych w wyniku pożaru podziemnego;

2) ograniczenia rozwoju pożaru;

3) zlikwidowania pożaru;

4) otamowania wyrobisk, w których rejonie powstał pożar;

5) zacieśnienia lub likwidacji pola pożarowego;

6) usuwania skutków pożaru powstałego w wyniku wybuchu: metanu, pyłu węglowego lub gazów pożarowych.

1.2. Kierownik akcji ratowniczej po zlokalizowaniu miejsca pożaru określa w szczególności: strefę zagrożenia pożarowego, liczbę zagrożonych osób oraz podejmuje działania zmierzające do ich wycofania ze strefy, uwzględniając zaistniałą sytuację wentylacyjną i zagrożenie pożarowe.

1.3. Prace ratownicze, prowadzone w celu ratowania załogi oraz likwidacji pożaru, powinny być wykonywane na podstawie planu akcji przeciwpożarowej, wpisanego do książki prowadzenia akcji ratowniczej; książka ta powinna znajdować się u kierownika akcji.

1.3.1. Plan akcji przeciwpożarowej zawiera:

1) ustalenie granic strefy zagrożenia pożarowego i sposobu wycofania z niej osób;

2) zakres robót, jaki należy wykonać w celu likwidacji zagrożenia pożarowego;

3) ustalenia dotyczące środków technicznych niezbędnych do prowadzenia akcji przeciwpożarowej oraz sposób jej organizacji;

4) liczbę osób zaangażowanych w kierowanie akcją przeciwpożarową i liczbę zastępów ratowniczych do wykonania zaplanowanych robót;

5) sposób kontroli zaplanowanych zadań;

6) przypuszczalny czas realizacji zadań.

1.3.2. Plan akcji przeciwpożarowej powinien być na bieżąco korygowany i uwzględniać zmiany mogące powstać podczas jej trwania.

1.4. W celu bieżącego rozpoznania stanu pożaru oraz występujących w strefie zagrożenia zmian w składzie gazów oraz ich parametrów stanu, a także oceny zagrożenia wybuchowego kierownik akcji ratowniczej powinien niezwłocznie zorganizować pomiar parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych (skład chemiczny, temperatura, wilgotność, prędkość, ilość). Dla zwiększenia kontroli stanu zagrożenia pożarowego, a zwłaszcza dla oceny temperatury i masy zagrzanego węgla należy pobierać próby powietrza do precyzyjnych analiz chromatograficznych.

1.5. Do pomiarów składu chemicznego powietrza i gazów pożarowych powinny być przede wszystkim stosowane urządzenia do zdalnego pobierania prób, z wykorzystaniem stanowiska pomiarowego wyposażonego w szczególności w:

1) zestaw chromatograficzny umożliwiający szybkie wykonanie analizy chemicznej powietrza i gazów pożarowych;

2) urządzenie do zdalnego pobierania prób gazowych, wraz z oprzyrządowaniem, zapewniające pobieranie prób gazowych z odległości co najmniej 1000 m;

3) urządzenie do zdalnego pomiaru temperatury, zapewniające pomiar na odległość co najmniej 1000 m;

4) anemometr;

5) przyrząd do pomiaru wilgotności względnej powietrza;

6) przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości O₂, CO, CO₂ i CH₄.

1.6. Pomiar składu chemicznego powietrza i gazów pożarowych prowadzi się także przy użyciu:

1) prób pipetowych;

2) rurek wskaźnikowych;

3) przenośnych analizatorów gazów;

4) aparatury kontrolno-pomiarowej.

1.7. Pomiar temperatury powietrza i gazów pożarowych oraz górotworu prowadzi się przy użyciu:

1) odpowiednich urządzeń zainstalowanych w miejscach określonych przez kierownika akcji, zapewniających pomiary zdalne;

2) przyrządów przenośnych, w szczególności termometrów, pirometrów, kamer termowizyjnych, analizatorów gazowych, w miejscach prowadzenia prac przez zastępy ratownicze.

1.8. Kierownik akcji ratowniczej wyznacza miejsca wykonania pomiarów, o których mowa w pkt 1.4, oraz ich zakres umożliwiający pełną ocenę zmian przebiegu pożaru. Wyniki pomiarów dokumentuje się.

1.9. Pomiary, o których mowa w pkt 1.5, w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny wykonuje pogotowie pomiarowe utrzymywane przez właściwą jednostkę ratownictwa górniczego.

1.10. Strefę zagrożenia pożarowego zabezpiecza się przed dostępem osób niebiorących udziału w akcji ratowniczej w sposób trwały lub posterunkami na dojściach do strefy zagrożenia. Lokalizacja posterunków powinna uwzględniać warunki lokalizacji bazy ratowniczej, o których mowa w § 85 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia.

1.11. Podczas akcji przeciwpożarowej sieć wentylacyjna zakładu górniczego powinna być zabezpieczona przed przypadkowym otwarciem lub zamknięciem tam i śluz wentylacyjnych, mających wpływ na zmiany potencjałów aerodynamicznych w sąsiedztwie strefy zagrożenia, oraz przed przypadkowymi zmianami parametrów wentylatorów głównych.

1.12. W razie występowania wysokiej temperatury dymów i gazów pożarowych ustala się miejsca zagrożone powstaniem wtórnych ognisk pożarowych oraz sposób przeciwdziałania temu zagrożeniu.

1.13. Podczas akcji przeciwpożarowej podejmowane są działania zmierzające do aktywnego ugaszenia ognia, z zachowaniem warunków bezpieczeństwa ratowników. Kierownik akcji ratowniczej po aktywnym ugaszeniu pożaru powinien ustalić sposób i częstotliwość kontroli miejsca pożaru.

1.14. Jeżeli aktywna likwidacja pożaru nie jest możliwa, przystępuje się do izolacji rejonu pożaru od czynnych wyrobisk zakładu górniczego tamami o konstrukcji przeciwwybuchowej.

1.15. Podczas akcji przeciwpożarowej podejmowane są działania zmierzające do wyrównywania potencjału aerodynamicznego wokół pola pożarowego.

1.16. Tamy, o których mowa w pkt 1.14, w rejonach zagrożonych tąpaniami powinny być budowane w miejscach, gdzie prawdopodobieństwo ich uszkodzenia jest najmniejsze.

1.17. Wszystkie prace ratownicze w strefie zagrożenia pożarowego wykonują zastępy ratownicze. W strefie zagrożenia przebywać może tylko taka liczba zastępów, jaka jest niezbędna do sprawnego wykonania zadania. Wszyscy ratownicy zatrudnieni w strefie zagrożenia pożarowego powinni być ubrani w odzież lekką, przewiewną, odporną na chwilowe działanie płomienia i posiadać środki ochrony indywidualnej.

2. Akcja ratownicza w przypadku pożarów podziemnych w polach metanowych.

2.1. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej przeciwpożarowej w polu metanowym stosuje się zasady określone dla akcji ratowniczej w polu niemetanowym, a także wymagania, których celem jest niedopuszczenie do wybuchu metanu i gazów pożarowych. Podczas wyznaczania strefy zagrożenia pożarowego powinno się uwzględniać możliwość i zasięg skutków ewentualnego wybuchu, poszerzając odpowiednio tę strefę. Ocenę stanu zagrożenia wybuchowego powinno się przeprowadzać metodą opracowaną przez właściwą jednostkę ratownictwa.

2.2. Podejmując decyzję o ograniczeniu ilości powietrza dopływającego do miejsca pożaru, uwzględnia się możliwość:

1) wzrostu koncentracji metanu w prądzie wlotowym;

2) zwiększenia ilości wydzielającego się metanu do prądów powietrza w strefie zagrożenia pożarowego;

3) dodatkowego wydzielania się metanu ze zrobów lub wyrobisk zbędnych;

4) zaburzenia funkcjonowania systemu odmetanowania.

