Zjednoczone Królestwo-Unia Europejska. Umowa o handlu i współpracy. Bruksela.2020.12.30. Londyn.2020.12.30.

UMOWA O HANDLU I WSPÓŁPRACY MIĘDZY UNIĄ EUROPEJSKĄ I EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĄ ENERGII ATOMOWEJ, Z JEDNEJ STRONY, A ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWEM WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ, Z DRUGIEJ STRONY

PREAMBUŁA

CZĘŚĆ PIERWSZA: POSTANOWIENIA WSPÓLNE I INSTYTUCJONALNE

Tytuł I: Postanowienia ogólne

Tytuł II: Zasady wykładni i definicje

Tytuł III: Ramy instytucjonalne

CZĘŚĆ DRUGA: HANDEL, TRANSPORT, RYBOŁÓWSTWO I INNE USTALENIA

DZIAŁ PIERWSZY: HANDEL

Tytuł I: Handel towarami

Tytuł II: Usługi i inwestycje

Tytuł III: Handel cyfrowy

Tytuł IV: Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne

Tytuł V: Własność intelektualna

Tytuł VI: Zamówienia publiczne

Tytuł VII: Małe i średnie przedsiębiorstwa

Tytuł VIII: Energia

Tytuł IX: Przejrzystość

Tytuł X: Dobre praktyki regulacyjne i współpraca regulacyjna

Tytuł XI: Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz

zrównoważonego rozwoju

Tytuł XII: Wyjątki

DZIAŁ DRUGI: LOTNICTWO

Tytuł I: Transport lotniczy

Tytuł II: Bezpieczeństwo lotnicze

DZIAŁ TRZECI: TRANSPORT DROGOWY

Tytuł I: Transport drogowy towarów

Tytuł II: Przewóz drogowy pasażerów

DZIAŁ CZWARTY: KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO I WIZY W PRZYPADKU WIZYT KRÓTKOTERMINOWYCH

Tytuł I: Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego

Tytuł II: Wizy na pobyt krótkoterminowy

DZIAŁ PIĄTY: Rybołówstwo

DZIAŁ SZÓSTY: POZOSTAŁE POSTANOWIENIA

CZĘŚĆ TRZECIA: WSPÓŁPRACA ORGANÓW ŚCIGANIA I WYMIARÓW SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWACH KARNYCH

Tytuł I: Postanowienia ogólne

Tytuł II: Wymiana danych DNA, odcisków palców i danych rejestracyjnych pojazdów

Tytuł III: Przekazywanie danych dotyczących przelotu pasażera i ich przetwarzanie

Tytuł IV: Współpraca w zakresie informacji operacyjnych

Tytuł V: Współpraca z Europolem

Tytuł VI: Współpraca z Eurojustem

Tytuł VII: Zrzeczenie się

Tytuł VIII: Wzajemna pomoc

Tytuł IX: Wymiana informacji z rejestrów karnych

Tytuł X: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Tytuł XI: Zabezpieczenie i konfiskata

Tytuł XII: Pozostałe postanowienia

Tytuł XIII: Rozstrzyganie sporów

CZĘŚĆ CZWARTA: WSPÓŁPRACA TEMATYCZNA

Tytuł I: Bezpieczeństwo zdrowotne

Tytuł II: Cyberbezpieczeństwo

CZĘŚĆ PIĄTA: UDZIAŁ W PROGRAMACH UNII, NALEŻYTE ZARZĄDZANIE FINANSAMI I POSTANOWIENIA FINANSOWE

CZĘŚĆ SZÓSTA: ROZSTRZYGANIE SPORÓW I POSTANOWIENIA HORYZONTALNE

Tytuł I: Rozstrzyganie sporów

Tytuł II: Podstawa współpracy

Tytuł III: Wypełnianie zobowiązań i środki ochronne

CZĘŚĆ SIÓDMA: POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK INST: REGULAMIN RADY PARTNERSTWA I KOMITETÓW

ZAŁĄCZNIK ORIG-1:UWAGI WPROWADZAJĄCE DO REGUŁ POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW

ZAŁĄCZNIK ORIG-2:REGUŁY POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW

ZAŁĄCZNIK ORIG-2A: KONTYNGENTY POCHODZENIA I ALTERNATYWY DLA REGUŁ POCHODZENIA DOTYCZĄCYCH POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW, OKREŚLONYCH W ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [REGUŁY POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW]

ZAŁĄCZNIK ORIG-2B: PRZEJŚCIOWE REGUŁY POCHODZENIA DLA AKUMULATORÓW

ELEKTRYCZNYCH I POJAZDÓW Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM

ZAŁĄCZNIK ORIG-3: DEKLARACJA DOSTAWCY

ZAŁĄCZNIK ORIG-4: TREŚĆ OŚWIADCZENIA O POCHODZENIU

ZAŁĄCZNIK ORIG-5: WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA KSIĘSTWA ANDORY

ZAŁĄCZNIK ORIG-6: WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA REPUBLIKI SAN MARINO

ZAŁĄCZNIK SPS-1: KRYTERIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. SPS.19 LIT. d)

ZAŁĄCZNIK TBT-1: POJAZDY SILNIKOWE ORAZ WYPOSAŻENIE I CZĘŚCI

ZAŁĄCZNIK TBT-2:PRODUKTY LECZNICZE

ZAŁĄCZNIK TBT-3:CHEMIKALIA

ZAŁĄCZNIK TBT-4:PRODUKTY EKOLOGICZNE

ZAŁĄCZNIK-TBT-5: HANDEL WINEM

ZAŁĄCZNIK TBT-XX - USTALENIE, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 4, DOTYCZĄCE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI NA TEMAT BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH I POWIĄZANYCH ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH, OGRANICZAJĄCYCH I NAPRAWCZYCH

ZAŁĄCZNIK TBT-ZZ - USTALENIE, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 5, DOTYCZĄCE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI NA TEMAT ŚRODKÓW WPROWADZONYCH W ODNIESIENIU DO PRODUKTÓW NIESPOŻYWCZYCH NIEZGODNYCH Z WYMOGAMI, INNYCH NIŻ TE OBJĘTE ZAKRESEM ART. TBT.9 UST. 4

ZAŁĄCZNIK CUSTMS-1: UPOWAŻNIENI PRZEDSIĘBIORCY

ZAŁĄCZNIK SERVIN-1: OBOWIĄZUJĄCE ŚRODKI

ZAŁĄCZNIK SERVIN-2: PRZYSZŁE ŚRODKI

ZAŁĄCZNIK SERVIN-3: OSOBY ODBYWAJĄCE WIZYTY SŁUŻBOWE DO CELÓW PROWADZENIA PRZEDSIĘBIORSTWA, OSOBY PRZENIESIONE WEWNĄTRZ PRZEDSIĘBIORSTWA I OSOBY ODBYWAJĄCE KRÓTKOTERMINOWE WIZYTY SŁUŻBOWE

ZAŁĄCZNIK SERVIN-4: USŁUGODAWCY UMOWNI ORAZ OSOBY WYKONUJĄCE WOLNY ZAWÓD

ZAŁĄCZNIK SERVIN-5: PRZEPŁYW OSÓB FIZYCZNYCH

ZAŁĄCZNIK SERVIN-6: WYTYCZNE DOTYCZĄCE USTALEŃ W ZAKRESIE UZNAWANIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

ZAŁĄCZNIK PPROC-1: ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

ZAŁĄCZNIK ENER-1: WYKAZ TOWARÓW ENERGETYCZNYCH, WĘGLOWODORÓW I SUROWCÓW

ZAŁĄCZNIK ENER-2: SUBSYDIA DOTYCZĄCE ENERGII I ŚRODOWISKA

ZAŁĄCZNIK ENER-3: NIESTOSOWANIE DOSTĘPU STRON TRZECICH I ROZDZIAŁU

WŁASNOŚCIOWEGO DO INFRASTRUKTURY

ZAŁĄCZNIK ENER-4: ALOKACJA ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH ELEKTROENERGETYCZNYCH

POŁĄCZEŃ MIĘDZYSYSTEMOWYCH W PRZEDZIALE CZASOWYM RYNKU DNIA NASTĘPNEGO

ZAŁĄCZNIK AVSAF-1: CERTYFIKACJA ZDATNOŚCI DO LOTU ORAZ ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI OCHRONY ŚRODOWISKA

ZAŁĄCZNIK ROAD-1: TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW

ZAŁĄCZNIK ROAD-2: WZÓR ZEZWOLENIA NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE

ZAŁĄCZNIK ROAD-3: WZÓR WNIOSKU O ZEZWOLENIE NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI

REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE

ZAŁĄCZNIK ROAD-4: WZÓR FORMULARZA PODRÓŻY DLA USŁUG OKAZJONALNYCH

ZAŁĄCZNIK FISH.1

ZAŁĄCZNIK FISH.2

2A. Stada trójstronne UK-UE-NO

#	Kod	Nazwa zwyczajowa	Obszary ICES	Udział
				2021		2022		2023
				UE	UK	UE	UK	UE	UK
77	CCD/2A3AX4	Dorsz atlantycki (Morze Północne)	4; wody UK obszaru 2a; część obszaru 3a poza cieśninami Skagerrak i Kattegat	47,03	52,97	46,02	53,98	45,02	54,99
78	HAD/2AC4.	Plamiak (Morze Północne)	4; wody UK obszaru 2a	18,45	81,55	17,80	82,20	17,14	82,86
79	HER/2A47DX	Śledź atlantycki (przyłowy w Moru Północ tym)	4, 7d oraz wody Unii obszaru 2a	98,18	1,82	98,18	1,82	98,18	1,82
80	HER/4AB.	Śledź atlantycki (Morze Północne)	Wody UK, Unii i Norwegii obszaru 4 na północ od 53’30' N	71,33	28,67	70,42	29,58	69,50	30,50
81	HER/4CXE7D	Śledź atlantycki (południowa część Morza Północnego i wschodnia część kanału La Manche]	4c, 7d z wyłączeniem Blackwater	88,76	11,24	88,48	11,52	88,21	11,79
82	PLE/2A3AX4	Gładzica (Morze Północne)	4; wody UK obszaru 2a; część obszaru 3a poza cieśninami Skagerrak i Kattegat	71,54	28,46	71.54	26,46	71,54	28.46
83	POK/2C3A4	Czarniak (Morze Północne)	3a i 4; wody UK obszaru 2a	77,71	22,29	76,78	23,22	75,85	24.15
84	WHG/2AC4	Wrtlinek (Morze Północne)	4; wody Unii obszaru 2a	34,78	65,22	32,71	67,29	30,63	69.37

ZAŁĄCZNIK FISH.3

ZAŁĄCZNIK FISH.4: PROTOKÓŁ W SPRAWIE DOSTĘPU DO WÓD

ZAŁĄCZNIK LAW-1: WYMIANA DANYCH DNA, ODCISKÓW PALCÓW I DANYCH REJESTRACYJNYCH POJAZDÓW

ZAŁĄCZNIK LAW-2: DANE DOTYCZĄCE PRZELOTU PASAŻERA

ZAŁĄCZNIK LAW-3: FORMY PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROPOL JEST WŁAŚCIWY

ZAŁĄCZNIK LAW-4: FORMY POWAŻNEJ PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROJUST JEST WŁAŚCIWY

ZAŁĄCZNIK LAW-5: NAKAZ ARESZTOWANIA

ZAŁĄCZNIK LAW-6: WYMIANA INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z REJESTRÓW KARNYCH SPECYFIKACJE TECHNICZNE I PROCEDURALNE

ZAŁĄCZNIK LAW-7: DEFINICJA TERRORYZMU

ZAŁĄCZNIK LAW-8: ZABEZPIECZENIE I KONFISKATA

ZAŁĄCZNIK UNPRO-1: REALIZACJA WARUNKÓW FINANSOWYCH

ZAŁĄCZNIK INST: REGULAMIN DOTYCZĄCY ROZSTRZYGANIA SPORÓW

ZAŁĄCZNIK INST:KODEKS POSTĘPOWANIA ARBITRÓW

PROTOKÓŁ W SPRAWIE WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ I ZWALCZANIA OSZUSTW W DZIEDZINIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ ORAZ W SPRAWIE WZAJEMNEJ POMOCY PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODATKÓW I CEŁ

TYTUŁ I: POSTANOWIENIA OGÓLNE

TYTUŁ II: WSPÓŁPRACA ADMINISTRACYJNA I ZWALCZANIE OSZUSTW ZWIĄZANYCH Z VAT.

TYTUŁ III: POMOC PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI

TYTUŁ IV: WDROŻENIE I STOSOWANIE

TYTUŁ V: POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIK DO PROTOKOŁU W SPRAWIE WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ I ZWALCZANIA OSZUSTW W DZIEDINIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ ORAZ W SPRAWIE WZAJEMNEJ POMOCY PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODATKÓW I CEŁ

PROTOKÓŁ DOTYCZĄCY WZAJEMNEJ POMOCY ADMINISTRACYJNEJ W SPRAWACH CELNYCH

PROTOKÓŁ W SPRAWIE KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

TYTUŁ I: POSTANOWIENIA OGÓLNE

TYTUŁ II: OKREŚLANIE MAJĄCEGO ZASTOSOWANIE USTAWODAWSTWA

TYTUŁ III: POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII

ŚWIADCZEŃ

TYTUŁ IV: POSTANOWIENIA RÓŻNE

TYTUŁ V: POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ZAŁĄCZNIK SSC-1: NIEKTÓRE ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE, DO KTÓRYCH PROTOKÓŁ NIE MA ZASTOSOWANIA

ZAŁĄCZNIK SSC-2: OGRANICZENIE PRAW DO ŚWIADCZEŃ RZECZOWYCH DLA CZŁONKÓW RODZINY PRACOWNIKA PRZYGRANICZNEGO

ZAŁĄCZNIK SSC-3: WIĘCEJ PRAW DLA EMERYTÓW LUB RENCISTÓW POWRACAJĄCYCH DO WŁAŚCIWEGO PAŃSTWA

ZAŁĄCZNIK SSC-4: PRZYPADKI, W KTÓRYCH ODSTĘPUJE SIĘ OD WYLICZENIA PROPORCJONALNEGO LUB NIE STOSUJE SIĘ GO

ZAŁĄCZNIK SSC-5: ŚWIADCZENIA I UMOWY, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ STOSOWANIE ART. SSC.49 [Kumulacja świadczeń tego samego rodzaju]

ZAŁĄCZNIK SSC-6: POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE STOSOWANIA USTAWODAWSTW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ORAZ ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

ZAŁĄCZNIK SSC-7: CZĘŚĆ WYKONAWCZA

ZAŁĄCZNIK SSC-8: POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE STOSOWANIA ART. SSC.11 [Pracownicy delegowani]

UMOWA O HANDLU I WSPÓŁPRACY MIĘDZY UNIĄ EUROPEJSKĄ I EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĄ ENERGII ATOMOWEJ, Z JEDNEJ STRONY, A ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWEM WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ, Z DRUGIEJ STRONY

PREAMBUŁA

UNIA EUROPEJSKA I EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ

ORAZ

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

POTWIERDZAJĄC swoje zobowiązanie do przestrzegania zasad demokracji, praworządności, praw człowieka oraz do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, a także do przeciwdziałania zmianie klimatu, które stanowią elementy zasadnicze niniejszej Umowy i umów uzupełniających;

UZNAJĄC znaczenie globalnej współpracy na rzecz kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania;

UZNAJĄC znaczenie przejrzystości w handlu międzynarodowym i inwestycjach przynoszącej korzyści wszystkim zainteresowanym stronom;

DĄŻĄC do ustanowienia jasnych i wzajemnie korzystnych zasad regulujących kwestie handlu i inwestycji między Stronami;

MAJĄC NA UWADZE, że w celu zagwarantowania skutecznego zarządzania niniejszą Umową i wszelkimi umowami uzupełniającymi oraz ich właściwego interpretowania i stosowania, a także w celu zapewnienia zgodności z wynikającymi z tych umów obowiązkami, konieczne jest ustanowienie przepisów zapewniających ogólne sprawowanie rządów, w szczególności zasad rozstrzygania sporów i egzekwowania prawa gwarantujących pełne poszanowanie odpowiednich porządków prawnych Unii i Zjednoczonego Królestwa, a także statusu Zjednoczonego Królestwa jako państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej;

OPIERAJĄC SIĘ na swoich odpowiednich prawach i obowiązkach na mocy Porozumienia z Marrakeszu ustanawiającego Światową Organizację Handlu, sporządzonego w dniu 15 kwietnia 1994 r., oraz na mocy innych wielostronnych i dwustronnych instrumentach współpracy;

UZNAJĄC właściwą autonomię Stron i prawo do wprowadzania regulacji na swoich terytoriach w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki publicznej, takich jak ochrona i promowanie zdrowia publicznego, usługi społeczne, edukacja publiczna, bezpieczeństwo, środowisko, w tym zmiana klimatu, moralność publiczna, ochrona socjalna lub ochrona konsumentów, dobrostan zwierząt, prywatność i ochrona danych lub promowanie i ochrona różnorodności kulturowej, przy jednoczesnym dążeniu do podniesienia swoich odpowiednio wysokich poziomów ochrony;

WIERZĄC w korzyści płynące z przewidywalnego środowiska handlowego wpływającego na rozwój handlu i inwestycji między nimi i zapobiegającego powstawaniu zakłóceń w handlu i nieuczciwej przewadze konkurencyjnej, oraz w sposób sprzyjający zrównoważonemu rozwojowi jego wymiaru gospodarczego, społecznego i środowiskowego;

Uznając potrzebę oparcia ambitnego, szeroko zakrojonego i zrównoważonego partnerstwa gospodarczego na równych warunkach dla otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju, poprzez skuteczne i solidne zasady w zakresie subsydiów i konkurencji oraz zobowiązanie do utrzymania swoich odpowiednich wysokich poziomów ochrony w dziedzinie norm pracy i norm społecznych, środowiska, przeciwdziałania zmianie klimatu i opodatkowania,

UZNAJĄC potrzebę zapewnienia otwartego i bezpiecznego rynku dla przedsiębiorstw, w tym średnich przedsiębiorstw, oraz ich towarów i usług poprzez usunięcie nieuzasadnionych barier w handlu i inwestycjach,

ODNOTOWUJĄC znaczenie ułatwiania przedsiębiorstwom i konsumentom nowych możliwości dzięki handlowi cyfrowemu oraz usuwania nieuzasadnionych barier w przepływie danych i handlu za pomocą środków elektronicznych, przy jednoczesnym poszanowaniu przepisów Stron w zakresie ochrony danych osobowych,

PRAGNĄC, aby niniejsza Umowa przyczyniała się do panowania dobrobytu konsumentów poprzez realizację polityki zapewniającej wysoki poziom ochrony konsumentów i dobrobytu gospodarczego oraz poprzez zapewnienie współpracy między właściwymi organami;

MAJĄC NA UWADZE znaczenie łączności transgranicznej drogą powietrzną, lądową i morską w odniesieniu do pasażerów i towarów, a także potrzebę zapewnienia wysokich standardów świadczenia usług transportowych między Stronami;

UZNAJĄC korzyści płynące z handlu i inwestycji w energię i surowce oraz znaczenie wspierania dostaw opłacalnej, czystej i bezpiecznej energii do Unii i Zjednoczonego Królestwa;

ZAUWAŻAJĄC zainteresowanie Stron ustanowieniem ram ułatwiających współpracę techniczną i opracowanie nowych porozumień handlowych dotyczących połączeń wzajemnych przynoszących solidne i skuteczne rezultaty we wszystkich przedziałach czasowych;

ZAUWAŻAJĄC, że współpracę i handel między Stronami w tych obszarach należy oprzeć na uczciwej konkurencji na rynkach energii oraz na niedyskryminującym dostępie do sieci;

UZNAJĄC korzyści płynące ze zrównoważonej energii, energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wytwarzania energii na Morzu Północnym, oraz efektywności energetycznej;

PRAGNĄC promować pokojowe wykorzystanie wód przyległych do wybrzeży Stron oraz optymalne i sprawiedliwe wykorzystanie żywych zasobów morza na tych wodach, w tym dalsze zrównoważone zarządzanie wspólnymi stadami,

STWIERDZAJĄC, że Zjednoczone Królestwo wystąpiło z Unii Europejskiej i że ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2021 r. Zjednoczone Królestwo jest niezależnym państwem nadbrzeżnym posiadającym odpowiednie prawa i obowiązki wynikające z prawa międzynarodowego,

POTWIERDZAJĄC, że suwerenne prawa państw nadbrzeżnych wykonywane przez Strony w celu poszukiwania,wydobywania i chronienia żywych zasobów w ich wodach oraz zarządzania nimi należy realizować na podstawie zasad prawa międzynarodowego i zgodnie z nimi, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 10 grudnia 1982 r.;

UZNAJĄC znaczenie koordynowania praw w zakresie zabezpieczenia społecznego, z których korzystają osoby przemieszczające się między terytoriami Stron w celu zatrudnienia, pobytu lub zamieszkania, a także praw, z których korzystają członkowie rodzin tych osób oraz osoby ocalałe;

MAJĄC NA UWADZE, że współpraca w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak nauka, badania i innowacje, badania jądrowe lub przestrzeń kosmiczna, w postaci udziału Zjednoczonego Królestwa w odpowiednich programach Unii na sprawiedliwych i odpowiednich warunkach przyniesie korzyści obu Stronom,

MAJĄC NA UWADZE, że współpraca między Zjednoczonym Królestwem a Unią w zakresie zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie, wykrywania ich lub ścigania oraz wykonywania sankcji karnych, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom, umożliwi wzmocnienie bezpieczeństwa Zjednoczonego Królestwa i Unii;

PRAGNĄC, aby między Zjednoczonym Królestwem a Unią została zawarta umowa zapewniająca podstawę prawną takiej współpracy;

UZNAJĄC, że Strony mogą uzupełniać niniejszą Umowę innymi umowami stanowiącymi integralną część ich ogólnych stosunków dwustronnych regulowanych niniejszą Umową oraz że Umowa w sprawie procedur bezpieczeństwa na potrzeby wymiany i ochrony informacji niejawnych została zawarta jako taka uzupełniająca umowa i umożliwia wymianę informacji niejawnych między Stronami na mocy niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek innej umowy uzupełniającej,

UZGADNIAJĄ, CO NASTĘPUJE:

CZĘŚĆ PIERWSZA:

POSTANOWIENIA WSPÓLNE I INSTYTUCJONALNE

TYTUŁ I:

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł COMPROV.1:

Cel

W niniejszej Umowie ustanowiono podstawę dla szeroko zakrojonych stosunków między Stronami w obszarze dobrobytu i dobrego sąsiedztwa charakteryzującego się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy, z poszanowaniem autonomii i suwerenności Stron.

Artykuł COMPROV.2:

Umowy uzupełniające

1. Jeżeli Unia i Zjednoczone Królestwo zawierają inne umowy dwustronne, umowy te - o ile ich treść nie stanowi inaczej - stanowią umowy uzupełniające względem niniejszej Umowy. Takie umowy uzupełniające są integralną częścią ogólnych stosunków dwustronnych regulowanych niniejszą Umową oraz stanowią część ogólnych ram.

2. Ustęp 1 ma zastosowanie również do:

(a) umów między Unią i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Zjednoczonym Królestwem z drugiej strony; oraz

(b) umów między Euratomem z jednej strony a Zjednoczonym Królestwem z drugiej strony.

Artykuł COMPROV.3:

Dobra wiara

1. Strony, darząc się wzajemnym szacunkiem i działając w dobrej wierze, wspierają się wzajemnie w realizacji zadań wynikających z niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających.

2. Wprowadzają one wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne w celu zapewnienia

realizacji obowiązków wynikających z niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających oraz powstrzymują się od wszelkich działań, które mogłyby zagrozić osiągnięciu celów niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających.

TYTUŁ II:

ZASADY WYKŁADNI I DEFINICJE

Artykuł COMPROV.13:

Międzynarodowe prawo publiczne

1. Wykładni postanowień niniejszej Umowy oraz jakiejkolwiek umowy uzupełniającej dokonuje się w dobrej wierze na podstawie ich zwykłego rozumienia w ich kontekście oraz w świetle celu umowy, zgodnie ze zwyczajowymi zasadami wykładni międzynarodowego prawa publicznego, w tym zasadami skodyfikowanymi w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów sporządzonej w Wiedniu w dniu 23 maja 1969 r.

2. Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że niniejsza Umowa ani żadna z umów uzupełniających nie ustanawiają obowiązku dokonywania wykładni ich postanowień zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego danej Strony.

3. Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że wykładnia postanowień niniejszej umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej dokonywana przez sądy jednej Strony nie jest wiążąca dla sądów drugiej Strony.

Artykuł COMPROV.16:

Prawa prywatne

1. Bez uszczerbku dla art. MOBI.SSC.67 [Ochrona praw indywidualnych] i z wyjątkiem, w odniesieniu do Unii, części trzeciej [Współpraca organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości], żadnego z postanowień niniejszej Umowy ani jakiejkolwiek umowy uzupełniającej nie interpretuje się jako przyznania osobom praw lub nałożenia na nie obowiązków innych niż prawa i obowiązki powstałe między Stronami na mocy prawa międzynarodowego publicznego ani jako dopuszczenia bezpośredniego powoływania się na niniejszą Umowę lub jakąkolwiek umowę uzupełniającą w wewnętrznych systemach prawnych Stron.

2. Strona nie przewiduje prawa do wniesienia na mocy własnego prawa skargi przeciwko drugiej Stronie na tej podstawie, że druga Strona działała z naruszeniem niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej.

Artykuł COMPROV.17:

Definicje

1. Do celów niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających oraz o ile nie określono inaczej, zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "osoba,której dane dotyczą" oznacza zidentyfikowaną lub możliwą do zidentyfikowania osobę fizyczną; możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej;

(b) "dzień" oznacza dzień kalendarzowy;

(c) "państwo członkowskie" oznacza państwo członkowskie Unii Europejskiej;

(d) "dane osobowe" oznaczają wszelkie informacje o osobie, której dane dotyczą;

(e) "państwo" oznacza państwo członkowskie lub Zjednoczone Królestwo;

(f) "terytorium" Strony oznacza, w odniesieniu do każdej ze Stron, terytoria, do których ma zastosowanie Umowa zgodnie z art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny];

(g) "okres przejściowy" oznacza okres przejściowy przewidziany w art. 126 umowy o wystąpieniu; oraz

(h) "umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej" oznacza Umowę o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, wraz z protokołami do niej.

2. Wszelkie odniesienia do "Unii", "Strony" lub "Stron" w niniejszej Umowie lub jakiejkolwiek umowie uzupełniającej rozumie się jako nieobejmujące Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, chyba że określono inaczej lub jeżeli z kontekstu wynika inaczej.

TYTUŁ III:

RAMY INSTYTUCJONALNE

Artykuł INST.1:

Rada Partnerstwa

1. Niniejszym ustanawia się Radę Partnerstwa. W jej skład wchodzą przedstawiciele Unii i Zjednoczonego Królestwa. Rada Partnerstwa może zbierać się w różnych składach w zależności od omawianych kwestii.

2. Radzie Partnerstwa współprzewodniczą członek Komisji Europejskiej i przedstawiciel rządu Zjednoczonego Królestwa na szczeblu ministerialnym. Posiedzenia Rady odbywają się na wniosek Unii lub Zjednoczonego Królestwa, a w każdym razie co najmniej raz w roku, natomiast harmonogram posiedzeń i porządek obrad są ustalane za obopólną zgodą.

3. Rada Partnerstwa nadzoruje osiąganie celów niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających. Nadzoruje i ułatwia wdrażanie i stosowanie niniejszej Umowy oraz wszelkich umów uzupełniających. Każda ze Stron może kierować do Rady Partnerstwa wszelkie kwestie związane z wykonaniem, stosowaniem i interpretacją niniejszej Umowy lub wszelkich umów uzupełniających.

4. Rada Partnerstwa jest uprawniona do:

(a) przyjmowania decyzji w odniesieniu do wszystkich spraw, co do których niniejsza Umowa lub jakakolwiek umowa uzupełniająca tak stanowi;

(b) wydawania Stronom zaleceń dotyczących wykonania i stosowania niniejszej Umowy lub wszelkich umów uzupełniających;

(c) przyjmowania, w drodze decyzji, zmian do niniejszej Umowy lub do jakiejkolwiek umowy uzupełniającej w przypadkach przewidzianych w niniejszej Umowie lub jakiejkolwiek umowie uzupełniającej;

(d) z wyjątkiem tytułu III [Ramy instytucjonalne] części Pierwszej [Postanowienia wspólne i instytucjonalne], do końca czwartego roku od wejścia w życie niniejszej Umowy, przyjmowania decyzji zmieniających niniejszą Umowę lub każdą umowę uzupełniającą, pod warunkiem że takie zmiany są niezbędne w celu skorygowania błędów lub usunięcia pominięć lub innych braków;

(e) omawiania wszelkich kwestii związanych z dziedzinami objętymi niniejszą Umową lub jakąkolwiek umową uzupełniającą;

(f) przekazywania niektórych ze swoich uprawnień Komitetowi Partnerstwa Handlowego lub specjalnemu komitetowi z wyjątkiem tych uprawnień i obowiązków, o których mowa w art. INST.1 [Rada Partnerstwa] ust. 4 lit. g);

(g) ustanawiania, w drodze decyzji, specjalnych komitetów ds. handlu i specjalnych komitetów innych niż te, o których mowa w art. INST.2 [Komitety] ust. 1, rozwiązywania specjalnego komitetu handlowego lub specjalnego komitetu lub zmiany powierzonych im zadań; oraz

(h) wydawanie Stronom zaleceń dotyczących przekazywania danych osobowych w określonych dziedzinach objętych niniejszą Umową lub jakąkolwiek umową uzupełniającą.

5. Prace Rady Partnerstwa podlegają regulaminowi wewnętrznemu określonemu w ZAŁĄCZNIKU INST-1 [Regulamin Rady Partnerstwa i komitetów]. Rada Partnerstwa może zmienić ten załącznik.

Artykuł INST.2:

Komitety

1. Niniejszym ustanawia się następujące komitety:

(a) Komitet Partnerstwa Handlowego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy [Handel] tytuły I-VII, tytuł VIII rozdział 4 [Towary energetyczne i surowce], tytuły IX-XII; części drugiej, dział szósty [Pozostałe postanowienia] oraz załącznika ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE];

(b) Specjalny Komitet Handlowy ds. Towarów, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł I rozdział 1 oraz części drugiej dział pierwszy tytuł VIII rozdział 4 [Towary energetyczne i surowce];

(c) Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej, dział pierwszy, tytuł I rozdziały 2 i 5, Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych oraz postanowień dotyczących egzekwowania przez organy celne praw własności intelektualnej, opłat i należności, ustalania wartości celnej i towarów naprawionych;

(d) Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł I rozdział 3;

(e) Specjalny Komitet Handlowy ds. Barier Technicznych w Handlu, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł I rozdział 4 oraz części drugiej dział pierwszy tytuł VIII [Energia] art. ENER.25 [Współpraca w zakresie norm];

(f) Specjalny Komitet Handlowy ds. Usług, Inwestycji i Handlu Cyfrowego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuły II-IV oraz części drugiej dział pierwszy tytuł VIII rozdział 4 [Towary energetyczne i surowce];

(g) Specjalny Komitet Handlowy ds. Własności Intelektualnej, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł V;

(h) Specjalny Komitet Handlowy ds. Zamówień Publicznych, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł VI;

(i) Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Regulacyjnej, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł X;

(j) Specjalny Komitet Handlowy ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł XI i załącznikiem ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE];

(k) Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Administracyjnej w dziedzinie VAT oraz Odzyskiwania Podatków i Ceł, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem Protokołu w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł;

(l) Specjalny Komitet ds. Energii,

(i) który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł VIII, z wyjątkiem rozdziału 4 [Towary energetyczne i surowce] i art. ENER.25 [Współpraca w zakresie norm] oraz załącznikiem ENER-2 [Dotacje na ochronę środowiska i w energetyce], oraz

(ii) może prowadzić dyskusje i zapewniać dostęp do wiedzy eksperckiej odpowiednim specjalnym komitetom handlowym w sprawach dotyczących rozdziału 4 [Towary energetyczne i surowce] i części drugiej dział pierwszy tytuł VIII art. ENER.25 [Współpraca w zakresie norm];

(m) Specjalny Komitet ds. Transportu Lotniczego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział drugi tytuł I;

(n) Specjalny Komitet ds. Bezpieczeństwa Lotniczego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział drugi tytuł II;

(o) Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział trzeci [Transport drogowy];

(p) Specjalny Komitet ds. Koordynacji Zabezpieczenia Społecznego, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział czwarty i Protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

(q) Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części drugiej dział V [Rybołówstwo];

(r) Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części trzeciej [Współpraca organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości]; oraz

(s) Specjalny Komitet ds. Uczestnictwa w Programach Unii, który zajmuje się sprawami objętymi zakresem części piątej [Programy Unii].

2. W odniesieniu do kwestii związanych z tytułami I-VII, tytułem VIII rozdział 4 [Energia i surowce], częścią drugą dział pierwszy [Handel] tytuły IX-XII, częścią drugą dział szósty [Pozostałe postanowienia] oraz załącznikiem ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE], Komitet Partnerstwa Handlowego, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, jest uprawniony do:

(a) wspierania Rady Partnerstwa w wykonywaniu jej zadań, a w szczególności składa sprawozdania Radzie Partnerstwa i wykonuje wszelkie zadania powierzone mu przez Radę Partnerstwa;

(b) nadzorowania wykonania niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej;

(c) przyjmowania decyzji lub wydawania zaleceń przewidzianych w niniejszej Umowie lub w przypadku gdy takie uprawnienia zostały mu przekazane przez Radę Partnerstwa;

(d) nadzorowania prac specjalnych komitetów ds. handlu, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu;

(e) zbadania najwłaściwszego sposobu zapobiegania wszelkim trudnościom, które mogą pojawić się w związku z interpretacją i stosowaniem niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, bez uszczerbku dla postanowień części szóstej tytuł I [Rozstrzyganie sporów];

(f) wykonywania uprawnień przekazanych mu przez Radę Partnerstwa zgodnie z art. INST.1 ust. 4 lit. f) [Rada Partnerstwa];

(g) ustanawiania, w drodze decyzji, specjalnych komitetów ds. handlu innych niż te, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, rozwiązywania takich specjalnych komitetów ds. handlu lub zmieniania powierzonych im zadań; oraz

(h) ustanawiania, rozwiązywania, nadzorowania i koordynowania grup roboczych lub przekazania nadzoru nad nimi Specjalnemu Komitetowi ds. Handlu.

3. W odniesieniu do kwestii związanych z obszarem ich kompetencji specjalne komitety handlowe są uprawnione do:

(a) monitorują wdrażanie i dokonują jego przeglądu oraz zapewniają właściwe funkcjonowanie niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej;

(b) wspierania Komitetu Partnerstwa Handlowego w wykonywaniu jego zadań, w szczególności składania sprawozdań Komitetowi Partnerstwa Handlowego i wykonywania wszelkich zadań powierzonych im przez ten komitet;

(c) prowadzenia przygotowawczych prac technicznych niezbędnych do wspierania funkcji Rady Partnerstwa i Komitetu Partnerstwa Handlowego, w tym gdy organy te muszą przyjmować decyzje lub zalecenia;

(d) przyjmowania decyzji w odniesieniu do wszystkich spraw, co do których niniejsza Umowa lub jakakolwiek umowa uzupełniająca tak stanowi;

(e) omawiania kwestii technicznych wynikających z wykonania niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, bez uszczerbku dla postanowień części szóstej tytuł I [Rozstrzyganie sporów]; oraz

(f) zapewnienia Stronom wymiany informacji, omówienia najlepszych praktyk i prowadzenia wymiany doświadczeń w zakresie wdrażania,

4. W odniesieniu do kwestii związanych z obszarem ich kompetencji specjalne komitety są uprawnione do:

(a) monitorują wdrażanie i dokonują jego przeglądu oraz zapewniają właściwe funkcjonowanie niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej;

(b) wspierają Radę Partnerstwa w wykonywaniu jej zadań, w szczególności składają sprawozdania Radzie Partnerstwa i wykonują wszelkie zadania powierzone im przez tę radę;

(c) przyjmują decyzje, w tym zmiany, i zalecenia w odniesieniu do wszystkich kwestii, co do których niniejsza Umowa lub jakakolwiek umowa uzupełniająca tak stanowi lub w odniesieniu do których Rada Partnerstwa przekazała swoje uprawnienia specjalnemu komitetowi zgodnie z art. INST.1 [Rada Partnerstwa] ust. 4 lit. f);

(d) omawiają kwestie techniczne wynikające z wykonania niniejszej Umowy lub jakichkolwiek umów uzupełniających;

(e) zapewniają Stronom forum wymiany informacji, omawiają najlepsze praktyki i prowadzą wymianę doświadczeń w zakresie wdrażania;

(f) ustanawiają i rozwiązują, nadzorują i koordynują grupy robocze; oraz

(g) zapewniają forum w celu prowadzenia konsultacji zgodnie z częścią szóstą tytuł I [Rozstrzyganie sporów] art. INST.13 [Konsultacje] ust. 7.

5. Komitety składają się z przedstawicieli każdej ze Stron. Każda ze Stron zapewnia, aby jej przedstawiciele w komitetach posiadali odpowiednią wiedzę fachową w odniesieniu do omawianych kwestii.

6. Komitetowi Partnerstwa Handlowego współprzewodniczą przedstawiciel Unii i przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa odpowiedzialni za sprawy związane z handlem lub wyznaczone przez nich osoby. Posiedzenia Komitetu odbywają się na wniosek Unii lub Zjednoczonego Królestwa, a w każdym razie co najmniej raz w roku, a Komitet ustala za obopólną zgodą swój harmonogram posiedzeń i porządek obrad.

7. Specjalnym komitetom handlowym i specjalnymi komitetom współprzewodniczą przedstawiciel Unii i przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa. O ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej lub o ile współprzewodniczący nie postanowią inaczej, spotykają się oni co najmniej raz w roku.

8. Komitety ustalają swój harmonogram i porządek obrad za obopólną zgodą.

9. Prace komitetów podlegają regulaminowi określonemu w ZAŁĄCZNIKU INST-X [Regulamin Rady Partnerstwa i komitetów] do niniejszej Umowy.

10. W drodze odstępstwa od ust. 9, Komitet może przyjąć, a następnie zmienić swoje zasady regulujące jego prace.

Artykuł INST.3:

Grupy robocze

1. Niniejszym ustanawia się następujące grupy robocze:

a) Grupę Roboczą ds. Produktów Ekologicznych pod nadzorem Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Barier Technicznych w Handlu;

b) Grupę Roboczą ds. Pojazdów Silnikowych oraz części do nich pod nadzorem Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Barier Technicznych w Handlu;

c) Grupę Roboczą ds. Produktów Leczniczych pod nadzorem Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Barier Technicznych w Handlu;

d) Grupę Roboczą ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego pod nadzorem specjalnego komitetu ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego;

2. Grupy robocze, pod nadzorem komitetów, wspierają komitety w wykonywaniu ich zadań, a w szczególności przygotowują prace komitetów i wykonują wszelkie zadania powierzone im przez te ostatnie.

3. W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele Unii i Zjednoczonego Królestwa, a współprzewodniczą im przedstawiciel Unii i przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa.

4. Grupy robocze ustalają swoje regulaminy i porządek obrad za obopólną zgodą.

Artykuł INST.4:

Decyzje i zalecenia

1. Decyzje przyjęte przez Radę Partnerstwa lub, w zależności od przypadku, przez komitet są wiążące dla Stron oraz dla wszystkich organów utworzonych na mocy niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających, w tym dla trybunału arbitrażowego, o którym mowa w części szóstej tytuł I [Rozstrzyganie sporów]. Zalecenia nie mają mocy wiążącej.

2. Rada Partnerstwa lub, w zależności od przypadku, komitet przyjmuje decyzje i formułuje zalecenia za obopólną zgodą.

Artykuł INST.5:

Współpraca parlamentarna

1. Parlament Europejski i Parlament Zjednoczonego Królestwa mogą ustanowić - jako forum wymiany poglądów na temat partnerstwa - Zgromadzenie Parlamentarne Partnerstwa, w skład którego wchodzą posłowie do Parlamentu Europejskiego i posłowie do Parlamentu Zjednoczonego Królestwa.

2. Z chwilą ustanowienia Zgromadzenie Parlamentarne Partnerstwa:

(a) może zwrócić się o istotne informacje dotyczące wykonania niniejszej Umowy i jakiejkolwiek umowy uzupełniającej do Rady Partnerstwa, która następnie przekazuje wymagane informacje;

(b) jest informowane o decyzjach i zaleceniach Rady Partnerstwa; oraz

(c) może formułować zalecenia dla Rady Partnerstwa.

Artykuł INST.6:

Udział społeczeństwa obywatelskiego

Strony konsultują się ze społeczeństwem obywatelskim w sprawie wykonania niniejszej Umowy i jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, w szczególności poprzez interakcję z wewnętrznymi grupami doradczymi i Forum Społeczeństwa Obywatelskiego, o których mowa w art. INST.7 [Wewnętrzne grupy doradcze] i INST.8 [Forum Społeczeństwa Obywatelskiego].

Artykuł INST.7:

Wewnętrzne grupy doradcze

1. Każda ze Stron konsultuje się w kwestiach objętych niniejszą Umową i jakąkolwiek umową uzupełniającą, z nowo utworzoną lub istniejącą wewnętrzną grupę doradczą lub wewnętrznymi grupami doradczymi składającymi się z przedstawicieli niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji pozarządowych, organizacji przedsiębiorców i pracodawców, a także związków zawodowych, działających w sprawach gospodarczych, zrównoważonego rozwoju, społecznych, praw człowieka, ochrony środowiska i innych. Każda ze Stron może zwoływać swoją wewnętrzną grupę lub wewnętrzne grupy doradcze w różnych składach w celu omówienia wdrażania różnych postanowień niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej.

2. Każda ze Stron uwzględnia opinie lub zalecenia przedstawione przez jej wewnętrzną grupę doradczą lub takie grupy. Przedstawiciele każdej ze Stron starają się konsultować z odpowiednią wewnętrzną grupą doradczą lub takimi grupami co najmniej raz w roku. Posiedzenia mogą odbywać się za pomocą środków wirtualnych.

3. W celu propagowania świadomości społecznej na temat wewnętrznych grup doradczych każda ze Stron stara się publikować wykaz organizacji uczestniczących w jej wewnętrznej grupie doradczej lub takich grupach, a także punkt kontaktowy dla tej grupy lub grup.

4. Strony promują interakcje między swoimi wewnętrznymi grupami doradczymi, w tym poprzez wymianę, w miarę możliwości, danych kontaktowych członków ich wewnętrznych grup doradczych.

Artykuł INST.8:

Forum Społeczeństwa Obywatelskiego

1. Strony ułatwiają organizację Forum Społeczeństwa Obywatelskiego w celu prowadzenia dialogu na temat wdrażania części drugiej niniejszej Umowy. Rada Partnerstwa przyjmuje wytyczne operacyjne dotyczące prowadzenia Forum.

2. Forum społeczeństwa obywatelskiego spotyka się przynajmniej raz w roku, o ile Strony nie postanowią inaczej. Forum społeczeństwa obywatelskiego może spotykać się za pomocą środków wirtualnych.

3. Udział w Forum Społeczeństwa Obywatelskiego jest otwarty dla niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego mających siedzibę na terytorium Stron, w tym członków wewnętrznych grup doradczych, o których mowa w art. INST.7 [Wewnętrzne grupy doradcze]. Każda ze Stron propaguje zrównoważoną reprezentację, w tym organizacje pozarządowe, organizacje przedsiębiorców i pracodawców oraz związki zawodowe, działające w sprawach gospodarczych, zrównoważonego rozwoju, społecznych, dotyczących praw człowieka, ochrony środowiska i innych.

CZĘŚĆ DRUGA:

HANDEL, TRANSPORT, RYBOŁÓWSTWO I INNE USTALENIA

DZIAŁ PIERWSZY:

HANDEL

TYTUŁ I:

HANDEL TOWARAMI

Rozdział 1:

Traktowanie narodowe i dostęp do rynku w odniesieniu do towarów (w tym środki ochrony handlu)

Artykuł GOODS.1:

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest ułatwienie handlu towarami między Stronami oraz utrzymanie zliberalizowanego handlu towarami zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy.

Artykuł GOODS.2:

Zakres

O ile nie postanowiono inaczej, niniejszy rozdział ma zastosowanie do handlu towarami Strony.

Artykuł GOODS.3:

Definicje

Na potrzeby niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

(a) "czynności konsularne" oznaczają procedurę uzyskania od konsula Strony dokonującej przywozu na terytorium Strony dokonującej wywozu lub na terytorium strony trzeciej faktury konsularnej lub wizy konsularnej dla faktur handlowych, świadectwa pochodzenia, manifestu ładunkowego, zgłoszenia wywozowego przewoźnika lub innej dokumentacji celnej związanej z przywozem towarów;

(b) "Porozumienie w sprawie ustalania wartości celnej" oznacza porozumienie w sprawie stosowania artykułu VII GATT 1994

(c) "procedura licencjonowania wywozu" oznacza procedurę administracyjną, niezależnie od tego, czy określa się ją mianem procedury licencjonowania, stosowaną przez Stronę w ramach systemów wydawania pozwolenia na wywóz, wymagającą jako warunek wstępny wywozu od tej Strony złożenia właściwemu organowi administracyjnemu wniosku lub innych dokumentów, innych niż ogólnie wymagane w procedurach odpraw celnych;

(d) "procedura licencjonowania przywozu" oznacza procedurę administracyjną, niezależnie od tego, czy określa się ją mianem procedury licencjonowania, stosowaną przez Stronę w ramach systemów wydawania pozwolenia na przywóz, wymagającą jako warunek wstępny przywozu na terytorium Strony dokonującej przywozu złożenia właściwemu organowi administracyjnemu lub organom administracyjnym wniosku lub innych dokumentów, innych niż ogólnie wymagane w procedurach odpraw celnych;

(e) "towary pochodzące" oznaczają, o ile nie przewidziano inaczej, towar kwalifikujący się zgodnie z regułami pochodzenia określonymi w niniejszym tytule rozdział 2 [Reguły pochodzenia];

(f) "wymogi dotyczące wyników" oznaczają wymogi:

(i) wywozu określonej ilości, wartości lub określonego odsetka towarów;

(ii) zastępowania towarów przywożonych towarami Strony udzielającej pozwolenia na przywóz;

(iii) zakupu przez osobę, która korzysta z pozwolenia na przywóz, innych towarów na terytorium Strony udzielającej pozwolenia na przywóz lub przyznania przez nią pierwszeństwa towarom produkcji wewnętrznej;

(iv) produkowania przez osobę, która korzysta z pozwolenia na przywóz, na terytorium Strony udzielającej pozwolenia na przywóz, towarów zawierających określoną ilość, wartość lub określony odsetek zawartości wewnętrznej; albo

(v) odnoszące się w jakikolwiek sposób do wielkości lub wartości przywozu, wielkości lub wartości wywozu lub kwoty przepływów w walucie obcej.

(g) "Towar przerobiony" oznacza towar sklasyfikowany w działach HS: 32, 40, 84-90, 94 lub 95, który:

(i) składa się całkowicie lub częściowo z części uzyskanych z towarów używanych;

(ii) w przypadku gdy jest nowy, ma podobną przewidywaną żywotność i podobną wydajność w porównaniu z takimi towarami; oraz

(iii) objęty jest gwarancją równoważną tej, która ma zastosowanie do takich towarów, gdy są nowe; oraz

(h) "naprawa" oznacza wszelkie operacje przetwarzania podjęte na towarze w celu usunięcia wad eksploatacyjnych lub szkód materialnych, wiążące się z przywróceniem towaru do jego pierwotnej funkcji lub prowadzone w celu zapewnienia zgodności z wymogami technicznymi na potrzeby jego użytkowania. Naprawa towaru obejmuje renowację i konserwację, z możliwością zwiększenia wartości towaru w wyniku przywrócenia pierwotnej funkcjonalności tego towaru, ale nie obejmuje operacji ani procesu, które:

(i) prowadzą do pozbawienia towaru jego zasadniczych właściwości lub powstania nowego towaru lub towaru o odmiennych cechach handlowych;

(ii) przyczyniają się do przekształcenia wyrobu niegotowego w wyrób gotowy; albo

(iii) są wykorzystywane do poprawy lub ulepszenia parametrów technicznych towaru.

Artykuł GOODS.3A:

Klasyfikacja towarów

Klasyfikacja towarów w handlu między Stronami na podstawie niniejszej Umowy jest określona w nomenklaturze taryfowej każdej ze Stron zgodnie z Systemem Zharmonizowanym (HS).

Artykuł GOODS.4:

Traktowanie narodowe w zakresie podatków i uregulowań wewnętrznych

Każda ze Stron przyznaje traktowanie narodowe towarom drugiej Strony zgodnie z art. III GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi. W tym celu art. III GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

Artykuł GOODS.4A:

Swoboda tranzytu

Każda ze Stron przyznaje swobodę tranzytu przez swoje terytorium trasami najbardziej dogodnymi dla tranzytu międzynarodowego, na potrzeby ruchu tranzytowego na terytorium lub z terytorium drugiej Strony lub dowolnego innego państwa trzeciego. W tym celu art. V GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian. Strony uznają, że art. V GATT 1994 obejmuje przepływ towarów energetycznych, między innymi rurociągami lub sieciami elektroenergetycznymi.

Artykuł GOODS.5:

Zakaz należności celnych

O ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej, cła na wszystkie towary pochodzące z terytorium drugiej Strony są zakazane.

Artykuł GOODS.6:

Należności celne wywozowe, podatki i inne opłaty

1. Strona nie może przyjmować ani utrzymywać żadnych ceł, podatków ani innych opłat dowolnego rodzaju nakładanych na wywóz towaru do drugiej Strony lub w związku z tym wywozem; ani żadnych podatków wewnętrznych lub innych opłat nakładanych na towary wywożone do drugiej Strony, które przekraczają podatek lub opłatę, które zostałyby nałożone na towary podobne, jeżeli są przeznaczone do konsumpcji wewnętrznej.

2. Do celów niniejszego artykułu termin "inne opłaty dowolnego rodzaju" nie obejmują opłat ani innych należności dozwolonych na mocy art. GOODS.7 [Opłaty i formalności].

Artykuł GOODS.7:

Opłaty i formalności

1. Kwoty opłat i innych należności nakładanych przez Stronę na przywóz lub wywóz towarów drugiej Strony lub w związku z przywozem lub wywozem takich towarów są ograniczone do przybliżonych kosztów świadczonych usług i nie stanowią pośredniej ochrony towarów wewnętrznych ani opodatkowania przywozu lub wywozu do celów podatkowych. Strona nie pobiera opłat ani innych należności od przywozu lub wywozu ani w związku z przywozem lub wywozem na zasadzie ad valorem.

2. Każda ze Stron może nakładać opłaty lub odzyskiwać koszty wyłącznie w przypadku świadczenia określonych usług, w szczególności, choć nie wyłącznie, w następujących przypadkach:

(a) obecność funkcjonariuszy celnych, na wniosek, poza oficjalnymi godzinami urzędowania lub w miejscach innych niż miejsca celne;

(b) analizy lub ekspertyzy dotyczące towarów oraz opłaty pocztowe za zwrot towarów do wnioskodawcy, w szczególności w odniesieniu do decyzji w sprawie wiążących informacji lub udzielenia informacji dotyczących stosowania przepisów ustawowych i wykonawczych prawa celnego;

(c) kontrola lub pobieranie próbek towarów do celów weryfikacji lub zniszczenie towarów, jeżeli powoduje to koszty inne niż koszty pracy funkcjonariuszy celnych; oraz

(d) nadzwyczajne środki kontroli, jeżeli jest to niezbędne ze względu na rodzaj towaru lub potencjalne ryzyko.

3. Każda ze Stron niezwłocznie publikuje za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej wszystkie opłaty i należności, które nakłada w związku z przywozem lub wywozem, w taki sposób, aby umożliwić rządom, przedsiębiorstwom handlowym i innym zainteresowanym stronom zapoznanie się z nimi. Informacje te zawierają przyczyny nałożenia opłat lub należności na świadczone usługi, nazwę odpowiedzialnego organu, opłaty i należności, jakie zostaną zastosowane, a także informację, kiedy i jak należy dokonać płatności. Nie nakłada się nowych lub zmienionych opłat i należności aż do czasu opublikowania i udostępnienia informacji zgodnie z niniejszym ustępem.

4. Żadna ze Stron nie wymaga czynności konsularnych, w tym zapłaty powiązanych opłat i należności, w związku z przywozem jakichkolwiek towarów drugiej Strony.

Artykuł GOODS.8:

Towary poddane naprawie

1. Niezależnie od pochodzenia towaru Strona nie stosuje należności celnych w odniesieniu do towaru, który ponownie wjeżdża na obszar Strony po czasowym wywozie towarów z jej obszaru na obszar drugiej Strony w celu naprawy.

2. Ustęp 1 nie ma zastosowania do towarów przywożonych pod zabezpieczeniem majątkowym, do wolnych obszarów celnych lub na podobnych zasadach, które są następnie wywożone w celu naprawy i nie są ponownie przywożone pod zabezpieczeniem majątkowym, do wolnych obszarów celnych lub na podobnych zasadach.

3. Strona nie stosuje należności celnych w stosunku do towarów tymczasowo przywiezionych z terytorium drugiej Strony w celu naprawy, niezależnie od ich pochodzenia.

Artykuł GOODS.9:

Towary przerobione

1. Strona nie przyznaje towarom przerobionym drugiej Strony traktowania mniej korzystnego niż to, które przyznaje równoważnym towarom nowym.

2. Artykuł TOWARY.10 [Ograniczenia przywozu i wywozu] ma zastosowanie do zakazów lub ograniczeń przywozu i wywozu towarów przerobionych. Jeżeli Strona przyjmuje lub utrzymuje zakazy lub ograniczenia przywozu i wywozu dotyczące towarów używanych, środki te nie mają zastosowania do towarów przerobionych.

3. Strona może wymagać, aby towary przerobione były identyfikowane jako takie do celów dystrybucji lub sprzedaży na jej terytorium oraz aby spełniały wszystkie obowiązujące wymogi techniczne mające zastosowanie do równoważnych towarów nowych.

Artykuł GOODS.10:

Ograniczenia w przywozie i wywozie

1. Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje żadnych zakazów ani ograniczeń w przywozie jakichkolwiek towarów drugiej Strony ani w wywozie lub sprzedaży na wywóz jakiegokolwiek towaru przeznaczonego na terytorium drugiej Strony, chyba że zgodnie z art. XI GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi. W tym celu art. XI GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2. Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje:

(a) wymogów dotyczących cen wywozowych i przywozowych, z wyjątkiem przypadków dozwolonych w ramach egzekwowania nakazów i zobowiązań dotyczących ceł wyrównawczych i antydumpingowych; lub

(b) zezwoleń na przywóz uzależnionych od spełnienia wymogów dotyczących wyników.

Artykuł GOODS.11:

Monopol w przywozie i wywozie

Strona nie wyznacza ani nie utrzymuje monopolu przywozowego lub wywozowego. Do celów niniejszego artykułu monopol przywozowy lub wywozowy oznacza wyłączne prawo podmiotu lub udzielenie przez Stronę podmiotowi upoważnienia do przywozu towaru lub wywozu towaru do drugiej Strony.

Artykuł GOODS.

13: Procedury licencjonowania przywozu

1. Każda ze Stron zapewnia, aby wszystkie procedury licencjonowania przywozu obowiązujące w handlu towarami między Stronami były neutralne pod względem stosowania i prowadzone w sposób uczciwy, sprawiedliwy, niedyskryminacyjny i przejrzysty.

2. Strona przyjmuje lub utrzymuje procedury licencjonowania jako warunek przywozu na jej terytorium z terytorium drugiej Strony tylko jeżeli inne odpowiednie procedury służące osiągnięciu celu administracyjnego nie są odpowiednio dostępne.

3. Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje żadnych nieautomatycznych procedur licencjonowania przywozu, chyba że jest to konieczne, aby wprowadzić środek, który jest spójny z niniejszą Umową. Strona przyjmująca procedurę nieautomatycznego licencjonowania przywozu wyraźnie wskazuje środek wprowadzany przez tego rodzaju procedurę licencjonowania.

4. Każda ze Stron wprowadza i prowadzi wszelkie procedury licencjonowania przywozu zgodnie z art. 1-3 Porozumienia WTO w sprawie licencjonowania przywozu ("Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu"). W tym celu art. 1-3 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

5. Strona wprowadzająca lub zmieniająca dowolną procedurę licencjonowania przywozu udostępnia wszystkie istotne informacje na oficjalnej stronie internetowej. Informacje te udostępnia się w miarę możliwości co najmniej 21 dni przed datą rozpoczęcia stosowania nowej lub zmienionej procedury licencjonowania, a w każdym razie nie później niż w dniu rozpoczęcia stosowania. Informacje te zawierają dane wymagane na podstawie art. 5 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu.

6. Na wniosek drugiej Strony Strona niezwłocznie przekazuje wszelkie istotne informacje dotyczące wszelkich procedur licencjonowania przywozu, które zamierza przyjąć lub które utrzymuje, w tym informacje, o których mowa w art. 1-3 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu.

7. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wymaga od żadnej ze Stron przyznania pozwolenia na przywóz ani nie uniemożliwia żadnej ze Stron realizacji jej obowiązków lub zobowiązań wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych czy z wielostronnych układów o nierozprzestrzenianiu i ustaleń w sprawie kontroli przywozu.

Artykuł GOODS.

14: Procedury licencjonowania wywozu

1. Każda ze Stron publikuje wszelkie nowe procedury licencjonowania wywozu lub wszelkie zmiany w istniejącej procedurze licencjonowania wywozu w taki sposób, aby umożliwić rządom, przedsiębiorstwom handlowym i innym zainteresowanym stronom zapoznanie się z nimi. O ile to możliwe, publikacja taka ma miejsce 45 dni przed wejściem w życie procedury lub zmiany, a w każdym razie nie później niż w dniu, w którym taka procedura lub zmiana stają się skuteczne, oraz, w stosownych przypadkach, publikacja ma miejsce na wszelkich odpowiednich rządowych stronach internetowych.

2. Publikacja procedur licencjonowania wywozu zawiera następujące informacje:

(a) treść procedur licencjonowania wywozu lub wszelkich zmian dokonanych w tych procedurach;

(b) towary podlegające każdej procedurze licencjonowania;

(c) w odniesieniu do każdej procedury: opis procedury wnioskowania o licencję oraz wszelkie kryteria, które wnioskodawca musi spełnić, aby kwalifikować się do wnioskowania o licencję, takie jak posiadanie zezwolenia na prowadzenie działalności, przedsięwzięcie lub utrzymanie inwestycji lub prowadzenie działalności w określonej formie na terytorium Strony;

(d) punkt lub punkty kontaktowe, w których zainteresowane podmioty mogą uzyskać szczegółowe informacje na temat warunków uzyskania pozwolenia na wywóz;

(e) organ lub organy administracyjne, do których składa się wniosek lub inne stosowne dokumenty;

(f) opis wszelkich środków wdrażanych w ramach procedury licencjonowania wywozu;

(g) okres obowiązywania każdej procedury licencjonowania wywozu, chyba że procedura ta pozostaje w mocy do czasu wycofania lub zmiany w nowej publikacji;

(h) jeżeli Strona zamierza skorzystać z procedury licencjonowania w celu zarządzania kontyngentem wywozowym, całkowita ilość oraz, w stosownych przypadkach, wartość kontyngentu oraz daty otwarcia i zamknięcia kontyngentu oraz

(i) wszelkie wyłączenia lub wyjątki, które zastępują wymóg uzyskania pozwolenia na wywóz, sposób wnioskowania o te wyłączenia lub wyjątki lub korzystania z nich, a także kryteria ich przyznawania.

3. W terminie 45 dni od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o swoich istniejących procedurach licencjonowania wywozu. Każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o wszelkich nowych procedurach licencjonowania wywozu oraz o wszelkich zmianach istniejących procedur licencjonowania wywozu w ciągu 60 dni od publikacji. Powiadomienie zawiera odniesienie do źródeł, w których publikowane są informacje wymagane zgodnie z ust. 2 oraz - w stosownych przypadkach - adresy odpowiednich rządowych stron internetowych.

4. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wymaga od Strony udzielenia pozwolenia na wywóz ani nie uniemożliwia Stronie realizacji jej zobowiązań wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak również wielostronnych układów o nierozprzestrzenianiu i ustaleń w sprawie kontroli wywozu, w tym Porozumienia z Wassenaar w sprawie kontroli eksportu broni konwencjonalnej oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania, Grupy Australijskiej, Grupy Dostawców Jądrowych oraz Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych, ani nie uniemożliwia przyjmowania, utrzymywania lub wdrażania niezależnych systemów sankcji.

Artykuł GOODS.15:

Ustalanie wartości celnej

Każda ze Stron określa wartość celną towarów drugiej Strony przywożonych na jej terytorium zgodnie z art. VII GATT 1994 i Porozumieniem w sprawie ustalania wartości celnej. W tym celu art. VII GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi, a także art. 1-17 porozumienia w sprawie ustalania wartości celnej wraz z uwagami interpretacyjnymi zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

Artykuł GOODS.16:

Wykorzystanie preferencji

1. Do celów monitorowania funkcjonowania niniejszej Umowy i obliczania wskaźników wykorzystania preferencji Strony co roku wymieniają się danymi statystycznymi dotyczącymi przywozu za okres 10 lat, począwszy od jednego roku od wejścia w życie niniejszej Umowy. O ile Komitet Partnerstwa Handlowego nie postanowi inaczej, okres ten jest automatycznie przedłużany o pięć lat, a następnie Komitet Partnerstwa Handlowego może zdecydować o dalszym jego przedłużeniu.

2. Wymiana danych statystycznych dotyczących przywozu obejmuje dane dotyczące ostatniego dostępnego roku, w tym wartość i - w stosownych przypadkach - wolumen, na poziomie pozycji taryfowej w odniesieniu do przywozu towarów drugiej Strony, w odniesieniu do których skorzystano z preferencyjnego traktowania celnego na mocy niniejszej Umowy oraz towarów, w odniesieniu do których skorzystano z traktowania niepreferencyjnego.

Artykuł GOODS.17:

Środki ochrony handlu

1. Strony potwierdzają swoje prawa i obowiązki wynikające z art. VI GATT 1994, porozumienia antydumpingowego, porozumienia SCM, art. XIX GATT 1994, Porozumienia w sprawie środków ochronnych i art. 5 porozumienia w sprawie rolnictwa.

2. Rozdział 2 [Reguły pochodzenia] niniejszego tytułu nie ma zastosowania do dochodzeń i środków antydumpingowych, wyrównawczych i ochronnych.

3. Każda ze Stron stosuje środki antydumpingowe i wyrównawcze zgodnie z wymogami porozumienia antydumpingowego i porozumienia SCM oraz zgodnie z uczciwą i przejrzystą procedurą.

4. Każda zainteresowana strona biorąca udział w dochodzeniu antydumpingowym lub dochodzeniu w sprawie środków wyrównawczych ¹  ma zapewnioną pełną możliwość obrony własnych interesów, pod warunkiem że nie spowoduje to niepotrzebnego opóźnienia w prowadzeniu dochodzenia.

5. Organ dochodzeniowy każdej ze Stron może zgodnie z przepisami Strony rozważyć, czy kwota cła antydumpingowego, które ma zostać nałożone, powinna być równa kwocie pełnego marginesu dumpingu, czy też niższa.

6. Organ dochodzeniowy każdej ze Stron zgodnie z przepisami Strony analizuje dostarczone informacje, aby ustalić, czy nakładanie cła antydumpingowego lub wyrównawczego nie leżałoby w interesie publicznym.

7. Strona nie stosuje ani nie utrzymuje jednocześnie w odniesieniu do tego samego towaru:

(a) środka na podstawie art. 5 porozumienia w sprawie rolnictwa; oraz

(b) środka na podstawie art. XIX GATT 1994 oraz Porozumienia w sprawie środków ochronnych.

8. Część szósta tytuł I [Rozstrzyganie sporów] nie ma zastosowania do ust. 1-6 niniejszego artykułu.

Artykuł GOODS.18:

Wykorzystanie istniejących kontyngentów taryfowych WTO

1. Produkty pochodzące od jednej ze Stron nie kwalifikują się do przywozu do drugiej Strony w ramach istniejących kontyngentów taryfowych WTO określonych w ust. 2. Obejmuje to kontyngenty taryfowe rozdzielone między Strony zgodnie z art. XXVIII negocjacji GATT zainicjowanych przez Unię Europejską w dokumencie WTO G/SECRET/42/Add.2 oraz przez Zjednoczone Królestwo w dokumencie WTO G/SECRET/44 oraz zgodnie z odpowiednim ustawodawstwem wewnętrznym każdej ze Stron. Do celów niniejszego artykułu status pochodzenia produktów ustala się na podstawie reguł niepreferencyjnego pochodzenia obowiązujących na terytorium Strony dokonującej przywozu.

2. Do celów ust. 1 "istniejące kontyngenty taryfowe WTO" oznaczają kontyngenty taryfowe, które są koncesjami Unii Europejskiej w ramach WTO zawartymi w projekcie listy koncesyjnej i zobowiązań UE-28 na mocy GATT 1994, przedłożonym WTO w dokumencie G/MA/TAR/RS/506 i zmienionym dokumentami G/MA/TAR/RS/506/Add.1 i G/MA/TAR/RS/506/Add.2.

Artykuł GOODS.19:

Środki w przypadku naruszenia lub obejścia przepisów prawa celnego

1. Strony współpracują przy zapobieganiu naruszeniom lub obchodzeniu przepisów prawa celnego, ich wykrywaniu i zwalczaniu, zgodnie z ich obowiązkami wynikającymi z niniejszego tytułu rozdział 2 [Reguły pochodzenia] i Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych. Każda ze Stron stosuje odpowiednie i porównywalne środki w celu ochrony swoich interesów finansowych i interesów finansowych drugiej Strony w odniesieniu do nakładania ceł na towary wprowadzane na obszary celne Zjednoczonego Królestwa lub Unii.

2. Z zastrzeżeniem możliwości wyłączenia na podstawie ust. 7 przedsiębiorstw handlowych stosujących się do wymogów Strona może tymczasowo zawiesić odpowiednie preferencyjne traktowanie danego produktu lub danych produktów zgodnie z procedurą określoną w ust. 3 i 4, jeżeli:

a) Strona ta stwierdziła na podstawie obiektywnych, przekonujących i możliwych do zweryfikowania informacji, że miało miejsce systematyczne naruszanie lub obchodzenie przepisów prawa celnego na dużą skalę; oraz

b) druga Strona wielokrotnie i bezpodstawnie odmawia wypełnienia lub w inny sposób nie wypełnia obowiązków, o których mowa w ust. 1.

3. Strona, która dokonała ustalenia, o którym mowa w ust. 2, powiadamia Komitet Partnerstwa Handlowego i rozpoczyna konsultacje z drugą Stroną w ramach Komitetu Partnerstwa Handlowego w celu znalezienia rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie Strony.

4. Jeżeli Strony nie dojdą do porozumienia w sprawie wzajemnie akceptowalnego rozwiązania w ciągu trzech miesięcy od dnia powiadomienia, Strona, która dokonała ustalenia, może podjąć decyzję o tymczasowym zawieszeniu odpowiedniego preferencyjnego traktowania danego produktu lub produktów. W takim przypadku Strona, która dokonała ustalenia, niezwłocznie powiadamia o tymczasowym zawieszeniu, w tym o okresie, w którym ma ono mieć zastosowanie, Komitet Partnerstwa Handlowego.

5. Tymczasowe zawieszenie stosuje się jedynie przez okres niezbędny do przeciwdziałania naruszeniom lub obchodzeniu przepisów oraz do ochrony interesów finansowych danej Strony, a w każdym razie nie dłużej niż sześć miesięcy. Zainteresowana Strona dokonuje przeglądu sytuacji i w przypadku gdy stwierdzi, że tymczasowe zawieszenie nie jest już konieczne, kończy je przed upływem okresu, o którym powiadomiła Komitet Partnerstwa Handlowego. Jeżeli warunki, które doprowadziły do zawieszenia, utrzymują się w momencie upływu okresu, o którym powiadomiono Komitet Partnerstwa Handlowego, zainteresowana Strona może podjąć decyzję o odnowieniu zawieszenia. Każde zawieszenie podlega okresowym konsultacjom w ramach Komitetu Partnerstwa Handlowego.

6. Każda ze Stron publikuje, zgodnie ze swoimi procedurami wewnętrznymi, zawiadomienia dla importerów w sprawie wszelkich decyzji dotyczących tymczasowego zawieszenia, o którym mowa w ust. 4 i 5.

7. Niezależnie od postanowień ust. 4, jeżeli importer jest w stanie wykazać wobec organu celnego przywozu, że takie produkty są w pełni zgodne z przepisami celnymi Strony dokonującej przywozu, wymogami niniejszej Umowy i wszelkimi innymi odpowiednimi warunkami związanymi z tymczasowym zawieszeniem ustanowionym przez Stronę dokonującą przywozu zgodnie z jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi, Strona dokonująca przywozu zezwala importerowi na złożenie wniosku o preferencyjne traktowanie i odzyskanie wszelkich zapłaconych ceł przekraczających preferencyjne stawki celne obowiązujące w czasie przywozu produktów.

Artykuł GOODS.20:

Usuwanie błędów administracyjnych

W przypadku systemowych błędów właściwych organów lub uchybień we właściwym zarządzaniu systemem preferencyjnym w wywozie, w szczególności w stosowaniu postanowień niniejszego tytułu rozdział 2 lub w stosowaniu Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, oraz w przypadku gdy te błędy lub uchybienia prowadzą do skutków w zakresie należności celnych przywozowych, Strona mająca do czynienia z takimi konsekwencjami może zwrócić się do Komitetu Partnerstwa Handlowego o zbadanie możliwości przyjęcia odpowiednich decyzji w celu rozwiązania tej sytuacji.

Artykuł GOODS.21:

Dobra kultury

1. Strony współpracują w celu ułatwienia zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych nielegalnie z terytorium Strony, uwzględniając zasady zawarte w Konwencji UNESCO dotyczącej środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury podpisanej w Paryżu w dniu 17 listopada 1970 r

2. Do celów niniejszego artykułu:

(a) "dobro kultury" oznacza mienie sklasyfikowane lub zdefiniowane jako należące do skarbów kultury narodowej o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej zgodnie z odpowiednimi zasadami i procedurami każdej ze Stron; oraz

(b) "wyprowadzone nielegalnie z terytorium Strony" oznacza:

(i) wyprowadzone z terytorium Strony w dniu 1 stycznia 1993 r. lub później z naruszeniem zasad tej Strony dotyczących ochrony skarbów kultury narodowej lub z naruszeniem jej zasad dotyczących wywozu dóbr kultury albo

(ii) niezwrócone przed upływem okresu zgodnego z prawem czasowego wyprowadzenia lub w przypadku jakiegokolwiek naruszenia innego warunku regulującego takie czasowe wyprowadzenie w dniu 1 stycznia 1993 r. lub po tej dacie.

3. Właściwe organy Stron współpracują ze sobą w szczególności poprzez:

a) powiadamianie drugiej Strony o odnalezieniu dobra kultury na jej terytorium i istnieniu uzasadnionych podstaw, by przypuszczać, że dobro kultury zostało wyprowadzone z terytorium drugiej Strony nielegalnie;

b) reagowanie na wnioski drugiej Strony o zwrot dobra kultury wyprowadzonego nielegalnie z terytorium tej Strony;

c) zapobieganie za pomocą jakichkolwiek niezbędnych środków tymczasowych wszelkim działaniom mającym na celu uniknięcie zwrotu takich dóbr kultury; oraz

d) wprowadzanie wszelkich niezbędnych środków w celu fizycznego zachowania dobra kultury wyprowadzonego nielegalnie z terytorium drugiej Strony.

4. Każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy odpowiedzialny za komunikację z punktem kontaktowym drugiej Strony we wszelkich kwestiach wynikających z niniejszego artykułu, w tym w odniesieniu do powiadomień i wniosków, o których mowa w ust. 3 lit. a) i b).

5. W stosownych przypadkach i w razie konieczności planowana współpraca między Stronami obejmuje organy celne Stron odpowiedzialne za zarządzanie procedurami wywozu dóbr kultury.

6. Część szósta tytuł I [Rozstrzyganie sporów] nie ma zastosowania do niniejszego artykułu.

Rozdział 2:

Reguły pochodzenia

Sekcja 1:

Reguły pochodzenia

Artykuł ORIG.1:

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest ustanowienie postanowień określających pochodzenie towarów do celów stosowania preferencyjnego traktowania taryfowego na mocy niniejszej Umowy, a także określenie powiązanych procedur dotyczących pochodzenia.

Artykuł ORIG.2:

Definicje

Na potrzeby niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

(a) "klasyfikacja" odnosi się do klasyfikacji produktu lub materiału w konkretnym dziale, pozycji lub podpozycji Systemu Zharmonizowanego;

(b) "przesyłka" oznacza produkty, które są albo łącznie wysyłane od jednego eksportera do jednego odbiorcy, albo objęte jednym dokumentem przewozowym obejmującym ich transport od eksportera do odbiorcy bądź, w przypadku braku takiego dokumentu, jedną fakturą;

(c) "eksporter" oznacza osobę znajdującą się na terytorium Strony, która zgodnie z wymogami określonymi w przepisach ustawowych i wykonawczych tej Strony dokonuje wywozu lub produkcji produktu pochodzącego oraz sporządza oświadczenie o pochodzeniu;

(d) "importer" oznacza osobę, która dokonuje przywozu produktu pochodzącego i ubiega się w odniesieniu do niego o preferencyjne traktowanie taryfowe;

(e) "materiał" oznacza każdą substancję wykorzystywaną do produkcji produktu, w tym wszelkie składowe, składniki, surowce lub części;

(f) "materiał niepochodzący" oznacza materiał, który nie kwalifikuje się jako pochodzący na mocy niniejszego rozdziału, w tym materiał, którego statusu pochodzenia nie można określić;

(g) "produkt" oznacza produkt powstały w wyniku produkcji, nawet jeżeli jest przeznaczony do wykorzystania jako materiał do produkcji innego produktu;

(h) "produkcja" oznacza każdy rodzaj obróbki lub przetwarzania, w tym montaż.

Artykuł ORIG.3:

Wymagania ogólne

1. Do celów stosowania preferencyjnego traktowania taryfowego przez Stronę w odniesieniu do towarów pochodzących z terytorium drugiej Strony zgodnie z niniejszą Umową, pod warunkiem że produkty te spełniają wszystkie pozostałe obowiązujące wymogi niniejszego rozdziału, za pochodzące z terytorium drugiej Strony uważa się następujące produkty:

(a) produkty całkowicie uzyskane na terytorium tej Strony w rozumieniu art. ORIG.5 [Produkty całkowicie uzyskane]

(b) produkty wytworzone na terytorium tej Strony wyłącznie z materiałów pochodzących z terytorium tej Strony oraz

(c) produkty wytworzone na terytorium tej Strony zawierające materiały niepochodzące, pod warunkiem że spełniają one wymogi określone w ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów].

2. Jeżeli produkt uzyskał status pochodzenia, materiały niepochodzące użyte do wytworzenia tego produktu nie są uważane za niepochodzące, jeżeli produkt ten został włączony jako materiał do innego produktu.

3. Uzyskanie statusu pochodzenia musi odbywać się w sposób ciągły w Zjednoczonym Królestwie lub w Unii.

Artykuł ORIG.4:

Kumulacja pochodzenia

1. Produkt pochodzący z terytorium Strony uważa się za pochodzący z terytorium drugiej Strony, jeżeli produkt ten jest wykorzystywany jako materiał do produkcji innego produktu na terytorium tej drugiej Strony.

2. Produkcja prowadzona na terytorium jednej ze Stron z wykorzystaniem materiału niepochodzącego może być brana pod uwagę przy ustalaniu, czy produkt jest pochodzący z terytorium drugiej Strony.

3. Ust. 1 i 2 nie mają zastosowania, jeżeli produkcja prowadzona na terytorium drugiej Strony nie wykracza poza działania, o których mowa w art. ORIG.7 [Niewystarczająca produkcja].

4. W celu wypełnienia przez eksportera oświadczenia o pochodzeniu, o którym mowa w art. ORIG.18 ust. 2 lit. a) [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] w odniesieniu do produktu, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, eksporter uzyskuje od swojego dostawcy deklarację dostawcy przewidzianą w załączniku ORIG-3 [Deklaracja dostawcy] lub równoważny dokument zawierający te same informacje opisujące przedmiotowe materiały niepochodzące w sposób wystarczająco szczegółowy, aby umożliwić ich identyfikację.

Artykuł ORIG.5:

Produkty całkowicie uzyskane

1. Za całkowicie uzyskane na terytorium Strony uważa się następujące produkty:

(a) produkty mineralne wydobyte z ziemi lub pozyskane z dna morskiego;

(b) produkty roślinne tam uprawiane lub zebrane;

(c) żywe zwierzęta tam urodzone i wyhodowane;

(d) produkty uzyskane od żywych zwierząt tam chowanych;

(e) produkty pochodzące z ubitych zwierząt tam urodzonych i chowanych;

(f) produkty uzyskane przez polowania lub połowy tam przeprowadzone;

(g) produkty uzyskane z akwakultury tam, gdzie organizmy wodne, w tym ryby, mięczaki, skorupiaki, inne bezkręgowce wodne i rośliny wodne, urodziły się lub zostały wyhodowane z materiału obsadowego, takiego jak jaja, ikra, narybek, palczaki,larwy, parr, smolt lub inne młode ryby w stadium postlarwalnym, poprzez interwencję w proces chowu lub wzrostu w celu zwiększenia produkcji taką jak regularne zarybianie, karmienie lub ochrona przed drapieżnikami;

(h) produkty rybołówstwa morskiego i inne produkty wydobyte z morza znajdującego się poza wszystkimi morzami terytorialnymi przez statek Strony;

(i) produkty wytworzone na pokładzie statku Strony wyłącznie z produktów, o których mowa w lit. h);

(j) produkty wydobyte z dna morskiego lub podglebia poza jakimkolwiek morzem terytorialnym, pod warunkiem że Strona ma prawo do eksploatacji takiego dna morskiego lub podglebia lub prowadzenia tam prac;

(k) odpady i złom powstające w wyniku działalności produkcyjnej tam przeprowadzonej;

(l) odpady i złom pochodzące z zebranych tam produktów zużytych, pod warunkiem że produkty te nadają się wyłącznie do odzysku surowców;

(m) produkty wytworzone tam wyłącznie z produktów wymienionych w lit. a)-l).

2. Termin "statek Strony" w ust. 1 lit. h) i i) oznacza statek, który:

a) jest zarejestrowany w państwie członkowskim lub w Zjednoczonym Królestwie;

b) pływa pod banderą państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa oraz

c) spełnia jeden z poniższych warunków:

(i) jest w co najmniej 50 % własnością obywateli państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa albo

(ii) jest własnością osób prawnych, z których każda:

(A) posiada siedzibę zarządu lub główne miejsce prowadzenia działalności w Unii lub Zjednoczonym Królestwie oraz

(B) jest w co najmniej 50 % własnością podmiotów publicznych, obywateli lub osób prawnych państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł ORIG.6:

Tolerancje

1. Jeżeli produkt nie spełnia wymogów określonych w ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów] ze względu na zastosowanie do jego produkcji materiału niepochodzącego, produkt ten uznaje się mimo to za pochodzący z terytorium Strony, pod warunkiem że:

a) całkowita masa materiałów niepochodzących stosowanych do wytwarzania produktów sklasyfikowanych w działach 2 i 4-24 Systemu Zharmonizowanego, innych niż przetworzone produkty rybołówstwa objęte działem 16, nie przekracza 15 % masy produktu;]

b) całkowita wartość materiałów niepochodzących dla wszystkich pozostałych produktów, z wyjątkiem produktów sklasyfikowanych w działach 50-63 Systemu Zharmonizowanego, nie przekracza 10 % ceny ex-works produktu; albo

c) w odniesieniu do produktu sklasyfikowanego w działach 50-63 Systemu Zharmonizowanego stosuje się tolerancje określone w uwadze 7 i 8 do ZAŁĄCZNIKA ORIG-1 [Uwagi wprowadzające do reguł pochodzenia dla poszczególnych produktów].

2. Ustęp 1 nie ma zastosowania, jeżeli wartość lub masa materiałów niepochodzących użytychdo wytworzenia produktu przekracza którąkolwiek z wartości procentowych określających maksymalną wartość lub masę materiałów niepochodzących, jak określono w wymogach określonych w ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów].

3. Ust. 1 niniejszego artykułu nie ma zastosowania do produktów całkowicie uzyskanych na terytorium Strony w rozumieniu art. ORIG.5 [Produkty całkowicie uzyskane]. Jeżeli ZAŁĄCZNIK ORIG- 2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów] wymaga, aby materiały użyte do wytworzenia produktu były całkowicie uzyskane, zastosowanie mają ust. 1 i 2 niniejszego artykułu.

Artykuł ORIG.7:

Niewystarczająca produkcja

1. Niezależnie od art. ORIG.3 [Wymogi ogólne] ust. 1 lit. c) produkt nie jest uważany za pochodzący z terytorium Strony, jeżeli wytwarzanie produktu na terytorium Strony polega wyłącznie na jednej z następujących czynności lub większej liczby następujących czynności przeprowadzonych na materiałach niepochodzących:

a) czynności konserwowania, takie jak suszenie, mrożenie, przechowywanie w solance i inne podobne czynności, których jedynym celem jest zapewnienie, aby produkty pozostały w dobrym stanie podczas transportu i składowania;⁽²

b) rozłączanie i łączenie opakowań;

c) mycie, czyszczenie; odkurzanie, usuwanie rdzy, oleju, farby lub innych pokryć;

d) wszelkie prasowanie materiałów i artykułów włókienniczych;

e) proste czynności malowania i polerowania;

f) łuskanie i częściowe lub całkowite bielenie ryżu; polerowanie i glazurowanie zbóż i ryżu; bielenie ryżu;

g) czynności polegające na barwieniu lub aromatyzowaniu cukru lub formowaniu kostek cukru; częściowe lub całkowite mielenie cukru w postaci stałej;

h) obieranie ze skóry, drylowanie i łuskanie owoców, orzechów i warzyw;

i) ostrzenie, proste szlifowanie lub przycinanie;

j) przesiewanie, odsiewanie, sortowanie, klasyfikowanie, ocenianie, dobieranie, łącznie z tworzeniem zestawów artykułów;

k) proste umieszczanie w butelkach, puszkach, flakonach, torbach, skrzynkach, pudełkach, umieszczanie na kartach lub tablicach oraz wszystkie inne proste czynności związane z pakowaniem;

l) umieszczanie lub drukowanie znaków, etykiet, logo i innych znaków rozpoznawczych na produktach lub ich opakowaniach;

m) proste mieszanie produktów, nawet różnych rodzajów; mieszanie cukru z dowolnymi materiałami;

n) proste dodawanie wody lub rozcieńczanie wodą lub inną substancją, które nie zmienia w istotny sposób właściwości produktu, albo odwadnianie lub denaturacja produktów;

o) prosty montaż części artykułów w celu utworzenia całego artykułu lub rozkładanie produktów na części;

p) ubój zwierząt.

2. Na potrzeby ust. 1 czynność uznaje się za prostą, jeżeli jej wykonanie nie wymaga szczególnych umiejętności ani maszyn, aparatury czy sprzętów specjalnie wytworzonych lub zainstalowanych w celu wykonania takich czynności.

Artykuł ORIG.8:

Jednostka kwalifikacyjna

1. Do celów niniejszego rozdziału jednostką kwalifikacyjną jest poszczególny produkt, który jest uważany za jednostkę podstawową przy klasyfikowaniu produktu według Systemu Zharmonizowanego.

2. W przypadku przesyłki składającej się z wielu identycznych produktów klasyfikowanych w tej samej pozycji Systemu Zharmonizowanego, każdy produkt traktuje się indywidualnie do celów stosowania postanowień niniejszego rozdziału.

Artykuł ORIG.9:

Materiały opakowaniowe i opakowania do wysyłki

Przy określaniu, czy produkt jest pochodzący, nie bierze się pod uwagę materiałów opakowaniowych i opakowań do wysyłki, które są wykorzystywane do ochrony produktu podczas transportu.

Artykuł ORIG.10:

Materiały opakowaniowe i opakowania do sprzedaży detalicznej

Jeżeli materiały opakowaniowe i opakowania, w których produkt jest umieszczany na potrzeby sprzedaży detalicznej, są sklasyfikowane razem z produktem, nie są brane pod uwagę przy określaniu pochodzenia produktu, z wyjątkiem obliczania wartości materiałów niepochodzących, jeżeli produkt podlega maksymalnej wartości materiałów niepochodzących zgodnie z ZAŁĄCZNIKIEM ORIG-2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów].

Artykuł ORIG.11:

Akcesoria, części zapasowe i narzędzia

1. Akcesoria, części zamienne, narzędzia i instrukcje lub inne materiały informacyjne uważa się za jeden produkt z danym sprzętem, maszyną, aparaturą lub pojazdem, jeżeli:

(a) są klasyfikowane i dostarczane wraz z produktem, ale nie są fakturowane oddzielnie od produktu; oraz

(b) są typami, ilościami i wartością zwyczajowo stosowaną dla tego produktu.

2. Akcesoria, części zamienne, narzędzia i instrukcje lub inne materiały informacyjne, o których mowa w ust. 1, nie są brane pod uwagę przy określaniu pochodzenia produktu, z wyjątkiem obliczania wartości materiałów niepochodzących, jeżeli produkt podlega maksymalnej wartości materiałów niepochodzących, określonej w ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [Reguły pochodzenia dla poszczególnych produktów].

Artykuł ORIG.12:

Zestawy

Zestawy w rozumieniu ogólnej reguły interpretacji nr 3 Systemu Zharmonizowanego uznaje się za pochodzące z terytorium Strony, jeżeli wszystkie elementy zestawu są produktami pochodzącymi. Jeżeli zestaw składa się z elementów pochodzących i niepochodzących, cały zestaw uważa się za pochodzący z terytorium Strony, jeżeli wartość elementów niepochodzących nie przekracza 15 % ceny zestawu ex-works.

Artykuł ORIG.13:

Elementy neutralne

Aby ustalić, czy produkt jest produktem pochodzącym z terytorium Strony, nie jest konieczne ustalenie pochodzenia następujących składników, które mogły zostać użyte w procesie jego wytwarzania:

a) paliwa, energii, katalizatorów i rozpuszczalników;

b) instalacji, sprzętu, części zamiennych i materiałów wykorzystywanych do konserwacji sprzętu i budynków;

c) maszyn, narzędzi, matryc i form;

d) oliw, smarów, materiałów składowych i innych materiałów stosowanych w produkcji lub używanych do obsługi sprzętu i budynków;

e) rękawic, okularów, obuwia, odzieży, sprzętu ochronnego i zapasów;

f) sprzętu, urządzeń i zapasów stosowanych do testowania lub kontrolowania produktu oraz

g) innych materiałów użytych do produkcji, które nie są włączone do produktu ani nie są przeznaczone do włączenia do ostatecznego składu produktu.

Artykuł ORIG.14:

Rozróżnienie księgowe

1. Materiały zamienne pochodzące i niepochodzące lub "produkty zamienne" są podczas składowania fizycznie segregowane w celu zachowania ich statusu pochodzących i niepochodzących.

2. Do celów ust. 1 terminy "materiały zamienne" lub "produkty zamienne" oznaczają materiały lub produkty tego samego rodzaju i o tej samej jakości handlowej, mające te same właściwości techniczne i fizyczne, i których nie można odróżnić od siebie w celu określenia ich pochodzenia.

3. Niezależnie od ust. 1 materiały zamienne pochodzące i niepochodzące mogą być użyte do wytworzenia produktu bez fizycznego oddzielenia podczas składowania, jeżeli stosowana jest metoda rozróżnienia księgowego.

4. Niezależnie od ust. 1 produkty zamienne pochodzące i niepochodzące sklasyfikowane w dziale 10, 15, 27, 28, 29, na pozycjach 32.01-32.07 lub na pozycjach 39.01-39.14 Systemu Zharmonizowanego mogą być przechowywane bez fizycznego oddzielenia na terytorium Strony przed wywozem do terytorium drugiej Strony, pod warunkiem że stosowana jest metoda rozróżnienia księgowego.

5. Metodę rozróżnienia księgowego, o której mowa w ust. 3 i 4, stosuje się zgodnie z metodą zarządzania zapasami zgodnie z zasadami rachunkowości powszechnie akceptowanymi przez Stronę.

6. Metodą rozróżnienia księgowego jest każda metoda gwarantująca, że w żadnym momencie status materiałów pochodzących nie przysługuje większej ilości materiałów lub produktów niż miałoby to miejsce, gdyby materiały lub produkty zostały fizycznie rozdzielone.

7. Strona może wymagać, na warunkach określonych w jej przepisach ustawowych lub wykonawczych, aby stosowanie metody rozróżnienia księgowego odbywało się pod warunkiem uzyskania wcześniejszego pozwolenia organów celnych tej Strony. Organy celne Strony monitorują korzystanie z takich pozwoleń i mogą cofnąć pozwolenie, jeżeli podmiot, który je uzyskał, niewłaściwie stosuje metodę rozróżnienia księgowego lub nie spełnia któregokolwiek z pozostałych warunków określonych w niniejszym rozdziale.

Artykuł ORIG.15:

Produkty zwrócone

Jeżeli produkt pochodzący z terytorium Strony wywieziony z terytorium tej Strony do państwa trzeciego powraca do tej Strony, uznaje się go za produkt niepochodzący, chyba że można wykazać w sposób zgodny z wymogami organu celnego tej Strony, że powracający produkt:

(a) jest tożsamy z wywiezionym oraz

(b) nie został poddany żadnym czynnościom wykraczającym poza czynności niezbędne do zachowania go w dobrym stanie, gdy znajdował się w państwie trzecim, do którego został wywieziony, lub gdy był wywożony.

Artykuł ORIG.16:

Zasada niemanipulacji

1. Produkt pochodzący zgłoszony do użytku domowego na terytorium Strony dokonującej przywozu nie może po dokonaniu wywozu i przed zgłoszeniem go do użytku domowego zostać zmieniony, przekształcony w jakikolwiek sposób ani poddany czynnościom innym niż służące zachowaniu go w dobrym stanie lub innym niż dodawanie lub umieszczanie oznaczeń, etykiet, pieczęci lub jakiejkolwiek innej dokumentacji w celu zapewnienia zgodności z określonymi wymogami wewnętrznymi Strony dokonującej przywozu.

2. Przechowywanie lub wystawianie produktu może odbywać się w państwie trzecim, pod warunkiem że produkt pozostaje pod dozorem celnym w tym państwie trzecim.

3. Dzielenie przesyłek może mieć miejsce w państwie trzecim, jeżeli prowadzone jest przez eksportera lub na odpowiedzialność eksportera i pod warunkiem, że przesyłki pozostają pod dozorem celnym w tym państwie trzecim.

4. W razie wątpliwości, czy warunki przewidziane w ust. 1-3 zostały spełnione, organ celny Strony dokonującej przywozu może zażądać od importera dostarczenia dowodu spełniania tych warunków, przy czym można to udowodnić za pomocą wszelkich środków, w tym umownych dokumentów przewozowych, takich jak konosament, lub dowodów faktycznych lub materialnych, takich jak oznakowanie lub numeracja opakowań, lub jakichkolwiek innych dowodów związanych z samym produktem.

Artykuł ORIG.17:

Przegląd zwrotu ceł lub zwolnienia z ceł

Nie wcześniej niż 2 lata od wejścia w życie niniejszej Umowy, na wniosek jednej ze Stron, Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia dokonuje przeglądu odpowiednich systemów zwrotu ceł i uszlachetniania czynnego Stron. W tym celu, na wniosek jednej ze Stron, nie później niż 60 dni od złożenia takiego wniosku, druga Strona dostarcza wnioskującej Stronie dostępne informacje i szczegółowe dane statystyczne na temat funkcjonowania systemu ceł zwrotnych i uszlachetniania czynnego obejmujące okres od wejścia w życie niniejszej Umowy lub poprzednich 5 lat w przypadku gdy taki okres jest krótszy. W świetle tego przeglądu Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia może skierować do Rady Partnerstwa zalecenia dotyczące zmiany postanowień niniejszego rozdziału i załączników do niego w celu wprowadzenia limitów lub ograniczeń w odniesieniu do zwrotu ceł lub zwolnienia z ceł.

Sekcja 2:

Procedury dotyczące pochodzenia

Artykuł ORIG.18:

Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe

1. Przy przywozie Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe produktowi pochodzącemu z terytorium drugiej Strony w rozumieniu niniejszego rozdziału na podstawie wniosku importera o preferencyjne traktowanie taryfowe. Za poprawność wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe oraz za zgodność z wymogami przewidzianymi w niniejszym rozdziale odpowiedzialny jest importer.

2. Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opiera się na:

(a) wystawionym przez eksportera oświadczeniu o pochodzeniu wskazującym, że produkt jest pochodzący lub

(b) wiedzy importera, że produkt jest produktem pochodzącym.

3. Importer składający wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe na podstawie oświadczenia o pochodzeniu, o którym mowa w ust. 2 lit. a), przechowuje oświadczenie o pochodzeniu i, jeżeli wymaga tego organ celny Strony dokonującej przywozu, dostarcza jego kopię temu organowi celnemu.

Artykuł ORIG.18a:

Termin złożenia wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe

1. Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe i podstawę tego wniosku, o której mowa w art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] ust. 2, włącza się do zgłoszenia przywozowego zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony dokonującej przywozu.

2. W drodze odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu, jeżeli importer nie złożył wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe w momencie przywozu, Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe i zwraca lub umarza wszelkie nadpłacone cła, pod warunkiem że:

(a) wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe zostanie złożony nie później niż trzy lata po dacie przywozu lub w takim dłuższym terminie, jaki określono w przepisach ustawowych i wykonawczych Strony dokonującej przywozu;

(b) importer przedstawi podstawę wniosku, o której mowa w art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] ust. 2; oraz

(c) produkt zostałby uznany za pochodzący i spełniałby wszystkie inne obowiązujące wymogi w rozumieniu sekcji 1 [Reguły pochodzenia], gdyby importer składał wniosek w momencie dokonywania przywozu.

Pozostałe obowiązki mające zastosowanie do importera zgodnie z art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] pozostają niezmienione.

Artykuł ORIG.19:

Oświadczenie o pochodzeniu

1. Eksporter produktu sporządza oświadczenie o pochodzeniu na podstawie informacji świadczących o tym, że produkt jest produktem pochodzącym, w tym informacji na temat statusu pochodzenia materiałów użytych do wytworzenia produktu. Eksporter odpowiada za poprawność oświadczenia o pochodzeniu i dostarczonych informacji.

2. Oświadczenie o pochodzeniu sporządza się w jednej z wersji językowych określonych w ZAŁĄCZNIKU ORIG-4 [Tekst oświadczenia o pochodzeniu] na fakturze lub dowolnym innym dokumencie opisującym produkt pochodzący w sposób wystarczająco szczegółowy, aby umożliwić identyfikację tego produktu. Eksporter jest odpowiedzialny za dostarczenie informacji wystarczających do identyfikacji produktu pochodzącego. Strona dokonująca przywozu nie wymaga od importera przedłożenia tłumaczenia oświadczenia o pochodzeniu.

3. Oświadczenie o pochodzeniu ważne jest przez 12 miesięcy od dnia jego sporządzenia lub przez dłuższy okres określony przez Stronę dokonującą przywozu, wynoszący maksymalnie 24 miesiące.

4. Oświadczenie o pochodzeniu może mieć zastosowanie do:

(a) pojedynczej wysyłki jednego produktu lub większej liczby produktów przywożonych na terytorium danej Strony lub

(b) wielokrotnych przesyłek identycznych produktów przywożonych na terytorium Strony w okresie określonym w oświadczeniu o pochodzeniu, nieprzekraczającym 12 miesięcy.

5. Jeżeli na wniosek importera produkty niezmontowane lub rozmontowane w rozumieniu ogólnej reguły interpretacji 2 lit. a) Systemu Zharmonizowanego, objęte sekcjami XV-XXI Systemu Zharmonizowanego, przywożone są partiami, można stosować dla takich produktów jedno oświadczenie o pochodzeniu zgodnie z wymogami określonymi przez organ celny Strony dokonującej przywozu.

Artykuł ORIG.20:

Rozbieżności

Organ celny Strony dokonującej przywozu nie może odrzucić wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe z powodu drobnych błędów lub rozbieżności w oświadczeniu o pochodzeniu lub wyłącznie z uwagi na fakt, że faktura została wystawiona w państwie trzecim.

Artykuł ORIG.21:

Wiedza importera

1. Do celów wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe złożonego na podstawie art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] ust. 2 lit. b)wiedza importera o pochodzeniu produktu z terytorium Strony dokonującej wywozu opiera się na informacjach świadczących, że produkt jest produktem pochodzącym i spełnia wymogi przewidziane w niniejszym rozdziale.

2. Przed złożeniem wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe, w przypadku gdy importer nie może zdobyć informacji, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, ponieważ eksporter uznaje je za poufne lub z jakiejkolwiek innej przyczyny, eksporter może przedłożyć oświadczenie o pochodzeniu, co umożliwi importerowi złożenie wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe na podstawie art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe]ust. 2 lit. a).

Artykuł ORIG.22:

Wymogi dotyczące prowadzenia rejestrów

1. Importer składający wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe w odniesieniu do produktu przywożonego do Strony dokonującej przywozu przechowuje przez okres co najmniej trzech lat od dnia przywozu produktu:

(a) oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera, jeżeli wniosek opierał się na oświadczeniu o pochodzeniu lub

(b) całość dokumentacji świadczącej, że produkt spełnia wymogi do uzyskania statusu pochodzenia, jeżeli wniosek opierał się na wiedzy importera.

2. Eksporter, który sporządził oświadczenie o pochodzeniu, przechowuje kopię oświadczenia o pochodzeniu oraz wszystkie inne dokumenty świadczące, że produkt spełnia wymogi uzyskania statusu pochodzenia, przez okres co najmniej czterech lat od sporządzenia takiego oświadczenia o pochodzeniu.

3. Dokumenty, które mają być przechowywane zgodnie z niniejszym artykułem, mogą być przechowywane w formie elektronicznej.

Artykuł ORIG.23:

Małe przesyłki

1. Na zasadzie odstępstwa od artykułów od ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] do ORIG.21 [Wiedza importera], pod warunkiem że produkt został zgłoszony jako spełniający wymogi niniejszego rozdziału, a organ celny Strony dokonującej przywozu nie ma wątpliwości co do prawdziwości tego zgłoszenia, Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe w odniesieniu do:

(a) produktu wysyłanego w małych opakowaniach od osób prywatnych do osób prywatnych;

(b) produktu stanowiącego część bagażu osobistego podróżnych oraz

(c) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - oprócz produktów wymienionych w lit. a) i b) innych przesyłek o niskiej wartości.

2. Wyłączone ze stosowania ust. 1 niniejszego artykułu są następujące produkty:

(a) produkty, których przywóz stanowi część serii przywozów, które można racjonalnie uznać za dokonane oddzielnie w celu uniknięcia wymogów art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe];

(b) w odniesieniu do Unii:

(i) produkt przywożony w celach handlowych; przywozu, który jest okazjonalny i dotyczy wyłącznie produktów do osobistego użytku ich odbiorców albo podróżnych lub ich rodzin, nie uważa się za przywóz w celach handlowych, jeżeli rodzaj i ilość produktów nie wskazuje na przeznaczenie handlowe; oraz

(ii) produkty, których całkowita wartość przekracza 500 EUR w przypadku produktów wysyłanych w małych opakowaniach lub 1 200 EUR w przypadku produktów stanowiących część bagażu osobistego podróżnych. Kwoty wyrażone w danej walucie krajowej stanowią równowartość w tej walucie kwot wyrażonych w euro według kursu z pierwszego dnia roboczego października. Kwoty kursu wymiany są kwotami opublikowanymi na ten dzień przez Europejski Bank Centralny, chyba że do dnia 15 października Komisja Europejska zostanie powiadomiona o innej kwocie, i stosuje się je od dnia 1 stycznia następnego roku. Komisja Europejska powiadamia Zjednoczone Królestwo o odpowiednich kwotach. Unia może ustanowić inne limity, o których poinformuje Zjednoczone Królestwo; oraz

(c) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - produkty, których całkowita wartość przekracza limity określone w prawie krajowym Zjednoczonego Królestwa. Zjednoczone Królestwo poinformuje Unię o tych limitach.

3. Za poprawność deklaracji oraz zgodność z wymogami przewidzianymi w niniejszym rozdziale odpowiada importer. Wymogi przechowywania dokumentacji, o których mowa w art. ORIG.22 [Wymogi w zakresie przechowywania dokumentacji], nie obowiązują importera na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł ORIG.24:

Weryfikacja

1. Organ celny Strony dokonującej przywozu może zweryfikować, czy produkt jest produktem pochodzącym lub czy spełnione są inne wymogi niniejszego rozdziału w oparciu o metody oceny ryzyka, które mogą obejmować losowy dobór próby. Weryfikacje takie można przeprowadzić w drodze wniosku o udzielenie informacji przez importera, który złożył wniosek, o którym mowa w art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe], w momencie składania zgłoszenia przywozowego, przed zwolnieniem produktów lub po zwolnieniu produktów.

