Zarząd banku musi się liczyć ze sprzeciwem kuratora

Ustanowiony przez Komisję Nadzoru Finansowego kurator ma szeroki zakres uprawnień, który pozwala mu ingerować w działalność banku. Jak to działa w praktyce, będą mogły przekonać się zarządy, pracownicy i klienci dwóch polskich banków, do których w maju skierowani zostali kuratorzy. - Może on np. złożyć sprzeciw od uchwały podjętej przez organy banku, co wstrzymuje jej wykonanie – mówi adwokat Michał Ćwiakowski z kancelarii Gawroński & Partners.

Komisja Nadzoru Finansowego 31 maja ustanowiła kuratora w Plus Banku (dawniej Invest Bank), który jest kontrolowany przez Zygmunta Solorza-Żaka. Jest  to mały bank. Według danych za 2017 rok, ma 299 mln zł kapitału własnego,  2,5 mld zł aktywów i 2,3 mld zł i zobowiązań wobec sektora niefinansowego i budżetu. Danych za 2018 r. bank nie opublikował.

Z kolei w połowie maja KNF ustanowiła Bankowy Fundusz Gwarancyjny kuratorem Idea Banku, który jest kontrolowany przez Leszka Czarneckiego. Idea Bank ma prawie 20 mld aktywów. Ubiegły rok zakończył stratą 1,89 mld zł. Stratę wykazał także w I kwartale b.r. – 80,8 mln zł. Specjalizuje się w usługach bankowych i finansowych dla małych firm. 

Podstawę do ustanowienia kuratora daje art. 144 Prawa bankowego. Zgodnie z nim, KNF może podjąć decyzję o ustanowieniu kuratora nadzorującego wykonanie programu naprawczego. Jego obecność nie oznacza, że zarząd banku przestaje działać. Na przykład w 2015 roku kurator został wysłany do Banku BPS z zadaniem kontrolowania procesu naprawczego. Proces ten wciąż trwa, a bank, mimo kłopotów, wciąż istnieje.

Przeczytaj w LEX: Prawo kuratora do zaskarżania uchwał organów właścicielskich banku >

Uprawnienia i zasady działania kuratora w banku omawia Michał Ćwiakowski, szef praktyki regulacji bankowych i finansowych w kancelarii Gawroński & Partners. 

Jolanta Ojczyk: W ciągu krótkiego czasu KNF  ustanowiła kuratora w dwóch bankach. Do tej pory zdarzało się to raczej w bankach spółdzielczych. To znaczące decyzje?

Michał Ćwiakowski: Ustanowienie kuratora w tak dużym banku, jak Idea Bank, to duże wydarzenie. Dotychczas rzeczywiście częściej zdarzało się to w mniejszych podmiotach – bankach spółdzielczych, SKOK-ach. Niemniej jednak, z ustanowieniem kuratora w banku podobnej wielkości mieliśmy już do czynienia. W 2015 roku KNF ustanowiła kuratora w BPS. Mierząc wielkością aktywów, Idea Bank i BPS są podobnej wielkości. Plus Bank jest zdecydowanie mniejszy. Proszę pamiętać, że są też banki, które realizują plan naprawczy, ale nie mają kuratora.

Przeczytaj w LEX: Instytucja sprzeciwu kuratora jako środek służący zaskarżaniu decyzji i uchwał organów statutowych banku >

W Idea Banku kuratorem jest Instytucja, czyli Bankowy Fundusz Gwarancyjny, w Puls Banku osoba fizyczna. Jakie to ma znaczenie?

Kuratora w banku powołuje KNF. Może nim być osoba fizyczna lub osoba prawna. Szczególną sytuacją jest, gdy na kuratora powołany zostaje BFG. Fundusz wykonuje te funkcje w ramach zadań własnych związanych z zapewnieniem stabilności krajowego systemu finansowego. W przeciwieństwie do „zwykłego” kuratora, nie pobiera wynagrodzenia. Zarówno w przypadku Idea Banku jak i Plus Banku cel działania kuratora jest podobny, chodzi o wsparcie w poprawie sytuacji ekonomiczno-finansowej banków. Instytucjonalny kurator w Idea Bank zapewnia jednak większe zasoby do wsparcia prezesa Jerzego Pruskiego w dziele stabilizacji działalności banku. Nadzór bankowy uznał zapewne, że takie zasoby są potrzebne wobec różnego typu wyzwań, z którymi teraz boryka się ten bank. Z kolei w Plus Banku tych wyzwań jest dużo mniej. Stąd kuratorem jest jeden człowiek.

 

Czy kurator ma wpływ na funkcjonowanie banku?

Instytucja kuratora nie służy zastąpieniu organów banku (do tego służą inne narzędzia nadzorcze – np. zarząd komisaryczny), ale zwiększeniu intensywności nadzoru i przepływu informacji między bankiem a KNF. Przede wszystkim kuratorowi przysługuje prawo do uczestniczenia w posiedzeniach organów tj. zarządu i rady nadzorczej, a także uzyskiwania od banku wszelkich informacji niezbędnych do realizacji swojej funkcji.

Co w praktyce może kurator?

Kurator może złożyć sprzeciw od uchwały podjętej przez organy banku, co wstrzymuje ich wykonanie. Może także skarżyć uchwały walnego zgromadzenia, jeżeli naruszają interes banku oraz zwołać takie zgromadzenie, za zgodą KNF. To dość szeroki zakres uprawnień. Pozwala ingerować w działalność banku, niemniej jednak jego własne organy zachowują kompetencję i zdolność do działania. Szczegółowy zakres zadań kuratora określa KNF w decyzji o jego powołaniu. Co do zasady, chodzi o nadzór nad prawidłową realizacją lub przygotowaniem programów naprawy. Ze swoich działań kurator składa Komisji kwartalne raporty.

Jakie znaczenie ma obecność kuratora z punktu widzenia klientów obu banków?

Z perspektywy klientów obu banków ustanowienie kuratora niewiele zmienia oraz nie zmienia niczego na gorsze. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.