2.3. W celu przeciwdziałania powstaniu zagrożenia wybuchowego w rejonie pożaru uwzględnia się możliwość:

1) rozrzedzenia mieszanin gazowych przez zwiększenie ilości przepływającego powietrza;

2) ograniczenia przepływu powietrza przez ognisko pożaru;

3) ograniczenia zawartości tlenu w gazach pożarowych przez zastosowanie inertyzacji atmosfery wszelkimi dostępnymi środkami.

2.4. W przypadku utworzenia się wybuchowych nagromadzeń metanu lub gazów pożarowych w rejonie pożaru, powinny być niezwłocznie wycofane ze strefy zagrożenia pożarowego wszystkie osoby zatrudnione w akcji przeciwpożarowej oraz podjęte środki dla usunięcia tego zagrożenia.

2.5. Podczas prowadzenia akcji przeciwpożarowej nie przerywa się odmetanowania górotworu. Proces odmetanowania w strefie zagrożenia pożarowego powinien być kontrolowany przez wykonywanie pomiarów ilości i temperatury odsysanego gazu oraz zawartości w nim metanu i tlenku węgla w rurociągach:

1) metanowych, przechodzących przez zaognione wyrobiska;

2) odprowadzających metan z tych ujęć, w których zakłócenie procesu odmetanowania może spowodować wzrost zawartości metanu w wyrobiskach objętych pożarem, w wyrobiskach z prądami powietrza kierowanymi do ogniska pożaru lub w wyrobiskach odprowadzających gorące gazy pożarowe.

2.6. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia rurociągu przechodzącego przez rejon pożaru i zmniejszenia w nim zawartości metanu, rurociąg powinien być zamknięty od strony stacji odmetanowania i w miarę możliwości od strony ujęć metanu.

2.7. Podczas akcji przeciwpożarowej należy wykorzystać wszystkie dostępne środki do aktywnego gaszenia ognia. Decyzja o aktywnym gaszeniu ognia w polach metanowych powinna być szczegółowo przeanalizowana, tak aby nie spowodować dodatkowego zagrożenia osób zatrudnionych w akcji. Równocześnie z gaszeniem pożaru środkami aktywnymi wyznacza się miejsca na budowę tam pożarowych i transportuje materiały do ich budowy.

2.8. Aktywne gaszenie ognia jest niedopuszczalne w warunkach:

1) powstania pożaru w bezpośrednim sąsiedztwie zrobów, w których mogą być nagromadzone znaczne ilości metanu;

2) dużej metanowości bezwzględnej w rejonie pożaru, szczególnie w przypadkach ograniczonego przepływu powietrza.

2.9. W rejonie objętym skutkami wypływu metanu, wybuchów gazów i pyłu węglowego oraz wyrzutu metanu i dwutlenku węgla, po powstaniu zagrożenia powinien być wyłączony dopływ prądu elektrycznego w celu uniknięcia możliwości zainicjowania wybuchu lub spowodowania zapalenia materiałów palnych przez uszkodzone przewody i urządzenia elektryczne.

2.10. Sposoby budowy tam o konstrukcji przeciwwybuchowej.

2.10.1. Tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej wykonuje się dla zabezpieczenia przed przeniesieniem się wybuchu, od strony zrobów, zbędnych wyrobisk, w których mogą wystąpić wybuchowe mieszaniny gazów palnych, oraz pól pożarowych.

2.10.2. Tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej mogą być wykonane w postaci:

1) korków podsadzkowych;

2) korków wodnych;

3) tamy z worków wypełnionych materiałami niepalnymi;

4) tamy ze spoiw szybkowiążących;

5) tamy o konstrukcji innej niż wyżej wymienione, odpowiednio udokumentowanej i pozytywnie zaopiniowanej przez jednostkę ratownictwa górniczego.

2.10.3. Tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej, z wyjątkiem korków wodnych i podsadzkowych, wyposaża się w:

1) przepust tamowy Ø min. - 800 mm umożliwiający przewietrzanie i komunikację z przestrzenią izolowaną, wyposażony w obudowę przeciwwybuchową o konstrukcji umożliwiającej zamknięcie od strony izolowanego pola lub od strony dojścia do pola i zapewniającej odporność na ciśnienie fali wybuchu o wartości 1 MPa;

2) rury kontrolne Ø min. - ½", umożliwiające sprawdzanie parametrów atmosfery w izolowanej przestrzeni, zabudowane na ¾ wysokości wyrobiska;

3) rurociąg odwadniający Ø min. - 80 mm wraz z syfonem i koszem;

4) rury tłoczne Ø min. - 50 mm do podsadzania korka;

5) rurę Ø min. - 50 mm odpowietrzającą podsadzaną przestrzeń;

6) jednostronnie zaślepione rurociągi technologiczne Ø min. - 80 mm, w tym do podawania gazów inertnych.

2.10.4. Podczas akcji ratowniczej sposób zabezpieczenia wyrobisk tamami o konstrukcji przeciwwybuchowej ustala kierownik akcji ratowniczej.

2.10.5. W ramach profilaktyki pożarowej decyzję w zakresie określonym w pkt 2.10.4 podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

2.11. Lokalizacja tam o konstrukcji przeciwwybuchowej, warunki ich doboru oraz kontroli.

2.11.1. Kierownik akcji ratowniczej, po zasięgnięciu opinii specjalistów w sztabie akcji, wyznacza wyrobiska, w których powinny być budowane tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej.

2.11.2. Kierownik akcji pod ziemią wyznacza miejsca budowy tam w wyrobiskach, o których mowa w pkt 2.11.1.

2.11.3. Wyznaczając miejsca budowy tam, o których mowa w pkt 2.11.2, uwzględnia się w szczególności:

1) warunki naturalne i techniczne w wyrobisku, a w szczególności stan górotworu i obudowy wyrobiska;

2) możliwość zastosowania gazów inertnych do gaszenia pożaru;

3) konieczność lokalizacji tamy jak najbliżej ogniska pożaru;

4) możliwość wykonania komór dla wyrównania ciśnień w izolowanym polu pożarowym.

2.12. Podstawowe warunki wyboru tam o konstrukcji przeciwwybuchowej i przepustów tamowych.

2.12.1. Kierownik akcji ratowniczej, w uzgodnieniu z przedstawicielem jednostki ratownictwa, wybiera rodzaj tam o konstrukcji przeciwwybuchowej i sposób ich wykonania, biorąc pod uwagę możliwości techniczne zakładu górniczego oraz sposoby ich wykonania określone przez właściwą jednostkę ratownictwa górniczego.

2.12.2. W przypadku górotworu słabego i spękanego powinny być stosowane korki podsadzkowe o odpowiedniej długości lub, w zależności od warunków geologiczno-górniczych, korki wodne.

2.12.3. Kierownik akcji ratowniczej ustala liczbę przepustów tamowych instalowanych w tamie o konstrukcji przeciwwybuchowej, w zależności od stanu zagrożenia wybuchowego w rejonie pożaru oraz od warunków górniczych.

2.12.4. Montaż obudowy przeciwwybuchowej przepustu tamowego powinien być wykonany zgodnie z instrukcją producenta.

2.13. Kontrola tam o konstrukcji przeciwwybuchowej.

2.13.1. Tamę o konstrukcji przeciwwybuchowej kontroluje się w trakcie jej wykonywania, biorąc pod uwagę w szczególności:

1) stan oryglowania i rozparcia tamy;

2) wypełnienie tamy materiałem podsadzkowym lub stopień zalania muldy wodą;

3) możliwość uzyskania należytej szczelności zamknięć przepustów tamowych;

4) stan wyposażenia tamy i stan podłączeń do przyrządów kontrolno-pomiarowych.

2.13.2. Kontrole, o których mowa w pkt 2.13.1, przeprowadzają:

1) zastępowy zastępu ratowniczego;

2) osoby wyznaczone przez kierownika akcji ratowniczej;

3) przedstawiciel jednostki ratownictwa.

2.13.3. Kontrolę tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej w strefie zagrożenia pożarowego przeprowadzają wyłącznie ratownicy górniczy.

2.13.4. Kierownik akcji ratowniczej przed podjęciem decyzji o zamknięciu przepustów tamowych zabudowanych w tamach o konstrukcji przeciwwybuchowej powinien mieć informacje o składzie chemicznym gazów z miejsc istotnych dla przebiegu akcji ratowniczej, w szczególności zza tam wlotowych i wylotowych z rejonu pożaru.