2. Informacje wymagane zgodnie z ust. 1 obejmują nie więcej niż następujące elementy:

(a) jeżeli wniosek opierał się na oświadczeniu o pochodzeniu - oświadczenie o pochodzeniu; oraz

(b) informacje dotyczące spełnienia kryteriów pochodzenia, to jest:

(i) w przypadku gdy kryterium pochodzenia jest "całkowicie uzyskane" - mająca zastosowanie kategoria (taka jak zbiory, górnictwo, rybołówstwo) i miejsce produkcji;

(ii) w przypadku gdy kryterium pochodzenia jest oparte na zmianie w klasyfikacji taryfowej - wykaz wszystkich materiałów niepochodzących wraz z ich klasyfikacją taryfową (w formacie 2, 4 lub 6-cyfrowym, w zależności od kryterium pochodzenia);

(iii) w przypadku gdy kryterium pochodzenia jest oparte na metodzie wartości - wartość produktu końcowego, jak również wartość wszystkich materiałów niepochodzących wykorzystanych w produkcji tego produktu;

(iv) w przypadku gdy kryterium pochodzenia jest oparte na wadze - waga produktu końcowego, jak również waga odpowiednich materiałów niepochodzących użytych w produkcie końcowym;

(v) w przypadku gdy kryterium pochodzenia jest oparte na konkretnym procesie produkcji - opis tego konkretnego procesu.

3. Przekazując wymagane informacje, importer może dodać wszelkie inne informacje, które uzna za istotne do celów weryfikacji.

4. Jeżeli wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opiera się na oświadczeniu o pochodzeniu, importer dostarcza to oświadczenie, ale może poinformować organ celny Strony dokonującej przywozu, że nie jest w stanie dostarczyć informacji, o których mowa w ust. 2 lit. b).

5. Jeżeli wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opiera się na wiedzy importera, po otrzymaniu informacji, o które zwrócono się po raz pierwszy zgodnie z ust. 1, organ celny Strony dokonującej przywozu przeprowadzający weryfikację może zwrócić się do importera o udzielenie informacji, jeżeli organ celny uzna, że dodatkowe informacje są niezbędne do zweryfikowania statusu pochodzenia produktu lub ustalenia, czy spełnione są pozostałe wymogi niniejszego rozdziału. Organ celny Strony dokonującej przywozu może w stosownych przypadkach zażądać od importera przedstawienia konkretnych dokumentów i informacji.

6. Jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu postanowi zawiesić przyznanie preferencyjnego traktowania taryfowego w odniesieniu do danych produktów do czasu uzyskania wyników weryfikacji, proponuje on importerowi zwolnienie produktów, stosując odpowiednie środki zabezpieczające, w tym gwarancje. Wszelkie zawieszenie preferencyjnego traktowania taryfowego ustaje tak szybko, jak to możliwe po ustaleniu przez organ celny Strony dokonującej przywozu statusu pochodzenia danych produktów lub spełnienia innych wymogów niniejszego rozdziału.

Artykuł ORIG.25:

Współpraca administracyjna

1. W celu zapewnienia właściwego stosowania niniejszego rozdziału Strony współpracują, za pośrednictwem organów celnych każdej z nich, przy weryfikowaniu, czy produkt jest produktem pochodzącym i zgodnym z innymi wymogami przewidzianymi w niniejszym rozdziale.

2. Jeżeli wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opierał się na oświadczeniu o pochodzeniu, w stosownych przypadkach po zwróceniu się o udzielenie informacji zgodnie z art. ORIG.24 [Weryfikacja] ust. 1 i w oparciu o odpowiedź importera, organ celny Strony dokonującej przywozu przeprowadzający weryfikację może również zwrócić się do organu celnego Strony dokonującej wywozu o udzielenie informacji w terminie dwóch lat od przywozu produktów lub od momentu złożenia wniosku na podstawie art. ORIG.18a [Termin złożenia wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe] ust. 2 lit. a), jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu prowadzący weryfikację uznaje, że konieczne jest uzyskanie dodatkowych informacji w celu zweryfikowania statusu pochodzenia produktu lub ustalenia, czy spełniono inne wymogi przewidziane w niniejszym rozdziale. Wniosek o udzielenie informacji obejmuje następujące elementy:

(a) oświadczenie o pochodzeniu;

(b) nazwę organu celnego składającego wniosek;

(c) nazwę eksportera;

(d) przedmiot i zakres weryfikacji; oraz

(e) wszelkie stosowne dokumenty.

Ponadto organ celny Strony dokonującej przywozu może, w stosownych przypadkach, zwrócić się do organu celnego Strony dokonującej wywozu o przedstawienie konkretnych dokumentów i informacji.

3. Organ celny Strony dokonującej wywozu może, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, zażądać dokumentacji lub sprawdzenia, wzywając do przedstawienia wszelkich dowodów lub wizytując teren eksportera w celu dokonania przeglądu dokumentacji i inspekcji obiektów wykorzystywanych do wytwarzania produktu.

4. Nie naruszając postanowień ust. 5 organ celny Strony dokonującej wywozu otrzymujący wniosek, o którym mowa w ust. 2, dostarcza organowi celnemu Strony dokonującej przywozu następujące informacje:

(a) wymagane dokumenty, o ile są one dostępne;

(b) opinię w sprawie statusu pochodzenia produktu;

(c) opis produktu objętego sprawdzeniem oraz klasyfikacji taryfowej odnoszącej się do stosowania niniejszego rozdziału;

(d) opis i wyjaśnienie procesu produkcji wystarczające do potwierdzenia statusu pochodzenia produktu;

(e) informacje o sposobie przeprowadzenia sprawdzenia produktu; oraz

(f) dokumenty potwierdzające (w stosownych przypadkach).

5. Organ celny Strony dokonującej wywozu nie dostarcza informacji, o których mowa w ust. 4 lit. a), d) i f) organowi celnemu Strony dokonującej przywozu, jeżeli eksporter uzna te informacje za poufne.

6. Każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o danych kontaktowych organów celnych i powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach dotyczących tych danych w ciągu 30 dni od dnia zmiany.

Artykuł ORIG.26:

Odmowa preferencyjnego traktowania taryfowego

1. Nie naruszając postanowień ust. 3 organ celny Strony dokonującej przywozu może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego, jeżeli:

(a) w terminie trzech miesięcy od dnia wniosku o udzielenie informacji zgodnie z art. ORIG.24 [Weryfikacja] ust. 1:

(i) importer nie udzielił odpowiedzi;

(ii) jeżeli wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opiera się na oświadczeniu o pochodzeniu - oświadczenie o pochodzeniu nie zostało przedłożone; lub

(iii) jeżeli wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe opierał się na wiedzy importera - informacje dostarczone przez importera nie są wystarczające do potwierdzenia, że produkt jest produktem pochodzącym;

(b) w terminie trzech miesięcy od dnia wniosku o udzielenie informacji zgodnie z art. ORIG.24 [Weryfikacja] ust. 5:

(i) importer nie udzielił odpowiedzi; albo

(ii) informacje dostarczone przez importera nie są wystarczające do potwierdzenia, że produkt jest produktem pochodzącym;

c) w terminie 10 miesięcy⁽³  od dnia wniosku o udzielenie informacji zgodnie z art. ORIG.25 [Współpraca administracyjna] ust. 2:

(i) organ celny Strony dokonującej wywozu nie udzielił odpowiedzi albo

(ii) informacje dostarczone przez organ celny Strony dokonującej wywozu nie są wystarczające do potwierdzenia, że produkt jest produktem pochodzącym.

2. Organ celny Strony dokonującej przywozu może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego produktowi, w odniesieniu do którego importer ubiega się o preferencyjne traktowanie taryfowe, jeżeli importer nie spełnia wymogów niniejszego rozdziału innych niż wymogi dotyczące statusu pochodzenia produktów.

3. Jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu ma wystarczające uzasadnienie, aby odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego na mocy ust. 1 niniejszego artykułu, w przypadkach gdy organ celny Strony wywozu wydał opinię zgodnie z art. ORIG.25 ust. 4 lit. b) [Współpraca administracyjna], potwierdzającą status pochodzenia produktów, organ celny Strony dokonującej przywozu powiadamia organ celny Strony dokonującej wywozu o swoim zamiarze odmowy preferencyjnego traktowania taryfowego w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania tej opinii.

W przypadku wystosowania takiego powiadomienia na wniosek którejkolwiek ze Stron, w ciągu trzech miesięcy od dnia powiadomienia przeprowadza się konsultacje. Okres konsultacji może zostać przedłużony indywidualnie dla każdego przypadku za obopólną zgodą organów celnych Stron. Konsultacje mogą odbywać się zgodnie z procedurą określoną przez Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia.

Po upływie okresu konsultacji, jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu nie może potwierdzić, że produkt jest produktem pochodzącym, może on odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego, jeżeli ma do tego wystarczające uzasadnienie i po przyznaniu importerowi prawa do bycia wysłuchanym. Jeżeli jednak organ celny Strony dokonującej wywozu potwierdzi status pochodzenia produktów i przedstawi uzasadnienie takiego wniosku, organ celny Strony dokonującej przywozu nie może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego produktowi wyłącznie na tej podstawie, że zastosowano art. ORIG.25 [Współpraca administracyjna] ust. 5.

4. We wszystkich przypadkach rozstrzyganie sporów między importerem a organem celnym Strony dokonującej przywozu odbywa się zgodnie z prawem Strony dokonującej przywozu.

Artykuł ORIG.27:

Poufność

1. Każda ze Stron utrzymuje, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, poufność wszelkich informacji przekazanych jej przez drugą Stronę zgodnie z niniejszym rozdziałem i chroni te informacje przed ich ujawnieniem.

2. Jeżeli, niezależnie od postanowień art. ORIG.25 [Współpraca administracyjna] ust. 5, poufne informacje handlowe zostały uzyskane od eksportera przez organ celny Strony dokonującej wywozu lub Strony dokonującej przywozu w wyniku zastosowania art. ORIG.24 [Weryfikacja] i ORIG.25 [Współpraca administracyjna] informacje te nie są ujawniane.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby informacje poufne zgromadzone na podstawie niniejszego rozdziału nie były wykorzystywane do celów innych niż administracja oraz egzekwowanie decyzji i postanowień dotyczących pochodzenia i spraw celnych, chyba że osoba lub Strona, która dostarczyła te poufne informacje, wyrazi na to zgodę.

4. Niezależnie od postanowień ust. 3 Strona może zezwolić na wykorzystanie informacji zgromadzonych na podstawie niniejszego rozdziału w postępowaniu administracyjnym, sądowym lub quasi-sądowym wszczętym w związku z nieprzestrzeganiem przepisów celnych wdrażających postanowienia niniejszego rozdziału. Strona z wyprzedzeniem powiadamia o takim wykorzystaniu informacji osobę lub Stronę, która je dostarczyła.

Artykuł ORIG.28:

Środki i kary administracyjne

Każda ze Stron zapewnia skuteczne egzekwowanie postanowień niniejszego rozdziału. Każda ze Stron zapewnia, aby właściwe organy mogły nakładać środki administracyjne, a w stosownych przypadkach - kary, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, na każdą osobę sporządzającą dokument lub zlecającą sporządzenie dokumentu, który zawiera nieprawdziwe informacje przekazane w celu uzyskania preferencyjnego traktowania taryfowego dla danego produktu, niespełniającą wymogów określonych w art. ORIG.22 [Wymogi w zakresie przechowywania dokumentacji] lub niezdolną do dostarczenia dowodów lub odmawiającą przeprowadzenia wizyty, o której mowa w art. ORIG.25 [Współpraca administracyjna] ust. 3.

Sekcja 3:

Pozostałe postanowienia

Artykuł ORIG.29:

Ceuta i Melilla

1. Do celów niniejszego rozdziału w przypadku Unii termin "Strona" nie obejmuje Ceuty i Melilli.

2. Produkty pochodzące z terytorium Zjednoczonego Królestwa przy przywozie do Ceuty lub Melilli podlegają pod wszystkimi względami takiemu samemu traktowaniu celnemu na podstawie niniejszej Umowy, jakie jest stosowane do produktów pochodzących z terytorium celnego Unii na podstawie protokołu 2 Aktu przystąpienia Królestwa Hiszpanii i Republiki Portugalskiej do Unii Europejskiej. Zjednoczone Królestwo przyznaje w odniesieniu do przywozu produktów objętych niniejszą Umową i pochodzących z Ceuty i Melilli takie samo traktowanie celne, jakie zostało przyznane produktom przywożonym i pochodzącym z Unii.

3. Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia, o których mowa w niniejszym rozdziale, stosuje się odpowiednio do produktów wywożonych ze Zjednoczonego Królestwa do Ceuty i Melilli oraz do produktów wywożonych z Ceuty i Melilli do Zjednoczonego Królestwa.

4. Ceutę i Melillę uważa się za jedno terytorium.

5. Artykuł ORIG.4 [Kumulacja pochodzenia] ma zastosowanie do przywozu i wywozu produktów między Unią, Zjednoczonym Królestwem oraz Ceutą i Melillą.

6. Eksporterzy, w zależności od pochodzenia produktu, w polu 3 tekstu oświadczenia o pochodzeniu wpisują "Zjednoczone Królestwo" lub "Ceuta i Melilla".

7. Za stosowanie i wykonywanie postanowień niniejszego rozdziału w Ceucie i Melilli odpowiada organ celny Królestwa Hiszpanii.

Artykuł ORIG.30:

Postanowienia przejściowe dotyczące produktów w tranzycie lub składowanych

Postanowienia niniejszej Umowy mogą być stosowane do produktów, które są zgodne z postanowieniami niniejszego rozdziału i które w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy znajdują się w tranzycie ze Strony dokonującej wywozu do Strony dokonującej przywozu lub znajdują się pod kontrolą celną Strony dokonującej przywozu, bez uiszczenia ceł i podatków przywozowych, pod warunkiem złożenia organowi celnemu Strony dokonującej przywozu wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe, o którym mowa w art. ORIG.18 [Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe] niniejszego rozdziału, w terminie 12 miesięcy od tej daty.

Artykuł ORIG.31:

Zmiana niniejszego rozdziału i załączników do niego

Zmiany niniejszego rozdziału i załączników do niego może dokonać Rada Partnerstwa.

Rozdział 3:

Środki sanitarne i fitosanitarne

Artykuł SPS.1:

Cele

Celem niniejszego rozdziału jest:

a) ochrona życia lub zdrowia ludzi, zwierząt i roślin na terytoriach Stron przy jednoczesnym ułatwianiu handlu między Stronami;

b) przyczynienie się do wdrażania postanowień porozumienia SPS.

c) zapewnienie, aby środki sanitarne i fitosanitarne Stron nie tworzyły zbędnych barier w handlu;

d) propagowanie większej przejrzystości i zrozumienia w zakresie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych każdej ze Stron;

e) zacieśnienie współpracy między Stronami w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, promowania zrównoważonych systemów żywnościowych, ochrony dobrostanu zwierząt oraz certyfikacji elektronicznej;

f) zacieśnienie współpracy w ramach odpowiednich organizacji międzynarodowych w celu opracowania międzynarodowych norm, wytycznych i zaleceń dotyczących zdrowia zwierząt, bezpieczeństwa żywności i zdrowia roślin; oraz

g) promowanie wdrażania przez każdą ze Stron międzynarodowych norm, wytycznych i zaleceń.

Artykuł SPS.2:

Zakres

1. Niniejszy rozdział ma zastosowanie do wszystkich środków sanitarnych i fitosanitarnych Strony, które mogą bezpośrednio lub pośrednio wpływać na handel między Stronami.

2. W rozdziale tym określono również odrębne postanowienia dotyczące współpracy w zakresie dobrostanu zwierząt, oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zrównoważonych systemów żywnościowych.

Artykuł SPS.3:

Definicje

1. Na potrzeby niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

(a) definicje zawarte w załączniku A do porozumienia SPS;

(b) definicje przyjęte pod auspicjami Komisji Kodeksu Żywnościowego ("Codex");

(c) definicje przyjęte pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt ("OIE"); oraz

(d) definicje przyjęte w ramach Międzynarodowej konwencji ochrony roślin ("IPPC");

2. Do celów niniejszego rozdziału:

(a) "warunki przywozu" oznaczają wszelkie środki sanitarne i fitosanitarne, których spełnienie jest wymagane do przywozu produktów; oraz

(b) "strefa chroniona" w odniesieniu do określonego objętego regulacjami agrofagu roślin oznacza urzędowo określony obszar geograficzny, na którym agrofag ten nie występuje pomimo korzystnych warunków i jego występowania w innych częściach terytorium Strony oraz na którym nie wolno wprowadzać tego agrofagu.

3. Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych może przyjąć inne definicje do celów niniejszego rozdziału, uwzględniając glosariusze i definicje odpowiednich organizacji międzynarodowych, takich jak Codex, OIE i IPPC.

4. Definicje zawarte w porozumieniu SPS mają pierwszeństwo w zakresie, w jakim istnieje niezgodność między definicjami przyjętymi przez Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych lub przyjętymi pod auspicjami organizacji Codex, OIE, IPPC a definicjami zawartymi w porozumieniu SPS. W przypadku niezgodności między definicjami przyjętymi przez Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych a definicjami zawartymi w Codex, OIE lub IPPC, pierwszeństwo mają definicje zawarte w Codex, OIE lub IPPC.

Artykuł SPS.4:

Prawa i obowiązki

Strony potwierdzają swoje prawa i obowiązki wynikające z porozumienia SPS. Obejmuje to prawo do przyjmowania środków zgodnie z art. 5 ust. 7 porozumienia SPS.

Artykuł SPS.5:

Zasady ogólne

1. Strony stosują środki sanitarne i fitosanitarne służące osiągnięciu odpowiedniego poziomu ochrony, które opierają się na ocenach ryzyka zgodnie z odpowiednimi postanowieniami, w tym art. 5 porozumienia SPS.

2. Strony nie stosują środków SPS do tworzenia nieuzasadnionych barier w handlu.

3. W odniesieniu do związanych z handlem procedur sanitarnych i fitosanitarnych oraz zatwierdzeń ustanowionych na mocy niniejszego rozdziału każda ze Stron zapewnia, aby procedury te i związane z nimi środki sanitarne i fitosanitarne:

(a) były uruchamiane i realizowane bez zbędnej zwłoki;

(b) nie obejmowały zbędnych, naukowo i technicznie nieuzasadnionych lub stanowiących nienależyte obciążenie wniosków o udzielenie informacji, które mogą opóźniać dostęp do rynku drugiej Strony;

(c) nie były stosowane w sposób, który stanowiłby arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację całego terytorium lub części terytorium drugiej Strony, na których istnieją identyczne lub podobne warunki sanitarne i fitosanitarne; oraz

(d) były proporcjonalne względem zidentyfikowanych rodzajów ryzyka i nie ograniczały handlu w stopniu większym niż konieczny do osiągnięcia odpowiedniego poziomu ochrony Strony dokonującej przywozu.

4. Strony nie stosują procedur, o których mowa w ust. 3 ani innych wniosków o dodatkowe informacje w celu opóźniania, bez naukowego ani technicznego uzasadnienia, dostępu do swoich rynków.

5. Każda ze Stron zapewnia, aby procedura administracyjna, której Strona wymaga w odniesieniu do warunków przywozu dotyczących bezpieczeństwa żywności, zdrowia zwierząt i roślin, nie była bardziej uciążliwa ani ograniczająca handel, niż jest to konieczne, aby dać Stronie dokonującej przywozu wystarczającą pewność, że warunki te są spełnione. Każda ze Stron zapewnia, aby negatywny wpływ wszelkich procedur administracyjnych na handel był ograniczony do minimum oraz aby procesy rozliczania były proste i sprawne, a jednocześnie spełniały warunki Strony dokonującej przywozu.

6. Strona dokonująca przywozu nie wprowadza żadnych dodatkowych systemów ani procedur administracyjnych, które niepotrzebnie utrudniają handel.

Artykuł SPS.6:

Certyfikacja urzędowa

1. W przypadku gdy Strona dokonująca przywozu wymaga urzędowych świadectw, wzory świadectw:

(a) są zgodne z zasadami określonymi w międzynarodowych normach Codex, IPPC i OIE oraz

(b) mają zastosowanie do przywozu ze wszystkich części terytorium Strony dokonującej wywozu.

2. Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych może uzgodnić szczególne przypadki, w których wzory urzędowych świadectw, o których mowa w ust. 1, będą ustalane tylko dla jednej części lub pewnych części terytorium Strony dokonującej wywozu. Strony propagują wdrażanie certyfikacji elektronicznej i innych technologii w celu ułatwienia handlu.

Artykuł SPS.7:

Warunki i procedury przywozu

1. Bez uszczerbku dla praw i obowiązków każdej ze Stron wynikających z porozumienia SPS i niniejszego rozdziału warunki przywozu Strony dokonującej przywozu mają zastosowanie w sposób spójny do całego terytorium Strony dokonującej wywozu.

2. Strona dokonująca wywozu zapewnia, aby produkty wywożone do drugiej Strony, takie jak zwierzęta i produkty zwierzęce, rośliny i produkty roślinne lub inne powiązane przedmioty, spełniały wymogi SPS Strony dokonującej przywozu.

3. Strona dokonująca przywozu może wymagać, aby przywóz określonych produktów odbywał się pod warunkiem uzyskania pozwolenia. Pozwolenie takie przyznaje się, gdy odpowiedni właściwy organ Strony dokonującej wywozu złoży wniosek, w którym obiektywnie wykaże w sposób zadowalający Stronę dokonującą przywozu, że spełnione zostały wymogi tej Strony dotyczące pozwolenia. Odpowiedni właściwy organ Strony dokonującej wywozu może wystąpić z wnioskiem o pozwolenie w odniesieniu do całego terytorium Strony dokonującej wywozu. Strona dokonująca przywozu uwzględnia takie wnioski na tej podstawie, jeżeli spełniają one wymogi Strony dokonującej przywozu dotyczące pozwolenia określone w niniejszym ustępie.

4. Strona dokonująca przywozu nie może wprowadzić wymogów dotyczących pozwolenia będących wymogami dodatkowymi w stosunku do tych, które mają zastosowanie na koniec okresu przejściowego, chyba że stosowanie takich wymogów do dalszych produktów jest uzasadnione w celu zmniejszenia znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin.

5. Strona dokonująca przywozu ustanawia i przekazuje drugiej Stronie warunki przywozu w odniesieniu do wszystkich produktów. Strona dokonująca przywozu zapewnia, aby warunki przywozu stosowano w sposób proporcjonalny i niedyskryminacyjny.

6. Bez uszczerbku dla środków tymczasowych na podstawie art. 5 ust. 7 porozumienia SPS, w odniesieniu do produktów lub innych powiązanych przedmiotów, w przypadku których istnieje obawa o charakterze fitosanitarnym, warunki przywozu ograniczają się do środków chroniących przed objętymi regulacjami agrofagami Strony dokonującej przywozu i mają zastosowanie do całego terytorium Strony dokonującej wywozu.

7. Niezależnie od postanowień ust. 1 i 3, w przypadku wniosków o pozwolenie na przywóz konkretnego produktu, jeżeli Strona dokonująca wywozu wystąpiła z wnioskiem o zbadanie jedynie jednej części lub pewnych części jej terytorium (w przypadku Unii - poszczególnych państw członkowskich), Strona dokonująca przywozu niezwłocznie przystępuje do rozpatrzenia tego wniosku. W przypadku gdy Strona dokonująca przywozu otrzymuje wnioski dotyczące określonego produktu od więcej niż jednej części Strony dokonującej wywozu lub gdy otrzymuje dalsze wnioski w odniesieniu do produktu, na który wydano już pozwolenie, Strona dokonująca przywozu przyspiesza zakończenie procedury udzielania pozwolenia, biorąc pod uwagę identyczny lub podobny system w zakresie środków sanitarnych i fitosanitarnych mający zastosowanie w różnych częściach Strony dokonującej wywozu.

8. Każda ze stron zapewnia, aby wszystkie procedury kontroli, inspekcji i zatwierdzania środków sanitarnych i fitosanitarnych były rozpoczynane i kończone bez zbędnej zwłoki. Wymogi informacyjne ograniczają się do tego, co jest konieczne, aby proces zatwierdzania uwzględniał informacje dostępne już na terytorium Strony dokonującej przywozu, takie jak informacje dotyczące ram prawnych i sprawozdań z audytu Strony dokonującej wywozu.

9. Z wyjątkiem należycie uzasadnionych okoliczności związanych z poziomem ochrony, każda ze Stron zapewnia okres przejściowy między publikacją wszelkich zmian w swoich procedurach zatwierdzania a ich zastosowaniem, aby umożliwić drugiej Stronie zapoznanie się z takimi zmianami i dostosowanie się do nich. Żadna ze Stron nie przedłuża nadmiernie procesu zatwierdzania wniosków złożonych przed publikacją zmian.

10. W odniesieniu do procesów określonych w ust. 3-8 podejmuje się następujące działania:

(a) niezwłocznie po pozytywnym zakończeniu oceny przez Stronę dokonującą przywozu podejmuje ona niezwłocznie wszelkie niezbędne działania ustawodawcze i administracyjne, aby umożliwić handel bez zbędnej zwłoki;

(b) Strona dokonująca wywozu:

(i) dostarcza wszelkie istotne informacje wymagane przez Stronę dokonującą przywozu oraz

(ii) zapewnia Stronie dokonującej przywozu odpowiedni dostęp umożliwiający przeprowadzanie audytów i innych odpowiednich procedur.

(c) Strona dokonująca przywozu ustanawia wykaz objętych regulacjami agrofagów dla produktów lub innych powiązanych przedmiotów, w przypadku których istnieje obawa o charakterze fitosanitarnym. Wykaz ten powinien zawierać:

(i) agrofagi, których występowania nie stwierdzono w żadnej części jej terytorium;

(ii) agrofagi, których występowanie stwierdzono w części jej terytorium i które znajdują się pod urzędową kontrolą;

(iii) agrofagi, o których wiadomo, że występują w częściach ich własnego terytorium i dla których ustanowiono obszary wolne od agrofagu lub strefy chronione oraz

(iv) agrofagi niebędące agrofagami kwarantannowymi, których występowanie stwierdzono w części jej terytorium i które znajdują się pod urzędową kontrolą odnośnie do określonego materiału nasadzeniowego.

11. Strona dokonująca przywozu przyjmuje przesyłki bez wymagania, aby Strona dokonująca przywozu sprawdzała zgodność tych przesyłek przed ich wyjazdem z terytorium Strony dokonującej wywozu.

12. Strona może pobierać opłaty z tytułu kosztów poniesionych na prowadzenie konkretnych sanitarnych i fitosanitarnych kontroli granicznych, które nie powinny przekraczać poziomu zwrotu kosztów.

13. Strona dokonująca przywozu ma prawo do przeprowadzania kontroli przywozu produktów przywożonych z terytorium Strony dokonującej wywozu w celu zapewnienia zgodności z jej sanitarnymi i fitosanitarnymi wymogami przywozowymi.

14. Kontrole przywozowe przeprowadzane w odniesieniu do produktów przywożonych z terytorium Strony dokonującej wywozu opierają się na ryzyku sanitarnym i fitosanitarnym związanym z takim przywozem. Kontrole przywozowe przeprowadza się wyłącznie w zakresie niezbędnym do ochrony życia i zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, bez zbędnej zwłoki i przy minimalnym wpływie na handel między Stronami.

15. Na wniosek Strony dokonującej wywozu Strona dokonująca przywozu udostępnia informacje dotyczące odsetka produktów z terytorium Strony dokonującej wywozu poddanych kontroli przy przywozie.

16. Jeżeli kontrole przywozowe wykazują brak zgodności z odpowiednimi warunkami przywozu, działania podejmowane przez Stronę dokonującą przywozu muszą opierać się na ocenie ryzyka i nie mogą ograniczać handlu w większym stopniu niż jest to wymagane, aby osiągnąć odpowiedni poziom ochrony sanitarnej lub fitosanitarnej Strony.

Artykuł SPS.8

Wykazy zatwierdzonych zakładów

1. W każdym przypadku gdy jest to uzasadnione, Strona dokonująca przywozu może prowadzić wykaz zatwierdzonych zakładów spełniających wymogi przywozowe, co stanowi warunek dopuszczenia przywozu produktów pochodzenia zwierzęcego z tych zakładów.

2. O ile nie jest to uzasadnione w celu zmniejszenia znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, wykazy zatwierdzonych zakładów są wymagane wyłącznie w odniesieniu do produktów, dla których były wymagane na koniec okresu przejściowego.

3. Strona dokonująca wywozu informuje Stronę dokonującą przywozu o swoim wykazie zakładów spełniających warunki Strony dokonującej przywozu, który to wykaz jest oparty na gwarancjach przedstawionych przez Stronę dokonującą wywozu.

4. Na wniosek Strony dokonującej wywozu Strona dokonująca przywozu zatwierdza zakłady znajdujące się na terytorium Strony dokonującej wywozu na podstawie gwarancji udzielonych przez Stronę dokonującą wywozu, bez uprzedniej inspekcji poszczególnych zakładów.

5. O ile Strona dokonująca przywozu nie zażąda dodatkowych informacji i z zastrzeżeniem gwarancji przedstawionych przez Stronę dokonującą wywozu, Strona dokonująca przywozu podejmuje niezbędne działania ustawodawcze lub administracyjne, zgodnie ze swoimi obowiązującymi procedurami prawnymi, aby umożliwić - bez zbędnej zwłoki - dokonanie przywozu z tych zakładów.

6. Wykaz zatwierdzonych zakładów jest podawany do wiadomości publicznej przez Stronę dokonującą przywozu.

7. W przypadku gdy Strona dokonująca przywozu podejmuje decyzję o odrzuceniu wniosku Strony dokonującej wywozu o zgodę na dodanie zakładu do wykazu zatwierdzonych zakładów, bezzwłocznie informuje ona o tym Stronę dokonującą wywozu i udziela odpowiedzi, w tym informacji na temat niezgodności, które doprowadziły do odrzucenia zatwierdzenia zakładu.

Artykuł SPS.9:

Przejrzystość i wymiana informacji

1. Każda ze Stron dąży do zachowania przejrzystości w odniesieniu do środków sanitarnych i fitosanitarnych mających zastosowanie do handlu i podejmuje w tym celu następujące działania:

a) niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach w jej środkach sanitarnych i fitosanitarnych oraz procedurach zatwierdzania, w tym o zmianach, które mogą wpłynąć na jej zdolność do spełnienia wymogów sanitarnych i fitosanitarnych drugiej Strony w odniesieniu do przywozu niektórych produktów;

b) zwiększa wzajemne zrozumienie środków sanitarnych i fitosanitarnych drugiej Strony i zastosowania tych środków;

c) wymienia się informacjami na tematy związane z rozwojem i stosowaniem środków sanitarnych i fitosanitarnych, w tym postępów w zakresie nowych dostępnych dowodów naukowych, które wpływają lub mogą wpływać na handel między Stronami, w celu zminimalizowania ich negatywnego wpływu na handel;

d) na wniosek drugiej Strony informuje o warunkach mających zastosowanie do przywozu określonych produktów w ciągu 20 dni roboczych;

e) na wniosek drugiej Strony informuje o stanie zaawansowania procedury wydawania zezwolenia na określone produkty w ciągu 20 dni roboczych.

f) informuje drugą Stronę o wszelkich istotnych zmianach w strukturze lub organizacji właściwego organu Strony;

g) na wniosek informuje o wynikach oficjalnej kontroli przeprowadzonej przez Stronę i sprawozdaniu dotyczącym wyników przeprowadzonej kontroli;

h) na wniosek przekazuje wyniki kontroli przywozowej przewidzianej w przypadku odrzuconej lub niezgodnej przesyłki; oraz

i) na wniosek przekazuje bez zbędnej zwłoki analizę ryzyka lub opinię naukową wydaną przez Stronę, które są istotne w kontekście niniejszego rozdziału.

2. W przypadku gdy Strona udostępniła informacje określone w ust. 1 poprzez zgłoszenie, zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami, do centralnego rejestru powiadomień WTO lub odpowiedniego międzynarodowego organu normalizacyjnego, spełnione są wymogi określone w ust. 1, obowiązujące w odniesieniu do tych informacji.

Artykuł SPS.10:

Dostosowanie się do warunków regionalnych

1. Strony uznają koncepcję podziału na strefy, w tym obszary wolne od chorób lub agrofagów, strefy chronione i obszary niewielkiego rozpowszechnienia chorób lub agrofagów oraz stosują ją w handlu między Stronami zgodnie z porozumieniem SPS, w tym z wytycznymi dotyczącymi dalszego praktycznego wdrażania art. 6 porozumienia SPS (decyzja Komitetu WTO/SPS G/SPS/48) oraz odpowiednimi zaleceniami, normami i wytycznymi OIE i IPPC. Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych może określić dalsze szczegóły tych procedur, uwzględniając wszelkie stosowne porozumienia SPS, normy, wytyczne lub zalecenia OIE i IPPC.

2. Strony mogą również zgodzić się współpracować w kwestii koncepcji podziału na przedziały, o której mowa w rozdziałach 4.4 i 4.5 Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych OIE oraz rozdziałach 4.1 i 4.2 Kodeksu zdrowia zwierząt wodnych OIE.

3. Przy ustanawianiu lub utrzymywaniu stref, o których mowa w ust. 1, Strony uwzględniają takie czynniki, jak: położenie geograficzne, ekosystemy, nadzór epidemiologiczny i skuteczność kontroli sanitarnych i fitosanitarnych.

4. W odniesieniu do zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego przy ustanawianiu lub utrzymywaniu warunków przywozu na wniosek Strony dokonującej wywozu Strona dokonująca przywozu uznaje obszary wolne od chorób ustanowione przez Stronę dokonującą wywozu za podstawę do rozważenia w celu ustalenia, czy przywóz jest dozwolony lub ma być utrzymany, nie naruszając postanowień ust. 8 i 9.

5. Strona dokonująca wywozu określa części swojego terytorium, o których mowa w ust. 4, oraz, na żądanie, przedstawia pełne wyjaśnienie i dane uzupełniające oparte na normach OIE lub w inny sposób ustanowiony przez Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych w oparciu o wiedzę zdobytą dzięki doświadczeniu właściwych organów Strony dokonującej wywozu.

6. W odniesieniu do roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów powiązanych, ustanawiając lub utrzymując fitosanitarne warunki przywozu na wniosek Strony dokonującej wywozu, Strona dokonująca przywozu uznaje obszary wolne od agrofagów, miejsca produkcji wolne od agrofagów, zakłady produkcji wolne od agrofagów, obszary niewielkiego rozpowszechnienia agrofagów i strefy chronione ustanowione przez Stronę dokonującą wywozu jako podstawę do rozważenia w celu umożliwienia lub utrzymania przywozu, nie naruszając postanowień ust. 8 i 9.

7. Strona dokonująca wywozu określa swoje obszary wolne od agrofagów, miejsca produkcji wolne od agrofagów, zakłady produkcji wolne od agrofagów oraz obszary niewielkiego rozpowszechnienia agrofagów lub strefy chronione. Na wniosek Strony dokonującej przywozu Strona dokonująca wywozu przedstawia pełne wyjaśnienie i dane uzupełniające oparte na międzynarodowych normach dla środków fitosanitarnych opracowanych w ramach IPPC lub w inny sposób ustanowionych przez Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych, w oparciu o wiedzę zdobytą dzięki doświadczeniu właściwych organów fitosanitarnych Strony dokonującej wywozu.

8. Strony uznają obszary wolne od choroby oraz strefy chronione istniejące w dniu zakończenia okresu przejściowego.

9. Ustęp 8 stosuje się również do późniejszych dostosowań obszarów wolnych od chorób oraz stref chronionych (w przypadku Zjednoczonego Królestwa - obszarów wolnych od agrofagów), z wyjątkiem przypadków znaczących zmian w sytuacji związanej z występowaniem chorób lub agrofagów.

10. Strony mogą przeprowadzać audyty i weryfikacje zgodnie z art. 11 w celu wdrożenia ust. 4-9 niniejszego artykułu.

11. Strony nawiązują ścisłą współpracę w celu utrzymania zaufania względem procedur związanych z ustanawianiem obszarów wolnych od chorób lub agrofagów, miejsc produkcji wolnych od agrofagów, zakładów produkcji wolnych od agrofagów oraz obszarów niewielkiego rozpowszechnienia agrofagów lub chorób, a także stref chronionych, w celu zminimalizowania zakłóceń w handlu.

12. Strona dokonująca przywozu określa stan zdrowia zwierząt lub roślin Strony dokonującej wywozu lub jej części w oparciu o informacje dostarczone przez Stronę dokonującą wywozu zgodnie z porozumieniem SPS, normami OIE i IPPC, a także uwzględnia wszelkie ustalenia poczynione przez Stronę dokonującą wywozu.

13. Jeżeli Strona dokonująca przywozu nie akceptuje ustalenia poczynionego przez Stronę dokonującą wywozu, o którym mowa w ust. 12 niniejszego artykułu, Strona dokonująca przywozu obiektywnie uzasadnia i wyjaśnia Stronie dokonującej wywozu powody takiego odrzucenia oraz na wniosek przeprowadza konsultacje zgodnie z art. SPS 12 ust. 2.

14. Każda ze Stron zapewnia, aby obowiązki określone w ust. 4-9, 12 i 13 były wykonywane bez zbędnej zwłoki. Strona dokonująca przywozu przyspiesza uznanie statusu choroby lub agrofaga, jeżeli status został przywrócony po wystąpieniu ogniska choroby lub pojawu agrofaga.

15. Gdy Strona uzna, że dany region ma specjalny status w odniesieniu do określonej choroby i spełnia kryteria określone w rozdziale 1.2 Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych OIE lub w rozdziale 1.2 Kodeksu zdrowia zwierząt wodnych OIE, może zwrócić się z wnioskiem o uznanie tego statusu. Strona dokonująca przywozu może wymagać dodatkowych gwarancji w odniesieniu do przywozu żywych zwierząt i produktów zwierzęcych stosownie do uzgodnionego statusu.

Artykuł SPS.11:

Audyty i weryfikacje

1. Strona dokonująca przywozu może przeprowadzać audyty i weryfikacje następujących elementów:

(a) całości lub części systemu inspekcji i certyfikacji organów drugiej Strony;

(b) wyników kontroli przeprowadzonych w ramach systemu inspekcji i certyfikacji Strony dokonującej wywozu.

2. Strony przeprowadzają te audyty i weryfikacje zgodnie z postanowieniami porozumienia SPS, uwzględniając odpowiednie międzynarodowe normy, wytyczne i zalecenia Kodeksu Żywnościowego, OIE lub IPPC.

3. Do celów przeprowadzenia takich audytów i weryfikacji Strona dokonująca przywozu może przeprowadzać audyty i weryfikacje w drodze stosowania wniosków o udzielenie informacji od Strony dokonującej wywozu lub wizyt kontrolnych i weryfikacyjnych u Strony dokonującej wywozu, które mogą obejmować:

(a) ocenę całości lub części programu kontroli odpowiedzialnych organów, łącznie z - stosownie do sytuacji - przeglądem czynności w zakresie audytu regulacyjnego i inspekcji;

(b) kontrole na miejscu oraz

(c) gromadzenie informacji i danych w celu oceny przyczyn powtarzających się lub pojawiających się problemów związanych z wywozem produktów.

4. Strona dokonująca przywozu dzieli się ze Stroną dokonującą wywozu wynikami i wnioskami z audytów i weryfikacji przeprowadzonych na mocy ust. 1. Strona dokonująca przywozu może wyniki te udostępnić publicznie.

5. Przed rozpoczęciem audytu lub weryfikacji Strony omawiają cele i zakres audytu lub weryfikacji, kryteria lub wymogi, w oparciu o które Strona dokonująca wywozu będzie oceniana, a także harmonogram i procedury przeprowadzania audytu lub weryfikacji, które zostaną określone w planie audytu lub weryfikacji. O ile Strony nie postanowią inaczej, Strona dokonująca przywozu przedstawia Stronie dokonującej wywozu plan audytu lub weryfikacji co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem audytu lub weryfikacji.

6. Strona dokonująca przywozu umożliwia Stronie dokonującej wywozu przedstawienie uwag do projektu sprawozdania z audytu lub weryfikacji. Strona dokonująca przywozu przekazuje Stronie dokonującej wywozu sprawozdanie końcowe na piśmie zwykle w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania tych uwag.

7. Każda ze Stron pokrywa swoje wydatki poniesione w związku z takim audytem lub weryfikacją.

Artykuł SPS.12:

Powiadamianie i konsultacje

1. Strona powiadamia drugą Stronę bez zbędnej zwłoki o:

a) znaczącej zmianie statusu agrofagu lub choroby;

b) pojawieniu się nowej choroby zwierząt;

c) ustaleniu o znaczeniu epidemiologicznym w odniesieniu do choroby zwierząt;

d) istotnym problemie w zakresie bezpieczeństwa żywności wskazanym przez Stronę;

e) o wszystkich dodatkowych środkach wykraczających poza podstawowe wymagania jej odpowiednich środków sanitarnych i fitosanitarnych wprowadzonych w celu kontroli lub likwidacji choroby zwierząt lub ochrony zdrowia publicznego oraz o wszystkich zmianach w polityce zapobiegania, włączając w to politykę szczepień;

f) na wniosek - o wynikach oficjalnej kontroli przeprowadzonej przez Stronę i sprawozdaniu dotyczącym wyników przeprowadzonej kontroli oraz

g) o wszelkich istotnych zmianach w funkcjonowaniu systemu lub bazy danych.

2. Jeżeli Strona ma poważne zastrzeżenia w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności, zdrowia roślin, zdrowia zwierząt lub środka sanitarnego lub fitosanitarnego, który druga Strona zaproponowała lub wdrożyła, Strona ta może zwrócić się o przeprowadzenie konsultacji technicznych z drugą Stroną. Strona wezwana powinna odpowiedzieć na wniosek bez zbędnej zwłoki. Każda ze Stron dokłada starań w celu dostarczenia informacji niezbędnych, aby uniknąć zakłóceń w handlu lub, w zależności od przypadku, aby znaleźć rozwiązanie akceptowalne dla obu Stron.

3. Konsultacje, o których mowa w ust. 2, mogą odbywać się za pośrednictwem konferencji telefonicznej, wideokonferencji lub za pomocą wszelkich innych środków komunikacji uzgodnionych wspólnie przez Strony.

Artykuł SPS.13:

Środki nadzwyczajne

1. Jeżeli Strona dokonująca przywozu uzna, że istnieje poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, może ona bez uprzedniego powiadomienia zastosować niezbędne środki w celu ochrony życia i zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin. W odniesieniu do przesyłek, które są w tranzycie między Stronami, Strona dokonująca przywozu rozważa najodpowiedniejsze i najbardziej proporcjonalne rozwiązanie, aby uniknąć niepotrzebnych zakłóceń w handlu.

2. Strona wprowadzająca środki powiadamia drugą Stronę o nadzwyczajnym środku sanitarnym lub fitosanitarnym możliwie najszybciej po podjęciu decyzji o wdrożeniu środka i nie później niż 24 godziny po podjęciu takiej decyzji. Jeżeli Strona wymaga konsultacji technicznych w celu rozpatrzenia nadzwyczajnego środka sanitarnego i fitosanitarnego, konsultacje techniczne muszą się odbyć w ciągu 10 dni od dnia powiadomienia o nadzwyczajnym środku sanitarnym i fitosanitarnym. Strony uwzględniają wszelkie informacje uzyskane za pośrednictwem konsultacji technicznych. Konsultacje te przeprowadza się, aby uniknąć niepotrzebnych zakłóceń w handlu. Strony mogą rozważyć warianty dla ułatwienia wdrożenia lub zmiany środków.

3. Strona dokonująca przywozu bierze w odpowiednim czasie pod uwagę informacje dostarczone przez Stronę dokonującą wywozu przy podejmowaniu decyzji w odniesieniu do przesyłek, które w momencie przyjęcia nadzwyczajnego środka sanitarnego i fitosanitarnego są transportowane między Stronami, aby uniknąć zbędnych zakłóceń w handlu.

4. Strona dokonująca przywozu zapewnia, aby wszelkie środki nadzwyczajne zastosowane z przyczyn, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, nie były utrzymywane bez dowodów naukowych lub, w przypadku gdy dowody naukowe są niewystarczające, aby środki te były stosowane zgodnie z art. 5 ust. 7 porozumienia SPS.

Artykuł :SPS.14:

Wielostronne fora międzynarodowe

Strony postanawiają współpracować na wielostronnych forach międzynarodowych nad opracowywaniem międzynarodowych norm, wytycznych i zaleceń w dziedzinach objętych zakresem niniejszego rozdziału.

Artykuł SPS.15:

Wdrażanie i właściwe organy

1. Do celów realizacji postanowień niniejszego rozdziału każda ze Stron bierze pod uwagę wszystkie poniższe elementy:

(a) decyzje Komitetu ds. Sanitarnych i Fitosanitarnych WTO;

(b) prace odpowiednich międzynarodowych organów normalizacyjnych;

(c) wszelką wiedzę i wcześniejsze doświadczenie, jakie posiada w handlu ze Stroną dokonującą wywozu; oraz

(d) informacje dostarczone przez drugą Stronę.

2. Strony niezwłocznie przekazują sobie wzajemnie opis właściwych organów Stron do celów wykonania postanowień niniejszego rozdziału. Strony niezwłocznie powiadamiają się wzajemnie o wszelkich istotnych zmianach właściwych organów.

3. Każda ze Stron zapewnia swoim właściwym organom zasoby niezbędne do skutecznego wykonania postanowień niniejszego rozdziału.

Artykuł SPS.16:

Współpraca w zakresie dobrostanu zwierząt

1. Strony uznają, że zwierzęta są istotami zdolnymi do odczuwania. Uznają one również związek między poprawą dobrostanu zwierząt a zrównoważonymi systemami produkcji żywności.

2. Strony zobowiązują się do współpracy na forach międzynarodowych w celu promowania rozwoju najlepszych możliwych praktyk w zakresie dobrostanu zwierząt i ich wdrażania. W szczególności Strony współpracują w celu wzmocnienia i rozszerzenia zakresu norm OIE dotyczących dobrostanu zwierząt, jak również ich wdrażania, ze szczególnym uwzględnieniem zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych.

3. Strony wymieniają informacje, wiedzę fachową i doświadczenia w dziedzinie dobrostanu zwierząt, w szczególności dotyczące hodowli, przechowywania, przeładunku, transportu i uboju zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność.

4. Strony zacieśniają współpracę w zakresie badań w dziedzinie dobrostanu zwierząt związanych z hodowlą zwierząt i traktowaniem zwierząt w gospodarstwach, podczas transportu i uboju.

Artykuł SPS.17:

Współpraca w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe

1. Strony zapewniają ramy dialogu i współpracy w celu wzmocnienia walki z rozwojem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

2. Strony uznają, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Niewłaściwe stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w produkcji zwierzęcej, w tym stosowanie nieterapeutyczne, może przyczynić się do oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, mogącej stanowić zagrożenie dla życia ludzkiego. Strony uznają, że charakter zagrożenia wymaga podejścia transnarodowego i podejścia "Jedno zdrowie".

3. Aby zwalczać oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, Strony dążą do międzynarodowej współpracy w ramach regionalnych lub wielostronnych programów prac w celu ograniczenia zbędnego stosowania antybiotyków w produkcji zwierzęcej oraz działania na rzecz zaprzestania stosowania na szczeblu międzynarodowym antybiotyków jako czynników pobudzających wzrost, co ma służyć zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zgodnie z podejściem "Jedno zdrowie" oraz zgodnie z globalnym planem działania.

4. Strony współpracują przy opracowywaniu międzynarodowych wytycznych, norm, zaleceń i działań w odpowiednich organizacjach międzynarodowych mających na celu promowanie rozważnego i odpowiedzialnego stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt i w praktykach weterynaryjnych.

5. Dialog, o którym mowa w ust. 1, obejmuje między innymi:

(a) współpracę w celu monitorowania istniejących i przyszłych wytycznych, norm, zaleceń i działań opracowanych w ramach odpowiednich organizacji międzynarodowych oraz istniejących i przyszłych inicjatyw i planów krajowych mających na celu promowanie ostrożnego i odpowiedzialnego stosowania antybiotyków oraz związanych z produkcją zwierzęcą i praktykami weterynaryjnymi;

(b) współpracę we wdrażaniu zaleceń OIE, WHO i Codex, w szczególności CAC-RCP61/2005;

(c) wymianę informacji na temat dobrych praktyk gospodarki rolnej;

(d) promowanie badań naukowych, innowacji i rozwoju;

(e) promowanie wielodyscyplinarnych podejść do zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym podejścia "Jedno zdrowie" WHO, OIE i Kodeksu Żywnościowego.

Artykuł SPS.18:

Zrównoważone systemy żywnościowe

Każda ze Stron zachęca swoje służby do spraw bezpieczeństwa żywności oraz zdrowia zwierząt i roślin do współpracy z ich odpowiednikami drugiej Strony w celu promowania zrównoważonych metod produkcji żywności i systemów żywnościowych.

Artykuł SPS.19:

Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych

Specjalny Komitet Handlowy ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych nadzoruje wdrażanie i funkcjonowanie niniejszego rozdziału oraz pełni następujące funkcje:

a) niezwłoczne wyjaśnianie i rozwiązywanie, w miarę możliwości, wszelkich kwestii podnoszonych przez Stronę w związku z opracowywaniem, przyjmowaniem lub stosowaniem wymogów, norm i zaleceń sanitarnych i fitosanitarnych na podstawie niniejszego rozdziału lub porozumienia SPS;

b) omawianie bieżących procesów opracowywania nowych przepisów;

c) jak najszybsze omawianie obaw wyrażonych przez Stronę w odniesieniu do sanitarnych i fitosanitarnych warunków i procedur przywozu stosowanych przez drugą Stronę;

d) przeprowadzanie regularnych przeglądów środków sanitarnych i fitosanitarnych Stron, w tym wymogów certyfikacji i procesów odprawy granicznej, oraz ich stosowania, aby ułatwić handel między Stronami, zgodnie z zasadami, celami i procedurami określonymi w art. 5 porozumienia SPS. Każda ze Stron określa wszelkie odpowiednie działania, które podejmie, w tym w odniesieniu do częstotliwości kontroli identyfikacyjnych i kontroli bezpośrednich, biorąc pod uwagę wyniki tego przeglądu i w oparciu o kryteria ustanowione w ZAŁĄCZNIKU SPS-1: kryteria, o których mowa w art. SPS.19. lit. d)

e) wymianę poglądów, informacji i doświadczeń w odniesieniu do działań w ramach współpracy w zakresie ochrony dobrostanu zwierząt i zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe prowadzone w ramach SPS. 16 i 17;

f) na wniosek Strony - rozważanie, co stanowi znaczącą zmianę w sytuacji związanej z występowaniem chorób lub agrofagów, o której to zmianie mowa w art. SPS 10 ust. 9;

g) przyjmowanie decyzji w celu:

(i) dodania definicji, o których mowa w art. SPS 3 ust. 3;

(ii) określenia szczególnych przypadków, o których mowa w art. SPS 6 ust. 2;

(iii) określenia szczegółów procedur, o których mowa w art. SPS 10 ust. 1;

(iv) ustanowienia innych sposobów uzupełnienia wyjaśnień, o których mowa w art. SPS 10 ust. 5 i 7.

Rozdział 4:

Bariery techniczne w handlu

Artykuł TBT.1:

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest ułatwienie handlu towarami między Stronami poprzez zapobieganie zbędnym barierom technicznym w handlu, ich identyfikowanie i eliminowanie.

Artykuł TBT.2:

Zakres

1. Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się do opracowania, przyjęcia i stosowania wszystkich norm, regulacji technicznych i procedur oceny zgodności, które mogą wpływać na handel towarami między Stronami.

2. Niniejszego rozdziału nie stosuje się do:

(a) specyfikacji zakupów opracowanych przez organy rządowe i dotyczących ich wymogów w zakresie produkcji lub konsumpcji, lub

(b) środków SPS wchodzących w zakres rozdziału 3 [Środki sanitarne i fitosanitarne].

3. Załączniki do niniejszego rozdziału mają zastosowanie, w odniesieniu do produktów objętych ich zakresem, w uzupełnieniu do niniejszego rozdziału. Żadne postanowienie zawarte w załączniku do niniejszego rozdziału, zgodnie z którym międzynarodową normę lub międzynarodowy organ lub organizację należy uznać lub uważać za stosowne, nie uniemożliwia uznania normy opracowanej przez jakikolwiek inny organ lub organizację za odpowiednią normę międzynarodową zgodnie z art. TBT.4 ust. 4 i 5.

Artykuł TBT.3:

Powiązania z porozumieniem TBT

1. Art. 2-9 oraz załączniki 1 i 3 do porozumienia TBT zostają włączone do niniejszej Umowy i odpowiednio stanowią jej część.

2. Pojęcia, o których mowa w niniejszym rozdziale i w załącznikach do niniejszego rozdziału, mają takie samo znaczenie jak w porozumieniu TBT.

Artykuł TBT.4:

Postanowienia techniczne

1. Każda ze Stron przeprowadza oceny skutków planowanych przepisów technicznych zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami. W zasadach i procedurach, o których mowa w niniejszym ustępie i w ust. 8, mogą zostać przewidziane wyjątki.

2. Każda Strona ocenia dostępne możliwości regulacyjne i pozaregulacyjne stanowiące alternatywę dla proponowanego przepisu technicznego, które pozwoliłyby osiągnąć uzasadnione cele Strony, zgodnie z art. 2.2 porozumienia TBT.

3. Każda Strona wykorzystuje odpowiednie normy międzynarodowe jako podstawę przepisów technicznych, z wyjątkiem sytuacji, w których takie międzynarodowe normy byłyby nieskutecznymi lub niewłaściwymi środkami realizacji uzasadnionych celów.

4. Normy międzynarodowe opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO), Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną (IEC), Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) i Komisję Kodeksu Żywnościowego (Codex) są odpowiednimi normami międzynarodowymi w rozumieniu art. 2, art. 5 i załącznika 3 do Porozumienia TBT.

5. Norma opracowana przez inne organizacje międzynarodowe mogłaby również zostać uznana za odpowiednią normę międzynarodową w rozumieniu art. 2, art. 5 i załącznika 3 do Porozumienia TBT, pod warunkiem że:

a) została opracowana przez organ normalizacyjny, który dąży do osiągnięcia konsensusu:

(i) między delegacjami krajowymi uczestniczących członków WTO reprezentujących wszystkie krajowe jednostki normalizacyjne na ich terytorium, które przyjęły lub zamierzają przyjąć normy w zakresie objętym międzynarodową działalnością normalizacyjną, lub

(ii) między organami rządowymi uczestniczących członków WTO, oraz

b) została opracowana zgodnie z decyzją Komitetu WTO do spraw barier technicznych w handlu, dotyczącą zasad rozwoju międzynarodowych norm, wskazówek i zaleceń, w związku z artykułami 2, 5 i załącznikiem 3 do Porozumienia TBT⁽⁴ .

6. W przypadku gdy Strona nie stosuje norm międzynarodowych jako podstawy przepisu technicznego, na wniosek drugiej Strony wskazuje ona wszelkie istotne odstępstwa od odpowiedniej normy międzynarodowej, wyjaśnia powody, dla których normy te zostały uznane za nieodpowiednie lub nieskuteczne względem zamierzonego celu, oraz przedstawia dowody naukowe lub techniczne, na których oparto tę ocenę.

7. Każda ze Stron dokonuje przeglądu swoich przepisów technicznych w celu zwiększenia zbieżności tych przepisów technicznych z odpowiednimi normami międzynarodowymi, uwzględniając między innymi wszelkie zmiany w odpowiednich normach międzynarodowych lub wszelkie zmiany okoliczności, które doprowadziły do rozbieżności w stosunku do odpowiednich norm międzynarodowych.

8. Zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami oraz bez uszczerbku dla tytułu X [Dobre praktyki regulacyjne i współpraca regulacyjna], w przypadku opracowywania istotnego przepisu technicznego, który może mieć znaczący wpływ na handel, każda ze Stron zapewnia istnienie procedur umożliwiających osobom wyrażenie opinii w konsultacjach publicznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy pojawiają się lub mogą wystąpić pilne problemy związane z bezpieczeństwem, zdrowiem, środowiskiem lub bezpieczeństwem narodowym. Każda ze Stron zezwala osobom pochodzącym z terytorium drugiej Strony na udział w takich konsultacjach na warunkach nie mniej korzystnych niż te przyznane jej własnym obywatelom oraz podaje wyniki tych konsultacji do wiadomości publicznej.

Artykuł TBT.5:

Normy

1. Każda ze Stron zachęca organy normalizacyjne ustanowione na jej terytorium, jak również regionalne organy normalizacyjne, których członkiem jest Strona, lub organy normalizacyjne mające siedzibę na jej terytorium do:

(a) uczestniczenia, w ramach posiadanych zasobów, w opracowywaniu norm międzynarodowych przez odpowiednie międzynarodowe organy normalizacyjne;

(b) wykorzystywania międzynarodowych norm jako podstawy opracowywanych norm, z wyjątkiem sytuacji, kiedy takie międzynarodowe normy byłyby nieskuteczne lub niewłaściwe, na przykład ze względu na niewystarczający poziom ochrony, podstawowe czynniki klimatyczne lub geograficzne lub poważne problemy techniczne;

(c) unikania powielania lub nakładania się prac z pracami międzynarodowych jednostek normalizacyjnych;

(d) dokonywania regularnego przeglądu norm krajowych i regionalnych, które nie opierają się na odpowiednich normach międzynarodowych, w celu zwiększenia spójności tych norm z odpowiednimi normami międzynarodowymi;

(e) współpracy z odpowiednimi organami normalizacyjnymi drugiej Strony w ramach międzynarodowych działań normalizacyjnych, w tym poprzez współpracę

w międzynarodowych organach normalizacyjnych lub na poziomie regionalnym;

(f) wspierania współpracy dwustronnej z organami normalizacyjnymi drugiej Strony; oraz

(g) wymiany informacji między organami normalizacyjnymi.

2. Strony prowadzą wymianę informacji w zakresie:

(a) stosowania przez nie norm w związku z przepisami technicznymi; oraz

(b) swoich odpowiednich procesów normalizacyjnych oraz zakresu wykorzystania norm międzynarodowych, regionalnych lub szczebla niższego niż regionalny jako podstawy dla ich norm krajowych.

3. W przypadku gdy normy są obowiązkowe przez włączenie lub odniesienie do projektu przepisu technicznego lub procedury oceny zgodności, zastosowanie mają obowiązki w zakresie przejrzystości określone w art. TBT.7 [Przejrzystość] oraz w art. 2 lub 5 porozumienia TBT.

Artykuł TBT.6:

Ocena zgodności

1. Artykuł TBT.4 [Postanowienia techniczne] dotyczący opracowania, przyjęcia i stosowania przepisów technicznych stosuje się również odpowiednio do procedur oceny zgodności.

2. W przypadku gdy Strona wymaga oceny zgodności jako pozytywnego zapewnienia, że produkt jest zgodny z przepisem technicznym, Strona:

(a) dokonuje wyboru procedury oceny zgodności proporcjonalnej względem istniejącego ryzyka określonego na podstawie oceny ryzyka;

(b) uznaje za dowód zgodności z przepisami technicznymi stosowanie deklaracji zgodności dostawcy, tj. deklaracji zgodności wydanej przez producenta na wyłączną odpowiedzialność producenta bez obowiązkowej oceny przez osobę trzecią, uznając to za zapewnienie zgodności zgodne z wariantami wykazania zgodności z przepisami technicznymi;

(c) na wniosek drugiej Strony dostarcza informacje na temat kryteriów stosowanych przy wyborze procedur oceny zgodności dla określonych produktów.

3. W przypadku gdy Strona wymaga przeprowadzenia przez osobę trzecią oceny zgodności jako pozytywnego zapewnienia, że produkt jest zgodny z przepisem technicznym i nie zastrzegła tego zadania dla organu rządowego, jak określono w ust. 4, Strona ta:

(a) stosuje akredytację, w stosownych przypadkach, jako sposób wykazania kompetencji technicznych do kwalifikowania jednostek oceniających zgodność. Bez uszczerbku dla swojego prawa do ustanawiania wymogów odnośnie do jednostek oceniających zgodność każda ze Stron uznaje cenną rolę, jaką akredytacja prowadzona na podstawie upoważnienia udzielonego przez państwo i na zasadach niekomercyjnych może odgrywać w kwalifikowaniu jednostek oceniających zgodność;

(b) stosuje odpowiednie normy międzynarodowe w zakresie akredytacji i oceny zgodności;

(c) zachęca jednostki akredytujące i jednostki oceniające zgodność, posiadające siedzibę na jej terytorium, do przystępowania do wszelkich stosownych międzynarodowych umów lub uzgodnień dotyczących harmonizacji lub ułatwiania przyjmowania wyników oceny zgodności;

(d) jeżeli co najmniej dwie jednostki oceniające zgodność zostały upoważnione przez Stronę do przeprowadzania procedur oceny zgodności wymaganych do wprowadzenia produktu do obrotu, Strona zapewnia, aby przedsiębiorcy mogli dokonać wyboru spośród organów oceny zgodności wyznaczonych przez organy Strony dla danego produktu lub zestawu produktów;

(e) zapewnia, aby jednostki oceniające zgodność były niezależne od producentów, importerów i przedsiębiorców ogółem oraz by nie dochodziło do konfliktu interesów między jednostkami akredytującymi a jednostkami oceniającymi zgodność;

(f) zezwala jednostkom oceniającym zgodność na korzystanie z usług podwykonawców w celu przeprowadzania badań lub inspekcji w związku z oceną zgodności, w tym podwykonawców mających siedzibę na terytorium drugiej Strony, a także może wymagać od podwykonawców spełnienia tych samych wymogów, które jednostka oceniająca zgodność musi spełnić, aby samodzielnie przeprowadzać takie badania lub inspekcje oraz

(g) publikuje na jednej stronie internetowej wykaz jednostek, które wyznaczyła do przeprowadzania takiej oceny zgodności, oraz odpowiednie informacje na temat zakresu działania każdej takiej jednostki.

4. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wyklucza możliwości wymagania przez Stronę, aby ocena zgodności w odniesieniu do konkretnych produktów była przeprowadzana przez jej określone organy rządowe. Jeżeli Strona wymaga, aby ocena zgodności była przeprowadzana przez jej określone organy rządowe, Strona ta:

(a) ogranicza opłaty za ocenę zgodności do przybliżonych kosztów świadczonych usług oraz na wniosek wnioskodawcy w ramach oceny zgodności wyjaśnia, w jaki sposób wszelkie opłaty nałożone przez nią za tę ocenę zgodności ograniczają się do przybliżonego kosztu świadczonych usług oraz

(b) podaje do wiadomości publicznej opłaty za ocenę zgodności.

5. Niezależnie od postanowień ust. 2-4 każda ze Stron akceptuje deklarację zgodności dostawcy jako dowód zgodności z jej przepisami technicznymi w tych obszarach produktów, w przypadku gdy czyni to w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy.

6. Każda ze Stron publikuje i prowadzi wykaz obszarów produktów, o których mowa w ust. 5, do celów informacyjnych wraz z odniesieniami do obowiązujących przepisów technicznych.

7. Niezależnie od postanowień ust. 5 każda ze Stron może wprowadzić wymogi dotyczące obowiązkowych badań lub certyfikacji przez osobę trzecią w odniesieniu do obszarów produktów, o których mowa w tym ustępie, pod warunkiem że wymogi takie są uzasadnione uprawnionymi celami i proporcjonalne względem celu, jakim jest zapewnienie Stronie dokonującej przywozu odpowiedniej pewności, że produkty są zgodne z obowiązującymi przepisami technicznymi lub normami, biorąc pod uwagę ryzyko, jakie stwarzałaby niezgodność.

8. Strona proponująca wprowadzenie procedur oceny zgodności, o których mowa w ust. 7, powiadamia drugą Stronę na wczesnym etapie i uwzględnia uwagi drugiej Strony przy opracowywaniu takich procedur oceny zgodności.

Artykuł TBT.7:

Przejrzystość

1. Z wyjątkiem nagłych problemów związanych z bezpieczeństwem, zdrowiem, ochroną środowiska lub bezpieczeństwem narodowym, każda ze Stron zezwala drugiej Stronie na przedstawienie pisemnych uwag do zgłoszonych proponowanych przepisów technicznych i procedur oceny zgodności w terminie co najmniej 60 dni od dnia przekazania powiadomienia o takich przepisach lub procedurach do centralnego rejestru powiadomień WTO. Strona przychyla się do uzasadnionego wniosku o przedłużenie okresu na składanie uwag.

2. Każda ze Stron przedstawia wraz z powiadomieniem elektroniczną wersję pełnego tekstu, którego dotyczy powiadomienie. W przypadku gdy tekst, którego dotyczy powiadomienie, nie jest sformułowany w jednym z urzędowych języków WTO, Strona powiadamiająca przedstawia szczegółowy i wyczerpujący opis treści środka na formularzu powiadomienia WTO.

3. Jeżeli Strona otrzymuje od drugiej Strony pisemne uwagi dotyczące proponowanego przepisu technicznego lub proponowanej procedury oceny zgodności:

(a) na wniosek drugiej Strony omawia pisemne uwagi z udziałem swojego właściwego organu regulacyjnego w terminie, w którym można je uwzględnić oraz

(b) udziela na piśmie odpowiedzi na uwagi nie później niż w dniu publikacji przepisu technicznego lub procedury oceny zgodności.

4. Każda ze Stron stara się publikować na stronie internetowej swoje odpowiedzi na uwagi otrzymane po powiadomieniu, o którym mowa w ust. 1, nie później niż w dniu publikacji przyjętego przepisu technicznego lub procedury oceny zgodności.

5. Każda ze Stron dostarcza na wniosek drugiej Strony informacje dotyczące celów, podstawy prawnej i powodów wprowadzenia wszelkich przepisów technicznych lub procedur oceny zgodności, które Strona przyjęła lub których przyjęcie proponuje.

6. Każda ze Stron zapewnia, aby przyjęte przez nią przepisy techniczne i procedury oceny zgodności były publikowane na stronie internetowej dostępnej bezpłatnie.

7. Każda ze Stron dostarcza informacje na temat przyjęcia i wejścia w życie przepisów technicznych lub procedur oceny zgodności oraz przyjętych tekstów końcowych poprzez addendum do pierwotnego powiadomienia skierowanego do WTO.

8. Każda ze Stron zapewnia rozsądny odstęp czasu między publikacją przepisów technicznych a ich wejściem w życie, aby dać przedsiębiorcom drugiej Strony czas na dostosowanie się. "Rozsądny odstęp czasu" oznacza okres co najmniej sześciu miesięcy, chyba że byłoby to nieskuteczne z perspektywy realizacji uzasadnionych zamierzonych celów.

9. Strona przychyla się do uzasadnionego wniosku drugiej Strony o przedłużenie okresu między przyjęciem przepisu technicznego a jego wejściem w życie, otrzymanego przed upływem okresu na zgłaszanie uwag określonego w ust. 1, z wyjątkiem sytuacji, gdy opóźnienie byłoby nieskuteczne z perspektywy realizacji uzasadnionych zamierzonych celów.

10. Każda ze Stron zapewnia, aby punkt informacyjny ustanowiony zgodnie z art. 10 porozumienia TBT udzielał informacji i odpowiedzi na rozsądne zapytania drugiej Strony lub zainteresowanych osób pochodzących z terytorium drugiej Strony na temat przyjętych przepisów technicznych i procedur oceny zgodności w jednym z języków urzędowych WTO.

Artykuł TBT.8:

Oznakowanie i etykietowanie

1. Przepisy techniczne Strony mogą zawierać lub poruszać wyłącznie wymogi dotyczące obowiązkowego oznakowania lub etykietowania. W takich przypadkach do tych przepisów technicznych zastosowanie mają zasady określone w art. 2.2 porozumienia TBT.

2. W przypadku gdy Strona wymaga obowiązkowego oznakowania lub etykietowania produktów, zastosowanie mają wszystkie następujące warunki:

(a) wymaga ona podawania tylko takich informacji, które są istotne dla konsumentów lub użytkowników produktu lub informacji, które wskazują na zgodność produktu z obowiązkowymi wymaganiami technicznymi;

(b) nie wymaga ona żadnego uprzedniego zatwierdzenia, żadnej uprzedniej rejestracji, certyfikacji oznakowań ani etykiet produktów ani wniesienia opłaty jako warunku wstępnego wprowadzenia do obrotu na swoim rynku produktów, które spełniają obowiązkowe wymagania techniczne, chyba że jest to niezbędne ze względu na uzasadniony cel;

(c) jeśli Strona wymaga stosowania przez przedsiębiorców niepowtarzalnego numeru identyfikacyjnego, niezwłocznie i w sposób niedyskryminacyjny wydaje taki numer przedsiębiorcom drugiej Strony;

(d) o ile informacje wymienione w ppkt (i), (ii) lub (iii) nie są wprowadzające w błąd, sprzeczne lub mylące w odniesieniu do informacji, których Strona dokonująca przywozu wymaga w odniesieniu do towarów, Strona dokonująca przywozu zezwala na:

(i) informacje w innych językach oprócz języka wymaganego na terytorium Strony dokonującej przywozu towarów;

(ii) uznane na poziomie międzynarodowym nazwy, piktogramy, symbole lub elementy graficzne oraz

(iii) informacje dodatkowe w stosunku do informacji wymaganych na terytorium Strony dokonującej przywozu towarów;

(e) zezwala ona, aby etykietowanie, w tym dodatkowe etykietowanie lub korekty etykietowania, odbywało się w składach celnych lub innych wyznaczonych miejscach w kraju przywozu jako alternatywa dla etykietowania w kraju pochodzenia, chyba że takie etykietowanie musi zostać wykonane przez zatwierdzone osoby ze względów zdrowotnych lub ze względów bezpieczeństwa publicznego; oraz

(f) o ile nie uzna, że mogłoby to podważać uzasadnione cele, stara się ona zezwalać na stosowanie etykiet nietrwałych lub dających się odłączyć, lub oznakowanie lub etykietowanie w dokumentacji towarzyszącej, a nie wymagać etykiet lub oznakowań fizycznie przymocowanych do produktu.

Artykuł TBT.9:

Współpraca w zakresie nadzoru rynku oraz bezpieczeństwa i zgodności produktów nieżywnościowych

1. Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie nadzoru rynku, zgodności i bezpieczeństwa produktów nieżywnościowych dla ułatwienia handlu oraz ochrony konsumentów i innych użytkowników, jak również znaczenie budowania wzajemnego zaufania w oparciu o wspólne informacje.

2. W celu zagwarantowania niezależnego i bezstronnego funkcjonowania nadzoru rynku Strony zapewniają:

(a) oddzielenie funkcji nadzoru rynku od funkcji oceny zgodności; oraz

(b) brak jakichkolwiek interesów, które mogłyby wpłynąć na bezstronność organów nadzoru rynku w prowadzeniu kontroli lub nadzoru nad przedsiębiorcami.

3. Strony współpracują i wymieniają się informacjami w dziedzinie bezpieczeństwa produktów nieżywnościowych i ich zgodności, co może obejmować w szczególności:

(a) działania i środki w zakresie nadzoru rynku i egzekwowania prawa;

(b) metody oceny ryzyka i testowania produktów;

(c) skoordynowane odzyskiwanie produktu lub inne podobne działania;

(d) kwestie naukowe, techniczne i regulacyjne w celu poprawy bezpieczeństwa i zgodności produktów nieżywnościowych;

(e) pojawiające się kwestie o istotnym znaczeniu dla zdrowia i bezpieczeństwa;

(f) działania związane z normalizacją;

(g) wymiany urzędników.

4. Rada Partnerstwa dokłada wszelkich starań, aby zawrzeć w załączniku TBT-XX- jak najszybciej, a najlepiej w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie niniejszej Umowy - porozumienie w sprawie regularnej wymiany informacji na temat bezpieczeństwa produktów nieżywnościowych i związanych z tym środków zapobiegawczych, ograniczających i naprawczych, prowadzonej między systemem wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach nieżywnościowych (RAPEX) lub jego następcą a bazą danych dotyczącą nadzoru rynku i bezpieczeństwa produktów, ustanowioną na mocy rozporządzenia w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów z 2005 r. (General Product Safety Regulations 2005), lub jej następcą.

W porozumieniu określa się warunki, zgodnie z którymi:

a) Unia ma przekazać Zjednoczonemu Królestwu dostęp do wybranych informacji z unijnego systemu ostrzegania RAPEX lub systemu będącego jego następcą w odniesieniu do produktów konsumpcyjnych, o których mowa w dyrektywie 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów;

b) Zjednoczone Królestwo ma przekazać Unii wybrane informacje ze swojej bazy danych dotyczące nadzoru rynku i bezpieczeństwa produktów, ustanowionej na mocy rozporządzenia w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów z 2005 r., lub z jej następcy; oraz

c) Strony mają się wzajemnie informować o wszelkich działaniach następczych i środkach wprowadzonych w odpowiedzi na wymieniane informacje.

5. Rada Partnerstwa może w w załączniku TBT-ZZ zawrzeć ustalenie w sprawie regularnej wymiany informacji, w tym drogą elektroniczną, dotyczących środków wprowadzonych w odniesieniu do niezgodnych z wymogami produktów nieżywnościowych, innych niż te, o których mowa w ust. 4.

6. Każda ze Stron wykorzystuje informacje uzyskane zgodnie z ust. 3, 4 i 5 wyłącznie w celu ochrony konsumentów, zdrowia, bezpieczeństwa lub środowiska.

7. Każda ze Stron traktuje informacje uzyskane zgodnie z ust. 3, 4 i 5 jako poufne.

8. W porozumieniu, o którym mowa w ust. 4 i 5, określa się rodzaj informacji podlegających wymianie, zasady wymiany i stosowanie przepisów dotyczących poufności i ochrony danych osobowych. Rada Partnerstwa jest uprawniona do przyjmowania decyzji mających na celu określenie lub zmianę ustaleń zawartych w załącznikach TBT-XX i TBT-ZZ.

9. Do celów niniejszego artykułu "nadzór rynku" oznacza działania i środki stosowane na podstawie procedur Strony przez organy nadzoru rynku i organy odpowiedzialne za egzekwowanie prawa, w tym działania i środki stosowane we współpracy z przedsiębiorcami, które służą umożliwieniu tej Stronie monitorowania bezpieczeństwa lub zgodności produktów z wymogami określonymi w jej przepisach ustawowych i wykonawczych, lub zajmowania się tą kwestią.

10. Każda ze Stron zapewnia, aby każdy środek, który jej organy nadzoru rynku lub organy odpowiedzialne za egzekwowanie prawa stosują z przyczyn związanych z niezgodnością z mającym zastosowaniem ustawodawstwem w celu wycofania z obrotu lub wycofania z używania bądź zakazania lub ograniczenia udostępniania na jej rynku produktu przywożonego z terytorium drugiej Strony, był proporcjonalny, zawierał dokładne określenie podstaw, na których jest oparty, oraz był niezwłocznie przekazywany odpowiedniemu przedsiębiorcy.

Artykuł TBT.10:

Dyskusje techniczne

1. Jeżeli jedna ze Stron uzna, że projekt przepisów technicznych lub procedury oceny zgodności drugiej Strony lub ich proponowana wersja mogą mieć znaczący wpływ na handel między Stronami, może wnioskować o przeprowadzenie dyskusji technicznych w tej sprawie. Wniosek jest kierowany do drugiej Strony na piśmie i określa się w nim:

(a) przedmiotowy środek;

(b) postanowienia niniejszego rozdziału lub załącznika do niniejszego rozdziału, do których odnoszą się obawy; oraz

(c) uzasadnienie wniosku, w tym opis obaw Strony wnioskującej o dyskusje w odniesieniu do danego środka.

2. Strona przekazuje swój wniosek punktowi kontaktowemu drugiej Strony wyznaczonemu zgodnie z art. TBT.12 [Punkty kontaktowe].

3. Na wniosek jednej ze Stron Strony spotykają się osobiście lub za pośrednictwem wideokonferencji lub telekonferencji w celu omówienia obaw zgłoszonych we wniosku w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku i dokładają starań, aby jak najszybciej rozwiązać tę kwestię. Jeżeli Strona wnioskująca o dyskusje uważa, że sprawa jest pilna, może zwrócić się o wyznaczenie spotkania w krótszym terminie. W takich przypadkach Strona odpowiadająca przychyla się do takiego wniosku.

Artykuł TBT.11:

Współpraca

1. Strony współpracują w dziedzinie przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności, gdy leży to w ich wspólnym interesie i pozostaje bez uszczerbku dla autonomii ich własnych odpowiednich procesów decyzyjnych i porządków prawnych. Specjalny Komitet Handlowy ds. Barier Technicznych w Handlu może wymieniać poglądy na temat działań w zakresie współpracy prowadzonych na podstawie niniejszego artykułu lub załączników do niniejszego rozdziału.

2. Do celów ust. 1 Strony starają się określić, opracować i promować działania w zakresie współpracy leżące we wspólnym interesie. Działania te mogą w szczególności dotyczyć:

(a) wymiany informacji, doświadczeń i danych związanych z przepisami technicznymi, normami i procedurami oceny zgodności;

(b) zapewnienia sprawnej interakcji i współpracy między ich odpowiednimi organami regulacyjnymi na szczeblu międzynarodowym, regionalnym lub krajowym;

(c) wymiany informacji, w miarę możliwości, na temat barier technicznych w handlu w kontekście umów i porozumień międzynarodowych, których jedna ze Stron lub obie Strony są stronami; oraz

(d) ustanowienia inicjatyw ułatwiających wymianę handlową lub udziału w nich.

3. Do celów niniejszego artykułu oraz postanowień dotyczących współpracy na mocy załączników do niniejszego rozdziału Komisja Europejska działa w imieniu Unii Europejskiej.

Artykuł TBT.12:

Punkty kontaktowe

1. Z chwilą wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy na potrzeby wykonania postanowień niniejszego rozdziału oraz przekazuje drugiej Stronie dane kontaktowe tego punktu wraz z informacjami dotyczącymi właściwych urzędników. Strony niezwłocznie powiadamiają się wzajemnie o wszelkich zmianach tych danych kontaktowych.

2. Punkt kontaktowy w rozsądnym terminie, a w miarę możliwości w ciągu 60 dni od daty otrzymania wniosku, przekazuje wszelkie informacje lub wyjaśnienia związane z wdrażaniem postanowień niniejszego rozdziału, o które wnioskuje punkt kontaktowy drugiej Strony.

Artykuł TBT.13:

Specjalny Komitet Handlowy ds. Barier Technicznych w Handlu

Specjalny Komitet Handlowy ds. Barier Technicznych w Handlu nadzoruje wdrażanie i funkcjonowanie niniejszego rozdziału i załączników do niego oraz niezwłocznie wyjaśnia i porusza w miarę możliwości wszelkie kwestie podniesione przez Stronę w związku z opracowywaniem, przyjmowaniem lub stosowaniem przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności na mocy niniejszego rozdziału lub porozumienia TBT.

Rozdział 5:

Ułatwienia celne i ułatwienia w handlu

Artykuł CUSTMS.1:

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest:

a) wzmocnienie współpracy między Stronami w dziedzinie ułatwień celnych i ułatwień w handlu oraz wspieranie lub utrzymanie, w stosownych przypadkach, odpowiednich poziomów zgodności ich przepisów i praktyk celnych w celu zapewnienia, aby odpowiednie przepisy i procedury, a także zdolność administracyjna odpowiednich organów administracyjnych spełniały cele promowania ułatwień w handlu przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej kontroli celnej i skutecznego egzekwowania przepisów celnych oraz związanych z handlem przepisów ustawowych i wykonawczych, właściwej ochrony bezpieczeństwa obywateli oraz przestrzegania zakazów i ograniczeń oraz interesów finansowych Stron;

b) wzmocnienie współpracy administracyjnej między Stronami w dziedzinie VAT i wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu należności związanych z podatkami i cłami;

c) zapewnienie, aby ustawodawstwo było niedyskryminujące, a procedury celne opierały się na stosowaniu nowoczesnych metod i skutecznej kontroli w celu zwalczania nadużyć i promowania legalnego handlu; oraz

d) zapewnienie, aby uzasadnione cele polityki publicznej, w tym w odniesieniu do bezpieczeństwa, ochrony i zwalczania nadużyć, nie były w żaden sposób zagrożone.

Artykuł CUSTMS.1a:

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału i ZAŁĄCZNIKA CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy] oraz Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych oraz Protokołu w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł stosuje się następujące definicje:

(a) "Porozumienie w sprawie inspekcji przedwysyłkowej" oznacza Porozumienie w sprawie inspekcji przedwysyłkowej zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

(b) "Konwencja dotycząca odprawy czasowej i konwencje stambulskie" oznaczają Konwencję celną dotyczącą karnetu ATA dla odprawy warunkowej towarów, sporządzoną w Brukseli dnia 6 grudnia 1961 r. oraz Konwencję stambulską dotyczącą odprawy czasowej sporządzoną dnia 26 czerwca 1990 r.;

(c) "Konwencja o wspólnej procedurze tranzytowej" oznacza konwencję z dnia 20 maja 1987 r. w sprawie wspólnej procedury tranzytowej;

(d) "Model danych celnych WCO" oznacza bibliotekę elementów danych i szablonów elektronicznych do celów wymiany danych biznesowych i zestawiania międzynarodowych norm dotyczących danych i informacji wykorzystywanych przy stosowaniu ułatwień regulacyjnych i środków kontroli w handlu światowym, publikowane okresowo przez Zespół Projektowy ds. Modelu Danych WCO;

(e) "przepisy prawa celnego" oznaczają wszelkie przepisy ustawowe i wykonawcze obowiązujące na terytorium Strony, regulujące wprowadzanie lub przywóz towarów, wyjazd lub wywóz towarów, tranzyt towarów oraz poddawanie towarów jakimkolwiek innym systemom lub procedurom celnym, łącznie ze środkami zakazu, ograniczenia i kontroli;

(f) "informacje" oznaczają wszelkie dane, dokumenty, obrazy, sprawozdania, komunikaty lub uwierzytelnioną kopię w dowolnym formacie, w tym w formie elektronicznej, niezależnie od tego, czy są przetwarzane lub analizowane;

(g) "osoba" oznacza każdą osobę zgodnie z definicją zawartą w tytule XVII [POZOSTAŁE POSTANOWIENIA] art. OTH.1 [Definicje] lit. m)⁽⁵ ;

(h) "ramy SAFE" oznaczają Ramy norm na rzecz zabezpieczenia i ułatwienia handlu światowego (SAFE), przyjęte na sesji Światowej Organizacji Celnej w Brukseli w czerwcu 2005 r. i okresowo aktualizowane; oraz

(i) "Porozumienie WTO o ułatwieniach w handlu" oznacza porozumienie o ułatwieniach w handlu załączone do Protokołu zmieniającego porozumienie WTO (decyzja z dnia 27 listopada 2014 r.).

Artykuł CUSTMS.2:

Współpraca celna

1. Właściwe organy Stron współpracują w sprawach celnych, aby wspierać osiągnięcie celów określonych w art. CUSTMS.1 [Cel], z uwzględnieniem zasobów ich odpowiednich organów. Do celów niniejszego tytułu [Handel towarami] stosuje się Konwencję o uproszczeniu formalności w obrocie towarowym z dnia 20 maja 1987 r.

2. Strony rozwijają współpracę w następujących obszarach:

(a) wymiana informacji na temat przepisów prawa celnego, wdrażania przepisów prawa celnego oraz procedur celnych, w szczególności w następujących dziedzinach:

(i) uproszczenie i modernizacja procedur celnych;

(ii) ułatwianie przemieszczania w ramach tranzytu i przeładunku;

(iii) stosunki ze środowiskiem biznesowym; oraz

(iv) bezpieczeństwo łańcucha dostaw i zarządzanie ryzykiem;

(b) współpraca w zakresie związanych z cłami aspektów zabezpieczenia i ułatwienia międzynarodowego łańcucha dostaw zgodnie z ramami SAFE;

(c) rozważenie opracowania wspólnych inicjatyw odnoszących się do procedur przywozowych, wywozowych i innych procedur celnych, w tym pomocy technicznej, jak również inicjatyw na rzecz zapewnienia skuteczności służb dla środowiska biznesu;

(d) wzmacnianie współpracy w dziedzinie ceł w organizacjach międzynarodowych, takich jak WTO i WCO, oraz wymiana informacji lub prowadzenie dyskusji w celu ustalenia, w miarę możliwości, wspólnych stanowisk w tych organizacjach międzynarodowych oraz w UNCTAD, EKG ONZ;

(e) dążenie do harmonizacji wymogów dotyczących danych w odniesieniu do procedur przywozowych, wywozowych i innych procedur celnych poprzez wdrożenie wspólnych norm i elementów danych zgodnie z Modelem danych celnych WCO;

(f) zacieśnienie współpracy w zakresie technik zarządzania ryzykiem, w tym wymiana najlepszych praktyk oraz, w stosownych przypadkach, informacji o ryzyku i wyników kontroli. W stosownych przypadkach Strony mogą również rozważyć wzajemne uznawanie technik zarządzania ryzykiem, norm i kontroli ryzyka oraz środków bezpieczeństwa stosowanych przez organy celne. Strony mogą również rozważyć, w stosownych przypadkach, opracowanie kompatybilnych kryteriów i norm ryzyka, środków kontroli i priorytetowych obszarów kontroli;

(g) ustanowienie wzajemnego uznawania programów upoważnionego przedsiębiorcy w celu zabezpieczenia i ułatwienia handlu;

(h) wspieranie współpracy między organami celnymi a innymi organami lub agencjami rządowymi w odniesieniu do programów upoważnionego przedsiębiorcy, którą można osiągnąć, między innymi, uzgadniając najwyższe normy, ułatwiając dostęp do korzyści i minimalizując zbędne powielanie działań;

(i) egzekwowanie praw własności intelektualnej przez organy celne, w tym wymiana informacji i najlepszych praktyk w operacjach celnych koncentrujących się w szczególności na egzekwowaniu praw własności intelektualnej;

(j) utrzymanie zgodnych procedur celnych, w stosownych przypadkach i w zakresie, w jakim jest to wykonalne, w tym stosowanie jednolitego dokumentu administracyjnego do celów zgłoszenia celnego; oraz

(k) wymiana - w stosownych przypadkach według uzgodnionych ustaleń - pewnych kategorii informacji celnych między organami celnymi Stron poprzez ustrukturyzowaną i powtarzającą się komunikację do celów poprawy zarządzania ryzykiem i skuteczności kontroli celnych, ukierunkowania działań na towary zagrożone pod względem poboru dochodów lub bezpieczeństwa i ochrony oraz ułatwiania legalnego handlu; wymiana taka może obejmować dane ze zgłoszeń wywozowych i przywozowych dotyczące handlu między Stronami, z możliwością zbadania - poprzez inicjatywy pilotażowe - utworzenia mechanizmów interoperacyjnych służących unikaniu powielania działań w ramach przedkładania takich informacji. Wymiany, o których mowa w tym punkcie, nie powodują uszczerbku dla wymian informacji, które mogą mieć miejsce między Stronami zgodnie z Protokołem o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych.

3. Bez uszczerbku dla innych form współpracy przewidzianych w niniejszej Umowie, organy celne Stron udzielają sobie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach objętych zakresem niniejszego rozdziału zgodnie z Protokołem o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych.

4. Wszelka wymiana informacji między Stronami na podstawie niniejszego rozdziału podlega odpowiednio postanowieniom dotyczącym poufności i ochrony informacji zawartym w art. 12 [Wymiana informacji i poufność] Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, jak również wszelkim wymogom w zakresie poufności określonym w prawodawstwie Stron.

Artykuł CUSTMS.3:

Przepisy i procedury celne oraz inne przepisy i procedury związane z handlem

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej przepisy i procedury celne:

(a) były zgodne z międzynarodowymi instrumentami i normami mającymi zastosowanie w dziedzinie ceł i handlu, w tym z Porozumieniem WTO o ułatwieniach w handlu, istotnymi elementami zmienionej konwencji z Kioto dotyczącej uproszczenia i harmonizacji postępowania celnego, Międzynarodową konwencją w sprawie zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów, a także ramami SAFE oraz Modelem danych celnych WCO;

(b) zapewniały ochronę i ułatwienie legalnego handlu z uwzględnieniem ewolucji praktyk handlowych poprzez skuteczne egzekwowanie, w tym w przypadku zaistnienia naruszenia jej przepisów ustawowych i wykonawczych, uchylania się od obowiązku celnego i przemytu, a także poprzez zapewnienie zgodności z wymogami prawnymi;

(c) opierały się na proporcjonalnych i niedyskryminujących przepisach, nie powodowały zbędnych obciążeń dla przedsiębiorców, zapewniały dalsze ułatwienia dla przedsiębiorców w dużym stopniu przestrzegających przepisów, w tym preferencyjne traktowanie w odniesieniu do kontroli celnych przed zwolnieniem towarów, a także zapewniały zabezpieczenia przed nadużyciami i nielegalnymi lub szkodliwymi działaniami przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony i bezpieczeństwa obywateli i przestrzeganiu zakazów i ograniczeń oraz poszanowaniu interesów finansowych Stron oraz

(d) zawierały zasady zapewniające proporcjonalność i niedyskryminujący charakter wszelkich sankcji nałożonych za naruszenie przepisów celnych lub wymogów proceduralnych i zapewniające brak nieuzasadnionych opóźnień wynikających z nałożenia takich sankcji.

Każda ze Stron powinna okresowo dokonywać przeglądu swoich przepisów i procedur celnych. Procedury celne powinny być również stosowane w sposób przewidywalny, spójny i przejrzysty.

2. W celu usprawnienia metod pracy oraz zapewnienia niedyskryminacji, przejrzystości, efektywności, praworządności i rozliczalności działań każda ze Stron:

(a) w miarę możliwości upraszcza i weryfikuje wymogi i formalności w celu zapewnienia szybkiego zwolnienia i odprawy towarów;

(b) działa na rzecz dalszego uproszczenia i standaryzacji danych i dokumentacji wymaganych przez organy celne i inne agencje; oraz

(c) promuje koordynację między wszystkimi agencjami granicznymi, zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i transgranicznym, w celu ułatwienia procesów przekraczania granic i wzmocnienia kontroli, w miarę możliwości i w stosownych przypadkach z uwzględnieniem wspólnych kontroli granicznych.

Artykuł CUSTMS.4:

Zwolnienie towarów

1. Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje procedury celne, które:

a) przewidują szybkie zwalnianie towarów w terminie nie dłuższym, niż jest to konieczne do zapewnienia zgodności z jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi;

b) przewidują wcześniejsze elektroniczne składanie i przetwarzanie dokumentacji oraz wszelkich innych wymaganych informacji przed przybyciem towarów, aby umożliwić niezwłoczne zwolnienie towarów z chwilą przybycia, jeżeli w wyniku analizy ryzyka nie stwierdzono ryzyka lub jeżeli nie ma kontroli losowych lub innych kontroli do przeprowadzenia;

c) przewidują możliwość, w stosownych przypadkach i jeżeli spełnione są niezbędne warunki, zwolnienia towarów do swobodnego obrotu w pierwszym punkcie przybycia; oraz

d) umożliwiają zwolnienie towarów przed ostatecznym ustaleniem ceł, podatków, opłat i należności, jeżeli ustalenia tego nie dokonano przed przybyciem, z chwilą przybycia lub możliwie szybko po przybyciu i pod warunkiem spełnienia wszystkich innych wymogów regulacyjnych.

2. Warunkiem takiego zwolnienia może być stosowany przez każdą ze Stron wymóg złożenia gwarancji na kwotę jeszcze nieokreśloną w formie poręczenia, depozytu lub innego odpowiedniego instrumentu przewidzianego w jej przepisach ustawowych i wykonawczych. Kwota takiej gwarancji nie będzie wyższa od kwoty, której uiszczenia Strona wymaga z tytułu należności celnych, podatków, opłat i należności za towary objęte gwarancją. Gwarancja zostaje zwolniona, gdy nie jest już wymagana.

3. Strony zapewniają, aby organy celne i inne organy odpowiedzialne za kontrole graniczne oraz procedury dotyczące przywozu, wywozu i tranzytu towarów współpracowały ze sobą i koordynowały swoje działania w celu ułatwienia handlu i przyspieszenia zwalniania towarów.

Artykuł CUSTMS.5:

Uproszczone procedury celne

1. Każda ze Stron podejmuje działania na rzecz uproszczenia wymogów i formalności dotyczących procedur celnych w celu skrócenia czasu potrzebnego na ich spełnienie i obniżenia związanych z nimi kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa handlowe lub podmioty gospodarcze, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa.

2. Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje środki umożliwiające przedsiębiorstwom handlowym lub podmiotom gospodarczym spełniającym kryteria określone w przepisach ustawowych i wykonawczych korzystanie z dalszego uproszczenia procedur celnych. Takie środki mogą obejmować między innymi:

(a) zgłoszenia celne zawierające ograniczony zestaw danych lub dokumentów potwierdzających;

(b) okresowe zgłoszenia celne w celu określenia i zapłaty należności celnych i podatków obejmujących wielokrotny przywóz w danym okresie, po zwolnieniu przywożonych towarów;

(c) samoobsługę celną w zakresie obliczania należności celnych i podatków oraz odroczenie ich płatności do czasu zwolnienia przywożonych towarów; oraz

(d) korzystanie z zabezpieczenia w obniżonej wysokości lub zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia.

3. W przypadku gdy Strona zdecyduje się na przyjęcie jednego z tych środków, oferuje ona - w zakresie, w jakim uzna to za stosowne i wykonalne, oraz zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi - te uproszczenia wszystkim przedsiębiorstwom handlowym, które spełniają odpowiednie kryteria.

Artykuł CUSTMS.6:

Tranzyt i przeładunek

1. Do celów art. GOODS.4a [Swoboda tranzytu] ma zastosowanie Konwencja o wspólnej procedurze tranzytowej.

2. Każda ze Stron zapewnia ułatwienie i skuteczną kontrolę operacji przeładunku i tranzytu przez ich odpowiednie terytoria.

3. Każda ze Stron promuje i wdraża regionalne ustalenia tranzytowe w celu ułatwienia handlu zgodnie z Konwencją o wspólnej procedurze tranzytowej.

4. Każda ze Stron zapewnia współpracę i koordynację pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi organami i agencjami na ich odpowiednich terytoriach, tak by ułatwić ruch tranzytowy.

5. Każda ze Stron zezwala na przemieszczanie towarów przeznaczonych do przywozu na jej terytorium pod kontrolą celną z urzędu celnego wprowadzenia do innego urzędu celnego na jej terytorium, z którego towary zostałyby zwolnione lub odprawione.

Artykuł CUSTMS.7:

Zarządzanie ryzykiem

1. Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje system zarządzania ryzykiem w zakresie kontroli celnych w celu ograniczenia prawdopodobieństwa i skutków zdarzenia, które uniemożliwiłoby prawidłowe stosowanie przepisów prawa celnego, zagroziłoby interesom finansowym Stron lub stanowiłoby zagrożenie dla bezpieczeństwa i ochrony Stron i ich mieszkańców, zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, środowiska lub konsumentów.

2. Kontrole celne, inne niż kontrole losowe, opierają się głównie na analizie ryzyka przeprowadzanej z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych.

3. Każda ze Stron projektuje i stosuje system zarządzania ryzykiem w sposób zapewniający uniknięcie arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji lub ukrytych ograniczeń w handlu międzynarodowym.

4. Każda ze Stron ukierunkowuje kontrole celne i inne odpowiednie kontrole graniczne na przesyłki wysokiego ryzyka i przyspiesza zwalnianie przesyłek niskiego ryzyka. Każda ze Stron może również wyrywkowo wybierać przesyłki do takich kontroli w ramach swojego systemu zarządzania ryzykiem.

5. Każda ze Stron będzie zarządzała ryzykiem w oparciu o ocenę ryzyka według właściwych kryteriów selektywności.

Artykuł CUSTMS.8:

Audyt po odprawie celnej

1. Aby usprawnić procedurę zwolnienia towarów, każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje audyt po odprawie celnej w celu zapewnienia zgodności z przepisami ustawowymi i wykonawczymi odnoszącymi się do ceł oraz z innymi powiązanymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

2. Każda Strona wybiera osoby lub przesyłki do audytów po odprawie celnej w oparciu o analizę ryzyka, która może obejmować wykorzystywanie właściwych kryteriów selektywności. Każda ze Stron prowadzi audyty po odprawie celnej w przejrzysty sposób. W przypadku objęcia osoby procedurą audytu i otrzymania ostatecznych wyników Strona niezwłocznie powiadomi o wynikach osobę, której dokumenty poddano audytowi, informując ją przy tym o jej prawach i obowiązkach oraz uzasadniając wyniki.

3. Informacje uzyskane w ramach audytów po odprawie celnej mogą być wykorzystane w dalszych postępowaniach administracyjnych lub sądowych.

4. Tam, gdzie jest to możliwe, Strony wykorzystują wyniki audytu po odprawie celnej do celów zarządzania ryzykiem.

Artykuł CUSTMS.9:

Upoważnieni przedsiębiorcy

1. Każda ze Stron utrzymuje program partnerstwa dla przedsiębiorców, którzy spełniają kryteria określone w załączniku CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy].

2. Strony uznają swoje odpowiednie programy upoważnionych przedsiębiorców zgodnie z załącznikiem CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy].

Artykuł CUSTMS.10:

Publikowanie i dostępność informacji

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej przepisy prawa celnego i inne przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące handlu, jak również ogólne procedury administracyjne i istotne informacje ogólnego zastosowania związane z handlem były publikowane i natychmiast dostępne dla każdej zainteresowanej osoby w łatwo dostępny sposób, w tym - w stosownych przypadkach - za pośrednictwem internetu.

2. Każda ze Stron niezwłocznie publikuje nowe przepisy i ogólne procedury dotyczące kwestii ułatwień celnych i ułatwień w handlu możliwie jak najwcześniej przed ich wejściem w życie oraz niezwłocznie publikuje wszelkie zmiany i wykładnię takich przepisów i procedur. Publikacja taka obejmuje:

(a) odpowiednie zawiadomienia o charakterze administracyjnym;

(b) procedury przywozowe, wywozowe i tranzytowe (w tym procedury obowiązujące w portach, portach lotniczych i innych punktach wprowadzenia) oraz wymagane formularze i dokumenty;

(c) stosowane stawki celne i wszelkiego rodzaju podatków od przywozu lub wywozu bądź nakładanych w związku z przywozem lub wywozem;

(d) opłaty i należności nakładane przez organy administracji publicznej lub na rzecz tych organów w związku z przywozem, wywozem lub tranzytem;

(e) przepisy dotyczące klasyfikacji lub wyceny produktów do celów celnych;

(f) przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne o zasięgu ogólnym dotyczące reguł pochodzenia;

(g) ograniczenia lub zakazy przywozowe, wywozowe lub tranzytowe;

(h) przepisy dotyczące kar za niedopełnienie formalności przywozowych, wywozowych lub tranzytowych;

(i) procedury odwoławcze;

(j) umowy lub części umów zawartych z dowolnym krajem lub krajami odnoszące się do przywozu, wywozu lub tranzytu;

(k) procedury dotyczące zarządzania kontyngentami taryfowymi;

(l) godziny pracy i procedury operacyjne urzędów celnych w portach i na przejściach granicznych oraz

(m) punkty kontaktowe, do których kieruje się zapytania.

3. Każda ze Stron zapewnia rozsądny odstęp między publikacją nowych lub zmienionych przepisów i procedur oraz informacją o należnościach i opłatach a ich wejściem w życie.

4. Każda ze Stron udostępnia za pośrednictwem internetu następujące informacje:

(a) opis procedur przywozu, wywozu i tranzytu, w tym procedur odwoławczych, informujący o praktycznych krokach niezbędnych do przywozu i wywozu oraz tranzytu;

(b) formularze i dokumenty wymagane w przypadku przywozu na terytorium danej Strony, wywozu z tego terytorium lub tranzytu przez to terytorium; oraz

(c) dane kontaktowe punktów informacyjnych.

Każda ze Stron zapewnia aktualizację opisów, formularzy, dokumentów i informacji, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c).

5. Każda ze Stron ustanawia lub utrzymuje co najmniej jeden punkt informacyjny w celu udzielenia w rozsądnym terminie odpowiedzi na zapytania rządów, przedsiębiorstw handlowych i innych zainteresowanych stron dotyczące ceł i innych kwestii związanych z handlem. Strony nie wymagają uiszczenia opłaty za udzielenie odpowiedzi na zapytania.

Artykuł CUSTMS.11:

Interpretacje indywidualne

1. Każda ze Stron za pośrednictwem swoich organów celnych wydaje interpretacje indywidualne przyszłych na wniosek przedsiębiorców, określając traktowanie, jakie należy przyznać danym towarom. Takie interpretacje wydawane są na piśmie lub w formie elektronicznej w określonym czasie i zawierają wszelkie niezbędne informacje zgodnie z przepisami Strony wydającej.

2. Interpretacje indywidualne są ważne przez okres co najmniej trzech lat od dnia rozpoczęcia ich ważności, chyba że interpretacja przestaje być zgodna z prawem lub zmieniły się fakty lub okoliczności, na których opiera się pierwotna interpretacja.

3. Strona może odmówić wydania interpretacji indywidualnej, jeżeli kwestia poruszona we wniosku podlega kontroli administracyjnej lub sądowej lub jeżeli wniosek nie odnosi się do zamierzonego wykorzystania interpretacji indywidualnej lub zamierzonego zastosowania procedury celnej. Jeżeli Strona odmawia wydania interpretacji indywidualnej, bezzwłocznie zawiadomi o tym na piśmie wnioskodawcę, podając ważne fakty oraz uzasadnienie takiej decyzji.

4. Każda ze Stron publikuje co najmniej:

(a) wymogi dotyczące stosowania interpretacji indywidualnej, w tym informacje, które należy dostarczyć i format, w jakim mają być dostarczone;

(b) termin wydawania interpretacji indywidualnej oraz

(c) okres obowiązywania interpretacji indywidualnej.

5. Jeżeli Strona uchyla, zmienia lub unieważnia interpretację indywidualną, przekaże wnioskodawcy pisemne powiadomienie, podając ważne fakty oraz uzasadnienie takiej decyzji. Strona uchyla, zmienia lub unieważnia interpretacje indywidualne z mocą wsteczną wówczas, gdy interpretacja została wydana na podstawie niepełnych, nieprawidłowych, fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji.

6. Wydana przez Stronę interpretacja indywidualna będzie wiążąca dla tej Strony w odniesieniu do wnioskodawcy, który wystąpił o jej wydanie. Strona może postanowić, że interpretacja indywidualna jest wiążąca dla wnioskodawcy.

7. Każda ze Stron na pisemny wniosek zainteresowanego zapewnia kontrolę interpretacji indywidualnej lub decyzji o jej zmianie, cofnięciu lub unieważnieniu.

8. Każda ze Stron podaje do wiadomości publicznej informacje dotyczące interpretacji indywidualnych, uwzględniając potrzebę ochrony informacji osobowych i poufnych informacji handlowych.

9. Interpretacje indywidualne są wydawane w odniesieniu do:

a) klasyfikacji taryfowej towarów;

b) pochodzenia towarów oraz

c) wszelkich innych kwestii uzgodnionych przez Strony.

Artykuł CUSTMS.12:

Agenci celni

Przepisy i procedury celne Strony nie mogą przewidywać wymogu obowiązkowego korzystania z agentów celnych lub innych pośredników. Każda ze Stron publikuje swoje środki dotyczące korzystania z usług agentów celnych. Każda ze Stron stosuje przejrzyste, niedyskryminujące i proporcjonalne zasady przy ewentualnym udzielaniu zezwoleń agentom celnym.

Artykuł CUSTMS.13:

Inspekcje przedwysyłkowe

Strona nie wymaga obowiązkowego przeprowadzania inspekcji przedwysyłkowych zdefiniowanych w Porozumieniu WTO w sprawie inspekcji przedwysyłkowej ani żadnych innych inspekcji dokonywanych przez przedsiębiorstwa prywatne w miejscu przeznaczenia przed odprawą celną.

Artykuł CUSTMS.14:

Kontrola i odwołanie

1. Każda ze Stron zapewnia skuteczne, szybkie, niedyskryminacyjne i łatwo dostępne procedury, które gwarantują prawo do odwołania od działań administracyjnych, interpretacji i decyzji organów celnych lub innych właściwych organów mających wpływ na przywóz lub wywóz towarów albo tranzyt towarów.

2. Procedury, o których mowa w ust. 1, obejmują:

(a) odwołanie na drodze administracyjnej do organu administracyjnego szczebla wyższego niż urzędnik lub urząd, który wydał decyzję, lub organu niezależnego od takiego urzędnika lub urzędu lub rewizję przez takiego urzędnika lub urząd oraz

(b) odwołanie się od decyzji lub jej rewizja na drodze sądowej.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby w przypadku gdy decyzja w sprawie odwołania lub kontroli na mocy ust. 2 lit. a) nie została wydana w terminie przewidzianym w jej przepisach ustawowych i wykonawczych lub bez zbędnej zwłoki, strona powodowa miała prawo do dalszego odwołania się lub kontroli na drodze administracyjnej lub sądowej lub do jakiegokolwiek innego środka odwoławczego przed organem sądowym zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi danej Strony.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby strona powodowa otrzymała uzasadnienie decyzji administracyjnej, co ma umożliwić stronie powodowej skorzystanie w razie potrzeby z procedur odwoławczych lub kontroli sądowej.

Artykuł CUSTMS.15:

Relacje ze środowiskiem biznesu

1. Każda ze Stron przeprowadza w odpowiednim terminie regularne konsultacje z przedstawicielami handlu na temat wniosków legislacyjnych i ogólnych procedur dotyczących kwestii ułatwień celnych i ułatwień w handlu. W tym celu każda ze Stron przeprowadza odpowiednie konsultacje między organami administracji a środowiskiem biznesu.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby jej odpowiednie cła i związane z nimi wymogi oraz procedury zaspokajały w dalszym ciągu potrzeby środowiska handlowego, były zgodne z najlepszymi praktykami i w jak najmniejszym stopniu ograniczały wymianę handlową.

Artykuł CUSTMS.16:

Odprawa czasowa

1. Do celów niniejszego artykułu "odprawa czasowa" oznacza procedurę celną, w ramach której określone towary, łącznie ze środkami transportu, mogą być przywiezione na obszar celny z warunkowym zwolnieniem od należności przywozowych i podatków oraz bez zastosowania wobec nich zakazów lub ograniczeń przywozowych o charakterze gospodarczym, pod warunkiem że towary te przywozi się w określonym celu i są one przeznaczone do powrotnego wywozu w określonym czasie bez poddawania ich jakimkolwiek zmianom, z wyjątkiem zwykłych ubytków spowodowanych użytkowaniem tych towarów.

2. Każda ze Stron udziela odprawy czasowej z całkowitym warunkowym zwolnieniem od należności przywozowych i podatków oraz bez stosowania zakazów lub ograniczeń przywozowych mających charakter gospodarczy, przewidzianych w jej przepisach ustawowych i wykonawczych, w odniesieniu do następujących kategorii towarów:

(a) towary przeznaczone do wystawiania albo wykorzystania na wystawach, targach, kongresach lub podobnych imprezach (towary przeznaczone do wystawiania albo wykorzystania na imprezach; towary przeznaczone do wykorzystania w związku z wystawieniem produktów zagranicznych na imprezie; wyposażenie, łącznie z wyposażeniem do tłumaczenia ustnego, aparatura nagrywająca dźwięk i obraz, filmy o charakterze wychowawczym, naukowym lub kulturalnym, przeznaczone do wykorzystania na międzynarodowych zgromadzeniach, konferencjach lub kongresach); wyroby uzyskane przypadkowo podczas imprezy ubocznie z towarów przywiezionych czasowo, będące wynikiem zademonstrowania wystawianego urządzenia lub aparatury;

(b) wyposażenie zawodowe (wyposażenie dla prasy albo do nadawania programów radiowych lub telewizyjnych, które jest potrzebne przedstawicielom prasy albo organizacji radiowych lub telewizyjnych udającym się na terytorium innego kraju w celu relacjonowania czy też nadania lub nagrania materiału dla określonych programów; wyposażenie kinematograficzne potrzebne osobie udającej się na terytorium innego kraju w celu zrealizowania określonego filmu lub filmów; każde inne wyposażenie potrzebne do wykonywania zajęcia zarobkowego, prac rzemieślniczych lub zawodu osobie udającej się na terytorium innego kraju w celu wykonania określonego zadania, o ile nie ma być wykorzystane do produkcji na skalę przemysłową lub do pakowania towarów albo też (z wyjątkiem narzędzi ręcznych) do eksploatacji bogactw naturalnych, budowy, naprawy lub konserwacji konstrukcji budowlanych czy też do wykonywania robót ziemnych i realizacji podobnych projektów; aparatura pomocnicza do wyposażenia wymienionego powyżej oraz akcesoria do tego wyposażenia); części składowe przywiezione w celu naprawy wyposażenia zawodowego odprawionego czasowo;

(c) towary przywożone w związku z operacją handlową, których przywóz sam w sobie nie stanowi operacji handlowej (opakowania, które są przywożone pełne, które są przywożone w celu powrotnego wywozu jako puste lub pełne lub które są przywożone puste w celu powrotnego wywozu jako pełne; załadowane lub niezaładowane towarami kontenery, jak również części i wyposażenie kontenerów odprawionych czasowo, które są przywożone wraz z kontenerem w celu powrotnego wywozu oddzielnie lub wraz z innym kontenerem, bądź są przywożone oddzielnie w celu powrotnego wywozu z kontenerem oraz części zamienne przywożone w celu naprawy kontenerów, którym udzielono odprawy czasowej; palety; próbki; filmy reklamowe; inne towary przywożone w związku z operacją handlową);

(d) towary przywożone w związku z operacją produkcyjną (matryce, klisze drukarskie, ryciny, formy, rysunki, plany, modele i inne podobne artykuły; przyrządy do pomiarów, kontroli i sprawdzania oraz inne podobne artykuły; specjalne narzędzia i przyrządy przywożone w celu wykorzystania podczas operacji produkcyjnej); zastępcze środki produkcji (przyrządy, aparatura i maszyny udostępniane klientowi przez dostawcę lub naprawiającego w związku z oczekiwaniem na dostawę lub naprawę podobnych towarów);

(e) towary przywożone wyłącznie w celach oświatowych, naukowych lub kulturalnych (wyposażenie naukowe, materiały pedagogiczne, materiały o charakterze socjalnym dla marynarzy oraz wszelkie inne towary przywożone w związku z działalnością oświatową, naukową lub kulturalną); części zapasowe do wyposażenia naukowego i materiału pedagogicznego, któremu udzielono odprawy czasowej; narzędzia specjalnie przeznaczone do konserwacji, sprawdzania, dokonywania pomiarów lub naprawy takiego wyposażenia;

(f) przedmioty osobistego użytku (wszystkie przedmioty, nowe lub używane, których podróżny może potrzebować z uzasadnionych powodów do osobistego użytku podczas podróży, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności podróży, ale wyłączając wszelkie towary przywożone w celach handlowych); towary przywożone w celach sportowych (sprzęt sportowy i inne przedmioty do wykorzystania przez podróżnych w zawodach sportowych lub pokazach albo też do treningu na obszarze odprawy czasowej);

(g) materiały reklamujące turystykę (towary przywożone w celu zachęcania ludności do odwiedzania obcego kraju, w szczególności w celu brania udziału w spotkaniach lub manifestacjach o charakterze kulturalnym, religijnym, turystycznym, sportowym lub zawodowym);

(h) towary przywożone w celach humanitarnych (sprzęt medyczny, chirurgiczny i laboratoryjny oraz przesyłki towarów z pomocą, takie jak pojazdy i inne środki transportu, koce, namioty, domy z prefabrykatów lub inne towary pierwszej potrzeby, wysyłane jako pomoc dla dotkniętych klęską żywiołową lub podobnymi katastrofami) oraz

(i) zwierzęta przywożone w określonych celach (ujeżdżanie, trening, reprodukcja, podkuwanie lub ważenie, leczenie weterynaryjne, przeprowadzenie prób (mając na przykład na względzie kupno), udział w imprezach o charakterze publicznym, wystawach, konkursach, zawodach lub pokazach, udział w spektaklach (zwierzęta utrzymywane w cyrku itp.), wyjazdy o charakterze turystycznym (włącznie ze zwierzętami domowymi podróżnych), wykonywanie określonych zadań (psy lub konie policyjne, psy do poszukiwań, psy przewodnicy itp.), akcje ratunkowe, okresowe pędzenie bydła lub wypas, wykonywanie pracy lub transportu, wykorzystanie do celów medycznych (dostarczanie jadu węży itp.).

3. Każda ze Stron, na potrzeby odprawy czasowej towarów, o których mowa w ust. 2, niezależnie od ich pochodzenia, przyjmuje karnety ATA i konwencje stambulskie wydane na terytorium drugiej Strony, zatwierdzone tam i gwarantowane przez stowarzyszenie należące do międzynarodowego łańcucha gwarancji, poświadczone przez właściwe organy i ważne na obszarze celnym Strony dokonującej przywozu.

Artykuł CUSTMS

17. Pojedynczy punkt kontaktowy

Strony dążą do ustanowienia pojedynczego punktu kontaktowego, umożliwiającego przedsiębiorstwom handlowym składanie dokumentów lub wymaganych danych dla uczestniczących organów lub służb w związku z przywozem, wywozem lub tranzytem towarów za pośrednictwem jednego punktu wprowadzenia.

Artykuł CUSTMS

18. Ułatwienie ruchu ro-ro

1. Ze względu na dużą liczbę przepraw morskich, w szczególności duże natężenie ruchu ro-ro między obszarami celnymi Stron, Strony postanawiają współpracować w celu ułatwienia takiego ruchu, jak również innych alternatywnych rodzajów ruchu.

2. Strony uznają:

(a) prawo każdej ze Stron do przyjmowania w ramach ich odpowiednich ram prawnych formalności i procedur celnych ułatwiających handel w odniesieniu do ruchu między Stronami; oraz

(b) prawo portów, organów portowych i operatorów portowych do działania, w ramach porządków prawnych odpowiednich Stron, zgodnie ze swoimi zasadami oraz modelami operacyjnymi i biznesowymi.

3. W tym celu Strony:

a) przyjmują lub utrzymują procedury umożliwiające przedstawienie dokumentacji przywozowej oraz innych wymaganych informacji, w tym manifestów, w celu zapoczątkowania procedury przed przybyciem towarów, mając na uwadze szybsze zwolnienie towarów po ich przybyciu; oraz

b) zobowiązują się ułatwić przedsiębiorstwom korzystanie z procedury tranzytowej, w tym z uproszczeń procedury tranzytowej przewidzianych w Konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej.

4. Strony zgodnie postanawiają wspierać współpracę między swoimi organami celnymi w odniesieniu do dwustronnych tras morskich oraz prowadzić wymianę informacji na temat funkcjonowania portów obsługujących ruch między Stronami oraz na temat mających zastosowanie przepisów i procedur. Będą podawać do wiadomości publicznej informacje na temat wprowadzonych przez nie środków i procesów ustanowionych przez porty w celu ułatwienia takiego ruchu oraz propagować wśród przedsiębiorstw wiedzę w tym zakresie.

Artykuł CUSTMS.19:

Współpraca administracyjna w zakresie VAT i wzajemna pomoc przy odzyskiwaniu podatków i ceł

Właściwe organy Stron współpracują ze sobą w celu zapewnienia przestrzegania przepisów dotyczących VAT oraz odzyskiwania wierzytelności dotyczących podatków i ceł zgodnie z Protokołem o współpracy administracyjnej oraz zwalczaniu oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz o wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł.

Artykuł CUSTMS.

20: Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia

1. Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia:

a) przeprowadza regularne konsultacje; oraz

b) w odniesieniu do przeglądu postanowień załącznika CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy]:

(i) wspólnie zatwierdza uczestników programów w celu określenia mocnych i słabych stron we wdrażaniu załącznika CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy]; oraz

(ii) wymienia poglądy na temat danych, które mają być wymieniane, oraz traktowania przedsiębiorców.

2. Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Celnej i Reguł Pochodzenia może przyjmować decyzje lub zalecenia:

a) dotyczące wymiany informacji celnych, wzajemnego uznawania technik zarządzania ryzykiem, norm i kontroli ryzyka, środków bezpieczeństwa stosowanych przez organy celne, interpretacji indywidualnych, wspólnego podejścia do ustalania wartości celnej oraz dotyczące innych kwestii związanych z wykonaniem postanowień niniejszego rozdziału;

b) dotyczące zasad automatycznej wymiany informacji, o której mowa w art. 10 [Automatyczna wymiana informacji] Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, oraz dotyczące innych kwestii związanych z wykonaniem tego Protokołu;

c) dotyczące wszelkich kwestii związanych z wykonaniem załącznika CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy]; oraz

d) dotyczące procedur konsultacji ustanowionych w art. ORIG.26 [Odmowa preferencyjnego traktowania taryfowego] we wszelkich kwestiach technicznych lub administracyjnych związanych z wdrażaniem rozdziału 2 [Reguły pochodzenia] niniejszego tytułu, w tym w sprawie uwag interpretacyjnych mających na celu zapewnienie jednolitego zarządzania regułami pochodzenia.

Artykuł CUSTMS.21:

Zmiany

1. Rada Partnerstwa może zmienić:

a) załącznik CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy, Protokół o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych] oraz wykaz towarów określony w CUSTMS.16 [Odprawa czasowa] ust. 2; oraz

b) Protokół w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł.

2. Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Administracyjnej w dziedzinie VAT oraz Odzyskiwania Podatków i Ceł może zmienić wartość, o której mowa w art. 33 ust. 4 Protokołu w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł.

TYTUŁ II:

USŁUGI I INWESTYCJE

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł SERVIN.1.1:

Cel i zakres

1. Strony potwierdzają swoje zobowiązanie do stworzenia klimatu sprzyjającego rozwojowi handlu i inwestycji między nimi.

2. Strony potwierdzają prawo do wprowadzania regulacji na swoich terytoriach w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki, takich jak: ochrona zdrowia publicznego; usługi społeczne; edukacja publiczna; bezpieczeństwo; środowisko, w tym zmiana klimatu; moralność publiczna; ochrona socjalna lub ochrona konsumentów; prywatność i ochrona danych lub promowanie i ochrona różnorodności kulturowej.

3. Niniejszy tytuł nie ma zastosowania do środków odnoszących się do osób fizycznych Strony starających się o dostęp do rynku pracy drugiej Strony ani do środków dotyczących narodowości lub obywatelstwa, stałego pobytu czy też stałego zatrudnienia.

4. Niniejszy tytuł nie uniemożliwia Stronie stosowania środków regulujących wjazd lub pobyt czasowy osób fizycznych na jej terytorium, w tym środków niezbędnych do ochrony integralności granic i zapewnienia zorganizowanego przemieszczania się osób fizycznych przez jej granice, pod warunkiem że środki takie nie są stosowane w sposób niweczący lub naruszający korzyści przypadające drugiej Stronie na mocy postanowień niniejszego tytułu. Sam fakt wymagania wizy od osób fizycznych pochodzących tylko z niektórych państw nie jest uznawany za niweczący lub naruszający korzyści wynikające z niniejszego Tytułu.

5. Niniejszy tytuł ten nie ma zastosowania do:

(a) przewozów lotniczych lub powiązanych usług wspierających przewozy lotnicze⁽⁶ , innych niż:

(i) usługi w zakresie naprawy i obsługi technicznej statków powietrznych;

(ii) usługi komputerowego systemu rezerwacji;

(iii) obsługa naziemna

(iv) następujące usługi świadczone z wykorzystaniem załogowych statków powietrznych, z zastrzeżeniem zgodności z odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron dotyczącymi dopuszczania statków powietrznych na ich terytorium, opuszczania przez nie terytorium i prowadzenia działalności w jego obrębie: gaszenie pożarów z powietrza; loty szkoleniowe; opryski; dokonywanie pomiarów; tworzenie map; fotografowanie; oraz inne wykonywane z powietrza usługi rolnicze, przemysłowe i inspekcyjne; oraz

(v) sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego;

(b) usług audiowizualnych

(c) krajowego kabotażu morskiego⁽⁷ ; oraz

(d) transport wodny śródlądowy.

6. Tytuł ten nie ma zastosowania do żadnego środka Strony w odniesieniu do zamówień publicznych na towary lub usługi zakupione do celów rządowych, a nie w celu komercyjnej odsprzedaży lub w celu wykorzystania w dostarczaniu towarów lub świadczeniu usług w sprzedaży komercyjnej, niezależnie od tego, czy zamówienie to jest "zamówieniem objętym niniejszą Umową" w rozumieniu art. PPROC.2 [Włączenie niektórych postanowień GPA i zamówień objętych niniejszą Umową].

7. Z wyłączeniem art. SERVIN.2.6 [Wymogi dotyczące wyników] niniejszy tytuł nie ma zastosowania do subsydiów lub dotacji udzielanych przez Strony, w tym pożyczek, gwarancji i ubezpieczeń wspieranych przez rząd.

Artykuł SERVIN.1.2:

Definicje

Na użytek niniejszego tytułu:

(a) "działania prowadzone w ramach wykonywania władzy publicznej" oznaczają działania, w tym świadczone usługi, które nie są realizowane na zasadach komercyjnych ani w ramach konkurencji z jednym przedsiębiorcą lub większą ich liczbą⁽⁸ ;

(b) "usługi w zakresie naprawy i obsługi technicznej statków powietrznych" oznaczają takie działania, które są podejmowane na statku powietrznym lub w jego części, gdy jest on wycofany z użytku, i nie obejmują tzw. obsługi liniowej;

(c) "usługi komputerowego systemu rezerwacji" oznaczają usługi świadczone przy użyciu systemów komputerowych zawierających informacje o rozkładach lotów przewoźników lotniczych, dostępności oraz opłatach i zasadach pobierania opłat, za pomocą których to systemów można dokonywać rezerwacji lub wystawiać bilety;

(d) "przedsiębiorstwo objęte niniejszą Umową" oznacza przedsiębiorstwo na terytorium Strony ustanowione zgodnie z lit. h) przez inwestora drugiej Strony, zgodnie z obowiązującym prawem, istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy lub ustanowione po tej dacie;

(e) "transgraniczny handel usługami" oznacza świadczenie usług:

(i) z terytorium jednej Strony na terytorium drugiej Strony lub

(ii) na terytorium jednej Strony na rzecz usługobiorcy pochodzącego z terytorium drugiej Strony;

(f) "działalność gospodarcza" oznacza wszelką działalność o charakterze przemysłowym, handlowym lub zawodowym lub działalność rzemieślniczą, w tym świadczenie usług, z wyjątkiem działań prowadzonych w ramach wykonywania władzy publicznej;

(g) "przedsiębiorstwo" oznacza osobę prawną, oddział lub przedstawicielstwo osoby prawnej;

(h) "zakładanie przedsiębiorstw" oznacza ustanowienie lub nabycie osoby prawnej, między innymi w oparciu o udział kapitałowy, lub założenie oddziału lub przedstawicielstwa na terytorium Strony w celu ustanowienia lub utrzymania trwałych powiązań gospodarczych;

(i) "obsługa naziemna" oznacza świadczenie w porcie lotniczym, na podstawie wynagrodzenia lub umowy, takich usług, jak: reprezentowanie przedsiębiorstw lotniczych, usługi w zakresie administracji i nadzoru; obsługa pasażerów; obsługa bagażu; obsługa ramp; usługi gastronomiczne; obsługa towarów i przesyłek; zaopatrzenie statków powietrznych w materiały napędowe; obsługa oraz sprzątanie statków powietrznych; transport naziemny oraz operacje lotnicze, czynności administracyjne związane z załogą i planowanie lotów; obsługa naziemna nie obejmuje: własnej obsługi naziemnej; ochrony; naprawy i obsługi technicznej statku powietrznego; lub eksploatacja niezbędnej scentralizowanej infrastruktury portu lotniczego, takiej jak: urządzenia odladzające, systemy dystrybucji paliwa, systemy obsługi bagażu i systemy transportu wewnątrzlotniskowego, lub zarządzania tą infrastrukturą;

(j) "inwestor Strony" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która zamierza założyć lub założyła przedsiębiorstwo zgodnie z lit. h), na terytorium drugiej Strony;

(k) "osoba prawna Strony"⁽⁹  oznacza:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) osobę prawną utworzoną lub zorganizowaną na mocy przepisów prawa Unii lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich i prowadzącą na terytorium Unii istotną działalność gospodarczą rozumianą przez Unię Europejską, zgodnie z jej notyfikacją Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do WTO (WT/REG39/1), jako równoznaczną z pojęciem "skutecznego i trwałego powiązania" z gospodarką państwa członkowskiego Unii Europejskiej, czemu poświęcony jest art. 54 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE); oraz

B) przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Unią i kontrolowane przez osoby fizyczne z państwa członkowskiego, których statki są zarejestrowane w państwie członkowskim i pływają pod jego banderą;

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) osobę prawną utworzoną lub zorganizowaną na mocy prawa Zjednoczonego Królestwa i prowadzącą znaczące operacje gospodarcze na terytorium Zjednoczonego Królestwa; oraz

B) przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Zjednoczonym Królestwem i kontrolowane przez osoby fizyczne ze Zjednoczonego Królestwa, których statki są zarejestrowane w Zjednoczonym Królestwie i pływają pod jego banderą;

(l) "działalność" oznacza prowadzenie i utrzymywanie przedsiębiorstwa, zarządzanie nim, korzystanie z niego, a także jego sprzedaż lub rozporządzanie nim w inny sposób;

(m) "kwalifikacje zawodowe" oznaczają kwalifikacje poświadczone dokumentem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji, doświadczenia zawodowego lub inne poświadczenie kompetencji;

(n) "sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego" oznaczają możliwość swobodnej sprzedaży i swobodnego wprowadzania do obrotu własnych usług z zakresu transportu lotniczego przez danego przewoźnika lotniczego, które obejmują wszystkie aspekty marketingu, takie jak badanie rynku, reklama i dystrybucja, ale nie obejmują wyceny usług transportu lotniczego ani mających zastosowanie warunków;

(o) "usługa" oznacza jakąkolwiek usługę w jakimkolwiek sektorze z wyjątkiem usług świadczonych w związku z wykonywaniem władzy publicznej;

(p) "usługi świadczone w związku z wykonywaniem władzy publicznej" oznaczają wszelkie usługi, które nie są świadczone na zasadach komercyjnych ani w ramach konkurencji z co najmniej jednym usługodawcą;

(q) "usługodawca" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która zamierza świadczyć lub świadczy usługi;

(r) "usługodawca Strony" oznacza osobę fizyczną lub prawną Strony, która zamierza świadczyć lub świadczy usługi.

Artykuł SERVIN.1.3:

Odmowa przyznania korzyści

1. Strona może odmówić korzyści wynikających z niniejszego tytułu oraz z tytułu IV [Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne] niniejszego działu inwestorowi lub usługodawcy drugiej Strony, lub przedsiębiorstwu objętemu niniejszą Umową, jeżeli Strona odmawiająca przyjmuje lub zachowuje środki służące utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, w tym ochrony praw człowieka, które:

(a) zakazują transakcji z tym inwestorem, usługodawcą lub przedsiębiorstwem objętym niniejszą Umową lub

(b) zostałyby naruszone lub pominięte, gdyby korzyści wynikające z niniejszego tytułu oraz z tytułu IV [Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne] niniejszego działu zostały przyznane temu inwestorowi, usługodawcy lub przedsiębiorstwu objętemu niniejszą Umową, również w przypadku, gdy środki te zabraniają transakcji z osobą fizyczną lub prawną, która jest ich właścicielem lub sprawuje nad nimi kontrolę.

2. Dla większej pewności, ust. 1 ma zastosowanie do tytułu IV [Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne] niniejszego działu w zakresie, w jakim odnosi się on do usług lub inwestycji, w odniesieniu do których Strona odmówiła korzyści wynikających z niniejszego tytułu.

Artykuł SERVIN.1.4:

Przegląd

1. Mając na uwadze wprowadzenie ewentualnych zmian postanowień niniejszego tytułu i zgodnie ze swoimi zobowiązaniami wynikającymi z umów międzynarodowych, Strony dokonują przeglądu swoich ram prawnych dotyczących handlu usługami i inwestycji, w tym niniejszej Umowy, zgodnie z art. FINPROV.3 [Przegląd].

2. Strony starają się, w stosownych przypadkach, dokonać przeglądu niezgodnych z wymogami środków i rezerwacji określonych w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki], załączniku SERVIN-2 [Przyszłe środki], załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] oraz załączniku SERVIN-4 [Usługodawcy umowni i niezależni specjaliści] oraz czynności związanych z osobami odbywającymi krótkoterminowe wizyty służbowe określonych w załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] w celu uzgodnienia ewentualnych zmian .leżących w ich wspólnym interesie.

3. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do usług finansowych.

Rozdział 2:

Liberalizacja inwestycji

Artykuł SERVIN.2.1:

Zakres

Niniejszy rozdział ma zastosowanie do środków Strony, które dotyczą zakładania przedsiębiorstwa w celu prowadzenia działalności gospodarczej i tego przedsiębiorstwa przez:

(a) inwestorów drugiej Strony;

(b) przedsiębiorstwa objęte niniejszą Umową oraz

(c) do celów art. SERVIN.2.6 [Wymogi dotyczące wyników] każdego przedsiębiorstwa na terytorium Strony przyjmującego lub utrzymującego ten środek.

Artykuł SERVIN.2.2:

Dostęp do rynku

Strona nie może przyjmować ani utrzymywać, w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstwa przez inwestora pochodzącego z terytorium drugiej Strony lub przez przedsiębiorstwo objęte niniejszą Umową, ani na całym swoim terytorium, ani na podstawie podziału terytorialnego, środków, które:

(a) nakładają ograniczenia odnoszące się do:

(i) liczby przedsiębiorstw, które mogą prowadzić określoną działalność gospodarczą, czy to w postaci kontyngentów liczbowych, monopolów, praw wyłącznych, czy też wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

(ii) całkowitej wartości transakcji lub aktywów, w postaci kontyngentów liczbowych lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

(iii) całkowitej liczby transakcji lub całkowitej wielkości produkcji wyrażonych jako określone jednostki liczbowe, w postaci kontyngentów lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych⁽¹⁰ ;⁽¹¹

(iv) udziału kapitału zagranicznego, w postaci górnego progu procentowego ograniczającego udziały zagranicznych podmiotów albo całkowitą wartość inwestycji zagranicznych w ujęciu indywidualnym lub zbiorczym lub

(v) całkowitej liczby osób fizycznych, które mogą być zatrudnione w danym sektorze lub które przedsiębiorstwo może zatrudniać i które są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej i bezpośrednio związane z jej prowadzeniem, w postaci kontyngentów liczbowych lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych lub

(b) stanowią ograniczenie lub wymagają szczególnego rodzaju podmiotowości prawnej lub spółki joint venture, poprzez które inwestor drugiej Strony może prowadzić działalność gospodarczą.

Artykuł SERVIN.2.3:

Traktowanie narodowe

1. Każda ze Stron przyznaje inwestorom drugiej Strony i przedsiębiorstwom objętym niniejszą Umową traktowanie nie mniej korzystne od traktowania, jakie Strona ta przyznaje, w podobnych sytuacjach, własnym inwestorom i ich przedsiębiorstwom, w odniesieniu do działalności na jej terytorium.

2. Traktowanie przyznane przez Stronę na mocy ust. 1 oznacza:

(a) w odniesieniu do regionalnego lub lokalnego szczebla władz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, traktowanie nie mniej korzystne niż najkorzystniejsze traktowanie przyznane, w podobnych sytuacjach, przez ten szczebel władzy inwestorom ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz ich przedsiębiorstwom na jego terytorium oraz

(b) w odniesieniu do rządu lub państwa członkowskiego Unii Europejskiej, traktowanie nie mniej korzystne niż najkorzystniejsze traktowanie przyznane, w podobnych sytuacjach, przez ten rząd inwestorom tego państwa członkowskiego i ich przedsiębiorstwom na jego terytorium.

Artykuł SERVIN.2.4:

Zasada największego uprzywilejowania

1. Każda ze Stron przyznaje inwestorom drugiej Strony i przedsiębiorstwom objętym niniejszą Umową traktowanie nie mniej korzystne od traktowania, jakie Strona ta przyznaje, w podobnych sytuacjach, inwestorom z państw trzecich oraz ich przedsiębiorstwom, w odniesieniu do działalności na jej terytorium.

2. Każda ze Stron przyznaje inwestorom drugiej Strony i przedsiębiorstwom objętym niniejszą Umową traktowanie nie mniej korzystne od traktowania, jakie Strona ta przyznaje, w podobnych sytuacjach, inwestorom z państw trzecich oraz ich przedsiębiorstwom, w odniesieniu do działalności na jej terytorium.

3. Ustępów 1 i 2 nie należy interpretować jako zobowiązujących Stronę do rozszerzenia na inwestorów drugiej Strony i przedsiębiorstwa objęte niniejszą Umową traktowania wynikającego z:

(a) umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub innej umowy międzynarodowej lub innego ustalenia międzynarodowego odnoszących się całkowicie lub głównie do opodatkowania; lub

(b) środków, w których przewidziano uznanie między innymi norm lub kryteriów dotyczących upoważniania, licencjonowania lub certyfikacji osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa do prowadzenia działalności gospodarczej, lub uznanie środków ostrożnościowych, o których mowa w ust. 3 załącznika do GATS dotyczącego usług finansowych.

4. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że "traktowanie", o którym mowa w ust. 1 i 2, nie obejmuje procedur dotyczących rozstrzygania sporów inwestycyjnych między inwestorami a państwami przewidzianych w innych umowach międzynarodowych.

5. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że istnienie przepisów materialnych w innych umowach międzynarodowych zawartych przez Stronę z państwem trzecim lub sama formalna transpozycja tych przepisów do prawa wewnętrznego w zakresie, w jakim jest to konieczne do włączenia ich do wewnętrznego porządku prawnego, nie stanowią same w sobie "traktowania", o którym mowa w ust. 1 i 2. Środki Strony na podstawie tych postanowień mogą stanowić takie traktowanie i tym samym spowodować naruszenie niniejszego artykułu.

Artykuł SERVIN.2.5:

Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd

Strona nie wymaga, aby przedsiębiorstwo objęte niniejszą Umową powoływało na stanowiska w kadrze zarządzającej, kierowniczej lub w zarządzie osoby fizyczne posiadające określone obywatelstwo.

Artykuł SERVIN.2.6:

Wymogi dotyczące wyników

1. Strona nie nakłada i nie egzekwuje żadnego z następujących wymogów, ani też nie egzekwuje podjętych zobowiązań, w związku z zakładaniem przedsiębiorstwa lub działalnością dowolnego przedsiębiorstwa na jej terytorium:

(a) wywozu określonego poziomu lub odsetka towarów lub usług;

(b) osiągnięcia określonego poziomu lub odsetka udziału wewnętrznego;

(c) nabycia, wykorzystywania lub przyznawania preferencji towarom produkowanym lub usługom świadczonym na jej terytorium lub nabywaniu towarów lub usług od osób fizycznych lub prawnych lub wszelkich innych podmiotów na jej terytorium;

(d) powiązania w jakikolwiek sposób wolumenu lub wartości przywozu z wolumenem lub wartością wywozu lub z kwotą wpływów w walucie obcej związanych z danym przedsiębiorstwem;

(e) ograniczenia na jej terytorium sprzedaży towarów lub usług, które są produkowane lub świadczone przez to przedsiębiorstwo, poprzez powiązanie tej sprzedaży w jakikolwiek sposób z wolumenem lub wartością jej wywozu lub wpływów w walucie obcej;

(f) przekazywania lub zapewnienia dostępu do technologii, procesu produkcyjnego lub innej zastrzeżonej wiedzy osobie fizycznej lub prawnej lub każdemu innemu podmiotowi działającemu na jej terytorium⁽¹² ;

(g) dostarczania wyłącznie z terytorium tej Strony towaru wyprodukowanego lub usługi świadczonej przez przedsiębiorstwo na określony rynek regionalny lub światowy;

(h) zlokalizowania siedziby głównej w konkretnym rejonie świata, który jest szerszy niż terytorium Strony lub rynek światowy na jej terytorium;

(i) zatrudniania określonej liczby lub odsetka osób fizycznych tej Strony;

(j) osiągnięcia danego poziomu lub wartości prac badawczo-rozwojowych na terytorium Strony;

(k) ograniczenia wywozu lub sprzedaży na wywóz lub

(l) w odniesieniu do wszelkich umów licencyjnych obowiązujących w czasie, kiedy wymóg ten jest nakładany lub egzekwowany lub gdy egzekwowane jest zobowiązanie, lub w odniesieniu do wszelkich przyszłych umów licencyjnych zawartych dobrowolnie między przedsiębiorstwem a osobą fizyczną lub prawną lub też dowolnym innym podmiotem na terytorium Strony, jeżeli wymóg jest nakładany lub egzekwowany lub egzekwowane jest zobowiązanie, w sposób, który stanowi bezpośrednią ingerencję w tę umowę licencyjną przez wykonywanie pozasądowej władzy publicznej Strony, przyjęcia:

(i) stawki lub kwoty opłaty licencyjnej poniżej pewnego poziomu lub

(ii) określonego okresu obowiązywania umowy licencyjnej.

Niniejsza litera nie ma zastosowania w przypadku, gdy umowa licencji zawierana jest między przedsiębiorstwem a Stroną. Do celów niniejszej litery "umowa licencji" oznacza każdą umowę dotyczącą udzielania licencji na technologię, proces produkcji lub inną prawnie zastrzeżoną wiedzę.

2. Strona nie uzależnia otrzymania lub dalszego otrzymywania korzyści, które są związane z zakładaniem przedsiębiorstwa lub działalnością jakiegokolwiek przedsiębiorstwa na jej terytorium, od wywiązania się z któregokolwiek z poniższych wymogów:

(a) osiągnięcia określonego poziomu lub odsetka udziału wewnętrznego;

(b) nabycia lub wykorzystania towarów produkowanych lub usług świadczonych na terytorium Strony lub przyznania preferencji względem takich towarów lub usług, lub też nabycia towarów lub usług od osób fizycznych lub prawnych bądź innych podmiotów na terytorium Strony;

(c) powiązania w jakikolwiek sposób wolumenu lub wartości przywozu z wolumenem lub wartością wywozu lub z kwotą wpływów w walucie obcej związanych z danym przedsiębiorstwem;

(d) ograniczenia na jej terytorium sprzedaży towarów lub usług, które są produkowane lub świadczone przez to przedsiębiorstwo, poprzez powiązanie tej sprzedaży w jakikolwiek sposób z wolumenem lub wartością jej wywozu lub wpływów w walucie obcej lub

(e) ograniczenia wywozu lub sprzedaży eksportowej.

3. Postanowień ust. 2 nie można interpretować jako uniemożliwiających Stronie uzależnienie otrzymania lub dalszego otrzymywania korzyści związanych z działalnością jakiegokolwiek przedsiębiorstwa na jej terytorium od wywiązania się z wymogu ulokowania produkcji, świadczenia usług, szkolenia lub zatrudnienia pracowników, budowy lub rozbudowy poszczególnych zakładów lub prowadzenia prac badawczo-rozwojowych na jej terytorium.

4. Postanowienia ust. 1 lit. f) i l) nie mają zastosowania, gdy:

(a) sąd, sąd administracyjny lub urząd ds. konkurencji na podstawie prawa konkurencji Strony nałożyły lub wyegzekwowały wymóg lub wyegzekwowały zobowiązanie w celu zapobieżenia ograniczeniu lub zakłóceniu konkurencji lub zaradzenia takiemu ograniczeniu lub zakłóceniu; lub

(b) Strona zezwala na korzystanie z prawa własności intelektualnej zgodnie z art. 31 lub 31bis porozumienia TRIPS lub przyjmuje lub utrzymuje środki wymagające ujawnienia danych lub informacji zastrzeżonych, które wchodzą w zakres art. 39 ust. 3 porozumienia TRIPS i są z nim zgodne.

5. Do wymogów dotyczących kwalifikacji towarów lub usług w odniesieniu do udziału w programach wspierania eksportu i pomocy zagranicznej nie stosuje się postanowień ust. 1 lit. a)-c) i ust. 2 lit. a)-b).

6. Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że niniejszy artykuł nie wyklucza egzekwowania przez właściwe organy Strony jakiegokolwiek zobowiązania podjętego między osobami innymi niż Strona, które nie było bezpośrednio lub pośrednio nałożone lub wymagane przez tę Stronę.

7. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że ust. 2 lit. a) i b) nie mają zastosowania do wymogów nałożonych przez Stronę dokonującą przywozu w odniesieniu do składu towarów, który jest niezbędny, aby uznać je za kwalifikujące się do taryf lub kontyngentów preferencyjnych.

8. Ust. 1 lit. l) nie ma zastosowania, jeżeli wymóg został nałożony lub wyegzekwowany lub zobowiązanie zostało wyegzekwowane przez organ sądowy jako godziwe wynagrodzenie na mocy prawa autorskiego Strony.

9. Strona nie nakłada ani nie egzekwuje żadnego środka niezgodnego z jej zobowiązaniami wynikającymi z Porozumienia w sprawie środków dotyczących inwestycji i związanych z handlem (TRIMs), nawet jeżeli środek taki został wymieniony przez tę Stronę w ZAŁĄCZNIKU SERVIN-1 [Obowiązujące środki] lub w ZAŁĄCZNIKU SERVIN-2 [Przyszłe środki].

10. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że niniejszego artykułu nie należy interpretować jako wymagającego od Strony zezwolenia na świadczenie określonej usługi w wymiarze transgranicznym, jeżeli Strona ta przyjmuje lub utrzymuje ograniczenia lub zakazy dotyczące takiego świadczenia usług, które są zgodne z zastrzeżeniami, warunkami lub kwalifikacjami określonymi w odniesieniu do sektora, podsektora lub działalności wymienionych w ZAŁĄCZNIKU SERVIN-1 [Obowiązujące środki] lub ZAŁĄCZNIKU SERVIN-2 [Przyszłe środki].

11. Spełnienie warunku uzyskania lub dalszego uzyskiwania korzyści, o których mowa w ust. 2, nie stanowi wymogu ani zobowiązania lub zobowiązania do celów ust. 1.

Artykuł SERVIN.2.7:

Środki niespełniające wymogów i wyjątki

1. Art. SERVIN.2.2 [Dostęp do rynku], SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe], SERVIN.2.4 [Zasada największego uprzywilejowania], SERVIN.2.5 [Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd] oraz SERVIN.2.6 [Wymogi dotyczące wyników] nie mają zastosowania do:

(a) wszelkich istniejących środków niezgodnych Strony na poziomie:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) Unii, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN.1 [Obowiązujące środki];

B) władz centralnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN.1 [Obowiązujące środki];

C) władz regionalnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN.1 [Obowiązujące środki]; lub

D) władz lokalnych, innych niż wskazanych w lit. C) oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) władz centralnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN.1 [Obowiązujące środki];

B) [władz regionalnych], zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN.1 [Obowiązujące środki];

lub

C) władz lokalnych;

(b) dalszego stosowania lub szybkiego przedłużenia obowiązywania wszelkich środków niespełniających wymogów, o których mowa w lit. a), lub

(c) zmiany środka niespełniającego wymogów, o których mowa w lit. a) i b) niniejszego ustępu, pod warunkiem że nie zmniejsza to jego zgodności, istniejącej bezpośrednio przed zmianą, z art. SERVIN.2.2 [Dostęp do rynku], art. SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe], art. SERVIN.2.4 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania], art. SERVIN.2.5 [Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd] lub art. SERVIN.2.6 [Wymogi dotyczące wyników].

2. Art. SERVIN.2.2 [Dostęp do rynku], SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe], art. SERVIN 2.4 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania], art. SERVIN.2.5 [Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd] lub art. SERVIN.2.6 [Wymogi dotyczące wyników] nie mają zastosowania do środka Strony, który jest zgodny z zastrzeżeniami, warunkami lub kwalifikacjami określonymi w odniesieniu do sektora, podsektora lub działalności wymienionych w załączniku SERVIN.2 [Przyszłe środki].

3. Art. SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe] i 2.4 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania] nie mają zastosowania do żadnego środka, który stanowi wyjątek lub odstępstwo od art. 3 lub 4 porozumienia TRIPS, jak szczegółowo określono w art. 3-5 niniejszej Umowy.

4. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że art. SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe] oraz art. 2.4 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania] nie należy interpretować jako uniemożliwiających Stronie określanie wymogów informacyjnych, między innymi do celów statystycznych, w związku z zakładaniem lub prowadzeniem działalności przez inwestorów drugiej Strony lub przedsiębiorstw objętych niniejszą Umową, pod warunkiem że nie stanowi to sposobu na uchylenie się od zobowiązań tej Strony wynikających z tych artykułów.

Rozdział 3:

Transgraniczny handel usługami

Artykuł SERVIN.3.1:

Zakres

Niniejszy rozdział ma zastosowanie do środków Strony, które wywierają wpływ na transgraniczny handel usługami świadczonymi przez usługodawców drugiej Strony.

Artykuł SERVIN.3.2:

Dostęp do rynku

Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje, zarówno na całym swoim terytorium, jak i na podstawie podziału terytorialnego, środków, które:

(a) nakładają ograniczenia odnoszące się do:

(i) liczby usługodawców, którzy mogą świadczyć określoną usługę, bez względu na to, czy ma ona charakter kwot liczbowych, monopoli, wyłączności na dostawy usług czy wymogu testu potrzeb ekonomicznych;

(ii) łącznej wartości transakcji usługowych lub aktywów w formie kwot liczbowych lub do wymogu przeprowadzenia testu potrzeb ekonomicznych lub

(iii) łącznej liczby operacji usługowych lub łącznego wolumenu wykonanych usług wyrażonych jako określone jednostki liczbowe w formie kwot lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych ¹³  lub

b) szczególnych rodzajów podmiotowości lub spółek joint venture, za pośrednictwem których usługodawca może świadczyć usługi.

Artykuł SERVIN.3.3:

Obecność lokalna

Strona nie może wymagać od usługodawcy drugiej Strony ustanowienia ani prowadzenia przedsiębiorstwa lub posiadania siedziby na jej terytorium jako warunku transgranicznego świadczenia usługi.

Artykuł SERVIN.3.4:

Traktowanie narodowe

1. Każda ze Stron przyznaje usługom i usługodawcom drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne od tego, jakie przyznaje w podobnych warunkach własnym usługom i usługodawcom.

2. Strona może spełniać wymóg określony w ust. 1 poprzez przyznanie usługom i usługodawcom drugiej Strony traktowania z formalnego punktu widzenia identycznego z tym, które stosuje wobec własnych podobnych usług i usługodawców, lub od niego różnego z formalnego punktu widzenia.

3. Traktowanie identyczne lub różne z formalnego punktu widzenia uważane jest za mniej korzystne, jeżeli zmienia ono warunki konkurencji na korzyść usług lub usługodawców pochodzących z terytorium danej Strony w porównaniu z podobnymi usługami lub usługodawcami drugiej Strony.

4. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie może być interpretowane jako wymagające od którejkolwiek ze Stron rekompensaty za nieodłączne niekorzystne czynniki konkurencji, które wynikają z faktu, że odnośne usługi lub usługodawcy pochodzą z zagranicy.

Artykuł SERVIN.3.5:

Zasada największego uprzywilejowania

1. Każda ze Stron przyznaje usługom i usługodawcom drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne od tego, jakie przyznaje w podobnych warunkach usługom i usługodawcom z państwa trzeciego.

2. Ustępu 1 nie należy interpretować jako zobowiązującego Stronę do rozszerzenia na usługi i usługodawców drugiej Strony korzystniejszego traktowania wynikającego z:

(a) umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub innej umowy międzynarodowej lub innego ustalenia międzynarodowego odnoszących się całkowicie lub głównie do opodatkowania; lub

(b) środków, w których przewidziano uznanie między innymi norm lub kryteriów dotyczących upoważniania, licencjonowania lub certyfikacji osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa do prowadzenia działalności gospodarczej, lub środków ostrożnościowych, o których mowa w ust. 3 załącznika do GATS dotyczącego usług finansowych.

3. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że istnienie przepisów materialnych w innych umowach międzynarodowych zawartych przez Stronę z państwem trzecim lub sama formalna transpozycja tych postanowień do prawa wewnętrznego w zakresie, w jakim jest to konieczne do włączenia ich do wewnętrznego porządku prawnego, nie stanowią same w sobie "traktowania", o którym mowa w ust. 1. Środki Strony na podstawie tych postanowień mogą stanowić takie traktowanie i tym samym spowodować naruszenie niniejszego artykułu.

Artykuł SERVIN.3.6:

Środki niespełniające wymogów

1. Postanowienia art. SERVIN.3.2 [Dostęp do rynku], art. SERVIN.3.3 [Obecność lokalna], art. SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe] oraz art. SERVIN.3.5 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania] nie mają zastosowania do:

(a) wszelkich istniejących środków niezgodnych Strony na poziomie:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) Unii, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) władz centralnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

C) władz regionalnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki]; lub

D) władz lokalnych, innych niż wskazanych w lit. C) oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) władz centralnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) władz regionalnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki]; lub

C) władz lokalnych;

(b) dalszego stosowania lub szybkiego przedłużenia obowiązywania wszelkich środków niespełniających wymogów, o których mowa w lit. a), lub

(c) zmiany środka niespełniającego wymogów, o których mowa w lit. a) i b) niniejszego ustępu, w zakresie, w jakim nie zmniejsza ona jego zgodności, istniejącej bezpośrednio przed zmianą, z art. SERVIN.3.2 [Dostęp do rynku], SERVIN.3.3 [Obecność lokalna], SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe] i SERVIN.3.5 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania], w brzmieniu obowiązującym bezpośrednio przed tą zmianą.

2. Postanowienia art. SERVIN.3.2 [Dostęp do rynku], SERVIN.3.3 [Obecność lokalna], SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe] i SERVIN.3.5 [Klauzula najwyższego uprzywilejowania] nie mają zastosowania do wszelkich środków Strony zgodnych z zastrzeżeniami, warunkami lub kwalifikacjami określonymi w odniesieniu do sektora, podsektora lub działalności wymienionych w załączniku SERVIN-2 [Przyszłe środki].

Rozdział 4:

Przyjazd i czasowy pobyt osób fizycznych odbywających wizyty służbowe

Artykuł SERVIN.4.1:

Zakres i definicje

1. Niniejszy rozdział ma zastosowanie do środków Strony, które wpływają na prowadzenie działalności gospodarczej w związku z przyjazdem i czasowym pobytem na jej terytorium osób fizycznych drugiej Strony, które odbywają wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osób świadczących usługi kontraktowe, osób wykonujących wolne zawody, osób przeniesionych wewnątrz przedsiębiorstwa oraz osób odbywających krótkoterminowe wizyty służbowe.

2. W zakresie nieobjętym niniejszym rozdziałem stosuje się wszystkie wymogi przewidziane w prawie danej Strony dotyczące wjazdu i czasowego pobytu osób fizycznych, w tym przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące okresu pobytu.

3. Niezależnie od postanowień niniejszego rozdziału nadal mają zastosowanie przepisy prawa obowiązujące na terytorium danej Strony dotyczące pracy i zabezpieczenia społecznego, w tym również przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące płacy minimalnej i układów zbiorowych.

4. Zobowiązania dotyczące przyjazdu i pobytu czasowego osób fizycznych odbywających wizyty służbowe nie mają zastosowania do przypadków, w których celem lub skutkiem wjazdu i pobytu czasowego jest ingerowanie lub wpłynięcie w inny sposób na wynik sporu zbiorowego albo negocjacji pracowniczych lub kierowniczych, lub zatrudnienie osób fizycznych uczestniczących w takim sporze.

5. Do celów niniejszego rozdziału:

(a) "osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa" oznaczają osoby fizyczne pracujące na wyższych stanowiskach w ramach osoby prawnej Strony, które:

(i) są odpowiedzialne za założenie przedsiębiorstwa takiej osoby prawnej na terytorium drugiej Strony;

(ii) nie oferują ani nie świadczą usług, ani nie prowadzą działalności gospodarczej innej niż działalność wymagana do celów zakładania przedsiębiorstwa oraz oraz

(iii) nie otrzymują wynagrodzenia ze źródła znajdującego się na terytorium drugiej Strony;

(b) "usługodawcy umowni" oznaczają osoby fizyczne zatrudnione przez osobę prawną jednej ze Stron (nie będącą agencją zajmującą się usługami rekrutacji i pozyskiwania personelu), która nie ma siedziby na terytorium drugiej Strony i która zawarła w dobrej wierze umowę na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy na świadczenie usług na rzecz klienta końcowego na terytorium drugiej Strony, wymagających czasowego pobytu jej pracowników, którzy:

(i) zaoferowali ten sam rodzaj usług co pracownicy osoby prawnej przez okres nie krótszy niż jeden rok bezpośrednio poprzedzający datę złożenia wniosku o wjazd i pobyt czasowy;

(ii) mają, na dzień wskazany w umowie, co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe, uzyskane po osiągnięciu pełnoletności, w sektorze działalności, który jest przedmiotem umowy, posiadają wykształcenie wyższe lub kwalifikacje potwierdzające posiadanie wiedzy na równoważnym poziomie oraz kwalifikacje zawodowe wymagane zgodnie z prawem do wykonywania takiej działalności na terytorium drugiej Strony⁽¹⁴  oraz

(iii) nie otrzymują wynagrodzenia ze źródła znajdującego się na terytorium drugiej Strony;

(c) "osoby wykonujące wolny zawód" oznaczają osoby fizyczne świadczące usługi i prowadzące działalność na własny rachunek na terytorium Strony, które:

(i) nie posiadają przedsiębiorstwa na terytorium drugiej Strony;

(ii) zawarły w dobrej wierze umowę (inną niż za pośrednictwem agencji świadczącej usługi rekrutacji i pozyskiwania personelu) na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy na świadczenie usług na rzecz klienta końcowego na terytorium drugiej Strony, wymagających ich czasowej obecności oraz

(iii) na dzień złożenia wniosku o wjazd i pobyt czasowy mają co najmniej sześcioletnie doświadczenie zawodowe związane z daną działalnością, wykształcenie wyższe lub kwalifikacje potwierdzające wiedzę na równorzędnym poziomie oraz kwalifikacje zawodowe wymagane zgodnie z prawem do wykonywania takiej działalności na terytorium drugiej Strony⁽¹⁵ ;

(d) "osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa" oznaczają osoby fizyczne, które:

(i) zostały zatrudnione przez osobę prawną jednej ze Stron lub były jej wspólnikami przez okres bezpośrednio poprzedzający datę przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, nie krótszy niż jeden rok w przypadku kadry kierowniczej i specjalistów oraz nie krótszy niż sześć miesięcy w przypadku pracowników odbywających staż;

(ii) w momencie składania wniosku zamieszkują poza terytorium drugiej Strony;

(iii) są czasowo przeniesione do przedsiębiorstwa osoby prawnej na terytorium drugiej Strony, które jest członkiem tej samej grupy co osoba prawna, z której pochodzi, w tym jej przedstawicielstwa, filii, oddziału lub spółki dominującej⁽¹⁶  oraz

(iv) należą do jednej z następujących kategorii:

A) kadra kierownicza⁽¹⁷ ;

B) specjaliści; lub

C) pracownicy odbywający staż;

(e) "kierownik" oznacza osobę fizyczną pracującą na wyższym stanowisku, która zajmuje się przede wszystkim zarządzaniem przedsiębiorstwem na terytorium drugiej Strony, podlegającą ogólnemu nadzorowi lub kierownictwu głównie ze strony zarządu lub udziałowców przedsiębiorstwa, lub osób o podobnej funkcji, i której obowiązki obejmują:

(i) kierowanie przedsiębiorstwem lub jego departamentem lub działem;

(ii) nadzór i kontrolę pracy innych pracowników odpowiedzialnych za nadzór i zarządzanie oraz sprawujących funkcje techniczne oraz

(iii) decyzje dotyczące zatrudniania, zwalniania lub innych działań związanych z zarządzaniem personelem;

(f) "specjalista" oznacza osobę fizyczną posiadającą specjalistyczną wiedzę, która jest istotna dla obszarów działalności przedsiębiorstwa, technik lub zarządzania, ocenianą z uwzględnieniem nie tylko wiedzy właściwej dla danego przedsiębiorstwa, ale również tego, czy dana osoba posiada wysokie kwalifikacje, w tym odpowiednie doświadczenie zawodowe w zakresie danego rodzaju pracy lub działalności wymagających szczególnej wiedzy technicznej, łącznie z akredytacją w przypadku zawodu regulowanego; oraz

(g) "pracownik odbywający staż" oznacza osobę fizyczną posiadającą dyplom ukończenia studiów wyższych, która jest czasowo przenoszona, aby rozwijać swoją karierę zawodową lub przejść szkolenie w zakresie technik lub metod prowadzenia działalności gospodarczej i otrzymuje wynagrodzenie w trakcie trwania przeniesienia⁽¹⁸ .

6. Umowa o świadczenie usług, o której mowa w ust. 5 lit. b) i c), musi być zgodna z wymogami prawa obowiązującego na terytorium Strony, na którym umowa jest realizowana.

Artykuł SERVIN.4.2:

Osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa

1. Z zastrzeżeniem stosownych warunków i kwalifikacji określonych w ZAŁĄCZNIKU SERVIN-3 [Zastrzeżenia dla osób odbywających wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osób przeniesionych wewnątrz przedsiębiorstwa i osób odbywających krótkoterminowe wizyty służbowe]:

(a) każda ze Stron zezwala na:

(i) wjazd i pobyt czasowy osób przeniesionych wewnątrz przedsiębiorstwa;

(ii) wjazd i pobyt czasowy osób odbywających wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa bez wymogu uzyskania zezwolenia na pracę lub zastosowania innych procedur wymagających uprzedniego zezwolenia i mających podobny cel; oraz

(iii) zatrudnienie na swoim terytorium osób przeniesionych wewnątrz przedsiębiorstwa drugiej Strony;

(b) Strona nie utrzymuje ani nie przyjmuje ograniczeń w postaci kontyngentów określonych liczbowo lub testów potrzeb ekonomicznych w odniesieniu do całkowitej liczby osób fizycznych, które w określonym sektorze mają pozwolenie na wjazd w charakterze osób odbywających wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa lub które inwestor drugiej Strony może zatrudnić jako osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa, albo na podstawie podziału terytorialnego, albo na podstawie całego swojego terytorium; oraz

(c) każda ze Stron przyznaje osobom przeniesionym wewnątrz przedsiębiorstwa i osobom odbywającym wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa reprezentującym drugą Stronę, podczas ich czasowego pobytu na swoim terytorium, traktowanie nie mniej korzystne od tego, które przyznaje, w podobnych sytuacjach, osobom fizycznym pochodzącym ze swojego terytorium.

2. Dopuszczalna długość pobytu wynosi maksymalnie trzy lata w przypadku kadry kierowniczej i specjalistów, jeden rok w przypadku pracowników odbywających staż oraz 90 dni w okresie sześciu miesięcy w przypadku osób odbywających wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa.

Artykuł SERVIN.4.3:

Osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe

1. Z zastrzeżeniem odpowiednich warunków i kwalifikacji określonych w załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] każda ze Stron zezwala na przyjazd i czasowy pobyt osób odbywających krótkoterminowe wizyty służbowe reprezentujących drugą Stronę do celów wykonywania czynności wymienionych w załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, pracownicy przenoszeni wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe], z zastrzeżeniem następujących warunków:

(a) osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe nie prowadzą sprzedaży swoich towarów ani nie świadczą usług na rzecz ogółu społeczeństwa;

(b) osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe nie otrzymują na swoją rzecz wynagrodzenia ze źródła zlokalizowanego na terytorium Strony, gdzie przebywają czasowo oraz

(c) osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe nie świadczą usług w ramach umowy zawartej między osobą prawną niemającą siedziby na terytorium Strony, na którym przebywają czasowo, a klientem na tym terytorium, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe].

2. O ile w załączniku SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] nie określono inaczej, Strona zezwala na wjazd osób odbywających krótkoterminowe wizyty służbowe bez wymogu posiadania zezwolenia na pracę, testu potrzeb ekonomicznych lub innych procedur uprzedniej zgody o podobnym zamiarze.

3. Jeżeli osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe reprezentujące jedną ze Stron są zaangażowane w świadczenie usług na rzecz klienta na terytorium Strony, na którym przebywają czasowo zgodnie z załącznikiem SERVIN-3 [Osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa, osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe], Strona ta przyznaje im, w odniesieniu do świadczenia tej usługi, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie, które w podobnych sytuacjach przyznaje własnym usługodawcom.

4. Dopuszczalny czas pobytu wynosi do 90 dni w dowolnym okresie 6 miesięcy.

Artykuł SERVIN.4.4:

Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolny zawód

1. W odniesieniu do sektorów, podsektorów i działalności określonych w załączniku SERVIN-4 [Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolny zawód] i z zastrzeżeniem odpowiednich warunków i kwalifikacji w nim określonych:

(a) Strona zezwala na wjazd i czasowy pobyt na jej terytorium usługodawców umownych i osób wykonujących wolny zawód;

(b) Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje ograniczeń w postaci kontyngentów określonych liczbowo lub testu potrzeb ekonomicznych w odniesieniu do całkowitej liczby usługodawców umownych i osób wykonujących wolny zawód pochodzących z terytorium drugiej Strony, którym zezwolono na wjazd i pobyt czasowy oraz

(c) każda ze Stron przyznaje usługodawcom umownym i osobom wykonującym wolny zawód pochodzącym z terytorium drugiej Strony, w odniesieniu do usług świadczonych przez nich na jej terytorium, traktowanie nie mniej korzystne od tego, które zapewnia w podobnych okolicznościach krajowym usługodawcom.

2. Dostęp przyznany na mocy niniejszego artykułu odnosi się wyłącznie do usługi będącej przedmiotem umowy i nie uprawnia do stosowania tytułu zawodowego Strony, na której terytorium usługa jest świadczona.

3. Liczba osób objętych umową o świadczenie usług nie może być większa niż jest to niezbędne do wykonania umowy, zgodnie z przepisami prawa Strony, na której terytorium usługa jest świadczona.

4. Dopuszczalny czas pobytu nie może przekraczać łącznie 12 miesięcy lub okresu obowiązywania umowy, w zależności od tego, który z tych okresów będzie krótszy.

Artykuł SERVIN.4.5:

Środki niespełniające wymogów

W zakresie, w jakim dany środek ma wpływ na czasowy pobyt osób fizycznych odbywających wizyty służbowe, art. SERVIN.4.2 [Osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa] ust. 1 lit. b) i c), art. SERVIN.4.3 [Osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] ust. 3 oraz art. SERVIN.4.4 [Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolny zawód] ust. 1 lit. b) i c) nie mają zastosowania do:

(a) wszelkich istniejących środków niezgodnych Strony na poziomie:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) Unii, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) władz centralnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

C) władz regionalnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki]; lub

D) władz lokalnych, innych niż wskazanych w lit. C) oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) władz centralnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) [władz regionalnych], zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki]; lub

C) władz lokalnych;

(b) dalszego stosowania lub szybkiego przedłużenia obowiązywania wszelkich środków niespełniających wymogów, o których mowa w lit. a),

(c) zmiany środka niespełniającego wymogów, o których mowa w lit. a) i b) niniejszego artykułu, w zakresie, w jakim nie zmniejsza ona jego zgodności, istniejącej bezpośrednio przed zmianą, z art. SERVIN.4.2 [Osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa] ust. 1 lit. b) i c), art. SERVIN.4.3 [Osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] ust. 3 i art. SERVIN 4.4 [Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolny zawód] ust. 1 lit. b) i c). lub

(d) wszelkich środków Strony zgodnych z warunkami lub kwalifikacjami określonymi w załączniku SERVIN-2 [Przyszłe środki].

Artykuł SERVIN.4.6:

Przejrzystość

1. Każda ze Stron udostępnia publicznie informacje na temat odpowiednich środków dotyczących wjazdu i czasowego pobytu osób fizycznych drugiej Strony, o których to środkach mowa w art. SERVIN.4.1 [Zakres i definicje] ust. 1.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, obejmują, w zakresie w jakim jest to możliwe, następujące informacje odnoszące się do wjazdu i czasowego pobytu osób fizycznych:

(a) kategorii wiz, pozwoleń lub wszelkich podobnych rodzajów zezwolenia w odniesieniu do wjazdu i pobytu czasowego;

(b) wymaganych dokumentów oraz warunków, jakie należy spełnić;

(c) sposobu złożenia wniosku i możliwości jego złożenia, np. w urzędzie konsularnym lub w internecie;

(d) opłat za wniosek oraz orientacyjnego terminu rozpatrzenia wniosku;

(e) maksymalną długość pobytu na podstawie każdego rodzaju zezwolenia opisanego w lit. a);

(f) warunków możliwego przedłużenia lub odnowienia;

(g) przepisy dotyczące towarzyszących osób pozostających na utrzymaniu;

(h) dostępnych procedur przeglądu i odwołania oraz

(i) odpowiednie przepisy ogólnego zastosowania odnoszące się do czasowego przyjazdu i pobytu osób fizycznych odbywających wizyty służbowe.

3. W odniesieniu do informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, każda ze Stron dokłada starań, aby bezzwłocznie informować drugą Stronę o wprowadzeniu wszelkich nowych wymogów i procedur lub zmian w wymogach i procedurach, mających wpływ na bieżące wnioski o przyznanie prawa do wjazdu, pobytu czasowego oraz, w stosownych przypadkach, zezwolenie na pracę na terytorium pierwszej Strony.

Rozdział 5:

Ramy regulacyjne

Sekcja 1:

Regulacje wewnętrzne

Artykuł SERVIN.5.1:

Zakres i definicje

1. Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków wprowadzanych przez Strony w odniesieniu do wymogów i procedur w zakresie licencjonowania, wymogów i procedur dotyczących kwalifikacji oraz formalności i norm technicznych, które mają wpływ na:

(a) transgraniczny handel usługami;

(b) zakładanie lub działalność przedsiębiorstw lub

(c) świadczenie usługi przez osobę fizyczną jednej Strony przebywającą na terytorium drugiej Strony, jak określono w art. SERVIN.4.1 [Zakres i definicje].

Niniejsza sekcja ma zastosowanie wyłącznie do tych środków dotyczących norm technicznych, które mają wpływ na obrót usługami. Do celów niniejszej sekcji termin "normy techniczne" nie obejmuje regulacyjnych lub wykonawczych norm technicznych mających zastosowanie do usług finansowych.

2. Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do wymogów i procedur w zakresie licencjonowania, a także wymogów i procedur dotyczących kwalifikacji oraz norm technicznych dotyczących środka:

(a) który nie jest zgodny z art. SERVIN.2.2 [Dostęp do rynku] lub art. 2.3 [Traktowanie narodowe] i o którym mowa w art. SERVIN.2.7 [Środki niespełniające wymogów i wyjątki] ust. 1 lit. a)-c) lub art. SERVIN.3.2 [Dostęp do rynku], art. SERVIN.3.3 [Obecność lokalna] lub art. SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe] i o którym mowa w art. SERVIN.3.6 [Środki niespełniające wymogów] ust. 1 lit. a)-c) lub w art. SERVIN 4.2 [Osoby przeniesione wewnątrz przedsiębiorstwa i osoby odbywające wizyty służbowe do celów zakładania przedsiębiorstwa] ust. 1 lit. b) i c), lub art. SERVIN 4.3 [Osoby odbywające krótkoterminowe wizyty służbowe] ust. 3, lub art. SERVIN 4.4 [Usługodawcy umowni oraz osoby wykonujące wolny zawód] ust. 1 lit. b) i c) i o którym mowa w art. SERVIN 4.5 [Środki niespełniające wymogów] ust. 1; lub

(b) o których mowa w art. SERVIN.2.7 [środki niespełniające wymogów i wyjątki] ust. 2 lub art. SERVIN.3.6 [Środki niespełniające wymogów] ust. 2.

3. Do celów niniejszej sekcji:

(a) "zezwolenie" oznacza udzielenie pozwolenia na prowadzenie działalności, o której mowa w ust. 1 lit. a)-c), wynikającej z procedury, której musi przestrzegać osoba fizyczna lub prawna w celu wykazania zgodności z wymogami w zakresie licencjonowania, wymogami dotyczącymi kwalifikacji, normami technicznymi lub formalnościami do celów uzyskania, utrzymania lub przedłużenia tego pozwolenia; oraz

(b) "właściwy organ" oznacza organ administracji centralnej, regionalnej lub lokalnej bądź podmiot pozarządowy uczestniczący w sprawowaniu władzy delegowanej przez organy administracji centralnej, regionalnej lub lokalnej, odpowiedzialny za podejmowanie decyzji dotyczących zezwoleń, o których mowa w lit. a).

Artykuł SERVIN.5.2:

Składanie wniosków

Każda ze Stron nie wymaga, w zakresie, w jakim jest to możliwe, aby wnioskodawca zwracał się do więcej niż jednego właściwego organu w sprawie każdego wniosku o udzielenie zezwolenia. Jeżeli działalność będąca przedmiotem wniosku o udzielenie zezwolenia podlega jurysdykcji wielu właściwych organów, może zaistnieć konieczność złożenia wielu wniosków o udzielenie zezwolenia.

Artykuł SERVIN.5.3:

Terminy składania wniosków

Jeżeli Strona wymaga zezwolenia, zapewnia ona, aby jej właściwe organy umożliwiały, w zakresie, w jakim jest to możliwe, składanie wniosków w dowolnym czasie w ciągu roku. Jeżeli przewidziano określony czas na złożenie wniosku o zezwolenie, Strona zapewnia, aby właściwe organy umożliwiały złożenie wniosku w odpowiednim terminie.

Artykuł SERVIN.5.4:

Wnioski elektroniczne i przyjmowanie kopii

Jeżeli Strona wymaga zezwolenia, zapewnia ona, aby jej właściwe organy:

(a) w zakresie, w jakim jest to możliwe, przewidywały możliwość wypełniania wniosków drogą elektroniczną, w tym z terytorium drugiej Strony; oraz

(b) przyjmowały kopie dokumentów uwierzytelnionych zgodnie z prawem wewnętrznym Strony, zamiast dokumentów oryginalnych, chyba że właściwe organy wymagają oryginałów dokumentów w celu ochrony integralności procesu udzielania zezwoleń.

Artykuł SERVIN.5.5:

Rozpatrywanie wniosków

1. Jeżeli Strona wymaga zezwolenia, zapewnia ona, aby jej właściwe organy:

(a) rozpatrywały wnioski przez cały rok. Jeżeli jest to niemożliwe, informację tę należy podać do wiadomości publicznej z wyprzedzeniem, w zakresie, w jakim jest to możliwe;

(b) w zakresie, w jakim jest to możliwe, wskazywały orientacyjne ramy czasowe rozpatrywania wniosku. Te ramy czasowe są rozsądne w zakresie, w jakim jest to możliwe;

(c) na prośbę wnioskodawcy, udzielały bez zbędnej zwłoki informacji na temat statusu wniosku;

(d) w zakresie, w jakim jest to możliwe, sprawdzały bez zbędnej zwłoki kompletność wniosku złożonego do rozpatrzenia zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego Strony;

(e) jeżeli uznają wniosek za kompletny do celów przetwarzania⁽¹⁹  w rozsądnym terminie po jego złożeniu, zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego Strony, zapewniały, aby:

(i) przetwarzanie wniosku zostało zakończone oraz

(ii) wnioskodawca został poinformowany o decyzji podjętej w sprawie wniosku, w zakresie, w jakim jest to możliwe, na piśmie⁽²⁰ ;

(f) jeżeli uznają wniosek za niekompletny w celu jego rozpatrzenia w rozsądnym terminie po jego złożeniu, zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego Strony, w zakresie, w jakim jest to możliwe:

(i) poinformowały wnioskodawcę, że wniosek jest niekompletny;

(ii) na prośbę wnioskodawcy wskazały dodatkowe informacje wymagane do uzupełnienia wniosku lub w inny sposób udzieliły wytycznych wyjaśniających, dlaczego wniosek został uznany za niekompletny oraz

(iii) zapewniły wnioskodawcy możliwość dostarczenia dodatkowych informacji wymaganych w celu uzupełnienia wniosku⁽²¹ ;

jeżeli jednak żadne z powyższych rozwiązań nie będzie miało zastosowania, a wniosek zostanie odrzucony z powodu niekompletności, właściwe organy poinformują o tym wnioskodawcę w rozsądnym terminie oraz

(g) jeżeli wniosek zostanie odrzucony, poinformowały wnioskodawcę, z własnej inicjatywy lub na wniosek wnioskodawcy, o przyczynach odrzucenia wniosku oraz o terminie odwołania od tej decyzji, a także, w stosownych przypadkach, o procedurach ponownego złożenia wniosku; wnioskodawcy nie zabrania się składania innego wniosku wyłącznie na podstawie wcześniej odrzuconego wniosku.

2. Strony zapewniają, aby ich właściwe organy udzielały zezwolenia niezwłocznie po stwierdzeniu, na podstawie odpowiedniego badania, że wnioskodawca spełnia warunki niezbędne do jego uzyskania.

3. Strony zapewniają, aby zezwolenie, po jego udzieleniu, weszło w życie bez zbędnej zwłoki, z zastrzeżeniem obowiązujących zasad i warunków⁽²² .

Artykuł SERVIN.5.6:

Opłaty

1. W odniesieniu do wszelkiej działalności gospodarczej innej niż usługi finansowe każda ze Stron zapewnia, aby opłaty za udzielenie zezwolenia pobierane przez właściwe organy krajowe były racjonalne i przejrzyste, i nie ograniczały świadczenia danej usługi lub prowadzenia jakiejkolwiek innej działalności gospodarczej. Mając na uwadze koszty i obciążenie administracyjne, każdą ze Stron zachęca się do akceptowania płatności drogą elektroniczną w odniesieniu do opłat za udzielenie zezwolenia.

2. W zakresie usług finansowych, każda ze Stron zapewnia, aby właściwe organy, w odniesieniu do pobieranych przez siebie opłat za udzielenie zezwolenia, przekazywały ubiegającym się o zezwolenie wykaz opłat lub informacje na temat sposobu ich naliczania, a także nie traktowały tych opłat jako środków umożliwiających Stronie uniknięcie zobowiązań lub obowiązków.

3. Opłaty za zezwolenie nie obejmują opłat z tytułu eksploatacji zasobów naturalnych, płatności aukcyjnych, przetargowych lub innych niedyskryminujących środków dotyczących przyznania koncesji ani obowiązkowych składek za świadczenie usług powszechnych.

Artykuł SERVIN.5.7:

Ocena kwalifikacji

Jeżeli Strona wymaga przeprowadzenia egzaminu w celu oceny kwalifikacji osoby ubiegającej się o zezwolenie, zapewnia, aby jej właściwe organy planowały przeprowadzenie takiego egzaminu w odpowiednich odstępach czasu i zapewniały rozsądny termin umożliwiający ubiegającym się o zezwolenie złożenie wniosku o przystąpienie do egzaminu. W zakresie, w jakim jest to możliwe, każda ze Stron przyjmuje wnioski o przystąpienie do egzaminu w formie elektronicznej i uwzględnia wykorzystanie środków elektronicznych w innych aspektach procesu egzaminowania.

Artykuł SERVIN.5.8:

Publikacja i dostępne informacje

1. Jeżeli Strona wymaga zezwolenia, niezwłocznie publikuje ona informacje niezbędne osobom prowadzącym lub zamierzającym prowadzić działania, o których mowa w art. SERVIN.5.1 [Zakres i definicje] ust. 1, w odniesieniu do których wymagane jest zezwolenie w celu spełnienia wymogów, formalności, norm technicznych i procedur dotyczących uzyskania, utrzymania, zmiany i przedłużenia takiego zezwolenia. Informacje te obejmują, w zakresie, w jakim istnieją:

(a) wymogi i procedury oraz formalności dotyczące licencjonowania i kwalifikacji;

(b) dane kontaktowe odpowiednich właściwych organów;

(c) opłaty za zezwolenie;

(d) obowiązujące standardy techniczne;

(e) procedury odwoławcze lub rewizyjne w odniesieniu do decyzji dotyczących wniosków;

(f) procedury monitorowania lub zapewniania zgodności z warunkami licencji lub kwalifikacji;

(g) możliwości udziału obywateli, np. w postaci wysłuchania lub zgłoszenia komentarzy oraz

(h) orientacyjne ramy czasowe rozpatrywania wniosku.

Dla celów niniejszej sekcji "publikować" oznacza zamieszczać w oficjalnej publikacji, takiej jak dziennik urzędowy, lub na oficjalnej stronie internetowej. Strony łączą publikacje elektroniczne w jeden portal internetowy lub w inny sposób zapewniają, aby właściwe organy udostępniały je za pośrednictwem alternatywnych środków elektronicznych, tak by były łatwo dostępne.

2. Każda ze Stron wymaga, aby każdy z jej właściwych organów reagował na wszelkie wnioski o udzielenie informacji lub pomocy, w zakresie, w jakim jest to możliwe.

Artykuł SERVIN.5.9:

Normy techniczne

Każda ze Stron zachęca właściwe organy, aby przyjmując normy techniczne, przyjmowały normy techniczne opracowane w drodze otwartych i przejrzystych procesów, a także zachęca każdy organ, w tym odpowiednie organizacje międzynarodowe, wyznaczony do opracowania norm technicznych, aby uczynił to w drodze otwartych i przejrzystych procesów.

Artykuł SERVIN.5.10:

Warunki udzielania zezwoleń

1. Każda ze Stron zapewnia, aby środki dotyczące wydawania zezwoleń opierały się na kryteriach, które uniemożliwiają właściwym organom wykonywanie uprawnień w zakresie oceny w sposób arbitralny i które mogą obejmować między innymi kompetencje i zdolność do świadczenia usług lub prowadzenia wszelkiej innej działalności gospodarczej, w tym zgodność z wymogami regulacyjnymi Strony, takimi jak wymogi w zakresie ochrony zdrowia i środowiska naturalnego. W celu uniknięcia wątpliwości Strony uznają, że przy podejmowaniu decyzji właściwy organ może ważyć kryteria.

2. Środki, o których mowa w ust. 1:

(a) jasne i jednoznaczne;

(b) obiektywne i przejrzyste;

(c) określone z góry;

(d) publikowane z wyprzedzeniem;

(e) bezstronne; oraz

(f) łatwo dostępne.

3. Jeżeli Strona wprowadza lub utrzymuje środki związane z wydawaniem zezwoleń, to zapewnia, aby

(a) dany właściwy organ rozpatrywał wnioski oraz podejmował decyzje i zarządzał nimi w sposób obiektywny i bezstronny oraz niezależny od bezprawnego wpływu jakiejkolwiek osoby prowadzącej działalność gospodarczą, dla której wymagane jest zezwolenie; oraz

(b) procedury same w sobie nie stanowiły przeszkody w spełnieniu wymogów.

Artykuł SERVIN.5.11:

Ograniczona liczba licencji

Jeżeli liczba dostępnych licencji na daną działalność jest ograniczona z powodu braku dostępnych zasobów naturalnych lub możliwości technicznych, Strona stosuje procedurę selekcji wobec potencjalnych kandydatów, która zapewnia pełną bezstronność, obiektywizm i przejrzystość, w tym w szczególności odpowiednie informowanie o rozpoczęciu, przeprowadzeniu i zakończeniu procedury. Ustanawiając zasady procedury wyboru, Strona może wziąć pod uwagę uzasadnione cele polityki, w tym względy zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska i zachowania dziedzictwa kulturowego.

Sekcja 2:

Postanowienia o zasięgu ogólnym

Artykuł SERVIN.5.12:

Procedury odwoławcze w przypadku decyzji administracyjnych

Strona utrzymuje powszechne, polubowne lub administracyjne sądy lub procedury sądowe, które zapewniają, na żądanie poszkodowanego inwestora lub usługodawcy drugiej Strony, szybkie rozpatrzenie sprawy i, w uzasadnionych przypadkach, odpowiednie środki odwoławcze od decyzji administracyjnych mających wpływ na zakładanie przedsiębiorstw lub ich działalność, transgraniczny handel usługami lub świadczenie usług za pośrednictwem obecności osoby fizycznej jednej ze Stron na terytorium drugiej Strony. Do celów niniejszej sekcji "decyzje administracyjne" oznaczają decyzję lub działanie wywołujące skutek prawny, który ma zastosowanie do konkretnej osoby, określonego towaru lub określonej usługi w indywidualnym przypadku i który obejmuje niepodjęcie decyzji administracyjnej lub niepodjęcie takiego działania, gdy wymaga tego prawo Strony. Jeżeli procedury te są zależne od właściwego organu, który wydaje odnośną decyzję administracyjną, Strona zapewnia, aby procedury te rzeczywiście przewidywały obiektywną i bezstronną kontrolę.

Artykuł SERVIN.5.13:

Kwalifikacje zawodowe

1. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uniemożliwia Stronie nakładania na osoby fizyczne obowiązku posiadania niezbędnych kwalifikacji zawodowych wymaganych na terytorium, na którym świadczona jest usługa, w danym sektorze działalności⁽²³ .

2. Organizacje lub organy zawodowe, które są właściwe dla danego sektora działalności na odpowiednich terytoriach, mogą opracowywać i przedstawiać Radzie Partnerstwa wspólne zalecenia dotyczące uznawania kwalifikacji zawodowych. Takim wspólnym zaleceniom musi towarzyszyć oparta na dowodach ocena:

(a) wartości ekonomicznej przewidywanego ustalenia dotyczącego uznawania kwalifikacji zawodowych; oraz

(b) zgodności odpowiednich systemów, tj. stopnia, w jakim wymogi stosowane przez każdą ze Stron w celu wydawania zezwoleń, licencji, prowadzenia działalności i certyfikacji są zgodne.

3. Po otrzymaniu wspólnego zalecenia Rada Partnerstwa w rozsądnym terminie dokonuje przeglądu jego spójności z niniejszym tytułem. Rada Partnerstwa może po takim przeglądzie opracować i przyjąć ustalenie dotyczące warunków uznawania kwalifikacji zawodowych decyzją w formie załącznika do niniejszej Umowy, który będzie uznawany za integralną część niniejszego tytułu⁽²⁴ .

4. Ustalenie, o którym mowa w ust. 3, przewiduje warunki uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w Unii oraz kwalifikacji zawodowych uzyskanych w Zjednoczonym Królestwie w odniesieniu do działalności objętej niniejszym tytułem i tytułem III [Handel cyfrowy] działu pierwszego.

5. Wytyczne dotyczące ustaleń w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych określone w załączniku SERVIN-6 [Wytyczne dotyczące ustaleń w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych] są uwzględniane przy opracowywaniu wspólnych zaleceń, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, oraz przez Radę Partnerstwa przy ocenie, czy należy przyjąć takie ustalenie, o czym mowa w ust. 3 niniejszego artykułu.

Sekcja 3:

Usługi doręczania

Artykuł SERVIN.5.14:

Zakres i definicje

1. Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony, które mają wpływ na świadczenie usług telekomunikacyjnych w uzupełnieniu do rozdziałów 1, 2, 3 i 4 niniejszego tytułu oraz sekcji 1 i 2 niniejszego rozdziału.

2. Do celów niniejszej sekcji:

(a) "usługi doręczania" oznaczają usługi pocztowe, kurierskie, usługi doręczania ekspresowego lub usługi w zakresie przesyłek ekspresowych, które obejmują następujące działania: przyjmowanie, sortowanie, transport i doręczanie przesyłek pocztowych;

(b) "usługi doręczania ekspresowego" oznaczają przyjmowanie, sortowanie, transport i doręczanie przesyłek pocztowych z większą szybkością i niezawodnością oraz mogą obejmować elementy stanowiące wartość dodaną, takie jak: odbieranie przesyłek z miejsca pochodzenia, doręczenie osobiste do adresata, śledzenie, możliwość zmiany miejsca przeznaczenia i adresata w trakcie przewozu lub potwierdzenie odbioru;

(c) "usługi w zakresie przesyłek ekspresowych" oznaczają usługi międzynarodowego doręczania przesyłek ekspresowych świadczone za pośrednictwem EMS Cooperative, która jest organizacją społeczną zrzeszającą wyznaczonych operatorów pocztowych w ramach Światowego Związku Pocztowego (UPU);

(d) "licencja" oznacza zezwolenie, którego organ regulacyjny Strony może wymagać od indywidualnego dostawcy, aby mógł on oferować usługi pocztowe lub kurierskie;

(e) "przesyłka pocztowa" oznacza przesyłkę o wadze do 31,5 kg opatrzoną adresem w ostatecznej formie, którą ma przewozić dowolny podmiot świadczący usługi doręczania, publiczny lub prywatny, i może obejmować takie przesyłki jak: list, paczka, gazeta lub katalog;

(f) "monopol pocztowy" oznacza wyłączne prawo do świadczenia określonych usług doręczania na terytorium jednej ze Stron lub na jego części, zgodnie z prawem obowiązującym tę Stronę oraz

(g) "usługa powszechna" oznacza stałe świadczenie usług doręczenia o określonej jakości we wszystkich punktach na terytorium jednej ze Stron lub na jego części, w przystępnych cenach dla wszystkich użytkowników.

Artykuł SERVIN.5.15:

Usługa powszechna

1. Każda Strona ma prawo określić rodzaj obowiązku świadczenia usługi powszechnej, jaki chce utrzymać, oraz zdecydować o jego zakresie i realizacji. Każdy obowiązek świadczenia usługi powszechnej jest realizowany w sposób przejrzysty, niedyskryminujący i neutralny w odniesieniu do wszystkich dostawców podlegających temu obowiązkowi.

2. Jeżeli Strona wymaga, aby usługi w zakresie przychodzących przesyłek ekspresowych były świadczone na zasadzie usługi powszechnej, to nie będzie traktowała tych usług w sposób uprzywilejowany w stosunku do innych usług międzynarodowego doręczania przesyłek ekspresowych.

Artykuł SERVIN.5.16:

Finansowanie usługi powszechnej

Strona nie będzie nakładać opłat ani innych należności na świadczenie usług nienależących do usług powszechnych w celu finansowania świadczenia usług powszechnych. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do ogólnie stosowanych środków podatkowych lub opłat administracyjnych.

Artykuł SERVIN.5.17:

Zapobieganie praktykom szkodliwym dla rynku

Każda ze Stron zapewnia, aby dostawcy usług doręczania podlegający obowiązkowi świadczenia usługi powszechnej lub posiadający monopol pocztowy nie podejmowali praktyk zakłócających rynek, takich jak:

(a) wykorzystywanie przychodów pochodzących ze świadczenia usługi podlegającej obowiązkowi świadczenia usługi powszechnej lub z monopolu pocztowego do subsydiowania skrośnego świadczenia usługi doręczania ekspresowego lub jakiejkolwiek usługi doręczania niepodlegającej obowiązkowi świadczenia usługi powszechnej lub

(b) nieuzasadnione różnicowanie wśród klientów w odniesieniu do taryf lub innych warunków świadczenia usługi podlegającej obowiązkowi świadczenia usługi powszechnej lub monopolu pocztowego.

Artykuł SERVIN.5.18:

Licencje

1. Jeśli Strona wymaga licencji na świadczenie usług doręczania, to udostępnia publicznie:

(a) wszystkie wymogi udzielania licencji i termin, w jakim zwykle podejmowana jest decyzja w sprawie wniosku o licencję oraz

(b) warunki dotyczące licencji.

2. Procedury, obowiązki i wymogi dotyczące licencji są przejrzyste, niedyskryminujące i oparte

na obiektywnych kryteriach.

3. Jeżeli wniosek o wydanie licencji zostanie odrzucony przez właściwy organ, informuje on

wnioskodawcę na piśmie o przyczynach odrzucenia. Każda ze Stron ustanawia procedurę odwoławczą z udziałem niezależnego organu, z której będą mogli skorzystać ubiegający się o licencję, których wniosek o licencję został odrzucony. Jednostką taką może być sąd.

Artykuł SERVIN.5.19:

Niezależność organu regulacyjnego

1. Każda ze Stron ustanawia lub utrzymuje organ regulacyjny, który jest niezależny pod względem prawnym i funkcjonalnym od jakiegokolwiek dostawcy usług doręczania. Jeżeli Strona jest właścicielem lub kontroluje dostawcę usług doręczania, to zapewnia ona skuteczne strukturalne oddzielenie funkcji regulacyjnej od działań związanych z własnością lub kontrolą.

2. Organy regulacyjne wykonują swoje zadania w sposób przejrzysty i terminowy oraz dysponują odpowiednimi zasobami finansowymi i ludzkimi, aby wykonywać powierzone im zadania. Ich decyzje są bezstronne w odniesieniu do wszystkich uczestników rynku.

Sekcja 4:

Usługi telekomunikacyjne

Artykuł SERVIN.5.20:

Zakres

Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony, które mają wpływ na świadczenie usług telekomunikacyjnych w uzupełnieniu do rozdziałów 1, 2, 3 i 4 niniejszego tytułu oraz sekcji 1 i 2 niniejszego rozdziału.

Artykuł SERVIN.5.21:

Definicje

Do celów niniejszej sekcji:

(a) "udogodnienia towarzyszące" oznaczają usługi towarzyszące, infrastrukturę fizyczną oraz inne urządzenia lub elementy związane z siecią telekomunikacyjną lub usługami telekomunikacyjnymi, które umożliwiają lub wspierają świadczenie usług za pośrednictwem tej sieci lub usługi bądź posiadają potencjał umożliwiający ich świadczenie;

(b) "użytkownik końcowy" oznacza klienta końcowego lub abonenta publicznej usługi telekomunikacyjnej, włącznie z usługodawcą innym niż dostawca publicznych usług telekomunikacyjnych;

(c) "infrastruktura podstawowa" oznacza udogodnienia związane z publiczną siecią telekomunikacyjną lub publicznymi usługami telekomunikacyjnymi:

(i) które dostarczane są wyłącznie lub głównie przez jednego dostawcę lub ograniczoną liczbę dostawców; oraz

(ii) których z przyczyn ekonomicznych lub technicznych nie można łatwo zastąpić w celu świadczenia usługi;

(d) "wzajemne połączenie" oznacza połączenie publicznych sieci telekomunikacyjnych wykorzystywanych przez tego samego dostawcę lub różnych dostawców sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych w celu umożliwienia użytkownikom jednego dostawcy komunikowania się z użytkownikami tego samego lub innego dostawcy lub dostępu do usług świadczonych przez innego dostawcę, niezależnie od tego, czy usługi te są świadczone przez zaangażowanych dostawców, czy dowolnego innego usługodawcę mającego dostęp do sieci;

(e) "usługa roamingu międzynarodowego" oznacza komercyjną usługę łączności ruchomej świadczoną na podstawie umowy handlowej między dostawcami publicznych usług telekomunikacyjnych, która umożliwia użytkownikowi końcowemu korzystanie ze swojego telefonu komórkowego lub innego urządzenia umożliwiającego korzystanie z usług głosowych, usług przesyłania danych lub przesyłania wiadomości podczas pobytu poza terytorium, na którym znajduje się macierzysta publiczna sieć telekomunikacyjna użytkownika końcowego;

(f) "usługa dostępu do internetu" oznacza publiczną usługę telekomunikacyjną zapewniającą dostęp do internetu, a tym samym łączność z niemal wszystkimi punktami końcowymi internetu, niezależnie od stosowanej technologii sieciowej i urządzeń końcowych;

(g) "łącze dzierżawione" oznacza usługi lub urządzenia telekomunikacyjne, w tym o charakterze wirtualnym, które rezerwują pojemność do dedykowanego użytkowania lub dostępności dla użytkownika pomiędzy dwoma wyznaczonymi punktami lub większą ich liczbą;

(h) "główny dostawca" oznacza dostawcę sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych, który może w sposób istotny wpłynąć na warunki uczestnictwa, uwzględniając cenę i dostawy, we właściwym rynku sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych w wyniku kontroli nad infrastrukturą podstawową lub wykorzystania swojej pozycji na tym rynku;

(i) "element sieci" oznacza obiekt lub sprzęt wykorzystywany do świadczenia usług telekomunikacyjnych, w tym cechy, funkcje i możliwości zapewniane przez ten obiekt lub sprzęt;

(j) "możliwość przeniesienia numeru" oznacza zdolność abonentów, którzy o to poproszą, do zachowania tych samych numerów telefonicznych, w tej samej lokalizacji w przypadku linii stacjonarnej, bez uszczerbku dla jakości, niezawodności lub wygody przy zmianie dostawcy publicznych usług telekomunikacyjnych tej samej kategorii;

(k) "publiczna sieć telekomunikacyjna" oznacza każdą sieć telekomunikacyjną wykorzystywaną całkowicie lub głównie do świadczenia publicznych usług telekomunikacyjnych, która wspiera przekazywanie informacji pomiędzy punktami końcowymi sieci;

(l) "publiczna usługa telekomunikacyjna" oznacza każdą usługę telekomunikacyjną oferowaną ogółowi społeczeństwa;

(m) "abonent" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która jest stroną umowy z dostawcą publicznych usług telekomunikacyjnych na świadczenie takich usług;

(n) "telekomunikacja" oznacza przesyłanie i odbiór sygnałów za pomocą dowolnych środków elektromagnetycznych;

(o) "sieć telekomunikacyjna" oznacza systemy przesyłowe oraz, w stosownych przypadkach, urządzenia przełączające lub routingowe oraz inne zasoby, w tym nieaktywne elementy sieci, które umożliwiają przekazywanie sygnałów przewodowo, za pomocą radia, środków optycznych lub innych środków elektromagnetycznych;

(p) "telekomunikacyjny organ regulacyjny" oznacza organ lub organy, którym Strona powierza regulację sieci telekomunikacyjnych i usług telekomunikacyjnych objętych niniejszą sekcją;

(q) "usługa telekomunikacyjna" oznacza usługę, która polega całkowicie lub głównie na przesyłaniu i odbiorze sygnałów, w tym sygnałów nadawczych, za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnych, w tym sygnałów używanych do nadawania, ale nie jest to usługa polegająca na dostarczaniu lub sprawowaniu kontroli redakcyjnej nad treścią przesyłaną za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnych i usług telekomunikacyjnych;

(r) "usługa powszechna" oznacza minimalny zestaw usług o określonej jakości, który musi być udostępniony wszystkim użytkownikom lub grupie użytkowników na terytorium jednej ze Stron lub w jej części, niezależnie od ich lokalizacji geograficznej oraz po przystępnej cenie oraz

(s) "użytkownik" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną korzystającą z publicznych usług telekomunikacyjnych.

Artykuł SERVIN.5.22:

Organ regulacyjny w obszarze telekomunikacji

1. Każda Strona ustanawia lub utrzymuje telekomunikacyjny organ regulacyjny, który:

(a) jest niezależny pod względem prawnym i funkcjonalnym od jakiegokolwiek dostawcy sieci telekomunikacyjnych, usług telekomunikacyjnych lub sprzętu telekomunikacyjnego;

(b) stosuje procedury i wydaje decyzje, które są bezstronne w stosunku do wszystkich uczestników rynku;

(c) działa niezależnie i nie zwraca się o instrukcje do żadnego innego organu ani nie przyjmuje od niego instrukcji w związku z wykonywaniem zadań powierzonych mu na mocy prawa w celu egzekwowania obowiązków określonych w art. SERVIN.5.24 [Wzajemne połączenie], SERVIN.5.25 [Dostęp i wykorzystanie], SERVIN.5.26 [Rozstrzyganie sporów w zakresie telekomunikacji], SERVIN.5.28 [Wzajemne połączenia z głównymi dostawcami] oraz SERVIN.5.29 [Dostęp do infrastruktury podstawowej głównych dostawców];

(d) posiada uprawnienia regulacyjne, jak również odpowiednie zasoby finansowe i ludzkie do wykonywania zadań wymienionych w lit. c);

(e) jest uprawniony do zapewnienia, aby dostawcy sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych dostarczali mu, niezwłocznie na jego wniosek, wszelkich informacji⁽²⁵ , w tym informacji finansowych, które są niezbędne, aby mógł on realizować zadania wymienione w lit. c) oraz

(f) wykonuje swoje uprawnienia w sposób przejrzysty i terminowy.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby zadania przydzielone telekomunikacyjnemu organowi regulacyjnemu były podawane do wiadomości publicznej w łatwo dostępnej i jasnej formie, w szczególności w przypadku gdy zadania te są przydzielone więcej niż jednemu organowi.

3. Strona, która zachowuje własność lub kontrolę nad dostawcami sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych, zapewnia skuteczny, strukturalny rozdział funkcji regulacyjnej od działań związanych z własnością lub kontrolą.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby użytkownik lub dostawca sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych, których dotyczy decyzja telekomunikacyjnego organu regulacyjnego, miał prawo do odwołania się do organu odwoławczego, który jest niezależny od organu regulacyjnego i innych zainteresowanych stron. Do czasu rozpatrzenia odwołania decyzja pozostaje w mocy, chyba że środki tymczasowe zostaną przyznane zgodnie z prawem Strony.

Artykuł SERVIN.5.23:

Zezwolenie na udostępnianie sieci lub świadczenie usług telekomunikacyjnych

1. Każda ze Stron zezwala na udostępnianie sieci telekomunikacyjnych lub świadczenie usług telekomunikacyjnych bez uprzedniego formalnego zezwolenia.

2. Każda ze Stron podaje do publicznej wiadomości wszystkie kryteria, obowiązujące procedury i warunki, na podstawie których dostawcy są dopuszczeni do świadczenia usług w zakresie sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych.

3. Wszelkie kryteria udzielania zezwoleń oraz obowiązujące procedury są możliwie jak najprostsze, obiektywne, przejrzyste, niedyskryminujące i proporcjonalne. Wszelkie obowiązki i warunki nałożone na zezwolenie lub związane z zezwoleniem są niedyskryminujące, przejrzyste, proporcjonalne i związane ze świadczonymi usługami lub sieciami.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby ubiegający się o zezwolenie otrzymał na piśmie powody odmowy lub cofnięcia zezwolenia lub nałożenia warunków specyficznych dla dostawcy. W takich przypadkach wnioskodawca ma prawo odwołania się do organu odwoławczego.

5. Opłaty administracyjne nakładane na dostawców są obiektywne, przejrzyste,

niedyskryminujące i współmierne do kosztów administracyjnych racjonalnie poniesionych w związku z zarządzaniem, kontrolą i egzekwowaniem obowiązków określonych w niniejszej sekcji⁽²⁶ .

DODATEK SERVIN.5.24: Wzajemne połączenie

Każda ze Stron zapewnia, aby dostawca publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych miał prawo i, na wniosek innego dostawcy publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych, obowiązek negocjowania wzajemnych połączeń dla celów świadczenia publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych.

Artykuł SERVIN.5.25:

Dostęp i wykorzystanie

1. Każda ze Stron zapewnia, aby każdemu przedsiębiorstwu lub usługodawcy drugiej Strony objętemu niniejszą Umową przyznano dostęp do publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych i umożliwiono korzystanie z nich na rozsądnych i niedyskryminujących⁽²⁷  warunkach. Zobowiązanie to jest stosowane, między innymi, do ust. 2-5.

2. Każda ze Stron zapewnia przedsiębiorstwom lub usługodawcom objętym niniejszą Umową dostęp do wszelkich publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych oferowanych na jej terytorium lub poza jego granicami, między innymi do prywatnych łączy dzierżawionych, oraz korzystanie z nich, i w tym celu zapewnia, z zastrzeżeniem ust. 5, zezwolenie dla takich przedsiębiorstw i usługodawców:

(a) na zakup lub dzierżawę i przyłączenie terminala lub innego sprzętu, który łączy się z siecią i który jest niezbędny do prowadzenia działalności;

(b) na podłączanie łączy prywatnie dzierżawionych lub stanowiących własność prywatną do publicznych sieci telekomunikacyjnych lub do łączy dzierżawionych lub należących do innego przedsiębiorstwa lub usługodawcy objętego umową oraz

(c) na korzystanie z wybranych przez siebie protokołów operacyjnych do celów związanych z prowadzoną działalnością, w sposób inny niż jest to konieczne, aby zapewnić powszechną dostępność usług telekomunikacyjnych.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby przedsiębiorstwa lub usługodawcy drugiej Strony objęci umową mogli korzystać z publicznych sieci telekomunikacyjnych i publicznych usług telekomunikacyjnych w celu przekazywania informacji wewnątrz i ponad granicami, między innymi do celów komunikacji wewnątrz przedsiębiorstwa oraz w celu dostępu do informacji zawartych w bazach danych lub przechowywanych w inny sposób w formie nadającej się do odczytu maszynowego na terytorium którejkolwiek ze Stron.

4. Niezależnie od postanowień ust. 3, Strona może wprowadzić środki niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i poufności komunikacji, z zastrzeżeniem wymogu, że środki te nie są stosowane w sposób, który stanowiłby ukryte ograniczenie w handlu usługami albo środek arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji, lub też zniweczenia lub naruszenia korzyści wynikających z niniejszego tytułu.

5. Każda ze Stron zapewnia, aby na dostęp do publicznych sieci i usług telekomunikacyjnych

oraz korzystanie z nich nie nakładały się inne warunki niż te, które są niezbędne w celu:

(a) zabezpieczenia obowiązków świadczenia usług publicznych przez dostawców publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych, w szczególności ich zdolności do powszechnego udostępnienia swoich usług lub

(b) ochrony technicznej integralności publicznych sieci lub usług telekomunikacyjnych.

Artykuł SERVIN.5.26:

Rozstrzyganie sporów w zakresie telekomunikacji

1. Każda ze Stron zapewnia, aby w przypadku powstania sporu między dostawcami sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych w związku z prawami i obowiązkami wynikającymi z niniejszej sekcji oraz na wniosek którejkolwiek ze Stron uczestniczących w sporze, telekomunikacyjny organ regulacyjny wydał wiążącą decyzję w rozsądnym terminie w celu rozstrzygnięcia sporu.

2. Decyzja telekomunikacyjnego organu regulacyjnego będzie podawana do wiadomości publicznej, z uwzględnieniem wymogów tajemnicy handlowej. Zainteresowane strony otrzymają pełne uzasadnienie i mają prawo do odwołania się, o którym mowa w art. SERVIN.5.22 [Telekomunikacyjny organ regulacyjny] ust. 4.

3. Procedura, o której mowa w ust. 1 i 2, nie uniemożliwia żadnej z zainteresowanych stron wniesienia sprawy do organu sądowego.

Artykuł SERVIN.5.27:

Środki ochronne w zakresie konkurencyjności stosowane wobec głównych dostawców

Każda ze Stron wprowadza lub utrzymuje odpowiednie środki w celu uniemożliwienia dostawcom sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych, którzy sami lub wspólnie są głównym dostawcą, podejmowania lub kontynuowania praktyk antykonkurencyjnych. Takie praktyki antykonkurencyjne obejmują w szczególności:

(a) uczestniczenie w antykonkurencyjnym subsydiowaniu skrośnym;

(b) wykorzystywanie informacji uzyskanych od konkurentów w antykonkurencyjnych celach oraz

(c) nieudostępnianie w odpowiednim czasie dostawcom innych usług informacji technicznych dotyczących infrastruktury podstawowej oraz informacji istotnych z komercyjnego punktu widzenia niezbędnych do świadczenia przez nich usług.

Artykuł SERVIN.5.28:

Wzajemne połączenia z głównymi dostawcami

1. Każda ze Stron zapewnia, aby główni dostawcy publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych dostarczali wzajemne połączenia w każdym technicznie dostępnym punkcie sieci. Takie wzajemne połączenia są zapewnione:

(a) na niedyskryminujących warunkach (włączając w to: stawki, normy techniczne, specyfikacje, jakość i konserwację), o jakości nie mniej korzystnej niż w przypadku podobnych usług własnych takiego głównego dostawcy lub podobnych usług jego spółek zależnych lub innych podmiotów stowarzyszonych;

(b) bez zbędnych opóźnień, na warunkach (włączając w to: stawki, normy techniczne, specyfikacje, jakość i utrzymanie), które są przejrzyste, rozsądne, uwzględniają wydajność ekonomiczną oraz są w wystarczającym stopniu wyodrębnione, tak aby usługodawca nie musiał płacić za elementy sieci ani za infrastrukturę, których nie potrzebuje do świadczenia usługi oraz

(c) na żądanie, w punktach innych niż punkty końcowe sieci oferowane większości użytkowników, z zastrzeżeniem opłat odzwierciedlających koszty budowy niezbędnej dodatkowej infrastruktury.

2. Procedury mające zastosowanie do wzajemnych połączeń z głównym dostawcą są podawane do wiadomości publicznej.

3. Główni dostawcy podają do wiadomości publicznej uzgodnienia dotyczące wzajemnych połączeń lub, w stosownych przypadkach, referencyjne oferty dotyczące wzajemnych połączeń.