2.13.5. Miejsca istotne dla przebiegu akcji ratowniczej, w których należy zbadać skład chemiczny gazów w sytuacji, o której mowa w pkt 2.13.4, określa kierownik akcji ratowniczej.

2.13.6. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala częstotliwość i zakres kontroli tam o konstrukcji przeciwwybuchowej po ich wykonaniu i zamknięciu.

2.13.7. Przepusty w tamach o konstrukcji przeciwwybuchowej we wlotowych i wylotowych prądach powietrza z rejonu pożaru powinny być w miarę możliwości zamykane jednocześnie.

2.13.8. Przed przystąpieniem do zamykania przepustów w tamach przeciwwybuchowych powinno się wycofać ze strefy zagrożenia pożarowego wszystkie osoby zatrudnione w akcji pożarowej, z wyjątkiem zastępów ratowniczych niezbędnych do zamknięcia przepustów w tamach.

2.13.9. Podczas zamykania przepustów w tamach, o których mowa w pkt 2.13.6, w strefie zagrożenia nie mogą być wykonywane żadne inne prace; zastępy ratownicze po wykonaniu zadania powinny być wycofane natychmiast do bazy ratowniczej.

2.13.10. Wejście do strefy zagrożenia pożarowego po zamknięciu tam, o których mowa w pkt 2.13.6, jest dozwolone po obniżeniu zawartości tlenu w utworzonym polu pożarowym poniżej 8% lub po upływie czasu wyznaczonego, w zależności od objętości pola pożarowego i wydzielania się metanu, przy czym czas wyznaczony nie może być krótszy niż 12 godzin. Dwunastogodzinny czas wyczekiwania nie musi być dotrzymany, jeżeli wyniki pomiarów składu gazów w polu pożarowym wskazują, że nie istnieje możliwość wybuchu tych gazów.

2.13.11. Po zamknięciu tam, o których mowa w pkt 2.13.6, prowadzi się zdalną kontrolę parametrów gazów w otamowanej przestrzeni. Jeżeli wyniki analiz składu gazów w otamowanej przestrzeni po jej zamknięciu wskazują stężenie wybuchowe, w rejonie strefy zagrożonej mogą być prowadzone wyłącznie prace zmierzające do neutralizacji atmosfery, w trybie akcji przeciwpożarowej.

2.13.12. Otwieranie pola pożarowego jest dopuszczalne tylko pod warunkiem stosowania wymagań dotyczących prowadzenia akcji przeciwpożarowej.

2.13.13. Plan akcji przeciwpożarowej opracowany w celu otwarcia (zacieśnienia) pola pożarowego określa w szczególności:

1) sposób kontroli parametrów gazów w polu pożarowym;

2) sposób kontroli temperatury i wilgotności powietrza w polu pożarowym;

3) sposób zwalczania zagrożenia wybuchu metanu i gazów pożarowych oraz sposób ochrony ludzi przed działaniem podwyższonej temperatury powietrza.

2.13.14. Po otwarciu przepustów w tamach, o których mowa w pkt 2.13.6, i wznowieniu przewietrzania wyrobisk w polu pożarowym powinno się wycofać poza strefę zagrożenia pożarowego wszystkie osoby biorące udział w akcji pożarowej oraz prowadzić zdalną kontrolę zawartości gazów w polu pożarowym i ilości powietrza przepływającego przez to pole. Wejście do otwartego pola pożarowego, w którym wznowiono przewietrzanie, oraz do strefy zagrożenia pożarowego, wyznaczonej dla tego pola, może nastąpić po upływie czasu określonego przez kierownika akcji ratowniczej.

2.14. Akcja ratownicza w przypadku pożaru w ślepym wyrobisku z wentylacją lutniową.

2.14.1. Po stwierdzeniu pożaru w ślepym wyrobisku przewietrzanym za pomocą wentylacji lutniowej powinny być natychmiast podjęte działania w celu wyprowadzenia ludzi do bezpiecznego rejonu.

2.14.2. Jeżeli niemożliwe jest aktywne ugaszenie ognia, podejmuje się działania zmierzające do jego izolacji przez tamowanie wyrobiska.

2.14.3. Stan zagrożenia wybuchowego gazów pożarowych powinien być w sposób systematyczny zdalnie kontrolowany.

2.14.4. W przypadku stwierdzenia w ślepym wyrobisku zagrożenia wybuchem gazów pożarowych prace związane z likwidacją zagrożenia powinny być prowadzone z miejsc, które nie zostaną dotknięte skutkami ewentualnego wybuchu.

2.14.5. Kierownik akcji ratowniczej, podczas trwania akcji ratowniczej podejmując decyzję o zatrzymaniu przewietrzania ślepego wyrobiska w polu metanowym, ustala sposób zabezpieczenia przed zagrożeniem wybuchem gazów pożarowych lub metanu.

2.14.6. Podczas prowadzenia prac zmierzających do likwidacji pożaru w ślepym wyrobisku stosuje się odpowiednio wymagania określone w niniejszym załączniku.

3. Akcja ratownicza prowadzona w trudnych warunkach mikroklimatu w podziemnych zakładach górniczych.

3.1. Prace wykonywane przez ratowników górniczych w aparatach regeneracyjnych albo powietrznych butlowych podczas akcji ratowniczych w temperaturze powyżej:

1) 25°C mierzonej termometrem suchym i wilgotności względnej powyżej 50%, w ubraniach z włókien chemicznych,

2) 30°C mierzonej termometrem suchym i wilgotności względnej powyżej 60%, w ubraniach z włókien naturalnych

- należy traktować jako akcje ratownicze prowadzone w trudnych warunkach mikroklimatu.

3.2. Podczas akcji ratowniczej prowadzonej w trudnych warunkach mikroklimatu kierownik akcji ratowniczej jest zobowiązany podjąć działania poprawiające zarówno komfort oddychania w aparatach regeneracyjnych, jak i warunki mikroklimatu w miejscu pracy ratowników. Zakres tych działań i środki techniczne do ich realizacji kierownik akcji ratowniczej powinien skonsultować z przedstawicielem właściwej jednostki ratownictwa pracującym w sztabie akcji ratowniczej i polecić ich odnotowanie w książce prowadzenia akcji ratowniczej.

3.3. Prace wykonywane przez ratowników górniczych w akcjach ratowniczych w aparatach regeneracyjnych, bez stosowania środków poprawiających komfort oddychania i warunki mikroklimatu w miejscu pracy ratowników, można prowadzić wyłącznie w atmosferze, w której temperatura mierzona termometrem suchym nie przekracza 35°C i wilgotność względna nie przekracza 60%.

3.4. Od zasady stosowania środków poprawiających zarówno komfort oddychania, jak i warunki mikroklimatu w miejscu pracy ratowników można odstąpić:

1) w razie konieczności ratowania życia ludzkiego;

2) gdy miejsce prowadzonych prac ratowniczych znajduje się w odległości nie większej niż 20 metrów od świeżego prądu powietrza i w warunkach dobrej widoczności.

3.5. Zastęp zatrudniony w akcji ratowniczej w trudnych warunkach mikroklimatu, niezależnie od podstawowego wyposażenia do wykonywania zadania, powinien posiadać przyrządy do pomiaru temperatury i wilgotności względnej powietrza.

3.6. Do prac w trudnych warunkach mikroklimatu należy zatrudniać wyłącznie ratowników górniczych, którzy zostali przebadani w bazie ratowniczej przez lekarza, i tylko wtedy, gdy nie stwierdził on przeciwwskazań do ich pracy w takich warunkach. W obecności lekarza ratownicy powinni potwierdzić, że są w pełni sił fizycznych, a lekarz powinien o tym poinformować kierownika akcji pod ziemią.

3.7. Dla kwalifikacji prac wykonywanych przez ratowników podczas akcji należy się opierać na tabeli nr 1 określającej orientacyjne wartości wydatków energetycznych u ratowników górniczych podczas wykonywania typowych czynności ratowniczych.