Artykuł SERVIN.5.29:

Dostęp do infrastruktury podstawowej głównych dostawców

Każda ze Stron zapewnia, aby główni dostawcy na jej terytorium udostępniali swoją infrastrukturę podstawową dostawcom sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych na rozsądnych, przejrzystych i niedyskryminujących warunkach w celu świadczenia publicznych usług telekomunikacyjnych, z wyjątkiem przypadków, gdy nie jest to konieczne do osiągnięcia skutecznej konkurencyjności na podstawie zebranych faktów i oceny rynku przeprowadzonej przez telekomunikacyjny organ regulacyjny. Infrastruktura podstawowa głównego dostawcy może obejmować elementy sieci, usługi w zakresie łączy dzierżawionych i infrastrukturę towarzyszącą.

Artykuł SERVIN.5.30:

Ograniczone zasoby

1. Każda ze Stron zapewnia, aby przydział i przyznawanie praw użytkowania ograniczonych zasobów, w tym widma radiowego, numerów i służebności przesyłu, odbywały się w sposób otwarty, obiektywny, terminowy, przejrzysty, niedyskryminujący i proporcjonalny oraz z uwzględnieniem celów leżących w interesie ogólnym. Procedury oraz warunki i obowiązki związane z prawami użytkowania opierają się na obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminujących i proporcjonalnych kryteriach.

2. Aktualne użytkowanie przyznanych pasm częstotliwości podaje się do wiadomości publicznej, lecz nie wymaga się szczegółowej identyfikacji widma radiowego przyznanego na realizację określonych zadań publicznych.

3. Przy przyznawaniu widma do zastosowań komercyjnych Strony mogą opierać się na podejściu rynkowym takim jak procedury przetargowe.

4. Strony uznają, że środki Strony służące rozdzielaniu i przydzielaniu widma oraz zarządzaniu częstotliwościami nie są same w sobie niezgodne z art. SERVIN.2.2 [Dostęp do rynku] i SERVIN.3.2 [Dostęp do rynku]. Każda ze Stron zachowuje prawo do ustanowienia i stosowania środków zarządzania widmem i częstotliwościami, które mogą spowodować ograniczenie liczby dostawców usług telekomunikacyjnych, o ile robi to w sposób zgodny z niniejszą Umową. Obejmuje to możliwość przyznawania częstotliwości przy uwzględnieniu bieżących i przyszłych potrzeb oraz dostępności widma radiowego.

Artykuł SERVIN.5.31:

Usługa powszechna

1. Każda ze Stron ma prawo do określenia rodzaju obowiązku świadczenia usługi powszechnej, który chce utrzymać, oraz do decydowania o jego zakresie i realizacji.

2. Każda ze Stron nakłada obowiązek świadczenia usługi powszechnej w sposób

proporcjonalny, przejrzysty, obiektywny i niedyskryminujący, który jest neutralny w odniesieniu do konkurencji i nie bardziej obciążający niż jest to konieczne dla rodzaju usługi powszechnej określonego przez Stronę.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby procedury wyznaczania dostawców usługi powszechnej były otwarte dla wszystkich dostawców publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych. Wyznaczanie odbywa się za pomocą skutecznego, przejrzystego i niedyskryminującego mechanizmu.

4. Jeżeli Strona podejmie decyzję o przyznaniu rekompensat operatorom świadczącym usługę powszechną, zapewni, aby taka rekompensata nie przekroczyła kosztów netto spowodowanych obowiązkiem świadczenia usługi powszechnej.

Artykuł SERVIN.5.32:

Możliwość przeniesienia numeru

Każda ze Stron zapewnia, aby dostawcy publicznych usług telekomunikacyjnych oferowali możliwość przeniesienia numeru na rozsądnych warunkach.

Artykuł SERVIN.5.33:

Otwarty dostęp do internetu

1. Każda ze Stron zapewnia, aby z zastrzeżeniem obowiązujących ją przepisów ustawowych i wykonawczych, dostawcy usług dostępu do internetu umożliwiali użytkownikom tych usług:

(a) dostęp do informacji i treści oraz ich rozpowszechnianie, wykorzystywanie i dostarczanie wybranych aplikacji i usług, pod warunkiem niedyskryminującego, racjonalnego, przejrzystego i proporcjonalnego zarządzania siecią oraz

(b) korzystanie z wybranych przez siebie urządzeń, pod warunkiem że urządzenia takie nie zagrażają bezpieczeństwu innych urządzeń, sieci lub usług świadczonych za pośrednictwem sieci.

2. Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uniemożliwia Stronom przyjmowania środków w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego w odniesieniu do użytkowników online.

Artykuł SERVIN.5.34:

Poufność informacji

1. Każda ze Stron zapewnia, aby dostawcy, którzy nabywają informacje od innego dostawcy w procesie negocjowania ustaleń zgodnie z artykułami: SERVIN.5.24 [Wzajemne połączenie], SERVIN.5.25 [Dostęp i wykorzystanie], SERVIN.5.28 [Wzajemne połączenie z głównymi dostawcami] i SERVIN.5.29 [Dostęp do infrastruktury podstawowej głównych dostawców] wykorzystywali te informacje wyłącznie do celów, dla których zostały one dostarczone, i zawsze przestrzegali poufności przekazywanych lub przechowywanych informacji.

2. Każda ze Stron zapewnia poufność komunikacji i związanych z nią danych dotyczących ruchu przesyłanych w ramach korzystania z publicznych sieci telekomunikacyjnych lub publicznych usług telekomunikacyjnych, z zastrzeżeniem wymogu, że środki stosowane w tym celu nie stanowią środka arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji ani ukrytego ograniczenia w handlu usługami.

Artykuł SERVIN.5.35:

Udziały zagraniczne

W odniesieniu do świadczenia usług w zakresie sieci telekomunikacyjnych lub usług telekomunikacyjnych poprzez zakładanie przedsiębiorstw i niezależnie od postanowień art. SERVIN.2.7 [Środki niespełniające wymogów i wyjątki], Strona nie nakłada wymogów dotyczących spółek joint venture ani nie ogranicza udziału kapitału zagranicznego pod względem maksymalnych limitów procentowych udziału zagranicznego ani całkowitej wartości indywidualnych lub łącznych inwestycji zagranicznych.

Artykuł SERVIN.5.36:

Roaming międzynarodowy⁽²⁸

1. Strony starają się współpracować w celu propagowania przejrzystych i rozsądnych stawek za usługi roamingu międzynarodowego w sposób, który może przyczynić się do wzrostu handlu między Stronami i polepszania dobrobytu konsumentów.

2. Strony mogą zdecydować się na podjęcie takich działań w celu zwiększenia przejrzystości i konkurencji w zakresie stawek za usługi roamingu międzynarodowego oraz technologicznych alternatyw dla usług roamingowych, jak:

(a) zapewnienie, aby informacje dotyczące stawek detalicznych były łatwo dostępne dla użytkowników końcowych; oraz

(b) ograniczanie do minimum przeszkód utrudniających korzystanie z technologicznych alternatyw dla usług roamingowych, tak by użytkownicy końcowi przyjeżdżający na terytorium Strony z terytorium drugiej Strony mogli mieć dostęp do usług telekomunikacyjnych za pomocą wybranego przez siebie urządzenia.

3. Każda ze Stron zachęca dostawców publicznych usług telekomunikacyjnych na swoim terytorium do podawania do wiadomości publicznej informacji na temat stawek detalicznych za usługi roamingu międzynarodowego w przypadku połączeń głosowych, transmisji danych i wiadomości tekstowych, oferowanych użytkownikom końcowym podczas ich pobytu na terytorium drugiej Strony.

4. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie zobowiązuje Strony do regulowania stawek lub warunków dla usług roamingu międzynarodowego.

Sekcja 5:

Usługi finansowe

Artykuł SERVIN.5.37

Zakres

1. Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony, które mają wpływ na świadczenie usług finansowych w uzupełnieniu do rozdziałów 1, 2, 3 i 4 niniejszego tytułu oraz sekcji 1 i 2 niniejszego rozdziału.

2. Do celów niniejszej sekcji termin "działania prowadzone w ramach wykonywania władzy publicznej", o których mowa w art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. f) oznaczają⁽²⁹ :

(a) działalność prowadzoną przez bank centralny lub organ kształtujący politykę pieniężną lub przez jakikolwiek inny podmiot publiczny przy realizacji polityki pieniężnej lub kursowej;

(b) działalność stanowiącą część ustawowego systemu zabezpieczenia społecznego lub powszechnego programu emerytalnego oraz

(c) inną działalność prowadzoną przez podmiot publiczny na rachunek, z gwarancją lub przy wykorzystaniu zasobów finansowych Strony lub jej podmiotów publicznych.

3. Do celów stosowania art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. f) do niniejszej sekcji, jeżeli Strona zezwala na prowadzenie któregokolwiek z działań, o których mowa w niniejszym artykule ust. 2 lit. b) lub c), przez swoich dostawców usług finansowych w konkurencji z podmiotem publicznym lub usługodawcą finansowym, "działania prowadzone w ramach wykonywania władzy publicznej" nie obejmują tych działań.

4. Art. SERVIN.1.2 lit. a) [Definicje] nie ma zastosowania do usług ujętych w niniejszej sekcji.

Artykuł SERVIN.5.38:

Definicje

Na użytek niniejszego tytułu:

(a) "usługa finansowa" oznacza dowolną usługę o charakterze finansowym oferowaną przez usługodawcę finansowego Strony i obejmuje następujące rodzaje działalności:

(i) usługi ubezpieczeniowe oraz związane z ubezpieczeniami;

A) ubezpieczenia bezpośrednie (w tym koasekuracja):

aa) ubezpieczenia na życie;

bb) ubezpieczenia inne niż na życie;

B) reasekuracja i retrocesja;

C) pośrednictwo ubezpieczeniowe, takie jak usługi brokerskie i agencyjne; oraz

D) usługi pomocnicze związane z ubezpieczeniami, takie jak doradztwo ubezpieczeniowe, usługi aktuarialne, ocena ryzyka oraz likwidacja szkód;

(ii) usługi bankowe i pozostałe usługi finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeń):

A) przyjmowanie depozytów i innych funduszy zwrotnych od ludności;

B) udzielanie wszelkiego rodzaju pożyczek i kredytów, w tym kredytów konsumenckich i kredytów hipotecznych, faktoring oraz finansowanie transakcji handlowych;

C) leasing finansowy;

D) wszelkie usługi w sferze płatności i transferu środków pieniężnych, w tym karty kredytowe, debetowe, czeki podróżne oraz czeki;

E) gwarancje i zobowiązania;

F) operacje przeprowadzane na własny rachunek lub na zlecenie klientów, zarówno na giełdzie, jak i poza giełdą, bądź w inny sposób za pomocą:

(aa) instrumentów rynku pieniężnego (w tym czeków, weksli, certyfikatów depozytowych);

(bb) walut obcych;

(cc) instrumentów pochodnych, między innymi transakcji typu futures i opcji;

(dd) instrumentów kursu walutowego i instrumentów pochodnych stóp procentowych, w tym takich produktów jak transakcje swapowe i kontrakty terminowe na stopę procentową;

(ee) zbywalnych papierów wartościowych; oraz

(ff) innych instrumentów zbywalnych i aktywów finansowych, w tym kruszców;

G) udział w emisji wszelkiego rodzaju papierów wartościowych, w tym w gwarantowaniu i inwestycjach (publicznych i prywatnych) w charakterze agenta oraz świadczenia usług z tym związanych;

H) pośrednictwo na rynku pieniężnym;

I) zarządzanie aktywami, takie jak: zarządzanie płynnością lub portfelem aktywów, wszelkie formy zarządzania inwestycjami zbiorowymi, zarządzanie funduszami emerytalnymi, usługi w zakresie przechowywania, deponowania i powiernictwa;

J) usługi rozliczeniowe i rozrachunkowe dotyczące aktywów finansowych, w tym: papierów wartościowych, instrumentów pochodnych oraz innych instrumentów zbywalnych;

K) dostarczanie i przekazywanie informacji finansowych, przetwarzanie danych finansowych i udostępnianie związanego z nimi oprogramowania oraz

L) doradztwo, pośrednictwo i inne pomocnicze usługi finansowe w zakresi wszystkich rodzajów działalności wymienionych w lit. A)-K), w tym informacji kredytowych i analiz kredytowych, badań i doradztwa w zakresie inwestycji i portfeli inwestycyjnych oraz doradztwa w zakresie przejęć oraz restrukturyzacji i strategii przedsiębiorstw;

(b) "usługodawca finansowy" oznacza dowolną osobę fizyczną lub prawną pochodzącą z terytorium Strony, która zamierza świadczyć lub świadczy usługi finansowe, a nie jest podmiotem publicznym;

(c) "nowa usługa finansowa" oznacza usługę o charakterze finansowym, włączając usługi związane z istniejącymi i nowymi produktami lub sposób, w jaki produkt jest dostarczany, która nie jest świadczona przez żadnego usługodawcę finansowego na terytorium Strony, ale która jest świadczona na terytorium drugiej Strony

(d) "podmiot publiczny" oznacza:

(i) rząd, bank centralny lub organ kształtujący politykę pieniężną Strony albo podmiot będący własnością Strony lub kontrolowany przez Stronę, który jest głównie zaangażowany w realizowanie funkcji publicznych lub działań do celów publicznych, niebędący podmiotem głównie zaangażowanym w świadczenie usług finansowych na warunkach komercyjnych lub

(ii) podmiot prywatny realizujący zadania wykonywane zwykle przez bank centralny lub organ kształtujący politykę pieniężną i finansową - w zakresie wykonywania tych zadań;

(e) "organ samoregulacyjny" oznacza organ pozarządowy, w tym wszelkie giełdy lub rynki, na których prowadzony jest obrót papierami wartościowymi lub kontraktami terminowymi typu futures, izby rozrachunkowe lub inne organizacje bądź stowarzyszenia, które wykonują uprawnienia regulacyjne lub nadzorcze wobec usługodawców finansowych na podstawie ustawy lub delegowania kompetencji, w stosownych przypadkach, przez organy szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego.

Artykuł SERVIN.5.39:

Wyłączenie ze względów ostrożnościowych

1. Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla przyjęcia lub

utrzymywania przez Stronę środków ze względów ostrożnościowych⁽³⁰ , takich jak:

(a) ochrona inwestorów, deponentów, ubezpieczonych lub osób, którym przysługuje zobowiązanie powiernicze z tytułu umów z usługodawcami finansowymi lub

(b) zapewnienie integralności i stabilności systemu finansowego Strony.

2. W przypadku gdy środki te nie odpowiadają postanowieniom niniejszej Umowy, nie są one wykorzystywane jako środki unikania zobowiązań lub obowiązków Strony wynikających z niniejszej Umowy.

Artykuł SERVIN.5.40:

Informacje poufne

Nie naruszając postanowień części 3 [Współpraca organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych], żadne z postanowień niniejszej Umowy nie może być interpretowane jako nakładające na Stronę obowiązek ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków indywidualnych klientów ani jakiejkolwiek informacji poufnej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu podmiotów publicznych.

Artykuł SERVIN.5.41:

Normy międzynarodowe

Strony dokładają wszelkich starań, aby zapewnić wdrożenie i stosowanie na ich terytorium norm uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym w sektorze usług finansowych w zakresie regulacji i nadzoru, zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz przeciwdziałania uchylaniu się od opodatkowania i unikania opodatkowania. Takimi normami uzgodnionymi na szczeblu międzynarodowym są między innymi normy przyjęte przez: grupę G-20; Radę Stabilności Finansowej; Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, w szczególności jego "Podstawowe zasady skutecznego nadzoru bankowego"; Międzynarodowe Stowarzyszenie Organów Nadzoru Ubezpieczeniowego, w szczególności jego "Podstawowe zasady ubezpieczeń"; Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych, w szczególności jej "Cele i zasady regulacji papierów wartościowych"; Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy; oraz Światowe Forum Przejrzystości i Wymiany Informacji do Celów Podatkowych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Artykuł SERVIN.5.42:

Nowe usługi finansowe na terytorium Strony

1. Każda ze Stron zezwala usługodawcy finansowemu drugiej Strony, który ma siedzibę na jej terytorium, na świadczenie wszelkiego rodzaju nowych usług finansowych, na świadczenie których Strona ta zezwoliłaby swoim własnym usługodawcom finansowym w podobnych okolicznościach, zgodnie z prawem krajowym, pod warunkiem że świadczenie tej nowej usługi finansowej nie wymaga przyjęcia nowych lub zmiany istniejących przepisów. Nie ma to zastosowania do oddziałów drugiej Strony mających siedzibę na terytorium Strony.

2. Strona może ustalić formę prawną i instytucjonalną, za pośrednictwem której nowa usługa finansowa może być świadczona, i może wymagać uzyskania zezwolenia na świadczenie tej usługi. W przypadkach, w których wymagane jest takie zezwolenie, decyzja w sprawie jego udzielenia jest wydawana w rozsądnym terminie, a odmowa może nastąpić wyłącznie ze względów ostrożności.

Artykuł SERVIN.5.43:

Organy samoregulacyjne

W przypadku gdy Strona wymaga członkostwa lub uczestnictwa w organie samoregulacyjnym bądź lub dostępu do organu samoregulacyjnego od usługodawców finansowych drugiej Strony, aby mogli świadczyć usługi finansowe na jej terytorium, Strona zapewnia przestrzeganie przez ten organ samoregulacyjny obowiązków wynikających z art. SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe], SERVIN.2.4 [Zasada największego uprzywilejowania], SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe] oraz SERVIN.3.5 [Zasada największego uprzywilejowania].

Artykuł SERVIN.5.44:

Systemy rozliczeń i płatności

Zgodnie z warunkami traktowania narodowego każda ze Stron przyznaje usługodawcom finansowym drugiej Strony, mającym siedzibę na jej terytorium, dostęp do systemów płatności i rozliczeń obsługiwanych przez podmioty publiczne oraz do możliwości związanych z urzędową konsolidacją długu i refinansowaniem, dostępnych w ramach zwykłego prowadzenia działalności. Niniejszy artykuł nie ma na celu przyznania dostępu do narzędzi kredytodawcy ostatniego stopnia danej Strony.

Sekcja 6:

Usługi międzynarodowego transportu morskiego

Artykuł SERVIN.5.45:

Zakres i definicje

1. Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony mających wpływ na świadczenie usług międzynarodowego transportu morskiego w uzupełnieniu do rozdziałów 1, 2, 3 i 4 oraz sekcji 1 niniejszego rozdziału.

2. Do celów niniejszej sekcji oraz rozdziałów 1, 2, 3 i 4 niniejszego tytułu:

(a) "usługi międzynarodowego transportu morskiego" oznaczają przewóz osób lub ładunku statkiem morskim między portem jednej Strony a portem drugiej Strony lub państwa trzeciego lub między portami rożnych państw członkowskich, obejmujący bezpośrednie zawieranie umów z podmiotami świadczącymi inne usługi transportowe w celu zapewnienia transportu "od drzwi do drzwi" lub transportu multimodalnego na podstawie jednolitego dokumentu przewozowego, ale nie obejmujący prawa do świadczenia takich innych usług transportowych;

(b) "transport od »drzwi do drzwi« lub transport multimodalny" oznacza przewóz ładunku międzynarodowego odbywający się w ramach jednolitego dokumentu przewozowego, wykorzystujący więcej niż jeden rodzaj transportu i obejmujący międzynarodowy odcinek morski;

(c) "ładunek międzynarodowy" oznacza ładunek przewożony między portem jednej Strony a portem drugiej Strony lub państwa trzeciego, lub między portami różnych państw członkowskich;

(d) "morskie usługi pomocnicze" oznaczają usługi w zakresie obsługi ładunku morskiego, usługi w zakresie odprawy celnej, usługi w zakresie obsługi stacji kontenerowej i magazynowania, usługi agencji morskich, usługi spedycji morskiej oraz usługi w zakresie przechowywania i składowania;

(e) "usługi w zakresie obsługi ładunku morskiego" oznaczają działania wykonywane przez przedsiębiorstwa zajmujące się załadunkiem i rozładunkiem, w tym przez operatorów terminali portowych, jednak nieobejmujące działalności pracowników portowych w przypadkach, kiedy nie są oni pracownikami przedsiębiorstw zajmujących się załadunkiem i rozładunkiem lub operatorów terminali portowych; do działań objętych powyższą definicją zalicza się organizacja i nadzór:

(i) załadunku ładunku na statek lub jego wyładunku ze statku;

(ii) mocowania lub odmocowywania ładunku oraz

(iii) odbioru lub dostawy i przechowywania ładunków przed załadunkiem lub po rozładunku;

(f) "usługi w zakresie odprawy celnej" oznaczają działalność polegającą na przeprowadzaniu w imieniu innego podmiotu formalności celnych dotyczących przywozu, wywozu lub przewozu ładunków, bez względu na to, czy usługi te stanowią główny przedmiot działalności usługodawcy czy zwyczajowe uzupełnienie głównego przedmiotu jego działalności;

(g) "usługi w zakresie obsługi stacji kontenerowej i magazynowania" oznaczają działalność polegającą na przechowywaniu kontenerów, na terenie portu lub na lądzie, w celu ich zapełnienia lub opróżnienia, napraw i udostępniania do załadunku;

(h) "usługi agencji morskich" oznaczają reprezentowanie, w charakterze agenta, na danym obszarze geograficznym, interesów linii żeglugi morskiej lub przedsiębiorstwa żeglugowego do następujących celów:

(i) marketing i sprzedaż usług transportu morskiego i usług powiązanych, począwszy od kwotowania po fakturowanie, wystawianie konosamentów w imieniu linii żeglugi morskiej lub przedsiębiorstw, nabywanie i odsprzedaż niezbędnych usług powiązanych, przygotowanie dokumentów i dostarczanie informacji handlowych oraz

(ii) działanie w imieniu linii żeglugi morskiej lub przedsiębiorstw organizujących zawinięcia statku do portu lub przejęcie ładunków w razie potrzeby;

(i) "usługi dowozowe" oznaczają, bez uszczerbku dla zakresu działalności, która może być uznana za kabotaż na mocy odnośnego ustawodawstwa krajowego, transport morski ładunków międzynarodowych, w tym przewożonych w kontenerach, drobnicy konwencjonalnej oraz suchych lub płynnych przesyłek masowych, między portami znajdującymi się na terytorium danej Strony, pod warunkiem że taki ładunek międzynarodowy jest "w drodze", tj. jest skierowany do miejsca przeznaczenia lub pochodzi z portu załadunku znajdującego się poza terytorium tej Strony;

(j) "usługi spedycji morskiej" oznaczają działalność polegającą na organizowaniu i monitorowaniu operacji przewozu w imieniu przewoźników poprzez organizację usług transportowych i pokrewnych, przygotowanie dokumentacji i dostarczenie informacji handlowych;

(k) "usługi portowe" oznaczają usługi świadczone na obszarze portu morskiego lub na drodze wodnej do takiego obszaru przez podmiot zarządzający portem, jego podwykonawców lub innych usługodawców w celu wspierania transportu ładunków lub pasażerów; oraz

(l) "usługi w zakresie przechowywania i składowania" oznaczają usługi w zakresie przechowywania towarów mrożonych lub schłodzonych, usługi w zakresie przechowywania luzem płynów lub gazów oraz inne usługi w zakresie przechowywania lub składowania.

Artykuł SERVIN.5.46:

Zobowiązania

1. Bez uszczerbku dla środków niespełniających wymogów lub innych środków, o których mowa w art. SERVIN.2.7 [Środki niespełniające wymogów i wyjątki] i SERVIN.3.6 [Środki niespełniające wymogów], każda ze Stron wdraża zasadę nieograniczonego dostępu do międzynarodowych rynków morskich i handlu morskiego na zasadach handlowych i niedyskryminacyjnych poprzez:

(a) przyznanie statkom pływającym pod banderą drugiej Strony lub obsługiwanym przez usługodawców drugiej Strony traktowania nie mniej korzystnego od traktowania przyznawanego własnym statkom, między innymi w zakresie:

(i) dostępu do portów;

(ii) korzystania z infrastruktury portowej;

(iii) korzystania z morskich usług pomocniczych oraz

(iv) infrastruktury celnej oraz wyznaczania miejsca do cumowania statku w porcie oraz sprzętu do załadunku i rozładunku; w tym powiązanych opłat i należności;

(b) udostępnienie podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego na warunkach rozsądnych i nie mniej korzystnych niż te, które stosuje wobec własnych dostawców lub statków albo wobec statków lub dostawców z państwa trzeciego (włączając w to opłaty i należności, specyfikacje i jakość świadczonej usługi), następujących usług portowych: pilotaż, holowanie i pomoc holownicza, zaopatrzenie, uzupełnianie paliwa i wody, odbiór odpadów i utylizację odpadów balastowych, usługi kapitanatu portu, pomoc nawigacyjną, usługi naprawcze w przypadku nagłych awarii, kotwiczenie, cumowanie i usługi związane z cumowaniem, nabrzeżu niezbędne do funkcjonowania statku, włączając w to usługi komunikacyjne, dostawę wody i energii elektrycznej;

(c) zezwalanie podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego, pod warunkiem uzyskania zezwolenia wydanego przez właściwy organ, w stosownych przypadkach, na zmianę lokalizacji posiadanych lub dzierżawionych pustych kontenerów, które nie są przewożone jako ładunek za opłatą, między portami Zjednoczonego Królestwa lub między portami państwa członkowskiego; oraz

(d) zezwalanie podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego na świadczenie usług dowozowych między portami Zjednoczonego Królestwa lub między portami państwa członkowskiego, pod warunkiem uzyskania zezwolenia właściwego organu, w stosownych przypadkach.

2. Stosując zasady określone w ust. 1, Strony:

(a) nie wprowadzają uzgodnienia dotyczącego dzielenia ładunku w przyszłych umowach z państwami trzecimi dotyczącymi usług międzynarodowego transportu morskiego, w tym handlu towarami masowymi w postaci płynnej i stałej oraz ładunków przewożonych liniowcami, a także nie kończą w rozsądnym terminie obowiązywania takich uzgodnień w przypadkach, gdy zostały one zawarte we wcześniej podpisanych umowach;

(b) nie wprowadzają ani nie utrzymują środka, który wymaga, aby cały ładunek międzynarodowy lub jego część przewożono wyłącznie statkami zarejestrowanymi na terytorium danej Strony lub należącymi do obywateli danej Strony lub przez nich kontrolowanymi;

(c) znoszą wszelkie jednostronne środki lub przeszkody administracyjne, techniczne i inne, mogące stanowić ukryte ograniczenie lub mieć dyskryminujący skutek w stosunku do swobodnego świadczenia usług międzynarodowego transportu morskiego, i nie wprowadzają nowych środków ani przeszkód tego rodzaju; oraz

(d) nie uniemożliwiają podmiotom drugiej Strony świadczącym usługi międzynarodowego transportu morskiego bezpośredniego zawierania z innymi podmiotami świadczącymi usługi transportowe umów odnoszących się do transportu "od drzwi do drzwi" lub transportu multimodalnego.

Sekcja 7:

Usługi prawne

Artykuł SERVIN.5.47:

Zakres

1. Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony, które mają wpływ na świadczenie wyznaczonych usług prawnych w uzupełnieniu do rozdziałów 1, 2, 3, i 4 niniejszego tytułu oraz sekcji 1 i 2 niniejszego rozdziału.

2. Żadne z postanowień niniejszej sekcji nie wpływa na prawo Strony do regulowania i nadzorowania świadczenia wyznaczonych usług prawnych na jej terytorium w sposób niedyskryminujący.

Artykuł SERVIN.5.48:

Definicje

Do celów niniejszej sekcji:

a) "wyznaczone usługi prawne" oznaczają usługi prawne dotyczące prawa jurysdykcji krajowej i międzynarodowego prawa publicznego, z wykluczeniem prawa Unii Europejskiej;

b) "jurysdykcja krajowa" oznacza jurysdykcję (lub część jurysdykcji) państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa, w której prawnik uzyskał tytuł zawodowy jurysdykcji krajowej lub, w przypadku prawnika, który uzyskał tytuł zawodowy jurysdykcji krajowej w więcej niż jednej jurysdykcji, którąkolwiek z tych jurysdykcji;

c) "prawo jurysdykcji krajowej" oznacza prawo jurysdykcji krajowej danego prawnika⁽³¹ ;

d) "tytuł zawodowy jurysdykcji krajowej" oznacza:

(i) w odniesieniu do prawnika Unii - tytuł zawodowy nabywany w państwie członkowskim, Unii upoważniający do świadczenia usług prawnych w tym państwie członkowskim; lub

(ii) w odniesieniu do prawnika Zjednoczonego Królestwa - tytuł adwokata lub radcy prawnego upoważniający do świadczenia usług prawnych w jakiejkolwiek części jurysdykcji Zjednoczonego Królestwa;

e) "prawnik" oznacza:

(i) osobę fizyczną z Unii, upoważnioną w państwie członkowskim do świadczenia usług prawnych na podstawie tytułu zawodowego jurysdykcji krajowej; lub

(ii) osobę fizyczną ze Zjednoczonego Królestwa upoważnioną w jakiejkolwiek części jurysdykcji Zjednoczonego Królestwa do świadczenia usług prawnych na podstawie tytułu zawodowego jurysdykcji krajowej;

f) "prawnik drugiej Strony" oznacza:

(i) gdy "drugą Stronę" stanowi Unia - prawnika, o którym mowa w lit. e) ppkt (i); lub

(ii) gdy "drugą Stronę" stanowi Zjednoczone Królestwo - prawnika, o którym mowa w lit. e) ppkt (ii); oraz

g) "usługi prawne" oznaczają następujące usługi:

(i) usługi w zakresie doradztwa prawnego; oraz

(ii) usługi arbitrażu prawnego, postępowania pojednawczego i mediacji (z wyłączeniem takich usług świadczonych przez osoby fizyczne zgodnie z art. SERVIN 4.1 [Zakres i definicje]⁽³² .

Zakres pojęcia "usługi prawne" nie obejmuje przedstawicielstwa prawnego przed placówkami administracyjnymi, sądami i innymi właściwie ustanowionymi oficjalnymi sądami danej Strony, usług w zakresie doradztwa prawnego oraz w zakresie zezwoleń, dokumentacji i świadectw prawnych, świadczonych przez przedstawicieli zawodów prawniczych pełniących funkcje publiczne w organach wymiaru sprawiedliwości, takich jak notariusze, komornicy sądowi lub inni urzędnicy państwowi, a także usług świadczonych przez komorników sądowych wyznaczonych urzędowym aktem rządu.

Artykuł SERVIN.5.49:

Zobowiązania

1. Strona zezwala prawnikowi drugiej Strony na świadczenie na jej terytorium wskazanych usług prawnych na podstawie tytułu zawodowego jurysdykcji krajowej tego prawnika zgodnie z art. SERVIN 2.2 [Dostęp do rynku], SERVIN 2.3 [Traktowanie narodowe], SERVIN 3.2 [Dostęp do rynku], SERVIN 3.4 [Traktowanie narodowe] i SERVIN 4.4. [Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolny zawód].

2. Jeżeli Strona (jurysdykcja państwa przyjmującego) wymaga od prawnika drugiej Strony rejestracji na jej terytorium jako warunku świadczenia wyznaczonych usług prawnych zgodnie z ust. 1, wymogi i proces takiej rejestracji nie mogą:

(a) być mniej korzystne niż te, które stosuje się do osoby fizycznej z państwa trzeciego świadczącej usługi prawne zgodnie z prawem państwa trzeciego lub międzynarodowego prawa publicznego na podstawie tytułu zawodowego tej osoby z państwa trzeciego obowiązującego na terytorium jurysdykcji państwa przyjmującego; oraz

(b) stanowić jakiegokolwiek wymogu przekwalifikowania się lub przyjęcia do zawodu prawniczego jurysdykcji państwa przyjmującego lub być równoważne z takim wymogiem.

3. Ustęp 4 ma zastosowanie do świadczenia wyznaczonych usług prawnych na podstawie ust. 1 poprzez zakładanie przedsiębiorstw.

4. Strona zezwala osobie prawnej z terytorium drugiej Strony na ustanowienie na swoim terytorium oddziału świadczącego wyznaczone usługi prawne⁽³³  na podstawie ust. 1, zgodnie z warunkami określonymi w rozdziale 2 [Liberalizacja inwestycji] niniejszego tytułu i z ich zastrzeżeniem. Pozostaje to bez uszczerbku dla wymogu, aby określony odsetek udziałowców, właścicieli, partnerów lub dyrektorów osoby prawnej posiadał określone kwalifikacje zawodowe lub wykonywał określony zawód, np. zawód prawnika lub księgowego.

Artykuł SERVIN.5.50:

Środki niespełniające wymogów

1. Art. 5.49 [Zobowiązania] nie ma zastosowania do:

a) wszelkich istniejących środków Strony niespełniających wymogów na poziomie:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) Unii, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) władz centralnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

C) władz regionalnych państwa członkowskiego, zgodnie z wykazem Unii w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki]; lub

D) władz lokalnych, innych niż wskazanych w lit. C); oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) władz centralnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN-1 [Obowiązujące środki];

B) władz regionalnych, zgodnie z wykazem Zjednoczonego Królestwa w załączniku SERVIN- 1 [Obowiązujące środki]; lub

C) władz lokalnych;

b) dalszego stosowania lub szybkiego przedłużenia obowiązywania wszelkich środków niespełniających wymogów, o których mowa w lit. a), lub

c) zmiany środka niespełniającego wymogów, o których mowa w lit. a) i b), w zakresie, w jakim nie zmniejsza to jego zgodności z art. SERVIN.5.49 [Zobowiązania] w brzmieniu obowiązującym bezpośrednio przed tą zmianą.

2. Artykuł SERVIN 5.49 [Zobowiązania] nie ma zastosowania do środków Strony zgodnych z zastrzeżeniami, warunkami lub kwalifikacjami określonymi w odniesieniu do sektora, podsektora lub działalności wymienionych w załączniku SERVIN-2 [Przyszłe środki].

3. Niniejszą sekcję stosuje się bez uszczerbku dla załącznika SERVIN-4 [Usługodawcy umowni i osoby wykonujące wolne zawód].

TYTUŁ III:

HANDEL CYFROWY

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł DIGIT.1

Cel

Celem tego tytułu jest ułatwienie handlu cyfrowego, wyeliminowanie nieuzasadnionych barier w handlu, które można usunąć, wykorzystując środki elektroniczne, oraz zapewnienie otwartego, bezpiecznego i godnego zaufania środowiska internetowego dla przedsiębiorstw i klientów.

Artykuł DIGIT.2

Zakres

1. Tytuł ten ma zastosowanie do środków Strony wpływających na handel możliwy za pomocą środków elektronicznych.

2. Niniejszy tytuł ten nie ma zastosowania do usług audiowizualnych.

Artykuł DIGIT.3

Prawo do wprowadzania regulacji

Strony potwierdzają prawo do wprowadzania regulacji na swoich terytoriach w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki, takich jak ochrona zdrowia publicznego, usługi społeczne, edukacja publiczna, bezpieczeństwo, środowisko, w tym zmiana klimatu, moralność publiczna, ochrona socjalna lub ochrona konsumentów, prywatność i ochrona danych lub promowanie i ochrona różnorodności kulturowej.

Artykuł DIGIT.4

Wyjątki

Dla większej pewności należy wyjaśnić, że żadne z postanowień niniejszego tytułu nie uniemożliwia Stronom przyjmowania lub utrzymywania środków zgodnie z art. EXC.1 [Wyjątki o charakterze ogólnym], art. EXC.4 [Wyjątki dotyczące bezpieczeństwa] i art. SERVIN.5.39 [Wyłączenie ze względów ostrożnościowych] ze względów interesu publicznego określonych w tym artykule.

Artykuł DIGIT.5

Definicje

1. Definicje zawarte w art. SERVIN.1.2 [Definicje] tytułu II [Usługi i inwestycje] niniejszego działu mają zastosowanie do niniejszego tytułu.

2. Na użytek niniejszego tytułu:

(a) "konsument" oznacza każdą osobę fizyczną korzystającą z publicznych usług telekomunikacyjnych do celów innych niż działalność zawodowa;

(b) "bezpośrednia komunikacja marketingowa" oznacza każdą formę reklamy handlowej, która służy przekazywaniu przez osobę fizyczną lub prawną wiadomości marketingowych bezpośrednio do użytkownika poprzez publiczne usługi telekomunikacyjne i obejmuje wiadomości co najmniej w formie elektronicznej oraz wiadomości tekstowe i multimedialne (SMS i MMS);

(c) "uwierzytelnianie elektroniczne" oznacza proces elektroniczny, który umożliwia potwierdzenie:

(i) identyfikacji elektronicznej osoby fizycznej lub prawnej, lub

(ii) pochodzenie i integralność danych zawartych w formie elektronicznej;

(d) "usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego" oznacza usługę umożliwiającą przesłanie danych między osobami trzecimi drogą elektroniczną i zapewniającą dowody związane z posługiwaniem się przesyłanymi danymi, w tym dowód wysłania i otrzymania danych, oraz chroniącą przesyłane dane przed ryzykiem utraty, kradzieży, uszkodzenia lub jakiejkolwiek nieupoważnionej zmiany;

(e) "pieczęć elektroniczna" oznacza dane w formie elektronicznej wykorzystywane przez osobę prawną, które są dołączone do innych danych w formie elektronicznej lub logicznie z nimi powiązane w celu zapewnienia ich pochodzenia i integralności;

(f) "podpis elektroniczny" oznacza dane w formie elektronicznej, dołączone do innych danych w formie elektronicznej lub logicznie z nimi powiązane, które:

(i) są wykorzystywane przez osobę fizyczną w celu uzgadniania danych w formie elektronicznej, do których się odnoszą, oraz

(ii) są powiązane z danymi w formie elektronicznej, do których się odnoszą, w taki sposób, że wszelkie późniejsze zmiany danych są wykrywalne;

(g) "elektroniczny znacznik czasu" oznacza dane w postaci elektronicznej, które wiążą inne dane w postaci elektronicznej z określonym czasem, stanowiąc dowód na to, że te inne dane istniały w danym czasie;

(h) "usługa zaufania" oznacza usługę elektroniczną, na którą składa się:

(i) tworzenie, weryfikacja i walidacja podpisów elektronicznych, pieczęci elektronicznych lub elektronicznych znaczników czasu, usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz certyfikatów powiązanych z tymi usługami;

(ii) tworzenie, weryfikacja i walidacja certyfikatów uwierzytelniania witryn internetowych lub

(iii) konserwacja elektronicznych podpisów, pieczęci lub certyfikatów powiązanych z tymi usługami;

(i) "dane publiczne" oznaczają dane będące własnością lub znajdujące się w posiadaniu instytucji rządowych dowolnego szczebla oraz organów pozarządowych uczestniczących w sprawowaniu władzy powierzonej im przez instytucję rządową dowolnego szczebla;

(j) "publiczna usługa telekomunikacyjna" oznacza każdą usługę telekomunikacyjną oferowaną ogółowi społeczeństwa;

(k) "użytkownik" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną korzystającą z publicznych usług telekomunikacyjnych.

Rozdział 2:

Przepływ danych i ochrona danych osobowych

Artykuł DIGIT.6

Transgraniczny przepływ danych

1. Strony są zobowiązane do zapewnienia transgranicznego przepływu danych, aby ułatwić handel w gospodarce cyfrowej. W tym celu Strona nie może ograniczać transgranicznego przepływu danych między Stronami przez:

(a) wymóg korzystania z systemów obliczeniowych lub elementów sieci na terytorium Strony w celu przetwarzania, w tym poprzez narzucenie korzystania z systemów obliczeniowych lub elementów sieci, które są certyfikowane lub zatwierdzone na terytorium Strony;

(b) wymóg lokalizacji danych na terytorium Strony na potrzeby ich przechowywania lub przetwarzania;

(c) zakaz przechowywania lub przetwarzania danych na terytorium drugiej Strony; lub

(d) uzależnienie transgranicznego przekazywania danych od korzystania z systemów obliczeniowych lub elementów sieci na terytorium Stron lub od wymogów dotyczących lokalizacji na terytorium Stron.

2. Strony na bieżąco dokonują przeglądu wykonania niniejszego postanowienia i oceniają jego funkcjonowanie w ciągu trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy. Strona może w każdej chwili zaproponować drugiej Stronie dokonanie przeglądu wykazu ograniczeń wymienionych w ust. 1. Wniosek taki zostaje rozpatrzony życzliwie.

Artykuł DIGIT.7

Ochrona danych osobowych i prywatności

1. Każda ze Stron uznaje, że osoby fizyczne mają prawo do ochrony danych osobowych i prywatności, oraz że zapewnienie wysokich standardów w tym zakresie przyczynia się do wzrostu zaufania do gospodarki cyfrowej oraz do rozwoju handlu.

2. Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie uniemożliwia Stronie przyjęcia lub utrzymania środków ochrony danych osobowych i prywatności, w tym w odniesieniu do transgranicznego przekazywania danych, pod warunkiem że prawo Strony przewiduje instrumenty umożliwiające przekazywanie danych na warunkach ogólnego zastosowania⁽³⁴  w celu ochrony przekazywanych danych.

3. Każda ze Stron informuje drugą Stronę o jakichkolwiek środkach wymienionych w ust. 2, które przyjmuje lub utrzymuje.

Rozdział 3:

Przepisy szczegółowe

Artykuł DIGIT.8

Opłaty celne od transmisji elektronicznych

1. Transmisje elektroniczne uznaje się za świadczenie usługi w rozumieniu tytułu II [Usługi i inwestycje] niniejszego działu.

2. Strony nie nakładają opłat celnych od transmisji elektronicznych.

Artykuł DIGIT.9

Brak uprzedniego zezwolenia

1. Strona nie wymaga uprzedniego zezwolenia na świadczenie usługi drogą elektroniczną wyłącznie ze względu na fakt, że usługa jest świadczona przez internet, oraz nie przyjmuje ani nie utrzymuje żadnych innych wymogów mających równoważny skutek.

Usługa jest świadczona przez internet, jeżeli jest dostarczana za pomocą środków elektronicznych i bez jednoczesnej obecności stron.

2. Ust. 1 nie ma zastosowania do usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych, usług w zakresie gier hazardowych, usług w zakresie reprezentacji prawnej ani usług notariuszy lub przedstawicieli równoważnych zawodów w zakresie, w jakim mają one bezpośredni i szczególny związek z wykonywaniem władzy publicznej.

Artykuł DIGIT.10:

Zawieranie umów drogą elektroniczną

1. Każda ze Stron zapewnia, aby umowy mogły być zawierane drogą elektroniczną, a jej prawo nie stwarzało przeszkód dla korzystania z umów zawieranych drogą elektroniczną ani nie prowadziło do pozbawienia tych umów skutków prawnych i ważności wyłącznie na podstawie faktu, że zostały zawarte drogą elektroniczną.

2. Ust. 1 nie ma zastosowania do:

(a) usług nadawczych;

(b) usług w zakresie gier hazardowych;

(c) usług w zakresie reprezentacji prawnej;

(d) usług notariuszy lub usług świadczonych przez przedstawicieli równoważnych zawodów w zakresie, w jakim mają one bezpośredni i szczególny związek z wykonywaniem władzy publicznej;

(e) umów, które wymagają poświadczenia osobistego;

(f) umów ustanawiających lub przenoszących prawa do nieruchomości;

(g) umów, dla których prawo wymaga czynności sądów, władz publicznych lub zawodów związanych z wykonywaniem władzy publicznej;

(h) umów poręczenia, dodatkowych zabezpieczeń zawieranych przez osoby, w przypadku których działania te nie mieszczą się w ramach ich działalności zawodowej lub handlowej lub

(i) umów podlegających prawu rodzinnemu lub prawu spadkowemu.

Artykuł DIGIT.11

Uwierzytelnianie elektroniczne i usługi zaufania

1. Strona nie kwestionuje skutków prawnych ani dopuszczalności jako dowodu

w postępowaniu sądowym dokumentu elektronicznego, podpisu elektronicznego, pieczęci elektronicznej lub elektronicznego znacznika czasu lub danych wysłanych i otrzymanych za pomocą usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego wyłącznie na tej podstawie, że ma on formę elektroniczną.

2. Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje środków, które:

(a) zakazywałyby stronom transakcji elektronicznej określenia wzajemnie odpowiednich metod uwierzytelniania elektronicznego w odniesieniu do ich transakcji; lub

(b) uniemożliwiają stronom transakcji elektronicznej przedstawienie organom sądowym i administracyjnym dowodów na to, że korzystanie z uwierzytelniania elektronicznego lub usługi zaufania w tej transakcji jest zgodne z obowiązującymi wymogami prawnymi.

3. Niezależnie od ust. 2 Strona może wymagać, aby w odniesieniu do określonej kategorii transakcji metoda uwierzytelniania elektronicznego lub usługi zaufania była certyfikowana przez organ akredytowany zgodnie z jej prawem lub spełniała określone standardy wykonania, które są obiektywne, przejrzyste i niedyskryminujące oraz odnoszą się wyłącznie do szczególnych cech danej kategorii transakcji.

Artykuł DIGIT.12:

Przeniesienie lub udostępnienie kodu źródłowego

1. Strona nie wymaga przeniesienia lub udostępnienia kodu źródłowego oprogramowania będącego własnością osoby fizycznej lub prawnej drugiej Strony.

2. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że:

(a) wyjątki o charakterze ogólnym, wyjątki dotyczące bezpieczeństwa i wyłączenie ze względów ostrożnościowych, o których mowa w art. DIGIT.4 [Wyjątki], mają zastosowanie do środków Strony wprowadzonych lub utrzymanych w mocy w kontekście procedury certyfikacji oraz

(b) ust. 1 nie ma zastosowania do dobrowolnego przekazywania lub udostępniania kodu źródłowego na zasadach handlowych przez osobę fizyczną lub prawną pochodzącą z terytorium drugiej Strony, na przykład w ramach transakcji zamówienia publicznego lub umowy będącej przedmiotem negocjacji.

3. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wpływa na:

(a) wymóg sądu lub sądu administracyjnego lub wymóg urzędu ds. konkurencji na podstawie prawa konkurencji Strony mający na celu zapobieżenie ograniczeniu lub zakłóceniu konkurencji lub zaradzenie takiemu ograniczeniu lub zakłóceniu;

(b) wymóg organu regulacyjnego na podstawie przepisów ustawowych lub wykonawczych Strony dotyczący ochrony bezpieczeństwa publicznego w odniesieniu do użytkowników online, z zastrzeżeniem zabezpieczeń przed nieuprawnionym ujawnieniem;

(c) ochronę i egzekwowanie praw własności intelektualnej oraz

(d) prawo Strony do wprowadzenia środków zgodnie z art. III GPA włączonego do art. PPROC.2 [Włączenie niektórych postanowień GPA i zamówień objętych niniejszą Umową] tytułu VI [Zamówienia publiczne] niniejszego działu.

Artykuł DIGIT.13

Zaufanie konsumentów w internecie

1. Uznając znaczenie zwiększenia zaufania konsumentów do handlu cyfrowego, każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje środki w celu zapewnienia rzeczywistej ochrony konsumentów uczestniczących w transakcjach handlu elektronicznego, w tym między innymi środki, które:

(a) delegalizują oszukańcze i wprowadzające w błąd praktyki handlowe;

(b) wymagają od dostawców towarów i usług działania w dobrej wierze oraz stosowania uczciwych praktyk handlowych, między innymi poprzez zakaz nakładania na konsumentów opłat za niezamówione towary i usługi;

(c) wymagają od dostawców towarów lub usług, aby przekazywali konsumentom jasne i dokładne informacje, w tym - w przypadku gdy działają oni za pośrednictwem usługodawców będących pośrednikami - dotyczące ich tożsamości i danych kontaktowych, danej transakcji, w tym głównych cech towarów lub usług oraz pełnej ich ceny, z uwzględnieniem wszystkich mających zastosowanie opłat, a także obowiązujących praw konsumenta (w przypadku usługodawców będących pośrednikami dotyczy to również umożliwienia dostarczania takich informacji przez dostawcę towarów lub usług) oraz

(d) zapewniają konsumentom dostęp do środków odwoławczych w przypadku naruszenia ich praw, w tym prawo do środków odwoławczych, jeżeli za towary lub usługi zapłacono i nie zostały one dostarczone zgodnie z ustaleniami.

2. Strony uznają znaczenie powierzenia swoim agencjom ochrony konsumentów lub innym właściwym organom odpowiednich uprawnień w zakresie egzekwowania prawa oraz znaczenie współpracy między tymi agencjami w celu ochrony konsumentów i zwiększenia ich zaufania w internecie.

Artykuł DIGIT.14

Niezamówione materiały do celów bezpośredniej komunikacji marketingowej

1. Każda ze Stron zapewnia skuteczną ochronę użytkowników przed niezamówionymi materiałami do celów bezpośredniej komunikacji marketingowej.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby materiały do celów bezpośredniej komunikacji marketingowej nie były wysyłane do użytkowników będących osobami fizycznymi, chyba że wyrazili oni zgodę zgodnie z przepisami każdej ze Stron na otrzymywanie takich materiałów.

3. Niezależnie od ust. 2 Strona zezwala osobom fizycznym lub prawnym, które na mocy warunków określonych w prawie tej Strony zgromadziły dane kontaktowe użytkownika w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług, na wysyłanie do tego użytkownika materiałów do celów bezpośredniej komunikacji marketingowej dotyczących ich własnych towarów lub usług o podobnym charakterze.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby materiały do celów bezpośredniej komunikacji marketingowej były wyraźnie rozpoznawalne jako takie, jednoznacznie informowały o tym, w czyim imieniu są przekazywane i zawierały niezbędne informacje umożliwiające użytkownikom bezpłatne i natychmiastowe zażądanie zaprzestania ich przekazywania.

5. Każda ze Stron zapewnia użytkownikom dostęp do środków odwoławczych w stosunku do dostawców materiałów do celów marketingu bezpośredniego, którzy nie przestrzegają środków przyjętych lub utrzymywanych zgodnie z ust. 1-4.

Artykuł DIGIT.15

Otwarte dane publiczne

1. Strony uznają, że ułatwienie publicznego dostępu do danych publicznych i ich

wykorzystywania przyczynia się do stymulowania rozwoju gospodarczego i społecznego, konkurencyjności, wydajności i innowacji.

2. Jeżeli Strona podejmuje decyzję o publicznym udostępnieniu danych publicznych, dokłada starań, aby zapewnić, w zakresie, w jakim jest to możliwe, że dane te:

(a) są w formacie umożliwiającym ich łatwe wyszukiwanie, pozyskiwanie, wykorzystywanie, ponowne wykorzystywanie i redystrybucję;

(b) są w formacie nadającym się do przetwarzania automatycznego i zorientowanym przestrzennie;

(c) zawierają metadane opisowe, które są tak standardowe, jak to tylko możliwe;

(d) są udostępniane za pośrednictwem niezawodnych, przyjaznych dla użytkownika i bezpłatnie dostępnych interfejsów programowania aplikacji;

(e) są regularnie aktualizowane;

(f) nie są objęte warunkami użytkowania, które są dyskryminujące lub niepotrzebnie ograniczają ponowne wykorzystywanie; oraz

(g) są udostępniane do ponownego wykorzystywania w pełnej zgodności z odpowiednimi przepisami obu Stron w zakresie ochrony danych osobowych.

3. Strony dążą do współpracy w celu określenia, w jaki sposób każda ze Stron może rozszerzyć dostęp do danych publicznych udostępnianych przez nią publicznie i wykorzystywanie tych danych, aby zwiększyć i stworzyć możliwości biznesowe wykraczające poza wykorzystywanie tych danych przez sektor publiczny.

Artykuł DIGIT.16

Współpraca w kwestiach regulacyjnych w odniesieniu do handlu cyfrowego

1. Strony prowadzą wymianę informacji na temat kwestii regulacyjnych w kontekście handlu

cyfrowego, które dotyczą następujących kwestii:

(a) uznawania i ułatwiania świadczenia interoperacyjnych usług zaufania i uwierzytelniania elektronicznego;

(b) traktowania bezpośredniej komunikacji marketingowej;

(c) ochrony konsumentów; oraz

(d) wszelkich innych kwestii istotnych dla rozwoju handlu cyfrowego, w tym powstających technologii.

2. Ust. 1 nie ma zastosowania do zasad i zabezpieczeń Strony dotyczących ochrony danych osobowych i prywatności, w tym dotyczących transgranicznego przekazywania danych osobowych.

Artykuł DIGIT.17

- Zrozumienie usług informatycznych

1. Strony zgadzają się, że dla celów liberalizacji handlu usługami i inwestycji zgodnie z tytułem II [Usługi i inwestycje] niniejszego działu, następujące usługi uznaje się za usługi informatyczne i usługi powiązane, niezależnie od tego, czy są świadczone za pośrednictwem sieci, w tym internetu:

(a) doradztwo, dostosowanie, strategię, analizę, planowanie, specyfikację, projektowanie, opracowanie, instalację, wdrożenie, integrowanie, testowanie, usuwanie błędów, aktualizowanie, wsparcie, pomoc techniczną lub zarządzanie komputerami bądź systemami komputerowymi;

(b) oprogramowanie określone jako zestaw instrukcji wymaganych do pracy i komunikacji komputerów (zewnętrznej i wewnętrznej), jak również doradztwo, strategię, analizę, planowanie, specyfikację, projektowanie, opracowanie, instalację, wdrożenie, integrowanie, testowanie, usuwanie błędów, aktualizowanie, dostosowanie, konserwację, wsparcie, pomoc techniczną, zarządzanie oprogramowaniem lub jego użytkowanie;

(c) przetwarzanie danych, przechowywanie danych, hosting danych lub usługi w zakresie baz danych;

(d) usługi konserwacji i naprawy maszyn biurowych oraz sprzętu, w tym komputerów; oraz

(e) usługi w zakresie szkolenia pracowników klienta, związane z oprogramowaniem, komputerami lub systemami komputerowymi, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Dla większej pewności należy wyjaśnić, że usługi udostępniane za pośrednictwem komputera i usługi powiązane, inne niż wymienione w ust. 1, same w sobie nie są uznawane za usługi informatyczne i usługi powiązane.

TYTUŁ IV:

PRZEPŁYWY KAPITAŁU, PŁATNOŚCI, TRANSFERY I TYMCZASOWE ŚRODKI OCHRONNE

Artykuł CAP.1:

Cele

Celem niniejszego tytułu jest umożliwienie swobodnego przepływu kapitału i płatności związanych z transakcjami zliberalizowanymi na mocy niniejszej Umowy.

Artykuł CAP.2:

Rachunek bieżący

Każda ze Stron zezwala, w walucie w pełni wymienialnej i zgodnie z Umową o Międzynarodowym Funduszu Walutowym, na dokonywanie wszelkich płatności i transferów w odniesieniu do transakcji na rachunku bieżącym bilansu płatniczego, które wchodzą w zakres niniejszej Umowy.

Artykuł CAP.3:

Przepływy kapitału

1. Każda ze Stron zezwala, w odniesieniu do transakcji na rachunku kapitałowym i finansowym bilansu płatniczego, na swobodny przepływ kapitału do celów liberalizacji inwestycji i innych transakcji przewidzianych w tytule II [Usługi i inwestycje] niniejszego działu.

2. Strony konsultują się wzajemnie w ramach Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Usług, Inwestycji i Handlu Cyfrowego, aby ułatwić przepływ kapitału między nimi w celu wspierania handlu i inwestycji.

Artykuł CAP.4:

Środki wpływające na przepływ kapitału, płatności lub transfery

1. Artykułów CAP.2 [Rachunek bieżący] i CAP.3 [Przepływy kapitału] nie można interpretować jako uniemożliwiających Stronie stosowanie jej przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących:

(a) upadłości, niewypłacalności lub ochrony praw kredytodawców;

(b) emisji, obrotu lub dokonywania transakcji na papierach wartościowych lub kontraktach terminowych typu future, opcjach i innych instrumentach finansowych;

(c) sprawozdawczości finansowej lub prowadzenia rejestrów dotyczących przepływu kapitału, płatności lub transferów, jeżeli jest to konieczne w celu wsparcia organów ścigania lub finansowych organów regulacyjnych;

(d) czynów zabronionych, oszukańczych praktyk lub nadużyć;

(e) zapewnienia zgodności z nakazami lub wyrokami wydanymi w postępowaniach sądowych lub administracyjnych lub

(f) zabezpieczenia społecznego, publicznych systemów emerytalnych lub obowiązkowych programów oszczędnościowych.

2. Przepisy ustawowe i wykonawcze, o których mowa w ustępie 1, nie mogą być stosowane w sposób arbitralny lub dyskryminacyjny ani stanowić ukrytego ograniczenia w przepływie kapitału, płatnościach lub transferach.

Artykuł CAP.5:

Tymczasowe środki ochronne

1. W wyjątkowych okolicznościach poważnych trudności w funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej Unii lub groźby ich wystąpienia Unia może przyjąć lub utrzymać środki ochronne w odniesieniu do przepływu kapitału, płatności lub transferów przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy.

2. Środki, o których mowa w ust. 1, są ograniczone do absolutnie niezbędnego zakresu.

Artykuł CAP.6:

Ograniczenia w przypadku trudności związanych z bilansem płatniczym i finansami zagranicznymi

1. Jeżeli Strona doświadczy poważnych trudności w zakresie bilansu płatniczego lub finansów zagranicznych lub zaistnieje groźba ich wystąpienia, może ona przyjąć lub utrzymać środki ograniczające w odniesieniu do przepływu kapitału, płatności lub transferów⁽³⁵ .

2. Środki, o których mowa w ust. 1:

(a) są zgodne z Umową o Międzynarodowym Funduszu Walutowym;

(b) nie wykraczają poza zakres niezbędny do zaradzenia okolicznościom opisanym w ust. 1;

(c) mają charakter tymczasowy i są stopniowo wycofywane w miarę poprawy sytuacji określonej w ust. 1;

(d) nie dopuszczają do wystąpienia niepotrzebnych szkód dla interesów handlowych, gospodarczych i finansowych drugiej Strony oraz

(e) są niedyskryminujące w porównaniu z państwami trzecimi w podobnych sytuacjach.

3. W przypadku handlu towarami każda ze Stron może wprowadzić lub utrzymać środki ograniczające w celu ochrony swojej zagranicznej pozycji finansowej lub bilansu płatniczego. Takie środki ograniczające muszą być zgodne z postanowieniami GATT 1994 i Uzgodnienia w sprawie postanowień dotyczących bilansu płatniczego w Układzie ogólnym w sprawie taryf celnych i handlu 1994.

4. W przypadku handlu usługami każda ze Stron może wprowadzić lub utrzymać środki ograniczające w celu zabezpieczenia swojej zewnętrznej sytuacji finansowej lub bilansu płatniczego. Środki te są zgodne z art. XII GATS.

5. Strona utrzymująca lub przyjmująca środki, o których mowa w ust. 1 i 2, niezwłocznie powiadamia o nich drugą Stronę.

6. Jeżeli Strona wprowadza lub utrzymuje ograniczenia na mocy niniejszego artykułu, Strony niezwłocznie przeprowadzają konsultacje w ramach Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Usług, Inwestycji i Handlu Cyfrowego, chyba że konsultacje odbywają się na innych forach. Komitet ocenia trudności w zakresie bilansu płatniczego lub finansów zagranicznych, które doprowadziły do wprowadzenia odpowiednich środków, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak:

(a) charakter i zakres trudności;

(b) zewnętrzne warunki gospodarcze i handlowe oraz

(c) ewentualne dostępne alternatywne środki naprawcze.

7. Konsultacje, o których mowa w ust. 6, dotyczą zgodności wszelkich środków ograniczających, o których mowa w ust. 1 i 2. W stosownych przypadkach przyjmowane są wszelkie odpowiednie ustalenia statystyczne i faktyczne, przedstawione przez MFW, a we wnioskach uwzględnia się dokonaną przez MFW ocenę bilansu płatniczego i sytuacji w zakresie finansów zagranicznych danej Strony.

TYTUŁ V:

WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł IP.1:

Cele

Celami niniejszego tytułu są:

a) ułatwianie produkcji, dostarczania i komercjalizacji innowacyjnych i kreatywnych produktów i usług między Stronami poprzez ograniczanie zakłóceń i przeszkód utrudniających tego rodzaju handel, a tym samym przyczyniając się do tworzenia bardziej zrównoważonej i inkluzywnej gospodarki oraz

b) zapewnienie odpowiedniego i skutecznego poziomu ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej.

Artykuł IP.2:

Zakres

1. Niniejszy tytuł uzupełnia i doprecyzowuje prawa i obowiązki każdej ze Stron wynikające z porozumienia TRIPS i innych traktatów międzynarodowych w dziedzinie własności intelektualnej, których są stronami.

2. Niniejszy tytuł nie uniemożliwia żadnej ze Stron wprowadzenia szerszej ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej niż jest to wymagane na mocy niniejszego tytułu, pod warunkiem że taka ochrona i egzekwowanie nie są sprzeczne z niniejszym tytułem.

Artykuł IP.3:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

a) "konwencja paryska" oznacza Konwencję paryską o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 r., zmienioną w Sztokholmie w dniu 14 lipca 1967 r.;

b) "konwencja berneńska" oznacza Konwencję berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r., zmienioną w Paryżu dnia 24 lipca 1971 r. i zmienioną dnia 28 września 1979 r.;

c) "konwencja rzymska" oznacza Międzynarodową konwencję o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych sporządzoną w Rzymie dnia 26 października 1961 r.;

d) "WIPO" oznacza Światową Organizację Własności Intelektualnej;

e) "prawa własności intelektualnej" oznaczają wszystkie kategorie własności intelektualnej, które są objęte niniejszym tytułem art. od IP.7 [Autorzy] do IP.37 [Ochrona praw do odmian roślin] oraz częścią II sekcje od 1 do 7 porozumienia TRIPS. Ochrona własności intelektualnej obejmuje ochronę przed nieuczciwą konkurencją, o której mowa w art. 10bis konwencji paryskiej;

f) "obywatel" oznacza, w odniesieniu do odpowiedniego prawa własności intelektualnej, osobę pochodzącą z terytorium Strony, która spełniałaby kryteria kwalifikowania się do ochrony przewidziane w porozumieniu TRIPS i porozumieniach wielostronnych zawartych i administrowanych pod auspicjami WIPO, której stroną jest umawiająca się Strona.

Artykuł IP.4:

Umowy międzynarodowe

1. Strony potwierdzają swoje zobowiązanie do przestrzegania umów międzynarodowych, których są stronami:

a) porozumienie TRIPS;

b) konwencja rzymska;

c) konwencja berneńska;

d) Traktat WIPO o prawie autorskim, sporządzony w Genewie dnia 20 grudnia 1996 r.;

e) Traktat WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach, sporządzony w Genewie dnia 20 grudnia 1996 r.;

f) protokół do Porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków przyjęty w Madrycie dnia 27 czerwca 1989 r., ostatnio zmieniony dnia 12 listopada 2007 r.;

g) Traktat o prawie znaków towarowych, sporządzony w Genewie dnia 27 października 1994 r.;

h) Traktat z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, słabowidzącym i osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem, przyjęty w Marrakeszu dnia 27 czerwca 2013 r.;

i) Akt genewski Porozumienia haskiego w sprawie międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych, przyjęty w Genewie dnia 2 lipca 1999 r.;

2. Każda ze Stron podejmuje wszelkie uzasadnione starania w celu ratyfikowania następujących

umów międzynarodowych lub przystąpienia do nich:

a) traktat pekiński o artystycznych wykonaniach audiowizualnych, sporządzony w Pekinie dnia 24 czerwca 2012 r.

b) Traktat singapurski o prawie znaków towarowych, przyjęty w Singapurze dnia 27 marca 2006 r.

Artykuł IP.5:

Wyczerpanie

Niniejszy tytuł pozostaje bez wpływu na swobodę Stron w kwestii ustalenia, czy i w jakich warunkach zastosowanie ma wyczerpanie praw własności intelektualnej.

Artykuł IP.6:

Traktowanie narodowe

1. W odniesieniu do wszystkich kategorii własności intelektualnej objętych niniejszym tytułem każda ze Stron przyznaje obywatelom drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje własnym obywatelom w odniesieniu do ochrony praw własności intelektualnej, z zastrzeżeniem, w stosownych przypadkach, wyjątków już przewidzianych odpowiednio w konwencji paryskiej, konwencji berneńskiej, konwencji rzymskiej i Traktacie o własności intelektualnej w odniesieniu do układów scalonych sporządzonym w Waszyngtonie dnia 26 maja 1989 r. W odniesieniu do artystów wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych obowiązek ten stosuje się jedynie do praw przyznanych na mocy postanowień niniejszej Umowy.

2. Do celów ust. 1 niniejszego artykułu "ochrona" obejmuje kwestie mające wpływ na dostępność, nabycie, zakres, utrzymanie i egzekwowanie praw własności intelektualnej, jak również kwestie mające wpływ na korzystanie z praw własności intelektualnej, o których mowa w niniejszym tytule, w tym środki zapobiegające uchylaniu się od skutecznych środków technologicznych, o których mowa w art. IP.16 [Ochrona środków technologicznych] oraz środki dotyczące informacji o zarządzaniu prawami, o których mowa w art. IP.17 [Zobowiązania dotyczące informacji o zarządzaniu prawami].

3. Strona może skorzystać z wyjątków dozwolonych na mocy ust. 1 w odniesieniu do swoich procedur sądowych i administracyjnych, w tym wymagać od obywatela drugiej Strony wyznaczenia adresu do doręczeń na jej terytorium lub wyznaczenia przedstawiciela na jej terytorium, jeżeli wyjątki takie są:

a) niezbędne do zapewnienia przestrzegania przepisów ustawowych lub wykonawczych Strony, które nie są niezgodne z niniejszym tytułem, lub

b) nie mają zastosowania w sposób, który stanowiłby ukryte ograniczenie w handlu.

4. Ust. 1 nie ma zastosowania do procedur przewidzianych w umowach wielostronnych zawartych pod auspicjami WIPO dotyczących nabywania lub utrzymywania praw własności intelektualnej.

Rozdział 2:

Normy dotyczące praw własności intelektualnej

Sekcja 1:

Prawo autorskie i prawa pokrewne

Artykuł IP.7:

Autorzy

Każda ze Stron przyznaje autorom prawo wyłączne do zezwolenia lub zakazu:

a) bezpośredniego lub pośredniego, czasowego lub trwałego zwielokrotniania ich utworów, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie, w całości lub w części;

b) jakiejkolwiek formy publicznej dystrybucji poprzez sprzedaż lub w inny sposób oryginalnego utworu lub jego kopii;

c) jakiegokolwiek publicznego przekazu ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, w tym publicznego udostępniania ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie;

d) komercyjnego najmu publicznego oryginałów lub kopii ich utworów; każda ze Stron może postanowić, że niniejsza litera nie ma zastosowania do budynków lub dzieł sztuki użytkowej.

Artykuł IP.8:

Artyści wykonawcy

Każda ze Stron przyznaje artystom wykonawcom wyłączne prawo do zezwolenia lub zakazu:

a) utrwalania ich wykonań;

b) bezpośredniego lub pośredniego, czasowego lub trwałego zwielokrotniania ich wykonań, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie, w całości lub w części;

c) publicznej dystrybucji, poprzez sprzedaż lub w inny sposób, utrwalonych wykonań;

d) publicznego udostępniania ich utrwalonych wykonań, drogą przewodową lub bezprzewodową, w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie;

e) bezprzewodowego nadawania oraz publicznego przekazu ich wykonań artystycznych, chyba że wykonania te stanowią same w sobie nadawane wykonanie lub oparte są na utrwaleniu;

f) komercyjnego najmu publicznego oryginałów lub kopii ich utworów.

Artykuł IP.9:

Producenci fonogramów

Każda ze Stron przyznaje producentom fonogramów wyłączne prawo do zezwolenia lub zakazu:

a) bezpośredniego lub pośredniego, czasowego lub trwałego zwielokrotniania ich fonogramów, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie, w całości lub w części;

b) publicznego udostępnienia, poprzez sprzedaż lub w inny sposób, fonogramów lub ich kopii;

c) publicznego udostępniania ich fonogramów, drogą przewodową lub bezprzewodową, w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie;

d) komercyjnego najmu publicznego ich fonogramów.

Artykuł IP.10:

Organizacje nadawcze

Każda ze Stron nadaje organizacjom nadawczym prawo wyłączne do zezwolenia lub zakazu:

a) utrwalania ich audycji, niezależnie od tego, czy audycje te są emitowane przewodowo czy bezprzewodowo, w tym za pośrednictwem przekazu kablowego lub satelitarnego;

b) bezpośredniego lub pośredniego, tymczasowego lub trwałego zwielokrotniania ich utrwalonych audycji, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie, w całości lub w części, niezależnie od tego, czy audycje te są transmitowane przewodowo czy bezprzewodowo, w tym za pośrednictwem przekazu kablowego lub satelitarnego;

c) publicznego udostępniania, drogą przewodową lub bezprzewodową, nagrań swoich audycji, niezależnie od tego, czy audycje te są transmitowane przewodowo czy bezprzewodowo, za pośrednictwem przekazu kablowego lub satelitarnego, w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie;

d) publicznego rozpowszechniania, w drodze sprzedaży lub w inny sposób, nagrań, łącznie z ich kopiami, ich audycji, niezależnie od tego, czy te audycje są transmitowane przewodowo czy bezprzewodowo, za pośrednictwem przekazu kablowego lub satelitarnego;

e) bezprzewodowej retransmisji ich audycji oraz przekazu publicznego ich audycji, jeśli ten przekaz następuje w miejscach dostępnych publicznie za opłatą wstępu.

Artykuł IP.11:

Nadawanie i publiczne udostępnianie fonogramów opublikowanych w celach handlowych

1. Każda ze Stron zapewnia wykonawcom i producentom prawo do jednorazowego godziwego wynagrodzenia płatnego przez użytkownika, jeżeli fonogram opublikowany w celach handlowych lub zwielokrotniony egzemplarz takiego fonogramu zostaną użyte do nadania drogą bezprzewodową lub jakiegokolwiek publicznego przekazu.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby jedno godziwe wynagrodzenie było dzielone między odpowiednich wykonawców i producentów fonogramów. Każda ze Stron może przyjąć przepisy, które w przypadku braku porozumienia między wykonawcami a producentami fonogramów ustalają warunki, zgodnie z którymi artyści wykonawcy i producenci fonogramów dzielą jednorazowe godziwe wynagrodzenie.

3. Każda ze Stron może przyznać artystom wykonawcom i producentom fonogramów szersze prawa w zakresie nadawania i publicznego udostępniania fonogramów opublikowanych w celach handlowych.

Artykuł IP.12:

Czas trwania ochrony

1. Prawa autora utworu obowiązują przez okres życia autora i 70 lat po jego śmierci,

niezależnie od dnia zgodnego z prawem publicznego udostępnienia utworu.

2. W celu wdrożenia postanowień ust. 1 każda ze Stron może przewidzieć szczególne zasady obliczania czasu ochrony utworu muzycznego ze słowami, utworów współautorskich, jak również utworów filmowych lub audiowizualnych. Każda ze Stron może przewidzieć szczególne zasady obliczania czasu ochrony utworów anonimowych lub utworów, przy których posłużono się pseudonimem.

3. Prawa organizacji nadających wygasają po okresie 50 lat, licząc od dnia pierwszego nadania programu, niezależnie od tego, czy te programy transmitowane są przewodowo lub bezprzewodowo, za pośrednictwem przekazu kablowego lub satelitarnego.

4. Prawa artystów wykonawców do ich wykonań innych niż utrwalone na fonogramach wygasają po upływie 50 lat od dnia utrwalenia wykonania lub, jeżeli utrwalenie wykonania zostało zgodnie z prawem opublikowane lub zgodnie z prawem publicznie udostępnione w tym okresie, po upływie 50 lat od dnia pierwszego opublikowania lub pierwszego publicznego udostępnienia, w zależności od tego, które z tych wydarzeń miało miejsce wcześniej.

5. Prawa artystów wykonawców do ich wykonań utrwalonych na fonogramach wygasają po upływie 50 lat od dnia utrwalenia wykonania lub, jeżeli utrwalenie wykonania zostało zgodnie z prawem opublikowane lub zgodnie z prawem publicznie udostępnione w tym okresie, po upływie 70 lat od dnia takiego wydarzenia, w zależności od tego, które z tych wydarzeń miało miejsce wcześniej.

6. Prawa producentów fonogramów wygasają po upływie 50 lat, licząc od momentu sporządzenia utrwalenia lub, jeżeli utrwalenie wykonania zostało zgodnie z prawem publicznie opublikowane w tym okresie, po upływie 70 lat od tego opublikowania. W przypadku braku opublikowania zgodnie z prawem, jeżeli fonogram został zgodnie z prawem publicznie udostępniony w tym okresie, czas trwania ochrony wynosi 70 lat od dnia takiego udostępnienia. Każda ze Stron może przewidzieć skuteczne środki w celu zagwarantowania, że zyski wygenerowane w trakcie dwudziestoletniego okresu ochrony następującego po okresie 50 lat będą dzielone sprawiedliwie pomiędzy artystów wykonawców i producentów fonogramów.

7. Okresy ochrony ustanowione w niniejszym artykule liczone są od dnia 1 stycznia roku następującego po zdarzeniu, które powoduje rozpoczęcie biegu okresu ochrony.

8. Każda ze Stron może przewidzieć dłuższe okresy ochrony niż te przewidziane w niniejszym artykule.

Artykuł IP.13:

Prawo odsprzedaży

1. Każda ze Stron nadaje autorowi oryginalnego dzieła sztuki prawo do odsprzedaży tego dzieła, określone jako niezbywalne prawo, którego nie można się zrzec, nawet z góry, do otrzymania opłaty licencyjnej opartej na cenie sprzedaży uzyskanej z każdej odsprzedaży dzieła następującej po pierwszym rozporządzeniu dziełem przez autora.

2. Prawo, o którym mowa w ust. 1, ma zastosowanie do wszystkich czynności odsprzedaży, w których w charakterze sprzedawców, kupujących lub pośredników uczestniczą podmioty zawodowo działające na rynku dzieł sztuki, takie jak: salony sprzedaży, galerie sztuki oraz wszelkie podmioty zajmujące się handlem dziełami sztuki.

3. Każda ze Stron może postanowić, że prawo, o którym mowa w ust. 1 nie ma zastosowania do czynności odsprzedaży, w przypadku gdy sprzedawca nabył dzieło bezpośrednio od autora mniej niż trzy lata przed tą odsprzedażą oraz w przypadku gdy cena odsprzedaży nie przekracza określonej kwoty minimalnej.

4. Procedurę pobierania wynagrodzenia i jego wysokość określa prawo każdej ze Stron.

Artykuł IP.14:

Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi

1. Strony promują współpracę między odpowiednimi organizacjami zbiorowego zarządzania w celu wspierania dostępności utworów i innych przedmiotów objętych ochroną odpowiednio na ich terytoriach oraz przeniesienia praw do przychodów między odpowiednimi organizacjami zbiorowego zarządzania z tytułu wykorzystania takich utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną.

2. Strony promują przejrzystość organizacji zbiorowego zarządzania, w szczególności w odniesieniu do pobieranych przez nie przychodów z praw autorskich, potrąceń od tych przychodów, wykorzystania przychodów z praw autorskich, polityki ich podziału i ich repertuaru.

3. Strony dokładają starań, aby ułatwić uzgodnienie między ich odpowiednimi organizacjami zbiorowego zarządzania ustaleń dotyczących niedyskryminującego traktowania posiadaczy praw, którymi organizacje te zarządzają na podstawie porozumień o reprezentacji.

4. Strony współpracują w celu wspierania organizacji zbiorowego zarządzania utworzonych na ich terytorium i reprezentujących inną organizację zbiorowego zarządzania utworzoną na terytorium drugiej Strony w drodze porozumienia o reprezentacji w celu zapewnienia, aby organizacje te w sposób dokładny, regularny i sumienny wypłacały kwoty należne reprezentowanym organizacjom zbiorowego zarządzania oraz przekazywały reprezentowanej organizacji zbiorowego zarządzania informacje na temat wysokości dochodów z praw autorskich pobranych w jej imieniu oraz wszelkich potrąceń od dochodów z praw autorskich.

Artykuł IP.15

Wyjątki i ograniczenia

Każda ze Stron zawęża zakres ograniczeń lub wyjątków od praw określonych w art. IP.7 [Autorzy] - IP.11 [Nadawanie i publiczne udostępnianie fonogramów opublikowanych w celach handlowych] do niektórych szczególnych przypadków, które nie naruszają normalnego wykorzystania utworu lub innego przedmiotu ochrony ani nie powodują nieuzasadnionej szkody dla uzasadnionych interesów podmiotów praw autorskich.

Artykuł IP.16:

Ochrona środków technologicznych

1. Każda ze Stron zapewnia odpowiednią ochronę prawną zapobiegającą obchodzeniu wszelkich skutecznych środków technicznych, które dana osoba podejmuje świadomie, lub z dużym prawdopodobieństwem świadomie, dążąc do osiągnięcia tego celu. Każda ze Stron może ustanowić specjalny system ochrony prawnej środków technologicznych stosowanych do ochrony programów komputerowych.

2. Każda ze Stron zapewnia odpowiednią ochronę prawną zapobiegającą wytwarzaniu, przywozowi, dystrybucji, sprzedaży, wypożyczaniu, reklamowaniu sprzedaży lub wypożyczania lub posiadaniu w celach handlowych urządzeń, produktów lub części składowych, lub świadczeniu usług, które:

a) są promowane, reklamowane lub wprowadzane do obrotu w celu obejścia

b) mają jedynie ograniczony cel handlowy lub użycie inne niż w celu obejścia lub

c) są głównie zaprojektowane, produkowane, dostosowane lub realizowane w celu umożliwienia lub ułatwienia obchodzenia skutecznych środków technologicznych.

3. Do celów niniejszej sekcji wyrażenie "środki technologiczne" oznacza wszelkie technologie, urządzenia lub części składowe, które są zaprojektowane w taki sposób, aby podczas normalnego funkcjonowania uniemożliwić lub ograniczyć działania w odniesieniu do utworów lub innych przedmiotów ochrony, które to działania nie są dozwolone przez podmiot praw autorskich lub praw pokrewnych objętych niniejszą sekcją. Środki techniczne uważa się za "skuteczne", w przypadku gdy korzystanie z chronionego utworu lub z innego przedmiotu objętego ochroną jest kontrolowane przez podmioty praw autorskich poprzez zastosowanie kodu dostępu lub mechanizmu zabezpieczenia, takiego jak szyfrowanie, zakłócanie lub każdej innej transformacji utworu lub przedmiotu objętego ochroną lub mechanizmu kontroli kopiowania, które spełniają cel ochronny.

4. Niezależnie od ochrony prawnej przewidzianej w ust. 1 każda ze Stron może w razie konieczności wprowadzić odpowiednie środki w celu dopilnowania, aby odpowiednia ochrona prawna przed obchodzeniem skutecznych środków technologicznych przewidzianych zgodnie z niniejszym artykułem nie uniemożliwiała beneficjentom wyjątków lub ograniczeń korzystania z takich wyjątków lub ograniczeń przewidzianych zgodnie z art. IP.15 [Wyjątki i ograniczenia].

Artykuł  IP.

17: Zobowiązania dotyczące informacji o zarządzaniu prawami

1. Każda ze Stron zapewnia odpowiednią ochronę prawną zapobiegającą podejmowaniu przez kogokolwiek bez odpowiedniego zezwolenia któregokolwiek z następujących działań:

a) usunięcia lub zmiany informacji elektronicznej o zarządzaniu prawami;

b) dystrybucji, przywozu w celu dystrybucji, nadawania, przekazywania lub upublicznienia utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną zgodnie z niniejszą sekcją, z których usunięto lub w których zmieniono bez odpowiedniego zezwolenia elektroniczne informacje o zarządzaniu prawami,

jeżeli taka osoba wie lub ma uzasadnione podstawy, by wiedzieć, że w ten sposób powoduje, umożliwia, ułatwia lub ukrywa naruszenie jakichkolwiek praw autorskich lub praw pokrewnych przewidzianych w prawie Strony.

2. Do celów niniejszego artykułu "informacje o zarządzaniu prawami" oznaczają wszelkie informacje dostarczone przez podmioty praw autorskich, które umożliwiają identyfikację utworu lub innego przedmiotu ochrony, o których mowa w niniejszym artykule, autora lub inny podmiot praw autorskich, lub informacje o warunkach korzystania z utworu lub innego przedmiotu ochrony, a także wszelkie numery lub kody przedstawiające takie informacje.

3. Ust. 2 stosuje się w przypadku, gdy wszelkie takie informacje są powiązane z kopią lub gdy informacje te pojawiają się w nawiązaniu do publicznego udostępnienia utworu lub innego przedmiotu ochrony, o których mowa w niniejszym artykule.

Sekcja 2:

Znaki towarowe

Artykuł IP.18:

Kwalifikacja znaków towarowych

Każda ze Stron utrzymuje system klasyfikacji znaków towarowych zgodny z Porozumieniem nicejskim dotyczącym międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., z późniejszymi zmianami i poprawkami.

Artykuł IP.19:

Oznaczenia, z których może składać się znak towarowy

Znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają:

a) odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw oraz

b) przedstawienie ich odpowiednio w rejestrze znaków towarowych każdej ze Stron w sposób pozwalający właściwym organom i opinii publicznej na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego

Artykuł IP.20:

Prawa wynikające ze znaku towarowego

1. Każda ze Stron zapewnia, aby rejestracja znaku towarowego skutkowała przyznaniem jego właścicielowi wyłącznych praw do tego znaku. Właściciel jest uprawniony do zakazania wszelkim osobom trzecim, które nie posiadają jego zgody, używania w obrocie handlowym:

a) oznaczenia identycznego z zarejestrowanym znakiem towarowym dla towarów lub usług identycznych z tymi, dla których znak towarowy jest zarejestrowany;

b) oznaczenia, w przypadku którego, z powodu jego identyczności z zarejestrowanym znakiem towarowym lub podobieństwa do niego oraz identyczności lub podobieństwa towarów lub usług objętych tym znakiem towarowym i oznaczeniem, istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej, które obejmuje prawdopodobieństwo skojarzenia oznaczenia z zarejestrowanym znakiem towarowym.

2. Właścicielowi zarejestrowanego znaku towarowego przysługuje prawo uniemożliwienia wszystkim osobom trzecim wprowadzenia towarów - w ramach obrotu handlowego - na obszar Strony, w której znak towarowy jest zarejestrowany, bez dopuszczenia ich tam do swobodnego obrotu, w przypadku gdy towary te, w tym opakowania, pochodzą z innych państw lub z obszaru drugiej Strony i opatrzone są - bez zezwolenia - znakiem towarowym, który jest identyczny ze znakiem towarowym zarejestrowanym w odniesieniu do takich towarów lub którego nie można odróżnić - pod względem jego istotnych cech - od tego znaku towarowego.

3. Uprawnienie właściciela znaku towarowego na mocy ust. 2 wygasa, jeżeli w toku postępowania służącego ustaleniu, czy prawo do zarejestrowanego znaku towarowego zostało naruszone, zgłaszający lub posiadacz towarów udowodni, że właścicielowi zarejestrowanego znaku towarowego nie przysługuje prawo zakazania wprowadzenia towarów do obrotu w państwie końcowego przeznaczenia.

Artykuł IP.21:

Procedura rejestracji

1. Każda ze Stron zapewnia system rejestracji znaków towarowych, w którym każda ostateczna decyzja odmowna dotycząca rejestracji, w tym częściowo odmowna, podjęta przez właściwy organ administracji znaku towarowego jest przekazywana zainteresowanej stronie na piśmie, należycie uzasadniona i może być przedmiotem odwołania.

2. Każda ze Stron zapewnia osobom trzecim możliwość wniesienia sprzeciwu wobec zgłoszeń

znaków towarowych lub, w odpowiednim przypadku, rejestracji znaków towarowych. Takie postępowanie w sprawie sprzeciwu ma charakter kontradyktoryjny.

3. Każda ze Stron udostępnia opinii publicznej elektroniczną bazę danych zawierającą zgłoszenia i rejestracje znaków towarowych.

4. Każda ze Stron dokłada wszelkich starań, aby zapewnić system elektronicznego zgłaszania, przetwarzania, rejestracji i utrzymywania znaków towarowych.

Artykuł IP.22:

Znaki towarowe powszechnie znane

W celu zapewnienia skuteczności ochrony powszechnie znanych znaków towarowych, o których mowa w art. 6a konwencji paryskiej i art. 16 ust. 2 i 3 porozumienia TRIPS, każda ze Stron stosuje wspólne zalecenie w sprawie przepisów dotyczących ochrony znanych znaków towarowych, przyjęte przez zgromadzenie Związku Ochrony Własności Przemysłowej i Zgromadzenie Ogólne WIPO na trzydziestej czwartej serii posiedzeń zgromadzeń państw członkowskich, która miała miejsce w dniach 20-29 września 1999 r.

Artykuł IP.23:

Wyjątki od praw przyznanych przez znak towarowy

1. Każda ze Stron zapewnia ograniczone wyjątki od stosowania praw ze znaku towarowego, takie jak uczciwe używanie terminów opisowych, w tym oznaczeń geograficznych, i może wprowadzić inne ograniczone wyjątki, pod warunkiem że wyjątki te uwzględniają uzasadnione interesy właściciela znaku towarowego i osób trzecich.

2. Znak towarowy nie uprawnia właściciela do zakazania osobie trzeciej używania w obrocie handlowym:

a) nazwiska lub adresu osoby trzeciej, w przypadku gdy osoba trzecia jest osobą fizyczną;

b) oznaczeń lub wskazówek dotyczących rodzaju, jakości, ilości, zamierzonego przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego, daty produkcji towarów lub świadczenia usług, lub innych cech charakterystycznych towarów lub usług; lub

c) znaku towarowego do celów wskazania lub odniesienia się do towarów lub usług jako towarów lub usług właściciela danego znaku towarowego, w szczególności w przypadku, gdy użycie tego znaku towarowego jest niezbędne do wskazania przeznaczenia towarów lub usług, zwłaszcza jako akcesoriów lub części zamiennych;

pod warunkiem że osoba trzecia używa ich zgodnie z uczciwymi praktykami w przemyśle lub handlu.

3. Znak towarowy nie uprawnia właściciela do zakazania osobie trzeciej używania w obrocie handlowym wcześniejszego prawa, które ma zastosowanie jedynie na konkretnym obszarze, jeżeli prawo to jest uznawane przez przepisy odnośnej Strony i używanie tego prawa odbywa się w granicach terytorium, na którym jest uznawane.

Artykuł IP.24:

Powody unieważnienia

1. Każda ze Stron przewiduje, że znak towarowy podlega wygaśnięciu, jeżeli w nieprzerwanym okresie pięciu lat znak towarowy nie był rzeczywiście używany na terytorium Strony przez właściciela lub za zgodą właściciela w odniesieniu do towarów lub usług, dla których jest zarejestrowany, i nie istnieją uzasadnione powody jego nieużywania.

2. Każda ze Stron przewiduje również, że znak towarowy podlega wygaśnięciu, jeżeli w okresie pięciu lat od dnia zakończenia procedury rejestracji znak towarowy nie był rzeczywiście używany na odnośnym terytorium przez właściciela lub za zgodą właściciela w odniesieniu do towarów lub usług, dla których jest zarejestrowany, i nie istnieją uzasadnione powody jego nieużywania.

3. Jednakże nikt nie może podnosić wygaśnięcia praw właściciela znaku towarowego, jeżeli w przedziale czasu pomiędzy upływem pięcioletniego okresu i złożeniem wniosku o wygaśnięcie rozpoczęło się lub zostało wznowione rzeczywiste używanie znaku towarowego. Rozpoczęcie lub wznowienie używania w okresie trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia praw, i które nastąpiło najwcześniej w momencie upływu nieprzerwanego pięcioletniego okresu nieużywania, nie jest jednak brane pod uwagę, jeżeli przygotowania do rozpoczęcia lub wznowienia używania podjęte zostały dopiero wówczas gdy właściciel dowiedział się o możliwości złożenia wniosku o wygaśnięcie.

4. Znak towarowy podlega również wygaśnięciu, jeżeli po dacie rejestracji:

a) w wyniku działania lub braku działania właściciela znak towarowy stał się nazwą zwykle używaną w obrocie dla towaru lub usługi, w odniesieniu do których jest zarejestrowany;

b) w wyniku używania przez właściciela znaku towarowego lub za jego zgodą w odniesieniu do towarów lub usług, dla których ten znak towarowy jest zarejestrowany, znak towarowy może wprowadzić w błąd opinię publiczną, w szczególności w zakresie charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego tych towarów lub usług.

Artykuł IP.25:

Prawo zakazania czynności przygotowawczych w związku z użyciem opakowania lub innych środków

W przypadku gdy istnieje ryzyko, że opakowanie, etykiety, metki, zabezpieczenia, elementy lub urządzenia służące weryfikacji autentyczności lub wszelkie inne środki, na których umieszczony jest znak towarowy, mogłyby być używane w odniesieniu do towarów lub usług, a takie użycie stanowiłoby naruszenie praw właściciela znaku towarowego, właściciel tego znaku towarowego ma prawo zakazać następujących czynności podejmowanych w obrocie handlowym:

a) umieszczania oznaczenia identycznego ze znakiem towarowym lub do niego podobnego na opakowaniu, etykietach, metkach, zabezpieczeniach lub elementach lub urządzeniach służących weryfikacji autentyczności lub wszelkich innych środkach, na których znak może zostać umieszczony; lub

b) oferowania, wprowadzania do obrotu, magazynowania w tych celach, lub też przywozu lub wywozu opakowań, etykiet, metek, zabezpieczeń, elementów lub urządzeń służących weryfikacji autentyczności, lub wszelkich innych środków, na których znak jest umieszczony.

Artykuł IP.26:

Wnioski dotyczące działania w złej wierze

Znak towarowy podlega stwierdzeniu nieważności, jeśli zgłaszający dokonał zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji w złej wierze. Każda ze Stron może postanowić, że taki znak towarowy nie podlega rejestracji.

Sekcja 3:

Wzory

Artykuł IP.27:

Ochrona zarejestrowanych wzorów

1. Każda ze Stron zapewnia ochronę niezależnie stworzonym wzorom, które są nowe i oryginalne. Ochrona ta jest zapewniana poprzez rejestrację i przyznaje wyłączne prawa ich posiadaczom zgodnie z niniejszą sekcją.

Do celów niniejszego artykułu Strony mogą uznać, że wzór posiadający indywidualny charakter jest oryginalny.

2. Właściciel zarejestrowanego wzoru ma prawo uniemożliwić osobom trzecim, które nie posiadają jego zgody, wytwarzanie, oferowanie do sprzedaży, sprzedaż, import, eksport, magazynowanie produktu opatrzonego wzorem chronionym lub używanie artykułów opatrzonych tym wzorem, jeżeli czynności te są podejmowane w celach handlowych.

3. Wzór naniesiony na produkt lub zawarty w produkcie, który stanowi część składową produktu złożonego, jest uważany za nowy i oryginalny wyłącznie:

a) jeżeli część składowa włączona do produktu złożonego pozostaje widoczna podczas zwykłego używania tego produktu oraz

b) w stopniu, w jakim te widoczne cechy danej części składowej spełniają wymogi co do nowości i oryginalności.

4. Do celów ust. 3 lit. a) "zwykłe używanie" oznacza używanie przez użytkownika końcowego, z wyłączeniem konserwacji, obsługi i naprawy.

Artykuł IP.28:

Okres ochrony

Okres dostępnej ochrony zarejestrowanych wzorów, w tym przedłużenia rejestracji zarejestrowanych wzorów, wynosi łącznie 25 lat od dnia złożenia wniosku⁽³⁶ .

Artykuł IP.29:

Ochrona niezarejestrowanych wzorów

1. Każda ze Stron przyznaje właścicielom niezarejestrowanego wzoru prawo do

uniemożliwienia korzystania z niezarejestrowanego wzoru przez osobę trzecią nieposiadającą zgody właściciela tylko wtedy, gdy kwestionowane korzystanie wynika z kopiowania niezarejestrowanego wzoru na terytorium danej Strony⁽³⁷ . Takie wykorzystanie obejmuje co najmniej oferowanie do sprzedaży, wprowadzanie do obrotu, przywóz lub wywóz produktu.

2. Okres ochrony niezarejestrowanego wzoru wynosi co najmniej trzy lata, licząc od dnia, w którym wzór został po raz pierwszy udostępniony publicznie na terytorium danej Strony.

Artykuł IP.30:

Wyjątki i ograniczenia

1. Każda ze Stron może ustanowić ograniczone wyjątki od ochrony wzorów, pod warunkiem że takie wyjątki nie będą bezzasadnie sprzeczne z normalnym wykorzystaniem chronionych wzorów i nie będą bezzasadnie naruszały uzasadnionych interesów właściciela chronionego wzoru, biorąc pod uwagę uzasadnione interesy osób trzecich.

2. Ochrona nie obejmuje wzorów podyktowanych wyłącznie względami technicznymi lub funkcjonalnymi. Wzór nie może posiadać cech wyglądu produktu, które muszą być koniecznie odtworzone w swojej dokładnej formie i wymiarach, aby produkt, w którym wzór jest zawarty lub zastosowany, mógł być mechanicznie połączony z innym produktem lub umieszczony w innym produkcie, wokół niego lub wobec niego tak, aby każdy z tych produktów mógł spełniać swoją funkcję.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2, zgodnie z warunkami określonymi w art. IP.27 [Ochrona zarejestrowanych wzorów] ust. 1, wzór jest zgodny z projektem, którego celem jest umożliwienie wielokrotnego składania lub łączenia wzajemnie wymiennych produktów w ramach systemu modułowego.

Artykuł IP.31:

Stosunek do prawa autorskiego

Każda ze Stron zapewnia, aby wzory, w tym niezarejestrowane wzory, również kwalifikowały się do ochrony na mocy prawa autorskiego Strony od dnia, w którym wzory te zostały stworzone lub utrwalone w jakiejkolwiek formie. Każda ze Stron określa zakres, w jakim przyznaje się taką ochronę, oraz warunki przyznania tej ochrony, w tym wymagany poziom oryginalności.

Sekcja 4:

Patenty

Artykuł IP.32:

Patenty a zdrowie publiczne

1. Strony uznają znaczenie deklaracji w sprawie porozumienia TRIPS i zdrowia publicznego, przyjętej w dniu 14 listopada 2001 r. przez konferencję ministerialną WTO w Ad-Dausze (zwanej dalej "deklaracją z Ad-Dauhy"). Interpretując i wdrażając prawa i obowiązki wynikające z niniejszej sekcji, każda ze Stron zapewnia spójność z deklaracją z Ad-Dauhy.

2. Każda ze stron wdraża art. 31bis porozumienia TRIPS, jak również załącznik do porozumienia TRIPS i dodatek do załącznika do porozumienia TRIPS.

Artykuł IP.33:

Przedłużenie okresu ochrony przyznanej patentem na produkty lecznicze i środki ochrony roślin

1. Strony uznają, że produkty lecznicze i środki ochrony roślin⁽³⁸  chronione patentami na terytoriach poszczególnych Stron mogą podlegać administracyjnej procedurze wydawania zezwoleń przed wprowadzeniem ich na odpowiednie rynki Stron. Strony uznają, że okres, który upływa między złożeniem wniosku o patent a wydaniem pierwszego zezwolenia na wprowadzenie produktu do obrotu na rynku, zdefiniowanego w tym celu w odpowiednim ustawodawstwie, może spowodować skrócenie okresu rzeczywistej ochrony w ramach patentu.

2. Każda ze Stron zapewnia dalszą ochronę, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, w odniesieniu do produktu, który jest chroniony patentem i który był przedmiotem administracyjnej procedury wydawania zezwoleń, o której mowa w ust. 1, w celu zrekompensowania właścicielowi patentu ograniczenia skutecznej ochrony patentowej. Warunki zapewnienia takiej dalszej ochrony, w tym okres jej obowiązywania, określa się zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron.

3. Do celów niniejszego tytułu produkt leczniczy oznacza:

a) każdą substancję lub połączenie substancji, których właściwości pozwalają na leczenie chorób u ludzi lub zwierząt lub zapobieganie takim chorobom; lub

b) każdą substancję lub połączenie substancji, które mogą być stosowane lub podawane ludziom lub zwierzętom w celu przywrócenia, poprawy lub modyfikacji funkcji fizjologicznych, wskutek działania farmakologicznego, immunologicznego lub metabolicznego, albo w celu postawienia diagnozy medycznej.

Sekcja 5:

Ochrona informacji nieujawnionych

Artykuł IP.34:

Ochrona tajemnic przedsiębiorstwa

1. Każda ze Stron zapewnia odpowiednie cywilne procedury sądowe oraz środki odwoławcze dla każdego posiadacza tajemnicy przedsiębiorstwa, aby zapobiec przejęciu, wykorzystaniu lub ujawnieniu tajemnicy przedsiębiorstwa i uzyskać zadośćuczynienie z tego tytułu, w każdym przypadku, gdy odbywa się to w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi.

2. Do celów niniejszej sekcji:

a) "tajemnica przedsiębiorstwa" oznacza informacje, które spełniają wszystkie następujące wymogi:

(i) są poufne w tym sensie, że jako całość lub w szczególnym zestawie i zbiorze ich elementów nie są ogólnie znane lub łatwo dostępne dla osób z kręgów, które zwykle zajmują się tym rodzajem informacji;

(ii) mają wartość handlową dlatego, że są objęte tajemnicą oraz

(iii) poddane zostały przez osobę, która zgodnie z prawem sprawuje nad nimi kontrolę, rozsądnym, w danych okolicznościach, działaniom dla utrzymania ich w tajemnicy;

b) "posiadacz tajemnicy przedsiębiorstwa" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która w sposób zgodny z prawem sprawuje kontrolę nad tajemnicą przedsiębiorstwa.

3. Do celów niniejszej sekcji za sprzeczne z uczciwymi praktykami handlowymi uznaje się co najmniej następujące czyny:

a) pozyskanie tajemnicy przedsiębiorstwa bez zgody posiadacza tajemnicy przedsiębiorstwa, dokonane w drodze nieuprawnionego dostępu do dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji lub plików elektronicznych znajdujących się zgodnie z prawem pod kontrolą posiadacza tajemnicy przedsiębiorstwa i zawierających tę tajemnicę lub umożliwiających jej odkrycie, a także ich przywłaszczenie lub powielenie;

b) wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa dokonane bez zgody posiadacza tej tajemnicy przez osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:

(i) pozyskała tajemnicę przedsiębiorstwa w sposób, o którym mowa w lit. a);

(ii) naruszyła umowę o poufności lub inny obowiązek nieujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa lub

(iii) naruszyła umowny lub inny obowiązek ograniczający wykorzystywanie tajemnicy przedsiębiorstwa;

c) pozyskanie, wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa dokonane przez osobę, która w momencie tego pozyskania, wykorzystania lub ujawnienia wiedziała lub w danych okolicznościach powinna była wiedzieć, że tajemnica ta pochodzi bezpośrednio lub pośrednio od innej osoby, która wykorzystywała lub ujawniała tajemnicę przedsiębiorstwa w sposób niezgodny z prawem w rozumieniu lit. b).

4. Żadne z postanowień niniejszej sekcji nie może być interpretowane jako nakładające na którąkolwiek ze Stron obowiązek uznawania któregokolwiek z wymienionych poniżej czynów za sprzeczne z uczciwymi praktykami handlowymi:

a) niezależne odkrycie lub wytworzenie;

b) inżynieria odwrotna produktu udostępnionego publicznie lub zgodnie z prawem znajdującego się w posiadaniu osoby, która pozyskała przedmiotową informację i na której nie ciąży obowiązek prawny ograniczenia pozyskiwania danej tajemnicy przedsiębiorstwa;

c) pozyskanie, wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa wymaganej lub dopuszczonej prawem każdej ze Stron;

d) korzystanie z prawa do informacji i konsultacji przysługującego pracownikom lub przedstawicielom pracowników zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi tej Strony.

5. Żadne z postanowień niniejszej sekcji nie może być rozumiane jako naruszające korzystanie z wolności wypowiedzi i informacji, w tym wolności i pluralizmu mediów chronionych na terytorium każdej ze Stron, ograniczające mobilność pracowników ani jako naruszające autonomię partnerów społecznych i ich prawo do zawierania układów zbiorowych, zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron.

Artykuł IP.35:

Ochrona danych przekazanych w celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego

1. Każda ze Stron chroni poufne informacje handlowe przekazane w celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie produktów leczniczych do obrotu ("pozwolenie na dopuszczenie do obrotu") przed ich ujawnieniem osobom trzecim, chyba że podjęte zostaną kroki w celu zapewnienia ochrony danych przed nieuczciwym wykorzystaniem do celów handlowych lub ujawnienie jest konieczne ze względu na nadrzędny interes publiczny.

2. Każda ze Stron gwarantuje, że przez ograniczony okres czasu, który zostanie określony jej ustawodawstwem wewnętrznym oraz zgodnie z warunkami określonymi w jej ustawodawstwie wewnętrznym, organ odpowiedzialny za udzielenie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu nie przyjmie żadnego kolejnego wniosku o wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, który opiera się na wynikach badań przedklinicznych lub klinicznych złożonych do tego organu we wniosku o pierwsze pozwolenie na dopuszczenie do obrotu, bez wyraźnej zgody posiadacza pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, chyba że umowy międzynarodowe, których obie Strony są stronami, stanowią inaczej.

3. Każda ze Stron gwarantuje, że przez ograniczony okres czasu, który zostanie określony jej ustawodawstwem wewnętrznym oraz zgodnie z warunkami określonymi w jej ustawodawstwie wewnętrznym, produkt leczniczy dopuszczony następnie przez ten organ na podstawie wyników badań przedklinicznych i klinicznych, o których mowa w ust. 2, nie jest wprowadzany do obrotu bez wyraźnej zgody posiadacza pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, chyba że umowy międzynarodowe, których obie Strony są stronami, stanowią inaczej.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla dodatkowych okresów ochrony, które każda ze Stron może przewidzieć przepisami krajowymi tej Strony.

Artykuł IP.36:

Ochrona danych przedłożonych w celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu środków ochrony roślin lub produktów biobójczych

1. Każda ze Stron uznaje tymczasowe prawo właściciela badania lub sprawozdania z badania złożonego po raz pierwszy w celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, które to badanie lub sprawozdanie dotyczy bezpieczeństwa i skuteczności substancji czynnej, środka ochrony roślin lub produktu biobójczego. Podczas takiego okresu badanie lub sprawozdanie z badania nie może być wykorzystywane na korzyść jakichkolwiek innych osób ubiegających się o uzyskanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu substancji czynnej, środka ochrony roślin lub produktu biobójczego, chyba że udowodniona zostanie wyraźna zgoda pierwszego właściciela. Do celów niniejszego artykułu takie prawo określa się mianem "ochrony danych".

2. Sprawozdanie z testów lub badań przedłożone do udzielenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu substancji czynnej lub środka ochrony roślin powinno spełniać następujące warunki:

a) być niezbędne do uzyskania pozwolenia lub zmiany pozwolenia w celu dopuszczenia stosowania w odniesieniu do innej uprawy oraz

b) mieć certyfikat zgodności z zasadami dobrej praktyki laboratoryjnej lub zasadami dobrej praktyki doświadczalnej.

3. Okres ochrony danych wynosi co najmniej 10 lat od udzielenia pierwszego zezwolenia przez właściwy organ na terytorium Strony.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby organy publiczne odpowiedzialne za wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu nie wykorzystywały informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, na korzyść kolejnego wnioskodawcy w odniesieniu do każdego kolejnego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, niezależnie od tego, czy zostały one udostępnione publicznie.

5. Każda ze Stron ustanawia przepisy w celu uniknięcia powielania testów na kręgowcach.

Sekcja 6:

Odmiany roślin

Artykuł IP.37:

Ochrona praw do odmian roślin

Każda ze Stron chroni prawa do odmian roślin zgodnie z Międzynarodową konwencją o ochronie nowych odmian roślin (UPOV), ostatnio zmienioną w Genewie w dniu 19 marca 1991 r. Strony współpracują w celu promowania i egzekwowania tych praw.

Rozdział 3:

Egzekwowanie praw własności intelektualnej

Sekcja 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł IP.38:

Zobowiązania ogólne

1. Każda ze Stron zapewnia, na mocy obowiązującego ją prawa, środki ogólne, procedury i środki zaradcze niezbędne do zagwarantowania egzekwowania praw własności intelektualnej.

Do celów sekcji 1, 2 i 4 niniejszego rozdziału termin "prawa własności intelektualnej" nie obejmuje praw objętych rozdziałem 2 sekcja 5 [Ochrona informacji niejawnych].

2. Środki ogólne, procedury i środki zaradcze, o których mowa w ust. 1:

a) są sprawiedliwe i równe;

b) nie są niepotrzebnie skomplikowane ani kosztowne, nie ustanawiają nierozsądnych terminów ani nie powodują nieuzasadnionych opóźnień;

c) są skuteczne, proporcjonalne i przekonujące;

d) są stosowane tak, aby uniknąć tworzenia barier dla legalnego handlu oraz zapewnić gwarancje przed ich nadużyciami.

Artykuł IP.39:

Osoby uprawnione do występowania o zastosowanie środków, procedur i środków zaradczych

Za osoby uprawnione do występowania o zastosowanie środków ogólnych, procedur i środków zaradczych określonych w sekcji 2 i 4 niniejszego rozdziału każda ze Stron uznaje:

a) posiadaczy praw własności intelektualnej zgodnie z prawem Strony;

b) wszystkie inne osoby uprawnione do korzystania z tych praw, w szczególności licencjobiorców, w zakresie dozwolonym przez przepisy prawa obowiązującego Stronę i zgodnie z nimi oraz

c) federacje i stowarzyszenia⁽³⁹ , w zakresie dozwolonym przez prawo Strony i zgodnie z nim.

Sekcja 2:

Dochodzenie i egzekwowanie praw w postępowaniu cywilnym i administracyjnym

Artykuł IP.40:

Środki zabezpieczenia dowodów

1. Każda ze Stron dopilnowuje, aby nawet przed rozpoczęciem postępowania dotyczącego istoty sprawy właściwe organy sądowe mogły, na wniosek strony, która przedstawiła racjonalnie dostępne dowody na poparcie swoich twierdzeń, że jej prawo własności intelektualnej zostało naruszone lub ma zostać naruszone, nakazać natychmiastowe i skuteczne środki tymczasowe w celu zabezpieczenia odpowiednich dowodów dotyczących domniemanego naruszenia, z zastrzeżeniem odpowiednich zabezpieczeń oraz ochrony informacji poufnych.

2. Środki takie mogą obejmować szczegółowy opis z pobieraniem próbek lub bez, lub zajęcie fizyczne domniemanych towarów naruszających prawo, a także, we właściwych przypadkach, materiałów i narzędzi użytych do produkcji lub dystrybucji tych towarów oraz związanych z nimi dokumentów.

Artykuł IP.41:

Dowody

1. Każda ze Stron wprowadza niezbędne środki w celu umożliwienia właściwym organom sądowym nakazania, na wniosek strony, która przedstawiła racjonalnie dostępne dowody wystarczające na poparcie swoich twierdzeń i która, uzasadniając te twierdzenia, wyszczególniła dowody leżące u podstaw kontroli strony przeciwnej, aby dowody te zostały przedstawione przez stronę przeciwną, z zastrzeżeniem ochrony informacji poufnych.

2. Każda ze Stron wprowadza również niezbędne środki w celu umożliwienia właściwym organom sądowym nakazania, w stosownych przypadkach, jeśli doszło do naruszenia prawa własności intelektualnej na skalę handlową, na takich samych warunkach jak w ust. 1, przekazania dokumentów bankowych, finansowych lub handlowych znajdujących się pod kontrolą strony przeciwnej, z zastrzeżeniem ochrony informacji poufnych.

Artykuł IP.42:

Prawo do informacji

1. Każda ze Stron zapewnia, aby w ramach postępowania cywilnego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej oraz w odpowiedzi na uzasadniony i stosowny wniosek powoda właściwe organy sądowe mogły nakazać sprawcy naruszenia lub każdej innej osobie przedstawienie informacji na temat pochodzenia i sieci dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej.

2. Do celów ust. 1 "każda inna osoba" oznacza osobę, która:

a) znajdowała się w posiadaniu towarów naruszających prawo na skalę handlową;

b) korzystała z usług naruszających prawo na skalę handlową;

c) świadczyła na skalę handlową usługi wykorzystywane w działaniach naruszających prawo lub

d) została wskazana przez osobę, o której mowa w lit. a), b) lub c) jako zaangażowana w produkcję, wytwarzanie lub dystrybucję towarów lub świadczenie usług.

3. W stosownych przypadkach, informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:

a) nazwy i adresy producentów, wytwórców, dystrybutorów, dostawców oraz innych poprzednich posiadaczy towarów lub usług, jak również przewidywanych hurtowników i detalistów;

b) informacje o produkowanych, wytworzonych, dostarczonych, otrzymanych lub zamówionych ilościach, jak również o cenie uzyskanej za dane towary lub usługi.

4. Ust. 1 i 2 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów Strony, które:

a) przyznają podmiotowi uprawnionemu prawa do otrzymania pełniejszej informacji;

b) regulują wykorzystanie informacji przekazanej na podstawie niniejszego artykułu w postępowaniach cywilnych i karnych;

c) regulują odpowiedzialność za niewłaściwe skorzystanie z prawa do informacji;

d) umożliwiają odmowę przekazania informacji, które zmusiłyby osobę określoną w ust. 1 do przyznania się do udziału lub udziału jej bliskich krewnych w naruszeniu prawa własności intelektualnej;

e) regulują ochronę poufności źródeł informacji lub przetwarzania danych osobowych.

Artykuł IP.43:

Środki tymczasowe i środki zabezpieczające

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organy sądowe mogły - na wniosek wnioskodawcy - wydać przeciwko domniemanemu sprawcy naruszenia tymczasowy nakaz sądowy mający zapobiec jakiemukolwiek nieuchronnemu zagrożeniu naruszenia prawa własności intelektualnej lub zabronić, tymczasowo oraz, w stosownych przypadkach, pod rygorem okresowego uiszczania kary pieniężnej, w przypadku gdy taka kara przewidziana jest w prawie tej Strony, dalszego domniemanego naruszania tego prawa, lub w przypadku jego kontynuowania państwo-strona, nakazać złożenie zabezpieczenia zapewniającego pokrycie strat poniesionych przez posiadacza prawa. Tymczasowy nakaz sądowy może być także wydany na tych samych warunkach przeciwko pośrednikowi, którego usługi są używane przez osobę trzecią do naruszania prawa własności intelektualnej.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organy sądowe mogły, na wniosek wnioskodawcy, nakazać zajęcie lub dostawę towarów, w odniesieniu do których istnieje podejrzenie naruszenia prawa własności intelektualnej, tak aby zapobiec ich wprowadzeniu do obrotu handlowego lub przepływowi w ramach kanałów handlowych.

3. W przypadku domniemanych naruszeń na skalę handlową każda ze Stron dopilnowuje, aby w przypadku, gdy wnioskodawca wskaże okoliczności, które mogłyby zagrozić naprawieniu szkód, organy sądowe mogły zarządzić tymczasowe zajęcie ruchomości i nieruchomości domniemanego sprawcy naruszenia, łącznie z zablokowaniem jego rachunków bankowych i innych aktywów. W tym celu właściwe organy mogą zarządzić przedłożenie dokumentów bankowych, finansowych lub handlowych lub stosowny dostęp do odpowiednich informacji.

4. Każda ze Stron dopilnowuje, aby jej organy sądowe, w odniesieniu do środków określonych w ust. 1, 2 i 3, były upoważnione do żądania od wnioskodawcy przedstawienia wszelkich racjonalnie dostępnych dowodów w celu uzyskania wystarczającego stopnia pewności, że wnioskodawca jest posiadaczem praw i że prawo wnioskodawcy jest naruszane lub że takie naruszenie jest nieuchronne.

Artykuł IP.44:

Środki naprawcze

1. Każda ze Stron gwarantuje, że jej organy sądowe mogą nakazać, na żądanie wnioskodawcy i bez względu na odszkodowania należne uprawnionemu z tytułu naruszenia oraz bez żadnego rodzaju rekompensaty, zniszczenie towarów, w przypadku których stwierdzono naruszenie prawa własności intelektualnej lub przynajmniej ostateczne wycofanie tych towarów z obrotu handlowego. W stosownych przypadkach, na tych samych warunkach, organy sądowe mogą również nakazać zniszczenie materiałów i narzędzi wykorzystywanych głównie do tworzenia lub wytwarzania tych towarów.

2. Organy sądowe każdej ze Stron mogą nakazać, aby środki te były stosowane na koszt naruszającego, chyba że istnieją szczególne powody przemawiające za innym rozwiązaniem.

Artykuł IP.45:

Nakazy

Każda ze Stron zapewnia, aby w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa własności intelektualnej w orzeczeniu sądowym, organy sądowe mogły wydać przeciwko naruszającemu zakaz kontynuacji naruszania. Każda ze Stron zapewnia również, aby organy sądowe mogły wydać nakaz sądowy przeciwko pośrednikom, których usługi są wykorzystywane przez osobę trzecią do naruszania prawa własności intelektualnej.

Artykuł IP.46:

Środki alternatywne

Każda ze Stron może postanowić, że organy sądowe, we właściwych przypadkach i na wniosek osoby, która może podlegać środkom przewidzianym w art. IP.44 [Środki naprawcze] lub art. IP.45 [Nakazy], mogą nałożyć odszkodowanie pieniężne na rzecz strony poszkodowanej zamiast stosowania środków przewidzianych w tych dwóch artykułach, gdy osoba ta działała nieumyślnie i nie dopuściła się niedbalstwa, jeżeli wykonanie przedmiotowych środków spowodowałoby dla niej niewspółmierną szkodę i jeżeli odszkodowanie pieniężne na rzecz strony poszkodowanej wydaje się stosunkowo satysfakcjonujące.

Artykuł IP.47:

Odszkodowania

1. Każda ze Stron dopilnowuje, aby jej organy sądowe, na wniosek poszkodowanej strony, nakazały sprawcy naruszenia, który wiedział lub miał wystarczające podstawy, by wiedzieć, że zaangażował się w działalność naruszającą prawo, wypłacenie uprawnionemu odszkodowania adekwatnego do rzeczywistej szkody poniesionej przez niego w wyniku naruszenia.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby w momencie ustalania wysokości odszkodowania przez jej organy sądowe:

a) uwzględniały wszystkie właściwe aspekty, takie jak negatywne konsekwencje ekonomiczne, w tym utracone zyski, które poniosła poszkodowana strona, wszelkie nieuczciwe zyski osiągnięte przez naruszającego oraz, w odpowiednich przypadkach, elementy inne niż czynniki ekonomiczne, takie jak moralne szkody wyrządzone właścicielowi praw w wyniku naruszenia lub

b) jako rozwiązanie alternatywne w stosunku do lit. a), mogły, w odpowiednich przypadkach, ustalić odszkodowanie w formie ryczałtu, w oparciu o elementy takie jak co najmniej kwota opłat licencyjnych lub honorariów, które byłyby należne, gdyby naruszający wystąpił o zezwolenie na korzystanie z danego prawa własności intelektualnej.

3. Jeżeli naruszający nie zaangażował się w działalność naruszającą świadomie lub z

uzasadnionych powodów, każda ze Stron może postanowić, że organy sądowe mogą nakazać odzyskanie zysków lub wypłatę odszkodowań, które mogą być ustalone z góry.

Artykuł IP.48:

Koszty sądowe

Każda ze Stron zapewnia, aby rozsądne i proporcjonalne koszty sądowe oraz inne wydatki poniesione przez stronę wygrywającą były co do zasady pokrywane przez stronę przegrywającą, chyba że jest to sprzeczne z zasadą sprawiedliwości.

Artykuł IP.49:

Publikacja orzeczeń sądowych

Każda ze Stron zapewnia, aby w ramach postępowania sądowego wszczętego w przypadku naruszenia prawa własności intelektualnej organy sądowe mogły, na wniosek wnioskodawcy, a na koszt naruszającego, zarządzić odpowiednie środki w celu upowszechnienia informacji dotyczącej orzeczenia, w tym również jego wyeksponowania i publikacji w całości lub w części.

Artykuł IP.50:

Domniemanie autorstwa lub własności

Do celów stosowania środków ogólnych, procedur i środków zaradczych przewidzianych w rozdziale 3 [Egzekwowanie praw własności intelektualnej]:

a) umieszczenie nazwiska autora na utworze literackim lub artystycznym w sposób zwyczajowo przyjęty jest wystarczające dla utożsamienia autora z tym utworem, chyba że dostępne dowody wskazują inaczej, co w konsekwencji uprawnia autora do wszczynania postępowania w sprawie naruszenia oraz

b) postanowienie lit. a) stosuje się odpowiednio do posiadaczy praw pokrewnych prawom autorskim w odniesieniu do przedmiotów ich ochrony.

Artykuł IP.51:

Procedury administracyjne

W zakresie, w jakim środki prawa cywilnego mogą być stosowane jako rezultat procedur administracyjnych dotyczących istoty sprawy, procedury te będą zgodne z zasadami odpowiadającymi co do swej istoty tym, jakie są ustanowione w niniejszej sekcji.

Sekcja 3:

Cywilne procedury sądowe i środki zaradcze w odniesieniu do tajemnic przedsiębiorstwa

Artykuł IP.52:

Cywilne procedury sądowe i środki zaradcze w odniesieniu do tajemnic przedsiębiorstwa

1. Każda ze Stron gwarantuje, że uczestnicy sądowego postępowania cywilnego, o którym mowa w art. IP.34 [Zakres ochrony tajemnic przedsiębiorstwa] ust. 1, lub osoby mające dostęp do dokumentów uwzględnionych w tym postępowaniu podlegają zakazowi wykorzystania lub ujawnienia jakiejkolwiek rzeczywistej lub domniemanej tajemnicy przedsiębiorstwa, którą właściwe organy sądowe - w odpowiedzi na należycie uzasadniony wniosek zainteresowanej strony - oznaczyły jako poufną, a z którą wymienione osoby zapoznały się na skutek wspomnianego uczestnictwa lub dostępu.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby obowiązek, o którym mowa w ust. 1, pozostawał w mocy po zakończeniu sądowego postępowania cywilnego, tak długo, jak jest to właściwe.

3. W sądowym postępowaniu cywilnym, o którym mowa w art. IP.34 ust. 1 [Zakres ochrony tajemnic przedsiębiorstwa], każda ze Stron zapewnia, aby jej organy sądowe były uprawnione co najmniej do podejmowania następujących działań:

a) nakazanie zastosowania środków tymczasowych, zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, w celu zaprzestania i zakazania wykorzystywania lub ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi;

b) nakazanie wprowadzenia środków, zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawodawczymi i wykonawczymi, nakazujących zaprzestanie lub, w zależności od przypadku, zakaz wykorzystywania lub ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi;

c) nakazanie, zgodnie z ich odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, aby każda osoba, która nabyła, wykorzystała lub ujawniła tajemnicę przedsiębiorstwa w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi i która wiedziała lub powinna była wiedzieć, że nabywa, wykorzystuje lub ujawnia tajemnicę przedsiębiorstwa w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi, zapłaciła posiadaczowi tajemnicy przedsiębiorstwa odszkodowanie odpowiednie do rzeczywistego uszczerbku poniesionego w wyniku takiego nabycia, wykorzystania lub ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa;

d) wprowadzenie szczególnych środków niezbędnych do zachowania poufności każdej tajemnicy przedsiębiorstwa lub domniemanej tajemnicy przedsiębiorstwa wykorzystanej lub przywołanej w postępowaniu, o którym mowa w art. IP.34 ust. 1[Zakres ochrony tajemnic przedsiębiorstwa]. Takie szczególne środki mogą obejmować - zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawodawczymi i wykonawczymi każdej ze Stron, w tym z prawem do obrony - możliwość ograniczenia dostępu do niektórych dokumentów w całości lub w części; ograniczenia dostępu do przesłuchań oraz ich zapisów lub protokołów; oraz udostępnienia nieopatrzonej klauzulą poufności wersji orzeczenia sądowego, w której fragmenty zawierające tajemnice przedsiębiorstwa zostały usunięte lub utajnione;

e) nałożenie sankcji na każdą osobę uczestniczącą w postępowaniu sądowym, która nie zastosuje się lub odmówi zastosowania się do nakazów sądowych dotyczących ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa lub domniemanej tajemnicy przedsiębiorstwa.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby wniosek o zastosowanie środka, procedur lub środków zaradczych przewidzianych w niniejszym artykule został odrzucony, jeżeli domniemane pozyskanie, wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa sprzeczne z uczciwymi praktykami handlowymi zostało dokonane zgodnie z przepisami ustawodawczymi i wykonawczymi:

a) w celu ujawnienia niewłaściwego postępowania, wykroczeń lub działań niezgodnych z prawem, aby chronić ogólny interes publiczny;

b) jako ujawnienie przez pracowników ich przedstawicielom informacji w ramach zgodnego z prawem sprawowania przez tych przedstawicieli ich funkcji, a także niezbędne do tego celu;

c) w celu ochrony uzasadnionych interesów uznanych przez przepisy ustawodawcze i wykonawcze tej Strony.

Sekcja 4:

Egzekwowanie praw przy kontroli granicznej

Artykuł IP.53:

Środki stosowane przy kontroli granicznej

1. W odniesieniu do towarów objętych kontrolą celną każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje procedury, zgodnie z którymi uprawniony może składać wnioski do właściwego organu⁽⁴⁰ o zawieszenie zwolnienia lub zatrzymanie podejrzanych towarów przez organy celne. Do celów niniejszej sekcji "podejrzane towary" oznaczają towary, w stosunku do których istnieje podejrzenie, że naruszają znaki towarowe, prawa autorskie i prawa pokrewne, oznaczenia geograficzne, patenty, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych i prawa do ochrony odmian roślin.

2. Każda ze Stron posiada elektroniczne systemy zarządzania przez organy celne wnioskami, które zostały rozpatrzone pozytywnie lub zarejestrowane.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby jej właściwe organy nie pobierały opłaty na pokrycie kosztów administracyjnych wynikających z rozpatrywania wniosku lub rejestracji.

4. Każda ze Stron dopilnowuje, aby jej właściwe organy podejmowały decyzję o przyjęciu lub zarejestrowaniu wniosku w rozsądnym terminie.

5. Każda ze Stron przewiduje możliwość, by wniosek, o którym mowa w ust. 1, miał

zastosowanie do wielu przesyłek towarów.

6. W odniesieniu do towarów podlegających kontroli celnej każda ze Stron zapewnia, aby jej organy celne mogły z własnej inicjatywy podjąć działania w celu zawieszenia zwolnienia lub zatrzymania podejrzanych towarów.

7. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organy celne wykorzystywały analizę ryzyka do identyfikacji podejrzanych towarów.

8. Każda ze Stron może uprawnić swój organ celny do udzielenia uprawnionemu na jego wniosek informacji dotyczących towarów, w tym ich opisu oraz rzeczywistych lub szacowanych ilości, a także - jeśli takie informacje są dostępnenazwy i adresu nadawcy, importera, eksportera lub odbiorcy, oraz kraju pochodzenia lub wytworzenia towarów, których dopuszczenie do obrotu zostało zawieszone lub które zostały zatrzymane.

9. Każda ze Stron stosuje procedury pozwalające na zniszczenie podejrzanych towarów, bez konieczności uprzedniego postępowania administracyjnego lub sądowego w celu formalnego stwierdzenia naruszeń, jeżeli zainteresowane osoby wyrażają zgodę na zniszczenie lub nie wyrażają sprzeciwu wobec zniszczenia. W przypadku gdy podejrzane towary nie zostaną zniszczone, każda ze Stron dopilnowuje, aby poza wyjątkowymi okolicznościami towary te zostały usunięte z obrotu handlowego w taki sposób, aby uniknąć jakiejkolwiek szkody dla uprawnionego.

10. Każda ze Stron stosuje procedury pozwalające na szybkie zniszczenie podrobionych znaków towarowych i towarów pirackich wysyłanych w przesyłkach pocztowych lub ekspresowych przesyłkach kurierskich.

11. Każda ze Stron dopilnowuje, aby na żądanie organów celnych posiadacz pozytywnie rozpatrzonego lub zarejestrowanego wniosku był zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez organy celne lub inne strony działające w imieniu organów celnych od chwili zatrzymania lub zawieszenia dopuszczenia towarów do obrotu, w tym przechowywania, przeładunku i wszelkich kosztów związanych ze zniszczeniem lub utylizacją towarów.

12. Każda ze Stron może podjąć decyzję o niestosowaniu niniejszego artykułu w odniesieniu do przywozu towarów wprowadzonych do obrotu w innym państwie przez uprawnionych lub za ich zgodą. Strona może wyłączyć z zakresu stosowania niniejszego artykułu towary o charakterze niehandlowym znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych.

13. Każda ze Stron umożliwia swoim organom celnym prowadzenie regularnego dialogu i wspieranie współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami i z innymi organami zaangażowanymi w egzekwowanie praw własności intelektualnej.

14. Strony współpracują w zakresie międzynarodowego handlu podejrzanymi towarami. W szczególności Strony wymieniają w najszerszym możliwym zakresie odpowiednie informacje na temat handlu podejrzanymi towarami mającymi wpływ na drugą Stronę.

15. Bez uszczerbku dla innych form współpracy, Protokół o wzajemnej pomocy administracyjne

w sprawach celnych stosuje się w odniesieniu do naruszeń ustawodawstwa dotyczącego praw własności intelektualnej, którego egzekwowanie należy do kompetencji organów celnych danej Strony zgodnie z niniejszym artykułem.

Artykuł  IP.

54: Zgodność z GATT 1994 i Porozumieniem TRIPS

Wdrażając środki graniczne służące egzekwowaniu praw własności intelektualnej przez organy celne, niezależnie od tego, czy są one objęte niniejszą sekcją, Strony zapewniają spójność ze swoimi obowiązkami wynikającymi z GATT 1994 i porozumienia TRIPS, a w szczególności z art. V GATT 1994, art. 41 i sekcją 4 części III porozumienia TRIPS.

Rozdział 4:

Pozostałe postanowienia

Artykuł IP.55:

Współpraca

1. Strony współpracują w celu wspierania wdrażania praw i obowiązków podjętych w ramach niniejszego tytułu.

2. Obszary współpracy obejmują między innymi następujące działania:

a) wymianę informacji na temat ram prawnych w dziedzinie praw własności intelektualnej oraz stosownych przepisów dotyczących ich ochrony i egzekwowania;

b) wymianę doświadczeń w zakresie postępu legislacyjnego, egzekwowania praw własności intelektualnej oraz egzekwowania prawa na szczeblu centralnym i niższym niż centralny przez organy celne, policyjne, administracyjne i sądowe;

c) koordynację w celu zapobiegania wywozowi podrobionych towarów, w tym również z innymi krajami;

d) pomoc techniczną, budowanie zdolności, wymianę i szkolenie personelu;

e) zapewnienie ochrony i obrony praw własności intelektualnej oraz rozpowszechnianie informacji w tym zakresie między innymi w kręgach przedsiębiorców i społeczeństwie obywatelskim;

f) promowanie świadomości społecznej konsumentów i posiadaczy praw;

g) zacieśnianie współpracy instytucjonalnej, w szczególności między urzędami ds. własności intelektualnej obu Stron;

h) edukację i promowanie świadomości ogółu społeczeństwa w zakresie polityki dotyczącej ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej;

(i) wspieranie ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej przy współpracy publicznoprywatnej obejmującej małe i średnie przedsiębiorstwa;

j) formułowanie skutecznych strategii w celu określenia odbiorców i tworzenie programów omunikacyjnych służących podniesieniu świadomości konsumentów i mediów w zakresie skutków naruszania praw własności intelektualnej, w tym zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz powiązań z przestępczością zorganizowaną.

3. Strony porozumiewają się we wszystkich sprawach związanych z wykonywaniem i funkcjonowaniem niniejszego tytułu, bezpośrednio lub za pośrednictwem Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Własności Intelektualnej.

Artykuł IP.56:

Dobrowolne inicjatywy zainteresowanych stron

Każda ze Stron stara się ułatwiać dobrowolne inicjatywy zainteresowanych stron mające na celu ograniczenie naruszeń praw własności intelektualnej, w tym w internecie i na innych rynkach, koncentrując się na konkretnych problemach i poszukując praktycznych rozwiązań, które są realistyczne, zrównoważone, proporcjonalne i sprawiedliwe dla wszystkich zainteresowanych stron, w tym w następujący sposób:

a) każda ze Stron stara się zwoływać na swoim terytorium zainteresowane strony w drodze konsensusu, aby ułatwić dobrowolne inicjatywy mające na celu znalezienie rozwiązań i rozstrzygnięcie różnic dotyczących ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej oraz ograniczenie naruszeń;

b) Strony dokładają starań, aby wymieniać między sobą informacje dotyczące działań na rzecz ułatwienia dobrowolnych inicjatyw zainteresowanych stron, które podejmują na swoich terytoriach oraz

c) Strony dążą do promowania otwartego dialogu i współpracy między zainteresowanymi podmiotami Stron oraz do zachęcania zainteresowanych stron do wspólnego znajdowania rozwiązań i rozwiązywania sporów dotyczących ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej oraz ograniczania naruszeń.

Artykuł IP.57:

Przegląd dotyczący oznaczeń geograficznych

Odnotowując odpowiednie postanowienia wszelkich wcześniejszych umów dwustronnych między Zjednoczonym Królestwem, z jednej strony, a Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z drugiej strony, Strony mogą wspólnie podjąć rozsądne starania w celu uzgodnienia zasad ochrony i skutecznego wewnętrznego egzekwowania ich oznaczeń geograficznych.

TYTUŁ VI:

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Rozdział 1:

Zakres

Artykuł PPROC.1:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest zagwarantowanie każdej ze Stron dostępu do rozszerzonych możliwości udziału w procedurach udzielania zamówień publicznych oraz zwiększenie przejrzystości procedur udzielania zamówień publicznych.

Artykuł PPROC.2:

Włączenie niektórych postanowień GPA i zamówień objętych niniejszą Umową

1. Do niniejszego tytułu włącza się postanowienia GPA, które są określone w sekcji A załącznika PPROC-1, w tym załączniki każdej ze Stron do dodatku I do GPA.

2. Do celów niniejszego tytułu "zamówienia objęte niniejszą Umową" oznaczają zamówienia, do których ma zastosowanie art. II GPA, oraz dodatkowo zamówienia wymienione w sekcji B ZAŁĄCZNIKA PPROC-1.

3. W odniesieniu do zamówień objętych niniejszą Umową każda ze Stron stosuje odpowiednio postanowienia GPA określone w sekcji A ZAŁĄCZNIKA PPROC-1 do dostawców, towarów lub usług drugiej Strony.

Rozdział 2:

Dodatkowe przepisy dotyczące zamówień objętych niniejszą Umową

Artykuł PPROC.3:

Wykorzystanie środków elektronicznych w zamówieniach

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej podmioty zamawiające udzielały zamówienia objęte niniejszą Umową za pomocą środków elektronicznych w najszerszym możliwym zakresie.

2. Uznaje się, że podmiot zamawiający przeprowadza zamówienia objęte niniejszą Umową za pomocą środków elektronicznych, jeżeli wykorzystuje środki informacyjne i komunikacyjne w formie elektronicznej w celu:

a) publikowania ogłoszeń i dokumentacji przetargowej w postępowaniach o udzielenie zamówienia oraz

b) składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i ofert.

3. Z wyjątkiem szczególnych sytuacji, takie środki informacyjne i komunikacyjne w formie elektronicznej powinny być niedyskryminujące, ogólnie dostępne i interoperacyjne z produktami technologii informacyjno-komunikacyjnych będącymi w powszechnym użyciu i nie mogą ograniczać dostępu do postępowania o udzielenie zamówienia.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby jej podmioty zamawiające otrzymywały i przetwarzały faktury elektroniczne zgodnie ze stosownymi przepisami.

Artykuł PPROC.4:

Publikacja elektroniczna

W odniesieniu do zamówień objętych niniejszą Umową wszystkie ogłoszenia o zamówieniach, w tym ogłoszenia o zamiarze udzielenia zamówienia, ogłoszenia skrócone, ogłoszenia o planowanych zamówieniach i ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, są bezpośrednio dostępne za pomocą środków elektronicznych, bezpłatnie, za pośrednictwem pojedynczego punktu dostępu w internecie.

Artykuł PPROC.5:

Dowody

Każda ze Stron zapewnia, aby w momencie składania wniosków o dopuszczenie do udziału lub w czasie składania ofert podmioty zamawiające nie wymagały od dostawców przedłożenia całości lub części dowodów, że nie znajdują się w żadnej z sytuacji, w których dostawca może zostać wykluczony i spełniają warunki udziału, chyba że jest to niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia.

Artykuł PPROC.6:

Warunki udziału

Każda ze Stron zapewnia, aby w przypadku gdy jej podmioty zamawiające wymagają od dostawcy, jako warunku udziału w zamówieniu objętym niniejszą Umową, wykazania wcześniejszego doświadczenia, nie wymagały one, aby dostawca posiadał takie doświadczenie na terytorium tej Strony.

Artykuł PPROC.7:

Systemy rejestracji i procedury kwalifikacyjne

Strona, która utrzymuje system rejestracji dostawców dopilnowuje, aby zainteresowani dostawcy mogli w każdej chwili złożyć wniosek o rejestrację. Każdy zainteresowany dostawca, który złożył wniosek, jest informowany w rozsądnym terminie o decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu tego wniosku.

Artykuł PPROC.8:

Procedura przetargu ograniczonego

Każda ze Stron dopilnowuje, aby w przypadku gdy podmiot zamawiający stosuje procedurę przetargu ograniczonego, kierował zaproszenia do składania ofert do takiej liczby dostawców, która wystarczy do zapewnienia prawdziwej konkurencji bez wpływu na efektywność operacyjną systemu zamówień.

Artykuł PPROC.9:

Rażąco niskie ceny

Zgodnie z art. XV ust. 6 GPA, jeżeli podmiot zamawiający otrzyma ofertę zawierającą cenę rażąco niższą od cen w innych złożonych ofertach, może on również sprawdzić u dostawcy, czy cena uwzględnia przyznanie subsydiów.

Artykuł PPROC.10:

Kwestie środowiskowe, socjalne i związane z pracą

Każda ze Stron dopilnowuje, aby jej podmioty zamawiające mogły uwzględniać kwestie środowiskowe, socjalne i związane z pracą w całym postępowaniu o udzielenie zamówienia, pod warunkiem że kwestie te są zgodne z zasadami ustanowionymi w rozdziałach 1 i 2 i są wskazane w ogłoszeniu o zamiarze udzielenia zamówienia lub w innym ogłoszeniu wykorzystywanym jako ogłoszenie o zamiarze udzielenia zamówienia lub dokumentacja przetargowa.

Artykuł PPROC.11:

Wewnętrzne procedury odwoławcze

1. W przypadku wyznaczenia przez Stronę bezstronnego organu administracyjnego zgodnie z art. XVIII ust. 4 GPA, Strona ta dopilnowuje, aby:

(a) członkowie wyznaczonego organu byli niezależni, bezstronni i wolni od zewnętrznych wpływów w trakcie kadencji;

(b) członkowie wyznaczonego organu nie byli odwoływani wbrew ich woli w trakcie pełnienia funkcji, chyba że ich odwołania wymagają przepisy dotyczące wyznaczonego organu; oraz

(c) przewodniczący lub co najmniej jeden inny członek wyznaczonego organu posiada kwalifikacje prawnicze i zawodowe równoważne kwalifikacjom niezbędnym sędziom, prawnikom lub innym ekspertom prawnym posiadającym kwalifikacje na mocy przepisów ustawowych i wykonawczych Strony.

2. Każda ze Stron wprowadza lub utrzymuje procedury dotyczące szybkich środków

tymczasowych służących zapewnieniu dostawcy możliwości udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Takie środki tymczasowe, przewidziane w art. XVIII ust. 7 lit. a) Porozumienia GPA, mogą skutkować zawieszeniem postępowania o udzielenie zamówienia lub zawieszeniem wykonania umowy, jeżeli umowa została zawarta przez podmiot zamawiający i jeżeli Strona tak postanowiła. Jednakże procedury mogą przewidywać, że przy podejmowaniu decyzji o tym, czy środki te powinny zostać zastosowane, można wziąć pod uwagę nadrzędne negatywne skutki dla zainteresowanych stron, w tym dla interesu publicznego. Uzasadnienie braku działań musi być przedstawione na piśmie.

3. W przypadku gdy zainteresowany udziałem lub uczestniczący w postępowaniu dostawca złożył skargę do wyznaczonego organu, o którym mowa w ust. 1, każda ze Stron co do zasady dopilnowuje, aby podmiot zamawiający nie zawarł umowy do czasu, aż organ ten podejmie decyzję lub wyda zalecenie odnośnie do środków tymczasowych, działania naprawczego lub odszkodowania za poniesione straty lub szkody, o których mowa w ust. 2, 5 i 6, zgodnie z jej zasadami, przepisami i procedurami. Każda ze Stron może postanowić, że w nieuniknionych lub należycie uzasadnionych okolicznościach umowa może jednak zostać zawarta.

4. Każda ze Stron może ustanowić:

(a) okres zawieszenia pomiędzy decyzją o udzieleniu zamówienia a zawarciem umowy, aby umożliwić dostawcom, którym nie udzielono zamówienia, stwierdzenie, czy stosowne jest wszczęcie procedury odwoławczej lub

(b) wystarczający okres na złożenie przez zainteresowanego dostawcę odwołania, które może stanowić podstawę zawieszenia wykonywania umowy.

5. Działania naprawcze na podstawie art. XVIII ust. 7 lit. b) GPA mogą obejmować co najmniej jedno z następujących działań:

(a) usunięcie dyskryminujących warunków technicznych, ekonomicznych lub finansowych zawartych w zaproszeniu do składania ofert, dokumentach zamówienia lub we wszelkich innych dokumentach związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia oraz przeprowadzenie nowych postępowań o udzielenie zamówienia;

(b) powtórzenie postępowania o udzielenie zamówienia bez zmiany warunków;

(c) uchylenie decyzji o udzieleniu zamówienia i przyjęcie nowej decyzji o udzieleniu zamówienia;

(d) wypowiedzenie umowy lub stwierdzenie jej nieskuteczności lub

(e) zastosowanie innych środków w celu naprawienia naruszenia postanowień rozdziałów 1 i 2, na przykład nakazanie zapłaty określonej kwoty do czasu skutecznego usunięcia naruszenia.

6. Zgodnie z art. XVIII ust. 7 lit. b) GPA każda ze Stron może dopuścić przyznanie

odszkodowania za poniesione straty lub szkody. W tym względzie, jeżeli organ odwoławczy Strony nie jest organem sądowym, a dostawca uważa, że doszło do naruszenia wewnętrznych przepisów ustawowych i wykonawczych wdrażających obowiązki wynikające z rozdziałów 1 i 2, dostawca może wnieść sprawę do sądu, m.in. w celu dochodzenia odszkodowania, zgodnie z zasadami postępowania sądowego Strony.

7. Każda ze Stron wprowadza lub utrzymuje niezbędne procedury, które zapewniają skuteczne wykonanie decyzji lub zaleceń organów odwoławczych lub skuteczne egzekwowanie decyzji sądowych organów odwoławczych.

Rozdział 3:

Traktowanie narodowe wykraczające poza zamówienia objęte niniejszą Umową

Artykuł PPROC.12:

Definicje

1. Do celów niniejszego rozdziału traktowanie przyznane przez Stronę na mocy niniejszego rozdziału oznacza:

a) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - traktowanie nie mniej korzystne niż najbardziej korzystne traktowanie przyznane w podobnych sytuacjach dostawcom ze Zjednoczonego Królestwa; oraz

b) w odniesieniu do państwa członkowskiego - traktowanie nie mniej korzystne niż najbardziej korzystne traktowanie przyznane w podobnych sytuacjach w tym państwie dostawcom z tego państwa członkowskiego.

2. Do celów niniejszego rozdziału dostawca Strony, który jest osobą prawną, oznacza:

a) w przypadku Unii - osobę prawną ustanowioną lub w inny sposób zorganizowaną na mocy przepisów prawa Unii lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich i prowadzącą istotną działalność gospodarczą rozumianą przez Unię, zgodnie z jej notyfikacją Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do WTO (WT/REG39/1), jako równoznaczną pojęciu "skutecznego i trwałego powiązania" z gospodarką państwa członkowskiego, której poświęcony jest art. 54 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na terytorium Unii; oraz

b) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - osobę prawną ustanowioną lub zorganizowaną na mocy prawa Zjednoczonego Królestwa i prowadzącą istotną działalność gospodarczą na terytorium Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł PPROC.13:

Traktowanie narodowe lokalnych dostawców

1. W odniesieniu do wszelkich zamówień, środek Strony nie może skutkować przyznaniem dostawcom drugiej Strony mającym siedzibę na jej terytorium poprzezustanowienie, nabycie lub utrzymywanie osoby prawnej traktowania mniej korzystnegoniż traktowanie przez nią własnych podobnych dostawców⁽⁴¹ .

2. Stosowanie obowiązku traktowania narodowego, o którym mowa w niniejszym artykule, podlega dalszym wyjątkom w zakresie bezpieczeństwa i wyjątkom o charakterze ogólnym określonym w art. III GPA, nawet jeżeli zamówienie nie jest zamówieniem objętym niniejszą Umową zgodnie z niniejszym tytułem.

Rozdział 4:

Pozostałe postanowienia

Artykuł PPROC.14:

Zmiany i sprostowania zobowiązań dotyczących dostępu do rynku

Każda ze Stron może zmienić lub skorygować swoje zobowiązania dotyczące dostępu do rynku w odpowiedniej podsekcji w sekcji B załącznika PPROC-.1 zgodnie z procedurami określonymi w artykułach: od art. PPROC.15 [Zmiany] do art. PPROC.18 [Zmiana sekcji załącznik.PROC-1].

Artykuł PPROC.15:

Zmiany

1. Strona zamierzająca zmienić podsekcję w sekcji B załącznika PPROC-1:

(a) powiadamia o tym drugą Stronę na piśmie oraz

(b) włącza do powiadomienia propozycję dotyczącą odpowiednich wyrównań dla drugiej Strony w celu utrzymania poziomu zobowiązań dotyczących dostępu do rynku porównywalnego do poziomu istniejącego przed zmianą.

2. Niezależnie od ust. 1 lit. b) Strona nie jest zobowiązana do zapewnienia drugiej Stronie wyrównania, jeżeli proponowana zmiana dotyczy podmiotu zamawiającego, nad którym Strona skutecznie wyeliminowała swoją kontrolę lub wpływ w odniesieniu do zamówień objętych niniejszą Umową.

Przyjmuje się, że kontrola lub wpływ Strony na objęte niniejszą Umową zamówienia podmiotów zamawiających zostają skutecznie wyeliminowane, jeżeli podmiot zamawiający podlega konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony.

3. Druga Strona może zgłosić sprzeciw wobec zmiany, o której mowa w ust. 1 lit. a), jeżeli kwestionuje, że:

(a) wyrównanie proponowane na mocy ust. 1 lit. b) jest odpowiednie do utrzymania porównywalnego poziomu wzajemnie uzgodnionych zobowiązań dotyczących dostępu do rynku lub

(b) zmiana dotyczy podmiotu zamawiającego, nad którym Strona skutecznie wyeliminowała swoją kontrolę lub wpływ, jak przewidziano w ust. 2.

Druga Strona zgłasza sprzeciw na piśmie w ciągu 45 dni od otrzymania powiadomienia, o którym mowa w ust. 1 lit. a), albo uznaje się, że akceptuje wyrównanie lub zmianę, w tym do celów części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] tytuł I [Rozstrzyganie sporów].

Artykuł PPROC.16:

Sprostowania

1. Strona zamierzająca sprostować podsekcję w sekcji B załącznika PPROC-1 powiadamia o tym drugą Stronę na piśmie.

Następujące zmiany w podsekcji w sekcji B załącznika PPROC-1 uznaje się za sprostowanie, pod warunkiem że nie mają one wpływu na wspólnie uzgodnione zobowiązania dotyczące dostępu do rynku przewidziane w niniejszym tytule:

(a) zmiana nazwy podmiotu zamawiającego;

(b) połączenie dwóch lub większej liczby podmiotów zamawiających wymienionych w tej podsekcji oraz

(c) rozdzielenie podmiotu zamawiającego wymienionego w tej podsekcji na dwa podmioty lub więcej podmiotów zamawiających, które zostały dodane do podmiotów zamawiających wymienionych w tej samej podsekcji.

2. Strona może powiadomić drugą Stronę o sprzeciwie wobec proponowanego sprostowania w terminie 45 dni od dnia otrzymania powiadomienia. Strona zgłaszająca sprzeciw podaje powody, dla których proponowane sprostowanie nie stanowi zmiany przewidzianej w ust. 1, oraz opisuje wpływ proponowanego sprostowania na wspólnie uzgodnione zobowiązania dotyczące dostępu do rynku, o których mowa w niniejszym tytule. Jeżeli w ciągu 45 dni od dnia otrzymania powiadomienia nie złożono żadnego takiego sprzeciwu na piśmie, uznaje się, że Strona zgodziła się na proponowane sprostowanie.

Artykuł PPROC.17:

Konsultacje i rozstrzyganie sporów

Jeżeli jedna ze Stron sprzeciwia się proponowanej zmianie lub proponowanym wyrównaniom, o których mowa w art. PPROC.15 [Zmiany], lub proponowanemu sprostowaniu, o którym mowa w art. PPROC.16 [Sprostowania], Strony dążą do rozwiązania problemu w drodze konsultacji. Jeżeli w ciągu 60 dni od otrzymania sprzeciwu nie zostanie osiągnięte porozumienie, Strona zamierzająca zmienić lub sprostować swoją podsekcję w sekcji B załącznika PPROC-1 może skierować sprawę do rozstrzygnięcia sporu zgodnie z częścią szóstą [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] tytuł I [Rozstrzyganie sporów] w celu ustalenia, czy sprzeciw jest uzasadniony.

Artykuł PPROC.18:

Zmiana załącznika PPROC-1 sekcja B

Jeżeli Strona nie zgłosi sprzeciwu wobec zmian zgodnie z art. PPROC.15 [Zmiany] ust. 3 lub sprostowania zgodnie z art. PPROC.16 [Sprostowania] ust. 2, lub jeżeli zmiany lub sprostowania są uzgadniane między Stronami w drodze konsultacji, o których mowa w art. PPROC.17 [Konsultacje i rozstrzyganie sporów], lub jeżeli nastąpiło ostateczne rozstrzygnięcie sprawy na podstawie części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] tytuł I [Rozstrzyganie sporów] niniejszej Umowy, Rada Partnerstwa zmienia odpowiednią podsekcję w sekcji B załącznika PPROC-1 w celu uwzględnienia odpowiednich zmian lub sprostowań, lub wyrównań.

Artykuł PPROC.19:

Współpraca

1. Strony uznają korzyści, jakie mogą wyniknąć ze współpracy w zakresie międzynarodowej promocji wzajemnej liberalizacji rynków zamówień publicznych.

2. Strony udostępniają sobie wzajemnie roczne statystyki dotyczące zamówień objętych niniejszą Umową, z zastrzeżeniem ich dostępności.

TYTUŁ VII:

MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Artykuł SME.1:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest zwiększenie zdolności małych i średnich przedsiębiorstw do czerpania korzyści z działu pierwszego [Handel].

Artykuł SME.2:

Wymiana informacji

1. Każda ze Stron tworzy lub prowadzi publicznie dostępną stronę internetową dla małych i średnich przedsiębiorstw zawierającą informacje dotyczące działu pierwszego [Handel], w tym:

a) streszczenie działu pierwszego [Handel];

b) opis postanowień działu pierwszego [Handel], które każda ze Stron uważa za odnoszące się do małych i średnich przedsiębiorstw obu Stron; oraz

c) wszelkie dodatkowe informacje, które każda ze Stron uzna za przydatne dla małych i średnich przedsiębiorstw zainteresowanych skorzystaniem z działu pierwszego [Handel].

2. Każda ze Stron umieszcza na stronie internetowej, o której mowa w ust. 1, hiperłącze do:

a) treści działu pierwszego [Handel];

b) odpowiedniej strony internetowej drugiej Strony oraz

c) stron internetowych własnych organów, które zdaniem Strony dostarczałyby przydatnych informacji osobom zainteresowanym handlem i prowadzeniem działalności gospodarczej na jej terytorium.

3. Każda ze Stron umieszcza na stronie internetowej, o której mowa w ust. 1, hiperłącze do stron internetowych swoich organów z informacjami związanymi z następującymi kwestiami:

a) ustawy i przepisy celne, procedury przywozu, wywozu i tranzytu, a także odpowiednie formularze, dokumenty i inne wymagane informacje;

b) przepisy ustawowe, wykonawcze i procedury dotyczące praw własności intelektualnej, w tym oznaczeń geograficznych;

c) przepisy i regulacje techniczne, w tym, w razie potrzeby, obowiązkowe procedury oceny zgodności i hiperłącza do wykazów organów oceny zgodności, w przypadkach, gdy ocena zgodności strony trzeciej jest obowiązkowa, zgodnie z tytułem I [Handel towarami] rozdział 4 [Bariery techniczne w handlu] niniejszego działu;

d) przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące środków sanitarnych i fitosanitarnych odnoszących się do przywozu i wywozu, zgodnie z tytułem I [Handel towarami] rozdział 3 [Zagadnienia sanitarne i fitosanitarne] niniejszego działu;

e) przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące zamówień publicznych, pojedynczego punktu dostępu w internecie do ogłoszeń o zamówieniach publicznych, jak przewidziano w tytule VI [Zamówienia publiczne] niniejszego działu i inne odpowiednie przepisy zawarte w tym tytule;

f) procedury rejestracji przedsiębiorstw oraz

g) inne informacje, które Strona uzna za pomocne dla małych i średnich przedsiębiorstw.

4. Każda ze Stron zamieszcza na stronie internetowej, o której mowa w ust. 1, hiperłącze do bazy danych, którą można przeszukać elektronicznie według kodów nomenklatury taryfowej i która obejmuje następujące informacje w odniesieniu do dostępu do jej rynku:

a) w odniesieniu do środków taryfowych i informacji związanych z taryfami:

(i) stawki celne i kontyngenty, w tym klauzula najwyższego uprzywilejowania, stawki dotyczące krajów nieobjętych tą klauzulą oraz stawki preferencyjne i kontyngenty taryfowe;

(ii) akcyza;

(iii) podatki (podatek od wartości dodanej / podatek obrotowy);

(iv) opłaty celne lub inne opłaty, w tym inne opłaty dotyczące konkretnych produktów;

(v) reguły pochodzenia przewidziane w tytule I [Handel towarami] rozdział 2 [Reguły pochodzenia] niniejszego działu;

(vi) zwrot ceł, odroczenia lub inne rodzaje pomocy, które prowadzą do ograniczenia lub zwrotu opłat celnych lub zwolnienia z nich;

(vii) kryteria stosowane do ustalenia wartości celnej towarów oraz

(viii) inne środki taryfowe;

b) w odniesieniu do środków pozataryfowych związanych z nomenklaturą taryfową:

(i) informacje dotyczące procedur przywozowych oraz

(ii) informacje dotyczące środków pozataryfowych.

5. Każda Strona regularnie lub na wniosek drugiej Strony aktualizuje informacje i hiperłącza, o których mowa w ust. 1-4, które utrzymuje na swojej stronie internetowej, aby zapewnić aktualność i dokładność tych informacji i hiperłączy.

6. Każda ze Stron zapewnia, aby informacje i hiperłącza, o których mowa w ust. 1-4, były przedstawiane w sposób odpowiedni dla małych i średnich przedsiębiorstw. Każda ze Stron dokłada wszelkich starań, aby udostępnić informacje w języku angielskim.

7. Za dostęp do informacji zapewnianych zgodnie z ust. 1-4 nie jest pobierana żadna opłata od jakiejkolwiek osoby którejkolwiek ze Stron.

Artykuł SME.3:

Punkty kontaktowe ds. małych i średnich przedsiębiorstw

1. Po wejściu niniejszej Umowy w życie każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy do wykonywania funkcji wymienionych w niniejszym artykule i przekazuje drugiej Stronie jego dane kontaktowe. Strony niezwłocznie powiadamiają się wzajemnie o wszelkich zmianach tych danych kontaktowych.

2. Punkty kontaktowe ds. małych i średnich przedsiębiorstw ustanowione przez Strony wykonują następujące zadania:

a) dążenie do zagwarantowania, aby potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw były uwzględniane przy wdrażaniu działu pierwszego [Handel] oraz aby małe i średnie przedsiębiorstwa obu Stron mogły czerpać korzyści z działu pierwszego [Handel];

b) rozważanie sposobów zacieśniania współpracy między Stronami w kwestiach istotnych dla małych i średnich przedsiębiorstw w celu zwiększenia możliwości małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie handlu i inwestycji;

c) dbanie o to, aby informacje, o których mowa w art. SME.2 [Wymiana informacji], były aktualne, dokładne i odpowiednie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Każda ze Stron może, za pośrednictwem punktu kontaktowego ds. małych i średnich przedsiębiorstw, zaproponować dodatkowe informacje, które druga Strona może zamieścić na swoich stronach internetowych prowadzonych zgodnie z art. SME.2 [Wymiana informacji];

d) badanie wszelkich spraw dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw w związku z wdrażaniem działu pierwszego [Handel], w tym:

(i) wymiana informacji, aby pomóc Radzie Partnerstwa w realizowaniu jej zadania polegającego na monitorowaniu i wdrażaniu aspektów związanych z małymi i średnimi przedsiębiorstwami w dziale pierwszym [Handel];

(ii) wspomaganie specjalnych komitetów, wspólnych grup roboczych i punktów kontaktowych ustanowionych na mocy niniejszej Umowy w rozpatrywaniu spraw mających znaczenie dla małych i średnich przedsiębiorstw;

e) okresowe składanie sprawozdań ze swoich działań, wspólnie lub indywidualnie, Radzie Partnerstwa do rozpatrzenia; oraz

f) rozważanie wszelkich innych kwestii wynikających z niniejszej Umowy dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw, zgodnie z ustaleniami Stron.

3. Punkty kontaktowe ds. małych i średnich przedsiębiorstw Stron prowadzą swoją pracę za pośrednictwem kanałów komunikacyjnych ustalonych przez Strony, które mogą obejmować pocztę elektroniczną, wideokonferencje lub inne środki. Mogą również organizować w stosownych przypadkach spotkania.

4. Punkty kontaktowe ds. małych i średnich przedsiębiorstw mogą starać się współpracować, w stosownych przypadkach, z ekspertami i organizacjami zewnętrznymi przy wykonywaniu swoich działań.

Artykuł SME.4:

Związek z częścią szóstą

Tytuł I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] nie ma zastosowania do niniejszego tytułu.

TYTUŁ VIII:

ENERGIA

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł ENER.1:

Cele

Celem niniejszego tytułu jest ułatwienie handlu i inwestycji między Stronami w obszarze energii i surowców oraz wspieranie bezpieczeństwa dostaw i zrównoważenia środowiskowego, w szczególności przyczynianie się do walki ze zmianą klimatu w tych obszarach.

Artykuł ENER.2:

Definicje

1. Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki" oznacza agencję ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającym Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki⁽⁴² ;

(b) "zezwolenie" oznacza pozwolenie, licencję, koncesję lub podobny instrument administracyjny lub umowny, na podstawie którego właściwy organ Strony uprawnia dany podmiot do prowadzenia określonej działalności gospodarczej na jej terytorium;

(c) "bilansowanie" oznacza:

(i) w odniesieniu do systemu elektroenergetycznego - wszystkie działania i procesy, we wszystkich horyzontach czasowych, za pomocą których operatorzy systemów przesyłowych energii elektrycznej zapewniają w sposób ciągły utrzymanie częstotliwości systemu w określonym z góry zakresie stabilności oraz spełnienie wymogu dotyczącego wielkości rezerw niezbędnych do zapewnienia wymaganej jakości;

(ii) w odniesieniu do systemu gazowego - działania podjęte przez operatora systemu przesyłowego w celu zmiany przepływów gazu do lub z sieci przesyłowej, z wyłączeniem działań, w których gaz nie jest ewidencjonowany jako odebrany z systemu, i w których gaz jest zużywany przez operatora systemu przesyłowego na potrzeby obsługi systemu;

(d) "dystrybucja" oznacza:

(i) w odniesieniu do energii elektrycznej - transport energii elektrycznej systemami dystrybucyjnymi wysokiego, średniego lub niskiego napięcia w celu dostarczenia jej odbiorcom, ale nie obejmuje dostaw;

(ii) w odniesieniu do gazu - transport gazu ziemnego lokalnymi lub regionalnymi sieciami gazociągów w celu dostarczenia go odbiorcom, ale nie obejmuje dostaw;

(e) "operator systemu dystrybucyjnego" oznacza osobę fizyczną lub prawną odpowiedzialną za eksploatację, utrzymywanie i, w razie konieczności, rozbudowę systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej lub gazu na danym obszarze, a także, w stosownych przypadkach, za jego połączenia międzysystemowe z innymi systemami oraz za zapewnienie długoterminowej zdolności systemu do zaspokajania uzasadnionego zapotrzebowania w zakresie dystrybucji energii elektrycznej lub gazu;

(f) "elektroenergetyczne połączenie międzysystemowe" oznacza linię przesyłową:

(i) między Stronami, z wyłączeniem każdej takiej linii dostępnej w całości w ramach jednolitego rynku energii w Irlandii i Irlandii Północnej;

(ii) między Wielką Brytanią a jednolitym rynkiem energii w Irlandii i Irlandii Północnej będącym poza zakresem ppkt (i);

(g) "towary energetyczne" oznaczają towary, z których wytwarzana jest energia, wymienione przy użyciu odpowiadających im kodów systemu zharmonizowanego (HS) w załączniku ENER-1;

(h) "podmiot" oznacza każdą osobę fizyczną, osobę prawną lub przedsiębiorstwo bądź ich grupę;

(i) "gazowe połączenie międzysystemowe" oznacza linię przesyłową, która przekracza granicę między Stronami;

(j) "wytwarzanie" oznacza produkcję energii elektrycznej;

(k) "węglowodory" oznaczają towary wymienione w odpowiednim kodzie HS w załączniku ENER- 1;

(l) "punkt połączenia międzysystemowego" oznacza, w odniesieniu do gazu, fizycznie istniejący lub wirtualny punkt połączenia pomiędzy systemami wejścia-wyjścia Unii i Zjednoczonego Królestwa lub połączenia systemu wejścia-wyjścia z wzajemnym połączeniem, o ile punkty te podlegają procedurom rezerwacji zdolności przez użytkowników sieci;

(m) "surowce" oznaczają towary wymienione w odpowiednim rozdziale HS w załączniku ENER-1;

(n) "energia ze źródeł odnawialnych" oznacza rodzaj energii, w tym energii elektrycznej, produkowanej z odnawialnych, niekopalnych źródeł;

(o) "standardowy produkt z zakresu zdolności" oznacza, w odniesieniu do gazu, określoną ilość zdolności przesyłowej w określonym czasie w danym punkcie połączenia międzysystemowego;

(p) "przesył" oznacza:

(i) w odniesieniu do energii elektrycznej - transport energii elektrycznej przez system najwyższego napięcia i wysokiego napięcia w celu dostarczenia jej odbiorcom lub dystrybutorom, ale nieobejmujący dostaw;

(ii) w odniesieniu do gazu - transport gazu ziemnego przez sieć, składającą się głównie z gazociągów wysokociśnieniowych, inną niż sieć gazociągów kopalnianych i inną niż część gazociągów wysokociśnieniowych używana głównie do dystrybucji lokalnej gazu ziemnego, w celu dostarczenia go odbiorcom, ale nieobejmujący dostaw;

(q) "operator systemu przesyłowego" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się przesyłem lub jest odpowiedzialna za eksploatację, utrzymywanie i, w razie konieczności, rozbudowę systemu przesyłowego energii elektrycznej lub gazu na danym obszarze, a także, w stosownych przypadkach, za jego połączenia międzysystemowe z innymi systemami oraz, w zależności od przypadku, za zapewnienie długoterminowej zdolności systemu do zaspokajania uzasadnionego zapotrzebowania w zakresie transportu gazu lub energii elektrycznej;

(r) "sieć gazociągów kopalnianych" oznacza każdy gazociąg lub sieć gazociągów eksploatowanych lub zbudowanych w ramach projektu wydobycia ropy naftowej lub gazu, bądź wykorzystywanych do przesyłania gazu ziemnego z jednego lub z większej liczby miejsc wydobycia do zakładu oczyszczania i obróbki, do terminalu albo do końcowego przeładunkowego terminalu przybrzeżnego.

2. Do celów niniejszego tytułu odniesienia do "niedyskryminacyjnego traktowania" i "niedyskryminacji" oznaczają klauzulę najwyższego uprzywilejowania zdefiniowaną w art. SERVIN.2.4 [Najwyższe uprzywilejowanie] i 3.5 [Najwyższe uprzywilejowanie] oraz traktowanie narodowe określone w art. SERVIN. 2.3 [Traktowanie narodowe] i 3.4 [Traktowanie narodowe], a także traktowanie na warunkach nie mniej korzystnych od tych, które zapewnia się jakiemukolwiek innemu podobnemu podmiotowi w podobnych okolicznościach.

Artykuł ENER.3:

Powiązania z innymi tytułami

1. Tytuł II rozdział 2 [Liberalizacja inwestycji] i rozdział 3 [Transgraniczny handel usługami] stosuje się do energii i surowców. W przypadku rozbieżności między niniejszym tytułem a tytułem II [Usługi i inwestycje] i załącznikami od SERVIN-1 do SERVIN-6, pierwszeństwo mają tytuł II [Usługi i inwestycje] i załączniki od SERVIN-1 do SERVIN-6.

2. Do celów art. GOODS.4A [Swoboda tranzytu], gdy Strona utrzymuje lub wdraża system wirtualnego handlu gazem ziemnym lub energią elektryczną z wykorzystaniem rurociągów lub sieci elektroenergetycznych - tj. system niewymagający fizycznej identyfikacji przesyłanego gazu ziemnego lub energii elektrycznej, a opierający się na systemie sieciowych punktów wejścia i wyjścia - najdogodniejsze trasy tranzytu międzynarodowego, o których mowa w tym artykule, uznaje się za obsługujące taki handel wirtualny.

3. Przy stosowaniu postanowień rozdziału 3 [Kontrola subsydiów] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] załącznik ENER-2 również ma zastosowanie. Rozdział 3 [Kontrola subsydiów] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] ma zastosowanie do załącznika ENER-2. Art. 3.13 [Rozstrzyganie sporów] rozdziału 3 tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] ma zastosowanie do sporów powstałych między Stronami dotyczących interpretacji i stosowania załącznika ENER-2.

Artykuł ENER.4:

Zasady

Każda ze Stron przestrzega prawa do przyjmowania, utrzymywania i wykonywania środków niezbędnych do realizacji uzasadnionych celów polityki publicznej, takich jak zagwarantowanie dostaw towarów energetycznych i surowców, ochrona społeczeństwa, środowisko, w tym przeciwdziałanie zmianie klimatu, zdrowie publiczne i konsumenci oraz promowanie bezpieczeństwa, zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy.

Rozdział 2:

Energia elektryczna i gaz

Sekcja 1:

Konkurencja na rynkach energii elektrycznej i gazu

Artykuł ENER.5:

Konkurencja na rynkach i niedyskryminacja

1. W celu zagwarantowania uczciwej konkurencji każda ze Stron zapewnia, aby jej ramy regulacyjne dotyczące produkcji, wytwarzania, przesyłania, dystrybucji lub dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego były niedyskryminujące w zakresie przepisów, opłat i zasad traktowania.

2. Każda ze Stron zapewnia odbiorcom swobodę wyboru lub zmiany preferowanego dostawcy energii elektrycznej lub gazu na odpowiednich rynkach detalicznych zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

3. Bez uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do określenia wymagań jakościowych,

postanowienia niniejszego rozdziału dotyczące gazu ziemnego mają również zastosowanie do biogazu i gazu z biomasy lub innych rodzajów gazu, o ile taki gaz może być technicznie i bezpiecznie wtłaczany do systemu gazu ziemnego oraz transportowany przez taki system.

4. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do handlu transgranicznego i pozostaje bez

uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do wprowadzania regulacji w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki publicznej w oparciu o obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria.

Artykuł ENER.6:

Przepisy dotyczące rynków hurtowych energii elektrycznej i gazu

1. Każda ze Stron dopilnowuje, aby ceny hurtowe energii elektrycznej i gazu ziemnego odzwierciedlały rzeczywistą podaż i popyt. W tym celu każda ze Stron dopilnowuje, aby zasady rynków hurtowych w odniesieniu do energii elektrycznej i gazu ziemnego:

(a) zachęcały do swobodnego kształtowania się cen;

(b) nie wprowadzały żadnych ograniczeń technicznych w zakresie ustalania cen, które utrudniałyby handel;

(c) umożliwiały efektywne dysponowanie aktywami związanymi z wytwarzaniem energii elektrycznej, magazynowaniem energii i odpowiedzią odbioru oraz wydajne wykorzystanie systemu elektroenergetycznego;

(d) umożliwiały wydajne wykorzystanie systemu gazu ziemnego; oraz

(e) umożliwiały wprowadzenie do użytku energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz zapewniały wydajne i bezpieczne funkcjonowanie i rozwój systemu elektroenergetycznego.

2. Każda ze Stron dopilnowuje, aby rynki bilansujące były zorganizowane w taki sposób, aby zapewnić:

(a) brak dyskryminacji uczestników i zagwarantować im niedyskryminacyjny dostęp;

(b) usługi były definiowane w przejrzysty sposób;

(c) usługi były nabywane w sposób przejrzysty oraz w oparciu o zasady rynkowe, przy uwzględnieniu postępu technologicznego; oraz

(d) producenci energii ze źródeł odnawialnych korzystali z rozsądnych i niedyskryminujących warunków przy nabywaniu produktów i usług.

Strona może zdecydować o niestosowaniu lit. c), jeżeli na rynku usług bilansowania nie występuje konkurencja.

3. Każda ze Stron dopilnowuje, aby wszelkie mechanizmy zdolności wytwórczych na rynkach energii elektrycznej były jasno określone, przejrzyste, proporcjonalne i niedyskryminacyjne. Żadna ze Stron nie jest zobowiązana do zezwolenia na uczestniczenie zdolności wytwórczych zlokalizowanych na terytorium drugiej Strony w jakimkolwiek mechanizmie zdolności wytwórczych na jej rynkach energii elektrycznej.

4. Każda ze Stron ocenia działania niezbędne do ułatwienia wprowadzenia do użytku gazu ze źródeł odnawialnych.

5. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do wprowadzania regulacji w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki publicznej w oparciu o obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria.

Artykuł ENER.7:

Zakaz nadużyć na rynkach hurtowych energii elektrycznej i gazu

1. Każda ze Stron zakazuje manipulacji na rynku i wykorzystywania informacji wewnętrznych na rynkach hurtowych energii elektrycznej i gazu ziemnego, w tym rynkach pozagiełdowych i giełdach energii elektrycznej oraz gazu ziemnego, rynkach służących handlowi energią i gazem ziemnym, zdolnościami wytwórczymi, bilansowaniem i usługami systemowymi w dowolnych przedziałach czasowych, z uwzględnieniem rynków terminowych, rynków dnia następnego i rynków dnia bieżącego.

2. Każda ze Stron monitoruje działalność handlową na tych rynkach w celu wykrywania transakcji opartych na informacjach wewnętrznych i manipulacjach na rynku oraz w celu zapobiegania im.

3. Strony współpracują, w tym zgodnie z art. ENER.20 [Współpraca organów regulacyjnych], w celu wykrywania transakcji opartych na informacjach wewnętrznych i manipulacjach na rynku oraz w celu zapobiegania im oraz, w stosownych przypadkach, mogą wymieniać informacje, również dotyczące monitorowania rynku i egzekwowania prawa.

Artykuł ENER.8:

Dostęp stron trzecich do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych

1. Każda ze Stron zapewnia wdrożenie systemu dostępu stron trzecich do sieci przesyłowej i dystrybucyjnej na podstawie opublikowanych taryf, stosowanych obiektywnie i bez dyskryminacji.

2. Nie naruszając postanowień art. ENER.4 [Zasady], każda ze Stron dopilnowuje, aby operatorzy systemów przesyłowych i dystrybucyjnych na jej terytorium udzielali dostępu do swoich systemów przesyłowych lub dystrybucyjnych podmiotom na rynku tej Strony w rozsądnym terminie od daty złożenia wniosku o dostęp.

Każda ze Stron dopilnowuje, aby operatorzy systemów przesyłowych zapewniali traktowanie producentów energii ze źródeł odnawialnych na rozsądnych i niedyskryminujących warunkach w zakresie przyłączania do sieci elektroenergetycznej i korzystania z niej.

Operator systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego może odmówić dostępu, jeżeli nie dysponuje niezbędną zdolnością. Należy podać należycie uzasadnione powody każdej takiej odmowy.

3. Bez uszczerbku dla uzasadnionych celów interesu publicznego, każda ze Stron dopilnowuje, aby opłaty nakładane na podmioty na rynku tej Strony przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych za dostęp i podłączenie do sieci oraz korzystanie z nich, a także, w stosownych przypadkach, opłaty za odpowiednie wzmocnienie sieci, właściwie odzwierciedlały koszty i były przejrzyste. Każda ze Stron zapewnia publikację warunków, taryf i wszelkich informacji, które mogą być niezbędne do skutecznego wykonywania prawa dostępu do systemów przesyłowych i dystrybucyjnych oraz ich użytkowania.

4. Każda ze Stron dopilnowuje, aby taryfy i opłaty, o których mowa w ust. 1 i 3, były stosowane w sposób niedyskryminujący wobec podmiotów na rynku każdej ze Stron.

Artykuł ENER.9:

Obsługa systemu i rozdzielenie operatorów sieci

1. Każda ze Stron dopilnowuje, aby operatorzy systemu przesyłowego wypełniali swoje funkcje w sposób przejrzysty i niedyskryminujący.

2. Każda ze Stron wdraża ustalenia dla operatorów systemów przesyłowych, które zapewniają skuteczne usuwanie wszelkich konfliktów interesów wynikających ze sprawowania przez tę samą osobę kontroli nad operatorem systemu przesyłowego i producentem lub dostawcą.

Artykuł ENER.10:

Cele polityki publicznej w kontekście dostępu stron trzecich i rozdziału własnościowego

1. Gdy jest to konieczne do osiągnięcia uzasadnionego celu polityki publicznej i w oparciu o obiektywne kryteria, każda ze Stron może podjąć decyzję o niestosowaniu art. ENER.8 [Dostęp stron trzecich do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych] i art. ENER.9 [Obsługa systemu i rozdzielenie operatorów sieci] wobec:

(a) rynków lub systemów wschodzących lub odizolowanych;

(b) infrastruktury, która spełnia warunki określone w załączniku ENER-3.

2. Gdy jest to konieczne do osiągnięcia uzasadnionego celu polityki publicznej i w oparciu o obiektywne kryteria, każda ze Stron może podjąć decyzję o niestosowaniu art. ENER.5 [Konkurencja na rynkach i niedyskryminacja] i art. ENER.6 [Przepisy dotyczące rynków hurtowych energii elektrycznej i gazu] wobec:

(a) małych lub odizolowanych rynków lub systemów energii elektrycznej;

(b) małych, powstających lub odizolowanych rynków lub systemów gazu ziemnego.

Artykuł ENER.11:

Zwolnienia przyznane połączeniom międzysystemowym

Każda ze Stron dopilnowuje, aby zwolnienia przyznane połączeniom międzysystemowym między Unią a Zjednoczonym Królestwem na podstawie art. 63 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943⁽⁴³  i przepisów transponujących art. 36 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE⁽⁴⁴  w ich odpowiednich jurysdykcjach, które obowiązują po zakończeniu okresu przejściowego, nadal miały zastosowanie zgodnie z obowiązującymi w nich przepisami oraz na obowiązujących warunkach.

Artykuł ENER.12:

Niezależny organ regulacyjny

1. Każda ze Stron zapewnia wyznaczenie i utrzymanie operacyjnie niezależnego organu regulacyjnego lub operacyjnie niezależnych organów regulacyjnych zajmujących się kwestiami energii elektrycznej i gazu i mających następujące uprawnienia i obowiązki:

(a) ustalanie lub zatwierdzanie taryf, opłat i warunków dotyczących dostępu do sieci, o których mowa w art. ENER.8 [Dostęp stron trzecich do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych], oraz metod leżących u ich podstaw;

(b) zapewnianie zgodności z ustaleniami, o których mowa w art. ENER.9 [Obsługa systemu i rozdzielenie operatorów sieci] i art. ENER.10 [Cele polityki publicznej oraz dostęp stron trzecich i rozdział własnościowy];

(c) wydawanie wiążących decyzji co najmniej w odniesieniu do lit. a) i b);

(d) nakładanie skutecznych środków odwoławczych.

2. Wykonując rzeczone obowiązki i uprawnienia, niezależny organ regulacyjny lub niezależne organy regulacyjne działają w sposób bezstronny i przejrzysty.

Sekcja 2:

Handel połączeniami międzysystemowymi

Artykuł ENER.13:

Skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych

1. Aby zagwarantować skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych oraz zmniejszać bariery w handlu między Unią a Zjednoczonym Królestwem, każda ze Stron dopilnowuje, aby:

(a) alokacja zdolności przesyłowych i zarządzanie ograniczeniami przesyłowymi na elektroenergetycznych połączeniach międzysystemowych odbywały się na zasadach rynkowych, w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny;

(b) udostępniano maksymalną przepustowość elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych, uwzględniając:

(i) potrzebę zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania systemu; oraz

(ii) najskuteczniejszego wykorzystania systemów;

(c) przepustowość elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych można było ograniczać jedynie w sytuacjach nadzwyczajnych, a każde takie ograniczenie wytwarzania odbywało się w sposób niedyskryminacyjny;

(d) publikowane były informacje dotyczące obliczania przepustowości, by wspierać cele niniejszego artykułu;

(e) nie stosowano opłat sieciowych od pojedynczych transakcji ani cen wywoławczych za korzystanie z połączeń międzysystemowych;

(f) alokacja zdolności przesyłowych i zarządzanie ograniczeniami przesyłowymi w odniesieniu do elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych podlegały koordynacji zainteresowanych operatorów systemów przesyłowych z Unii i operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa; koordynacja ta obejmuje opracowanie ustaleń w celu uzyskiwania solidnych i skutecznych wyników w odniesieniu do dowolnych przedziałów czasowych, w tym rynków terminowych, rynków dnia następnego i rynków dnia bieżącego oraz bilansowania; oraz

(g) ustalenia dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi przyczyniały się do tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi i inwestowaniu w efektywne pod względem ekonomicznym elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe.

2. Koordynacja i ustalenia, o których mowa w ust. 1 lit. f), nie obejmują ani nie pociągają za sobą udziału operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa w unijnych procedurach alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi.

3. Każda ze Stron podejmuje niezbędne działania w celu zapewnienia jak najszybszego zawarcia umowy wielostronnej dotyczącej rekompensat kosztów zapewniania transgranicznej wymiany energii elektrycznej między:

(a) operatorami systemu przesyłowego uczestniczącymi w mechanizmie rekompensat dla operatorów działających między systemami przesyłowymi ustanowionym rozporządzeniem Komisji (UE) nr 838/2010⁽⁴⁵ ; oraz

(b) operatorami systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa.

4. Umowa wielostronna, o której mowa w ust. 3, ma na celu zagwarantowanie, że:

(a) operatorzy systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa są traktowani na równi z operatorem systemów przesyłowych w kraju uczestniczącym w mechanizmie rekompensat dla operatorów działających między systemami przesyłowymi; oraz

(b) traktowanie operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa nie jest korzystniejsze w porównaniu z tym, które miałoby zastosowanie do operatora systemu przesyłowego uczestniczącego w mechanizmie rekompensat dla operatorów działających między systemami przesyłowymi.

5. Niezależnie od ust. 1 lit. e), do czasu zawarcia umowy wielostronnej, o której mowa w ust. 3, opłata za korzystanie z systemu przesyłowego może zostać nałożona na planowany przywóz i wywóz między Unią a Zjednoczonym Królestwem.

Artykuł 14:

Ustalenia dotyczące obrotu energią elektryczną we wszystkich przedziałach czasowych

1. Jeżeli chodzi o alokację zdolności przesyłowych i zarządzanie ograniczeniami przesyłowymi na etapie dnia następnego, Specjalny Komitet ds. Energii za priorytet obiera podjęcie niezbędnych kroków zgodnie z art. ENER.19 [Współpraca między operatorami systemów przesyłowych] w celu zapewnienia, aby operatorzy systemu przesyłowego w określonym terminie opracowali ustalenia wyznaczające procedury techniczne zgodnie z załącznikiem ENER-4.

2. Jeżeli Specjalny Komitet ds. Energii nie zaleci Stronom wdrożenia takich procedur technicznych zgodnie z art. ENER.19 [Współpraca między operatorami systemów przesyłowych] ust. 4, podejmuje decyzje i wydaje zalecenia niezbędne do alokacji zdolności elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych w ramach czasowych rynku dnia następnego zgodnie z załącznikiem ENER-4.

3. Specjalny Komitet ds. Energii dokonuje przeglądu ustaleń dotyczących wszystkich przedziałów czasowych, w szczególności bilansowania i przedziałów czasowych dnia bieżącego, i może zalecić, aby każda ze Stron zwróciła się do swoich operatorów systemów przesyłowych o przygotowanie procedur technicznych zgodnie z art. ENER.19 [Współpraca między operatorami systemów przesyłowych] w celu ulepszenia ustaleń dotyczących określonych przedziałów czasowych.

4. Specjalny Komitet ds. Energii dogląda, czy procedury techniczne opracowane zgodnie z ust. 1 nieustannie spełniają wymogi załącznika ENER-4 i niezwłocznie rozwiązuje wszelkie wykryte problemy.

Artykuł ENER.15:

Skuteczne wykorzystanie gazowych połączeń międzysystemowych

1. Aby zagwarantować skuteczne wykorzystanie gazowych połączeń międzysystemowych i ograniczyć bariery w handlu między Unią a Zjednoczonym Królestwem, każda ze Stron dopilnowuje, aby:

(a) udostępniono maksymalną przepustowość gazowych połączeń międzysystemowych, z poszanowaniem zasady niedyskryminacji i z uwzględnieniem:

(i) potrzeby zapewnienia bezpiecznego działania systemu; oraz

(ii) najskuteczniejszego wykorzystania systemów;

(b) mechanizmy alokacji zdolności i procedury zarządzania ograniczeniami przesyłowymi w zakresie gazowych połączeń międzysystemowych były oparte na zasadach rynkowych, przejrzyste i niedyskryminujące, a także aby aukcje wykorzystywano głównie do celów alokacji zdolności przesyłowych w punktach połączenia międzysystemowego.

2. Każda ze Stron podejmuje niezbędne czynności, aby zagwarantować, że:

(a) operatorzy systemu przesyłowego będą dążyć do wspólnego oferowania standardowych produktów z zakresu zdolności, na które składają się odpowiednie zdolności punktów wejścia i wyjścia po obu stronach punktu połączenia międzysystemowego;

(b) operatorzy systemów przesyłowych będą koordynować procedury dotyczące wykorzystania gazowych połączeń międzysystemowych między zainteresowanymi operatorami systemów przesyłowych z Unii a operatorami systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa.

3. Koordynacja, o której mowa w ust. 2 lit. b), nie obejmuje ani nie pociąga za sobą udziału operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa w unijnych procedurach dotyczących wykorzystania gazowych połączeń międzysystemowych.

Sekcja 3:

Rozwój sieci i bezpieczeństwo dostaw

Artykuł ENER.16:

Rozwój sieci

1. Strony współpracują, aby ułatwić terminowy rozwój i interoperacyjność infrastruktury energetycznej łączącej ich terytoria.

2. Każda ze Stron zapewnia opracowywanie, publikację i regularną aktualizację planów rozwoju sieci dla systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu.

Artykuł ENER.17:

Współpraca w zakresie bezpieczeństwa dostaw

1. Strony współpracują w zakresie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i gazu ziemnego.

2. Strony terminowo wymieniają informacje na temat wszelkich zagrożeń zidentyfikowanych zgodnie z art. ENER.18 [Gotowość na wypadek zagrożeń i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej].

3. Strony udostępniają sobie plany, o których mowa w art. ENER.18 [Gotowość na wypadek zagrożeń i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej]. W przypadku Unii plany te mogą znajdować się na szczeblu państwa członkowskiego lub na szczeblu regionalnym.

4. Strony informują się wzajemnie bez zbędnej zwłoki, jeżeli istnieją wiarygodne informacje, że może dojść do zakłócenia lub innego kryzysu związanego z dostawami energii elektrycznej lub gazu ziemnego, oraz przekazują sobie informacje na temat planowanych lub wprowadzonych środków.

5. Strony niezwłocznie informują się wzajemnie w przypadku rzeczywistego zakłócenia lub innego kryzysu, aby umożliwić koordynację środków na rzecz łagodzenia i odbudowy.

6. Strony prowadzą wymianę najlepszych praktyk w zakresie krótkoterminowych i sezonowych ocen wystarczalności.

7. Strony opracowują odpowiednie ramy współpracy w zakresie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Artykuł ENER.18:

Gotowość na wypadek zagrożeń i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej

1. Każda ze Stron ocenia zagrożenia, które wpływają na bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego, łącznie z ich prawdopodobieństwem wystąpienia i skutkami, w tym zagrożenia transgraniczne.

2. Każda ze Stron ustanawia i regularnie aktualizuje plany, aby wyeliminować zidentyfikowane zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego. Plany te zawierają środki niezbędne do wyeliminowania lub ograniczenia prawdopodobieństwa wystąpienia i skutków wszelkich zagrożeń zidentyfikowanych w ust. 1, a także niezbędne środki mające na celu przygotowanie na kryzys elektroenergetyczny lub dotyczący gazu ziemnego oraz łagodzenie jego skutków.

3. Środki zawarte w planach, o których mowa w ust. 2:

(a) są jasno określone, przejrzyste, proporcjonalne, niedyskryminacyjne i możliwe do zweryfikowania;

(b) nie stanowią znaczącego zakłócenia w handlu między Stronami; oraz

(c) nie zagrażają bezpieczeństwu dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego drugiej Strony.

W przypadku kryzysu Strony uruchamiają środki nierynkowe wyłącznie w ostateczności.

Sekcja 4:

Współpraca techniczna

Artykuł ENER.19:

Współpraca między operatorami systemów przesyłowych

1. Każda ze Stron zapewnia, aby operatorzy systemów przesyłowych opracowali skuteczne i inkluzywne ustalenia robocze z myślą o wspieraniu planowania i zadań operacyjnych związanych z realizacją celów niniejszego tytułu, w tym, gdy wezwie je do tego Specjalny Komitet ds. Energii, przygotowania procedur technicznych w celu skutecznego wdrożenia postanowień:

(a) Art. ENER.13 [Skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych];

(b) Art. ENER.14 [Ustalenia dotyczące obrotu energią elektryczną we wszystkich przedziałach czasowych];

(c) Art. ENER.15[Skuteczne wykorzystanie gazowych połączeń międzysystemowych];

(d) Art. ENER.16 [Rozwój sieci]; oraz

(e) art. ENER.17 [Współpraca w zakresie bezpieczeństwa dostaw].

Ustalenia robocze, o których mowa w akapicie pierwszym, obejmują ramy współpracy między Europejską Siecią Operatorów Systemów Przesyłowych Energii Elektrycznej ustanowioną zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/943 ("ENTSO-E") i Europejską Siecią Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu ustanowioną zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2009/715⁽⁴⁶  ("ENTSOG"), z jednej strony, a operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu w Zjednoczonym Królestwie, z drugiej strony. W ramach tych uwzględnia się przynajmniej następujące obszary:

(a) rynki energii elektrycznej i gazu;

(b) dostęp do sieci;

(c) bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i gazu;

(d) energia morska;

(e) planowanie infrastruktury;

(f) skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych i gazowych połączeń międzysystemowych; oraz

(g) obniżanie emisyjności sektora gazu i jakość gazu.

Specjalny Komitet ds. Energii możliwie najszybciej uzgadnia wytyczne dotyczące ustaleń roboczych i ram współpracy w zakresie rozpowszechniania informacji wśród operatorów systemu przesyłowego.

Ramy współpracy, o których mowa w akapicie drugim, nie obejmują ani nie powodują przyznania statusu porównywalnego z udziałem operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa w ENTSO-E lub ENTSOG.

2. Specjalny Komitet ds. Energii może zalecić każdej ze Stron zwrócenie się do swoich operatorów systemów przesyłowych o przygotowanie szczegółowych procedur technicznych, o których mowa w ust. 1 akapit pierwszy.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby ich odpowiedni operatorzy systemów przesyłowych zwracali się o opinię w sprawie procedur technicznych odpowiednio do Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki i organu regulacyjnego w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonego zgodnie z art. ENER.12 [Niezależny organ regulacyjny] w przypadku sporu lub w każdym przypadku przed zakończeniem tych procedur technicznych. Odpowiedni operatorzy systemów przesyłowych Stron przedkładają te opinie wraz z projektami procedur technicznych Specjalnemu Komitetowi ds. Energii.

4. Specjalny Komitet ds. Energii dokonuje przeglądu projektów procedur technicznych i może zalecić Stronom wdrożenie takich procedur w odpowiednich ustaleniach wewnętrznych, z należytym uwzględnieniem opinii Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki i organu regulacyjnego w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonego na podstawie art. ENER.12 [Niezależny organ regulacyjny]. Specjalny Komitet ds. Energii monitoruje skuteczne działanie takich procedur technicznych i może zalecić ich aktualizację.

Artykuł ENER.20:

Współpraca organów regulacyjnych

1. Strony zapewniają, aby Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki i organ regulacyjny Zjednoczonego Królestwa wyznaczony zgodnie z art. ENER.12 [Niezależny organ regulacyjny] najszybciej, jak to możliwe nawiązywali kontakty i zawierali podejmowali uzgodnienia administracyjne, aby ułatwić osiągnięcie celów niniejszej Umowy. Kontakty i uzgodnienia administracyjne obejmują co najmniej następujące obszary:

(a) rynki energii elektrycznej i gazu;

(b) dostęp do sieci;

(c) zapobieganie nadużyciom na rynkach hurtowych energii elektrycznej i gazu;

(d) bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i gazu;

(e) planowanie infrastruktury;

(f) energia morska;

(g) skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych i gazowych połączeń międzysystemowych;

(h) współpraca między operatorami systemów przesyłowych; oraz

(i) obniżanie emisyjności sektora gazu i jakość gazu.

Specjalny Komitet ds. Energii możliwie najszybciej uzgadnia wytyczne dotyczące uzgodnień administracyjnych dla takiej współpracy w zakresie rozpowszechniania informacji wśród organów regulacyjnych.

2. Uzgodnienia administracyjne, o których mowa w ust. 1, nie obejmują ani nie powodują przyznania statusu porównywalnego z udziałem organu regulacyjnego Zjednoczonego Królestwa w Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki, wyznaczonego zgodnie z art. ENER.12 [Niezależny organ regulacyjny].

Rozdział 3:

Bezpieczna i zrównoważona energia

Artykuł ENER.21:

Energia ze źródeł odnawialnych i efektywność energetyczna

1. Każda ze Stron wspiera efektywność energetyczną i wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych.

Każda ze Stron dopilnowuje, aby jej przepisy dotyczące wydawania licencji lub równoważnych środków mających zastosowanie do energii ze źródeł odnawialnych były niezbędne i proporcjonalne.

2. Unia potwierdza cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 r., określony w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001⁽⁴⁷ .

Unia potwierdza swoje cele w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r. określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE⁽⁴⁸ .

3. Zjednoczone Królestwo potwierdza:

(a) swoje ambicje w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 r., które określiło w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu;

(b) swoje ambicje w zakresie bezwzględnego poziomu zużycia energii pierwotnej i końcowej w 2030 r., które określiło w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu.

4. Strony informują się na bieżąco w sprawach określonych w ust. 2 i 3.

Artykuł ENER.22:

Wsparcie dla energii ze źródeł odnawialnych

1. Każda ze Stron dopilnowuje, aby wsparcie dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych ułatwiało wprowadzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na rynek energii elektrycznej.

2. Biopaliwa, biopłyny i biomasę wspiera się jako energię ze źródeł odnawialnych wyłącznie, gdy spełniają one solidne, podlegające weryfikacji kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych.

3. Każda ze Stron wyraźnie określa specyfikacje techniczne, które mają zostać spełnione przez urządzenia i systemy wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, aby skorzystać z systemów wsparcia. Takie specyfikacje techniczne uwzględniają współpracę rozwijaną na podstawie art. ENER.25 [Współpraca w zakresie norm], art. TBT.4 [Przepisy techniczne] i art. TBT.5 [Normy].

Artykuł ENER.23:

Współpraca w zakresie rozwijania energii morskiej

1. Strony współpracują w zakresie rozwoju energii morskiej ze źródeł odnawialnych przez wymianę najlepszych praktyk oraz, w stosownych przypadkach, ułatwianie opracowywania konkretnych projektów.

2. Opierając się na współpracy w dziedzinie energetyki na Morzu Północnym, Strony umożliwiają stworzenie specjalnego forum służącego prowadzeniu szerszych dyskusji technicznych między Komisją Europejską, ministerstwami i organami publicznymi państw członkowskich, ministerstwami i organami publicznymi Zjednoczonego Królestwa, operatorami systemu przesyłowego i przemysłem energii morskiej oraz zainteresowanymi stronami, natomiast tematyka tych dyskusji obejmuje rozwój sieci przesyłowej energii morskiej i duży potencjał energii ze źródeł odnawialnych w regionie Morza Północnego. Współpraca ta musi obejmować co najmniej następujące obszary:

(a) projekty hybrydowe i projekty wspólne;

(b) planowanie przestrzenne obszarów morskich;

(c) ramy wsparcia i finanse;

(d) najlepsze praktyki dotyczące odpowiedniego planowania sieci lądowej i morskiej;

(e) wymiana informacji w zakresie nowych technologii; oraz

(f) wymiana najlepszych praktyk w odniesieniu do stosownych zasad, przepisów i norm technicznych.

Artykuł ENER.24:

Ryzyko i bezpieczeństwo na obszarach morskich

1. Strony prowadzą współpracę i wymianę informacji w celu utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa i ochrony środowiska w odniesieniu do wszystkich działań związanych ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich.

2. Strony podejmują właściwe środki, aby zapobiegać poważnym awariom wynikającym z działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich oraz aby ograniczać skutki takich awarii.

3. Strony wspierają wymianę najlepszych praktyk między swoimi organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i ochronę środowiska w odniesieniu do działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. Regulacje w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska w odniesieniu do działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich są niezależne od wszelkich funkcji dotyczących udzielania licencji na działalność związaną ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich.

Artykuł ENER.25:

Współpraca w zakresie norm

Zgodnie z art. TBT.5 [Normy] i art. TBT.11 [Współpraca] Strony promują współpracę między organami regulacyjnymi i normalizacyjnymi zlokalizowanymi na ich terytorium w celu usprawnienia rozwoju norm międzynarodowych w zakresie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych, by przyczynić się do zrównoważonej polityki energetycznej i klimatycznej.

Artykuł ENER.26:

Badania naukowe, rozwój i innowacje

Strony wspierają badania naukowe, rozwój i innowacje w dziedzinie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych.

Rozdział 4:

Towary energetyczne i surowce

Artykuł ENER.27:

Ustalanie ceny eksportowej

Strona nie może nakładać wyższej ceny wywozu towarów energetycznych lub surowców do drugiej Strony niż cena pobierana za te towary przeznaczone na rynek wewnętrzny za pomocą żadnych środków, w tym licencji czy wymogów dotyczących ceny minimalnej.

Artykuł ENER.28:

Ustalanie ceny regulowanej

Jeżeli Strona postanowi uregulować cenę wewnętrznej dostawy do odbiorców energii elektrycznej lub gazu ziemnego, może tego dokonać wyłącznie z zamiarem osiągnięcia celu polityki publicznej i wyłącznie poprzez nałożenie ceny regulowanej, która jest jasno określona, przejrzysta, niedyskryminująca i proporcjonalna.

Artykuł ENER.29:

Zezwolenie na poszukiwanie i produkcję węglowodorów i wytwarzanie energii elektrycznej

1. Jeżeli Strona wymaga zezwolenia na poszukiwanie i produkcję węglowodorów i wytwarzanie energii elektrycznej, Strona ta wydaje takie zezwolenia na podstawie obiektywnych i niedyskryminujących kryteriów sporządzanych i publikowanych przed rozpoczęciem okresu składania wniosków zgodnie z ogólnymi warunkami i procedurami określonymi w tytule II [Usługi i inwestycje] rozdział 5 [Ramy regulacyjne] sekcja 1 [Regulacje wewnętrzne].

2. Niezależnie od ust. 1 niniejszego artykułu i art. ENER.3 [Powiązania z innymi tytułami] każda ze Stron może udzielić zezwolenia związanego z poszukiwaniem lub produkcją węglowodorów bez przestrzegania warunków i procedur związanych z publikacją ustanowioną w art. SERVIN.5.8 [Publikacja i dostępne informacje], na podstawie należycie uzasadnionych zwolnień przewidzianych w obowiązującym ustawodawstwie.

3. Wkłady finansowe lub wkłady niepieniężne, których wymaga się od podmiotów otrzymujących zezwolenie, nie mogą ingerować w zarządzanie ani w proces decyzyjny takich podmiotów.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby wnioskodawca składający wniosek o zezwolenie miał prawo odwołania się od jakiejkolwiek decyzji dotyczącej zezwolenia do organu wyższego szczebla lub organu niezależnego od organu wydającego decyzję, lub aby miał prawo do zwrócenia się do takiego organu wyższego szczebla lub organu niezależnego o dokonanie przeglądu tej decyzji. Każda ze Stron dopilnowuje, aby wnioskodawca otrzymał uzasadnienie decyzji administracyjnej, tak aby w razie potrzeby umożliwić mu skorzystanie z procedur odwoławczych lub rewizyjnych. Przepisy mające zastosowanie do odwołania lub rewizji podlegają publikacji.

Artykuł ENER.30:

Bezpieczeństwo i integralność urządzeń i infrastruktury energetycznej

Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może być interpretowane jako uniemożliwiające Stronom przyjmowanie tymczasowych środków niezbędnych do ochrony bezpieczeństwa i zachowania integralności urządzeń lub infrastruktury energetycznej, pod warunkiem że środki te nie są stosowane w sposób, który stanowiłby ukryte ograniczenie w handlu lub inwestycjach między Stronami.

Rozdział 5:

Postanowienia końcowe

Artykuł ENER.31:

Skuteczne wdrażanie i zmiany

1. Rada Partnerstwa może zmienić załącznik ENER-1 i załącznik ENER-3. Rada Partnerstwa może aktualizować załącznik ENER-2, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia funkcjonowania tego załącznika na przestrzeni czasu.

2. Specjalny Komitet ds. Energii może zmienić załącznik ENER-4.

3. Specjalny Komitet ds. Energii wydaje zalecenia niezbędne do zapewnienia skutecznego wdrażania tych rozdziałów niniejszego tytułu, za które jest odpowiedzialny.

Artykuł ENER.32:

Dialog

Strony prowadzą regularny dialog w celu ułatwienia osiągnięcia celów niniejszego tytułu.

Artykuł ENER.33:

Wypowiedzenie niniejszego tytułu

1. Niniejszy tytuł przestaje obowiązywać z dniem 30 czerwca 2026 r.

2. Niezależnie od ust. 1, w okresie od dnia 1 lipca 2026 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. Rada Partnerstwa może podjąć decyzję, że niniejszy tytuł będzie miał zastosowanie do dnia 31 marca 2027 r. W okresie od dnia 1 kwietnia 2027 r. do dnia 31 grudnia 2027 r., a także w dowolnym momencie w każdym kolejnym roku, Rada Partnerstwa może podjąć decyzję, że niniejszy tytuł będzie miał zastosowanie do dnia 31 marca następnego roku.

3. Niniejszy artykuł stosuje się bez uszczerbku dla art. FISH.17 [Wypowiedzenie], FINPROV.8 [Wypowiedzenie] i OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej].

TYTUŁ IX:

PRZEJRZYSTOŚĆ

Artykuł TRNSY.1:

Cel

1. Uznając wpływ, jaki otoczenie regulacyjne może mieć na handel i inwestycje między Stronami, celem Stron jest zapewnienie przewidywalnego otoczenia regulacyjnego oraz skutecznych procedur dla przedsiębiorców, w szczególności dla MŚP.

2. Strony potwierdzają swoje zobowiązania w odniesieniu do przejrzystości w ramach porozumienia WTO i opierają się na tych zobowiązaniach w postanowieniach zawartych w niniejszym tytule.

Artykuł TRNSY.2:

Definicja

Do celów niniejszego tytułu "decyzja administracyjna" oznacza decyzję lub działanie wywołujące skutek prawny, który ma zastosowanie do konkretnej osoby, określonego towaru lub określonej usługi w indywidualnym przypadku, i obejmuje niepodjęcie decyzji administracyjnej lub niepodjęcie takiego działania, gdy wymaga tego prawo Strony.

Artykuł TRNSY.3:

Zakres

Niniejszy tytuł ma zastosowanie do tytułów I-VIII oraz tytułów X-XII i działu szóstego [Pozostałe postanowienia].

Artykuł TRNSY.4:

Publikacja

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej przepisy ustawowe, wykonawcze, procedury i zarządzenia administracyjne o zasięgu ogólnym były niezwłocznie publikowane za pośrednictwem wyznaczonego urzędowo środka przekazu oraz, w miarę możliwości, drogą elektroniczną, lub w inny sposób udostępnione w taki sposób, aby umożliwić każdej osobie zapoznanie się z nimi.

2. W odpowiednim zakresie każda ze Stron przedstawia wyjaśnienie celu i uzasadnienie środków, o których mowa w ust. 1.

3. Każda ze Stron zapewnia, że publikację i wejście w życie przepisów ustawowych i wykonawczych dzieli rozsądny okres, z wyjątkiem przypadków, gdy nie jest to możliwe ze względu na pilny charakter sprawy.

Artykuł TRNSY.5:

Zapytania

1. Każda ze Stron ustanawia lub utrzymuje odpowiednie i proporcjonalne mechanizmy udzielania odpowiedzi na zapytania dowolnej osoby dotyczące wszelkich przepisów ustawowych lub wykonawczych.

2. Każda ze Stron niezwłocznie udziela informacji i odpowiada na pytania drugiej Strony dotyczące obowiązujących lub planowanych przepisów ustawowych lub wykonawczych, chyba że na mocy innego postanowienia niniejszej Umowy ustanowiono specjalny mechanizm.

Artykuł TRNSY.6:

Stosowanie środków o zasięgu ogólnym

1. Każda ze Stron stosuje swoje przepisy ustawowe, wykonawcze, procedury i zarządzenia administracyjne o zasięgu ogólnym w sposób obiektywny, bezstronny i rozsądny.

2. W przypadku wszczęcia postępowania administracyjnego dotyczącego osób, towarów lub usług pochodzących z terytorium drugiej Strony w odniesieniu do stosowania przepisów ustawowych lub wykonawczych każda ze Stron:

(a) dokłada wszelkich starań, aby z odpowiednim wyprzedzeniem zawiadamiać osoby, których bezpośrednio dotyczy postępowanie administracyjne, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, dołączając informację o rodzaju postępowania, oświadczenie organu wszczynającego postępowanie oraz ogólny opis każdej spornej kwestii oraz

(b) zapewnia takim osobom rozsądną możliwość przedstawienia faktów i argumentów na poparcie swojego stanowiska przed ostateczną decyzją administracyjną, w zakresie, w jakim pozwala na to czas, rodzaj postępowania oraz interes publiczny.

Artykuł TRNSY.7:

Kontrola i odwołanie

1. Każda ze Stron ustanawia lub utrzymuje sądy, trybunały arbitrażowe lub sądy administracyjne oraz procedury służące szybkiej kontroli oraz, jeżeli jest to uzasadnione, poprawie decyzji administracyjnych. Każda ze Stron zapewnia, aby jej sądy prowadziły procedury odwoławcze lub procedury kontroli w sposób niedyskryminacyjny i bezstronny. Sądy te są bezstronne i niezależne od organu, któremu powierzono egzekwowanie przepisów administracyjnych.

2. Każda ze Stron zapewnia stronom postępowania, o których mowa w ust. 1, rozsądną możliwość poparcia lub obrony ich stanowisk.

3. Zgodnie z własnym prawem każda ze Stron zapewnia, aby wszelkie decyzje wydane w postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, opierały się na dowodach i złożonych dokumentach lub, w stosownych przypadkach, na dokumentacji zgromadzonej przez właściwy organ administracyjny.

4. Każda ze Stron zapewnia wykonanie decyzji, o której mowa w ust. 3, przez organ, któremu powierzono egzekucję przepisów administracyjnych, z zastrzeżeniem odwołania lub dalszej kontroli zgodnie z prawem Strony.

Artykuł TRNSY.8:

Powiązania z innymi tytułami

Postanowienia zawarte w niniejszym tytule stanowią uzupełnienie szczególnych zasad przejrzystości określonych w tych tytułach niniejszej części, w odniesieniu do których stosuje się niniejszy tytuł.

TYTUŁ X:

DOBRE PRAKTYKI REGULACYJNE I WSPÓŁPRACA REGULACYJNA

Artykuł GRP.1:

Zasady ogólne

1. Każda ze Stron ma swobodę określania swojego podejścia do dobrych praktyk regulacyjnych w ramach niniejszej Umowy w sposób zgodny z jej własnymi ramami prawnymi, praktykami, procedurami i podstawowymi zasadami⁽⁴⁹  leżącymi u podstaw jej systemu regulacyjnego.

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może być interpretowane jako zobowiązujące Stronę do:

(a) odstąpienia od jej wewnętrznych procedur opracowywania i wprowadzania środków regulacyjnych;

(b) podejmowania działań, które podważałyby lub utrudniłyby terminowe wprowadzenie środków regulacyjnych służących osiągnięciu celów polityki publicznej lub

(c) osiągnięcia konkretnego rezultatu regulacyjnego.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie narusza prawa Strony do określenia lub regulowania własnych poziomów ochrony celem prowadzenia lub wspierania jej własnej polityki publicznej w takich dziedzinach jak:

(a) zdrowie publiczne;

(b) życie lub zdrowie ludzi, zwierząt i roślin oraz dobrostan zwierząt;

(c) bezpieczeństwo i higiena pracy;

(d) warunki zatrudnienia;

(e) środowisko, w tym zmiana klimatu;

(f) ochrona konsumentów;

(g) ochrona socjalna i zabezpieczenie społeczne;

(h) ochrona danych i cyberbezpieczeństwo;

(i) różnorodność kulturowa;

(j) integralność i stabilność systemu finansowego oraz ochrona inwestorów;

(k) bezpieczeństwo energetyczne oraz

(l) przeciwdziałanie praniu pieniędzy.

Dla większej pewności należy wyjaśnić, że do celów w szczególności lit. c) i d) akapitu pierwszego, nadal stosuje się różne modele stosunków pracy, obejmujące rolę i autonomię partnerów społecznych, przewidziane w prawie lub praktykach krajowych Strony, w tym przepisy i praktyki dotyczące rokowań zbiorowych i egzekwowania układów zbiorowych.

4. Środki regulacyjne nie mogą stanowić ukrytej bariery w handlu.

Artykuł GRP.2:

Definicje

Na użytek niniejszego tytułu:

(a) "organ regulacyjny" oznacza:

(i) w odniesieniu do Unii - Komisję Europejską; oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - Rząd Jej Królewskiej Mości Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz zdecentralizowaną administrację Zjednoczonego Królestwa.

b) "środki regulacyjne" oznaczają:

(i) w odniesieniu do Unii:

A) rozporządzenia i dyrektywy, przewidziane w art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE); oraz

B) akty wykonawcze i delegowane, przewidziane odpowiednio w art. 290 i 291 TFUE oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

A) prawo pierwotne; oraz

B) prawo wtórne.