3.8. Przy wykonywaniu prac w trudnych warunkach mikroklimatu ratownicy powinni być ubrani w odzież ochronną z włókien naturalnych, a maksymalne czasy pracy ratowników w tych warunkach określone są w tabelach nr 2 i 3.

3.9. W razie konieczności używania ubrań ochronnych z włókien chemicznych w akcji ratowniczej prowadzonej w trudnych warunkach mikroklimatu, należy przyjmować maksymalny czas pracy ratowników górniczych określony w tabeli nr 4.

3.10. Czasy pracy podane w tabelach nr 2, 3 i 4 należy odpowiednio skracać, gdy oprócz trudnych warunków mikroklimatu występują inne utrudnienia w miejscu pracy lub na drodze dojścia albo powrotu do lub z tego miejsca.

3.11. Podczas pracy zastępu zastępowy zobowiązany jest do bieżącej kontroli wilgotności względnej i temperatury otoczenia na wysokości twarzy, z częstotliwością określoną przez kierownika akcji pod ziemią. W razie gdy temperatura otoczenia wzrośnie o ponad 3°C, zastępowy powinien podjąć decyzję o wycofaniu zastępu do bazy, informując o tym kierownika akcji pod ziemią.

3.12. Ratownicy zastępu podczas wykonywania pracy w trudnych warunkach mikroklimatu powinni badać tętno. Zastępowy zobowiązany jest polecać badanie tętna u każdego z ratowników. Polecenie takie wydawać może również kierownik akcji pod ziemią.

3.13. Jeżeli u któregoś z ratowników zastępu nastąpiło przekroczenie wartości tętna ponad 140 uderzeń/minutę, ratownik ten musi do następnej kontroli tętna wypoczywać bez obciążenia. Jeżeli po kolejnej kontroli tętno to nie obniży się, zastępowy powinien podjąć decyzję o wycofaniu zastępu do bazy.

3.14. W trudnych warunkach mikroklimatu ratownik może być zatrudniony tylko jeden raz w ciągu 24 godzin. Od zasady tej można odstąpić jedynie w razie nagłej konieczności ratowania życia ludzkiego lub w innych uzasadnionych przypadkach, gdy lekarz w bazie nie stwierdzi przeciwwskazań do ponownego zatrudnienia ratowników.

3.15. Ratownicy zatrudnieni przy wykonywaniu pracy w trudnych warunkach mikroklimatu są obowiązani zgłosić zastępowemu każdy objaw zmiany samopoczucia, a w szczególności: zawroty głowy, bóle głowy, bóle kończyn, zaburzenia wzroku i słuchu oraz mdłości. Zastępowy po zgłoszeniu przez ratownika takich objawów jest obowiązany natychmiast wycofać zastęp, powiadamiając o tym kierownika akcji pod ziemią.

3.16. W przypadku prowadzenia akcji ratowniczej w temperaturze powyżej 33°C, mierzonej termometrem suchym, bez użycia aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych czasy pracy podane w tabelach nr 2, 3 i 4 można wydłużyć do 25%.

3.17. W planie akcji ratowniczej należy wziąć pod uwagę zastosowanie środków zapobiegawczych na wypadek konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w trudnych warunkach mikroklimatu.

3.18. W akcjach ratowniczych prowadzonych w trudnych warunkach mikroklimatu mogą być stosowane aparaty regeneracyjne i powietrzne butlowe, nieujęte w tabelach nr 2, 3 i 4 posiadające ocenę typu WE oraz oznakowanie znakiem CE wydanym przez jednostkę notyfikowaną.

Tabela nr 1

praca lekka: 100 ÷ 165 W/m²

praca umiarkowana: 165 ÷ 230 W/m²

praca ciężka: 230 ÷ 290 W/m²

praca bardzo ciężka: > 290 W/m²

Tabela nr 2

Tabela nr 3

Tabela nr 4

* Dotyczy aparatów BR-4EP ze schładzaczem powietrza z wkładem lodowym.

** Aparat powietrzny z zapasem powietrza minimum 4000 dm³.

4. Akcja ratownicza prowadzona w sytuacji jednoczesnego występowania kilku zagrożeń.

4.1. Przez akcję ratowniczą prowadzoną w sytuacji jednoczesnego występowania kilku zagrożeń należy rozumieć prowadzenie akcji ratowniczej w przypadku wystąpienia równocześnie co najmniej dwóch zagrożeń górniczych, w szczególności: tąpaniami, zawałowego, pożarowego, metanowego, wyrzutami gazów i skał, przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów w przekrojach wyrobisk, wodnego, wybuchem pyłu węglowego, klimatycznego, erupcyjnego, siarkowodorowego.

4.2. Kierownik akcji ratowniczej sprawdza, jakie zagrożenia równocześnie występują lub mogą wystąpić i jakie są ich wzajemne oddziaływania, oraz dostosowuje prowadzenie akcji ratowniczej do występujących zagrożeń.

4.3. W zależności od rodzaju zagrożeń podczas prowadzenia akcji ratowniczej należy zatrudnić zastępy jednostek ratownictwa górniczego wyspecjalizowane w zwalczaniu danego zagrożenia.

4.4. W przypadku ratowania ludzi, jeżeli miejsce lokalizacji bazy ratowniczej ze względów organizacyjnych i technicznych jest oddalone od miejsca prowadzenia akcji, dopuszcza się założenie podbazy ratowniczej.

4.5. Kierownik akcji ratowniczej, w konsultacji ze sztabem akcji, podejmuje decyzję o założeniu podbazy ratowniczej oraz jej obsadzie i wyposażeniu.

4.6. Podbaza ratownicza powinna:

1) być zlokalizowana w miejscu z ustabilizowanym prądem powietrza, zapewniającym możliwość wykonywania pomiarów stężenia gazów;

2) zapewniać warunki dla szybkiego wycofania obsady podbazy ratowniczej;

3) posiadać łączność z bazą.

5. Akcja ratownicza prowadzona w sytuacji awarii energomechanicznej.

5.1. Podczas kierowania akcjami ratowniczymi związanymi z awariami energomechanicznymi przepisy dotyczące kierownika akcji na dole, sztabu akcji i organizacji bazy ratowniczej stosuje się odpowiednio.

5.2. Kierownik akcji ratowniczej powinien ustalić skład zespołów pracowniczych, które uczestniczyć będą w usuwaniu skutków awarii.

5.3. W przypadku konieczności, w ramach akcji ratowniczej, pogotowie specjalistyczne przewoźnych wyciągów ratowniczych włącza się do wykonywania następujących prac:

1) ewakuacji ludzi w szybie podczas awarii urządzeń wyciągowych;

2) kontroli stanu szybu i jego wyposażenia, gdy wystąpi awaria urządzenia wyciągowego;

3) kontroli szybu, w którym brak jest urządzeń wyciągowych;

4) naprawy urządzeń i wyposażenia szybu, w sytuacji gdy wystąpi awaria urządzenia wyciągowego lub w razie braku takiego urządzenia w szybie.

5.4. Wszystkie prace związane z montażem i obsługą urządzeń pogotowia przewoźnych wyciągów ratowniczych wykonują specjaliści pogotowia.

5.5. W rejonie wykonywania prac ratowniczych związanych z awariami energomechanicznymi przebywają wyłącznie pracownicy zatrudnieni przy wykonywaniu i kontroli tych prac.

5.6. Miejsce, w którym prowadzone są prace ratownicze związane z awariami energomechanicznymi, powinno być odpowiednio oświetlone.

5.7. Prace ratownicze w wyrobiskach pionowych lub o dużym nachyleniu wykonują specjalistyczne zastępy ratownicze.

5.8. W przypadku konieczności prowadzenia akcji likwidacji skutków awarii energomechanicznych w warunkach wystąpienia innych zagrożeń: gazowego, pożarowego, wodnego i zawału skał, przepisy obowiązujące przy prowadzaniu akcji ratowniczych związanych z tymi zagrożeniami należy stosować odpowiednio.

6. Akcja ratownicza w trudnych warunkach cieplnych w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.

6.1. Za akcję ratowniczą w trudnych warunkach cieplnych, z wyjątkiem pożarów, uznaje się prace przeprowadzane przez ratowników górniczych w celu ratowania życia ludzkiego bądź likwidacji zagrożeń, gdy temperatura w miejscu akcji przekracza 40°C.

6.2. Wszelkie prace prowadzone w warunkach, o których mowa w pkt 6.1, wykonywane są przez ratowników górniczych w izolujących kombinezonach ognioodpornych, żaroodpornych, gazoszczelnych i kwasoodpornych, w zależności od oceny sytuacji.

6.3. Podczas wykonywania prac ratowniczych w trudnych warunkach cieplnych czas pracy zastępu w akcji powinien być odpowiednio skrócony; czas ten określa kierownik akcji na podstawie wyników pomiaru temperatury w miejscu prowadzonej akcji.

6.4. Ratownicy używają odpowiednich ubrań izolujących, w zależności od temperatury występującej w miejscu prowadzenia akcji ratowniczej.

6.4.1. W temperaturze do 60°C, w górnictwie otworowym naftowym, geotermalnym i siarki, ratownik używa ubrania kwasoodpornego i gazoszczelnego oraz powinien być wyposażony w aparat powietrzny butlowy na ubranie lub zasilany powietrzem z aparatu wężowego.

6.4.2. W temperaturze powyżej 60°C ratownik powinien być zabezpieczony ubraniem gazoszczelnym i kwasoodpornym oraz powinien być wyposażony w aparat powietrzny butlowy pod ubranie; o potrzebie zastosowania urządzenia klimatyzacyjnego decyduje kierownik akcji ratowniczej.

6.5. Ratownicy górniczy podczas akcji przeprowadzanej w trudnych warunkach cieplnych powinni zgłaszać zastępowemu każdy objaw przegrzania organizmu, w szczególności zawroty i bóle głowy, bóle kończyn, zaburzenia wzroku lub słuchu oraz mdłości. Po otrzymaniu takiego zgłoszenia od ratowników zastępowy natychmiast wycofuje cały zastęp do bazy.

6.6. Dla ratowników górniczych powracających do bazy po wykonaniu prac w trudnych warunkach cieplnych powinny być przygotowane w bazie: odzież na wymianę, koce i ciepłe napoje.

6.7. W celu zwiększenia bezpieczeństwa pracy zastępu w trudnych warunkach cieplnych powinno się wykorzystać wszelkie możliwe środki do obniżenia temperatury, a w razie bardzo silnego promieniowania cieplnego - korzystać ze środków ochrony, takich jak ekrany, tarcze osłonowe, ubrania żaroodporne lub przeciwpłomienne.

6.8. Ratownicy górniczy kierowani do prac w trudnych warunkach cieplnych wyposażeni w ochronne kombinezony gazoszczelne powinni być każdorazowo pouczeni przez kierownika bazy o sposobie pracy w kombinezonie.

7. Akcja ratownicza prowadzona w sytuacji zalania wodą, zatopienia oraz powstania zapadlisk.

7.1. Za akcję ratowniczą prowadzoną w sytuacji zalania wodą, zatopienia oraz powstania zapadlisk uznaje się wszelkie prace wykonywane przez ratowników lub pracowników zakładu górniczego w celu ratowania ludzi, zabezpieczenia urządzeń i wyposażenia zakładu.

7.2. Kierownik akcji ratowniczej wyznacza strefy zagrożenia wodnego oraz strefy powstałego zapadliska. W strefie tej przebywają tylko osoby biorące udział bezpośrednio w akcji ratowniczej.

7.3. W przypadku zatopienia obiektu, w akcji ratowniczej biorą udział pracownicy zakładu oraz ratownicy górniczy. Ratownicy górniczy wykonują w szczególności zadania związane z obsługą urządzeń i sprzętu specjalnie przygotowanych do usuwania skutków zatopienia.

7.4. Kierownik akcji ratowniczej sprawdza możliwość dalszego zatopienia zakładu lub powstania dalszego zapadliska. Po ustaleniu, że nie istnieje takie niebezpieczeństwo, dokonuje on podziału na grupy osób biorących udział w akcji i rozdziela zadania między poszczególne grupy.

7.5. Akcję ratowniczą w przypadku zatopienia prowadzi się wszelkimi dostępnymi środkami, w szczególności przy użyciu:

1) sprzętu i urządzeń do zatrzymywania dopływu wody i jej usuwania;

2) techniki nurkowania.

7.6. Przy stosowaniu techniki nurkowania podczas prowadzenia akcji ratowniczej wykorzystuje się specjalistyczne zastępy ratowników nurków.

7.7. Akcję ratowania ludzi rozpoczyna się od ustalenia miejsca, w którym znajdują się zagrożeni ludzie, i prowadzi do czasu ich uwolnienia.

7.8. Jeżeli w wyniku zatopienia powstały gazy szkodliwe lub występuje przedostawanie się substancji szkodliwych do atmosfery, prace w strefie zagrożenia powinny być prowadzone wyłącznie przez ratowników, z użyciem aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

7.9. Przy zasypywaniu zapadlisk powstałych na polu otworowym lub przy przemieszczaniu mas podsadzkowych w szczególności:

1) wyznacza się osoby prowadzące obserwację krawędzi zapadliska;

2) określa się i zabezpiecza strefę wpływów i oddziaływania zapadliska;

3) wyznacza się drogi dojazdowe i miejsca, do których można dojeżdżać ciężkim sprzętem;

4) podejmuje się prace zabezpieczające zagrożony obiekt oraz prace likwidacyjne zapadliska, w zależności od występujących zagrożeń;

5) ustala się zasady bezpiecznej pracy ludzi oraz sposób ich ubezpieczania.

8. Akcja ratownicza w sytuacji wystąpienia erupcji oraz pożaru przy poszukiwaniu i wydobywaniu węglowodorów.

8.1. Podczas pracy ratowników w sytuacji wystąpienia erupcji płynu złożowego oraz pożaru przy poszukiwaniu i wydobywaniu węglowodorów przestrzegać należy w szczególności następujących zasad:

1) prowadzenie prac w temperaturze poniżej -15°C należy ograniczyć jedynie do tych prac, których wykonanie jest niezbędne dla prowadzenia akcji ratowniczej;

2) kierownik akcji ratowniczej decyduje o użyciu ubrań gazoszczelnych podczas prac prowadzonych w atmosferze zawierającej H₂S;

3) jeżeli w miejscu pracy stężenie par i gazów palnych przekracza 20% dolnej granicy wybuchowości, eliminuje się urządzenia i sprzęt mogące powodować iskrzenie i podejmuje decyzję dotyczącą ewentualnego wycofania zastępu ratowniczego;

4) prace pod strumieniem wypływającej z otworu ropy można prowadzić po wyposażeniu ratowników górniczych w ubrania ochronne nieelektryzujące i olejowo odporne;

5) ratowników należy wyposażyć w ochronniki słuchu oraz określić dla nich dopuszczalny czas przebywania w strefie o dużym natężeniu hałasu;

6) w warunkach zagrożenia wybuchem zastęp powinien pracować w odzieży i obuwiu niepowodujących iskrzenia;

7) w warunkach zagrożenia termicznego pochodzącego od wypływającej z otworu cieczy o wysokiej temperaturze ratowników wyposaża się w ubrania zabezpieczające przed działaniem temperatury oraz ubrania ochronne wodoszczelne;

8) podczas pracy w trudnych warunkach czas odpoczynku nie powinien być krótszy od czasu pracy;

9) przy znanym i kontrolowanym stężeniu gazów toksycznych dopuszcza się udział w akcji pracowników niebędących ratownikami górniczymi, zgodnie z zasadami określonymi przez kierownika akcji ratowniczej.