Artykuł GRP.3:

Zakres

1. Niniejszy tytuł ma zastosowanie do środków regulacyjnych proponowanych lub wydanych w stosownych przypadkach przez organ regulacyjny każdej ze Stron w odniesieniu do wszelkich kwestii objętych tytułami I-IX, tytułem XI, tytułem XII oraz działem szóstym [Pozostałe postanowienia].

2. Artykuł GRP.12 [Działania w zakresie współpracy regulacyjnej] i art. GRP.13 [Specjalny komitet handlowy ds. współpracy regulacyjnej] mają zastosowanie również do innych środków o zasięgu ogólnym wydanych lub zaproponowanych przez organ regulacyjny Strony w odniesieniu do wszelkich kwestii objętych tytułami, o których mowa w ust. 1, mających znaczenie dla działań w zakresie współpracy regulacyjnej, takich jak wytyczne, dokumenty programowe lub zalecenia.

3. Niniejszy tytuł nie ma zastosowania do organów regulacyjnych ani środków regulacyjnych, praktyk ani podejść regulacyjnych państw członkowskich.

4. Wszelkie postanowienia szczególne zawarte w tytułach, o których mowa w ust. 1, mają pierwszeństwo przed postanowieniami niniejszego tytułu w zakresie niezbędnym do stosowania przepisów szczególnych.

Artykuł GRP.4:

Koordynacja wewnętrzna

Każda ze Stron dysponuje wewnętrznymi procedurami lub mechanizmami koordynacji lub przeglądu w odniesieniu do środków regulacyjnych przygotowywanych przez jej organ regulacyjny. Takie procesy lub mechanizmy powinny służyć między innymi:

(a) wspieraniu dobrych praktyk regulacyjnych, w tym praktyk określonych w niniejszym tytule;

(b) określeniu i unikaniu zbędnego powielania i niespójności wymogów między własnymi środkami regulacyjnymi Strony;

(c) zapewnieniu zgodności z międzynarodowymi obowiązkami Strony w zakresie handlu i inwestycji oraz

(d) promowaniu uwzględniania skutków opracowywanych środków regulacyjnych w tym skutków dla małych i średnich przedsiębiorstw⁽⁵⁰ , zgodnie z odpowiednimi zasadami i procedurami.

Artykuł GRP.5:

Opis procesów i mechanizmów

Każda ze Stron udostępnia publicznie opisy procesów lub mechanizmów stosowanych przez jej organ regulacyjny w celu opracowania, oceny lub przeglądu środków regulacyjnych. Opisy te odnoszą się do odpowiednich zasad, wytycznych lub procedur, w tym tych dotyczących możliwości przedstawienia uwag przez opinię publiczną.

Artykuł GRP.6:

Wczesne informowanie o planowanych środkach regulacyjnych

1. Każda ze Stron zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami udostępnia publicznie co najmniej raz w roku wykaz planowanych ważnych⁽⁵¹  środków regulacyjnych, które jej organ regulacyjny racjonalnie spodziewa się zaproponować lub przyjąć w ciągu roku. Organy regulacyjne każdej ze Stron mogą określić, co stanowi ważny środek regulacyjny do celów jej obowiązków na mocy niniejszego tytułu.

2. W odniesieniu do każdego ważnego środka regulacyjnego zawartego w wykazie, o którym mowa w ust. 1, każda ze Stron powinna również jak najszybciej podać do wiadomości publicznej:

(a) krótki opis jego zakresu i celów oraz

(b) o ile jest to możliwe, przewidywany czas na jego przyjęcie, w tym wszelkie możliwości przeprowadzenia konsultacji publicznych.

Artykuł GRP.7:

Konsultacje publiczne

1. Przy opracowywaniu ważnego środka regulacyjnego każda ze Stron zapewnia, zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami, aby jej organ regulacyjny:

(a) publikował projekt środka regulacyjnego albo dokumenty konsultacyjne zawierające wystarczająco szczegółowe informacje na temat takiego opracowywanego środka regulacyjnego, by każdy mógł ocenić, czy i w jaki sposób środki te mogą mieć wpływ na jego interesy;

(b) oferował wszystkim, w sposób niedyskryminujący, rozsądne możliwości przedstawienia uwag oraz

(c) rozważał otrzymane uwagi.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organ regulacyjny korzystał z elektronicznych środków komunikacji i dążył do utrzymania usług internetowych dostępnych bezpłatnie dla ogółu społeczeństwa na potrzeby publikowania odpowiednich środków regulacyjnych lub dokumentów, o których mowa w ust. 1 lit. a), oraz otrzymywania uwag związanych z konsultacjami społecznymi.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organ regulacyjny udostępniał publicznie, zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami, streszczenie wyników konsultacji społecznych, o których mowa w niniejszym artykule.

Artykuł GRP.8:

Ocena skutków

1. Każda ze Stron potwierdza swój zamiar zapewnienia, aby jej organ regulacyjny przeprowadzał, zgodnie ze swoimi odpowiednimi zasadami i procedurami, oceny skutków w odniesieniu do wszelkich głównych środków regulacyjnych, które przygotowuje. W takich zasadach i procedurach można przewidywać wyjątki.

2. W trakcie przeprowadzania oceny skutków każda ze Stron zapewnia, aby jej organ regulacyjny dysponował procedurami i mechanizmami promującymi uwzględnienie następujących czynników:

(a) potrzeba istnienia danego środka regulacyjnego, w tym charakter i znaczenie problemu, który dany środek ma regulować;

(b) wykonalne i odpowiednie warianty regulacyjne i pozaregulacyjne, które umożliwiłyby osiągnięcie celów polityki publicznej Strony, w tym możliwość nieregulowania;

(c) w miarę możliwości i w odpowiednim zakresie - potencjalne skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe tych wariantów, w tym wpływ na handel międzynarodowy i inwestycje międzynarodowe oraz, zgodnie z odpowiednimi zasadami i procedurami, na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz

(d) w stosownych przypadkach - to, w jaki sposób rozważane warianty odnoszą się do odpowiednich norm międzynarodowych, w tym uzasadnienie wszelkich rozbieżności.

3. W stosunku do oceny skutków, którą organ regulacyjny przeprowadził w odniesieniu do środka regulacyjnego, każda ze Stron zapewnia sporządzenie przez jej organ regulacyjny sprawozdania końcowego zawierającego szczegółowe informacje na temat czynników branych pod uwagę w jego ocenie i odnośnych ustaleń. Każda ze Stron w miarę możliwości udostępnia publicznie takie sprawozdania nie później niż w momencie publicznego udostępnienia wniosku w sprawie środka regulacyjnego, o którym mowa w art. GRP.2 [Definicje] lit. b) ppkt (i) (A) lub lit. b) ppkt (ii) (A), lub środka regulacyjnego, o którym mowa w art. GRP.2 [Definicje] lit. b) ppkt (i) (B) lub lit. b) ppkt (ii) (B).

Artykuł GRP.9:

Ocena retrospektywna

1. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organ regulacyjny dysponował procedurami lub

mechanizmami do celów przeprowadzania w stosownych przypadkach okresowych ocen retrospektywnych obowiązujących środków regulacyjnych.

2. Podczas przeprowadzania okresowej oceny retrospektywnej każda ze Stron dokłada starań, aby rozważyć, czy istnieją możliwości skuteczniejszego osiągnięcia jej celów polityki publicznej i zmniejszenia zbędnych obciążeń regulacyjnych, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby jej organ regulacyjny udostępnił publicznie wszelkie istniejące plany i wyniki takich ocen retrospektywnych.

Artykuł GRP.10:

Rejestr regulacyjny

Każda ze Stron zapewnia, aby obowiązujące środki regulacyjne były publikowane w wyznaczonym rejestrze, w którym określono środki regulacyjne i który jest publicznie dostępny bezpłatnie w internecie. Rejestr powinien umożliwiać wyszukiwanie środków regulacyjnych według odniesień bibliograficznych lub według słów. Każda ze Stron okresowo aktualizuje swój rejestr.

Artykuł GRP.11:

Wymiana informacji na temat dobrych praktyk regulacyjnych

Strony dążą do wymiany informacji na temat dobrych praktyk regulacyjnych określonych w niniejszym tytule, w tym na forum Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Współpracy Regulacyjnej.

Artykuł GRP.12:

Działania w zakresie współpracy regulacyjnej

1. Strony mogą angażować się w działania w zakresie współpracy regulacyjnej na zasadzie dobrowolności, bez uszczerbku dla autonomii ich własnego procesu decyzyjnego i ich odpowiednich porządków prawnych. Strona może odmówić podjęcia działań w zakresie współpracy regulacyjnej lub wycofać się z nich. Strona odmawiająca podjęcia działań w zakresie współpracy regulacyjnej lub wycofująca się z nich powinna wyjaśnić drugiej Stronie przyczyny swojej decyzji.

2. Każda ze Stron może zaproponować drugiej Stronie działanie w zakresie współpracy regulacyjnej. Przedstawia ona swoją propozycję za pośrednictwem punktu kontaktowego wyznaczonego zgodnie z art. GRP.14 [Punkty kontaktowe]. Druga Strona rozpatruje propozycję w rozsądnym terminie i informuje Stronę zgłaszającą propozycję, czy uważa proponowane działanie za odpowiednie na potrzeby współpracy regulacyjnej.

3. W celu określenia odpowiednich działań na potrzeby współpracy regulacyjnej każda ze Stron uwzględnia:

(a) wykaz przewidziany w art. GRP.6 [Wczesne informowanie o planowanych środkach regulacyjnych] ust. 1; oraz

(b) propozycje działań w zakresie współpracy regulacyjnej złożone przez osoby pochodzące z terytorium Strony, wraz z uzasadnieniem i stosownymi informacjami towarzyszącymi.

4. Jeżeli Strony postanowią zaangażować się we współpracę regulacyjną, organ regulacyjny każdej ze Stron dąży w stosownych przypadkach do tego, by:

(a) poinformować organ regulacyjny drugiej Strony o opracowaniu nowych lub zmianie istniejących środków regulacyjnych i innych środków o zasięgu ogólnym, o których mowa w art. GRP.3 [Zakres] ust. 2, które są istotne dla współpracy regulacyjnej;

(b) na żądanie przekazać informacje i omówić środki regulacyjne i inne środki o zasięgu ogólnym, o których mowa w art. GRP.3 [Zakres] ust. 2, które są istotne dla współpracy regulacyjnej; oraz

(c) podczas opracowywania nowych lub zmiany istniejących środków regulacyjnych lub innych środków o zasięgu ogólnym, o których mowa w art. GRP.3 [Zakres] ust. 2, uwzględnić, w zakresie, w jakim jest to wykonalne, wszelkie podejścia regulacyjne drugiej Strony w tej samej lub powiązanej kwestii.

Artykuł GRP.13:

Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Regulacyjnej

1. Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Regulacyjnej pełni następujące funkcje:

(a) wzmacnianie i promowanie dobrych praktyk regulacyjnych i współpracy regulacyjnej między Stronami;

(b) wymiana poglądów na temat działań w zakresie współpracy, proponowanych lub prowadzonych na mocy art. GRP.12 [Działania w zakresie współpracy regulacyjnej];

(c) zachęcanie do współpracy regulacyjnej i koordynacji na forach międzynarodowych, w tym, w stosownych przypadkach, do okresowej dwustronnej wymiany informacji na temat istotnych trwających lub planowanych działań.

2. Specjalny Komitet Handlowy ds. Współpracy Regulacyjnej może zaprosić zainteresowane strony do uczestnictwa w swoich posiedzeniach.

Artykuł GRP.14:

Punkty kontaktowe

W terminie miesiąca od wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy w celu ułatwienia wymiany informacji między Stronami.

Artykuł GRP.15:

Brak zastosowania mechanizmu rozstrzygania sporów

Tytuł I części szóstej [Rozstrzyganie sporów] nie ma zastosowania do sporów dotyczących wykładni i stosowania niniejszego tytułu.

TYTUŁ XI:

RÓWNE WARUNKI DZIAŁANIA NA RZECZ OTWARTEJ I UCZCIWEJ KONKURENCJI ORAZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł 1.1:

Zasady i cele

1. Strony uznają, że handel i inwestycje między Unią a Zjednoczonym Królestwem na warunkach określonych w niniejszej Umowie wymagają otoczenia zapewniającego równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji między Stronami oraz prowadzenie handlu i inwestycji w sposób sprzyjający zrównoważonemu rozwojowi.

2. Strony uznają, że zrównoważony rozwój obejmuje rozwój gospodarczy, rozwój społeczny i ochronę środowiska, przy czym wszystkie trzy są wzajemnie zależne i wzajemnie się wzmacniają, a także potwierdzają swoje zobowiązanie do promowania rozwoju handlu międzynarodowego i inwestycji w sposób przyczyniający się do osiągnięcia celu, jakim jest zrównoważony rozwój.

3. Każda ze Stron potwierdza swój ambitny cel, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w całej gospodarce do 2050 r.

4. Strony potwierdzają swoje wspólne stanowisko, w myśl którego ich relacja gospodarcza może przynosić korzyści w sposób zadowalający obie strony tylko wówczas, jeżeli zobowiązania związane z równymi warunkami działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji przejdą próbę czasu, zapobiegając zakłóceniom handlu lub inwestycji oraz przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju. Strony uznają, że celem niniejszego tytułu nie jest jednak ujednolicanie standardów Stron. Strony są zdeterminowane, aby utrzymać i poprawiać ich odpowiednie wysokie standardy w dziedzinach objętych niniejszym tytułem.

Artykuł 1.2:

Prawo do wprowadzania regulacji, zasada ostrożnego zarządzania zasobami( ⁵²  oraz informacje naukowe i techniczne

1. Strony potwierdzają prawo każdej ze Stron do ustalania swoich polityk i priorytetów w dziedzinach objętych niniejszym tytułem, do określania poziomów ochrony, jakie uzna za stosowne, oraz do przyjęcia lub zmiany swoich przepisów i polityk w sposób zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami każdej ze Stron, w tym z jej zobowiązaniami wynikającymi z niniejszego tytułu.

2. Strony potwierdzają, że zgodnie z zasadą ostrożnego zarządzania zasobami, jeżeli istnieją uzasadnione powody do obaw, iż zachodzi potencjalne zagrożenie poważną lub nieodwracalną szkodą dla środowiska lub zdrowia ludzi, brak pełnej pewności naukowej nie może być wykorzystywany jako podstawa uniemożliwiająca Stronie przyjęcie właściwych środków służących zapobieżeniu takiej szkodzie.

3. Podczas przygotowywania i wdrażania środków służących ochronie środowiska lub warunków pracy, które mogą mieć wpływ na handel lub inwestycje, każda ze Stron uwzględnia dostępne odpowiednie informacje naukowe i techniczne oraz normy, wytyczne i zalecenia międzynarodowe.

Artykuł  1.3

Rozstrzyganie sporów

Tytuł I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] nie ma zastosowania do niniejszego rozdziału, z wyjątkiem art. 1.2 ust. 2 [Prawo do regulacji, podejście ostrożnościowe oraz informacje naukowe i techniczne]. Art. 9.1 [Konsultacje] i 9.2 [Zespół ekspertów] stosuje się do art. 1.1 ust. 3 [Zasady i cele].

Rozdział 2:

Polityka konkurencji

Artykuł 2.1:

Zasady i definicje

1. Strony uznają znaczenie wolnej i niezakłóconej konkurencji w swoich stosunkach handlowych i inwestycyjnych. Strony uznają, że antykonkurencyjne praktyki przedsiębiorstw mogą zakłócać właściwe funkcjonowanie rynków i osłabiać korzyści płynące z liberalizacji handlu.

2. Do celów niniejszego rozdziału "podmiot gospodarczy" oznacza podmiot lub grupę podmiotów tworzących jeden podmiot gospodarczy, niezależnie od jego statusu prawnego, prowadzący działalność gospodarczą przez oferowanie towarów lub usług na rynku.

Artykuł 2.2:

Prawo konkurencji

1. W uznaniu dla zasad określonych w art. 2.1 [Zasady i definicje] każda ze Stron utrzymuje prawo konkurencji, które skutecznie przeciwdziała następującym antykonkurencyjnym praktykom biznesowym:

a) porozumieniom między podmiotami gospodarczymi, decyzjom zrzeszeń podmiotów gospodarczych i uzgodnionym praktykom, których celem lub skutkiem jest zapobieganie konkurencji, jej ograniczanie lub zakłócanie;

b) nadużyciom pozycji dominującej przez co najmniej jeden podmiot gospodarczy; oraz

c) w odniesieniu do fuzji lub przejęć w Zjednoczonym Królestwie oraz w odniesieniu do koncentracji w Unii następujących między podmiotami gospodarczymi i mogących mieć istotne skutki antykonkurencyjne.

2. Prawo konkurencji, o którym mowa w ust. 1, ma zastosowanie do wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od ich przynależności państwowej lub statusu własnościowego.

3. Każda ze Stron, dążąc do realizacji uzasadnionych celów polityki publicznej, może przewidzieć odstępstwa od jej prawa konkurencji, pod warunkiem, że są one przejrzyste i proporcjonalne względem takich celów.

Artykuł 2.3:

Egzekwowanie przepisów

1. Każda ze Stron podejmuje właściwe środki w celu egzekwowania jej prawa konkurencji na jej terytorium.

2. Każda ze Stron utrzymuje operacyjnie niezależny organ lub organy, które są właściwe do skutecznego egzekwowania jej prawa konkurencji.

3. Każda ze Stron stosuje swoje przepisy w dziedzinie konkurencji w przejrzysty i niedyskryminacyjny sposób, przy poszanowaniu zasady sprawiedliwości proceduralnej, w tym prawa zaangażowanych podmiotów gospodarczych do obrony, bez względu na ich przynależność państwową czy status własnościowy.

Artykuł 2.4:

Współpraca

1. Aby osiągnąć cele niniejszego rozdziału i zwiększyć skuteczność egzekwowania swojego prawa konkurencji, Strony uznają znaczenie współpracy między ich odpowiednimi urzędami ds. konkurencji w odniesieniu do rozwoju polityki konkurencji i działań w zakresie egzekwowania prawa.

2. Do celów ust. 1 Komisja Europejska lub urzędy ds. konkurencji państw członkowskich, z jednej strony, oraz urząd lub urzędy ds. konkurencji Zjednoczonego Królestwa, z drugiej strony, dążą, gdzie to możliwe i stosowne, do współpracowania i koordynowania w zakresie swoich działań związanych z egzekwowaniem prawa w odniesieniu do tych samych lub powiązanych sposobów postępowania lub transakcji.

3. W celu ułatwienia współpracy i koordynacji, o których mowa w ust. 1 i 2, Komisja Europejska i urzędy ds. konkurencji państw członkowskich, z jednej strony, oraz urząd lub urzędy ds. konkurencji Zjednoczonego Królestwa, z drugiej strony, mogą wymieniać się informacjami w zakresie dozwolonym przez przepisy każdej ze Stron.

4. Aby zrealizować cele niniejszego artykułu, Strony mogą zawrzeć odrębną umowę w sprawie współpracy i koordynacji między Komisją Europejską, urzędami ds. konkurencji państw członkowskich oraz urzędem lub urzędami ds. konkurencji Zjednoczonego Królestwa, w której mogą zostać zawarte warunki wymiany i wykorzystania informacji poufnych.

Artykuł 2.5:

Rozstrzyganie sporów

Niniejszy rozdział nie podlega rozstrzyganiu sporów na podstawie tytułu I [Rozstrzyganie sporów] w części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne].

Rozdział 3:

Kontrola subsydiów

Artykuł 3.1:

Definicje

1. Do celów niniejszego rozdziału:

a) "podmiot gospodarczy" oznacza podmiot lub grupę podmiotów tworzących jeden podmiot gospodarczy, niezależnie od jego statusu prawnego, prowadzący działalność gospodarczą przez oferowanie towarów lub usług na rynku;

b) "subsydium" oznacza pomoc finansową, która:

(i) wynika ze środków Stron, w tym:

(A) bezpośrednie lub warunkowe przekazanie funduszy, takich jak dotacje bezpośrednie, pożyczki lub gwarancje udzielone na zabezpieczenie pożyczek;

(B) zrzeczenie się dochodów, które w przeciwnym razie są należne; lub

(C) dostarczanie towarów lub świadczenie usług, lub zakupy towarów lub usług;

(ii) przynosi korzyść gospodarczą jednemu podmiotowi gospodarczemu lub większej ich liczbie;

(iii) jest szczególne w zakresie, w jakim przynosi prawne lub faktyczne korzyści określonym podmiotom gospodarczym względem innych w odniesieniu do wytwarzania określonych towarów lub świadczenia określonych usług; oraz

(iv) ma lub może mieć wpływ na handel lub inwestycje między Stronami.

2. Do celów ust. 1 lit. b) ppkt (iii):

(a) środka podatkowego nie uznaje się za szczególny, chyba że:

(i) określone podmioty gospodarcze uzyskają obniżenie zobowiązań podatkowych, które w przeciwnym razie musiałyby ponieść w ramach normalnego systemu podatkowego; oraz

(ii) wspomniane podmioty gospodarcze są traktowane w sposób bardziej korzystny niż inne podmioty gospodarcze znajdujące się w porównywalnej sytuacji w ramach normalnego systemu podatkowego; do celów niniejszego punktu normalny system opodatkowania jest określony przez jego cel wewnętrzny, jego cechy (takie jak podstawa opodatkowania, podatnik, zdarzenie podatkowe lub stawka podatkowa) oraz przez organ, który jest niezależny pod względem instytucjonalnym, proceduralnym, ekonomicznym i finansowym i jest właściwy do kształtowania cech systemu podatkowego.

(b) niezależnie od postanowień lit. a) subsydium nie jest uznawane za szczególne, jeżeli uzasadniają je podstawowe zasady związane z konstrukcją systemu ogólnego. W przypadku środków podatkowych przykładami takich podstawowych zasad są: potrzeba zwalczania oszustw podatkowych lub uchylania się od opodatkowania, możliwość zarządzania administracyjnego, unikanie podwójnego opodatkowania, zasada neutralności podatkowej, progresywny charakter podatku dochodowego i jego cel redystrybucyjny lub konieczność poszanowania zdolności płatniczej podatników;

(c) niezależnie od postanowień lit. a) opłat celowych nie uznaje się za szczególne, jeżeli ich skonstruowania wymagają niegospodarcze cele polityki publicznej, takie jak potrzeba ograniczenia negatywnych skutków niektórych działań lub produktów na środowisko lub zdrowie ludzi, w zakresie, w jakim cele polityki publicznej są niedyskryminujące⁽⁵³ .

Artykuł 3.2:

Zakres stosowania i wyjątki

1. Artykuł 3.4 [Zasady], art. 3.5 [Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom] i art. 3.12 [Środki zaradcze] nie mają zastosowania do subsydiów udzielanych w celu rekompensowania szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi wyjątkowymi zdarzeniami o charakterze nieekonomicznym.

2. Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie uniemożliwia Stronom przyznawania subsydiów o charakterze socjalnym skierowanych do konsumentów końcowych.

3. Subsydia udzielane tymczasowo w celu reagowania na krajową lub ogólnoświatową sytuację nadzwyczajną w gospodarce są ukierunkowane, proporcjonalne i skuteczne, aby możliwe było zaradzenie sytuacji nadzwyczajnej. Art. 3.5 [Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom] i 3.12 [Środki zaradcze] nie mają zastosowania do takich subsydiów.

4. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do subsydiów, w których łączna kwota przyznana jednemu podmiotowi gospodarczemu wynosi poniżej 325 000 specjalnych praw ciągnienia w dowolnym okresie trzech lat obrotowych. Rada Partnerstwa może zmienić ten próg.

5. Niniejszego rozdziału nie stosuje się do subsydiów, które podlegają postanowieniom części IV lub załącznika 2 do Porozumienia w sprawie rolnictwa, ani do subsydiów związanych z obrotem rybami i przetworami rybnymi.

6. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do subsydiów związanych z sektorem audiowizualnym.

7. Art. 3.9 [Niezależny organ lub podmiot oraz współpraca] nie ma zastosowania do subsydiów finansowanych ze środków Stron na poziomie ponadnarodowym.

8. Dla celów subsydiów dla przewoźników lotniczych wszelkie odniesienia do "wpływu na handel lub inwestycje między Stronami" w niniejszym rozdziale zastępuje się odniesieniem do "wpływu na konkurencję między przewoźnikami lotniczymi Stron w zakresie świadczenia usług transportu lotniczego", w tym do usług transportu lotniczego nieobjętych tytułem I [Transport lotniczy] działu 2 [Lotnictwo].

Artykuł 3.3:

Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym

1. Subsydia przyznawane podmiotom gospodarczym, którym powierzono szczególne zadania w interesie publicznym, w tym obowiązki w zakresie usług publicznych, podlegają art. 3.4 [Zasady] w zakresie, w jakim stosowanie zasad określonych w tym artykule nie stanowi faktycznej lub prawnej przeszkody w realizacji określonego zadania powierzonego danemu podmiotowi gospodarczemu. Zadanie jest powierzane z góry w sposób przejrzysty.

2. Strony zapewniają, aby kwota rekompensaty udzielonej podmiotowi gospodarczemu, któremu powierzono zadanie w interesie publicznym, ograniczała się do kwoty koniecznej w celu pokrycia całości lub części kosztów poniesionych w toku realizacji tego zadania, z uwzględnieniem związanych z tym przychodów i rozsądnego zysku z tytułu realizacji zadania. Strony zapewniają, aby udzielona rekompensata nie była wykorzystywana w celu krzyżowego subsydiowania działań wykraczających poza zakres przydzielanego zadania. Rekompensata poniżej 15 mln specjalnych praw ciągnienia za zadanie nie podlega obowiązkom, o których mowa w art. 3.7 [Przejrzystość]. Rada Partnerstwa może zmienić ten próg.

3. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania, gdy całkowita kwota rekompensaty na rzecz podmiotu gospodarczego realizującego zadania w interesie publicznym jest niższa niż 750 000 specjalnych praw ciągnienia w dowolnym okresie trzech lat obrotowych. Rada Partnerstwa może zmienić ten próg.

Artykuł 3.4:

Zasady

1. W celu zapewnienia, aby subsydia nie były udzielane w sytuacji, gdy mają lub mogłyby mieć istotny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami, każda ze Stron wprowadza i utrzymuje skuteczny system kontroli subsydiów zapewniający, aby udzielanie subsydiów odbywało się z poszanowaniem następujących zasad:

a) subsydia realizują konkretny cel polityki publicznej, jakim jest zaradzenie zidentyfikowanej niedoskonałości rynku lub rozwiązanie kwestii uzasadnienia dotyczącego sprawiedliwości, jak m.in. trudności społecznych lub problemów z dystrybucją ("cel");

b) subsydia są proporcjonalne i ograniczone do minimum niezbędnego do osiągnięcia celu;

c) subsydia są skonstruowane z zamiarem doprowadzenia do zmiany zachowania gospodarczego beneficjenta sprzyjającej osiągnięciu celu, którego nie można by było osiągnąć w razie braku przyznania subsydiów;

d) subsydia nie powinny zwykle rekompensować kosztów, które beneficjent sfinansowałby w przypadku braku subsydium;

e) subsydia stanowią odpowiedni instrument polityki służący realizacji celu polityki publicznej, a celu tego nie można osiągnąć środkami powodującymi mniejsze zakłócenia;

f) korzystny wpływ subsydiów na osiągnięcie celu przewyższa wszelkie negatywne skutki, w szczególności negatywne skutki w zakresie handlu lub inwestycji między Stronami.

2. Bez uszczerbku dla ust. 1, każda ze Stron stosuje, w stosownych przypadkach, warunki określone w art. 3.5 [Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom], jeżeli przedmiotowe subsydia mają lub mogą mieć istotny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami.

3. W gestii każdej ze Stron leży określenie sposobu, w jaki jej obowiązki wynikające z ust. 1 i 2 zostaną uwzględnione w projektowaniu systemu kontroli subsydiów w jej własnym prawie wewnętrznym, pod warunkiem że każda ze Stron zapewni, aby obowiązki określone w ust. 1 i 2 były wdrażane do jej prawa w taki sposób, że zgodność z prawem poszczególnych subsydiów będzie określana na podstawie zasad.

Artykuł  3.5

Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom

1. Kategorie subsydiów, o których mowa w art. 3.4 ust. 2 [Zasady], oraz warunki, które mają do nich zastosowanie, są następujące. Rada Partnerstwa może aktualizować te postanowienia, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia funkcjonowania niniejszego artykułu na przestrzeni czasu.

Nieograniczone gwarancje państwa

2. Zakazane są subsydia w formie gwarancji spłaty zadłużenia lub zobowiązań podmiotu gospodarczego bez ograniczeń co do kwoty zadłużenia i zobowiązań lub okresu trwania takiej gwarancji.

Ratowanie i restrukturyzacja przedsiębiorstw

3. Zakazuje się udzielania subsydiów na rzecz restrukturyzacji podmiotu gospodarczego znajdującego się w trudnej sytuacji lub w stanie niewypłacalności, jeżeli podmiot ten nie przygotował wiarygodnego planu restrukturyzacji. Plan restrukturyzacji musi opierać się na realistycznych założeniach, tak by zapewnić przywrócenie w rozsądnym czasie długoterminowej rentowności podmiotu gospodarczego, który znajduje się w trudnej sytuacji lub jest niewypłacalny. Przygotowując plan restrukturyzacji, podmiot gospodarczy może skorzystać z tymczasowego wsparcia płynnościowego w formie pożyczek lub gwarancji kredytowych. Z wyjątkiem małych i średnich przedsiębiorstw, podmiot gospodarczy lub jego właściciele, wierzyciele lub nowi inwestorzy wnoszą znaczący wkład w postaci środków lub aktywów na pokrycie kosztów restrukturyzacji. Do celów niniejszego ustępu podmiot gospodarczy znajdujący się w trudnej sytuacji lub niewypłacalny to podmiot gospodarczy, który bez subsydium prawie na pewno zakończyłby działalność w perspektywie krótkoi średnioterminowej.

4. W okolicznościach innych niż wyjątkowe subsydiów na rzecz ratowania i restrukturyzacji podmiotów gospodarczych znajdujących się w trudnej sytuacji lub w stanie niewypłacalności należy udzielać tylko wtedy, gdy stanowią one wkład w cel interesu publicznego, umożliwiając uniknięcie wystąpienia trudności społecznych lub zapobieżenie powstaniu poważnej niedoskonałości rynku, w szczególności w odniesieniu do utraty miejsc pracy lub zakłóceń w funkcjonowaniu istotnej, trudnej do zastąpienia usługi. Z wyjątkiem nieprzewidzianych okoliczności, których nie wywołał beneficjent, takich subsydiów nie należy udzielać częściej niż raz na pięć lat.

5. Ustępy 3 i 4 nie mają zastosowania do subsydiów dla banków, instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeń znajdujących się w trudnej sytuacji lub niewypłacalnych.

Banki, instytucje kredytowe i zakłady ubezpieczeń

6. Bez uszczerbku dla art. SERVIN 5.39 [Wyłączenie ze względów ostrożnościowych] subsydia na restrukturyzację banków, instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeń mogą być przyznawane wyłącznie na podstawie wiarygodnego planu restrukturyzacji, który przywraca długoterminową rentowność. Jeżeli przywrócenie długoterminowej rentowności nie może zostać wiarygodnie wykazane, wszelkie subsydia dla banków, instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeniowych ogranicza się do tego, co jest konieczne do zapewnienia ich kontrolowanej likwidacji i wyjścia z rynku przy jednoczesnym minimalizowaniu kwoty subsydium i jego negatywnego wpływu na handel lub inwestycje między Stronami.

7. Dopilnuje się, aby organ przyznający subsydium otrzymywał odpowiednie wynagrodzenie z tytułu subsydium na restrukturyzację oraz aby beneficjent, jego udziałowcy, wierzyciele lub grupa biznesowa, do której należy beneficjent, wnosili znaczący wkład w koszty restrukturyzacji lub likwidacji ze środków własnych. Subsydia na zapewnienie płynności finansowej są tymczasowe i nie są wykorzystywane do pokrycia strat ani nie stanowią wsparcia kapitałowego. Organowi przyznającemu pomoc wypłaca się odpowiednie wynagrodzenie za subsydia przyznane na zapewnienie płynności finansowej.

Subsydia wywozowe

8. Subsydia uzależnione pod względem prawnym lub faktycznym⁽⁵⁴ , wyłącznie lub jako jeden z kilku innych warunków, od wyników wywozu towarów lub usług są zabronione, z wyjątkiem:

(a) krótkoterminowego ubezpieczenia kredytu od ryzyka niezbywalnego; lub

(b) kredytów eksportowych i programów gwarancji kredytów eksportowych lub programów ubezpieczeń, które są dozwolone zgodnie z Porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych, interpretowanym z uwzględnieniem wszelkich dostosowań niezbędnych ze względu na kontekst.

9. Do celów ust. 8 lit. a) "ryzyko zbywalne" oznacza ryzyko handlowe i polityczne o maksymalnym okresie ryzyka krótszym niż dwa lata, dotyczące nabywców publicznych i niepublicznych w krajach o ryzyku zbywalnym⁽⁵⁵ . Można uznać, że dany kraj został czasowo usunięty z grupy krajów o ryzyku zbywalnym, jeżeli brakuje wystarczających zdolności rynku prywatnego z powodu:

(a) znacznego zmniejszenia zdolności sektora prywatnego do ubezpieczenia kredytów;

(b) znacznego pogorszenia ratingu sektora państwowego; lub

(c) znacznego pogorszenia wyników sektora przedsiębiorstw.

10. Tymczasowe usunięcie kraju o ryzyku zbywalnym staje się skuteczne w odniesieniu do Strony zgodnie z decyzją tej Strony na podstawie kryteriów określonych w ust. 9 i tylko wtedy, gdy Strona ta przyjmie taką decyzję. Publikację tej decyzji uznaje się za powiadomienie drugiej Strony o takim tymczasowym usunięciu w odniesieniu do pierwszej Strony.

11. Jeżeli ubezpieczyciel subsydiowany zapewnia ubezpieczenie kredytów eksportowych, wszelkie ubezpieczenia od ryzyka zbywalnego są oferowane na zasadach komercyjnych. W takim przypadku ubezpieczyciel nie może bezpośrednio ani pośrednio korzystać z subsydiów na świadczenie usług ubezpieczeniowych w zakresie ryzyka zbywalnego.

Subsydia zależne od wykorzystania produktów wewnętrznych

12. Bez uszczerbku dla postanowień art. SERVIN 2.6 [Wymogi dotyczące wyników] i art. SERVIN 2.7 [Środki niespełniające wymogów i wyjątki], zakazane są subsydia uwarunkowane, wyłącznie lub jako jeden z kilku innych warunków, wykorzystaniem towarów lub usług wewnętrznych w stosunku do przywożonych towarów lub usług.

Duże projekty współpracy transgranicznej lub międzynarodowej

13. Subsydia mogą być przyznawane w kontekście dużych projektów współpracy transgranicznej lub międzynarodowej, takich jak projekty dotyczące transportu, energii, środowiska, badań i rozwoju, oraz pierwszych projektów wdrożeniowych zachęcających do opracowywania i wdrażania nowych technologii (z wyłączeniem produkcji). Korzyści płynące z takich projektów współpracy transgranicznej lub międzynarodowej nie mogą ograniczać się do podmiotów gospodarczych ani do odnośnego sektora lub uczestniczących państw, lecz muszą mieć szerszy zasięg i większe znaczenie dzięki efektom mnożnikowym, które nie dotyczą wyłącznie państwa przyznającego subsydium, odnośnego sektora i beneficjenta.

Energia i środowisko

14. Strony uznają znaczenie bezpiecznego, przystępnego cenowo i zrównoważonego systemu energetycznego oraz zrównoważenia środowiskowego, w szczególności w odniesieniu do przeciwdziałania zmianie klimatu, która stanowi egzystencjalne zagrożenie dla ludzkości. W związku z tym, bez uszczerbku dla art. 3.4 [Zasady], subsydia dotyczące energii i środowiska mają na celu zapewnienie bezpiecznego, przystępnego cenowo i zrównoważonego systemu energetycznego i sprawnie funkcjonującego i konkurencyjnego rynku energii oraz zachęcenie beneficjentów do korzystania z nich; lub podniesienie poziomu ochrony środowiska w stosunku do poziomu, który osiągnięto by w razie nieudzielenia subsydium. Takie subsydia nie zwalniają beneficjenta z zobowiązań wynikających z bycia zanieczyszczającym na podstawie przepisów stosownej Strony.

Subsydia dla przewoźników lotniczych na obsługę tras

15. Subsydia nie są przyznawane przewoźnikowi lotniczemu⁽⁵⁶  na obsługę tras, z wyjątkiem następujących przypadków:

(a) w przypadku gdy istnieje obowiązek świadczenia usług publicznych, zgodnie z art. 3.3 [Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym];

(b) w szczególnych przypadkach, gdy finansowanie to przynosi korzyści całemu społeczeństwu; lub

(c) jako subsydia na rozpoczęcie działalności w zakresie otwarcia nowych tras do regionalnych portów lotniczych, pod warunkiem że zwiększają one mobilność obywateli i pobudzają rozwój regionalny.

Artykuł 3.6:

Wykorzystanie subsydiów

Każda ze Stron zapewnia, aby podmioty gospodarcze korzystały z subsydiów wyłącznie w konkretnym celu, na który zostały one przyznane.

Artykuł 3.7:

Przejrzystość

1. W odniesieniu do wszelkich subsydiów przyznanych lub utrzymanych na terytorium Strony każda ze Stron w terminie sześciu miesięcy od przyznania subsydium udostępnia na oficjalnej stronie internetowej lub w publicznej bazie danych następujące informacje:

(a) podstawa prawna i cel polityki lub cel subsydium;

(b) nazwa beneficjenta subsydium, jeżeli jest dostępna;

(c) data przyznania subsydium, czas trwania subsydium oraz wszelkie inne terminy związane z subsydium; oraz

(d) kwota subsydium lub kwota przewidziana w budżecie na subsydium.

2. W przypadku subsydiów w formie środków podatkowych informacje podaje się do wiadomości publicznej w terminie jednego roku od daty, w której wymagane jest złożenie deklaracji podatkowej. Obowiązki w zakresie przejrzystości w odniesieniu do subsydiów w formie środków podatkowych dotyczą tych samych informacji, które wymieniono w ust. 1, z wyjątkiem informacji wymaganych na mocy lit. d) tego ustępu, które można przedstawić w formie przedziału.

3. Oprócz obowiązku określonego w ust. 1 Strony udostępniają informacje o subsydiach zgodnie z ust. 4 lub 5 poniżej.

4. W przypadku Unii zgodność z ust. 3 oznacza, że w odniesieniu do wszelkich subsydiów przyznanych lub utrzymywanych na jej terytorium, w ciągu sześciu miesięcy od przyznania subsydium, na oficjalnej stronie internetowej lub w publicznej bazie danych są udostępniane publicznie informacje, które umożliwiają zainteresowanym stronom ocenę zgodności z zasadami określonymi w art. 3.4 [Zasady].

5. W przypadku Zjednoczonego Królestwa zgodność z ust. 3 oznacza, że Zjednoczone Królestwo dopilnowuje, aby:

(a) jeżeli zainteresowana strona poinformuje organ udzielający subsydium o możliwości złożenia przez tę stronę wniosku do sądu lub trybunału o ponowne rozpatrzenie (i) przyznania subsydium przez organ przyznający subsydium lub (ii) każdej stosownej decyzji organu przyznającego subsydium lub niezależnego organu lub urzędu;

(b) wówczas, w ciągu 28 dni od złożenia wniosku na piśmie, organ przyznający subsydium, niezależny organ lub urząd udostępni tej zainteresowanej stronie informacje umożliwiające zainteresowanej stronie ocenę stosowania zasad określonych w art. 3.4 [Zasady], z zastrzeżeniem wszelkich proporcjonalnych ograniczeń służących realizacji uzasadnionego celu, takich jak tajemnica handlowa, poufność lub prawnicza tajemnica zawodowa.

Informacje, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b), przekazuje się zainteresowanej stronie w celu umożliwienia jej podjęcia świadomej decyzji co do tego, czy należy zgłosić roszczenie, czy też zrozumienia i właściwego zidentyfikowania kwestii spornych w proponowanym roszczeniu.

6. Do celów niniejszego artykułu, art. 3.10 [Sądy i trybunały] i art. 3.11 [Odzyskiwanie należności] "zainteresowana strona" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, podmiot gospodarczy lub stowarzyszenie podmiotów gospodarczych, na których interesy może mieć wpływ udzielenie subsydium, w szczególności beneficjenta, podmioty gospodarcze konkurujące z beneficjentem lub odpowiednie stowarzyszenia handlowe.

7. Obowiązki określone w niniejszym artykule pozostają bez uszczerbku dla zobowiązań Stron wynikających z ich odpowiednich przepisów dotyczących swobodnego dostępu do informacji lub dostępu do dokumentów.

Artykuł 3.8:

Konsultacje dotyczące kontroli subsydium

1. Jeżeli Strona uważa, że subsydium zostało przyznane przez drugą Stronę lub że istnieją wyraźne dowody na to, że druga Strona zamierza przyznać subsydium oraz że przyznanie subsydium ma lub może mieć negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami, może ona zwrócić się do drugiej Strony o wyjaśnienie, w jaki sposób zasady, o których mowa w art. 3.4 [Zasady], są przestrzegane w odniesieniu do tego subsydium.

2. Strona może również wnieść do drugiej Strony o zapewnienie informacji wymienionych w art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 1 w zakresie, w jakim informacji tych nie udostępniono publicznie na oficjalnej stronie internetowej lub w publicznej bazie danych zgodnie z art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 1, lub w zakresie, w jakim informacje te nie były udostępnione w łatwo dostępny sposób.

3. Druga Strona dostarcza informacje objęte wnioskiem na piśmie nie później niż 60 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeżeli nie można udzielić którychkolwiek z informacji objętych wnioskiem, Strona ta wyjaśnia brak takich informacji w swojej pisemnej odpowiedzi.

4. Jeżeli po otrzymaniu żądanych informacji Strona składająca wniosek nadal uważa, że subsydium przyznane lub planowane przez drugą Stronę ma lub może mieć negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami, Strona składająca wniosek może zwrócić się o konsultacje w ramach Specjalnego Komitetu Handlowego ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju. Wniosek sporządza się na piśmie, a Strona składająca wniosek zawiera w nim wyjaśnienie dotyczące przyczyn wniesienia o konsultacje.

5. Specjalny Komitet Handlowy ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju podejmuje wszelkie starania w celu osiągnięcia satysfakcjonującego obie Strony rozwiązania tej kwestii. Pierwsze posiedzenie odbywa się w terminie 30 dni od daty wniosku o konsultacje.

6. Ramy czasowe konsultacji, o których mowa w ust. 3 i 5, mogą zostać wydłużone w drodze porozumienia między Stronami.

Artykuł 3.9:

Niezależny organ lub podmiot oraz współpraca

1. Każda ze stron ustanawia lub utrzymuje operacyjnie niezależny organ lub podmiot o odpowiedniej roli w swoim systemie kontroli subsydiów. Ten niezależny organ lub podmiot posiada niezbędne gwarancje niezależności w wykonywaniu swoich funkcji operacyjnych i działa bezstronnie.

2. Strony zachęcają swoje odpowiednie niezależne organy lub podmioty do współpracy ze sobą nawzajem w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach ich odpowiednich funkcji, w tym stosowania - odpowiednio do przypadku - art. 3.1 [Definicje] do art. 3.7 [Przejrzystość] w granicach określonych ich odpowiednimi ramami prawnymi. Strony lub ich odpowiednie niezależne organy lub podmioty mogą uzgodnić odrębne ramy współpracy między tymi niezależnymi organami.

Artykuł 3.10:

Sądy i trybunały

1. Każda ze Stron zapewnia, zgodnie z jej ogólnymi i konstytucyjnymi przepisami i procedurami, aby jej sądy lub trybunały były właściwe do:

a) dokonania przeglądu decyzji o subsydiach wydawanych przez organ przyznający lub - w odpowiednich przypadkach - przez niezależny organ lub podmiot pod względem zgodności z prawem Strony, na podstawie którego wdrażany jest art. 3.4 [Zasady];

b) kontroli jakichkolwiek innych stosownych decyzji niezależnego organu lub podmiotu i jakichkolwiek stosownych przypadków niepodjęcia działań;

c) wprowadzania środków zaradczych skutecznych w odniesieniu do lit. a) i b), w tym zawieszania działań, zakazywania ich lub wymagania ich podjęcia przez organ przyznający, przyznawania odszkodowań oraz zwracania subsydium od beneficjenta jeżeli i w zakresie, w jakim środki te są dostępne na podstawie odpowiednich przepisów w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy;

d) rozpatrywania roszczeń zainteresowanych stron w odniesieniu do subsydiów podlegających niniejszemu rozdziałowi; w przypadku gdy zainteresowana strona ma możliwość wystąpienia z roszczeniem w odniesieniu do subsydium na mocy prawa tej Strony.

2. Każda ze Stron ma prawo interweniować za zgodą, w razie potrzeby, danego sądu lub trybunału, zgodnie z ogólnymi przepisami i procedurami drugiej Strony w przypadkach, o których mowa w ust. 1.

3. Bez uszczerbku dla zobowiązań do utrzymania lub, w razie konieczności, stworzenia kompetencji, środków zaradczych i praw do interwencji, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu oraz w art. 3.11 [Odzyskiwanie należności], żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wymaga od żadnej ze Stron ustanowienia praw do wniesienia skargi, środków zaradczych, procedur lub zakresu lub podstaw przeglądu decyzji ich odpowiednich organów publicznych, wykraczających poza te istniejące na mocy jej prawa w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy.

Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wymaga od żadnej ze Stron rozszerzenia zakresu lub podstaw kontroli przez jej sądy i trybunały aktów Parlamentu Zjednoczonego Królestwa, aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej lub aktów Rady Unii Europejskiej poza zakres i podstawy kontroli, które obowiązują na mocy jej prawa w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy⁽⁵⁷ .

Artykuł 3.11:

Odzyskiwanie należności

1. Każda ze stron dysponuje skutecznym mechanizmem odzyskiwania w odniesieniu do subsydiów zgodnie z poniższymi postanowieniami, bez uszczerbku dla innych środków zaradczych określonych w prawie tej Strony⁽⁵⁸ .

2. Każda ze Stron zapewnia, aby, pod warunkiem że zainteresowana strona określona w art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 6 zaskarżyła decyzję o przyznaniu subsydium przed sądem lub trybunałem w określonym terminie, określonym w ust. 3 niniejszego artykułu, można było nakazać odzyskanie subsydium, jeżeli sąd lub trybunał Strony stwierdzi istotne naruszenie prawa w zakresie, w jakim:

(a) środek stanowiący subsydium nie był traktowany przez podmiot udzielający jako subsydium;

(b) podmiot przyznający subsydium nie zastosował zasad określonych w art. 3.4 [Zasady] wdrożonych do prawa tej Strony lub zastosował je w sposób, który nie odpowiada standardowi kontroli obowiązującemu w prawie danej Strony; lub

(c) podmiot przyznający subsydium, podejmując decyzję o przyznaniu tego subsydium, działał poza zakresem swoich uprawnień lub dopuścił się nadużycia tych uprawnień w odniesieniu do zasad określonych w art. 3.4 [Zasady], które zostały wprowadzone do prawa tej Strony.

3. Do celów niniejszego artykułu określony termin ustala się w następujący sposób:

(a) w odniesieniu do Unii rozpoczyna się on w dniu, w którym informacje określone w art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 1, 2 i 4 zostały udostępnione na oficjalnej stronie internetowej lub w publicznej bazie danych, i nie może być krótszy niż jeden miesiąc.

(b) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

(i) rozpoczyna się on w dniu, w którym informacje określone w art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 1 i 2 zostały udostępnione na oficjalnej stronie internetowej lub w publicznej bazie danych;

(ii) wygasa on jeden miesiąc później, chyba że przed tą datą zainteresowana strona zażądała informacji w ramach procedury określonej w art. 3.7 ust. 5;

(iii) po otrzymaniu przez zainteresowaną stronę informacji określonych w art. 3.7 ust. 5 lit. b) wystarczających do celów określonych w tym ustępie, następuje dodatkowy okres jednego miesiąca, po upływie którego określony termin wygasa;

(iv) datą otrzymania informacji, o których mowa w ppkt (iii), będzie data, w której organ przyznający subsydium poświadczy, że dostarczył informacje określone w art. 3.7 [Przejrzystość] ust. 5 lit. b), które są wystarczające do tych celów, niezależnie od dalszej lub wyjaśniającej korespondencji po tej dacie;

(v) terminy określone w ppkt (i)-(iii) mogą zostać wydłużone na mocy przepisów.

4. Do celów ust. 3 lit. b), w odniesieniu do systemów, określony termin rozpoczyna się w momencie publikacji informacji, o których mowa w lit. b), a nie w momencie dokonywania kolejnych płatności, jeżeli:

(a) subsydium przyznano rzekomo zgodnie z warunkami programu;

(b) podmiot realizujący program udostępnił publicznie informacje, których publikacja jest wymagana na mocy art. 3.7 ust. 1 i 2 [Przejrzystość], w odniesieniu do programu; oraz

(c) informacje dostarczone na temat programu, o których mowa w lit. b), zawierają informacje na temat subsydium, które umożliwiłyby zainteresowanej stronie ustalenie, czy program może mieć na nie wpływ; informacje te obejmują co najmniej cel subsydium, kategorie beneficjentów, zasady i warunki kwalifikowania się do subsydium oraz podstawę obliczania subsydium (w tym wszelkie odpowiednie warunki dotyczące wskaźników lub kwot subsydiów).

5. Do celów niniejszego artykułu odzyskanie subsydium nie jest wymagane, jeżeli subsydium przyznawane jest na podstawie aktu Parlamentu Zjednoczonego Królestwa, aktu Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej lub aktu Rady Unii Europejskiej.

6. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uniemożliwia Stronie podjęcia decyzji o uwzględnieniu dodatkowych sytuacji, w których odzyskanie jest środkiem zaradczym, wykraczających poza sytuacje określone w niniejszym artykule, zgodnie z jej prawem.

7. Strony uznają, że odzyskiwanie środków jest ważnym narzędziem naprawczym w każdym systemie kontroli subsydiów. Na wniosek jednej ze Stron Strony, w ramach Rady Partnerstwa, rozważają dodatkowe lub alternatywne mechanizmy odzyskiwania należności, jak również odpowiednie zmiany niniejszego artykułu. W ramach Rady Partnerstwa każda ze Stron może zaproponować zmiany, aby umożliwić różne ustalenia dotyczące ich odpowiednich mechanizmów odzyskiwania należności. Strona musi rozważyć propozycję przedstawioną przez drugą Stronę w dobrej wierze i wyrazić na nią zgodę, pod warunkiem że Strona ta uzna, że propozycja zawiera uzgodnienia, które stanowią co najmniej równie skuteczny środek odzyskiwania należności jak istniejące mechanizmy drugiej Strony. Rada Partnerstwa może wówczas wprowadzić odpowiednie zmiany do niniejszego artykułu⁽⁵⁹ .

Artykuł 3.12:

Środki zaradcze

1. Strona może przedstawić drugiej Stronie pisemny wniosek o informacje i konsultacje dotyczące subsydium, które uważa za powodujące znaczący negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami, lub istnieje poważne ryzyko, że będzie miało znaczący negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami. Strona składająca wniosek powinna podać w tym wniosku wszystkie istotne informacje umożliwiające Stronom znalezienie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie strony, w tym opis subsydium i wątpliwości Strony składającej wniosek dotyczące wpływu subsydium na handel lub inwestycje.

2. Nie później niż 30 dni od daty dostarczenia wniosku Strona wezwana przekazuje Stronie, która złożyła wniosek, pisemną odpowiedź zawierającą wymagane informacje i Strony rozpoczynają konsultacje, które uznaje się za zakończone 60 dni od daty dostarczenia tego wniosku, chyba że Strony postanowią inaczej. Takie konsultacje, w szczególności wszelkie informacje określone jako poufne oraz stanowiska, jakie Strony zajęły podczas konsultacji, są poufne i pozostają bez uszczerbku dla praw każdej ze Stron w dalszych postępowaniach.

3. Nie wcześniej niż 60 dni od daty dostarczenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, Strona, która złożyła wniosek, może jednostronnie wprowadzić odpowiednie środki zaradcze, jeżeli istnieją dowody na to, że subsydium Strony, do której kierowany jest wniosek, ma lub istnieje poważne ryzyko, że będzie miało znaczący negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami.

4. Nie wcześniej niż 45 dni od daty dostarczenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, Strona, która złożyła wniosek, powiadamia Stronę, do której kierowany jest wniosek, o środkach zaradczych, które zamierza podjąć zgodnie z ust. 3. Strona, która złożyła wniosek, dostarcza wszelkich istotnych informacji dotyczących środków, które zamierza podjąć, aby umożliwić Stronom znalezienie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie Strony. Strona, która złożyła wniosek, nie może wprowadzić tych środków zaradczych wcześniej niż 15 dni od daty przekazania Stronie, do której kierowany jest wniosek, powiadomienia o tych środkach.

5. Ocena Strony co do istnienia poważnego ryzyka istotnego negatywnego skutku opiera się na faktach, a nie tylko na zarzutach, przypuszczeniach lub odległych możliwościach. Zmiana okoliczności, które doprowadziłyby do wystąpienia sytuacji, w których subsydium powoduje taki istotny negatywny wpływ, musi być wyraźnie przewidywalna.

6. Ocena Strony dotycząca istnienia subsydium lub znaczącego negatywnego wpływu subsydium na handel lub inwestycje między Stronami opiera się na wiarygodnych dowodach, a nie jedynie na przypuszczeniach lub odległych możliwościach, i odnosi się do możliwych do zidentyfikowania towarów, usługodawców lub innych podmiotów gospodarczych, w tym, w stosownych przypadkach, w przypadku programów subsydiowania.

7. Rada Partnerstwa może prowadzić przykładowy wykaz tego, co mogłoby mieć znaczący negatywny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami w rozumieniu ust. 1 i 3. Pozostaje to bez uszczerbku dla prawa Stron do wprowadzania środków zaradczych.

8. Środki zaradcze wprowadzane zgodnie z ust. 3 są ograniczone do tego, co jest absolutnie niezbędne i proporcjonalne w celu zaradzenia powstałemu znaczącemu negatywnemu wpływowi lub w celu zaradzenia poważnemu ryzyku wystąpienia takiego wpływu. W pierwszej kolejności stosuje się środki, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy.

9. W ciągu pięciu dni od daty wejścia w życie środków zaradczych, o których mowa w ust. 3, i bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje], powiadomiona Strona może wystąpić, zgodnie z art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe] ust. 2, z wnioskiem o powołanie trybunału arbitrażowego w drodze pisemnego wniosku skierowanego do wzywającej Strony w celu podjęcia przez trybunał arbitrażowy decyzji, czy:

(a) środek zaradczy wprowadzony przez Stronę, która złożyła wniosek, jest niezgodny z ust. 3 lub 8;

(b) Strona, która złożyła wniosek, nie uczestniczyła w konsultacjach po tym, jak Strona, do której kierowany jest wniosek, dostarczyła żądanych informacji i wyraziła zgodę na przeprowadzenie takich konsultacji; lub

(c) nie wprowadzono środka zaradczego lub nie powiadomiono o środku zaradczym zgodnie z terminami, o których mowa odpowiednio w ust. 3 lub 4.

Wniosek ten nie ma w odniesieniu do środków zaradczych skutku zawieszającego. Ponadto trybunał arbitrażowy nie ocenia stosowania przez Strony art. 3.4 [Zasady] i art. 3.5 [Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom].

10. Trybunał arbitrażowy powołany w następstwie wniosku, o którym mowa w ust. 9, prowadzi postępowanie zgodnie z art. INST.34B [Szczególne procedury w zakresie środków zaradczych i przywracania równowagi] i wydaje ostateczne orzeczenie w terminie 30 dni od jego powołania.

11. W przypadku stwierdzenia naruszenia Strony przeciwnej Strona przeciwna, najpóźniej 30 dni od daty wydania orzeczenia trybunału arbitrażowego, powiadamia Stronę skarżącą o wszelkich środkach, które wprowadziła w celu wykonania tego orzeczenia.

12. Po stwierdzeniu naruszenia Strony przeciwnej w ramach procedury, o której mowa w ust. 10, Strona skarżąca może zwrócić się do trybunału arbitrażowego, w ciągu 30 dni od wydania orzeczenia, o ustalenie poziomu zawieszenia zobowiązań na mocy niniejszej Umowy lub umowy uzupełniającej nieprzekraczającego poziomu odpowiadającego zniweczeniu lub naruszeniu korzyści spowodowanemu zastosowaniem środków zaradczych, jeżeli uzna, że niezgodność środków zaradczych z ust. 3 lub 8 jest znacząca. We wniosku proponuje się poziom zawieszenia zobowiązań zgodnie z zasadami określonymi w art. INST.34C [Zawieszenie zobowiązań do celów art. LPFS.3.12 ust. 12 [Środki zaradcze], art. FISH.9 ust. 5 i art. FISH.14 ust. 6]. Strona skarżąca może zawiesić zobowiązania wynikające z niniejszej Umowy lub umowy uzupełniającej zgodnie z poziomem zawieszenia zobowiązań określonym przez trybunał arbitrażowy. Zawieszenia takiego nie stosuje się wcześniej niż 15 dni po wydaniu takiego orzeczenia.

13. Strona nie może powoływać się na porozumienie WTO ani na żadne inne porozumienie międzynarodowe, aby uniemożliwić drugiej Stronie wprowadzanie środków na podstawie niniejszego artykułu, również gdy środki te polegają na zawieszeniu zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy lub umowy uzupełniającej.

14. Do celów oceny, czy wprowadzenie lub utrzymanie środków zaradczych w odniesieniu do przywozu tego samego produktu jest ograniczone do tego, co jest ściśle niezbędne lub proporcjonalne do celów niniejszego artykułu, Strona:

a) uwzględnia środki wyrównawcze stosowane lub utrzymywane zgodnie z art. GOODS.17 [Środki ochrony handlu] ust. 3 tytułu IV [Handel towarami]; oraz

b) może uwzględnić środki antydumpingowe wprowadzone lub utrzymane zgodnie z art. GOODS.17 [Środki ochrony handlu] ust. 3 tytułu IV [Handel towarami].

15. Strona nie stosuje jednocześnie środka zaradczego na mocy niniejszego artykułu ani środka równoważącego na mocy art. 9.4 [Przywrócenie równowagi] w celu zaradzenia wpływowi na wymianę handlową lub inwestycje spowodowanemu bezpośrednio przez to subsydium.

16. Jeżeli Strona, przeciwko której przedsięwzięto środki zaradcze, nie złoży wniosku na podstawie ust. 9 niniejszego artykułu w terminie określonym w tym ustępie, Strona ta może wszcząć postępowanie arbitrażowe, o którym mowa w art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe], aby zakwestionować środek zaradczy z przyczyn określonych w ust. 9 niniejszego artykułu bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym].

17. Do celów postępowania, o którym mowa w ust. 9 i 16, przy ocenie, czy środek zaradczy jest absolutnie niezbędny lub proporcjonalny, trybunał arbitrażowy należycie uwzględnia zasady określone w ust. 5 i 6, jak również ust. 13, 14 i 15.

Artykuł 3.13:

Rozstrzyganie sporów

1. Z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, tytuł I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] ma zastosowanie do sporów między Stronami dotyczących interpretacji i stosowania niniejszego rozdziału, z wyjątkiem art. 3.9 [Niezależny organ lub podmiot oraz współpraca] i 3.10 [Sądy i trybunały].

2. Trybunał arbitrażowy nie jest właściwy w sprawach:

(a) dotyczących indywidualnego subsydium, w tym tego, czy takie subsydium było zgodne z zasadami określonymi w art. 3.4 [Zasady] ust. 1, z wyjątkiem warunków określonych w art. 3.5 [Nieograniczone gwarancje państwa] ust. 2, ust. 3-5 [Ratowanie i restrukturyzacja], 8-11 [Subsydia wywozowe] i 12 [Subsydia zależne od wykorzystania produktów wewnętrznych]; oraz

(b) dotyczących określenia, czy środek zaradczy w celu odzyskania w rozumieniu art. 3.11 [Odzyskiwanie należności] został prawidłowo zastosowany w każdym indywidualnym przypadku.

3. Tytuł I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] ma zastosowanie do art. 3.12 [Środki zaradcze] zgodnie z tym artykułem i art. INST.34B [Szczególne procedury w zakresie środków zaradczych i przywracania równowagi].

Rozdział czwarty:

Przedsiębiorstwa państwowe, przedsiębiorstwa posiadające szczególne prawa lub przywileje oraz wyznaczeni monopoliści

Artykuł  4.1.

:

Definicje

1. Na potrzeby niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

(a) "Porozumienie" oznacza Porozumienie w sprawie oficjalnie wspieranych kredytów eksportowych, opracowane w ramach OECD lub kolejne porozumienie, bez względu na to, czy zostało opracowane w ramach OECD czy poza tą organizacją, przyjęte przez co najmniej 12 pierwotnych członków WTO będących jego uczestnikami na dzień 1 stycznia 1979 r.;

(b) "działalność handlowa" oznacza działalność, której rezultatem końcowym jest produkcja towaru lub świadczenie usługi, która ma być sprzedana na właściwym rynku w ilościach i po cenach określonych przez przedsiębiorstwo na podstawie warunków podaży i popytu i które są podejmowane w celu osiągnięcia zysku; działalność podejmowana przez przedsiębiorstwo, które działa na zasadzie niedochodowości lub na zasadzie zwrotu kosztów, nie jest działalnością podejmowaną w celu osiągnięcia zysku;

(c) "względy handlowe" oznaczają takie względy, jak: cena, jakość, dostępność, zbywalność, transport oraz inne warunki zakupu lub sprzedaży bądź inne czynniki, które w zwykłych warunkach zostałyby wzięte pod uwagę przy podejmowaniu decyzji handlowych przedsiębiorstwa prywatnego prowadzącego działalność zgodnie z zasadami gospodarki rynkowej obowiązującymi w odnośnej dziedzinie lub branży;

(d) "podmiot objęty niniejszą Umową" oznacza:

(i) wyznaczonego monopolistę;

(ii) przedsiębiorstwo, któremu przyznano szczególne uprawnienia lub przywileje; lub

(iii) przedsiębiorstwo państwowe.

(e) "wyznaczony monopolista" oznacza jednostkę, w tym konsorcjum lub agencję rządową, która na danym rynku na terytorium Strony została wyznaczona na wyłącznego dostawcę lub nabywcę określonych towarów lub usług; nie dotyczy to jednak jednostki, której przyznane zostało wyłączne prawo własności intelektualnej, wyłącznie ze względu na takie przyznanie. W tym kontekście "wyznaczać" oznacza ustanawiać monopol, udzielać nań zezwolenia bądź też rozszerzać jego zakres, tak aby objąć nim dodatkowy towar lub usługę;

(f) "przedsiębiorstwo" oznacza przedsiębiorstwo zdefiniowane w art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. g).

(g) "przedsiębiorstwo, któremu przyznano szczególne uprawnienia lub przywileje" oznacza każde przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne, któremu Strona przyznała szczególne uprawnienia lub przywileje, zarówno pod względem prawnym, jak i faktycznym;

(h) "usługa świadczona w związku z wykonywaniem władzy publicznej" oznacza usługę świadczoną w związku z wykonywaniem władzy publicznej zgodnie z definicją zawartą w GATS;

(i) "szczególne uprawnienia lub przywileje" oznaczają uprawnienia lub przywileje, za sprawą których Strona wyznacza dwa przedsiębiorstwa lub więcej przedsiębiorstw albo ogranicza do dwóch lub większej liczby liczbę przedsiębiorstw, które stają się upoważnione do dostarczania towaru lub usługi, nie kierując się przy tym wyłącznie obiektywnymi, proporcjonalnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami, przez co znacząco ogranicza w ten sposób zdolność innych przedsiębiorstw do dostarczania tego samego towaru lub usługi na tym samym obszarze geograficznym lub tym samym rynku produktów na zasadniczo równoważnych warunkach;

(j) "przedsiębiorstwo państwowe" oznacza przedsiębiorstwo, w którym Strona:

(i) posiada bezpośrednio ponad 50 % kapitału zakładowego;

(ii) kontroluje, bezpośrednio lub pośrednio, wykonywanie ponad 50 % praw głosu;

(iii) jest uprawniona do powoływania większości członków zarządu lub innego równoważnego organu zarządzającego lub

(iv) jest uprawniona do sprawowania kontroli nad przedsiębiorstwem. Na potrzeby ustalenia kontroli uwzględnia się wszystkie istotne elementy prawne i faktyczne rozpatrywane w poszczególnych przypadkach.

Artykuł 4.2:

Zakres

1. Niniejszy rozdział ma zastosowanie do podmiotów objętych niniejszą Umową - działających na wszystkich szczeblach administracji rządowej - prowadzących działalność handlową. Jeżeli podmiot objęty niniejszą Umową prowadzi zarówno działalność handlową, jak i niehandlową, niniejszy rozdział obejmuje jedynie działalność handlową.

2. Niniejszego rozdziału nie stosuje się do:

(a) podmiotów objętych niniejszą Umową, działających w charakterze podmiotów zamawiających, określonych w załącznikach 1-3 do dodatku 1 do GPA każdej ze Stron oraz w ust. 1 odpowiednich podsekcji każdej ze Stron w sekcji B2 ZAŁĄCZNIKA PPROC-1: ZAMÓWIENIA PUBLICZNE tytułu X [Zamówienia publiczne], prowadzących zamówienia objęte niniejszą Umową zgodnie z definicją w art. LPPROC.2 [Włączenie niektórych postanowień GPA i zamówień objętych niniejszą Umową] ust. 2 tytułu X [Zamówienia publiczne];

(b) usług świadczonych w związku z wykonywaniem władzy publicznej.

3. Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do podmiotu objętego niniejszą Umową, jeżeli w którymkolwiek z poprzednich trzech kolejnych lat obrotowych roczny przychód uzyskany z działalności handlowej danego przedsiębiorstwa lub monopolisty wynosił mniej niż 100 mln specjalnych praw ciągnienia.

4. Art. 4.5 [Niedyskryminacyjne traktowanie i względy komercyjne] nie ma zastosowania do świadczenia usług finansowych przez podmiot objęty niniejszą Umową na podstawie upoważnienia rządu, jeżeli takie świadczenie usług finansowych:

(a) wspiera wywóz lub przywóz, pod warunkiem że usługi te:

i. nie mają na celu wypierania finansowania komercyjnego lub

ii. są oferowane na warunkach nie bardziej korzystnych niż te, które można by uzyskać przy porównywalnych usługach finansowych na rynku komercyjnym lub

(b) wspiera inwestycje prywatne poza terytorium Strony, pod warunkiem że usługi te:

i. nie mają na celu wypierania finansowania komercyjnego lub

ii. są oferowane na warunkach nie bardziej korzystnych niż te, które można by uzyskać przy porównywalnych usługach finansowych na rynku komercyjnym lub

(c) jest oferowane na warunkach zgodnych z Porozumieniem, o ile świadczenie tych usług wchodzi w zakres Porozumienia.

5. Bez uszczerbku dla ust. 3 niniejszego artykułu art. 4.5 [Niedyskryminacyjne traktowanie i względy komercyjne] nie ma zastosowania do następujących sektorów: usług audiowizualnych krajowego kabotażu morskiego⁽⁶⁰ ; oraz żeglugi śródlądowej, jak określono w art. SERVIN 1.1 [Cel i zakres] ust. 5.

6. Art. 4.5 [Niedyskryminacja i względy komercyjne] nie ma zastosowania w zakresie, w jakim podmiot Strony objęty niniejszą Umową dokonuje zakupu lub sprzedaży towarów lub usług na podstawie:

(a) jakichkolwiek istniejących środków niespełniających wymogów, które Strona utrzymuje, kontynuuje, przedłuża lub zmienia zgodnie z art. 2.7 SERVIN [Środki niespełniające wymogów i wyjątki] ust. 1 lub art. SERVIN.3.6 [Środki niespełniające wymogów] ust. 1, jak określono w jej dodatkach do ZAŁĄCZNIKÓW SERVIN-1 i SERVIN-2, stosownie do przypadku]; lub

(b) jakichkolwiek środków niespełniających wymogów, które Strona przyjmuje lub utrzymuje w odniesieniu do sektorów, podsektorów lub działalności zgodnie z [art. 2.7 SERVIN [Środki niespełniające wymogów i wyjątki] ust. 2 lub art. SERVIN.3.6 [Środki niespełniające wymogów] ust. 2, jak określono w jej dodatkach do ZAŁĄCZNIKÓW SERVIN-1 i SERVIN-2], stosownie do przypadku.

Artykuł 4.3:

Powiązania z Porozumieniem WTO

Strony potwierdzają swoje prawa i obowiązki wynikające z art. XVII ust. 1-3 GATT 1994, Uzgodnienia w sprawie interpretacji art. XVII GATT 1994, jak również z art. VIII ust. 1, 2 i 5 GATS.

Artykuł 4.4:

Postanowienia ogólne

1. Bez uszczerbku dla praw i obowiązków każdej ze Stron wynikających z niniejszego rozdziału,

żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie uniemożliwia Stronie ustanowienia lub utrzymania podmiotu objętego niniejszą Umową.

2. Żadna ze Stron nie wymaga od podmiotu objętego niniejszą Umową działania w sposób niezgodny z niniejszym rozdziałem ani nie zachęca go do takiego działania.

Artykuł 4.5:

Niedyskryminujące traktowanie oraz względy handlowe

1. Każda ze Stron zapewnia, aby każdy z jej podmiotów objętych niniejszą Umową, prowadząc działalność handlową:

(a) przy zakupie lub sprzedaży towaru lub usługi kierował się względami komercyjnymi, chyba że wypełnia on wszelkie warunki swoich obowiązków publicznych, które nie są niezgodne z lit. b) lub c);

(b) przy zakupie towaru lub usługi:

i. przyznawał towarowi dostarczanemu lub usłudze świadczonej przez przedsiębiorstwo drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne od tego, jakie przyznają podobnemu towarowi dostarczanemu lub usłudze świadczonej przez przedsiębiorstwa Strony oraz

ii. przyznawał towarowi dostarczanemu lub usłudze świadczonej przez przedsiębiorstwo będące przedsiębiorstwem objętym niniejszą Umową na terytorium Strony traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje podobnemu towarowi dostarczanemu lub podobnej usłudze świadczonej przez przedsiębiorstwa Strony na właściwym rynku na terytorium Strony oraz

(c) przy sprzedaży towaru lub usługi:

i. przyznawał przedsiębiorstwu drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne od tego, jakie przyznaje przedsiębiorstwom Strony oraz

ii. przyznawał podmiotowi objętemu niniejszą Umową na terytorium Strony traktowanie nie mniej korzystne niż to, które przyznaje przedsiębiorstwom Strony na właściwym rynku na terytorium Strony⁽⁶¹ .

2. Lit. b) i c)* w ust. 1 nie uniemożliwiają podmiotowi objętemu niniejszą Umową:

(a) nabywania lub dostarczania towarów lub usług na różnych warunkach, w tym dotyczących ceny, o ile te różne warunki podyktowane są względami komercyjnymi; lub

(b) odmowy nabywania lub dostarczania towarów lub usług, o ile taka odmowa podyktowana jest względami komercyjnymi.

Artykuł 4.6:

Ramy regulacyjne

1. Każda ze Stron przestrzega odpowiednich norm międzynarodowych, w tym Wytycznych OECD dotyczących ładu korporacyjnego w przedsiębiorstwach państwowych i w jak najlepszy sposób je wykorzystuje.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby każdy organ regulacyjny i każdy inny organ pełniący funkcję regulacyjną, który Strona ustanawia lub utrzymuje:

(a) był niezależny od wszelkich przedsiębiorstw regulowanych przez ten organ i nie ponosił przed nim odpowiedzialności; oraz

(b) w podobnych okolicznościach działał bezstronnie wobec wszystkich przedsiębiorstw podlegających regulacji tego organu, w tym podmiotów objętych niniejszą Umową; bezstronność, z jaką organ wykonuje swoje funkcje regulacyjne, ocenia się na podstawie ogólnego schematu działania lub praktyki tego organu.

W odniesieniu do sektorów, w których Strony uzgodniły w niniejszej Umowie szczególne zobowiązania odnoszące się do takiego organu, nadrzędne znaczenie mają odpowiednie postanowienia niniejszej Umowy.

3. Każda ze Stron stosuje swoje przepisy ustawowe i wykonawcze do podmiotów objętych niniejszą Umową w sposób spójny i niedyskryminacyjny.

Artykuł 4.7:

Wymiana informacji

1. Strona, która ma podstawę sądzić, że na jej interesy objęte niniejszym rozdziałem

negatywnie wpływa działalność gospodarcza podmiotu drugiej Strony mogą wystąpić do drugiej Strony na piśmie o udzielenie informacji na temat działalności gospodarczej tego podmiotu związanej z wykonywaniem przepisów niniejszego rozdziału zgodnie z ust. 2.

2. Strona wezwana do przekazania informacji dostarcza je, pod warunkiem że wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera wyjaśnienie, w jaki sposób działalność podmiotu może wpływać na interesy Strony wnioskującej na mocy niniejszego rozdziału, a także określa, które z następujących kategorii informacji należy przekazać:

(a) struktura własności i praw głosu w podmiocie, ze wskazaniem łącznego odsetka udziałów oraz odsetka praw głosu, które posiada łącznie Strona wezwana do przekazania informacji oraz jej podmioty objęte niniejszą Umową;

(b) opis wszelkich akcji specjalnych, specjalnych praw głosu lub innych praw posiadanych przez Stronę wezwaną do przekazania informacji lub jej podmioty objęte niniejszą Umową, w zakresie, w jakim prawa te różnią się od praw inkorporowanych w ogólnych akcjach zwykłych tego podmiotu;

(c) opis struktury organizacyjnej podmiotu i składu jego zarządu lub innego równoważnego organu;

(d) opis departamentów rządowych lub organów publicznych, które regulują lub monitorują dany podmiot, opis wymogów sprawozdawczych nałożonych na ten podmiot przez te departamenty lub organy publiczne oraz prawa i praktyki tych departamentów lub organów publicznych w odniesieniu do powoływania, odwoływania lub wynagradzania kadry kierowniczej wyższego szczebla i członków zarządu lub innego równoważnego organu;

(e) roczne przychody i aktywa ogółem podmiotu w ostatnim trzyletnim okresie, za który dostępne są informacje;

(f) wszelkie zwolnienia, immunitety i powiązane środki, z których podmiot korzysta na mocy przepisów ustawowych i wykonawczych Strony wezwanej do przekazania informacji;

(g) wszelkie dodatkowe informacje dotyczące podmiotu, które są publicznie dostępne, w tym roczne sprawozdania finansowe i audyty przeprowadzone przez osoby trzecie.

3. Postanowienia ust. 1 i 2 nie zobowiązują Strony do ujawnienia informacji poufnych, które byłoby niezgodne z jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi, stanowiłoby przeszkodę w egzekwowaniu prawa lub byłoby w inny sposób sprzeczne z interesem publicznym lub stanowiłoby naruszenie uzasadnionych interesów handlowych konkretnych przedsiębiorstw.

4. Jeżeli informacje objęte wnioskiem nie są dostępne, Strona wezwana do przekazania informacji przedstawia Stronie wnioskującej na piśmie powody niedostępności informacji.

Rozdział piąty:

Podatki

Artykuł 5.1:

Dobre zarządzanie

Strony uznają zasady dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych, w szczególności światowe normy w zakresie przejrzystości i wymiany informacji oraz uczciwej konkurencji podatkowej, i zobowiązują się do ich stosowania. Strony potwierdzają swoje poparcie dla planu działania OECD dotyczącego erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków (BEPS) i potwierdzają swoje zobowiązanie do wdrożenia minimalnych standardów OECD w zakresie przeciwdziałania erozji bazy podatkowej i przenoszeniu zysków. Strony promują dobre zarządzanie w kwestiach podatkowych, usprawniają współpracę międzynarodową w kwestiach podatkowych i ułatwiają pobór dochodów podatkowych.

Artykuł 5.2:

Normy podatkowe

1. Strona nie osłabia ani nie obniża poziomu ochrony przewidzianego w jej przepisach obowiązujących na koniec okresu przejściowego w taki sposób, że byłby on poniżej poziomu przewidzianego w normach i zasadach uzgodnionych w ramach OECD na koniec okresu przejściowego w odniesieniu do:

(a) wymiany - na żądanie, spontanicznie lub automatycznie - informacji na temat sprawozdań finansowych, interpretacji indywidualnych prawa podatkowego o wymiarze transgranicznym, sprawozdań według krajów między administracjami podatkowymi i potencjalnych transgranicznych uzgodnień z zakresu planowania podatkowego;

(b) przepisów dotyczących ograniczonej możliwości odliczania odsetek, kontrolowanych spółek zagranicznych i rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych.

2. Strona nie osłabia ani nie obniża poziomu ochrony przewidzianego w jej przepisach obowiązujących na koniec okresu przejściowego w odniesieniu do publicznej sprawozdawczości w podziale na kraje dokonywanej przez instytucje kredytowe i firmy inwestycyjne z wyjątkiem małych i niepowiązanych wzajemnie firm inwestycyjnych.

Artykuł 5.3:

Rozstrzyganie sporów

Niniejszy rozdział nie podlega rozstrzyganiu sporów na podstawie tytułu I [Rozstrzyganie sporów] w części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne].

Rozdział szósty:

Standardy pracy i standardy społeczne

Artykuł 6.1:

Definicja

1. Do celów niniejszej rozdziału pojęcie "poziomy ochrony pracy i ochrony socjalnej" oznacza ogólne poziomy ochrony zapewniane przez prawo i normy danej Strony⁽⁶² , w każdym z następujących obszarów:

(a) prawa podstawowe w pracy;

(b) normy bezpieczeństwa i higieny pracy;

(c) uczciwe warunki pracy i normy zatrudnienia;

(d) prawa do informacji i konsultacji na poziomie przedsiębiorstwa; lub

(e) restrukturyzacja przedsiębiorstw.

2. W odniesieniu do Unii pojęcie "poziomy ochrony pracy i ochrony socjalnej" oznacza poziomy ochrony pracy i ochrony socjalnej mające zastosowanie do wszystkich państw członkowskich Unii i dla nich wspólne.

Artykuł  6.

2: Nieobniżanie poziomu ochrony

1. Strony potwierdzają prawo każdej ze Stron do ustalania polityki i priorytetów w dziedzinach objętych niniejszym rozdziałem, do określania poziomów ochrony pracy i ochrony socjalnej, jakie uzna za stosowne, oraz do przyjmowania lub dokonywania zmiany własnych przepisów i polityki w sposób zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami każdej ze Stron, w tym z tymi zawartymi w niniejszym rozdziale.

2. Strona nie osłabia ani nie obniża, w sposób wpływający na handel lub inwestycje, poziomów ochrony pracy i ochrony socjalnej poniżej poziomów obowiązujących na koniec okresu przejściowego, w tym poprzez nieskuteczne egzekwowanie przepisów i norm.

3. Strony uznają, że każda ze Stron zachowuje prawo do korzystania z rozsądnej swobody decyzyjnej i podejmowania w dobrej wierze decyzji dotyczących przydzielenia zasobów dotyczących egzekwowania przepisów prawa pracy w odniesieniu do innych przepisów prawa pracy, którym przypisano wyższe priorytety, pod warunkiem że korzystanie z tej swobody uznania oraz podejmowanie tych decyzji idzie w zgodzie z obowiązkami wynikającymi z niniejszego rozdziału.

4. Strony kontynuują starania na rzecz podnoszenia odpowiednich poziomów ochrony pracy i ochrony socjalnej, o których mowa w niniejszym rozdziale.

Artykuł 6.3:

Egzekwowanie przepisów

Do celów egzekwowania przepisów, o którym mowa w [art. 6.2 [Nieobniżanie poziomu ochrony], każda ze Stron ustanawia i utrzymuje system skutecznego wewnętrznego egzekwowania przepisów, w szczególności skuteczny system inspekcji pracy zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Strony dotyczącymi warunków pracy i ochrony pracowników; zapewnia dostępność postępowań administracyjnych i sądowych umożliwiających organom publicznym i osobom fizycznym terminowe wszczynanie postępowań przeciwko naruszeniom standardów prawa pracy i standardów społecznych; oraz przewiduje dostateczne i skuteczne środki zaradcze, w tym środek tymczasowy jak również proporcjonalne i odstraszające sankcje. W ramach wewnętrznego wdrażania i wykonywania art. 6.2 [Nieobniżanie poziomu ochrony] każda ze Stron wykazuje poszanowanie dla roli i autonomii partnerów społecznych na poziomie krajowym, w stosownych przypadkach, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami i praktykami.

Artykuł 6.4:

Rozstrzyganie sporów

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby w drodze dialogu, konsultacji, wymiany informacji i współpracy rozwiązać wszelkie spory dotyczące stosowania niniejszego rozdziału.

2. Na zasadzie odstępstwa od tytułu I [Rozstrzyganie sporów] w części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] w przypadku sporu między Stronami w kwestii stosowania niniejszego rozdziału Stronom przysługuje wyłącznie możliwość skorzystania z procedur ustanowionych w art. 9.1 [Konsultacje], art. 9.2 [Zespół ekspertów] i art. 9.3 [Zespół ekspertów ds. obszarów niepodlegających obniżeniu poziomu ochrony] w niniejszym tytule.

Rozdział siódmy:

Środowisko i klimat

Artykuł 7.1:

Definicje

1. Do celów niniejszego rozdziału "poziomy ochrony środowiska" oznaczają poziomy ochrony przewidziane ogólnie w prawie Strony, których celem jest ochrona środowiska, w tym zapobieganie zagrożeniu dla życia lub zdrowia ludzkiego wynikającego z oddziaływania środowiskowego, w tym w każdym z następujących obszarów:

(a) emisje przemysłowe;

(b) emisje do atmosfery i jakość powietrza;

(c) ochrona przyrody i różnorodności biologicznej;

(d) gospodarowanie odpadami;

(e) ochrona i zachowanie środowiska wodnego;

(f) ochrona i zachowanie środowiska morskiego;

(g) ograniczanie i eliminowanie zagrożeń dla zdrowia ludzkiego lub dla środowiska, wynikających z produkcji, stosowania, uwalniania i usuwania substancji chemicznych i zapobieganie tym zagrożeniom; lub

(h) zarządzanie oddziaływaniem na środowisko wynikającym z produkcji rolnej lub produkcji żywności, w szczególności korzystania z antybiotyków i środków odkażających.

2. W przypadku Unii "poziomy ochrony środowiska" oznaczają poziomy ochrony środowiska

obowiązujące wszystkie państwa członkowskie i wspólne dla nich.

3. Do celów niniejszego rozdziału "poziom ochrony klimatu" oznacza poziom ochrony odnoszący się do emisji lub eliminowania gazów cieplarnianych i wycofywania substancji zubażających warstwę ozonową. W odniesieniu do gazów cieplarnianych oznacza to:

(a) w przypadku Unii - obejmujący ogół gospodarki cel 40 % na 2030 r., włączając unijny system ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych;

(b) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - udział Zjednoczonego Królestwa w obejmującym ogół gospodarki celu na 2030 r., włączając system Zjednoczonego Królestwa dotyczący ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych.

Artykuł 7.2:

Nieobniżanie poziomu ochrony

1. Strony potwierdzają prawo każdej ze Stron do ustalania polityki i priorytetów w dziedzinach objętych niniejszym rozdziałem, do określania poziomów ochrony środowiska oraz poziomów ochrony klimatu, jakie uzna ona za stosowne, oraz do przyjmowania lub dokonywania zmiany własnych odpowiednich przepisów i polityki w sposób spójny z międzynarodowymi zobowiązaniami każdej ze Stron, w tym wynikającymi z niniejszego rozdziału.

2. Strona nie osłabia ani nie obniża, w sposób wpływający na handel lub inwestycje między Stronami, poziomów ochrony środowiska i poziomów ochrony klimatu poniżej poziomów obowiązujących na koniec okresu przejściowego, w tym poprzez nieskuteczne egzekwowanie przepisów prawa ochrony środowiska lub poziomu ochrony klimatu.

3. Strony uznają, że każda ze Stron zachowuje prawo do korzystania z rozsądnej swobody decyzyjnej i podejmowania w dobrej wierze decyzji dotyczących przydzielenia zasobów dotyczących egzekwowania przepisów prawa ochrony środowiska w odniesieniu do innych przepisów prawa ochrony środowiska lub strategii klimatycznych, którym przypisano wyższe priorytety, pod warunkiem że korzystanie z tej swobody uznania oraz podejmowanie tych decyzji idzie w zgodzie z obowiązkami wynikającymi z niniejszego rozdziału.

4. Na potrzeby niniejszego rozdziału, o ile w prawie ochrony środowiska Strony w dziedzinach określonych w art. 7.1 [Definicje] przewidziane są cele, cele te są uwzględnione w poziomach ochrony środowiska Strony istniejących na zakończenie okresu przejściowego. Cele te obejmują cele, których osiągnięcie przewidziano na dzień następujący po zakończeniu okresu przejściowego. Niniejszy ustęp ma zastosowanie również do substancji zubażających warstwę ozonową.

5. Strony kontynuują dążenie do podnoszenia swoich odpowiednich poziomów ochrony środowiska lub odpowiedniego poziomu ochrony klimatu, o których mowa w niniejszym rozdziale.

Artykuł 7.3:

Ustalanie opłat za emisję dwutlenku węgla

1. Każda ze Stron posiada na dzień 1 stycznia 2021 r. skuteczny system ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych.

2. Każdy system obejmuje emisje gazów cieplarnianych z wytwarzania energii elektrycznej, wytwarzania energii cieplnej, przemysłu i lotnictwa.

3. Skuteczność odpowiednich systemów ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych Stron utrzymuje poziom ochrony przewidziany w art. 7.2 [Nieobniżanie poziomów ochrony]

4. W drodze odstępstwa od ust. 2 lotnictwo, jeżeli nie zostało dotąd uwzględnione, zostaje uwzględnione najpóźniej w ciągu dwóch lat. Zakres unijnego systemu ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych obejmuje loty rozpoczynające się z Europejskiego Obszaru Gospodarczego do Zjednoczonego Królestwa.

5. Każda ze Stron utrzymuje swój system ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych w zakresie, w jakim jest to skuteczne narzędzie dla każdej ze Stron w walce ze zmianą klimatu, i w każdym przypadku utrzymuje poziom ochrony przewidziany w art. 7.2 [Nieobniżanie poziomów ochrony]

6. Strony współpracują przy ustalaniu opłat za emisję gazów cieplarnianych. Poważnie rozważają powiązanie swoich odpowiednich systemów ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych w sposób, który utrzymuje integralność tych systemów i zapewnia możliwość zwiększenia ich skuteczności.

Artykuł 7.4:

Zasady dotyczące środowiska i klimatu

1. Mając na uwadze fakt, że Unia i Zjednoczone Królestwo mają wspólną biosferę w odniesieniu do zanieczyszczenia transgranicznego, każda ze Stron zobowiązuje się do przestrzegania zasad uznanych na poziomie międzynarodowym, do których się zobowiązała, takich jak Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju przyjęta 14 czerwca 1992 r. w Rio de Janeiro ("Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju z 1992 r."), a także zawartych w wielostronnych umowach środowiskowych, w tym Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu i Konwencji o różnorodności biologicznej sporządzonej 9 maja 1992 r. w Nowym Jorku ("UNFCCC") oraz Konwencji o różnorodności biologicznej sporządzonej 5 czerwca 1992 r. w Rio de Janeiro ("Konwencja o różnorodności biologicznej"), w szczególności:

(a) zasadę uwzględnienia ochrony środowiska przy kształtowaniu polityki, w tym poprzez ocenę skutków;

(b) zasadę działania zapobiegawczego służącego zapobieżeniu szkodom w środowisku;

(c) zasadę ostrożnego zarządzania zasobami, o której mowa w art. 1.2 ust. 2 [Prawo do wprowadzania regulacji, zasada ostrożnego zarządzania zasobami oraz informacje naukowe i techniczne];

(d) zasadę naprawiania szkody w środowisku w pierwszym rzędzie u źródła; oraz

(e) zasadę "zanieczyszczający płaci".

2. Strony potwierdzają swoje odpowiednie zobowiązania do stosowania procedur służących ocenie prawdopodobnego wpływu proponowanego działania na środowisko, a w sytuacji gdy określone projekty, plany i programy mają z dużym prawdopodobieństwem istotny wpływ na środowisko, w tym zdrowie, do uwzględnienia - stosownie do przypadku - oceny oddziaływania środowiskowego lub strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

3. Procedury te obejmują, stosownie do przypadku i zgodnie z przepisami Strony, ustalenie zakresu sprawozdania dotyczącego środowiska i jego przygotowania, zapewnienie udziału społeczeństwa i przeprowadzenie konsultacji oraz uwzględnienie sprawozdania dotyczącego środowiska i wyników udziału społeczeństwa i konsultacji w zaakceptowanym projekcie lub przyjętym planie lub programie.

Artykuł 7.5:

Egzekwowanie przepisów

1. Do celów egzekwowania, o którym mowa w [art. 7.2 [Nieobniżanie poziomów ochrony], każda ze Stron zgodnie ze swoimi przepisami zapewni, aby:

(a) krajowe organy właściwe do egzekwowania przepisów w dziedzinie środowiska i klimatu należycie uwzględniły zarzucane naruszenia takich przepisów, o których powezmą wiedzę. organy te dysponują odpowiednimi i skutecznymi środkami zaradczymi, w tym środkami służącymi zabezpieczeniu roszczeń, jak również - w stosownych przypadkach - proporcjonalnymi i odstraszającymi sankcjami; oraz

(b) osoby fizyczne lub prawne posiadające dostateczny interes w podjęciu działań prawnych przeciwko naruszeniom takich przepisów oraz dochodzeniu skutecznych środków naprawczych, w tym zabezpieczenia roszczeń, miały dostęp do krajowych postępowań administracyjnych lub sądowych, a postępowania te nie są w sposób zaporowy kosztowne i są prowadzone w sposób uczciwy, sprawiedliwy i przejrzysty.

Artykuł 7.6:

Współpraca w zakresie monitorowania i egzekwowania

Strony zapewniają, aby Komisja Europejska i organy nadzorcze Zjednoczonego Królestwa regularnie spotykały się i współpracowały w zakresie skutecznego monitorowania i egzekwowania przepisów dotyczących środowiska i klimatu, o którym mowa w art. 7.2 [Nieobniżanie poziomów ochrony].

Artykuł 7.7:

Rozstrzyganie sporów

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby w drodze dialogu, konsultacji, wymiany informacji i współpracy rozwiązać wszelkie spory dotyczące stosowania niniejszego rozdziału.

2. Na zasadzie odstępstwa od tytułu I części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] w przypadku sporu między Stronami w kwestii stosowania niniejszego rozdziału Stronom przysługuje wyłącznie możliwość skorzystania z procedur ustanowionych w art. 9.1 [Konsultacje], art. 9.2 [Zespół ekspertów] i art. 9.3 [Zespół ekspertów ds. obszarów niepodlegających obniżeniu poziomu ochrony] w niniejszym tytule.

Rozdział ósmy:

Inne instrumenty na rzecz handlu i zrównoważonego rozwoju

Artykuł 8.1:

Kontekst i cele

1. Strony przypominają Agendę 21 i Deklarację z Rio w sprawie środowiska i rozwoju z 1992 r., plan realizacji przyjęty podczas Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju w Johannesburgu w 2002 r., deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczącą sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji przyjętą przez Międzynarodową Konferencję Pracy podczas jej 97. sesji, która odbyła się w Genewie w dniu 10 czerwca 2008 r. ("deklaracja MOP dotycząca sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji z 2008 r."), dokument końcowy konferencji ONZ na temat zrównoważonego rozwoju z 2012 r. zatytułowany "Przyszłość, jakiej chcemy", zatwierdzony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rezolucji 66/288 przyjętej w dniu 27 lipca 2012 r., a także Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 przyjętą w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego nr 70/1 z dnia 25 września 2015 r. oraz jej cele zrównoważonego rozwoju.

2. W związku z ust. 1 celem niniejszego rozdziału jest zwiększenie włączenia zrównoważonego rozwoju, w szczególności jego wymiaru związanego z pracą i środowiskiem, do stosunków handlowych i inwestycyjnych Stron, a w tym względzie uzupełnienie zobowiązań Stron wynikających z rozdziału 6 [Standardy pracy i standardy społeczne] i rozdziału 7 [Środowisko i klimat].

Artykuł 8.2:

Przejrzystość

1. Strony podkreślają znaczenie zapewnienia przejrzystości jako niezbędnego elementu promowania udziału społeczeństwa i podawania informacji do wiadomości publicznej w kontekście niniejszego rozdziału. Zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron postanowienia niniejszego rozdziału, rozdziału IX [Przejrzystość] i rozdziału X [Dobre praktyki regulacyjne], każda ze Stron:

(a) zapewnia, aby wszelkie środki o zasięgu ogólnym służące realizacji celów niniejszego rozdziału były stosowane w sposób przejrzysty, w tym poprzez zapewnienie opinii publicznej rozsądnych możliwości i dostatecznego czasu na przedstawienie uwag, jak również poprzez publikowanie takich środków;

(b) zapewnia ogółowi społeczeństwa dostęp do właściwych informacji o środowisku będących w posiadaniu organów publicznych lub przeznaczonych dla tych organów, jak również zapewnia aktywne rozpowszechnianie tych informacji wśród ogółu społeczeństwa drogą elektroniczną;

(c) zachęca do debaty publicznej z podmiotami niepaństwowymi w kwestii opracowywania i definiowania polityki, która może prowadzić do przyjęcia przez ich organy publiczne przepisów istotnych dla niniejszego rozdziału; w odniesieniu do środowiska obejmuje to udział społeczeństwa w projektach, planach i programach; oraz

(d) promuje świadomość społeczną na temat przepisów i norm istotnych dla niniejszego rozdziału, jak również procedur egzekwowania i zgodności z przepisami, poprzez podejmowanie działań na rzecz pogłębiania wiedzy społeczeństwa i zrozumienia; w odniesieniu do prawa i norm pracy obejmuje to pracowników, pracodawców i ich przedstawicieli.

Artykuł 8.3:

Wielostronne normy i porozumienia dotyczące pracy

1. Strony potwierdzają swoje zobowiązanie do promowania rozwoju handlu

międzynarodowego w sposób sprzyjający godnej pracy dla wszystkich, zgodnie z deklaracją MOP dotyczącą sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji z 2008 r.

2. Zgodnie z konstytucją MOP i deklaracją MOP dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy oraz działań uzupełniających, przyjętą 18 czerwca 1998 r. przez Międzynarodową Konferencję Pracy podczas 86. sesji, każda ze Stron zobowiązuje się do przestrzegania, propagowania i skutecznego wdrażania uznanych na szczeblu międzynarodowym podstawowych standardów pracy określonych w podstawowych konwencjach MOP, którymi są:

(a) wolność zrzeszania się i skuteczne uznanie prawa do rokowań zbiorowych;

(b) eliminacja wszystkich form pracy przymusowej lub obowiązkowej;

(c) skuteczne zniesienie pracy dzieci oraz

(d) zniesienie dyskryminacji w odniesieniu do zatrudnienia i zawodu.

3. Strony podejmują stałe i nieustające wysiłki na rzecz ratyfikowania podstawowych konwencji MOP, jeżeli jeszcze tego nie uczyniły.

4. Strony regularnie i w stosownych przypadkach wymieniają informacje na temat sytuacji i postępów państw członkowskich i Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do ratyfikacji konwencji lub protokołów MOP sklasyfikowanych jako aktualne przez MOP oraz innych istotnych instrumentów międzynarodowych.

5. Każda ze Stron zobowiązuje się do wdrażania wszystkich konwencji MOP ratyfikowanych odpowiednio przez Zjednoczone Królestwo i państwa członkowskie Unii oraz różne postanowienia Europejskiej karty społecznej, które - jako członkowie Rady Europy - państwa członkowskie Unii i Zjednoczone Królestwo przyjęły odpowiednio⁽⁶³ .

6. Każda ze Stron nadal propaguje poprzez swoje przepisy i praktyki program godnej pracy MOP określony w deklaracji MOP dotyczącej sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji z 2008 r. ("program godnej pracy MOP") oraz zgodnie z odpowiednimi konwencjami MOP i innymi międzynarodowymi zobowiązaniami, w szczególności w odniesieniu do:

(a) godziwych warunków pracy dla wszystkich, między innymi w odniesieniu do płacy i wynagrodzenia, godzin pracy, urlopu macierzyńskiego i innych warunków pracy;

(b) bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobiegania urazom lub chorobom zawodowym oraz odszkodowań z tytułu takich urazów lub chorób; oraz

(c) niedyskryminacji w zakresie warunków pracy, w tym w odniesieniu do pracowników migrujących.

7. Każda ze Stron chroni i propaguje dialog społeczny w sprawach dotyczących pracy między pracownikami a pracodawcami oraz ich odpowiednimi organizacjami, a także z właściwymi organami rządowymi.

8. Strony, w stosownych przypadkach, współpracują w związanych z handlem kwestiach polityki i środków dotyczących pracy, w tym na forach wielostronnych, takich jak MOP. Taka współpraca może obejmować, między innymi:

(a) związane z handlem aspekty wdrażania podstawowych, priorytetowych i innych aktualnych konwencji MOP;

(b) związane z handlem aspekty programu godnej pracy MOP, w tym wzajemne powiązania między handlem a pełnym i produktywnym zatrudnieniem, dostosowanie rynku pracy, podstawowe standardy pracy, godną pracę w globalnych łańcuchach dostaw, ochronę socjalną i włączenie społeczne, dialog społeczny i równość płci;

(c) oddziaływanie prawa i standardów pracy na handel i inwestycje lub oddziaływanie prawa handlowego i inwestycyjnego na pracę;

(d) dialog i udostępnianie informacji na temat przepisów prawa pracy w kontekście ich odpowiednich umów handlowych i ich wdrażania oraz

(e) wszelkie inne formy współpracy uznane za odpowiednie.

9. Podczas określania obszarów współpracy i podejmowania wspólnych działań Strony uwzględniają wszelkie opinie przedstawione przez przedstawicieli pracowników, pracodawców i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Artykuł 8.4:

Wielostronne umowy środowiskowe

1. Strony uznają znaczenie Zgromadzenia ONZ ds. Ochrony Środowiska (UNEA) Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) oraz wielostronnych norm i umów środowiskowych jako odpowiedzi społeczności międzynarodowej na globalne lub regionalne wyzwania środowiskowe, a także podkreślają potrzebę zwiększenia wzajemnego wsparcia między polityką handlową a polityką ochrony środowiska, postanowieniami i środkami.

2. W świetle ust. 1 każda ze Stron zobowiązuje się do skutecznego wdrażania wielostronnych umów środowiskowych, protokołów i zmian, które ratyfikowała, w swoich przepisach i praktykach.

3. Strony w stosownych przypadkach prowadzą regularną wymianę informacji w zakresie:

(a) swojej odpowiedniej sytuacji co do ratyfikowania i wdrażania wielostronnych umów środowiskowych, w tym ich protokołów i zmian do nich;

(b) bieżących negocjacji dotyczących nowych wielostronnych umów środowiskowych oraz

(c) opinii każdej ze Stron w kwestii stania się stroną dodatkowych wielostronnych umów środowiskowych.

4. Strony potwierdzają prawo każdej ze Stron do przyjmowania lub utrzymywania środków służących realizacji celów wielostronnych umów środowiskowych, których jest stroną. Strony przypominają, że środki przyjęte lub egzekwowane w celu wdrożenia takich wielostronnych umów środowiskowych mogą być uzasadnione na podstawie tytułu XII [Wyjątki] art. EXC.1 [Wyjątki o charakterze ogólnym].

5. Strony współpracują w zakresie związanych z handlem aspektów polityki i środków ochrony środowiska, w tym na forach międzynarodowych, między innymi - w stosownych przypadkach - w ramach Forum Politycznego Wysokiego Szczebla ONZ na Temat Zrównoważonego Rozwoju, ONZ ds. Środowiska, UNEA, wielostronnych umów środowiskowych, Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) lub WTO. Taka współpraca może obejmować, między innymi:

(a) inicjatywy na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji, w tym inicjatywy mające na celu promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zielonego wzrostu i ograniczania zanieczyszczenia;

(b) inicjatywy na rzecz promowania towarów i usług w zakresie ochrony środowiska naturalnego, w tym poprzez zajęcie się powiązanymi barierami taryfowymi i pozataryfowymi;

(c) oddziaływanie prawa ochrony środowiska i norm w tym zakresie na handel i inwestycje; lub oddziaływanie prawa handlowego i inwestycyjnego na środowisko;

(d) wdrożenie załącznika 16 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym sporządzonej w Chicago 7 grudnia 1944 r. i innych środków służących zmniejszeniu wpływu lotnictwa na środowisko, w tym w obszarze zarządzania ruchem lotniczym oraz

(e) inne związane z handlem aspekty wielostronnych umów środowiskowych, w tym protokołów do nich, zmian i wdrażania.

6. Dalsza współpraca zgodnie z ust. 5 może obejmować wymianę techniczną, wymianę informacji i najlepszych praktyk, projekty badawcze, analizy, sprawozdania, konferencje i warsztaty.

7. Strony wezmą pod uwagę poglądy lub wkład społeczeństwa i zainteresowanych stron przy określaniu i realizacji swoich działań w zakresie współpracy, a w stosownych przypadkach mogą bardziej zaangażować takie zainteresowane strony w te działania.

Artykuł 8.5:

Handel i zmiany klimatyczne

1. Strony uznają znaczenie podjęcia pilnych działań w celu przeciwdziałania zmianie klimatu i jej skutkom, a także rolę handlu i inwestycji w realizacji tego celu, w zgodności z UNFCCC, celami porozumienia paryskiego przyjętego 12 grudnia 2015 r. w Paryżu przez Konferencję Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu na jej 21. sesji ("porozumienie paryskie"), a także z innymi wielostronnymi umowami środowiskowymi i instrumentami wielostronnymi w dziedzinie zmiany klimatu.