8.2. Podczas erupcji otwartej gazu ziemnego, prowadząc akcję ratowniczą, w szczególności:

1) wyznacza się strefę zagrożenia wybuchem;

2) określa się wielkość natężenia hałasu i wyznacza ewentualną strefę natężenia niebezpiecznego dla zdrowia;

3) zapewnia się odpowiednią ilość środków zabezpieczających ratowników oraz służby pomocnicze przed działaniem hałasu;

4) prowadzi się w obrębie stanowisk pracy ciągły pomiar stężeń wybuchowych i zawartości tlenu w powietrzu;

5) prowadzi się prace ratownicze z użyciem narzędzi nieiskrzących;

6) powinien być obniżony do możliwego minimum stan zagrożenia wybuchem;

7) przygotowuje się urządzenia zabezpieczające wylot otworu oraz sprzęt do naprowadzenia go na strumień gazu;

8) przystępuje się do opanowania wypływu.

8.3. Podczas erupcji otwartej ropy naftowej (wody złożowej), prowadząc akcję ratowniczą, w szczególności:

1) wyznacza się strefę zagrożenia;

2) zabezpiecza się istniejące cieki wodne przed przedostaniem się do nich ropy (wody złożowej);

3) wykonuje się obwałowania, wykorzystując istniejące zagłębienia terenu;

4) organizuje się środki do transportu ropy z miejsca jej gromadzenia;

5) przygotowuje się sprzęt i narzędzia służące do zamknięcia wylotu otworu;

6) podczas prowadzenia prac ratunkowych w obrębie rozlewisk ropy naftowej - w obrębie miejsc pracy powinna być położona piana gaśnicza;

7) prowadzi się ciągłą kontrolę wybuchowości.

8.4. Podczas erupcji otwartej płynu złożowego z zawartością siarkowodoru:

1) wykonuje się zadania określone w pkt 7.2 lub 7.3;

2) określa się strefę zagrożenia i skażenia toksycznego;

3) prace ratownicze prowadzi się z użyciem sprzętu ochrony układu oddechowego (nie stosuje się aparatów regeneracyjnych);

4) przeprowadza się stałą lub okresową ewakuację pracowników i okolicznej ludności, w zależności od powstałych zagrożeń;

5) neutralizuje się siarkowodór w płynie złożowym, w miejscach jego nagromadzeń.

8.5. Podczas zagrożenia pożarowego przy erupcji otwartej płynu złożowego kierownik akcji powinien:

1) określić skład oraz objętość wypływającego płynu złożowego, rodzaj i kształt strugi oraz zagrożenia mogące spowodować pożar;

2) podjąć działania zapobiegające pożarowi przez eliminowanie zagrożeń i obniżenie zapalności płynu złożowego wypływającego z otworu;

3) przygotować obiekt do prowadzenia akcji gaśniczej;

4) ustalić współdziałanie odpowiednich jednostek na wypadek pożaru, zgodnie z planem ratownictwa oraz planem ochrony przeciwpożarowej.

8.6. Jeżeli powstanie pożar, kierownik akcji ratowniczej powinien:

1) dokonać oceny zagrożenia oraz podjąć działania możliwe do wykonania w pierwszej fazie pożaru, obejmujące:

a) ewakuację ludzi przebywających w zasięgu zagrożenia,

b) podjęcie akcji gaśniczej środkami gaśniczymi dostępnymi w obiekcie,

c) wyznaczenie strefy zagrożenia;

2) zapewnić przygotowanie obiektu do właściwej akcji gaśniczej przez:

a) oczyszczenie terenu pożaru z zabudowy pomocniczej, zniszczonych elementów konstrukcji,

b) wykonanie w przypadku erupcji ropy naftowej obwałowania obiektu i systemu jej doprowadzania,

c) zabezpieczenie odpowiedniej ilości wody i innych środków gaśniczych,

d) wezwanie odpowiednich jednostek wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów;

3) ustalić podstawowe etapy gaszenia pożaru, obejmujące:

a) wstępne ochładzanie terenu pożaru, gaszenie lokalnych ognisk pożaru oraz przygotowanie do gaszenia właściwego,

b) właściwe gaszenie płonącej strugi z doborem metody działania oraz zastosowanych środków gaśniczych,

c) końcowe ochładzanie.

8.7. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej należy przestrzegać następujących zasad:

1) współdziałanie służb biorących udział w akcji powinno przebiegać według ustalonego planu;

2) sprzęt użyty do działań ratowniczo-gaśniczych powinien mieć zapewnioną możliwość przemieszczania;

3) przed każdą czynnością przeprowadza się krótki instruktaż dla jej uczestników; operacje bardziej skomplikowane lub szczególnie niebezpieczne powinny być wcześniej przećwiczone na innym terenie;

4) po ugaszeniu pożaru, do momentu obniżenia się natężenia promieniowania cieplnego do wartości 4190 W/m², nie mogą być wykonywane żadne prace przy otworze ani w jego sąsiedztwie;

5) w zakresie ochrony przed promieniowaniem cieplnym:

a) ratowników górniczych oraz strażaków pracujących w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru wyposaża się w ubrania żaroodporne; osoby te oraz sprzęt i urządzenia dodatkowo powinny być chronione przed działaniem żaru za pomocą tarcz odbijających z blachy aluminiowej, rozpylonego strumienia wody lub w inny sposób określony przez kierownika akcji ratowniczej,

b) uczestników akcji ratowniczej znajdujących się blisko miejsca pożaru w jakiejkolwiek odzieży ochronnej powinno się zraszać wodą w sposób ciągły i z dostateczną wydajnością,

c) na aluminiowe powłoki ubrań żaroodpornych niedopuszczalne jest nanoszenie żadnych znaków i napisów,

d) kierownik akcji ustala strefę, w której mogą pracować osoby bez specjalnych osłon i odzieży żaroodpornej,

e) czas jednorazowego pobytu w strefie działania wysokich temperatur nie może przekraczać 10 minut, po których powinien być zapewniony co najmniej 2-godzinny odpoczynek,

f) czas jednorazowego pobytu w strefie o natężeniu promieniowania cieplnego powyżej 13 500 W/m², nawet w ubraniach żaroodpornych zraszanych wodą, nie może przekraczać 5 minut,

g) osoby przewidziane do pracy w strefie wysokich temperatur należy stopniowo przyzwyczajać do warunków cieplnych w niej panujących oraz zapewnić im odpowiednią ilość napoi,

h) grupa ratownicza wchodząca w strefę działania wysokich temperatur nie może liczyć mniej niż 3 osoby; w każdym przypadku powinna być przewidziana grupa dodatkowa, przeznaczona do dokonania natychmiastowej, awaryjnej zamiany grupy pracującej na terenie pożaru lub do udzielenia jej pomocy,

i) w przypadku odczuwania bólów i zawrotów głowy, ciążenia w nogach, duszności powinno się powiadomić o tym zastępowego lub dowódcę grupy, a sama grupa powinna natychmiast wycofać się poza strefę zagrożenia;

6) pracownicy oraz ratownicy biorący udział w akcji powinni być wyposażeni w ochronniki słuchu oraz okulary chroniące przed porażeniem świetlnym;

7) w przypadku wystąpienia zagrożeń toksycznych powinno się:

a) dokonywać ciągłych pomiarów stężeń związków toksycznych wydobywających się z otworu w kierunkach ich rozprzestrzeniania się, ustalić zasięg stref zagrożenia i odpowiednio je oznakować,

b) ustalić zasady ewakuacji ludzi z terenu akcji i ludności z okolicznych terenów w razie przewidywanego objęcia tych terenów zasięgiem skażenia toksycznego; powinny być zapewnione siły i środki do realizacji ewakuacji ludności.

8.8. Wymagania techniczne oraz szczegółowe zasady gaszenia pożarów otworów naftowych określa kierownik ruchu zakładu górniczego w planie ratownictwa górniczego.

8.8.1. W przypadku powstania erupcji kierownik obiektu powinien natychmiast powiadomić jednostkę straży pożarnej, zgodnie z planem ratownictwa górniczego.

8.8.2. Przed przystąpieniem do akcji określa się:

1) rodzaj i charakterystykę erupcji (skład płynu złożowego, wielkość wypływu, kształt i ukierunkowanie strugi, ciśnienie złożowe);

2) rodzaj i wielkość zagrożeń;

3) zakres i sposób przeciwdziałania pożarowi podczas erupcji.