2. W świetle ust. 1 każda ze Stron:

(a) zobowiązuje się do skutecznego wdrażania UNFCCC oraz przyjętego na jej podstawie porozumienia paryskiego, którego jednym z głównych celów jest wzmocnienie globalnej reakcji na zmianę klimatu i utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej oraz kontynuowanie działań na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej;

(b) promuje wzajemne wspieranie polityki i środków w zakresie handlu i klimatu, przyczyniając się w ten sposób do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną i zasobooszczędną i do rozwoju odpornego na zmianę klimatu;

(c) ułatwia usuwanie przeszkód w handlu i inwestycjach w towary i usługi o szczególnym znaczeniu dla łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, takie jak energia ze źródeł odnawialnych, energooszczędne produkty i usługi, na przykład przez usuwanie barier taryfowych i pozataryfowych lub przez przyjęcie ram polityki sprzyjających wdrażaniu najlepszych dostępnych rozwiązań.

3. Strony współpracują w celu zacieśnienia współpracy w zakresie związanych z handlem aspektów polityki i środków ochrony środowiska, w stosownych przypadkach na szczeblu dwustronnym, regionalnym i na forach międzynarodowych, w tym w ramach UNFCCC, WTO, Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową sporządzonego 26 sierpnia 1987 w Montrealu ("Protokół montrealski"), Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) oraz Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Taka współpraca może obejmować, między innymi:

(a) dialog polityczny i współpracę w zakresie wdrażania porozumienia paryskiego, np. w zakresie środków promowania odporności na zmianę klimatu, energii odnawialnej, technologii niskoemisyjnych, efektywności energetycznej, zrównoważonego transportu, zrównoważonego i odpornego na zmianę klimatu rozwoju infrastruktury, monitorowania emisji, międzynarodowych rynków emisji dwutlenku węgla;

(b) wspieranie opracowywania i przyjmowania przez IMO ambitnych i skutecznych środków na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, które mają zostać wdrożone przez statki uczestniczące w handlu międzynarodowym;

(c) wspieranie opracowywania i przyjmowania przez ICAO ambitnych i skutecznych środków na rzecz ograniczania emisji gazów cieplarnianych;

(d) wspieranie ambitnego wycofywania substancji zubożających warstwę ozonową i wycofywania wodorofluorowęglowodorów na mocy Protokołu montrealskiego poprzez środki kontroli ich produkcji, konsumpcji i handlu nimi; wprowadzenie przyjaznych dla środowiska alternatyw dla nich; aktualizację norm bezpieczeństwa i innych odpowiednich norm, jak również zwalczanie nielegalnego handlu substancjami regulowanymi protokołem montrealskim.

Artykuł  8.

6: Handel i różnorodność biologiczna

1. Strony uznają znaczenie zachowania i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej oraz roli handlu w realizacji tych celów, w tym poprzez promowanie zrównoważonego handlu lub kontrolowanie lub ograniczanie handlu gatunkami zagrożonymi, zgodnie z odpowiednimi wielostronnymi umowami środowiskowymi, których są stronami, oraz z decyzjami przyjętymi na ich podstawie, w szczególności z Konwencją o różnorodności biologicznej i jej protokołami oraz Konwencją o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem sporządzoną 3 marca 1973 r. w Waszyngtonie ("CITIES").

2. W świetle ust. 1 każda ze Stron:

(a) wdraża, w stosownych przypadkach, skuteczne środki zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą, w tym w odniesieniu do państw trzecich;

(b) promuje wykorzystanie Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem jako instrumentu ochrony różnorodności biologicznej i zrównoważonego zarządzania nią, w tym poprzez włączenie gatunków zwierząt i roślin do załączników do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych, gdy stan ochrony tych gatunków uznaje się za zagrożony ze względu na handel międzynarodowy;

(c) zachęca do handlu produktami pochodzącymi ze zrównoważonego wykorzystania zasobów biologicznych i przyczyniającymi się do ochrony różnorodności biologicznej;

(d) podejmuje w dalszym ciągu działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, gdy jest ona przedmiotem presji związanej z handlem i inwestycjami, w szczególności poprzez środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych.

3. Strony, w stosownych przypadkach, współpracują w związanych z handlem kwestiach istotnych dla niniejszego artykułu, w tym na forach wielostronnych, takich jak CITIES i Konwencja o różnorodności biologicznej. Taka współpraca może obejmować, między innymi: handel dziką fauną i florą i produktami opartymi na zasobach naturalnych, wycenę i ocenę ekosystemów i powiązanych usług, dostęp do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwy i równy podział korzyści wynikających z ich wykorzystania zgodnie z protokołem o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów, dołączonym do Konwencji o różnorodności biologicznej, przyjętym w Nagoi 29 października 2010 r.

Artykuł 8.7:

Handel i lasy

1. Strony uznają znaczenie ochrony lasów i zrównoważonej gospodarki leśnej dla zapewnienia funkcji środowiskowych oraz możliwości gospodarczych i społecznych dla obecnych i przyszłych pokoleń, a także rolę handlu w realizacji tego celu.

2. W świetle ust. 1 i w sposób zgodny ze swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi, każda ze Stron:

(a) kontynuuje, w stosownych przypadkach, wdrażanie środków zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna i powiązanego z tym handlu, w tym w odniesieniu do państw trzecich, oraz promowania handlu legalnie pozyskanymi produktami leśnymi;

(b) promuje ochronę lasów i zrównoważoną gospodarkę leśną oraz handel drewnem i produktami z drewna pozyskanymi zgodnie z prawem kraju pozyskania oraz z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony; oraz

(c) wymienia się z drugą Stroną informacjami dotyczącymi związanych z handlem inicjatyw w zakresie zrównoważonej gospodarki leśnej, zarządzania lasami i ochrony pokrywy leśnej oraz współpracuje w celu zmaksymalizowania wpływu i wzajemnego wspierania się odpowiednich strategii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

3. Strony działają wspólnie w celu zacieśnienia współpracy w zakresie związanych z handlem aspektów zrównoważonej gospodarki leśnej, ochrony pokrywy leśnej i nielegalnego pozyskiwania drewna, w tym - w stosownych przypadkach - na forach wielostronnych.

Artykuł 8.8:

Handel i zrównoważone gospodarowanie żywymi zasobami morza i akwakulturą

1. Strony uznają znaczenie ochrony żywych zasobów morza i ekosystemów morskich i zrównoważonej gospodarki nimi, jak również promowania odpowiedzialnej i zrównoważonej akwakultury, a także rolę handlu w realizacji tych celów.

2. W świetle ust. 1 każda ze Stron:

(a) zobowiązuje się do działania spójnie i zgodnie z odpowiednimi w stosownych przypadkach umowami ONZ i Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa ("FAO"), Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, Porozumieniem w sprawie wykonania postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 roku, odnoszących się do ochrony międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących i zarządzania nimi sporządzonym 4 sierpnia 1995 r. w Nowym Jorku, Porozumieniem FAO o wspieraniu przestrzegania przez statki rybackie międzynarodowych środków ochrony i zarządzania na pełnym morzu sporządzonym 24 listopada 1993 r. w Rzymie, Kodeksem odpowiedzialnego rybołówstwa FAO oraz Umową FAO o środkach stosowanych przez państwo portu w celu zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania zatwierdzoną 22 listopada 2009 r. w Rzymie na 36. sesji konferencji FAO, oraz uczestniczyć w inicjatywie FAO dotyczącej globalnych rejestrów statków rybackich, statków do transportu chłodniczego i statków zaopatrujących;

(b) promuje zrównoważone rybołówstwo i dobre zarządzanie rybołówstwem poprzez aktywne uczestnictwo w pracach odpowiednich organizacji lub organów międzynarodowych, których jest członkiem obserwatorem lub współpracującą stroną niebędącą umawiającą się stroną, w tym w pracach regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO), w stosownych przypadkach w drodze skutecznego monitorowania, kontrolowania lub egzekwowania rezolucji, zaleceń lub środków regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem; wdrażanie dokumentacji połowowej i systemów certyfikacji oraz środki stosowane przez państwo portu;

(c) przyjmuje i utrzymuje swoje odpowiednie skuteczne narzędzia służące zwalczaniu połowów NNN, w tym środki służące wykluczaniu produktów połowów NNN z przepływów handlowych oraz podejmuje współpracę w tym celu;

(d) promuje rozwój zrównoważonej i odpowiedzialnej akwakultury, w tym w stosownych przypadkach w odniesieniu do realizacji celów i zasad zawartych w Kodeksie odpowiedzialnego rybołówstwa FAO.

3. Strony współpracują w zakresie ochrony i związanych z handlem aspektów polityki i środków w zakresie rybołówstwa i akwakultury, w tym - w stosownych przypadkach - w ramach WTO, regionalnych organizacji ds. rybołówstwa i innych forów wielostronnych, w celu promowania zrównoważonych praktyk w zakresie rybołówstwa i akwakultury oraz handlu produktami rybnymi pochodzącymi z działań w dziedzinie rybołówstwa i akwakultury zarządzanych w sposób zrównoważony.

4. Artykuł ten pozostaje bez uszczerbku dla postanowień tytułu V [Rybołówstwo] w części drugiej.

Artykuł 8.9:

Handel i inwestycje wspierające zrównoważony rozwój

1. Strony potwierdzają swoje zobowiązanie do zwiększenia wkładu handlu i inwestycji w osiągnięcie celu zrównoważonego rozwoju w wymiarze gospodarczym, społecznym i środowiskowym.

2. Zgodnie z ust. 1 Strony nadal wspierają:

(a) politykę handlową i inwestycyjną wspierającą cztery strategiczne cele programu godnej pracy MOP, spójną z Deklaracją MOP dotyczącą sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji z 2008 r., w tym minimalną płacę zapewniającą utrzymanie na minimalnym poziomie, bezpieczeństwo i higienę pracy oraz inne aspekty związane z warunkami pracy;

(b) handel i inwestycje w towary i usługi środowiskowe, takie jak energia ze źródeł odnawialnych, energooszczędne produkty i usługi, w tym przez usuwanie barier pozataryfowych lub przez przyjęcie ram polityki sprzyjających wdrażaniu najlepszych dostępnych rozwiązań;

(c) handel towarami i usługami, które sprzyjają lepszym warunkom społecznym i praktykom przyjaznym dla środowiska, w tym tymi, które są objęte dobrowolnymi systemami zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem, takimi jak sprawiedliwy i etyczny handel oraz oznakowania ekologiczne; oraz

(d) współpracę na forach wielostronnych w kwestiach objętych niniejszym artykułem.

3. Strony uznają znaczenie, jakie ma rozwiązywanie konkretnych problemów dotyczących zrównoważonego rozwoju poprzez przegląd, monitorowanie i ocenę skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych możliwych działań przy uwzględnieniu opinii zainteresowanych stron.

Artykuł 8.10:

Handel i odpowiedzialne zarządzanie łańcuchem dostaw

1. Strony uznają znaczenie odpowiedzialnego zarządzania łańcuchami dostaw poprzez praktyki

związane z odpowiedzialnym prowadzeniem działalności gospodarczej/społeczną

odpowiedzialnością przedsiębiorstw oraz rolę handlu w realizacji tego celu.

2. W świetle ust. 1 każda ze Stron:

(a) zachęca do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw / odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, w tym poprzez zapewnienie wspierających ram polityki, zachęcających przedsiębiorstwa do stosowania odpowiednich praktyk; oraz

(b) wspiera przestrzeganie, wdrażanie, monitorowanie i rozpowszechnianie odpowiednich instrumentów międzynarodowych, takich jak Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, Trójstronna deklaracja zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej MOP, inicjatywa ONZ Global Compact oraz Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka.

3. Strony uznają użyteczność międzynarodowych wytycznych sektorowych w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw / odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej i zachęcają do wspólnych działań w tym zakresie. W odniesieniu do Wytycznych OECD dotyczących należytej staranności dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka oraz dodatków do tych wytycznych Strony wdrażają również środki promujące stosowanie tych wytycznych.

4. Strony współpracują w celu zacieśnienia współpracy w zakresie handlowych aspektów zagadnień objętych niniejszym artykułem, w stosownych przypadkach również na forach wielostronnych, w tym poprzez wymianę informacji, najlepsze praktyki i inicjatywy zewnętrzne.

Artykuł 8.11:

Rozstrzyganie sporów

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby w drodze dialogu, konsultacji, wymiany informacji i współpracy rozwiązać wszelkie spory dotyczące stosowania niniejszego rozdziału.

2. Na zasadzie odstępstwa od tytułu I [Rozstrzyganie sporów] w części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] w przypadku sporu między Stronami w kwestii stosowania niniejszego rozdziału Stronom przysługuje wyłącznie możliwość skorzystania z procedur ustanowionych w art. 9.1 [Konsultacje], art. 9.2 [Zespół ekspertów].

Rozdział dziewiąty:

Postanowienia horyzontalne i instytucjonalne

Artykuł 9.1:

Konsultacje

1. Strona może zwrócić się o przeprowadzenie z drugą Stroną konsultacji w każdej kwestii wynikającej z art. 1.1 ust. 3 [Zasady i cele] w rozdziale 1 [Postanowienia ogólne] oraz z rozdziałów 6 [Standardy pracy i standardy społeczne], 7 [Środowisko i klimat] i 8 [Inne instrumenty na rzecz handlu i zrównoważonego rozwoju], kierując do drugiej Strony wniosek na piśmie. Strona skarżąca określa w swoim pisemnym wniosku powody i podstawę jego złożenia, w tym określa sporne środki, wskazując postanowienia, które uważa za mające zastosowanie. Konsultacje muszą rozpocząć się niezwłocznie po złożeniu przez Stronę wniosku o konsultacje, a w każdym razie nie później niż 30 dni od dnia złożenia wniosku, chyba że Strony uzgodnią dłuższy termin.

2. Strony podejmują konsultacje w celu osiągnięcia obustronnie satysfakcjonującego

rozstrzygnięcia danej kwestii. W trakcie konsultacji każda ze Stron przekazuje drugiej Stronie dostateczne informacje będące w jej posiadaniu, aby umożliwić pełne zbadanie podnoszonych kwestii. Każda ze Stron stara się zapewnić udział personelu właściwych organów publicznych posiadającego wiedzę ekspercką w kwestiach będących przedmiotem konsultacji.

3. W sprawach związanych z umowami lub instrumentami wielostronnymi, o których mowa w art. 1.1 ust. 3 [Zasady i cele], rozdziale 6 [Standardy pracy i standardy społeczne], rozdziale 7 [Środowisko i klimat] oraz rozdziale 8 [Inne instrumenty na rzecz handlu i zrównoważonego rozwoju], Strony uwzględniają dostępne informacje pochodzące od MOP ub odpowiednich organów lub organizacji ustanowionych na mocy wielostronnych umów środowiskowych. W stosownych przypadkach Strony wspólnie zwracają się o poradę do takich organizacji lub ich organów, lub do wszelkich innych ekspertów lub organów, które uznają za stosowne.

4. Każda ze Stron może, w stosownych przypadkach, zasięgać opinii wewnętrznych grup doradczych, o których mowa w art. INST.7 [Wewnętrzne grupy doradcze] lub innych porad ekspertów.

5. Wszelkie rozstrzygnięcia przyjęte przez Strony są podawane do wiadomości publicznej.

Artykuł 9.2:

Zespół ekspertów

1. W każdej sprawie, która nie została w sposób zadowalający rozwiązana w drodze konsultacji na podstawie art. 9.1 [Konsultacje] w terminie 90 dni od otrzymania wniosku o konsultacje na podstawie tego artykułu, Strona może wystąpić z wnioskiem o zwołanie zespołu ekspertów w celu zbadania tej kwestii, kierując do drugiej Strony wniosek na piśmie. We wniosku określa się sporny środek oraz doprecyzowuje i wyjaśnia, w jaki sposób środek ten nie jest zgodny z postanowieniami odpowiedniego rozdziału lub rozdziałów w sposób wystarczający do jasnego przedstawienia skargi.

2. W skład zespołu ekspertów wchodzi trzech członków.

3. Specjalny Komitet Handlowy ds. Równych Warunków Działania i Zrównoważonego Rozwoju na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju na swoim pierwszym posiedzeniu po wejściu w życie niniejszej Umowy sporządza listę co najmniej 15 osób, które są chętne i zdolne do pełnienia funkcji członków. Każda ze Stron wskazuje co najmniej pięć osób, które zostaną wpisane do wykazu jako mogące pełnić rolę członków zespołu ekspertów. Strony wyznaczają również co najmniej pięć osób, które nie są obywatelami żadnej ze Stron i które są chętne i zdolne do pełnienia funkcji przewodniczącego zespołu ekspertów. Specjalny Komitet Handlowy ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju zapewnia aktualizację listy oraz utrzymanie liczby ekspertów na poziomie co najmniej 15 osób.

4. Eksperci proponowani na członków muszą posiadać specjalistyczną lub fachową wiedzę w kwestiach dotyczących prawa pracy lub prawa ochrony środowiska, w kwestiach objętych odpowiednim rozdziałem lub rozdziałami lub w zakresie rozstrzygania sporów wynikających z umów międzynarodowych. Muszą oni działać w imieniu własnym i nie mogą przyjmować poleceń od żadnej organizacji ani żadnego rządu w kwestiach związanych z przedmiotową sprawą. Nie mogą być powiązani z żadną ze Stron i nie mogą przyjmować poleceń od żadnej ze Stron. Nie mogą to być osoby, które są członkami, urzędnikami albo innymi pracownikami instytucji Unii Europejskiej, rządu państwa członkowskiego lub rządu Zjednoczonego Królestwa.

5. O ile w ciągu pięciu dni od dnia powołania zespołu ekspertów Strony nie postanowią inaczej, zakres zadań obejmuje:

"zbadanie, w świetle odpowiednich przepisów, kwestii, o której mowa we wniosku o ustanowienie zespołu ekspertów, oraz przedstawienie sprawozdania zgodnie z niniejszym artykułem, w którym zawarte są ustalenia dotyczące zgodności środka z odpowiednimi przepisami".

6. W odniesieniu do kwestii związanych ze standardami i umowami wielostronnymi objętymi niniejszym tytułem, zespół ekspertów powinien zwracać się o informacje do MOP lub odpowiednich organów powołanych na podstawie tych porozumień, w tym o dostępne stosowne wytyczne interpretacyjne, ustalenia lub decyzje przyjęte przez MOP i te organy.

7. Zespół ekspertów może zwrócić się o pisemne uwagi lub jakiekolwiek inne informacje do osób mających odpowiednie informacje lub wiedzę specjalistyczną i takie uwagi lub informacje od tych osób otrzymać.

8. Zespół ekspertów przekazuje takie informacje każdej ze Stron, umożliwiając im przedstawienie uwag w ciągu 20 dni od ich otrzymania.

9. Zespół ekspertów przedstawia Stronom sprawozdanie wstępne i sprawozdanie końcowe, w których określa ustalenia faktyczne, postanowienia związane z daną sprawą, w tym dotyczące tego, czy Strona odpowiadająca wypełniła swoje zobowiązania wynikające z odpowiedniego rozdziału lub rozdziałów, oraz uzasadnienie wszelkich ustaleń i postanowień. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że Strony zgodnie uznają, że jeżeli zespół formułuje w swoim sprawozdaniu zalecenia, Strona odpowiadająca nie musi postępować zgodnie z tymi zaleceniami, aby zapewnić zgodność z niniejszą Umową.

10. W ciągu 100 dni od daty powołania zespołu ekspertów przedstawia on Stronom

sprawozdanie wstępne. Jeżeli zespół ekspertów uzna, że nie zdoła dotrzymać tego terminu, przewodniczący zespołu ekspertów powiadamia o tym Strony na piśmie, podając przyczyny opóźnienia oraz przewidywany termin przedstawienia sprawozdania wstępnego przez zespół ekspertów. Zespół ekspertów nie może w żadnym razie przedstawić sprawozdania wstępnego później niż 125 dni od dnia powołania zespołu ekspertów.

11. Każda ze Stron może skierować do zespołu ekspertów uzasadniony wniosek o dokonanie przeglądu konkretnych elementów sprawozdania wstępnego w terminie 25 dni od jego przedstawienia. Strona może przedstawić uwagi do wniosku drugiej Strony w ciągu 15 dni od dnia przedstawienia tego wniosku.

12. Po rozpatrzeniu tych uwag zespół ekspertów przygotowuje sprawozdanie końcowe. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 11, nie zostanie złożony wniosek o dokonanie przeglądu konkretnych elementów sprawozdania wstępnego, sprawozdanie wstępne staje się sprawozdaniem końcowym zespołu ekspertów.

13. Zespół ekspertów przedstawia swoje sprawozdanie końcowe Stronom w terminie 175 dni od daty powołania zespołu ekspertów. Jeżeli zespół ekspertów uważa, że nie zdoła dotrzymać tego terminu, jego przewodniczący powiadamia o tym Strony na piśmie, określając przyczyny opóźnienia oraz datę planowanego przedstawienia przez zespół ekspertów sprawozdania końcowego. Zespół ekspertów nie może w żadnym razie przedstawić sprawozdania ostatecznego później niż 195 dni od dnia powołania zespołu ekspertów.

14. Sprawozdanie końcowe zawiera omówienie wszelkich pisemnych wniosków Stron dotyczących sprawozdania wstępnego i wyraźnie odnosi się do uwag Stron.

15. Strony podają sprawozdanie końcowe do wiadomości publicznej w ciągu 15 dni od jego przedstawienia przez panel ekspertów.

16. Jeżeli w sprawozdaniu końcowym zespół ekspertów stwierdzi, że Strona nie wywiązała się ze swoich obowiązków wynikających z odpowiedniego rozdziału lub rozdziałów, Strony w ciągu 90 dni od otrzymania sprawozdania końcowego omawiają właściwe środki, które mają zostać wdrożone, uwzględniając sprawozdanie zespołu ekspertów. Nie później niż 105 dni od przedstawienia sprawozdania Stronom, Strona pozwana informuje swoje wewnętrzne grupy doradcze ustanowione na podstawie art. INST.7 [Wewnętrzne grupy doradcze] i Stronę skarżącą o swojej decyzji w sprawie wszelkich środków, jakie mają zostać wdrożone.

17. Specjalny Komitet Handlowy ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju monitoruje działania następcze w związku ze sprawozdaniem panelu ekspertów. Wewnętrzne grupy doradcze Stron powołane na podstawie art. INST.7 [Wewnętrzne grupy doradcze] mogą przedstawiać swoje uwagi w tym względzie Specjalnemu Komitetowi Handlowemu ds. Równych Warunków Działania na rzecz Otwartej i Uczciwej Konkurencji oraz Zrównoważonego Rozwoju.

18. W przypadku gdy Strony nie zgadzają się co do istnienia lub zgodności jakiegokolwiek środka wprowadzonego w celu rozwiązania problemu niezgodności z postanowieniami objętymi niniejszą Umową, Strona skarżąca może skierować pisemny wniosek do zespołu ekspertów w pierwotnym składzie o podjęcie decyzji w tej sprawie. We wniosku określa się wszelkie sporne środki i wyjaśnia, w jaki sposób dany środek stanowi naruszenie odpowiednich postanowień, w sposób wystarczający do jasnego przedstawienia skargi. Zespół ekspertów przedstawia swoją decyzję Stronom w ciągu 45 dni od dnia przedstawienia wniosku.

19. O ile niniejszy artykuł nie stanowi inaczej, postanowienia zawarte w art. INST.14 ust. 1 [Postępowanie arbitrażowe], art. INST.29 [Decyzje i orzeczenia trybunału arbitrażowego], art. INST.30 [Zawieszenie i zakończenie postępowania arbitrażowego], art. INST.31 [Wspólnie uzgodnione rozwiązanie], art. INST.32 [Terminy], art. INST.34 [Koszty], art. INST.15 [Powołanie trybunału arbitrażowego] lub art. INST.28 [Zastępowanie arbitrów], jak również ZAŁĄCZNIKU INST [Regulamin dotyczący rozstrzygania sporów] i ZAŁĄCZNIKU INST-X [Kodeks postępowania arbitrów] stosuje się odpowiednio.

Artykuł 9.3:

Zespół ekspertów ds. obszarów niepodlegających obniżeniu poziomu ochrony

1. Art. 9.2 [Zespół ekspertów] ma zastosowanie do sporów między Stronami dotyczącychwykładni i stosowania postanowień rozdziału 6 [Standardy pracy i standardy społeczne] oraz rozdziału 7 [Środowisko i klimat].

2. Do celów takich sporów, poza artykułami wymienionymi w art. 9.2 ust. 19 [Zespół ekspertów], zastosowanie mają odpowiednio art. INST.24 [Tymczasowe środki zaradcze] i art. INST.25 [Przegląd wszelkich środków wprowadzonych w celu wykonania orzeczenia po przyjęciu tymczasowych środków zaradczych].

3. Strony uznają, że jeżeli Strona odpowiadająca decyduje się nie podejmować żadnych działań, by dostosować się do sprawozdania zespołu ekspertów oraz do niniejszej Umowy, Stronie skarżącej nadal przysługują wszelkie środki zaradcze dozwolone na podstawie art. INST.24 [Tymczasowe środki zaradcze].

Artykuł 9.4:

Środki równoważące

1. Strony uznają prawo każdej ze Stron do określania przyszłych polityk i priorytetów w odniesieniu do ochrony pracy i ochrony socjalnej, ochrony środowiska lub klimatu, lub w odniesieniu do kontroli subsydiów, w sposób zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami każdej ze Stron, w tym zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej Umowy. Jednocześnie Strony uznają, że istotne rozbieżności w tych obszarach mogą wpływać na handel lub inwestycje między Stronami w sposób, który zmienia okoliczności, które stanowiły podstawę zawarcia niniejszej Umowy.

2. Jeżeli istotny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami wynika ze znacznych rozbieżności między Stronami w dziedzinach, o których mowa w ust. 1, każda ze Stron może wprowadzić odpowiednie środki równoważące w celu zaradzenia tej sytuacji. Takie środki są, co do ich zakresu i czasu trwania, ograniczone do tego, co jest bezwzględnie niezbędne i proporcjonalne do zaradzenia sytuacji. Pierwszeństwo należy przyznać środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy. Ocena takiego wpływu przez Stronę opiera się na wiarygodnych dowodach, a nie jedynie na domysłach lub odległej możliwości.

3. Do środków równoważących wprowadzonych na mocy ust. 2 stosuje się następujące procedury:

(a) Strona, której to dotyczy, niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o środkach równoważących, które zamierza wprowadzić, za pośrednictwem Rady Partnerstwa i przekazuje wszystkie stosowne informacje. Strony niezwłocznie rozpoczynają konsultacje. Konsultacje uznaje się za zakończone w ciągu 14 dni od dnia dostarczenia powiadomienia, chyba że Strony wspólnie postanowią o ich zakończeniu przed upływem tego terminu.

(b) Jeżeli nie znaleziono rozwiązania możliwego do przyjęcia przez obie Strony, Strona, której to dotyczy, może wprowadzić środki równoważące nie wcześniej niż pięć dni od momentu zakończenia konsultacji, chyba że powiadomiona Strona wystąpi w tym terminie pięciu dni, zgodnie z art. INST.14 ust. 2 [Postępowanie arbitrażowe]⁽⁶⁴ , o ustanowienie trybunału arbitrażowego w drodze pisemnego wniosku przekazanego drugiej Stronie w celu umożliwienia trybunałowi arbitrażowemu podjęcia decyzji, czy zgłoszone środki równoważące są zgodne z ust. 2 niniejszego artykułu.

(c) Trybunał arbitrażowy wydaje ostateczne orzeczenie w ciągu 30 dni od jego powołania. Jeżeli trybunał arbitrażowy nie wyda ostatecznego orzeczenia w tym terminie, Strona, której to dotyczy, może wprowadzić środki równoważące nie wcześniej niż trzy dni po upływie tego 30- dniowego okresu. W takim przypadku druga Strona może wprowadzić środki zaradcze proporcjonalne do przyjętych środków równoważących do czasu wydania orzeczenia przez trybunał arbitrażowy. Pierwszeństwo należy przyznać środkom zaradczym, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy. Lit. a) stosuje się odpowiednio do takich środków zaradczych, które mogą zostać przyjęte nie wcześniej niż trzy dni po zakończeniu konsultacji.

(d) Jeżeli trybunał arbitrażowy uzna, że środki równoważące są zgodne z ust. 2, Strona, której to dotyczy, może przyjąć środki równoważące zgodnie z powiadomieniem wystosowanym do drugiej Strony.

(e) Jeżeli trybunał arbitrażowy uzna, że środki równoważące są niezgodne z ust. 2, Strona, której to dotyczy, powiadamia Stronę skarżącą w ciągu trzech dni od daty wydania orzeczenia o środkach⁽⁶⁵ , które zamierza wprowadzić w celu wykonania orzeczenia trybunału arbitrażowego. Artykuły INST.23 ust. 2 [Przegląd wykonania orzeczenia], INST.24 [Tymczasowe środki zaradcze]⁽⁶⁶  i INST.25 [Przegląd wszelkich środków wprowadzonych w celu wykonania orzeczenia po przyjęciu tymczasowych środków zaradczych] stosuje się odpowiednio, jeżeli Strona skarżąca uzna, że zgłoszone środki nie są zgodne z orzeczeniem trybunału arbitrażowego. Procedury przewidziane w art. INST.23 ust. 2 [Przegląd wykonania orzeczenia], INST.24 [Środki tymczasowe] i INST.25 [Przegląd wszelkich środków wprowadzonych w celu wykonania orzeczenia po przyjęciu tymczasowych środków zaradczych] nie mają skutku zawieszającego w odniesieniu do stosowania środków zgłoszonych zgodnie z niniejszym ustępem.

(f) Jeżeli środki równoważące zostały wprowadzone przed wydaniem orzeczenia arbitrażowego zgodnie z lit. c), wszelkie środki zaradcze przyjęte na podstawie tej litery wycofuje się niezwłocznie, w żadnym przypadku nie później niż pięć dni po wydaniu orzeczenia trybunału arbitrażowego.

(g) Strona nie może powoływać się na porozumienie WTO ani na żadne inne porozumienie międzynarodowe, aby uniemożliwić drugiej Stronie wprowadzanie środków na podstawie ust. 2 i 3, również gdy środki te polegają na zawieszeniu zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy.

(h) Jeżeli powiadomiona Strona nie złoży wniosku na podstawie lit. b) w terminie określonym w tej literze, Strona ta może bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje] wszcząć procedurę arbitrażową, o której mowa w art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe]. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym].

4. W celu zapewnienia odpowiedniej równowagi między zobowiązaniami podjętymi przez Strony w niniejszej Umowie na bardziej trwałej podstawie, każda ze Stron może wystąpić z wnioskiem, nie wcześniej niż cztery lata po wejściu w życie niniejszej Umowy, o dokonanie przeglądu funkcjonowania działu pierwszego [Handel] niniejszej Umowy. Strony mogą uzgodnić, że do przeglądu można dodać inne działy niniejszej Umowy.

5. Przegląd taki rozpoczyna się na wniosek jednej ze Stron, jeżeli Strona ta uzna, że środki w ust. 2 lub 3 były często wprowadzane przez jedną ze Stron lub obie Strony, lub jeżeli środek mający istotny wpływ na handel lub inwestycje między Stronami był stosowany przez okres 12 miesięcy. Do celów niniejszego ustępu przedmiotowe środki to środki, które nie zostały zakwestionowane lub nie zostały uznane przez trybunał arbitrażowy za zdecydowanie zbędne zgodnie z ust. 3 lit. d) lub h). Przegląd ten może rozpocząć się wcześniej niż cztery lata po wejściu w życie niniejszej Umowy.

6. Przegląd, o który zwrócono się zgodnie z ust. 4 lub 5, rozpoczyna się w terminie trzech miesięcy od złożenia wniosku i kończy się w ciągu sześciu miesięcy.

7. Przegląd na podstawie ust. 4 lub 5 może być powtarzany w kolejnych odstępach nie krótszych niż cztery lata po zakończeniu poprzedniego przeglądu. Jeżeli Strona składa wniosek o dokonanie przeglądu na podstawie ust. 4 lub 5, nie może ona złożyć wniosku o ponowny przegląd na podstawie ust. 4 lub 5 przez okres co najmniej czterech lat od daty zakończenia poprzedniego przeglądu lub, w stosownych przypadkach, od wejścia w życie jakiejkolwiek umowy zmieniającej.

8. W ramach przeglądu stwierdza się, czy Umowa służy realizacji stosownej równowagi praw i obowiązków Stron, w szczególności w odniesieniu do funkcjonowania działu pierwszego [Handel], jak również czy w rezultacie istnieje konieczność dokonania zmiany warunków niniejszej Umowy.

9. Rada Partnerstwa może zdecydować, że żadne działanie nie jest wymagane w wyniku przeglądu. Jeżeli jedna ze Stron uzna, że w wyniku przeglądu istnieje konieczność dokonania zmiany niniejszej Umowy, Strony dokładają wszelkich starań, by wynegocjować i zawrzeć umowę wprowadzającą konieczne zmiany. Takie negocjacje są ograniczone do kwestii określonych w przeglądzie.

10. Jeżeli umowa zmieniająca, o której mowa w ust. 9, nie zostanie zawarta w terminie jednego roku od daty rozpoczęcia negocjacji przez Strony, każda ze Stron może zawiadomić drugą o wypowiedzeniu działu pierwszego [Handel] lub jakiegokolwiek innego działu Umowy, który dodano do przeglądu, lub Strony mogą podjąć decyzję o kontynuowaniu negocjacji. Jeżeli jedna ze strony wypowie dział pierwszy [Handel], dział trzeci [Transport drogowy] zostaje wypowiedziany z tym samym dniem. Wypowiedzenie staje się skuteczne po upływie trzech miesięcy od daty takiego zawiadomienia.

11. Jeżeli dział pierwszy [Handel] zostaje wypowiedziany zgodnie z ust. 10, dział drugi [Lotnictwo] zostaje wypowiedziany z tym samym dniem, chyba że Strony uzgodnią włączenie odpowiednich części tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] w dziale drugim [Lotnictwo].

12. Działy szósty [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] tytuł I [Rozstrzyganie sporów] nie ma zastosowania do ust. 4-9.

TYTUŁ XII:

WYJĄTKI

Artykuł EXC.1:

Wyjątki o charakterze ogólnym

1. Żadne z postanowień części drugiej [Ułatwienia celne i ułatwienia w handlu] dział pierwszy tytuł I rozdział pierwszy [Traktowanie narodowe i dostęp towarów do rynku] i rozdział piąty, części drugiej [Energia i surowce] dział pierwszy tytuł VIII, części drugiej [Przedsiębiorstwa państwowe] dział pierwszy tytuł XI rozdział czwarty, części drugiej [Handel cyfrowy] dział pierwszy tytuł III i części drugiej [Liberalizacja inwestycji] dział pierwszy tytuł II rozdział drugi nie będzie interpretowane jako uniemożliwiające Stronie przyjmowanie lub utrzymywanie środków spójnych z art. XX GATT 1994. W tym celu art. XX GATT 1994 wraz z uwagami i postanowieniami uzupełniającymi zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2. Pod warunkiem, że środków takich nie stosuje się w sposób stanowiący arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację między państwami, na których terytorium panują podobne warunki, lub ukryte ograniczenie w liberalizacji inwestycji lub w handlu usługami, żadne z postanowień części drugiej [Energia i surowce] dział pierwszy tytuł VIII, części drugiej [Przedsiębiorstwa państwowe] dział pierwszy tytuł XI rozdział czwarty, części drugiej [Handel cyfrowy] dział pierwszy tytuł III, części drugiej [Usługi i inwestycje] dział pierwszy tytuł II i części drugiej [Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne] dział pierwszy tytuł IV nie będzie interpretowane w sposób uniemożliwiający którejkolwiek ze Stron przyjmowanie lub egzekwowanie środków:

(a) niezbędnych do ochrony bezpieczeństwa publicznego lub moralności publicznej bądź utrzymania porządku publicznego⁽⁶⁷ ;

(b) niezbędnych do ochrony życia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin;

(c) niezbędnych do zapewnienia przestrzegania przepisów ustawowych i wykonawczych, które nie są sprzeczne z postanowieniami niniejszej Umowy, łącznie z odnoszącymi się do:

(i) zapobiegania działaniom wprowadzającym w błąd lub oszukańczym lub postępowania ze skutkami niewykonania umów;

(ii) ochrony życia prywatnego osób w zakresie przetwarzania i rozpowszechniania danych osobowych oraz ochrony poufności ich osobistych akt i rachunków; oraz

(iii) bezpieczeństwa.

3. Dla większej pewności należy wyjaśnić, iż Strony rozumieją, że w zakresie, w jakim takie środki są w inny sposób niezgodne z postanowieniami wyżej wymienionych rozdziałów, sekcji lub tytułów:

(a) środki, o których mowa w art. XX lit. b) GATT 1994 oraz w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, obejmują środki ochrony środowiska, które są niezbędne do ochrony życia i zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin;

(b) art. XX lit. g) GATT 1994 ma zastosowanie do środków służących zachowaniu wyczerpywalnych żywych i nieożywionych zasobów naturalnych oraz

(c) środki wprowadzone w celu wykonania wielostronnych umów środowiskowych mogą wchodzić w zakres lit. b) lub g) art. XX GATT 1994 lub lit. b) ust. 2 niniejszego artykułu.

4. Zanim jedna ze Stron wprowadzi jakiekolwiek środki przewidziane w punktach (i) i (j) artykułu XX GATT 1994, Strona ta przekaże drugiej Stronie wszelkie istotne informacje w celu znalezienia rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez Strony. Jeżeli w ciągu 30 dni od przekazania informacji nie zostanie osiągnięte porozumienie, Strona może zastosować odpowiednie środki. W przypadku wystąpienia wyjątkowych i krytycznych okoliczności wymagających natychmiastowego działania, które uniemożliwiają wcześniejsze przekazanie informacji lub zbadanie sprawy, Strona zamierzająca wprowadzić takie środki może niezwłocznie zastosować środki zabezpieczające niezbędne do zaradzenia sytuacji. Strona ta niezwłocznie informuje o tym drugą Stronę.

Artykuł EXC.2:

Podatki

1. Żadne z postanowień tytułów I-VII, części drugiej dział pierwszy tytuł VIII, tytułów IX-XII rozdział IV [Energia i surowce] lub części drugiej dział szósty [Inne postanowienia] nie ma wpływu na prawa i obowiązki Unii lub jej państw członkowskich oraz Zjednoczonego Królestwa wynikające z jakiejkolwiek konwencji podatkowej. W przypadku niezgodności między niniejszą Umową a taką konwencją podatkową, pierwszeństwo w zakresie, którego dotyczy niezgodność, mają postanowienia konwencji. W odniesieniu do konwencji podatkowej między Unią lub jej państwami członkowskimi a Zjednoczonym Królestwem odpowiednie właściwe organy na mocy niniejszej Umowy oraz tej konwencji podatkowej wspólnie ustalają, czy istnieje jakakolwiek niespójność między niniejszą Umową a konwencją podatkową.⁽⁶⁸

2. Artykuł SERVIN.2.4 części drugiej [Liberalizacja inwestycji] dział pierwszy tytuł II rozdział drugi i art. SERVIN.3.4 części drugiej [Transgraniczny handel usługami] dział pierwszy tytuł II rozdział trzeci nie mają zastosowania do korzyści przyznanej na podstawie konwencji podatkowej.

3. Pod warunkiem, że środków takich nie stosuje się w sposób stanowiący arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację między państwami, na których terytorium panują podobne warunki, lub ukryte ograniczenie handlu usługami lub inwestycji, żadnego z postanowień tytułów I-VII, rozdziału czwartego [Energia i surowce], tytułu VIII, tytułów IX-XII działu pierwszego części drugiej lub części drugiej dział szósty [Inne postanowienia] nie należy interpretować jako uniemożliwiającego przyjęcie, utrzymanie lub egzekwowanie przez którąkolwiek ze Stron środka, który:

(a) ma na celu zapewnienie sprawiedliwego lub skutecznego⁽⁶⁹  nakładania lub poboru podatków bezpośrednich; lub

(b) rozróżnia podatników, którzy nie są w takiej samej sytuacji, w szczególności ze względu na ich miejsce zamieszkania lub miejsce, w którym inwestują kapitał.

4. Do celów niniejszego artykułu:

(a) "rezydencja" oznacza rezydencję podatkową;

(b) "konwencja podatkowa" oznacza konwencję w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub jakakolwiek inna umowa międzynarodowa lub inne ustalenie międzynarodowe odnoszące się całkowicie lub głównie do opodatkowania; oraz

(c) "podatki bezpośrednie" obejmują wszystkie podatki od dochodu lub kapitału, w tym podatki od zysków z tytułu przeniesienia własności, podatki od majątku, spadków i darowizn, podatki od wynagrodzeń płaconych przez przedsiębiorstwa oraz podatki od wzrostu wartości kapitału.

Artykuł EXC.3:

Zwolnienia WTO

Jeżeli zobowiązanie zawarte w części drugiej dział pierwszy tytuły I-XII lub w części drugiej dział szósty [Inne postanowienia] niniejszej Umowy jest zasadniczo równoważne ze zobowiązaniem zawartym w porozumieniu WTO, jakikolwiek środek wprowadzony zgodnie ze zwolnieniem przyjętym zgodnie z art. IX porozumienia WTO uważa się za zgodny z zasadniczo równoważnym postanowieniem niniejszej Umowy.

Artykuł EXC.4:

Wyjątki ze względów bezpieczeństwa

Żadne z postanowień części drugiej dział pierwszy tytuły I-XII lub części drugiej dział szósty [Inne postanowienia] niniejszej Umowy nie może być interpretowane jako:

(a) wymagające od którejkolwiek Strony dostarczenia lub udostępnienia informacji, których ujawnienie dana Strona uważa za sprzeczne ze swoimi podstawowymi interesami bezpieczeństwa lub

(b) uniemożliwiające Stronie przeprowadzenie jakichkolwiek działań uznanych przez nią za niezbędne do ochrony jej podstawowych interesów bezpieczeństwa:

(i) związanych z produkcją broni, amunicji i materiałów wojennych lub handlem nimi bądź związanych z tego rodzaju produkcją, handlem lub transakcjami obejmującymi inne towary i materiały, świadczone usługi i stosowane technologie lub związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną pośrednio lub bezpośrednio w celu zaopatrywania obiektów wojskowych;

(ii) odnoszących się do materiałów rozszczepialnych i materiałów do syntezy jądrowej lub materiałów służących do ich uzyskania lub

(iii) podjętych w czasie wojny lub w obliczu innego zagrożenia w stosunkach międzynarodowych, lub

(c) uniemożliwiające Stronie przeprowadzenie jakiegokolwiek działania przy realizowaniu jej obowiązków na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych w celu utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

Artykuł EXC.5:

Informacje poufne

1. Żadne z postanowień tytułów I-X, tytułu XI, z wyjątkiem części drugiej dział pierwszy tytuł XI i tytuł XII art. LPFS.2.26 [Normy podatkowe] lub części drugiej dział szósty [Inne postanowienia] niniejszej umowy nie może być interpretowane jako zobowiązujące Stronę do udostępnienia poufnych informacji, których ujawnienie stanowiłoby przeszkodę w egzekwowaniu prawa lub byłoby w inny sposób sprzeczne z interesem publicznym lub stanowiłoby naruszenie uzasadnionych interesów handlowych konkretnych przedsiębiorstw, publicznych lub prywatnych, z wyjątkiem sytuacji, gdy trybunał arbitrażowy wymaga takich poufnych informacji w postępowaniu dotyczącym rozstrzygania sporów na mocy tytułu I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej lub gdy zespół ekspertów wymaga takich poufnych informacji w postępowaniach na podstawie art. LPFS.9.2 [Panel ekspertów] lub art. LPFS.9.3"[Zespół ekspertów ds. obszarów niepodlegających obniżeniu poziomu ochrony]. W takich przypadkach trybunał arbitrażowy, lub w odpowiednich przypadkach zespół ekspertów, zapewnia pełną ochronę poufności zgodnie z ZAŁĄCZNIKIEM INST-X [Regulamin].

2. W przypadku gdy Strona przedkłada Radzie Partnerstwa lub komitetom informacje, które są uważane za poufne zgodnie z jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi, druga Strona traktuje te informacje jako poufne, o ile Strona przedkładająca informacje nie postanowi inaczej.

DZIAŁ DRUGI:

LOTNICTWO

TYTUŁ I:

TRANSPORT LOTNICZY

Artykuł AIRTRN.1:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

a) "przewoźnik lotniczy" oznacza przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną licencję na prowadzenie działalności lub jej odpowiednik;

b) "przewoźnik lotniczy z Unii" oznacza przewoźnika lotniczego, który spełnia warunki określone w art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] ust. 1 lit. b);

c) "przewoźnik lotniczy ze Zjednoczonego Królestwa" oznacza przewoźnika lotniczego, który spełnia warunki określone w art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] ust. 1 lit. a) lub ust. 2;

d) "służby żeglugi powietrznej" oznaczają służby ruchu lotniczego, służby łączności, nawigacji i dozorowania, służby meteorologiczne dla żeglugi powietrznej oraz służby informacji lotniczej;

e) "certyfikat przewoźnika lotniczego" oznacza dokument wydany przewoźnikowi lotniczemu, który potwierdza, że dany przewoźnik lotniczy posiada kwalifikacje zawodowe i organizacyjne pozwalające zapewnić bezpieczną eksploatację statków powietrznych w odniesieniu do działań lotniczych określonych w certyfikacie;

f) "zarządzanie ruchem lotniczym" oznacza połączenie funkcji pokładowych i naziemnych (służby ruchu lotniczego, zarządzanie przestrzenią powietrzną i zarządzanie przepływem ruchu lotniczego) wymaganych do zapewnienia bezpiecznego i efektywnego ruchu statków powietrznych podczas wszystkich faz operacji;

g) "transport lotniczy" oznacza przewóz statkiem powietrznym pasażerów, bagażu, ładunku i poczty, oddzielnie lub łącznie, udostępniany publicznie za wynagrodzeniem lub na zasadzie najmu;

h) "określenie przynależności państwowej" oznacza ustalenie, że przewoźnik lotniczy zamierzający wykonywać przewozy lotnicze na podstawie niniejszego tytułu spełnia wymogi art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] dotyczące własności, skutecznej kontroli i głównego miejsca prowadzenia działalności;

i) "właściwe organy" oznaczają, w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa organy Zjednoczonego Królestwa odpowiedzialne za funkcje regulacyjne i administracyjne, które spoczywają na Zjednoczonym Królestwie na mocy niniejszego tytułu; oraz, w odniesieniu do Unii, organy Unii oraz państw członkowskich odpowiedzialne za funkcje regulacyjne i administracyjne, które spoczywają na Unii na mocy niniejszego tytułu;

j) "konwencja" oznacza Konwencję o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisaną w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. i obejmującą:

(i) każdą zmianę, która weszła w życie na mocy art. 94 lit. a) konwencji i została ratyfikowana przez Zjednoczone Królestwo i zainteresowane państwo członkowskie lub zainteresowane państwa członkowskie, w zależności od danej kwestii oraz

(ii) każdy załącznik lub wszelkie zmiany do niego przyjęte na mocy art. 90 konwencji, o ile taki załącznik lub zmiana są w danym czasie skuteczne dla Zjednoczonego Królestwa i zainteresowanego państwa członkowskiego lub zainteresowanych państw członkowskich, stosownie do danej kwestii;

k) "dyskryminacja" oznacza wszelkiego rodzaju rozróżnienie pozbawione obiektywnego uzasadnienia w odniesieniu do dostawy towarów lub świadczenia usług, w tym usług publicznych, wykorzystywanych do świadczenia usług transportu lotniczego, lub w odniesieniu do ich traktowania przez odpowiednie organy publiczne w zależności od charakteru usług;

l) "skuteczna kontrola" oznacza związek ustanowiony na mocy praw, umów lub wszelkich innych środków, które oddzielnie albo wspólnie i z uwzględnieniem poszanowania danego stanu faktycznego lub prawnego, przyznają możliwość wywierania, bezpośrednio lub pośrednio, decydującego wpływu na przedsiębiorstwo, w szczególności przez:

(i) prawo użytkowania wszystkich lub części aktywów przedsiębiorstwa;

(ii) prawa lub umowy, które przyznają decydujący wpływ na skład, głosowanie lub decyzje organów przedsiębiorstwa lub w inny sposób przyznają decydujący wpływ na prowadzenie działalności przez przedsiębiorstwo;

m) "określenie sprawności" oznacza ustalenie, że przewoźnik lotniczy proponujący wykonywanie przewozów lotniczych na podstawie niniejszego tytułu posiada wystarczającą zdolność finansową i odpowiednią wiedzę zarządczą do świadczenia takich usług oraz jest skłonny do przestrzegania przepisów ustawowych, wykonawczych i wymogów regulujących świadczenie takich usług;

n) "całkowity koszt" oznacza koszt świadczonej usługi, który może obejmować odpowiednie kwoty kosztu kapitału i amortyzacji aktywów, jak również koszty utrzymania, eksploatacji, zarządzania i administracji;

o) "ICAO" oznacza Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego Organizacji Narodów Zjednoczonych;

p) "główne miejsce prowadzenia działalności" oznacza siedzibę główną lub siedzibę statutową przewoźnika lotniczego, w którym wykonywane są główne funkcje finansowe i prowadzona jest kontrola operacyjna, w tym zarządzanie ciągłą zdatnością do lotu tego przewoźnika lotniczego;

q) "inspekcja na płycie" oznacza badanie przeprowadzane przez właściwy organ Strony lub jej wyznaczonych przedstawicieli, na pokładzie statku powietrznego drugiej Strony i wokół niego, w celu sprawdzenia zarówno ważności odpowiednich dokumentów statku powietrznego i dokumentów jej członków załogi, jak i widocznego stanu statku powietrznego i jego wyposażenia;

r) "własna obsługa naziemna" oznacza wykonywanie obsługi naziemnej przez przewoźnika lotniczego bezpośrednio dla siebie lub na rzecz innego przewoźnika lotniczego, w przypadku gdy:

(i) jedno z nich posiada udział większościowy w drugim z nich lub

(ii) ten sam podmiot posiada udział większościowy w każdym z nich;

s) "regularne przewozy lotnicze" oznaczają usługi lotnicze regularne i wykonywane za wynagrodzeniem zgodnie z opublikowanym rozkładem rejsów lub wykonywane z taką regularnością lub częstotliwością, że stanowią wyraźnie systematyczną serię, i które są otwarte na bezpośrednie rezerwacje dla obywateli; oraz lotów na dodatkowych odcinkach związanych z przelotami z lotów regularnych;

t) "postój w celach niehandlowych" oznacza lądowanie w dowolnym celu innym niż zabranie na pokład pasażerów lub opuszczenie przez nich pokładu bądź załadunek lub wyładunek bagażu, ładunku lub poczty w ramach transportu lotniczego;

u) "taryfa" oznacza każdą taryfę, stawkę lub opłatę za przewóz pasażerów, bagażu lub ładunku (z wyłączeniem poczty) w transporcie lotniczym (w tym wszelkie inne związane z nimi środki transportu) pobierane przez przewoźników lotniczych, w tym jego agentów, oraz warunki regulujące dostępność takich taryf, stawek lub opłat;

(v) "opłata za korzystanie z infrastruktury" oznacza opłatę nakładaną na przewoźników lotniczych z tytułu udostępnienia obiektów lub świadczenia usług związanych z portem lotniczym, żeglugą powietrzną (w tym przelotami) lub ochroną lotnictwa, w tym powiązanych usług i urządzeń, lub opłaty środowiskowe, w tym opłaty związane z hałasem oraz opłaty przeznaczane na rozwiązywanie lokalnych problemów dotyczących jakości powietrza w portach lotniczych lub w ich pobliżu;

Artykuł AIRTRN.2:

Schemat tras

1. Z zastrzeżeniem art. AIRTRN.3 [Prawa przewozowe] Unia przyznaje Zjednoczonemu Królestwu prawo, aby jego przewoźnicy lotniczy wykonywali transport lotniczy na następujących trasach:

punkty na terytorium Zjednoczonego Królestwa - punkty pośrednie - punkty znajdujące się na terytorium Unii - punkty poza terytorium.

2. Z zastrzeżeniem art. AIRTRN.3 [Prawa przewozowe] Zjednoczone Królestwo przyznaje Unii prawo, aby jej przewoźnicy lotniczy wykonywali transport lotniczy na następujących trasach:

punkty na terytorium Unii - punkty pośrednie - punkty znajdujące się na terytorium Zjednoczonego Królestwa - punkty poza terytorium.

Artykuł AIRTRN.3:

Prawa przewozowe

1. W celu wykonywania transportu lotniczego na trasach określonych w art. AIRTRN.2 [Schemat tras] każda ze Stron przyznaje przewoźnikom lotniczym drugiej Strony prawo do:

a) wykonywania przelotu przez jej terytorium bez lądowania;

b) zatrzymywania się na jej terytorium w celach niehandlowych.

2. Zjednoczone Królestwo korzysta z prawa do lądowania dla swoich przewoźników lotniczych na terytorium Unii w celu wykonywania regularnych i nieregularnych usług transportu lotniczego między dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium Zjednoczonego Królestwa a dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium Unii (prawo trzeciej i czwartej wolności lotniczej).

3. Unia korzysta z prawa do lądowania dla swoich przewoźników lotniczych na terytorium Zjednoczonego Królestwa w celu wykonywania regularnych i nieregularnych usług transportu lotniczego między dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium Unii a dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium Zjednoczonego Królestwa (prawo trzeciej i czwartej wolności lotniczej).

4. Niezależnie od ust. 1, 2 i 3 oraz bez uszczerbku dla ust. 9, państwa członkowskie i Zjednoczone Królestwo mogą, z zastrzeżeniem odpowiednich wewnętrznych zasad i procedur Stron, zawierać dwustronne porozumienia, na mocy których, w ramach niniejszej Umowy, przyznają sobie następujące prawa:

a) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - prawo jego przewoźników lotniczych do lądowania na terytorium danego państwa członkowskiego w celu wykonywania regularnych i nieregularnych usług transportu lotniczego towarów między dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium tego państwa członkowskiego a dowolnymi punktami znajdującymi się w państwie trzecim, jako część usługi z miejscem pochodzenia lub przeznaczenia na terytorium Zjednoczonego Królestwa (prawo piątej wolności lotniczej)

b) w przypadku państwa członkowskiego - prawo unijnych przewoźników lotniczych do lądowania na terytorium Zjednoczonego Królestwa w celu wykonywania regularnych i nieregularnych usług transportu lotniczego towarów między dowolnymi punktami znajdującymi się na terytorium Zjednoczonego Królestwa a dowolnymi punktami znajdującymi się w państwie trzecim, jako część usługi z miejscem pochodzenia lub przeznaczenia na terytorium tego państwa członkowskiego (prawo piątej wolności lotniczej).

5. Prawa wzajemnie przyznane zgodnie z ust. 4 podlegają postanowieniom niniejszego tytułu.

6. Żadna ze Stron nie może jednostronnie ograniczać natężenia ruchu, przepustowości, częstotliwości, regularności, przebiegu tras, pochodzenia lub przeznaczenia usług transportu lotniczego wykonywanych zgodnie z ust. 2, 3 i 4, ani typu lub typów statków powietrznych wykorzystywanych w tym celu przez przewoźników lotniczych drugiej Strony, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to wymagane ze względów celnych, technicznych, operacyjnych, zarządzania ruchem lotniczym, bezpieczeństwa, ochrony środowiska lub ochrony zdrowia, w sposób niedyskryminujący lub o ile niniejszy tytuł nie stanowi inaczej.

7. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie przyznaje Zjednoczonemu Królestwu prawa, aby jego przewoźnicy lotniczy zabierali na pokład na terytorium państwa członkowskiego pasażerów, bagaż, ładunek lub pocztę przewożonych za wynagrodzeniem i przeznaczone do innego punktu znajdującego się na terytorium tego lub innego państwa członkowskiego.

8. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie przyznaje Unii prawa, aby jej przewoźnicy lotniczy zabierali na pokład na terytorium Zjednoczonego Królestwa pasażerów, bagaż, ładunek lub pocztę przewożonych za wynagrodzeniem i przeznaczone do innego punktu na terytorium Zjednoczonego Królestwa.

9. Z zastrzeżeniem wewnętrznych zasad i procedur Stron właściwe organy Zjednoczonego Królestwa i państw członkowskich mogą zezwolić na nieregularne usługi transportu lotniczego wykraczające poza prawa przewidziane w niniejszym artykule, pod warunkiem że nie stanowią one ukrytej formy regularnych przewozów lotniczych, jak również mogą ustanowić dwustronne porozumienia dotyczące procedur przewidzianych w odniesieniu do rozpatrywania wniosków przewoźników lotniczych i wydawania decyzji w odpowiedzi na wnioski.

Artykuł AIRTRN.4:

Porozumienia dotyczące wspólnej obsługi połączeń i dzielenia pojemności statku powietrznego

1. Usługi transportu lotniczego zgodnie z art. AIRTRN.3 [Prawa przewozowe] mogą być świadczone w drodze porozumień dotyczących dzielenia pojemności statku powietrznego lub wspólnej obsługi połączeń, w następujący sposób:

a) przewoźnik lotniczy ze Zjednoczonego Królestwa może działać jako przewoźnik handlowy z każdym przewoźnikiem lotniczym wykonującym przewóz, który jest przewoźnikiem lotniczym z Unii lub ze Zjednoczonego Królestwa, lub z każdym przewoźnikiem lotniczym wykonującym przewóz z państwa trzeciego, który zgodnie z prawem Unii lub, w stosownych przypadkach, zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego lub państw członkowskich posiada niezbędne prawa przewozowe, a także prawo do korzystania z tych praw przez swoich przewoźników lotniczych w drodze odpowiedniego porozumienia;

b) przewoźnik lotniczy z Unii może działać jako przewoźnik handlowy z każdym przewoźnikiem lotniczym wykonującym przewóz, który jest przewoźnikiem lotniczym z Unii lub ze Zjednoczonego Królestwa, lub z każdym przewoźnikiem lotniczym wykonującym przewóz z państwa trzeciego, który zgodnie z prawem Zjednoczonego Królestwa posiada niezbędne prawa przewozowe, a także prawo do korzystania z tych praw przez swoich przewoźników lotniczych w drodze odpowiedniego porozumienia;

c) przewoźnik lotniczy ze Zjednoczonego Królestwa może działać jako przewoźnik lotniczy wykonujący przewóz z dowolnym przewoźnikiem handlowym, który jest przewoźnikiem lotniczym z Unii lub przewoźnikiem lotniczym ze Zjednoczonego Królestwa, lub z dowolnym przewoźnikiem handlowym z państwa trzeciego, który zgodnie z prawem Unii lub, w stosownych przypadkach, zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego lub państw członkowskich posiada prawa niezbędne do zawarcia odpowiedniego porozumienia;

d) przewoźnik lotniczy Unii może działać jako przewoźnik lotniczy wykonujący przewóz z dowolnym przewoźnikiem handlowym, który jest przewoźnikiem lotniczym z Unii lub przewoźnikiem lotniczym ze Zjednoczonego Królestwa, lub z dowolnym przewoźnikiem handlowym z państwa trzeciego, który zgodnie z prawem Zjednoczonego Królestwa posiada prawa niezbędne do zawarcia odpowiedniego porozumienia;

e) w ramach porozumień przewidzianych w lit. a)-d) przewoźnik lotniczy jednej ze Stron może działać jako przewoźnik handlowy w ramach porozumienia dotyczącego dzielenia pojemności statku powietrznego lub wspólnej obsługi połączeń w połączeniach między dowolnymi dwoma punktami, z których oba znajdują się na terytorium drugiej Strony, pod warunkiem że spełnione są następujące warunki:

(i) warunki określone w lit. a) lub, w zależności od przypadku, lit. b) w odniesieniu do przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz; oraz

(ii) przedmiotowa usługa transportowa stanowi część przewozu dokonywanego przez przewoźnika handlowego między punktem znajdującym się na terytorium Strony a punktem docelowym znajdującym się na terytorium drugiej Strony.

2. Przewoźnik lotniczy jednej ze Stron może działać jako przewoźnik handlowy w ramach porozumienia dotyczącego dzielenia pojemności statku powietrznego lub wspólnej obsługi połączeń w połączeniach między dowolnymi dwoma punktami, z których jeden znajduje się na terytorium drugiej Strony, a drugi w państwie trzecim, o ile spełnione są następujące warunki:

a) warunki określone w ust. 1 lit. a) lub, w zależności od przypadku, ust.1 lit. b) niniejszego ustępu w odniesieniu do przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz; oraz

b) przedmiotowa usługa transportowa stanowi część przewozu dokonywanego przez przewoźnika handlowego między punktem znajdującym się na terytorium Strony a punktem znajdującym się w państwie trzecim.

3. W odniesieniu do każdego sprzedanego biletu objętego porozumieniami, o których mowa w niniejszym artykule, nabywca jest informowany podczas rezerwacji o tym, który przewoźnik lotniczy będzie obsługiwać poszczególne sektory usługi. W przypadku gdy nie jest to możliwe lub w przypadku zmiany po dokonaniu rezerwacji, pasażer jest informowany o tożsamości przewoźnika lotniczego wykonującego przewóz niezwłocznie po jej ustaleniu. We wszystkich przypadkach tożsamość przewoźnika lub przewoźników wykonujących przewóz jest przekazywana pasażerowi przy odprawie lub przed wejściem na pokład, jeżeli odprawa nie jest wymagana w przypadku lotu łączonego.

4. Strony mogą wymagać zatwierdzenia porozumień, o których mowa w niniejszym artykule, przez ich właściwe organy do celów weryfikacji zgodności z warunkami w nim określonymi oraz z innymi wymogami przewidzianymi w niniejszej Umowie, w szczególności w odniesieniu do konkurencji, bezpieczeństwa i ochrony.

5. Korzystanie z porozumień dotyczących dzielenia pojemności statku powietrznego lub wspólnej obsługi połączeń w żadnym przypadku nie prowadzi do tego, że przewoźnicy lotniczy Stron będą wykonywali prawa przewozowe na podstawie niniejszej Umowy inne niż te przewidziane w art. AIRTRN.3 [Prawa przewozowe].

Artykuł AIRTRN.5:

Swoboda operacyjna

Prawa wzajemnie przyznane przez Strony zgodnie z art. Art. AIRTRN.3 ust. 2, 3 i 4 [Prawa przewozowe]obejmują, w granicach w nim określonych, wszystkie następujące prerogatywy:

a) wykonywanie lotów w jednym lub w obu kierunkach;

b) łączenie różnych numerów lotów w ramach jednej operacji lotniczej;

c) obsługa punktów w schemacie tras w dowolnej kombinacji i w dowolnej kolejności;

d) przekazywanie ruchu między statkami powietrznymi tego samego przewoźnika lotniczego w dowolnym punkcie (zmiana szerokości toru);

e) przenoszenie ruchu międzylądowań przez punkty znajdujące się na terytorium jednej ze Stron lub poza nim;

f) prowadzenie ruchu tranzytowego przez terytorium drugiej Strony;

g) łączenie ruchu w ramach przewozu na jednym statku powietrznym niezależnie od miejsca rozpoczęcia takiego ruchu;

h) obsługa więcej niż jednego punktu w ramach tego samego przewozu (tzw. "coterminalisation").

Artykuł AIRTRN.6:

Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne

1. Po otrzymaniu wniosku o zezwolenie eksploatacyjne od przewoźnika lotniczego Strony, w wymaganej formie i w określony sposób, na wykonywanie usług transportu lotniczego na mocy niniejszego tytułu druga Strona udziela odpowiednich zezwoleń i zezwoleń technicznych w najkrótszym przewidzianym przez procedury terminie, pod warunkiem że spełnione są wszystkie następujące warunki:

a) w przypadku przewoźnika lotniczego ze Zjednoczonego Królestwa:

(i) przewoźnik lotniczy jest własnością, bezpośrednio lub poprzez pakiet większościowy, i pozostaje pod skuteczną kontrolą Zjednoczonego Królestwa, jego obywateli lub obu tych podmiotów;

(ii) główne miejsce prowadzenia działalności przez przewoźnika lotniczego znajduje się na terytorium Zjednoczonego Królestwa i przewoźnik posiada licencję zgodnie z prawem Zjednoczonego Królestwa; oraz

(iii) przewoźnik lotniczy posiada certyfikat przewoźnika lotniczego wydany przez właściwy organ Zjednoczonego Królestwa, który jest jasno określony, a organ ten sprawuje i utrzymuje skuteczną kontrolę regulacyjną nad przewoźnikiem lotniczym;

b) w przypadku przewoźnika lotniczego z Unii:

(i) przewoźnik lotniczy jest własnością, bezpośrednio lub poprzez pakiet większościowy, i pozostaje pod skuteczną kontrolą jednego lub większej liczby państw członkowskich, innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii, obywateli tych państw lub ich kombinacji;

(ii) główne miejsce prowadzenia działalności przez przewoźnika lotniczego znajduje się na terytorium Unii i przedsiębiorstwo posiada ważną licencję zgodnie z prawem Unii; oraz

(iii) przewoźnik lotniczy posiada certyfikat przewoźnika lotniczego wydany przez właściwy organ Unii lub państwa członkowskiego, który jest jasno określony, a organy te sprawują i utrzymują skuteczną kontrolę regulacyjną nad przewoźnikiem lotniczym;

c) Zachowana jest zgodność z art. AIRTRN.18 [Bezpieczeństwo lotnicze] i AIRTRN.19 [Ochrona lotnictwa]; oraz

d) przewoźnik lotniczy spełnia warunki określone w przepisach ustawowych i wykonawczych stosowanych zazwyczaj do wykonywania międzynarodowego przewozu lotniczego przez Stronę rozpatrującą wniosek lub wnioski.

2. Niezależnie od ust. 1 lit. a) ppkt (i), odpowiednich zezwoleń eksploatacyjnych i innych zezwoleń udziela się przewoźnikom lotniczym Zjednoczonego Królestwa, pod warunkiem że spełnione są wszystkie następujące warunki:

a) warunki określone w ust. 1 lit. a) ppkt (ii), lit. a) ppkt (iii), lit. c) i lit. d);

b) przewoźnik lotniczy jest własnością, bezpośrednio lub poprzez pakiet większościowy, i pozostaje pod skuteczną kontrolą jednego lub większej liczby państw członkowskich,innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii, obywateli tych państw lub ich kombinacji, samodzielnie lub wraz ze Zjednoczonym Królestwem lub jego obywatelami;

c) w dniu zakończenia okresu przejściowego przewoźnik lotniczy posiadał ważną licencję zgodnie z prawem Unii.

3. Do celów ust. 1 i 2dowody skutecznej kontroli regulacyjnej obejmują między innym następujące aspekty:

a) dany przewoźnik lotniczy posiada ważną licencję lub zezwolenie wydane przez właściwy organ i spełnia kryteria Strony wydającej licencję lub zezwolenie na wykonywanie

międzynarodowych przewozów lotniczych; oraz

b) Strona ta posiada i utrzymuje programy nadzoru nad bezpieczeństwem i ochroną w odniesieniu do tego przewoźnika lotniczego zgodnie z normami ICAO.

4. Wydając zezwolenia eksploatacyjne i techniczne każde ze Stron traktuje wszystkich przewoźników lotniczych drugiej Strony w sposób niedyskryminujący.

5. Po otrzymaniu wniosku o udzielenie zezwolenia eksploatacyjnego od przewoźnika lotniczego jednej ze Stron druga Strona uznaje wszelkiego rodzaju ustalenia dotyczące zdolności lub przynależności państwowej dokonane przez pierwszą ze Stron w odniesieniu do tego przewoźnika lotniczego, tak jakby ustalenia takie zostały dokonane przez jej własne właściwe organy, i nie bada dalej tych spraw, z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w art. AIRTRN.8 [Odmowa udzielenia, cofnięcie, zawieszenie lub ograniczenie zezwolenia eksploatacyjnego] ust. 3.

Artykuł AIRTRN.7:

Plany operacyjne, programy i rozkłady lotów

Powiadomienie o planach operacyjnych, programach lub rozkładach lotów wykonywanych na podstawie niniejszego tytułu może być wymagane przez Stronę jedynie w celach informacyjnych. W przypadku gdy Strona wymaga takiego powiadomienia, ogranicza ona do minimum obciążenie administracyjne związane z wymogami i procedurami w zakresie powiadamiania, które ponoszą pośrednicy transportu lotniczego i przewoźnicy lotniczy drugiej Strony.

Artykuł AIRTRN.8:

Odmowa udzielenia, cofnięcie, zawieszenie lub ograniczenie zezwolenia eksploatacyjnego

1. Unia może podjąć działania przeciwko przewoźnikowi lotniczemu ze Zjednoczonego Królestwa, zgodnie z ust. 3, 4 i 5 niniejszego artykułu, w każdym z następujących przypadków:

a) w przypadku zezwoleń lub pozwoleń udzielanych zgodnie z art. AIRTRN lit. a). 6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] ust. 1 nie jest spełniony którykolwiek z warunków w nim określonych;

b) w odniesieniu do zezwoleń i innych zezwoleń przyznanych zgodnie z art. AIRTRN 6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] ust. 2 nie jest spełniony którykolwiek z warunków w nim określonych;

c) przewoźnik lotniczy nie zastosował się do przepisów ustawowych i wykonawczych, o których mowa w art. AIRTRN.10 [Przestrzeganie przepisów ustawowych i wykonawczych]; lub

d) działanie takie jest konieczne w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby, ochrony przed nią lub zwalczania jej, lub na potrzeby ochrony zdrowia publicznego w inny sposób.

2. Zjednoczone Królestwo może podjąć działania przeciwko przewoźnikowi lotniczemu z Unii zgodnie z ust. 3, 4 i 5 niniejszego artykułu w każdym z następujących przypadków:

a) nie został spełniony którykolwiek z warunków określonych w art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] ust. 1 lit. b);

b) przewoźnik lotniczy nie zastosował się do przepisów ustawowych i wykonawczych, o których mowa w niniejszym tytule art. AIRTRN.10 [Przestrzeganie przepisów ustawowych i wykonawczych]; lub

c) działanie takie jest konieczne w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby, ochrony przed nią lub zwalczania jej, lub na potrzeby ochrony zdrowia publicznego w inny sposób.

3. Jeżeli Strona ma uzasadnione podstawy, by sądzić, że przewoźnik lotniczy drugiej Strony znajduje się w którejkolwiek z sytuacji określonych w ust. 1 lub 2, w zależności od przypadku, oraz że należy podjąć działania w tym zakresie, Strona ta jak najszybciej powiadamia drugą Stronę na piśmie o powodach zamierzonej odmowy, zawieszenia lub ograniczenia zezwolenia eksploatacyjnego lub zezwolenia technicznego oraz zwraca się o konsultacje.

4. Konsultacje te rozpoczynają się jak najszybciej i nie później niż 30 dni od otrzymania wniosku o konsultacje. Nieosiągnięcie zadowalającego porozumienia w ciągu 30 dni lub uzgodnionego okresu od dnia rozpoczęcia takich konsultacji lub niepodjęcie uzgodnionych działań naprawczych stanowi dla Strony, która zwróciła się o konsultacje, podstawę do podjęcia działań w celu odmowy wydania, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia zezwolenia eksploatacyjnego lub zezwolenia technicznego danego przewoźnika lotniczego lub przewoźników lotniczych w celu zapewnienia zgodności z art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne] i AIRTRN.10 [Przestrzeganie przepisów ustawowych i wykonawczych]. W przypadku gdy wprowadzono środki w celu odmowy wydania, cofnięcia, zawieszenia lub ograniczenia zezwolenia eksploatacyjnego lub zezwolenia technicznego wydanego przewoźnikowi lotniczemu, Strona może odwołać się do arbitrażu zgodnie z art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe], bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym]. Na wniosek jednej ze Stron trybunał może, do czasu wydania ostatecznego orzeczenia, zarządzić wprowadzenie tymczasowych środków ochronnych, w tym zmianę lub zawieszenie środków wprowadzonych przez którąkolwiek ze Stron na mocy niniejszego artykułu.

5. Niezależnie od ust. 3 i 4, w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. c) i d) oraz ust. 2 lit. b) i c), Strona może podjąć natychmiastowe lub pilne działania, jeżeli wymaga tego sytuacja nadzwyczajna, lub w celu zapobieżenia dalszej niezgodności. Do celów niniejszego ustępu dalsza niezgodność oznacza, że kwestia niezgodności została wcześniej poruszona przez właściwe organy Stron.

6. Niniejszy artykuł nie narusza postanowień tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] w dziale pierwszym, art. AIRTRN 11 ust. 4 [Niedyskryminacja], art. AIRTRN 18 ust. 4, 6 i 8 [Bezpieczeństwo lotnicze], oraz art. AIRTRN 19 ust. 12 [Ochrona lotnictwa] oraz pozostaje bez uszczerbku dla procedury rozstrzygania sporów określonej w części szóstej tytuł I [Rozstrzyganie sporów] ani środków z niej wynikających.

Artykuł AIRTRN.9:

Własność i kontrola przewoźników lotniczych

Strony uznają potencjalne korzyści wynikające z ciągłej liberalizacji własności i kontroli nad swoimi przewoźnikami lotniczymi. Strony zgadzają się zbadać w ramach Specjalnego Komitetu ds. Transportu Lotniczego możliwości wzajemnej liberalizacji i własności przewoźników lotniczych w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie niniejszej Umowy, a następnie w ciągu 12 miesięcy od otrzymaniu wniosku o takie zbadanie możliwości od jednej ze Stron. W wyniku takiego badania Strony mogą zdecydować o wprowadzeniu zmian do niniejszego tytułu.

Artykuł AIRTRN.10:

Przestrzeganie przepisów ustawowych i wykonawczych

1. Przewoźnicy lotniczy drugiej Strony przestrzegają przepisów ustawowych i wykonawczych Strony dotyczących dopuszczania na jej terytorium statków powietrznych wykorzystywanych w międzynarodowym transporcie lotniczym, ich eksploatacji na tym terytorium oraz opuszczania go, odpowiednio, przez przewoźników lotniczych tej Strony podczas wchodzenia na jej terytorium, przebywania na nim lub opuszczania go.

2. Pasażerowie, załoga, bagaż, ładunek lub poczta przewożone przez przewoźników lotniczych drugiej Strony podczas wjazdu na terytorium tej Strony, przebywania na nim lub opuszczania go (w tym przepisy dotyczące wjazdu, odprawy, przepisy imigracyjne, paszportowe, celne i kwarantanny lub w przypadku poczty - przepisy pocztowe) muszą spełniać wymogi przepisów ustawowych i wykonawczych danej Strony dotyczące wjazdu na jej terytorium, przebywania na nim lub opuszczania go.

3. Strony zezwalają przewoźnikom lotniczym drugiej Strony na wprowadzanie na swoim terytorium właściwych środków mających na celu zapewnienie przewozu wyłącznie osób posiadających dokumenty podróży wymagane przy wjeździe na terytorium drugiej Strony lub tranzycie przez nie.

AIRTRN.11:

Niedyskryminacja

1. Bez uszczerbku dla tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] w dziale pierwszym, Strony eliminują w swoich odpowiednich jurysdykcjach wszelkie formy dyskryminacji, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na sprawiedliwe i równe szanse przewoźników lotniczych drugiej Strony w konkurowaniu na podstawie praw przewidzianych w niniejszym tytule.

2. Jedna ze Stron ("Strona inicjująca") może postąpić zgodnie z ust. 3-6, jeżeli uzna, że sprawiedliwe i równe szanse jej przewoźników lotniczych w konkurowaniu na podstawie praw przewidzianych w niniejszym tytule zostały poddane niekorzystnemu wpływowi w związku z dyskryminacją zakazaną na mocy ust. 1.

3. Strona inicjująca przedkłada drugiej Stronie ("Strona pozwana") pisemny wniosek o konsultacje. Konsultacje rozpoczynają się w terminie 30 dni od otrzymania wniosku, chyba że Strony uzgodnią inaczej.

4. Jeżeli Strona inicjująca i Strona pozwana nie osiągną porozumienia w tej sprawie w ciągu 60 dni od otrzymania wniosku o konsultacje, o którym mowa w ust. 3, Strona inicjująca może wprowadzić środki przeciwko wszystkim lub niektórym przewoźnikom lotniczym, którzy skorzystali na dyskryminacji zakazanej na mocy ust. 1, w tym przez działania polegające na odmowie, cofnięciu, zawieszeniu, nałożeniu warunków lub ograniczeniu zezwoleń eksploatacyjnych lub zezwoleń technicznych danych przewoźników lotniczych.

5. Środki wprowadzone zgodnie z ust. 4 muszą być odpowiednie i proporcjonalne, a ich zakres i czas trwania musi być ograniczony do tego, co jest absolutnie niezbędne, aby ograniczyć szkody dla przewoźników Strony inicjującej oraz usunąć nienależną korzyść, jaką uzyskują przewoźnicy lotniczy, przeciwko którym środki te są skierowane.

6. Jeżeli konsultacje nie rozwiążą sprawy lub jeżeli wprowadzone zostały środki na mocy ust. 4, Strona może odwołać się do arbitrażu zgodnie z art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe], bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym]. Na wniosek jednej ze Stron trybunał może, do czasu wydania ostatecznego orzeczenia, zarządzić wprowadzenie tymczasowych środków ochronnych, w tym zmianę lub zawieszenie środków wprowadzonych przez którąkolwiek ze Stron na mocy niniejszego artykułu.

7. Niezależnie od postanowień ust. 2 Strony nie postępują zgodnie z ust. 3-6 w odniesieniu do postępowań objętych zakresem tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] w dziale pierwszym.

Artykuł AIRTRN.12:

Prowadzenie działalności gospodarczej

1. Strony są zgodne co do tego, że przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej napotykane przez przewoźników lotniczych utrudniłyby osiągnięcie korzyści wynikających z tego tytułu. Strony postanawiają współpracować przy usuwaniu przeszkód w prowadzeniu działalności przez przewoźników lotniczych obu Stron, w przypadku gdy takie przeszkody mogą utrudniać działalność handlową, powodować zakłócenia konkurencji lub wpływać na równe szanse konkurowania.

2. Specjalny Komitet ds. Transportu Lotniczego monitoruje postępy w skutecznym usuwaniu przeszkód w prowadzeniu działalności gospodarczej przez przewoźników lotniczych.

Artykuł AIRTRN.13:

Operacje zarobkowe

1. Strony przyznają sobie nawzajem prawa ustanowione w ust. 2-7. Do celów wykonywania tych praw przewoźnicy lotniczy każdej ze Stron nie są zobowiązani do utrzymywania lokalnego sponsora.

2. W odniesieniu do przedstawicieli przewoźników lotniczych:

a) zakładanie biur i obiektów przez przewoźników lotniczych jednej Strony na terytorium drugiej Strony, jeżeli jest to niezbędne do świadczenia usług na mocy niniejszego tytułu, jest dozwolone bez ograniczeń lub dyskryminacji;

b) nie naruszając przepisów dotyczących bezpieczeństwa i ochrony, jeżeli takie biura i obiekty znajdują się w porcie lotniczym, mogą one podlegać ograniczeniom ze względu na dostępność przestrzeni;

c) każda ze stron, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi dotyczącymi wjazdu, pobytu i zatrudnienia, zezwala przewoźnikom lotniczym drugiej Strony na sprowadzenie i utrzymanie na terytorium Strony udzielającej zezwolenia tych pracowników własnego personelu kierowniczego, zajmujących się sprzedażą, technicznego, operacyjnego i innego wyspecjalizowanego personelu, który przewoźnik lotniczy uzna za niezbędne do świadczenia usług transportu lotniczego na mocy niniejszego tytułu. W przypadku gdy wymagane są zezwolenia na zatrudnienie dla personelu, o którym mowa w niniejszym ustępie, w tym personelu pełniącego określone obowiązki tymczasowe, Strony niezwłocznie rozpatrują wnioski o takie upoważnienia, z zastrzeżeniem odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych.

3. W odniesieniu do obsługi naziemnej:

a) każda ze stron zezwala przewoźnikom lotniczym drugiej Strony na wykonywanie własnej obsługi naziemnej na jej terytorium bez ograniczeń innych niż ograniczenia oparte na kwestiach bezpieczeństwa lub ochrony lub w inny sposób wynikających z ograniczeń fizycznych lub operacyjnych;

b) żadna ze stron nie narzuca przewoźnikom lotniczym drugiej Strony wyboru jednego lub większej liczby dostawców usług obsługi naziemnej spośród tych, którzy są obecni na rynku zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony, na terytorium której świadczone są usługi;

c) nie naruszając postanowień lit. a), w przypadku gdy przepisy ustawowe i wykonawcze Strony ograniczają w jakikolwiek sposób wolną konkurencję między podmiotami świadczącymi usługi obsługi naziemnej, Strona ta zapewnia, aby wszystkie niezbędne usługi obsługi naziemnej były dostępne dla przewoźników lotniczych drugiej Strony oraz aby były świadczone na warunkach nie mniej korzystnych niż warunki, na jakich są one świadczone na rzecz jakiegokolwiek innego przewoźnika lotniczego.

4. W odniesieniu do przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych każda ze Stron zapewnia, aby jej przepisy, wytyczne i procedury przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych na jej terytorium były stosowane w sposób przejrzysty, skuteczny, niedyskryminujący i terminowy.

5. W odniesieniu do wydatków lokalnych oraz transferu środków pieniężnych i dochodów:

a) postanowienia tytułu IV [Przepływy kapitału, płatności, transfery i tymczasowe środki ochronne] w dziale pierwszym mają zastosowanie do kwestii uregulowanych w niniejszym tytule, nie naruszając postanowień art. AIRTRN.6 [Zezwolenia eksploatacyjne i zezwolenia techniczne];

b) Strony przyznają sobie nawzajem korzyści określone w lit. c)-e);

c) sprzedaż i zakup usług transportowych i powiązanych przez przewoźników lotniczych Stron, według uznania przewoźnika lotniczego, mogą być denominowane w funtach szterlingach, jeżeli sprzedaż lub zakup ma miejsce na terytorium Zjednoczonego Królestwa lub, jeżeli sprzedaż lub zakup ma miejsce na terytorium państwa członkowskiego, w walucie tego państwa członkowskiego;

d) przewoźnicy lotniczy każdej ze Stron mogą, według własnego uznania, pokrywać wydatki lokalne w walucie lokalnej;

e) przewoźnikom lotniczym każdej ze Stron zezwala się, na żądanie, na przekazanie przychodów uzyskanych na terytorium drugiej Strony ze sprzedaży usług transportu lotniczego i związanych z nimi działań bezpośrednio związanych z transportem lotniczym, przekraczających kwoty wypłacone lokalnie, w dowolnym momencie, w dowolny sposób, do wybranego przez siebie państwa. Szybkie wymiany i przekazy są dozwolone bez ograniczeń lub podatków w odniesieniu do nich po rynkowym kursie wymiany mającym zastosowanie do bieżących transakcji i przekazów w dniu złożenia przez przewoźnika pierwotnego wniosku o przekaz i nie podlegają żadnym opłatom, z wyjątkiem opłat normalnie pobieranych przez banki za dokonanie takiego przeliczenia i przekazu.

6. W odniesieniu do transportu intermodalnego:

a) w odniesieniu do przewozu osób Strony nie poddają podmiotom świadczącym usługi transportu powierzchniowego przepisów ustawowych i wykonawczych regulujących transport lotniczy wyłącznie na tej podstawie, że taki transport powierzchniowy jest obsługiwany przez przewoźnika lotniczego pod własną nazwą;

b) z zastrzeżeniem wszelkich warunków i kwalifikacji określonych w tytule II [USŁUGI I INWESTYCJE] w dziale pierwszym i załącznikach do niego oraz w tytule I [Transport drogowy towarów] w dziale trzecim i w załączniku do niego, przewoźnikom lotniczym każdej ze Stron zezwala się, bez ograniczeń na wykorzystywanie w związku z międzynarodowym transportem lotniczym wszelkiego transportu naziemnego ładunków do lub z dowolnych punktów znajdujących się na terytorium Stron lub w państwach trzecich, w tym transportu do i ze wszystkich portów lotniczych wyposażonych w urządzenia celne, w tym, w stosownych przypadkach, prawa do transportu towarów pod zamknięciem celnym zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi. Dla takiego ładunku, niezależnie od tego, czy przewożony jest drogą lądową czy lotniczą, udostępnia się procedury rejestracji celnej i infrastrukturę celną w portach lotniczych. Przewoźnicy lotniczy mogą zdecydować się na wykonywanie własnego transportu powierzchniowego lub świadczenie go na podstawie porozumień, w tym dotyczących wspólnej obsługi połączeń, z innymi dostawcami usług transportu powierzchniowego, w tym transportu powierzchniowego prowadzonego przez innych przewoźników lotniczych i pośrednich dostawców lotniczego transportu towarowego. Takie intermodalne usługi transportu towarowego mogą być oferowane jako usługa bezpośrednia i po jednej cenie w odniesieniu do transportu lotniczego i naziemnego połączonego, pod warunkiem że załadowcy są informowani o dostawcach danego transportu.

7. W odniesieniu do leasingu:

a) Strony przyznają sobie wzajemnie prawo swoich przewoźników lotniczych do świadczenia usług transportu lotniczego zgodnie z art. AIRTRN.3 [Prawa przewozowe] w następujący sposób:

(i) z wykorzystaniem statku powietrznego udostępnionego na podstawie umowy leasingu bez załogi przez dowolnego leasingodawcę;

(ii) w przypadku przewoźników lotniczych ze Zjednoczonego Królestwa, z wykorzystaniem statku powietrznego udostępnionego na podstawie umowy leasingu z załogą przez innych przewoźników lotniczych Stron;

(iii) w przypadku przewoźników lotniczych z Unii, z wykorzystaniem statku powietrznego udostępnionego na podstawie umowy leasingu z załogą przez innych przewoźników lotniczych z Unii;

(iv) z wykorzystaniem statku powietrznego udostępnionego na podstawie umowy leasingu z załogą przez innych przewoźników lotniczych niż wymienieni odpowiednio w pkt (ii) i (iii) pod warunkiem, że leasing jest uzasadniony wyjątkowymi potrzebami, sezonowymi potrzebami w zakresie przepustowości lub trudnościami operacyjnymi leasingobiorcy, i nie przekracza okresu, który jest ściśle niezbędny do zaspokojenia tych potrzeb lub pokonania tych trudności.

b) Strony mogą wymagać, aby umowy leasingu były zatwierdzane przez ich właściwe organy do celów weryfikacji zgodności z warunkami określonymi w niniejszym ustępie oraz z mającymi zastosowanie wymogami w zakresie bezpieczeństwa i ochrony;

c) jeżeli jednak Strona wymaga takiego zatwierdzenia, dokłada ona starań, aby przyspieszyć procedury zatwierdzania i zminimalizować obciążenie administracyjne przewoźników lotniczych, których to dotyczy;

d) postanowienia niniejszego ustępu nie naruszają przepisów ustawowych i wykonawczych Strony w odniesieniu do leasingu statków powietrznych przez przewoźników lotniczych tej Strony.

Artykuł AIRTRN.14:

Przepisy podatkowe

1. Po przybyciu na terytorium jednej ze Stron statki powietrzne eksploatowane w międzynarodowym transporcie lotniczym przez przewoźników lotniczych drugiej Strony, ich normalne wyposażenie, paliwo, smary, techniczne materiały eksploatacyjne, urządzenia naziemne, części zamienne (w tym silniki), zapasy pokładowe (w tym między innymi artykuły żywnościowe, napoje alkoholowe i bezalkoholowe, tytoń i inne produkty przeznaczone do sprzedaży pasażerom lub do wykorzystania przez nich w ograniczonych ilościach podczas lotu), oraz inne przedmioty przeznaczone lub wykorzystywane wyłącznie w związku z eksploatacją lub obsługą techniczną statku powietrznego wykorzystywanego w międzynarodowym transporcie lotniczym, są zwolnione, na zasadzie wzajemności i pod warunkiem, że takie wyposażenie i zaopatrzenie pozostają na pokładzie statku powietrznego, ze wszystkich ograniczeń przywozowych, podatków majątkowych i kapitałowych, opłat celnych, podatków akcyzowych, opłat inspekcyjnych, podatku od wartości dodanej lub innych podobnych podatków pośrednich oraz podobnych opłat i należności nakładanych przez władze krajowe lub lokalne lub Unię.

2. Następujące towary są również zwolnione, na zasadzie wzajemności, z podatków, opłat, ceł i należności, o których mowa w ust. 1:

a) zapasy pokładowe wwiezione na terytorium Strony lub dostarczone na jej terytorium i zabrane na pokład, w rozsądnych granicach, do wykorzystania na wylatującym statku powietrznym przewoźnika lotniczego drugiej Strony, używanego w międzynarodowym transporcie lotniczym, nawet jeżeli zapasy te mają być wykorzystane podczas części podróży odbywającej się nad wspomnianym terytorium;

b) sprzęt naziemny i części zamienne (w tym silniki) wwiezione na terytorium Strony w celu obsługi, konserwacji lub naprawy statków powietrznych przewoźnika lotniczego drugiej Strony, używane w międzynarodowym transporcie lotniczym;

c) smary i techniczne materiały eksploatacyjne inne niż paliwo wwożone na terytorium jednej ze Stron lub dostarczane na jego terytorium w celu wykorzystania w statku powietrznym przedsiębiorstwa lotniczego drugiej Strony, wykorzystywanego w międzynarodowym transporcie lotniczym, nawet jeżeli dostawy te mają być wykorzystane podczas części podróży odbywającej się nad wspomnianym terytorium oraz

d) materiały drukowane, zgodnie z przepisami prawa celnego każdej ze Stron, wwiezione lub dostarczone na terytorium jednej ze Stron i zabrane na pokład w celu wykorzystania na wylatującym statku powietrznym przewoźnika lotniczego drugiej Strony w międzynarodowym transporcie lotniczym, nawet jeżeli zapasy te mają być wykorzystane podczas części podróży odbywającej się nad tym terytorium.

3. Normalne wyposażenie pokładowe, a także materiały, zapasy i części zamienne, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przechowywane zazwyczaj na pokładzie statku powietrznego eksploatowanego przez przewoźnika lotniczego jednej ze Stron można wyładowywać na terytorium drugiej Strony jedynie za zgodą organów celnych tej Strony oraz obejmować nadzorem lub kontrolą wspomnianych organów do czasu ich ponownego wywozu lub zbycia zgodnie z przepisami prawa celnego.

4. Zwolnienie z należności celnych, krajowych podatków akcyzowych i podobnych opłat krajowych przewidziane w niniejszym artykule jest również dostępne w sytuacjach, w których przewoźnik lotniczy lub przewoźnicy lotniczy jednej ze Stron zawarli z innym przewoźnikiem lotniczym lub przewoźnikami lotniczymi porozumienia dotyczące pożyczki lub transferu na terytorium drugiej Strony przedmiotów określonych w ust. 1 i 2, pod warunkiem że inny przewoźnik lotniczy lub przewoźnicy lotniczy podobnie korzystają z takiego zwolnienia dopuszczonego przez drugą Stronę.

5. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie uniemożliwia którejkolwiek ze Stron nakładania podatków, ceł, opłat i obciążeń na produkty sprzedawane w innych celach niż do zużycia na pokładzie statku powietrznego podczas odcinka przewozu lotniczego między dwoma punktami położonymi na jej terytorium, w których dozwolone jest wejście na pokład statku powietrznego lub jego opuszczenie.

6. Przewóz bagażu i ładunków w tranzycie bezpośrednim przez terytorium jednej ze Stron jest zwolniony z podatków, ceł, opłat i innych podobnych należności.

7. Wyposażenie i zapasy, o których mowa w ust. 2, mogą na żądanie zostać objęte nadzorem lub kontrolą właściwych organów.

8. Tytuł ten nie ma wpływu na postanowienia odpowiednich konwencji obowiązujących między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi w sprawie unikania podwójnego opodatkowania dochodów i kapitału.

9. Zwolnienie z należności celnych, krajowych podatków akcyzowych i podobnych opłat krajowych nie obejmuje opłat opartych na kosztach usług świadczonych na rzecz przewoźnika lotniczego lub przewoźników lotniczych Strony na terytorium drugiej Strony.

Artykuł AIRTRN.15:

Opłaty za korzystanie z infrastruktury

1. Opłaty za korzystanie z infrastruktury, które mogą być nakładane przez jedną ze Stron na przewoźników lotniczych drugiej Strony za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej i kontroli ruchu lotniczego, są powiązane z kosztami i nie mają charakteru dyskryminującego. W każdym przypadku wszelkie takie opłaty za korzystanie z infrastruktury są nakładane na przewoźników lotniczych drugiej Strony na warunkach nie mniej korzystnych niż najbardziej korzystne warunki dostępne jakiemukolwiek innemu przewoźnikowi lotniczemu w podobnych okolicznościach w chwili nakładania opłat.

2. Nie naruszając postanowień art. AIRTRN.13 [Operacje zarobkowe] ust. 5 każda ze Stron zapewnia, aby opłaty za korzystanie z infrastruktury inne niż wymienione w ust. 1, które mogą być nakładane na przewoźników lotniczych drugiej Strony, były sprawiedliwe, rozsądne, niedyskryminujące i sprawiedliwie rozdzielone między kategorie użytkowników. Opłaty za korzystanie z infrastruktury nakładane na przewoźników lotniczych drugiej Strony mogą odzwierciedlać całkowity koszt zapewnienia odpowiednich urządzeń i usług portu lotniczego, ochrony środowiska i ochrony lotnictwa w porcie lotniczym lub w ramach systemu portów lotniczych, ale nie mogą go przekraczać. Takie opłaty mogą obejmować rozsądny zwrot z aktywów po amortyzacji. Infrastruktura i usługi, za które pobierane są opłaty za korzystanie z infrastruktury, są udostępniane w sposób wydajny i ekonomiczny. W każdym przypadku wszelkie takie opłaty za korzystanie z infrastruktury są nakładane na przewoźnika lotniczego drugiej Strony na warunkach nie mniej korzystnych niż najbardziej korzystne warunki dostępne jakiemukolwiek innemu przewoźnikowi lotniczemu w podobnych okolicznościach w chwili nakładania opłat.

3. W celu zapewnienia prawidłowego stosowania zasad określonych w ust. 1 i 2 każda ze Stron zapewnia przeprowadzenie konsultacji między właściwymi organami lub podmiotami pobierającymi opłaty na jej terytorium a przewoźnikami lotniczymi korzystającymi z danych usług i urządzeń oraz, aby właściwe organy lub organy nakładające opłaty oraz przewoźnicy lotniczy wymieniali się niezbędnymi informacjami. Każda ze Stron zapewnia, aby właściwe organy nakładające opłaty informowały użytkowników z odpowiednim wyprzedzeniem o wszelkich propozycjach zmian opłat za korzystanie z infrastruktury, aby umożliwić użytkownikom wyrażenie opinii przed dokonaniem jakichkolwiek zmian.

Artykuł AIRTRN.16:

Taryfy

1. Strony zezwalają na swobodne ustalanie taryf przez przewoźników lotniczych Stron w oparciu o uczciwą konkurencję zgodnie z niniejszym tytułem.

2. Strony nie uzależniają taryf stosowanych przez przewoźników lotniczych drugiej Strony od ich zatwierdzenia.

Artykuł AIRTRN.17:

Dane statystyczne

1. Strony współpracują w ramach Specjalnego Komitetu ds. Transportu Lotniczego w celu ułatwienia wymiany informacji statystycznych dotyczących transportu lotniczego w ramach niniejszego tytułu.

2. Każda ze Stron przekazuje drugiej Stronie, na jej wniosek, dostępne dane statystyczne dotyczące transportu lotniczego na mocy niniejszego tytułu, oprócz danych poufnych i innych szczególnie chronionych danych, zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron, w sposób niedyskryminacyjny i zgodnie z uzasadnionymi potrzebami.

Artykuł AIRTRN.18:

Bezpieczeństwo lotnicze

1. Strony potwierdzają znaczenie bliskiej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego.

2. Świadectwa zdatności do lotu, świadectwa kwalifikacji i licencje wydane lub uznane za ważne przez jedną ze Stron i nadal obowiązujące są uznawane za ważne przez drugą Stronę i jej właściwe organy do celów wykonywania usług lotniczych na mocy niniejszego rozdziału, pod warunkiem że takie świadectwa lub licencje zostały wydane lub uznane za ważne zgodnie z odpowiednimi normami międzynarodowymi ustanowionymi na mocy Konwencji oraz zgodnie z tymi normami.

3. Każda ze Stron może w każdej chwili wystąpić z wnioskiem o konsultacje dotyczące norm bezpieczeństwa utrzymywanych i administrowanych przez drugą Stronę w obszarach związanych z urządzeniami lotniczymi, załogą lotniczą, statkami powietrznymi i eksploatacją statków powietrznych. Konsultacje takie odbywają się w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.

4. Jeżeli w wyniku takich konsultacji jedna ze Stron stwierdzi, że druga Strona nie utrzymuje skutecznie i nie stosuje norm bezpieczeństwa w dziedzinach, o których mowa w ust. 2, które są co najmniej równe minimalnym normom ustanowionym w tym czasie zgodnie z Konwencją, pierwsza Strona powiadamia drugą Stronę o tych ustaleniach i krokach uznanych za niezbędne do zapewnienia zgodności z tymi minimalnymi normami, a druga Strona podejmuje odpowiednie działania naprawcze. Niepodjęcie przez drugą Stronę odpowiednich działań w ciągu 15 dni lub w terminie, który może zostać uzgodniony, stanowi podstawę dla Strony wnioskującej do odmowy, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia zezwoleń eksploatacyjnych lub zezwoleń technicznych albo do odmowy, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia działalności przewoźników lotniczych podlegających nadzorowi w zakresie bezpieczeństwa drugiej Strony.

5. Każdy statek powietrzny eksploatowany przez przewoźnika lotniczego lub przewoźników lotniczych jednej ze Stron lub, na podstawie umowy leasingu, może zostać poddany inspekcji na płycie, jeżeli znajduje się na terytorium drugiej Strony, pod warunkiem że nie prowadzi to do nieuzasadnionego opóźnienia w eksploatacji statku powietrznego.

6. Inspekcja na płycie lub seria inspekcji na płycie może prowadzić do:

a) poważnych obaw, że statek powietrzny lub eksploatacja statku powietrznego nie spełniają minimalnych norm ustanowionych w tym czasie na mocy Konwencji; lub

b) poważnych obaw dotyczących braku skutecznego utrzymania i zarządzania normami bezpieczeństwa ustanowionymi w tym czasie na mocy Konwencji.

Jeżeli Strona, która przeprowadziła inspekcję lub inspekcje na płycie, ma poważne obawy, o których mowa w lit. a) lub b),powiadamia o takich ustaleniach właściwe organy drugiej Strony odpowiedzialne za nadzór w zakresie bezpieczeństwa nad przewoźnikiem lotniczym eksploatującym statek powietrzny oraz informuje go o krokach uznanych za niezbędne do spełnienia tych minimalnych norm. Niepodjęcie odpowiednich działań naprawczych w ciągu 15 dni lub w innym uzgodnionym terminie stanowi podstawę do odmowy, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia zezwoleń eksploatacyjnych lub zezwoleń technicznych przez pierwszą Stronę, bądź też do odmowy, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia działalności przewoźnika lotniczego eksploatującego statek powietrzny w inny sposób.

7. W przypadku odmowy dostępu w celu przeprowadzenia inspekcji na płycie statku powietrznego eksploatowanego przez przewoźnika lotniczego lub przewoźników lotniczych jednej ze Stron zgodnie z ust. 5, druga Strona może dowieść, że pojawiają się poważne obawy, o których mowa w ust. 6, i postępować zgodnie z ust. 6.

8. Każda ze Stron zastrzega sobie prawo do cofnięcia, zawieszenia lub ograniczenia zezwoleń eksploatacyjnych lub zezwoleń technicznych lub do zawieszenia lub ograniczenia w inny sposób działalności przewoźnika lotniczego lub przewoźników lotniczych drugiej Strony natychmiast w przypadku, gdy pierwsza Strona stwierdzi, w wyniku inspekcji na płycie, serii inspekcji na płycie, odmowy dostępu do celów inspekcji na płycie, konsultacji lub w inny sposób, że natychmiastowe działanie jest niezbędne dla bezpieczeństwa operacji lotniczej. Strona, która wprowadza takie środki, niezwłocznie informuje o tym drugą Stronę, podając powody.

9. Wszelkie działania jednej ze Stron zgodnie z ust. 4, 6 lub 8 zostają przerwane z chwilą ustania podstawy do podjęcia takiego działania.

10. Jeżeli Strona wprowadziła środki zgodnie z ust. 4, 6 lub 8, w przypadku sporu Strona może odwołać się do arbitrażu zgodnie z art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe], bez uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym]. Na wniosek Strony skarżącej trybunał może, do czasu wydania ostatecznego orzeczenia, zarządzić przyjęcie tymczasowych środków ochronnych, w tym zmianę lub zawieszenie środków wprowadzonych przez którąkolwiek ze Stron na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł AIRTRN.19:

Ochrona lotnictwa

1. Strony udzielają sobie, na wniosek, wszelkiej niezbędnej pomocy w celu przeciwdziałania wszelkim zagrożeniom dla bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego, w tym zapobieganiu aktom bezprawnego zawładnięcia cywilnymi statkami powietrznymi i innym bezprawnym aktom skierowanym przeciwko bezpieczeństwu takich statków powietrznych, ich pasażerów i załogi, portów lotniczych i urządzeń żeglugi powietrznej oraz wszelkim innym zagrożeniom dla bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego.

2. Strony we wzajemnych stosunkach działają zgodnie z normami ochrony lotnictwa ustanowionymi przez ICAO. Strony wymagają, aby operatorzy statków powietrznych znajdujący się w ich rejestrach oraz operatorzy portów lotniczych na ich terytorium działali co najmniej zgodnie z takimi normami ochrony lotnictwa. Każda ze Stron na żądanie drugiej Strony powiadamia ją o wszelkich różnicach między swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi oraz praktykami a normami ochrony lotnictwa, o których mowa w niniejszym ustępie. Każda ze Stron może w każdej chwili wystąpić z wnioskiem o bezzwłoczne przeprowadzenie konsultacji z drugą Stroną w celu omówienia tych różnic.