9. Akcje ratownicze w przypadku tąpnięcia i zawału skał do wyrobisk.

9.1. W przypadku zawału skał do wyrobisk kierownik akcji ratowniczej wyznacza zasięg strefy zagrożenia, która powstała na skutek zawału, oraz ustala, czy w strefie znajdują się ludzie. Strefa zagrożenia obejmuje następujące rejony zakładu górniczego:

1) wyrobiska, w których nastąpiło przemieszczenie się skał;

2) części wyrobisk, w których na skutek powstałego zjawiska nastąpiło osłabienie struktury górotworu lub uszkodzenie konstrukcji obudowy wyrobiska w stopniu umożliwiającym dalsze grawitacyjne obrywanie się mas skalnych;

3) rejony, w których zawał skał spowodował zaburzenia w systemie przewietrzania, powodujące powstanie zagrożenia gazowego, wodnego lub pożarowego.

9.2. W przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej związanej z zawałem skał spowodowanym tąpnięciem, przed podjęciem prac ratowniczych powinny być wykonane analizy stanu zagrożenia tąpaniami i od wyników tych analiz uzależniona możliwość prowadzenia dalszych prac ratowniczych.

9.3. Kierownik akcji pod ziemią, przed przystąpieniem do prac ratowniczych bezpośrednio przy powstałym gruzowisku skalnym, ustala miejsce i sposób dodatkowych wzmocnień konstrukcji obudowy wyrobisk, aby uniemożliwić rozprzestrzenianie się zawału.

9.4. Przed rozpoczęciem ratowania ludzi powinno się ustalić liczbę zagrożonych i ewentualne miejsce ich przebywania, wykorzystując między innymi informacje przekazane przez obecnych podczas zdarzenia, jak również dane uzyskane za pomocą urządzeń do lokalizacji ludzi.

9.5. Wszystkie urządzenia elektryczne znajdujące się w rejonie wyrobisk objętych zawałem skał powinny być odłączone od dopływu energii elektrycznej natychmiast po powstaniu zdarzenia. Ponowne włączenie energii elektrycznej może nastąpić z chwilą odzyskania dostępu do tych urządzeń i po sprawdzeniu ich stanu technicznego.

9.6. Podczas akcji ratowania ludzi znajdujących się w gruzowisku zawałowym lub odciętych od wyrobisk czynnych w każdym przypadku powinien być zwiększony przepływ powietrza przez zawał. Sposób zwiększenia przepływu powietrza przez zawał określa kierownik akcji ratowniczej.

10. Akcje ratownicze w przypadku wypływu gazów do wyrobisk, wybuchu gazów i pyłu węglowego oraz wyrzutu gazów i skał.

10.1. Kierownik akcji ratowniczej po zlokalizowaniu miejsca wypływu gazu, wybuchu gazów i pyłu węglowego lub wyrzutu gazów i skał określa w szczególności: miejsce zdarzenia, stan zagrożenia załogi wynikający z tych zdarzeń oraz z wtórnych zagrożeń, skutki, jakie zdarzenia te spowodowały w stanie: przewietrzania, obudowy, wyposażenia wyrobisk oraz urządzeń metanometrycznych i odmetanowania, oraz inne skutki niebezpieczne dla ruchu zakładu górniczego.

10.2. Kierownik akcji ratowniczej po dokonaniu ustaleń, o których mowa w pkt 10.1, wyznacza strefę zagrożenia obejmującą:

1) wyrobiska i rejony, do których przedostały się lub którymi płyną gazy szkodliwe;

2) wyrobiska lub części wyrobisk zniszczone w wyniku tych zdarzeń;

3) wyrobiska wypełnione masą powyrzutową oraz kawerny powyrzutowe (w przypadku wyrzutu gazów i skał);

4) wyrobiska lub części wyrobisk, w których na skutek wypływu gazów, wybuchu lub wyrzutu nastąpiło osłabienie struktury górotworu lub uszkodzenie konstrukcji obudowy wyrobisk;

5) rejony zakładu górniczego, w których zdarzenia te spowodowały zaburzenia w systemie przewietrzania wyrobisk.

10.3. W przypadku gdy w strefie zagrożenia znajdują się poszkodowani lub osoby, które nie zdążyły się wycofać, kierownik akcji ratowniczej podejmuje działania zmierzające do ich wycofania ze strefy.

10.4. Każda osoba, która uległa wypadkowi w wyniku wybuchu gazu i pyłu węglowego lub wyrzutu gazów i skał, powinna być poddana specjalistycznemu badaniu, związanemu z zatruciem gazami, niezależnie od braku objawów zewnętrznych.

10.5. Podstawowymi działaniami w ramach akcji ratowniczej związanej z wypływem gazów, wybuchem lub wyrzutem, prowadzonymi równocześnie z poszukiwaniem i ratowaniem ludzi, jest wykonywanie prac zmierzających do zwiększenia ilości powietrza doprowadzanego do strefy zagrożenia.

10.6. W przypadku gdy w zakładzie górniczym, w strefie objętej wybuchem lub wyrzutem, uszkodzeniu ulegną zabezpieczenia przeciw wybuchowi pyłu węglowego, niezwłocznie powinny być podjęte działania mające na celu odbudowę tych zabezpieczeń.

10.7. W przypadku gdy w strefie wybuchu lub wyrzutu znajdują się izolowane pola pożarowe, zroby stanowiące zbiornik metanu lub tamy zabezpieczające zbiorniki wodne, powinien być w pierwszej fazie akcji ratowniczej szczegółowo skontrolowany stan tam i wyrobisk w tym rejonie.

10.8. Podczas prowadzenia akcji ratowniczych związanych z likwidacją zagrożenia powstałego w wyniku wypływu gazów do wyrobisk, wybuchu gazów i pyłu węglowego oraz wyrzutu gazów i skał stosuje się odpowiednio wymagania określone w pkt 1-4 niniejszego załącznika.

1. Postanowienia ogólne.

1.1. Zasady stosowania gazów inertnych, zwane dalej "zasadami", określają stosowanie gazów inertnych podczas prowadzenia akcji ratowniczych lub prac profilaktycznych mających na celu likwidację pożaru, zagrożenia pożarowego, zagrożenia wybuchem gazu lub pyłu węglowego w podziemnych zakładach górniczych.

1.2. Ilekroć w zasadach mowa o "gazach inertnych", należy przez to rozumieć azot lub dwutlenek węgla oraz gazy spalinowe uzyskane w wytwornicy gazów obojętnych.

1.3. Stosowanie innych gazów do inertyzacji powietrza kopalnianego odbywa się w sposób określony w instrukcji opracowanej przez kierownika ruchu zakładu górniczego albo kierownika akcji w porozumieniu z kierownikiem jednostki ratownictwa górniczego.

1.3.1. Stosowanie gazów inertnych prowadzi się na podstawie dokumentacji technicznej określającej w szczególności:

1) charakterystykę i ocenę:

a) stanu przewietrzania wyrobisk,

b) występujących zagrożeń tąpaniami i metanowego oraz zagrożenia pożarowego;

2) miejsca podawania gazu inertnego i przewidywanego kierunku jego przemieszczania się;

3) miejsca możliwego wypływu gazu inertnego do czynnych wentylacyjnie wyrobisk oraz miejsc zagrożenia w związku ze stosowaną inertyzacją, w tym awarii rurociągów przesyłowych gazu inertnego;

4) sposób regulacji przewietrzania zapewniający zminimalizowanie migracji powietrza przez przestrzeń, do której podawany będzie gaz inertny;

5) technologię podawania gazu inertnego;

6) sposób wykonywania pomiarów i kontrolowania stężeń gazów w powietrzu w miejscach, o których mowa w ppkt 3;

7) rodzaj indywidualnego sprzętu ochrony układu oddechowego stanowiącego wyposażenie osób przebywających w miejscach, o których mowa w ppkt 3;

8) sposób kontroli szczelności rurociągów w czasie podawania gazu inertnego;

9) sposób postępowania w przypadku wystąpienia zaburzeń w przewietrzaniu (przerwy w pracy wentylatorów głównych, uszkodzenie urządzeń wentylacyjnych, tąpnięcie) w czasie wtłaczania gazów inertnych;

10) zakres i częstotliwość kontroli podawania gazów inertnych, z uwzględnieniem w szczególności bieżących kontroli przeprowadzonych co najmniej raz na dobę i obejmujących:

a) pomiary zawartości tlenu w podawanym rurociągiem gazie inertnym - w przypadku stosowania azotu pozyskiwanego bezpośrednio z powietrza atmosferycznego,

b) kontrolę ogólnego stanu rurociągów przesyłowych i prawidłowości ich zawieszenia;

11) sposób postępowania w przypadku powstania niebezpiecznego nadciśnienia powyżej 3 hPa w otamowanej przestrzeni;

12) sposób i warunki zabudowy wytwornicy gazów obojętnych;

13) sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego wytwornicy gazów obojętnych oraz pomiar składu gazów obojętnych.

1.4. Dokumentację techniczną:

1) w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej - opracowuje sztab akcji ratowniczej, a następnie zatwierdza kierownik akcji ratowniczej po uzgodnieniu z kierownikiem jednostki ratownictwa górniczego;

2) w przypadku likwidacji zagrożenia pożarowego - opracowuje kierownik działu wentylacji, a zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.

1.5. Integralną część dokumentacji technicznej stanowią szczegółowe fabryczne instrukcje obsługi, kontroli, konserwacji i naprawy urządzeń stosowanych do wytwarzania gazów inertnych.

2. Urządzenia stosowane do wytwarzania gazów inertnych mogą być zabudowane na powierzchni podziemnego zakładu górniczego albo w jego wyrobiskach.

3. Prace związane z podawaniem gazów inertnych do podziemnych wyrobisk zakładu górniczego są prowadzone pod nadzorem osoby dozoru ruchu wyznaczonej przez:

1) w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej - kierownika akcji ratowniczej;

2) w przypadku likwidacji zagrożenia pożarowego - kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Stosowanie gazów inertnych w akcjach ratowniczych.

4.1. Decyzję o konieczności stosowania gazów inertnych w czasie akcji ratowniczej podejmuje kierownik akcji ratowniczej, w uzgodnieniu z kierownikiem jednostki ratownictwa górniczego.

4.2. Prace związane ze stosowaniem w akcjach ratowniczych gazów inertnych w wyrobiskach podziemnych zakładu górniczego powinny być prowadzone z udziałem pogotowia specjalistycznego do inertyzacji powietrza kopalnianego jednostki ratownictwa górniczego.

4.3. W akcji ratowniczej gazy inertne do wyrobisk zakładu górniczego mogą podawać, w uzgodnieniu z jednostką ratownictwa górniczego, również inne podmioty wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego.

4.4. Zakres udziału innego podmiotu wykonującego czynności w ruchu zakładu górniczego w ramach działalności pogotowia specjalistycznego do inertyzacji powietrza kopalnianego jednostki ratownictwa górniczego określa umowa zawarta pomiędzy tym podmiotem a jednostką ratownictwa górniczego.

4.5. Podczas akcji ratowniczej zakres i częstotliwość kontroli podawania gazów inertnych określa kierownik akcji ratowniczej.

5. Stosowanie gazów inertnych w pracach mających na celu likwidację zagrożenia pożarowego.

5.1. Decyzję o konieczności stosowania gazów inertnych w pracach mających na celu likwidację zagrożenia pożarowego podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego po zasięgnięciu opinii właściwego kopalnianego zespołu do spraw zagrożeń.

5.2. W czasie podawania gazu inertnego należy dokumentować:

1) ilość gazu podawanego do danego rejonu;

2) wyniki analiz składu chemicznego powietrza pobranego z miejsc ustalonych przez kierownika działu wentylacji.

5.3. Rurociąg przesyłowy do podawania gazu inertnego do wyrobisk powinien być wyposażony na wlocie w układ pomiarowy, zapewniający ciągłe wskazania i rejestrację:

1) objętościowego wydatku gazu z rejestracją czasu podawania;

2) ciśnienia gazu wtłaczanego w rurociąg przesyłowy;

3) stężenia tlenu w przypadku stosowania azotu pozyskiwanego bezpośrednio z powietrza atmosferycznego.

5.4. Do podawania gazów inertnych mogą być wykorzystane istniejące sieci rurociągów zabudowanych na powierzchni podziemnego zakładu górniczego lub w jego wyrobiskach.

5.4.1. Rurociągi przesyłowe gazu inertnego powinny być odpowiednio oznakowane.

5.5. Przed rozpoczęciem podawania gazów inertnych rurociąg doprowadzający gaz inertny z powierzchni do wyrobisk podziemnych musi być skontrolowany na szczelność przy pomocy sprężonego powietrza wtłoczonego do rurociągu pod ciśnieniem 0,25-0,3 MPa. Instalację należy uznać za szczelną, jeżeli w ciągu godziny spadek ciśnienia nie przekroczy wartości 10% ciśnienia pierwotnego.

5.5.1. Sprawdzanie szczelności rurociągu przy pomocy sprężonego powietrza należy przeprowadzić również po każdej przerwie w podawaniu gazów inertnych. Czas trwania przerwy, po której należy sprawdzić szczelność rurociągu przesyłowego, ustala kierownik działu wentylacji.

5.6. Zawartość tlenu w podawanym rurociągiem gazie inertnym nie może przekraczać 3%.

5.7. We wszystkich wyrobiskach wzdłuż trasy rurociągu, którym podawany jest gaz inertny, należy zapewnić minimalną ilość powietrza, w sposób określony w pkt 5.10. Ilość ta może być mniejsza w przypadku zastosowania:

1) urządzeń pomiarowo-ostrzegawczych w wyrobiskach;

2) urządzeń do ciągłej kontroli bilansu podawanego rurociągiem gazu inertnego (jednoczesny pomiar ilości podawanego gazu na wlocie do rurociągu i pomiar ilości gazu w pobliżu wylotu z rurociągu z sygnalizacją na stanowisku dyspozytora wystąpienia różnicy wskazań powyżej 20%).

5.8. Podawanie gazów inertnych należy natychmiast przerwać w przypadku zaistnienia zakłóceń w przewietrzaniu czynnych wentylacyjnie wyrobisk, w sąsiedztwie inertyzowanych przestrzeni oraz wyrobisk, w których zabudowane są rurociągi przesyłowe, spowodowanych w szczególności:

1) uszkodzeniem urządzeń wentylacyjnych;

2) tąpnięciem;

3) awarią wentylatorów lutniowych lub uszkodzeniem lutniociągów;

4) przerwą w pracy wentylatora głównego (wentylatorów głównych).

5.9. Stanowisko obsługi urządzenia podającego gaz inertny musi być wyposażone w łączność telefoniczną.

5.10. W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy w wyrobiskach z zabudowaną instalacją do podawania gazów inertnych, minimalną ilość powietrza płynącą tymi wyrobiskami należy określać według wzorów:

1) dla technologii stosowania azotu jako gazu inertnego:

^{min o}2 - minimalna ilość powietrza umożliwiająca utrzymanie O₂ > 19%

[m³/min]

- wydajność, z jaką podawany jest gaz inertny [m³/min]

^So2^dop - stężenie O₂ dopuszczalne w powietrzu kopalnianym 19,0 [%]

^So2^rur - stężenie O₂ w rurociągu [%]

^So2^wyr - stężenie O₂ w wyrobiskach [%];

2) dla technologii stosowania dwutlenku węgla jako gazu inertnego:

- minimalna, ilość powietrza umożliwiająca utrzymanie CO₂ < 1% [m³/min]

- wydajność, z jaką podawany jest gaz inertny [m³/min]

^Sco2^rur - stężenie CO₂ w rurociągu [%]

^Sco2^dop - stężenie CO₂ dopuszczalne w powietrzu kopalnianym 1,0 [%]

^Sco2^wyr - stężenie CO₂ w wyrobiskach [%].