3. Każda ze Stron zapewnia stosowanie na swoim terytorium skutecznych środków ochrony lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnej ingerencji, w tym m.in. kontroli bezpieczeństwa pasażerów i ich bagażu podręcznego, kontroli bezpieczeństwa bagażu rejestrowanego, kontroli bezpieczeństwa i środków kontroli w zakresie ochrony stosowanych wobec osób niebędących pasażerami, w tym załogi, oraz przenoszonych przez nie przedmiotów, kontroli bezpieczeństwa i środków kontroli w zakresie ochrony stosowanych wobec ładunku, poczty, zaopatrzenia pokładowego i zaopatrzenia portu lotniczego oraz kontroli dostępu do strefy operacyjnej lotniska i stref zastrzeżonych lotniska. Każda ze Stron zgadza się przestrzegać przepisów w zakresie ochrony drugiej Strony dotyczących dopuszczenia statków powietrznych na jej terytorium, prowadzenia operacji na ich terytorium lub odlotu z tego terytorium.

4. Strony dokładają wszelkich starań, aby w jak najszerszym zakresie współpracować w kwestiach ochrony lotnictwa, wymieniać się informacjami na temat zagrożeń, podatności na zagrożenia i ryzyka, z zastrzeżeniem wzajemnego porozumienia co do odpowiednich ustaleń dotyczących bezpiecznego przekazywania, wykorzystywania, przechowywania i usuwania informacji niejawnych, omawiać i wymieniać się najlepszymi praktykami, normami skuteczności działania i wykrywania odnośnie do sprzętu służącego do ochrony, wymieniać się najlepszymi praktykami i wynikami z zakresu monitorowania zgodności z przepisami, a także we wszelkich innych dziedzinach, które Strony mogą określić. W szczególności Strony dokładają wszelkich starań, aby opracowywać i utrzymywać ustalenia dotyczące współpracy między ekspertami technicznymi w zakresie opracowywania i uznawania norm ochrony lotnictwa w celu ułatwienia takiej współpracy, ograniczenia powielania czynności administracyjnych oraz wspierania wczesnego powiadamiania i wcześniejszych dyskusji na temat nowych inicjatyw i wymogów w zakresie bezpieczeństwa.

5. Każda ze Stron może udostępniać drugiej Stronie na żądanie wyniki audytów przeprowadzonych przez ICAO oraz działania naprawcze podjęte przez państwo poddane audytowi, z zastrzeżeniem wzajemnego porozumienia w sprawie odpowiednich ustaleń dotyczących bezpiecznego przekazywania, wykorzystywania, przechowywania i usuwania takich informacji.

6. Strony zgadzają się współpracować w zakresie podejmowanych przez siebie inspekcji w zakresie ochrony na terytorium każdej ze Stron, polegających na stworzeniu mechanizmów, w tym dokonania uzgodnień administracyjnych, dotyczących wzajemnej wymiany informacji na temat wyników tych inspekcji. Strony zgadzają się pozytywnie rozpatrywać wnioski dotyczące udziału przedstawicieli Strony jako obserwatorów w inspekcjach w zakresie ochrony przeprowadzanych przez drugą Stronę.

7. Z zastrzeżeniem ust. 9, przy pełnym uwzględnieniu i wzajemnym poszanowaniu suwerenności drugiej Strony, Strona może przyjąć środki ochrony dotyczące wjazdu na swoje terytorium. Tam gdzie jest to możliwe, Strona ta uwzględnia środki bezpieczeństwa zastosowane już przez drugą Stronę, a także jej ewentualne opinie. Każda ze Stron uznaje, że żadne z postanowień niniejszego artykułu nie ogranicza prawa Strony do odmowy wstępu na jej terytorium jakiegokolwiek lotu lub lotów, które uzna za stanowiące zagrożenie dla jej bezpieczeństwa.

8. Strona może wprowadzić środki nadzwyczajne w celu zaradzenia konkretnemu zagrożeniu dla bezpieczeństwa. O takich środkach powiadamia się niezwłocznie drugą Stronę. Bez uszczerbku dla potrzeby podjęcia natychmiastowych działań w celu ochrony lotnictwa, rozważając środki ochrony, Strona ocenia ewentualne niekorzystne skutki dla międzynarodowego transportu lotniczego oraz, o ile nie przewiduje tego prawo, uwzględnia takie skutki przy określaniu środków niezbędnych i odpowiednich do rozwiązania problemów w zakresie ochrony.

9. W odniesieniu do usług lotniczych wykonywanych na jej terytorium, Strona nie może wymagać wdrożenia środków ochrony na terytorium drugiej Strony. Jeżeli Strona uzna, że szczególne zagrożenie wymaga pilnego wdrożenia środków tymczasowych oprócz środków już wprowadzonych na terytorium drugiej Strony, informuje drugą Stronę o szczegółach tego zagrożenia i proponowanych środkach w zakresie zgodnym z potrzebą ochrony informacji dotyczących bezpieczeństwa oraz z proponowanymi środkami. Druga Strona pozytywnie rozpatruje taką propozycję i może podjąć decyzję o wprowadzeniu dodatkowych środków, jakie uzna za niezbędne. Środki te są proporcjonalne i ograniczone w czasie.

10. W przypadku zaistnienia lub groźby zaistnienia aktu bezprawnego zawładnięcia cywilnym statkiem powietrznym lub innych bezprawnych aktów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu statków powietrznych, pasażerów, załogi, portów lotniczych lub pomocy nawigacyjnych, Strony udzielają sobie nawzajem pomocy poprzez ułatwienie łączności oraz inne właściwe środki mające na celu szybkie i bezpieczne położenie kresu takiemu aktowi lub groźbie zaistnienia aktu.

11. Każda Strona wprowadza wszelkie środki, jakie uzna za wykonalne, w celu zapewnienia, że statek powietrzny będący przedmiotem bezprawnego zawładnięcia lub innych aktów bezprawnej ingerencji, znajdujący się na ziemi na jej terytorium, został zatrzymany, chyba że odlot tego statku powietrznego jest konieczny ze względu na nadrzędny obowiązek ochrony życia ludzkiego. Tam, gdzie jest to wykonalne, środki takie są wprowadzane na podstawie konsultacji między Stronami.

12. Jeżeli jedna ze Stron ma uzasadnione powody, by sądzić, że druga Strona nie przestrzega postanowień niniejszego artykułu, Strona ta może zwrócić się o natychmiastowe konsultacje z drugą Stroną. Konsultacje takie rozpoczynają się w ciągu 30 dni od otrzymania takiego wniosku. Nieosiągnięcie zadowalającego porozumienia w ciągu 15 dni lub innego uzgodnionego terminu od dnia złożenia takiego wniosku stanowi dla Strony, która zwróciła się o konsultacje, podstawę do podjęcia działań w celu odmowy, cofnięcia, zawieszenia, nałożenia warunków lub ograniczenia zezwolenia eksploatacyjnego i zezwoleń technicznych udzielonych przewoźnikowi lotniczemu lub przewoźnikom lotniczym drugiej Strony w celu zapewnienia zgodności z niniejszym artykułem. Jeżeli wymaga tego sytuacja nadzwyczajna lub aby zapobiec dalszej niezgodności z postanowieniami niniejszego artykułu, Strona może podjąć działania tymczasowe przed upływem 15 dni, o których mowa w niniejszym ustępie.

13. Wszelkie działania podjęte godnie z ust. 8 zostają przerwane, gdy dana Strona uzna, że działanie nie jest już wymagane lub zostało zastąpione innymi środkami w celu złagodzenia zagrożenia. Wszelkie działania podjęte zgodnie z ust. 12 zostają przerwane po zastosowaniu się przez drugą Stronę do niniejszego artykułu. W przypadku podjęcia działań zgodnie z ust. 8-12, mogą one zostać przerwane za obopólną zgodą Stron.

14. W przypadku wprowadzenia środków lub podjęcia działań zgodnie z ust, 7, 8, 9 lub 12, Strona może odwołać się do postanowień dotyczących rozstrzygania sporów zawartych w tytule I [Rozstrzyganie sporów] w części szóstej. Trybunał arbitrażowy rozpatruje sprawę jako sprawę pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym].

Artykuł AIRTRN.20:

Zarządzanie ruchem lotniczym

1. Strony i ich odpowiednie właściwe organy oraz instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej współpracują ze sobą w taki sposób, aby usprawnić bezpieczne i skuteczne funkcjonowanie ruchu lotniczego w regionie europejskim. Strony dążą do interoperacyjności między swoimi usługodawcami.

2. Strony postanawiają współpracować w kwestiach dotyczących skuteczności działania służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych oraz pobierania opłat za nie, mając na uwadze optymalizację ogólnej efektywności lotów, zmniejszenie kosztów, ograniczenie wpływu na środowisko oraz zwiększenie bezpieczeństwa i przepustowości przepływów ruchu lotniczego między istniejącymi systemami zarządzania ruchem lotniczym Stron.

3. Strony postanawiają promować współpracę między swoimi instytucjami zapewniającymi służby żeglugi powietrznej w celu wymiany danych lotniczych i koordynowania przepływów ruchu w celu optymalizacji efektywności lotu w celu osiągnięcia większej przewidywalności, punktualności i ciągłości usług dla ruchu lotniczego.

4. Strony postanawiają współpracować w zakresie swoich programów modernizacji zarządzania ruchem lotniczym, w tym w zakresie badań, rozwoju i wdrażania, oraz zachęcać do wzajemnego uczestnictwa w działaniach w zakresie walidacji i demonstracji w celu zapewnienia globalnej interoperacyjności.

Artykuł AIRTRN.21:

Odpowiedzialność przewoźników lotniczych

Strony potwierdzają swoje zobowiązania wynikające z Konwencji o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, sporządzonej w Montrealu dnia 28 maja 1999 r. (konwencja montrealska).

Artykuł AIRTRN.22:

Ochrona konsumentów

1. Strony mają wspólny cel, jakim jest osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, i współpracują, aby go osiągnąć.

2. Strony zapewniają podejmowanie skutecznych i niedyskryminacyjnych środków w celu ochrony interesów konsumentów w transporcie lotniczym. Środki takie obejmują odpowiedni dostęp do informacji, pomoc, w tym dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej, zwrot kosztów i, w stosownych przypadkach, odszkodowanie w przypadku odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lotów lub opóźnień, a także skuteczne procedury rozpatrywania skarg.

3. Strony konsultują się we wszelkich kwestiach związanych z ochroną konsumentów, również dotyczących planowanych w tym zakresie środkach.

Artykuł AIRTRN.23:

Związek z innymi umowami

1. Niniejsza Umowa zastępuje wcześniejsze umowy i porozumienia między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi, dotyczące tych samych kwestii co niniejszy tytuł, w zakresie, w jakim nie mogły one zostać zastąpione przez prawo Unii.

2. Zjednoczone Królestwo i państwo członkowskie nie mogą przyznawać sobie nawzajem żadnych praw związanych z transportem lotniczym do lub z ich odpowiednich terytoriów lub na ich odpowiednich terytoriach, innych niż te wyraźnie określone w niniejszym rozdziale, z zastrzeżeniem art. AIRTRN.3 ust. 4 i 9 [Prawa przewozowe].

3. Jeżeli Strony stają się stroną umowy wielostronnej lub zatwierdzają decyzję przyjętą przez ICAO lub inną organizację międzynarodową, która dotyczy kwestii objętych niniejszym tytułem, konsultują się one ze Specjalnym Komitetem ds. Transportu Lotniczego w celu ustalenia, czy niniejszy tytuł powinien zostać zmieniony w celu uwzględnienia takiego rozwoju sytuacji.

4. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie wpływa na ważność i stosowanie istniejących i przyszłych umów między państwami członkowskimi a Zjednoczonym Królestwem w odniesieniu do terytoriów podlegających ich suwerenności, które nie są objęte art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny].

5. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie narusza praw przysługujących Zjednoczonemu Królestwu i państwom członkowskim na mocy wielostronnego układu o prawach handlowych dla nieregularnych przewozów lotniczych w Europie, podpisanego w Paryżu dnia 30 kwietnia 1956 r., w zakresie, w jakim te prawa wykraczają poza prawa określone w niniejszym tytule.

Artykuł AIRTRN.24:

Zawieszenie i rozwiązanie umowy

1. Zawieszenie stosowania niniejszego tytułu, w całości lub w części, zgodnie z art. INST.24 [Tymczasowe środki zaradcze], może zostać wdrożone nie wcześniej niż od pierwszego dnia sezonu lotniczego Zrzeszenia Międzynarodowego Transportu Lotniczego (IATA) następującego po sezonie, w którym powiadomiono o zawieszeniu.

2. Po rozwiązaniu niniejszej Umowy zgodnie z art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy], lub po wypowiedzeniu niniejszego tytułu zgodnie z art. AIRTRN.25 [Wypowiedzenie niniejszego tytułu] lub art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] lub art. FISH.17 [Wypowiedzenie], postanowienia regulujące kwestie wchodzące w zakres niniejszego tytułu mają nadal zastosowanie w dniu zaprzestania stosowania, o którym mowa w art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy] lub w art. AIRTRN.25 [Wypowiedzenie niniejszego tytułu] lub art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] lub art. FISH.17 [Wypowiedzenie], do końca sezonu lotniczego IATA, który trwa w tym dniu.

3. Strona zawieszająca niniejszy tytuł, w całości lub w części, lub rozwiązująca niniejszą Umowę lub wypowiadająca niniejszy tytuł informuje o tym ICAO.

Artykuł AIRTRN.25:

Wypowiedzenie niniejszego tytułu

Bez uszczerbku dla art. FINPROV.8 [Wypowiedzenie], art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] i art. FISH.17 [Wypowiedzenie], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszy tytuł poprzez powiadomienie pisemne drogą dyplomatyczną. W takim przypadku niniejszy tytuł przestaje obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia.

Artykuł AIRTRN.26:

Rejestracja Umowy

Niniejsza Umowa i wszelkie zmiany do niej są, w stosownych przypadkach, rejestrowane w ICAO, zgodnie z art. 83 Konwencji.

TYTUŁ II:

BEZPIECZEŃSTWO LOTNICZE

Artykuł AVSAF.1:

Cele

Celami niniejszego tytułu są:

(a) umożliwienie wzajemnej akceptacji - zgodnie z załącznikami do niniejszego tytułu - ustaleń dotyczących zgodności oraz certyfikatów wydanych przez właściwe organy lub zatwierdzone organizacje którejkolwiek ze Stron;

(b) propagowanie współpracy na rzecz wysokiego poziomu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego oraz zgodności z zasadami ochrony środowiska;

(c) ułatwienie działalności o wymiarze wielonarodowym w sektorze lotnictwa cywilnego;

(d) ułatwienie i propagowanie swobodnego przepływu wyrobów lotniczych oraz usług w lotnictwie cywilnym.

Artykuł AVSAF.2:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "zatwierdzona organizacja" oznacza każdą osobę prawną, certyfikowaną przez właściwy organ którejkolwiek ze Stron do celów korzystania z przywilejów związanych z zakresem niniejszego tytułu;

(b) "certyfikat" oznacza każde zatwierdzenie, licencję lub inny dokument, którego wydanie stanowi formę uznania zgodności wyrobu lotniczego stosowanego w lotnictwie cywilnym, organizacji lub osoby prawnej lub fizycznej, z mającymi zastosowanie wymogami określonymi w przepisach ustawowych i wykonawczych Strony;

(c) "wyrób lotniczy stosowany w lotnictwie cywilnym" oznacza każdy cywilny statek powietrzny, silnik cywilnego statku powietrznego lub śmigło cywilnego statku powietrznego, lub podzespół, wyposażenie, część lub komponent, zamontowane lub przeznaczone do zamontowania w takim statku powietrznym;

(d) "właściwy organ" oznacza unijną lub rządową agencję lub rządową jednostkę odpowiedzialną za bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego, która do celów niniejszego tytułu została wyznaczona przez Stronę do wykonywania następujących funkcji:

(i) oceny zgodności wyrobów lotniczych stosowanych w lotnictwie cywilnym, organizacji, obiektów, operacji i usług lotniczych podlegających jej nadzorowi z mającymi zastosowanie wymogami określonymi w przepisach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych tej Strony;

(ii) monitorowania ich ciągłej zgodności z tymi wymogami; oraz

(iii) podejmowania działań egzekwujących w celu zapewnienia spełniania przez nie tych wymogów;

(e) "ustalenia dotyczące zgodności" oznaczają ustalenie zgodności z mającymi zastosowanie wymogami określonymi w przepisach ustawowych i wykonawczych Strony w wyniku takich działań, jak: testy, inspekcje, kontrola kwalifikacji, zatwierdzenia i monitorowanie;

(f) "monitorowanie" oznacza regularny nadzór sprawowany przez właściwy organ Strony w celu ustalenia ciągłej zgodności z mającymi zastosowanie wymogami określonymi w przepisach ustawowych i wykonawczych tej Strony

(g) "wyspecjalizowana agencja" oznacza w przypadku Unii Agencję Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego ("EASA"), a w przypadku Zjednoczonego Królestwa - Urząd Lotnictwa Cywilnego Zjednoczonego Królestwa (ang. Civil Aviation Authority - CAA) lub urząd będący jego następcą; oraz

(h) "konwencja" oznacza Konwencję o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisaną w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. i obejmującą:

(i) każdą zmianę, która weszła w życie na mocy art. 94 lit. a) konwencji i została ratyfikowana przez Zjednoczone Królestwo i zainteresowane państwo członkowskie lub zainteresowane państwa członkowskie, w zależności od danej kwestii; oraz

(ii) każdy załącznik lub każdą zmianę do niego - mające zastosowanie w danym przypadku - przyjęte zgodnie z art. 90 konwencji, o ile taki załącznik lub zmiana w danym czasie są obowiązujące w odniesieniu zarówno do Zjednoczonego Królestwa, jak i zainteresowanego państwa członkowskiego lub zainteresowanych państw członkowskich;

Artykuł AVSAF.3:

Zakres i wdrażanie

1. Strony mogą współpracować w następujących obszarach:

(a) świadectwa zdatności do lotu i monitorowanie wyrobów lotniczych stosowanych w lotnictwie cywilnym;

(b) certyfikacja środowiskowa i testowanie wyrobów lotniczych stosowanych w lotnictwie cywilnym;

(c) certyfikacja projektów i produkcji oraz monitorowanie organizacji projektujących i produkujących;

(d) certyfikacja organizacji obsługowych i monitorowanie organizacji obsługowych;

(e) licencjonowanie i szkolenie personelu;

(f) ocena kwalifikacji na symulatorze lotu;

(g) eksploatacja statków powietrznych;

(h) zarządzanie ruchem lotniczym i służby żeglugi powietrznej; oraz

(i) inne obszary związane z bezpieczeństwem lotniczym podlegające załącznikom do Konwencji.

2. Zakres niniejszego tytułu zostanie określony w załącznikach obejmujących każdy obszar współpracy wymieniony w ust. 1.

3. Specjalny Komitet ds. Bezpieczeństwa Lotniczego może przyjąć załączniki, o których mowa w ust. 2, wyłącznie w przypadku, gdy każda ze Stron ustaliła, że normy, zasady, praktyki, procedury i systemy lotnictwa cywilnego drugiej Strony zapewniają wystarczająco równoważny poziom bezpieczeństwa, aby umożliwić akceptację ustaleń dotyczących zgodności oraz certyfikatów wydanych przez jego właściwe organy lub organizacje zatwierdzone przez właściwy organ.

4. W każdym załączniku, o którym mowa w ust. 2, opisane są zasady, warunki i metody wzajemnej akceptacji ustaleń dotyczących zgodności i certyfikatów oraz, w razie potrzeby, postanowienia przejściowe.

5. Wyspecjalizowane agencje mogą opracować procedury wykonawcze do poszczególnych

załączników. Różnice techniczne między normami, zasadami, praktykami, procedurami i systemami Stron w zakresie lotnictwa cywilnego uwzględnia się w załącznikach, o których mowa w ust. 2 i w procedurach wykonawczych.

Artykuł AVSAF.4:

Zobowiązania ogólne

1. Każda ze Stron akceptuje ustalenia dotyczące zgodności oraz certyfikaty wydane przez właściwe organy lub zatwierdzone organizacje drugiej Strony zgodnie z zasadami i warunkami określonymi w załącznikach, o których mowa w art. AVSAF.3 ust. 2 [Zakres i wdrażanie].

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może skutkować wzajemną akceptacją norm lubmprzepisów technicznych Stron.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby jej właściwe organy były w stanie wykonywać swoje obowiązki wynikające z niniejszego tytułu.

Artykuł AVSAF.5:

Niezależność organów regulacyjnych

Żadne z postanowień w niniejszym tytule nie ogranicza uprawnień Strony do ustalenia w drodze przyjęcia środków ustawodawczych, regulacyjnych lub administracyjnych poziomu ochrony, jaki Strona uzna za wskazany ze względu na bezpieczeństwo lub ochronę środowiska.

Artykuł AVSAF.6:

Środki ochronne

1. Każda ze Stron może wprowadzić wszelkie stosowne i natychmiastowe środki, jeżeli uzna, że istnieje uzasadnione ryzyko, iż wyrób lotniczy stosowany w lotnictwie cywilnym, usługa lub działanie wchodzące w zakres niniejszego tytułu może zagrozić bezpieczeństwu lub środowisku, może nie spełniać odpowiednich przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych lub może w inny sposób nie spełnić wymagania określonego w mającym zastosowanie załączniku do niniejszego tytułu.

2. W przypadku gdy Strona wprowadzi środki na mocy ust. 1, informuje o tym drugą Stronę na piśmie w ciągu 15 dni roboczych od daty wprowadzenia takich środków, uzasadniając ich wprowadzenie.

Artykuł AVSAF.7:

Komunikacja

1. Strony wyznaczają punkty kontaktowe na potrzeby komunikacji związanej z wykonywaniem niniejszego tytułu oraz przekazują sobie wzajemnie dane tych punktów kontaktowych. Wszelka taka komunikacja odbywa się w języku angielskim.

2. Strony przekazują sobie wzajemnie wykaz właściwych organów, a następnie w razie konieczności aktualizują ten wykaz.

Artykuł AVSAF.8:

Przejrzystość, współpraca regulacyjna oraz wzajemna pomoc

1. Każda Strona gwarantuje, że druga Strona jest informowana o wszystkich przepisach ustawowych i wykonawczych związanych z niniejszym tytułem oraz wszelkich istotnych zmianach tych przepisów.

2. W miarę możliwości Strony informują się wzajemnie o proponowanych istotnych zmianach w swoich odpowiednich przepisach ustawowych i wykonawczych, normach i wymogach oraz w systemach wydawania certyfikatów, w zakresie, w jakim zmiany te mogą mieć wpływ na niniejszy tytuł. W miarę możliwości Strony zapewniają sobie nawzajem możliwość przekazania uwag dotyczących takich zmian oraz należycie uwzględniają te uwagi.

3. Do celów badania i rozwiązywania konkretnych kwestii bezpieczeństwa właściwe organy każdej ze Stron mogą zezwolić właściwym organom drugiej Strony na udział w charakterze obserwatorów w prowadzonych przez siebie działaniach nadzorczych, jak określono w odpowiednim załączniku do niniejszego rozdziału.

4. Do celów monitorowania i inspekcji właściwe organy każdej ze Stron pomagają w razie potrzeby właściwym organom drugiej Strony w uzyskaniu nieograniczonego dostępu do podmiotów regulowanych podlegających ich nadzorowi.

5. W celu zapewnienia ciągłego zaufania każdej ze Stron do wiarygodności procedur drugiej Strony w zakresie dokonywania ustaleń dotyczących zgodności, każda wyspecjalizowana agencja może uczestniczyć w charakterze obserwatora w działaniach nadzorczych prowadzonych przez drugą Stronę, zgodnie z procedurami określonymi w załącznikach do niniejszego rozdziału. Uczestnictwo to nie jest równoznaczne z systematycznym uczestnictwem w działaniach nadzorczych prowadzonych przez drugą Stronę.

Artykuł AVSAF.9:

Wymiana informacji dotyczących bezpieczeństwa

Strony, bez uszczerbku dla artykułu AVSAF.11 [Poufność oraz ochrona danych i informacji] oraz z zastrzeżeniem ich mających zastosowanie przepisów:

(a) przekazują sobie wzajemnie - na wniosek i w odpowiednim terminie - informacje dotyczące wypadków, poważnych incydentów lub zdarzeń związanych z wyrobami lotniczymi stosowanymi w lotnictwie cywilnym, usługami lub działaniami objętymi załącznikami do niniejszego tytułu, jakimi dysponują ich wyspecjalizowane agencje; oraz

(b) wymieniają inne informacje dotyczące bezpieczeństwa na podstawie zgody wyspecjalizowanych agencji.

Artykuł AVSAF.10:

Współpraca w zakresie egzekwowania

Za pośrednictwem swoich wyspecjalizowanych agencji lub właściwych organów, Strony zapewniają, na wniosek, z zastrzeżeniem mających zastosowanie przepisów ustawowych i wykonawczych, a także dostępności wnioskowanych zasobów, wzajemną współpracę oraz pomoc w dochodzeniach lub działaniach związanych z egzekwowaniem w odniesieniu do wszelkich domniemanych lub podejrzewanych naruszeń przepisów ustawowych lub wykonawczych objętych zakresem niniejszego tytułu. Ponadto każda ze Stron niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o każdym dochodzeniu, które dotyczy ich wzajemnych interesów.

Artykuł AVSAF.11:

Poufność oraz ochrona danych i informacji

1. Każda ze Stron zachowuje poufność danych i informacji otrzymanych od drugiej Strony w ramach niniejszego tytułu, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi. Takie informacje i dane mogą być wykorzystywane przez otrzymującą je Stronę wyłącznie do celów niniejszego tytułu.

2. W szczególności, z zastrzeżeniem swoich odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych, Strony nie ujawniają osobom trzecim, w tym publicznie, ani nie zezwalają swoim właściwym organom na ujawnianie osobom trzecim, w tym publicznie, jakichkolwiek danych i informacji otrzymanych od drugiej Strony w ramach niniejszego tytułu, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, własność intelektualną, poufne informacje handlowe lub finansowe, zastrzeżone dane lub informacje odnoszące się do trwających dochodzeń. W tym celu takie dane i informacje traktuje się jako poufne.

3. Przekazując dane i informacje drugiej Stronie lub właściwemu organowi drugiej Strony, Strona lub właściwy organ danej Strony mogą wskazać dane lub informacje, które uważają za poufne i niepodlegające ujawnieniu. W takim przypadku Strona lub jej właściwy organ wyraźnie oznacza takie dane lub informacje jako poufne.

4. Jeżeli jedna ze Stron nie zgadza się z wskazaniem drugiej Strony lub właściwego organu tej Strony zgodnie z ust. 3, pierwsza Strona może zwrócić się do drugiej Strony o konsultacje w celu rozwiązania problemu.

5. Każda ze Stron wprowadza wszelkie uzasadnione środki ostrożności niezbędne do ochrony danych i informacji otrzymanych w ramach niniejszego tytułu przed ich nieuprawnionym ujawnieniem.

6. Strona otrzymująca dane i informacje od drugiej Strony w ramach niniejszego tytułu nie nabywa do tych danych i informacji jakiegokolwiek prawa własności poprzez sam fakt ich otrzymania od drugiej Strony.

Artykuł AVSAF.12:

Przyjmowanie załączników do niniejszego tytułu i wprowadzanie do nich zmian

Specjalny Komitet ds. Bezpieczeństwa Lotniczego może zmieniać ZAŁĄCZNIK AVSAF-1 [Certyfikacja zdatności do lotu oraz zgodności z wymogami ochrony środowiska] do niniejszego tytułu, przyjąć lub zmienić załączniki zgodnie z art. AVSAF.3 ust. 2 [Zakres i wdrażanie] oraz usunąć każdy załącznik.

Artykuł AVSAF.13:

Zwrot kosztów

Każda ze Stron stara się zapewnić, aby wszelkie opłaty lub obciążenia nakładane przez Stronę lub jej wyspecjalizowaną agencję na osoby prawne lub fizyczne, których działalność jest objęta niniejszym tytułem, były sprawiedliwe, rozsądne i współmierne do świadczonych usług oraz aby nie tworzyły one barier handlowych.

Artykuł AVSAF.14:

Inne umowy i wcześniejsze uzgodnienia

1. Z dniem jego wejścia w życie niniejszy tytuł zastępuje wszelkie dwustronne umowy lub uzgodnienia dotyczące bezpieczeństwa lotniczego między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi w odniesieniu do wszelkich kwestii objętych niniejszym tytułem, które były wdrażane zgodnie z art. AVSAF.3[Zakres i wdrażanie].

2. W stosownych przypadkach wyspecjalizowane agencje wprowadzają niezbędne środki w celu zmiany lub wypowiedzenia wcześniejszych uzgodnień między nimi.

3. Z zastrzeżeniem ust. 1 i 2, żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może wpływać na prawa i obowiązki Stron wynikające z jakichkolwiek innych umów międzynarodowych.

Artykuł AVSAF.15:

Zawieszenie obowiązków wzajemnej akceptacji

1. Strona ma prawo zawiesić, w całości lub w części, swoje obowiązki akceptacji wynikające z ust. 1 artykułu AVSAF.4 [Zobowiązania ogólne], gdy druga Strona w istotny sposób narusza swoje obowiązki wynikające z niniejszego tytułu.

2. Przed skorzystaniem z prawa do zawieszenia obowiązku akceptacji Strona zwraca się o konsultacje, aby umożliwić drugiej Stronie poszukiwanie środków naprawczych. W stosownych przypadkach podczas konsultacji Strony rozważają skutki zawieszenia.

3. Prawa przewidziane w niniejszym artykule są wykonywane wyłącznie, jeżeli druga Strona nie wprowadzi środków naprawczych w odpowiednim okresie po przeprowadzonych konsultacjach. Jeżeli jedna ze Stron skorzysta z prawa przewidzianego w niniejszym artykule, pisemnie powiadamia drugą Stronę o swoim zamiarze zawieszenia obowiązku akceptacji oraz szczegółowo określa powody zawieszenia.

4. Zawieszenie zaczyna obowiązywać po 30 dniach od daty powiadomienia, chyba że przed zakończeniem tego okresu Strona, która zainicjowała zawieszenie, powiadomi drugą Stronę na piśmie o wycofywaniu swojego powiadomienia.

5. Takie zawieszenie nie ma wpływu na ważność ustaleń dotyczących zgodności oraz certyfikatów sporządzonych przez właściwe organy lub zatwierdzone organizacje drugiej Strony przed dniem, w którym zawieszenie staje się skuteczne. Każde takie zawieszenie, które stało się skuteczne, może zostać uchylone w trybie natychmiastowym po wymianie przez Strony not dyplomatycznych w tej sprawie.

Artykuł AVSAF.16:

Wypowiedzenie niniejszego tytułu

Bez uszczerbku dla art. FINPROV.8 [Wypowiedzenie], art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] i art. FISH.17 [Wypowiedzenie], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszy tytuł poprzez powiadomienie pisemne drogą dyplomatyczną. W takim przypadku niniejszy tytuł przestaje obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia.

DZIAŁ TRZECI:

TRANSPORT DROGOWY

TYTUŁ I:

TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW

Artykuł ROAD.1:

Cel

1. Celem niniejszego tytułu jest zapewnienie, w odniesieniu do transportu drogowego towarów, ciągłej łączności między terytoriami Stron, przez te terytoria i w ich obrębie oraz ustanowienie zasad, które mają zastosowanie do takiego transportu.

2. Strony zgadzają się przy stosowaniu niniejszego tytułu nie stosować środków dyskryminujących.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie ma wpływu na transport drogowy towarów na terytorium jednej ze Stron przez przewoźnika drogowego towarów mającego siedzibę na tym terytorium.

Artykuł ROAD.2:

Zakres

1. Niniejszy tytuł ma zastosowanie do transportu drogowego towarów w celach handlowych między terytoriami Stron, w ich obrębie oraz przez te terytoria i pozostaje bez uszczerbku dla stosowania zasad ustanowionych przez Europejską Konferencję Ministrów Transportu.

2. Transport drogowy towarów, za który nie jest pobierane żadne bezpośrednie ani pośrednie wynagrodzenie i który nie generuje bezpośrednio ani pośrednio żadnego dochodu kierowcy pojazdu lub innych osób i który nie jest związany z działalnością zawodową, uważa się za transport towarowy do celów niehandlowych.

Artykuł ROAD.3:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu i oprócz definicji określonych w części drugiej [Usługi i inwestycje] tytuł II rozdział pierwszy art. SERVIN 1.2 [Definicje] stosuje się następujące definicje:

(a) "pojazd" oznacza pojazd silnikowy zarejestrowany na terytorium Strony lub zespół pojazdów, z których pojazd silnikowy jest zarejestrowany na terytorium Strony i który jest używany wyłącznie do transportu towarów;

(b) "przewoźnik drogowy towarów" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną zajmującą się transportem towarów w celach handlowych przy użyciu pojazdu;

(c) "przewoźnik drogowy towarów Strony" oznacza przewoźnika drogowego towarów będącego osobą prawną mającą siedzibę na terytorium Strony lub osobą fizyczną Strony;

(d) "strona siedziby" oznacza Stronę, na której terytorium której przewoźnik drogowy towarów ma swoją siedzibę;

(e) "kierowca" oznacza każdą osobę, która prowadzi pojazd, nawet przez krótki okres, lub która jest przewożona w pojeździe w ramach wykonywania swoich obowiązków, pozostając w gotowości do jego prowadzenia w razie konieczności;

(f) "tranzyt" oznacza ruch pojazdów przez terytorium Strony bez załadunku lub rozładunku towarów;

(g) "środki regulacyjne" oznaczają:

(i) w odniesieniu do Unii:

(A) rozporządzenia i dyrektywy, przewidziane w art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz

(B) akty wykonawcze i delegowane, przewidziane odpowiednio w art. 290 i 291 TFUE; oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa:

(A) prawo pierwotne; oraz

(B) prawo wtórne.

Artykuł ROAD.4

Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie

1. Z zastrzeżeniem spełnienia warunków, o których mowa w ust. 2, przewoźnicy drogowi towarów Strony mogą wykonywać:

(a) przejazdy pojazdem z ładunkiem z terytorium Strony siedziby na terytorium drugiej Strony i z powrotem, z tranzytem lub bez tranzytu przez terytorium państwa trzeciego;

(b) przejazdy pojazdem z ładunkiem z terytorium Strony siedziby na terytorium tej samej Strony, z tranzytem przez terytorium drugiej Strony;

(c) przejazdy pojazdem z ładunkiem na lub z terytorium Strony siedziby, z tranzytem przez terytorium drugiej Strony;

(d) przejazdy pojazdem bez załadunku w związku z przejazdami, o których mowa w lit. a) - c).

2. Przewoźnicy drogowi towarów Strony mogą odbywać podróż, o której mowa w ust. 1 jeżeli:

(a) posiadają ważną licencję wydaną zgodnie z art. ROAD.5 [Wymagania dla przewoźników], z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. ROAD.6 [Zwolnienia z wymogów licencyjnych]; oraz

(b) przejazd jest realizowany przez kierowców posiadających certyfikat kompetencji zawodowych zgodnie z art. ROAD.7 [Wymagania dla kierowców] ust. 1.

3. Z zastrzeżeniem ust. 6 oraz pod warunkiem, że spełnione są warunki zawarte w ust. 2, przewoźnicy drogowi towarów ze Zjednoczonego Królestwa mogą odbyć do dwóch przejazdów z ładunkiem z jednego państwa członkowskiego do drugiego państwa członkowskiego bez powrotu na terytorium Zjednoczonego Królestwa, o ile takie przejazdy są zgodne z przejazdem z terytorium Zjednoczonego Królestwa dozwolonym na podstawie ust. 1 lit. a).

4. Bez uszczerbku dla ust. 5, z zastrzeżeniem ust. 6 i pod warunkiem spełnienia warunków określonych w ust. 2, przewoźnicy drogowi towarów ze Zjednoczonego Królestwa mogą odbyć jeden przejazd z ładunkiem w obrębie terytorium państwa członkowskiego, pod warunkiem że operacja ta:

(a) jest zgodna z przejazdem z terytorium Zjednoczonego Królestwa dozwolonym na podstawie ust. 1 lit. a); oraz

(b) odbywa się w ciągu siedmiu dni od rozładunku na terytorium tego państwa członkowskiego towarów przewożonych w ramach przejazdu, o którym mowa w lit. a).

5. Z zastrzeżeniem ust. 6 i pod warunkiem spełnienia warunków określonych w ust. 2, przewoźnicy drogowi towarów ze Zjednoczonego Królestwa z siedzibą w Irlandii Północnej mogą odbyć do dwóch przejazdów z ładunkiem w obrębie terytorium Irlandii, pod warunkiem, że operacje te:

(a) jest zgodna z przejazdem z terytorium Irlandii Północnej dozwolonym na podstawie ust. 1 lit. a); oraz

(b) odbywają się w ciągu siedmiu dni od rozładunku na terytorium Irlandii towarów przewożonych w ramach przejazdu, o którym mowa w lit. a).

6. Przewoźnicy drogowi towarów ze Zjednoczonego Królestwa są objęci ograniczeniem umożliwiającym odbycie maksymalnie dwóch przejazdów w obrębie terytorium Unii na podstawie ust. 3, 4 i 5 przed powrotem na terytorium Zjednoczonego Królestwa.

7. Pod warunkiem spełnienia warunków określonych w ust. 2 przewoźnicy drogowi towarów z Unii mogą odbyć maksymalnie dwa przejazdy z ładunkiem na terytorium Zjednoczonego Królestwa, pod warunkiem że takie przewozy:

(a) jest zgodna z przejazdem z terytorium Unii Północnej dozwolonym na podstawie ust. 1 lit. a); oraz

(b) są dokonywane w ciągu siedmiu dni od wyładowania na terytorium Zjednoczonego Królestwa towarów przewożonych podczas przewozu, o którym mowa w lit. a).

Artykuł ROAD.5:

Wymagania dla przewoźników

1. Przewoźnicydrogowi towarów Strony podejmującej przejazd, o którym mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie] posiadają ważną licencję wydaną zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu.

2. Licencje wydaje się, zgodnie z prawem Stron, wyłącznie przewoźnikom drogowym towarów, którzy spełniają wymogi określone w części A sekcja 1 ZAŁĄCZNIKA ROAD-1, regulujące dostęp do zawodu przewoźnika drogowego towarów i wykonywanie tego zawodu.

3. Uwierzytelniony odpis licencji jest przechowywany w pojeździe i okazywany na żądanie funkcjonariuszy służb kontrolnych upoważnionych przez każdą ze Stron. Licencja i jej uwierzytelniony odpis odpowiadają jednemu z modelów określonych w części A Dodatek ROAD.A.1.3 do załącznika ROAD-1, który określa również warunki regulujące jej wykorzystywanie. Licencja musi zawierać co najmniej dwa z zabezpieczeń wymienionych w części A Dodatek ROAD.A.1.4 do Załącznika ROAD-1.

4. Przewoźnicy drogowi towarów muszą spełniać wymagania określone w części A sekcja 2 załącznika ROAD-1, dotyczące delegowania kierowców podejmujących przejazd, o którym mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron oraz przez te terytoria] ust. 3-7.

Artykuł ROAD.6:

Zwolnienia z wymogów licencyjnych

Bez ważnej licencji, o której mowa w art. 5 [Wymagania dla przewoźników] można wykonywać następujące rodzaje transportu towarów i przejazdów bez ładunku w związku z takim transportem:

(a) transport poczty jako usługa powszechna;

(b) przewóz pojazdów uszkodzonych lub zepsutych;

(c) do dnia 20 lutego 2022 r. - transport towarów w pojazdach silnikowych o dopuszczalnej masie całkowitej, wraz z przyczepą, nieprzekraczającej 3,5 tony;

(d) od dnia 21 lutego 2022 r. - transport towarów w pojazdach silnikowych o dopuszczalnej masie całkowitej, wraz z przyczepą, nieprzekraczającej 2,5 tony;

(e) transport produktów leczniczych, urządzeń, sprzętu i innych artykułów potrzebnych do opieki medycznej w sytuacjach nadzwyczajnych, w szczególności w przypadku klęsk żywiołowych i pomocy humanitarnej;

(f) transport towarów pojazdami samochodowymi świadczony jest przy spełnieniu następujących warunków:

(i) przewożone towary muszą być własnością przewoźnika drogowego towarów lub muszą być sprzedane, zakupione, pożyczone, wzięte w najem lub wynajęte, wyprodukowane, wydobywane, przetworzone lub naprawione przez danego przewoźnika;

(ii) celem przewozu musi być przewiezienie towarów z albo do siedziby przewoźnika drogowego towarów lub przemieszczenie ich do albo poza siedzibę przewoźnika na potrzeby własne;

(iii) pojazdy wykorzystywane do takiego przewozu są prowadzone przez personel zatrudniony lub pozostający do dyspozycji przewoźnika drogowego towarów na mocy zobowiązania umownego;

(iv) pojazdy przewożące towary są własnością przewoźnika drogowego towarów, zostały przez niego zakupione na warunkach odroczenia płatności lub są przedmiotem najmu oraz

(v) taki przewóz musi być jedynie działalnością pomocniczą w stosunku do całości działalności przewoźnika drogowego towarów;

(g) transport towarów pojazdami silnikowymi o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nieprzekraczającej 40 km/h.

Artykuł ROAD.7:

Wymagania dla kierowców

1 Kierowcy pojazdów wykonujących przejazdy, o których mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron oraz przez te terytoria] muszą:

(a) posiadać certyfikat kompetencji zawodowych wydany zgodnie z częścią B sekcja 1 załącznika ROAD- 1; oraz

(b) przestrzegać przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdu i pracy, okresów odpoczynku, przerw i użytkowania tachografów zgodnie z częścią B sekcja 2-4 załącznika ROAD-1.

2. Umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR) sporządzona w Genewie 1 lipca 1970 r., zamiast postanowień ust. 1 lit. b), ma zastosowanie do operacji międzynarodowego transportu drogowego wykonywanego częściowo poza terytorium Stron na całej trasie.

Artykuł ROAD.8:

Wymagania dla pojazdów

1. Strona nie może odmówić ani zakazać używania na swoim terytorium pojazdu odbywającego przejazd, o którym mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie], jeżeli pojazd spełnia wymogi określone w części C sekcja 1 załącznika ROAD-1.

2. Pojazdy wykonujące przejazdy, o których mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie], muszą być wyposażone w tachograf skonstruowany, zainstalowany, używany, badany i kontrolowany zgodnie z częścią C sekcja 2 załącznika ROAD-1.

Artykuł ROAD.9:

Przepisy ruchu drogowego

Kierowcy pojazdów wykonujących transport towarów na podstawie niniejszego tytułu, przebywając na terytorium drugiej Strony, przestrzegają krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących ruchu drogowego obowiązujących na tym terytorium.

Artykuł ROAD.10:

Opracowywanie przepisów i Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego

1. Jeżeli Strona proponuje nowy środek regulacyjny w obszarze objętym załącznikiem ROAD-1, ma obowiązek:

(a) możliwie jak najszybciej powiadomić drugą Stronę o proponowanym środku regulacyjnym; oraz

(b) informować drugą Stronę o postępie środka regulacyjnego.

2. Na wniosek jednej ze Stron w ramach Specjalnego Komitet ds. Transportu Drogowego nie później niż w terminie dwóch miesięcy od przedłożenia takiego wniosku ma miejsce wymiana opinii na temat tego, czy proponowany nowy środek regulacyjny miałby zastosowanie do przejazdów, o których mowa w art. ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie].

3. W przypadku przyjęcia przez Stronę nowego środka regulacyjnego, o którym mowa w ust. 1, powiadamia o tym drugą Stronę i dostarcza tekst nowego środka regulacyjnego w ciągu tygodnia od jego publikacji.

4. Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego zbiera się w celu omówienia wszelkich nowych środków regulacyjnych przyjętych na wniosek jednej ze Stron w ciągu dwóch miesięcy od złożenia wniosku, niezależnie od tego, czy nastąpiło powiadomienie zgodnie z ust. 1 lub 3, lub czy odbyła się dyskusja zgodnie z ust. 2.

5. Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego może:

(a) dokonać zmiany załącznika ROAD-1 w celu uwzględnienia zmian regulacyjnych lub technologicznych lub w celu zapewnienia satysfakcjonującego wdrażania niniejszego tytułu;

(b) potwierdzić, że zmiany dokonane za sprawą nowego środka regulacyjnego są zgodne z załącznikiem ROAD-1; lub

(c) podjąć decyzję o wprowadzeniu innych środków mających na celu zapewnienie sprawnego funkcjonowania niniejszego tytułu.

Artykuł ROAD.11:

Środki zaradcze

1. Jeżeli Strona uzna, że druga Strona przyjęła środek regulacyjny, który nie jest zgodny z wymogami załącznika ROAD-1, w szczególności w przypadkach, gdy Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego nie podjął decyzji zgodnie z art. 10 [Opracowywanie przepisów i Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego] ust. 5, a druga Strona mimo wszystko stosuje postanowienia nowego środka regulacyjnego do przewoźników drogowych, kierowców lub pojazdów tej Strony, może ona, po powiadomieniu drugiej Strony, przyjąć odpowiednie środki zaradcze, w tym zawieszenie zobowiązań wynikające z niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, pod warunkiem że takie środki:

(a) nie przekraczają poziomu równoważnego unieważnieniu lub naruszeniu spowodowanemu nowym środkiem regulacyjnym przyjętym przez drugą Stronę, który nie jest zgodny z wymogami załącznika ROAD-1; oraz

(b) wejdą w życie najwcześniej 7 dni po powiadomieniu drugiej Strony przez Stronę, która zamierza wprowadzić takie środki, zgodnie z niniejszym ustępem.

2. Odpowiednie środki zaradcze przestają obowiązywać:

(a) gdy Strona, która wprowadziła takie środki, jest przekonana, że druga Strona wypełnia swoje zobowiązania wynikające z niniejszego tytułu; lub

(b) zgodnie z orzeczeniem trybunału arbitrażowego.

3. Strona nie może powoływać się na porozumienie WTO ani na żadne inne porozumienie międzynarodowe, aby uniemożliwić drugiej Stronie zawieszenie zobowiązań wynikających z niniejszego artykułu.

Artykuł ROAD.12:

Podatki

1. Pojazdy używane do transportu towarów zgodnie z niniejszym tytułem są zwolnione z podatków i opłat pobieranych za posiadanie pojazdów lub poruszanie się ich na terytorium drugiej Strony.

2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:

(a) podatku lub opłaty od zużycia paliwa;

(b) opłaty za korzystanie z drogi lub sieci dróg; lub

(c) opłaty za korzystanie z określonych mostów, tuneli lub promów.

3. Paliwo znajdujące się w standardowych zbiornikach pojazdów i w specjalnych zbiornikach, dopuszczonych czasowo, które jest wykorzystywane bezpośrednio do napędzania pojazdu i, w stosownych przypadkach, do umożliwienia funkcjonowania podczas transportu układów chłodniczych i innych układów, a także smary znajdujące się w pojazdach silnikowych, niezbędne do ich normalnej eksploatacji podczas podróży, są zwolnione z ceł oraz wszelkich innych podatków i opłat, takich jak podatek VAT i akcyza, oraz nie podlegają żadnym ograniczeniom przywozowym.

4. Części zamienne przywożone w celu naprawy pojazdu na terytorium jednej Strony, które zostały zarejestrowane lub wprowadzone do obrotu na terytorium drugiej Strony, są dopuszczane na podstawie czasowego bezcłowego dopuszczania do obrotu i bez zakazu lub ograniczenia przywozu. Poddane wymianie części podlegają opłatom celnym i innym podatkom (VAT) oraz powrotnemu wywozowi lub zniszczeniu pod kontrolą organów celnych drugiej Strony.

Artykuł ROAD.13:

Zobowiązania zawarte w innych tytułach

Część druga dział pierwszy tytuł II rozdział III art. SERVIN 3.2 [Dostęp do rynku] i art. SERVIN 3.4 [Traktowanie narodowe] jest włączona do niniejszego tytułu i stanowi jego część oraz maj zastosowanie do traktowania przewoźników drogowych towarów wykonujących przewozy zgodnie z artykułem ROAD.4 [Transport towarów między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie].

Artykuł ROAD.14:

Wypowiedzenie niniejszego tytułu

5. Bez uszczerbku dla art. FINPROV.8 [Wypowiedzenie], art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] i art. FISH.17 [Wypowiedzenie], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszy tytuł poprzez powiadomienie pisemne drogą dyplomatyczną. W takim przypadku niniejszy tytuł przestaje obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia.

TYTUŁ II:

PRZEWÓZ DROGOWY PASAŻERÓW

Artykuł X:

Zakres

1. Celem niniejszego rozdziału jest zapewnienie, w odniesieniu do przewozu drogowego osób, ciągłej łączności między terytoriami Stron, przez te terytoria i w ich obrębie oraz ustanowienie zasad, które mają zastosowanie do takiego transportu. Dotyczy okazjonalnych, regularnych i szczególnych przewozów regularnych osób autokarem i autobusem między terytoriami Stron, w ich obrębie oraz przez te terytoria.

2. Strony zgadzają się przy stosowaniu niniejszego tytułu nie stosować środków

dyskryminujących.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie ma wpływu na transport osób na terytorium jednej ze Stron przez przewoźnika drogowego osób mającego siedzibę na tym terytorium.

Artykuł X+1:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu i oprócz definicji określonych w części drugiej [Usługi i inwestycje] tytuł II rozdział I art. SERVIN 1.2 [Definicje] stosuje się następujące definicje:

(a) "autobusy i autokary" są to pojazdy, które ze względu na swoją konstrukcję i wyposażenie przystosowane są do przewozu więcej niż dziewięciu osób, łącznie z kierowcą, i są do tego celu przeznaczone;

(b) "usługi przewozu osób" oznaczają usługi transportu drogowego dla ludności lub dla określonych kategorii użytkowników, świadczone autokarami i autobusami za opłatą wnoszoną przez osobę przewożoną lub przez organizatora transportu;

(c) "przewoźnik drogowy osób" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, posiadającą własną osobowość prawną lub zależną od organu posiadającego taką osobowość, która świadczy usługi przewozu osób;

(d) "przewoźnik drogowy osób Strony" oznacza przewoźnika drogowego osób mającego siedzibę na terytorium Strony lub osobę fizyczną Strony;

(e) "usługi regularne" oznaczają usługi przewozu osób w określonych odstępach czasu i na określonych trasach, przy czym pasażerowie są zabierani z określonych z góry przystanków i dowożeni na z góry określone przystanki;

(f) "szczególne usługi regularne" oznaczają usługi bez względu na to, przez kogo są organizowane, które polegają na przewozie określonych kategorii pasażerów z wyłączeniem innych pasażerów, o ile takie przewozy są wykonywane stosownie do warunków określonych dla usług regularnych. Szczególne usługi regularne obejmują:

(i) transport pracowników między miejscem zamieszkania a miejscem pracy, oraz

(ii) transport uczniów i studentów do oraz z instytucji edukacyjnej.

Fakt zróżnicowania tych przewozów w zależności od potrzeb użytkowników nie ma wpływu na ich zakwalifikowanie jako przewozy regularne;

(g) "grupa" oznacza którąkolwiek z poniższych:

(i) co najmniej jedną stowarzyszoną osobę fizyczną lub prawną oraz jej osobę fizyczną lub prawną dominującą bądź jej osoby fizyczne lub prawne dominujące;

(ii) co najmniej jedną stowarzyszoną osobę fizyczną lub prawną mającą tę samą osobę fizyczną lub prawną dominującą bądź te same osoby fizyczne lub prawne dominujące;

(h) "umowa INTERBUS" oznacza Umowę w sprawie międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2003 r., wraz z późniejszymi zmianami;

(i) "tranzyt" oznacza ruch autokarów i autobusów przez terytorium Strony bez zabierania ani wysadzania pasażerów;

(j) "usługi okazjonalne" oznaczają usługi, które nie są usługami regularnymi ani szczególnymi usługami regularnymi, a które charakteryzują się przede wszystkim tym, że służą wykonywaniu przewozu grup pasażerów zgromadzonych z inicjatywy klienta lub przewoźnika drogowego osób.

Artykuł X+2:

Przewóz osób autokarem i autobusem między terytoriami Stron, przez te terytoria oraz w ich obrębie

1. Przewoźnicy drogowi osób Strony mogą, świadcząc usługi regularne i szczególne usługi regularne, wykonywać przejazdy z pasażerami z terytorium Strony na terytorium drugiej Strony, z tranzytem lub bez tranzytu przez terytorium państwa trzeciego, oraz przejazdy bez pasażerów związane z takimi przejazdami.

2. Przewoźnicy drogowi osób Strony mogą, świadcząc usługi regularne i szczególne usługi regularne, wykonywać przejazdy z pasażerami z terytorium Strony, na którym przewoźnik drogowy osób ma siedzibę, na terytorium tej samej strony z tranzytem przez terytorium drugiej Strony, oraz przejazdy bez pasażerów związane z takimi przejazdami.

3. Przewoźnik drogowy osób jednej Strony nie może wykonywać usług regularnych ani szczególnych usług regularnych z miejscem początkowym i docelowym na terytorium drugiej Strony.

4. Jeżeli usługa przewozu osób, o której mowa w ust. 1, jest częścią usługi przewozu do lub z terytorium Strony, na którym przewoźnik drogowy osób ma swoją siedzibę, pasażerowie mogą być zabierani lub wysadzani na terytorium drugiej Strony na trasie, pod warunkiem, że postój jest dozwolony zgodnie z przepisami obowiązującymi na tym terytorium.

5. W przypadku gdy usługa przewozu osób, o której mowa w niniejszym artykule, stanowi część międzynarodowego przewozu regularnego lub specjalnego przewozu regularnego między Irlandią a Zjednoczonym Królestwem w odniesieniu do Irlandii Północnej, pasażerowie mogą być zabierani i wysadzani na terytorium jednej ze Stron przez przewoźnika drogowego osób mającego siedzibę na terytorium drugiej Strony.

6. Przewoźnicy drogowi osób mający siedzibę na terytorium jednej ze Stron mogą wykonywać tymczasowo usługi okazjonalne w Irlandii, w ramach których zabierają i dowożą pasażerów na terytorium drugiej Strony.

7. Przewoźnicy drogowi osób mogą, świadcząc usługi okazjonalne, wykonywać przejazdy z pasażerami z terytorium Strony przez terytorium drugiej Strony na terytorium państwa niebędącego Umawiającą się Stroną umowy INTERBUS, w tym powiązany przejazd bez pasażerów.

8. Usługi przewozu osób, o których mowa w niniejszym artykule, są wykonywane autokarami i autobusami zarejestrowanymi na terytorium Strony, na którym przewoźnik drogowy ma siedzibę lub miejsce zamieszkania. Te autokary i autobusy muszą spełniać normy techniczne określone w załączniku 2 do umowy INTERBUS.

Artykuł X+3:

Warunki wykonywania przewozów, o których mowa w art. X + 2

1. Usługi regularne są otwarte dla wszystkich przewoźników drogowych osób Strony, z zastrzeżeniem obowiązkowej rezerwacji, w stosownych przypadkach.

2. Usługi regularne i szczególne usługi regularne wymagają uzyskania zezwolenia zgodnie z art. X+4, i ust. 6.

3. Na regularny charakter przewozu nie mają wpływu żadne zmiany warunków świadczenia usługi przewozu.

4. Organizacja przewozów równoległych lub tymczasowych skierowanych do tych samych osób co istniejące usługi regularne, nieobsługiwanie niektórych przystanków oraz obsługiwanie dodatkowych przystanków w ramach istniejących usług regularnych podlegają takim samym zasadom, jakie stosuje się do istniejących usług regularnych.

5. Zastosowanie mają sekcja V (Przepisy socjalne) i sekcja VI (Przepisy celne i podatkowe) umowy INTERBUS oraz załącznik I (Warunki mające zastosowanie wobec przewoźników w drogowym transporcie pasażerskim) i załącznik II (Normy techniczne dotyczące autobusów i autokarów).

6. Przez okres sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy szczególne usługi regularne nie wymagają zezwolenia, jeżeli są objęte umową zawartą między organizatorem a przewoźnikiem drogowym osób.

7. Usługi okazjonalne objęte niniejszym tytułem zgodnie z art. X+(2) nie wymagają zezwolenia. Organizacja usług równoległych lub tymczasowych porównywalnych z istniejącymi usługami regularnymi oraz skierowanych do tych samych osób wymaga jednak zezwolenia zgodnie z rozdziałem VIII umowy INTERBUS.

Artykuł X+4:

Zezwolenie

1. Zezwolenia na usługi, o których mowa w art. X+2, wydaje właściwy organ Strony, na której terytorium przewoźnik drogowy osób ma swoją siedzibę ("organ wydający zezwolenie").

2. Jeżeli przewoźnik drogowy osób ma swoją siedzibę w Unii organem wydającym zezwolenie jest właściwy organ państwa członkowskiego, w którym znajduje się miejsce rozpoczęcia lub zakończenia przewozu.

3. W przypadku grupy przewoźników drogowych osób zamierzających świadczyć usługi, o których mowa w art. X+2, organem wydającym zezwolenie jest właściwy organ, do którego kierowany jest wniosek zgodnie z art. X+5 ust. 1 część druga.

4. Zezwolenia są wydawane na rzecz przewoźnika drogowego osób i nie mogą być przenoszone. Przewoźnik drogowy osób Strony, który otrzymał zezwolenie, może jednak, za zgodą organu wydającego zezwolenie, wykonywać przewozy przy pomocy podwykonawcy, jeżeli taka możliwość jest zgodna z prawem Strony. W takim przypadku w zezwoleniu podaje się nazwę i rolę podwykonawcy. Podwykonawca jest przewoźnikiem drogowym osób Strony i przestrzega wszystkich postanowień niniejszego tytułu.

W przypadku grupy przewoźników drogowych osób zamierzających świadczyć usługi, o których mowa w art. X+2, zezwolenie jest wydawane na nazwiska (nazwy) wszystkich przewoźników drogowych osób należących do tej grupy i zawiera nazwiska (nazwy) wszystkich tych przewoźników. Jest ono wydawane przewoźnikom drogowym osób upoważnionym do tego celu przez innych przewoźników drogowych osób Strony i którzy o to wystąpili, a uwierzytelnione odpisy przekazuje się innym przewoźnikom drogowym osób Strony.

5. Nie naruszając postanowień art. X+6 ust. 3, okres ważności zezwolenia nie może przekraczać pięciu lat. Okres ten może zostać skrócony na żądanie wnioskodawcy albo za wzajemną zgodą właściwych organów Stron, na których terytorium pasażerowie są zabierani lub wysadzani.

6. W zezwoleniach określa się:

(a) rodzaj usługi;

(b) trasę przewozu, w szczególności miejsce początkowe przewozu i miejsce docelowe;

(c) okres ważności zezwolenia; oraz

(d) przystanki oraz rozkład jazdy.

7. Zezwolenia muszą być zgodne ze wzorem przedstawionym w załączniku ROAD-2.

8. Przewoźnik drogowy osób Strony świadczący usługi, o których mowa w artykule X+2, może korzystać z dodatkowych pojazdów w sytuacjach tymczasowych i wyjątkowych. Takie dodatkowe pojazdy mogą być wykorzystywane wyłącznie na takich samych warunkach, jak określono w zezwoleniu, o którym mowa w ust. 6.

W takim przypadku, oprócz dokumentów, o których mowa w art. X+10 ust. 1 i 2, przewoźnik drogowy osób dopilnowuje, by kopia umowy między przewoźnikami drogowymi osób wykonującymi usługi regularne lub szczególne usługi regularne a przedsiębiorstwem zapewniającym dodatkowe pojazdy lub równoważny dokument był przechowywany w pojeździe i okazywany na żądanie każdemu upoważnionemu funkcjonariuszowi służb kontrolnych.

Artykuł X+5:

Składanie wniosku o zezwolenie

1. Wnioski o zezwolenie są składane przez przewoźnika drogowego osób Strony do organu wydającego zezwolenie, o którym mowa w art. X+4 ust. 1.

W odniesieniu do każdego przewozu składa się tylko jeden wniosek. W przypadkach, o których mowa w art. X+4 ust. 3, wnioski składa przewoźnik upoważniony do tego celu przez pozostałych przewoźników. Wniosek kieruje się do organu wydającego zezwolenie Strony, w której ma siedzibę przewoźnik drogowy osób składający wniosek.

2. Wnioski o zezwolenie składa się w formie opartej na wzorze przedstawionym w załączniku ROAD-3.

3. Przewoźnik drogowy osób ubiegający się o zezwolenie dostarcza wszelkich dalszych informacji, które uważa za istotne lub których żąda organ wydający zezwolenie, w szczególności dokumenty wymienione w załączniku ROAD-3.

Artykuł X+6:

Procedura udzielania zezwolenia

1. Zezwolenia są wydawane w porozumieniu z właściwymi organami innych Stron, na których terytorium pasażerowie są zabierani lub wysadzani. Organ wydający zezwolenie przekazuje takim właściwym organom, jak również właściwym organom, przez których terytoria przebiega trasa przewozu, ale w których pasażerowie nie są zabierani ani wysadzani, kopię wniosku, wraz z kopiami wszelkich innych istotnych dokumentów, i jego ocenę.

W odniesieniu do Unii właściwe organy, o których mowa w pierwszej części niniejszego ustępy, to organy państw członkowskich, na których terytorium pasażerowie są zabierani lub wysadzani oraz przez które przebiega trasa przewozu, ale w których pasażerowie nie są zabierani ani wysadzani.

2. Właściwe organy, do których zwrócono się o wydanie zgody, w terminie czterech miesięcy powiadamiają organ wydający zezwolenie o swojej decyzji w sprawie wniosku o zezwolenie. Bieg tego terminu rozpoczyna się w dniu otrzymania wniosku o wydanie zgody, będącym dniem widniejącym na potwierdzeniu odbioru. Jeżeli decyzja otrzymana od właściwych organów, do których zwrócono się o wydanie zgody, jest negatywna, musi ona zawierać należyte uzasadnienie. Jeżeli organ wydający zezwolenie nie otrzyma odpowiedzi w terminie czterech miesięcy, uznaje się, że właściwe organy, do których się zwrócono, wyrażają zgodę, i organ wydający może udzielić zezwolenia.

Właściwe organy, przez których terytorium przebiega trasa przewozu bez zabierania lub dowożenia pasażerów, mogą powiadomić organ wydający zezwolenie o swoich uwagach w terminie czterech miesięcy.

3. W odniesieniu do usług, na które zezwolono na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009⁽⁷⁰  przed zakończeniem okresu przejściowego i w przypadku których zezwolenie wygasa z końcem okresu przejściowego, zastosowanie mają następujące postanowienia:

(a) w przypadku gdy, z zastrzeżeniem zmian niezbędnych do spełnienia wymogów art. X+2, warunki świadczenia usług są takie same, jak warunki określone w zezwoleniu udzielonym na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1073/2009, odpowiedni organ wydający zezwolenie na mocy niniejszego tytułu może, na wniosek lub w inny sposób, wydać przewoźnikowi drogowemu odpowiednie zezwolenie udzielone zgodnie z niniejszym tytułem. W przypadku wydania takiego zezwolenia uznaje się, że wydana została zgoda właściwych organów, na których terytorium pasażerowie są zabierani lub dowożeni, zgodnie z ust. 2. Te właściwe organy oraz właściwe organy, przez których terytorium przebiega trasa przewozu bez zabierania lub dowożenia pasażerów, mogą w dowolnym terminie powiadomić organ wydający zezwolenie o swoich ewentualnych uwagach;

(b) w przypadku zastosowania lit. a) okres ważności odpowiedniego zezwolenia udzielonego na podstawie niniejszego tytułu nie wykracza poza ostatni dzień okresu ważności określonego we wcześniej udzielonym zezwoleniu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1073/2009.

4. Organ wydający zezwolenie podejmuje decyzję w sprawie wniosku nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku przez przewoźnika drogowego osób.

5. Zezwolenia udziela się, chyba że:

(a) wnioskodawca nie jest w stanie wykonywać przewozów będących przedmiotem wniosku, korzystając z pojazdów będących bezpośrednio w jego dyspozycji;

(b) wnioskodawca nie zastosował się do krajowych lub międzynarodowych przepisów w zakresie transportu drogowego, a w szczególności nie spełnił warunków i wymogów dotyczących zezwoleń na wykonywanie międzynarodowych drogowych przewozów pasażerskich, lub dopuścił się poważnego naruszenia przepisów Strony dotyczących transportu drogowego, w szczególności przepisów mających zastosowanie do pojazdów, czasu prowadzenia pojazdu oraz okresów odpoczynku kierowców;

(c) w przypadku wniosku o przedłużenie ważności zezwolenia nie zostały spełnione warunki zezwolenia;

(d) Strona zdecyduje na podstawie szczegółowej analizy, że dane przewozy miałyby poważny negatywny wpływ na rentowność porównywalnych usług przewozowych świadczonych w ramach jednej lub większej liczby umów o usługi publiczne zgodnie z prawem Strony na danych bezpośrednich odcinkach. W takim przypadku Strona określa kryteria o niedyskryminującym charakterze w celu stwierdzenia, czy przewozy, których dotyczy wniosek, miałyby poważny negatywny wpływ na rentowność wspomnianej wyżej porównywalnej usługi przewozowej, i informuje o nich drugą Stronę, o której mowa w ust. 1; lub

(e) Strona stwierdzi na podstawie szczegółowej analizy, że głównym celem usługi nie jest przewóz osób pomiędzy przystankami położonymi na terytoriach Stron.

W przypadku, gdy istniejąca usługa poważnie wpływa na rentowność porównywalnej usługi świadczonej w ramach jednej lub większej liczby umów o usługi publiczne, zgodnie z prawem Strony, na danych bezpośrednich odcinkach, z wyjątkowych przyczyn, których nie można było przewidzieć w chwili wydawania zezwolenia, Strona może, za zgodą drugiej Strony, zawiesić lub cofnąć zezwolenie na świadczenie międzynarodowej usługi przewozu autobusem lub autokarem po powiadomieniu przewoźnika drogowego osób z sześciomiesięcznym wyprzedzeniem.

Fakt, że przewoźnik drogowy osób jednej ze Stron oferuje niższe ceny niż te oferowane przez innych przewoźników drogowych osób lub fakt, że dane połączenie jest już obsługiwane przez innych przewoźników drogowych osób, nie stanowi samo w sobie uzasadnienia dla odrzucenia wniosku.

6. Po przeprowadzeniu postępowania określonego w ust. 1-5 organ wydający udziela zezwolenia lub w odpowiedniej formie odmawia udzielenia zezwolenia.

Decyzje o odrzuceniu wniosku muszą zawierać uzasadnienie. Strony zapewniają, by przedsiębiorstwa transportowe miały możliwość odwołania się, w przypadku gdy ich wniosek został odrzucony.

Organ wydający zezwolenie informuje wszystkie właściwe organy Strony o swojej decyzji, oraz przesyła im kopię każdego zezwolenia.

Artykuł X+7:

Przedłużenie ważności zezwolenia i wprowadzanie w nim zmian

1. Art. X+6 ma zastosowanie, odpowiednio, do wniosków o przedłużenie ważności zezwolenia lub do wniosków o zmianę warunków, na jakich muszą być wykonywane przewozy wymagające zezwolenia.

2. W przypadku gdy obowiązujące zezwolenie wygasa w ciągu sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej Umowy, okres, w którym właściwe organy określone w art. X+6 ust. 2 powiadamiają organ wydający zezwolenie o swojej zgodzie lub uwagach dotyczących wniosku zgodnie z tym artykułem, wynosi dwa miesiące.

3. W przypadku nieznacznych zmian w warunkach wykonywania przewozów, w szczególności w postaci dostosowania częstotliwości przewozów, wysokości opłat lub rozkładów jazdy, organ wydający zezwolenie obowiązany jest jedynie do przekazania właściwym organom drugiej Strony informacji o takich zmianach. Nie uznaje się za nieznaczne zmian w rozkładzie jazdy lub w częstotliwości przewozów, które mają wpływ na harmonogram kontroli na granicach między Stronami lub na granicach z państwami trzecimi.

Artykuł X+8:

Wygaśnięcie zezwolenia

1. Nie naruszając postanowień art. X+6 ust. 3, zezwolenie na świadczenie usługi, o której mowa w art. X+2 wygasa wraz z końcem okresu jego ważności lub w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym organ wydający zezwolenie otrzymał od posiadacza zezwolenia oświadczenie o zamiarze wycofania się z wykonywania danej usługi. Takie oświadczenie musi zawierać należyte uzasadnienie.

2. W przypadku gdy zapotrzebowanie na dane przewozy przestało istnieć, przewidziany w ust. 1 okres od otrzymania oświadczenia wynosi miesiąc.

3. Organ wydający zezwolenie informuje właściwe organy pozostałych zainteresowanych Stron o wygaśnięciu zezwolenia.

4. O swoim wycofaniu się z wykonywania danych przewozów posiadacz zezwolenia

powiadamia użytkowników korzystających z tych przewozów z miesięcznym wyprzedzeniem za pomocą odpowiedniego ogłoszenia.

Artykuł X+9:

Obowiązki przewoźników

1. Z wyjątkiem przypadku wystąpienia siły wyższej przewoźnik drogowy osób Strony świadczący usługę, o której mowa w art. X+2, niezwłocznie uruchamia usługę i do czasu wygaśnięcia zezwolenia wprowadza wszelkie środki w celu zagwarantowania usługi transportowej, która spełnia normy ciągłości, regularności i przepustowości oraz warunki określone zgodnie z art. X+4 ust. 6 oraz załącznikiem ROAD-2.

2. Przewoźnik drogowy osób Strony powinien przedstawiać trasę usługi, przystanki

autobusowe, rozkład jazdy, opłaty i warunki przewozu w sposób zapewniający łatwy dostęp do tych informacji dla wszystkich użytkowników.

3. Strony mogą wprowadzać zmiany w warunkach wykonywania przewozów regulujących usługi, o których mowa w art. X+2, za wspólnym porozumieniem i w porozumieniu z posiadaczem zezwolenia.

Artykuł X+10:

Dokumenty, które należy przechowywać w autokarze lub autobusie

1. Nie naruszając postanowień art. X+4 ust. 8, zezwolenie lub uwierzytelniony odpis zezwolenia na wykonywanie usług, o których mowa w art. X+2 oraz licencję przewoźnika drogowego osób na międzynarodowe drogowe przewozy pasażerskie przewidzianą zgodnie z przepisami prawa krajowego lub prawa Unii albo uwierzytelniony odpis takiej licencji przechowuje się w autokarze lub autobusie i okazuje na żądanie każdemu upoważnionemu funkcjonariuszowi służb kontrolnych.

2. Nie naruszając postanowień ust. 1 oraz art. X+4 ust. 8, w przypadku szczególnych usług regularnych umowa między organizatorem a przewoźnikiem drogowym osób lub jej odpis, jak również dokument poświadczający, że pasażerowie stanowią specjalną kategorię, z wyłączeniem innych pasażerów, do celów szczególnych usług regularnych, służą także jako dokumenty kontrolne i muszą być przechowywane w pojeździe oraz okazywane na żądanie każdemu upoważnionemu funkcjonariuszowi służb kontrolnych.

3. Przewoźnicy drogowi osób świadczący usługi okazjonalne zgodnie z art. X+2 ust. 6 i 7 wykonują pełny przejazd, korzystając z modelu zawartego w załączniku ROAD-4. Formularze rezerwacji przejazdów są przedstawiane przez właściwy organ terytorium, w którym przewoźnik jest zarejestrowany, lub przez podmioty powołane przez właściwy organ.

Artykuł X+11:

Przepisy ruchu drogowego

Kierowcy autokarów i autobusów wykonujących transport osób na podstawie niniejszego tytułu, przebywając na terytorium drugiej Strony, krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących ruchu drogowego obowiązujących na tym terytorium.przestrzegają

Artykuł X+12:

Wniosek

Postanowienia niniejszego tytułu przestaną obowiązywać z dniem wejścia w życie w Zjednoczonym Królestwie Protokołu do umowy INTERBUS dotyczącego międzynarodowych regularnych i specjalnych regularnych przewozów osób autokarami i autobusami lub sześć miesięcy po wejściu w życie tego Protokołu dla Unii, w zależności od tego, która z tych dat jest najwcześniejsza, z wyjątkiem na potrzeby przewozów określonych w art. X+2 ust. 2. art. X+2 ust. 5); art. X +2 ust. 6 i 7.

Artykuł X+13:

Zobowiązania zawarte w innych tytułach

Część druga dział pierwszy tytuł II rozdział III art. SERVIN 3.2 [Dostęp do rynku] i art. SERVIN 3.4 [Traktowanie narodowe] jest włączona do niniejszego tytułu i stanowi jego część oraz ma zastosowanie do traktowania przewoźników wykonujących przewozy zgodnie z art. X+2 niniejszego tytułu.

Artykuł X+14:

Specjalny komitet

Specjalny Komitet ds. Transportu Drogowego może dokonać zmiany załączników ROAD-2, ROAD-3 i ROAD-4 w celu uwzględnieniazmian regulacyjnych. Może również przyjmować środki dotyczące wykonania postanowień niniejszego tytułu.

DZIAŁ CZWARTY:

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO I WIZY W PRZYPADKU WIZYT KRÓTKOTERMINOWYCH

TYTUŁ I:

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Ch.SSC.1: Zarys

Państwa członkowskie i Zjednoczone Królestwo koordynują swoje systemy zabezpieczenia społecznego zgodnie z Protokołem w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, aby zagwarantować uprawnienia do zabezpieczenia społecznego osób objętych tym protokołem.

Ch.SSC.2: Osoby przebywające legalnie

1. Protokół w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ma zastosowanie do osób zamieszkujących legalnie w jednym z państw członkowskich lub Zjednoczonym Królestwie.

2. Ustęp 1 niniejszego artykułu nie wpływa na uprawnienia do świadczeń pieniężnych, które dotyczą wcześniejszych okresów legalnego zamieszkiwania osób objętych art. SSC.2 [Zakres podmiotowy] protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Ch.SSC.3: Sytuacje transgraniczne

1. Protokół w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ma zastosowanie do sytuacji zaistniałych między jednym państwem członkowskim Unii lub ich większą liczbą a Zjednoczonym Królestwem.

2. Protokół w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie ma zastosowania do osób, których sytuacje we wszystkich aspektach są ograniczone do Zjednoczonego Królestwa lub do państw członkowskich.

Ch.SSC.4: Wnioski imigracyjne

Protokół w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają zastosowanie bez uszczerbku dla prawa państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa do naliczania składek zdrowotnych zgodnie z przepisami krajowymi w związku z wnioskiem o zezwolenie na wjazd, pobyt, pracę lub zamieszkanie w danym państwie.

TYTUŁ II:

WIZY NA POBYT KRÓTKOTERMINOWY

Artykuł VSTV.1:

Wizy na pobyt krótkoterminowy

1. Strony odnotowują, że w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy obie Strony przewidują ruch bezwizowy swoich obywateli w przypadku krótkoterminowych wizyt, zgodnie z ich prawem krajowym. Każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o każdym zamiarze nałożenia obowiązku wizowego na krótkoterminowe wizyty obywateli drugiej Strony w odpowiednim czasie i, jeżeli to możliwe, co najmniej na trzy miesiące przed wejściem w życie takiego wymogu.

2. Z zastrzeżeniem ust. 3 i art. FINPROV.10 [Przyszłe przystąpienia do Unii], w przypadku gdy Zjednoczone Królestwo postanawia nałożyć obowiązek wizowy w przypadku krótkoterminowych wizyt na obywateli państwa członkowskiego, obowiązek ten ma zastosowanie do obywateli wszystkich państw członkowskich.

3. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla wszelkich uzgodnień między Zjednoczonym Królestwem a Irlandią dotyczących wspólnej strefy podróżowania.

DZIAŁ PIĄTY:

Rybołówstwo

Rozdział pierwszy:

Postanowienia wstępne

Artykuł FISH.1:

Suwerenne prawa państw nadbrzeżnych wykonywane przez strony

Strony potwierdzają, że suwerenne prawa państw nadbrzeżnych wykonywane przez Strony w celu poszukiwania,wydobywania i chronienia żywych zasobów w ich wodach oraz zarządzania nimi należy realizować na podstawie zasad prawa międzynarodowego i zgodnie z nimi, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 10 grudnia 1982 r.

Artykuł FISH.2:

Cele i zasady

1. Strony współpracują w celu zapewnienia, aby działalność połowowa dotycząca wspólnych stad w ich wodach była zrównoważona pod względem środowiskowym w perspektywie długoterminowej i przyczyniała się do osiągnięcia korzyści gospodarczych i społecznych przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu praw i obowiązków niezależnych państw nabrzeżnych egzekwowanych przez Strony.

2. Stronom przyświeca ten sam cel, tj. eksploatacja wspólnych stad w sposób umożliwiający odbudowywanie i utrzymywanie populacji poławianych gatunków powyżej poziomów biomasy, co pozwala uzyskać maksymalny podtrzymywalny połów.

3. Strony uwzględniają przy tym następujące zasady:

(a) do zarządzania rybołówstwem stosuje się podejście ostrożnościowe;

(b) propaguje się zrównoważony charakter (środowiskowy, społeczny i gospodarczy) oraz optymalne wykorzystanie stad wspólnie eksploatowanych;

(c) decyzje w sprawie ochrony rybołówstwa i zarządzania nim podejmuje się w oparciu o najlepsze dostępne opinie naukowe, zasadniczo przekazywane przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES);

(d) zapewnia się selektywność połowów w celu ochrony młodych osobników i skupisk tarłowych ryb oraz unikania i ograniczania niepożądanych przyłowów;

(e) należycie uwzględnia się i minimalizuje szkodliwy wpływ rybołówstwa na ekosystem morski oraz należycie uwzględnia się potrzebę ochrony morskiej różnorodności biologicznej;

(f) stosuje się proporcjonalne i niedyskryminacyjne środki ochrony żywych zasobów morza oraz zarządzania zasobami rybnymi przy jednoczesnym zachowaniu autonomii regulacyjnej Stron;

(g) zapewnia się gromadzenie i terminową wymianę pełnych i dokładnych danych istotnych dla ochrony wspólnych stad i zarządzania rybołówstwem;

(h) zapewnia się zgodność ze środkami ochrony i zarządzania w obszarze rybołówstwa oraz zwalcza się nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy; oraz

(i) zapewnia się terminowe wprowadzanie wszelkich uzgodnionych środków do ram regulacyjnych Stron.

Artykuł FISH.3:

Definicje

1. Do celów niniejszego działu stosuje się następujące definicje:

(a) "w.s.e" (Strony) oznacza, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r.:

(i) w przypadku Unii - wyłączne strefy ekonomiczne utworzone przez państwa członkowskie sąsiadujące z ich europejskimi terytoriami;

(ii) wyłączną strefę ekonomiczną utworzoną przez Zjednoczone Królestwo;

(b) "podejście ostrożnościowe do zarządzania rybołówstwem" oznacza podejście, zgodnie z którym brak odpowiednich informacji naukowych nie usprawiedliwia odkładania lub niepodejmowania środków zarządzania dla ochrony docelowego gatunku, gatunków pokrewnych lub zależnych oraz gatunków niedocelowych i ich środowiska;

(c) "wspólne stada" oznaczają wszelkie ryby, w tym skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce wodne, znalezione w wodach Stron; do których zalicza się mięczaki i skorupiaki;

(d) "TAC" oznacza całkowity dopuszczalny połów, który stanowi ilość maksymalną stada (lub stad) zgodnego z opisem, które mogą być przedmiotem połowu w danym okresie;

(e) "stada pozakwotowe" oznaczają stada, które nie są zarządzane w ramach TAC;

(f) "morze terytorialne" (Strony) oznacza, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r.:

(i) w przypadku Unii - na zasadzie odstępstwa od art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 1 - morze terytorialne utworzone przez państwa członkowskie Unii sąsiadujące z ich europejskimi terytoriami;

(ii) morze terytorialne utworzone przez Zjednoczone Królestwo;

(g) "wody" (Strony) oznaczają:

(i) w przypadku Unii - na zasadzie odstępstwa od art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 1 - wyłączne strefy ekonomiczne państw członkowskich i ich morza terytorialne;

(ii) w przypadku Zjednoczonego Królestwa, jego w.s.e i morze terytorialne, z wyłączeniem - do celów art. FISH.8 [Dostęp do wód], FISH.9 [Środki wyrównawcze w przypadku wycofania lub ograniczenia dostępu] oraz załącznika FISH.4 [Protokół w sprawie dostępu do wód] - morza terytorialnego przylegającego do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man;

(h) "statek" (Strony) oznacza:

(i) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - statek rybacki pływający pod banderą Zjednoczonego Królestwa, zarejestrowany w Zjednoczonym Królestwie, Baliwacie Guernsey, Baliwacie Jersey oraz na Wyspie Man i posiadający licencję organów administracyjnych ds. rybołówstwa Zjednoczonego Królestwa.

(ii) w przypadku Unii - statek rybacki pływający pod banderą państwa członkowskiego i zarejestrowany w Unii.

Rozdział drugi:

Ochrona i zrównoważona eksploatacja

Artykuł FISH.4:

Zarządzanie rybołówstwem

1. Każda ze Stron podejmuje decyzje o wszelkich środkach dotyczących jej wód w ramach realizacji celów określonych w art. FISH.2 [Cele i zasady] ust. 1 i 2 i z uwzględnieniem zasad, o których mowa w art. FISH.2 [Cele i zasady] ust. 3.

2. Środki, o których mowa w ust. 1, Strona opiera na najlepszych dostępnych opiniach naukowych.

Strona nie stosuje środków, o których mowa w ust. 1, względem statków drugiej Strony na jej wodach, chyba że stosuje je również względem własnych statków.

Akapit drugi pozostaje bez uszczerbku dla zobowiązań Stron wynikających z Umowy o środkach stosowanych przez państwo portu, systemu kontroli i egzekwowania przepisów Komisji ds. Rybołówstwa Północno-Wschodniego Atlantyku, środków Organizacji Rybołówstwa Północno- Zachodniego Atlantyku (NAFO) dotyczących ochrony zasobów i jej egzekwowania oraz zalecenia 1809 Międzynarodowej Komisji ds. Ochrony Tuńczyka Atlantyckiego w sprawie środków stosowanych przez państwo portu w celu zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania.

Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa może zmienić wykaz wcześniej istniejących zobowiązań międzynarodowych, o których mowa w akapicie trzecim.

3. Każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o nowych środkach, o których mowa w ust. 1, a które mogą mieć wpływ na statki drugiej Strony, przed ich zastosowaniem, zapewniając drugiej Stronie wystarczająco dużo czasu na przedstawienie uwag lub uzyskanie wyjaśnień.

Artykuł FISH.5:

Zezwolenia oraz przestrzeganie i egzekwowanie przepisów

1. W przypadku gdy statki mają dostęp do ryb na wodach drugiej Strony zgodnie z art. FISH.8 [Dostęp do wód] i art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man]:

(a) każda ze Stron przekazuje drugiej Stronie w odpowiednim czasie wykaz statków, dla których stara się uzyskać zezwolenia lub licencje połowowe oraz

(b) druga Strona wydaje zezwolenie lub licencję połowową.

2. Każda ze Stron podejmuje wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia przestrzegania przez swoje statki zasad mających zastosowanie do tych statków na wodach drugiej Strony, w tym warunków zezwolenia lub licencji połowowej.

Rozdział trzeci:

Ustalenia dotyczące dostępu do wód i zasobów

Artykuł FISH.6:

Uprawnienia do połowów

1. Do dnia 31 stycznia każdego roku Strony współpracują, aby ustalić harmonogram konsultacji w celu uzgodnienia TAC dla stad wymienionych w załączniku FISH.1 na kolejny rok lub kolejne lata. Przy ustalaniu harmonogramu uwzględnia się inne coroczne konsultacje między innymi państwami nadbrzeżnymi, które to konsultacje mają wpływ na jedną ze Stron lub obie Strony.

2. Strony prowadzą co roku konsultacje, aby uzgodnić do dnia 10 grudnia każdego roku TAC na kolejny rok dla stad wymienionych w załączniku FISH.1. Obejmuje to prowadzoną na wczesnym etapie wymianę opinii na temat priorytetów, gdy tylko wpłynie informacja o poziomach TAC. Strony uzgadniają te poziomy TAC:

(a) na podstawie najlepszych dostępnych opinii naukowych oraz innych istotnych czynników, w tym aspektów społeczno-gospodarczych; oraz

(b) zgodnie z wszelkimi obowiązującymi wieloletnimi strategiami ochrony i zarządzania uzgodnionymi przez Strony.

3. Udział Stron w poziomach TAC w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.1 zostaje rozdzielony między Strony zgodnie z kwotami określonymi w tym załączniku.

4. Coroczne konsultacje mogą również obejmować między innymi:

(a) przekazywanie części udziałów jednej ze Stron w TAC drugiej Stronie;

(b) wykaz stad, których połowy są zakazane;

(c) ustalenie TAC w odniesieniu do wszelkich stad niewymienionych w załączniku FISH.1 lub załączniku FISH.2 oraz odpowiednich udziałów Stron w tych stadach;

(d) środki zarządzania rybołówstwem, w tym, w stosownych przypadkach, ograniczenia nakładu połowowego;

(e) stada będące przedmiotem wspólnego zainteresowania Stron, inne niż stada wymienione w załącznikach do niniejszego działu.

5. Strony mogą przeprowadzać konsultacje w celu uzgodnienia zmienionych TAC na wniosek jednej ze Stron.

6. Szefowie delegacji Stron sporządzają i podpisują pisemny rejestr dokumentujący ustalenia poczynione między Stronami w wyniku konsultacji przeprowadzonych na podstawie niniejszego artykułu.

7. Każda ze Stron powiadamia z odpowiednim wyprzedzeniem drugą Stronę, zanim określi lub zmieni TAC w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.3.

8. Strony zobowiązują się stworzyć mechanizm dobrowolnych śródrocznych przeniesień uprawnień do połowów między Stronami, które to przeniesienia mogą mieć miejsce w każdym roku. Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa podejmuje decyzje w sprawie szczegółów tego mechanizmu. Strony rozważają przeniesienie za pośrednictwem tego mechanizmu uprawnień do połowów w odniesieniu do stad, których połowy są lub mają być niższe, dostępnych według wartości rynkowej.

Artykuł FISH.7:

Tymczasowe poziomy TAC

1. Jeżeli Strony nie uzgodniły TAC dla stada wymienionego w załączniku FISH.1 lub w załączniku FISH.2A lub B do dnia 10 grudnia, niezwłocznie wznawiają konsultacje w celu uzgodnienia tego TAC. Strony nawiązują częsty dialog w celu przeanalizowania wszystkich możliwości osiągnięcia porozumienia w możliwie krótkim czasie.

2. Jeżeli stado wymienione w załączniku FISH.1 lub w załączniku FISH.2A i B pozostaje bez uzgodnionego TAC w dniu 20 grudnia, każda ze Stron ustala tymczasowy poziom TAC odpowiadający poziomowi zalecanemu przez ICES, mający zastosowanie od dnia 1 stycznia.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2, TAC dla stad szczególnych będzie ustalany zgodnie z wytycznymi przejętymi na podstawie ust. 5.

4. Do celów niniejszego artykułu "stada szczególne" oznaczają:

(a) stada, w odniesieniu do których ICES zaleca zerowy TAC;

(b) stada łowione w połowach wielogatunkowych, jeżeli dane stado lub inne stado w danym połowie jest podatne na zagrożenia; lub

(c) inne stada, co do których Strony uznają, że wymagają one szczególnego traktowania.

5. Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa do dnia 1 lipca 2021 r. przyjmie wytyczne na potrzeby ustalenia tymczasowych poziomów TAC dla stad szczególnych.

6. Każdego roku po uzyskaniu opinii ICES w sprawie TAC Strony omawiają w pierwszej kolejności kwestię stad szczególnych oraz stosowanie wszelkich wytycznych określonych na podstawie ust. 5 do ustalania tymczasowych poziomów TAC przez każdą ze Stron.

7. Każda ze Stron określa swój udział w odniesieniu do każdego tymczasowego poziomu TAC, który nie przekracza udziału określonego w odpowiednim załączniku.

8. Tymczasowe poziomy TAC i udziały, o których mowa w ust. 2, 3 i 7 obowiązują do czasu osiągnięcia porozumienia na podstawie ust. 1.

9. Każda ze Stron niezwłocznie zawiadamia drugą Stronę o tymczasowych TAC zgodnie z ust. 2 i 3 oraz o jej tymczasowym udziale w każdym z tych TAC zgodnie z ust. 7.

Artykuł FISH.8:

Dostęp do wód

1. Jeżeli TAC zostały uzgodnione, każda ze Stron przyznaje statkom drugiej Strony dostęp do połowów w swoich wodach w odpowiednich podobszarach ICES w danym roku. Dostęp jest udzielany na poziomie i na warunkach określonych w ramach takich corocznych konsultacji.

2. Strony mogą uzgodnić, w ramach corocznych konsultacji, dalsze szczegółowe warunki dostępu w odniesieniu do:

(a) uzgodnionych uprawnień do połowów;

(b) wszelkich wieloletnich strategii odnoszących się do stad pozakwotowych, opracowanych na podstawie art. FISH.16 [Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa] ust. 1 lit. c); oraz

(c) wszelkich środków technicznych i środków ochrony uzgodnionych przez Strony, nie naruszając art. FISH.4 [Zarządzanie rybołówstwem].

3. Strony prowadzą coroczne konsultacje, w tym dotyczące poziomu i warunków dostępu, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w dobrej wierze i w celu zapewnienia wzajemnie zadowalającej równowagi między interesami obu Stron.

4. W szczególności rezultatem takich konsultacji powinno być zazwyczaj udzielenie przez każdą ze Stron:

(a) dostępu do połowów stad wymienionych w załączniku FISH.1 oraz w załączniku FISH.2.A, B i F w wyłącznej strefie ekonomicznej drugiej Strony (lub w przypadku udzielenia dostępu na podstawie lit. c), w wyłącznych strefach ekonomicznych i rejonach wymienionych w tej literze) na poziomie, który jest racjonalnie współmierny do udziału Stron w TAC;

(b) dostępu do stad pozakwotowych w wyłącznej strefie ekonomicznej drugiej Strony (lub w przypadku udzielenia dostępu na podstawie lit. c), w wyłącznych strefach ekonomicznych i rejonach wymienionych w tej literze) na poziomie, który jest co najmniej równy średniej ilości poławianej przez tę Stronę na wodach drugiej Strony w latach 2012-2016; oraz

(c) dostępu do wód Stron w odległości od sześciu do dwunastu mil morskich od linii podstawowej w rejonach ICES 4c i 7d-g dla kwalifikujących się statków rybackich w zakresie, w jakim unijne statki rybackie i statki rybackie Zjednoczonego Królestwa miały dostęp do tych wód w dniu 31 grudnia 2020 r.

Do celów lit. c) "statek kwalifikujący się" oznacza statek Strony, który dokonywał połowów w strefie wymienionej w poprzednim zdaniu w ciągu czterech lat między 2012 r. a 2016 r., lub statek bezpośrednio go zastępujący.

Coroczne konsultacje, o których mowa w lit. c), mogą obejmować odpowiednie zobowiązania finansowe i przeniesienia kwot między Stronami.

5. W czasie stosowania tymczasowego TAC i w oczekiwaniu na uzgodniony TAC Strony przyznają tymczasowy dostęp do połowów w odpowiednich podobszarach ICES w następujący sposób:

(a) w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.1 i stad pozakwotowych - od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca na poziomach przewidzianych w ust. 4 lit. a) i b);

(b) w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.2 - od dnia 1 stycznia do dnia 14 lutego na poziomach przewidzianych w ust. 4 lit. a); oraz

(c) w odniesieniu do dostępu do połowów w strefie od sześciu do dwunastu mil morskich dostęp zgodnie z ust. 4 lit. c) - od dnia 1 stycznia do dnia 31 stycznia na poziomie równym średniej ilości miesięcznej poławianej w tej strefie w ciągu ostatnich 3 miesięcy.

Taki dostęp w odniesieniu do każdego z odpowiednich stad wymienionych w lit. a) i b) jest proporcjonalny do średniego odsetka udziału Strony w rocznym TAC, jaki statki tej Strony poławiały na wodach drugiej Strony w odpowiednich podobszarach ICES w tym samym okresie poprzednich trzech lat kalendarzowych. To samo stosuje się odpowiednio do dostępu do połowów stad pozakwotowych.

Do dnia 15 stycznia w odniesieniu do sytuacji określonej w lit. c) niniejszego ustępu, do dnia 31 stycznia w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.2 oraz do dnia 15 marca w odniesieniu do wszystkich innych stad, każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o zmianie poziomu i warunków dostępu do wód, które będą miały zastosowanie od dnia 1 lutego w odniesieniu do sytuacji określonej w lit. c), od dnia 15 lutego w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.2 oraz od dnia 1 kwietnia w odniesieniu do wszystkich innych stad w odpowiednich podobszarach ICES.

6. Nie naruszając art. FISH.7 [Tymczasowe poziomy TAC] ust. 1 i 8, po upływie jednego miesiąca w odniesieniu do sytuacji określonej w ust. 5 lit. c), półtora miesiąca w odniesieniu do stad wymienionych w załączniku FISH.2 i trzech miesięcy w odniesieniu do wszystkich innych stad, Strony dążą do poczynienia dalszych tymczasowych ustaleń dotyczących dostępu na odpowiednim poziomie geograficznym w celu zminimalizowania zakłóceń w działalności połowowej.

7. Przyznając dostęp na podstawie ust. 1, Strona może wziąć pod uwagę zgodność poszczególnych statków lub grup statków z mającymi zastosowanie przepisami na jej wodach w poprzednim roku oraz środki wprowadzone przez drugą Stronę na podstawie art. FISH.5 [Zezwolenia oraz przestrzeganie i egzekwowanie przepisów] ust. 2 w poprzednim roku.

8. Niniejszy artykuł stosuje się z zastrzeżeniem załącznika FISH.4 [Protokół w sprawie dostępu do wód].

Artykuł FISH.9:

Środki wyrównawcze w przypadku wycofania lub ograniczenia dostępu

1. Po powiadomieniu przez Stronę ("Strona przyjmująca") zgodnie z art. FISH.8 [Dostęp do wód] ust. 5 druga Strona ("Strona poławiająca") może zastosować środki wyrównawcze współmierne do gospodarczego i społecznego wpływu zmiany poziomu i warunków dostępu do wód. Wpływ taki mierzy się na podstawie wiarygodnych dowodów, a nie na podstawie hipotetycznych założeń i niewielkiego prawdopodobieństwa. Przyznając pierwszeństwo tym środkom wyrównawczym, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy, Strona poławiająca może zawiesić, w całości lub w części, dostęp do swoich wód oraz preferencyjne traktowanie taryfowe przyznane produktom rybołówstwa na podstawie art. GOODS.5 [Zakaz należności celnych].

2. Środek wyrównawczy, o którym mowa w ust. 1, może wejść w życie najwcześniej siedem dni po powiadomieniu Strony przyjmującej przez Stronę poławiającą o planowanym zawieszeniu na podstawie ust. 1, a w każdym razie nie wcześniej niż dnia 1 lutego w odniesieniu do sytuacji określonej w art. 8 [Dostęp do wód] ust. 5 lit. c), 15 lutego w odniesieniu do załącznika FISH.2 i 1 kwietnia w odniesieniu do innych stad. Strony konsultują się w ramach Specjalnego Komitetu w celu wypracowania rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie Strony. W powiadomieniu tym określa się:

(a) dzień, w którym Strona poławiająca zamierza zawiesić działalność; oraz

(b) zobowiązania, które mają zostać zawieszone, oraz poziom planowanego zawieszenia.

3. Po powiadomieniu o środkach wyrównawczych zgodnie z ust. 2 Strona przyjmująca może złożyć wniosek o powołanie trybunału arbitrażowego na podstawie art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe] tytułu I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej, bez konieczności przeprowadzania konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy może jedynie dokonać przeglądu zgodności środków wyrównawczych z ust. 1. Trybunał arbitrażowy traktuje sprawę jako pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym] tytułu I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej.

4. Jeżeli warunki wprowadzenia środków wyrównawczych, o których mowa w ust. 1, nie są już spełniane, środki takie zostają natychmiast wycofane.

5. Po stwierdzeniu naruszenia przez Stronę poławiającą w ramach procedury, o której mowa w ust. 3, Strona przyjmująca może - w ciągu 30 dni od wydania orzeczenia - zwrócić się do trybunału arbitrażowego o ustalenie poziomu zawieszenia zobowiązań na mocy niniejszej Umowy nieprzekraczającego poziomu równoważnego zniweczeniu lub naruszeniu korzyści spowodowanemu zastosowaniem środków wyrównawczych, jeżeli uzna, że niezgodność środków wyrównawczych z ust. 1 jest znacząca. We wniosku proponuje się poziom zawieszenia zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1 oraz wszelkimi odpowiednimi zasadami określonymi w art. INST.34C [Zawieszenie zobowiązań do celów art. LPFS.3.12 ust. 12, art. FISH.9 ust. 5 i art. FISH.14 ust. 7]. Strona przyjmująca może zastosować poziom zawieszenia zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy zgodnie z poziomem zawieszenia określonym przez trybunał arbitrażowy, nie wcześniej niż 15 dni po wydaniu takiego orzeczenia.

6. Strona nie może powoływać się na porozumienie WTO ani na żadne inne porozumienie międzynarodowe, aby uniemożliwić drugiej Stronie zawieszenie zobowiązań wynikających z niniejszego artykułu.

Artykuł FISH.10:

Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man

1. Na zasadzie odstępstwa od art. FISH.8 [Dostęp do wód] ust. 1 i 3-7, FISH.9 [Środki wyrównawcze w przypadku wycofania lub ograniczenia dostępu] oraz załącznika FISH.4 [Protokół w sprawie dostępu do wód] każda ze Stron przyznaje statkom drugiej Strony dostęp do połowów na swoich wodach, odzwierciedlając faktyczny zakres i charakter działalności połowowej, którą można wykazać w okresie rozpoczynającym się dnia 1 lutego 2017 r. i kończącym się w dniu 31 stycznia 2020 r. przez kwalifikujące się statki drugiej Strony na wodach i na podstawie jakichkolwiek rozwiązań traktatowych, które istniały w dniu 31 stycznia 2020 r.

2. Do celów niniejszego artykułu oraz, w zakresie, w jakim inne artykuły niniejszego działu mają zastosowanie do ustaleń dotyczących dostępu ustanowionych na podstawie niniejszego artykułu:

(a) "statek kwalifikujący się" oznacza - w odniesieniu do działalności połowowej prowadzonej na wodach przylegających do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey, Wyspy Man lub państwa członkowskiego - każdy statek, który dokonywał połowów na morzu terytorialnym przylegającym do tego terytorium lub tego państwa członkowskiego przez ponad 10 dni w dowolnym z trzech dwunastomiesięcznych okresów kończących się w dniu 31 stycznia lub w okresie od dnia 1 lutego 2017 r. do dnia 31 stycznia 2020 r.;

(b) "statek" (Strony) oznacza - w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - statek rybacki pływający pod banderą Zjednoczonego Królestwa i zarejestrowany w Baliwacie Guernsey, Baliwacie Jersey lub na Wyspie Man, posiadający licencję wydaną przez organy administracji ds. rybołówstwa Zjednoczonego Królestwa;

(c) "wody" (Strony) oznaczają:

(i) w odniesieniu do Unii - morze terytorialne przylegające do państwa członkowskiego; oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - morze terytorialne przylegające do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man.

3. Na wniosek jednej ze Stron Rada Partnerstwa podejmuje decyzję, w ciągu 90 dni od wejścia w życie niniejszej Umowy, że niniejszy artykuł, art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] oraz wszelkie inne postanowienia niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, jak również w art. OTH.9 [Stosowanie geograficzne] ust. 3-5, przestają obowiązywać w odniesieniu do jednego lub większej liczby terytoriów: Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man, w ciągu 30 dni od podjęcia takiej decyzji.

4. Rada Partnerstwa może podjąć decyzję o zmianie niniejszego artykułu, art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] oraz wszelkich innych postanowień niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach.

Artykuł FISH.11:

Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa

1. Unia stosuje następujące okresy powiadamiania w odniesieniu do produktów rybołówstwa złowionych przez statki pływające pod banderą Zjednoczonego Królestwa i zarejestrowane w Baliwacie Guernsey lub Baliwacie Jersey na morzu terytorialnym przylegającym do tych terytoriów lub na morzu terytorialnym przylegającym do państwa członkowskiego:

(a) wcześniejsze powiadomienie w ciągu trzech do pięciu godzin przed wyładunkiem świeżych produktów rybołówstwa na terytorium Unii;

(b) wcześniejsze powiadomienie w ciągu jednej do trzech godzin o zatwierdzonym świadectwie połowowym na potrzeby bezpośredniego przemieszczania przesyłek produktów rybołówstwa drogą morską przed przewidywaną godziną przybycia do miejsca wprowadzenia na terytorium Unii.

2. Do celów niniejszego artykułu "produkty rybołówstwa" oznaczają wszystkie gatunki ryb, mięczaków i skorupiaków.

Artykuł FISH.12:

Dostosowanie obszarów zarządzania

1. Do dnia 1 lipca 2021 r. Strony zwracają się do ICES o opinię w sprawie dostosowania obszarów zarządzania i jednostek oceny zastosowanych przez ICES w odniesieniu do stad oznaczonych gwiazdką w załączniku FISH.1.

2. W terminie sześciu miesięcy od otrzymania opinii, o której mowa w ust. 1, Strony wspólnie zapoznają się z nią i wspólnie rozważają dostosowania w obszarach zarządzania danymi stadami, z myślą o wspólnym ustaleniu zmian w wykazie stad i udziałów zawartym w załączniku FISH.1.

Artykuł FISH.13:

Udziały w TAC w odniesieniu do niektórych innych stad

1. Odpowiednie udziały Stron w TAC w odniesieniu do niektórych innych stad określono w załączniku FISH.2.

2. Każda Strona powiadamia właściwe państwa i organizacje międzynarodowe o swoich udziałach zgodnie z ustaleniami dotyczącymi udziału w kwotach określonymi w załączniku FISH.2A- D.

3. Wszelkie późniejsze zmiany tych udziałów w załącznikach FISH.2C i D podlegają ustaleniom na odpowiednich forach wielostronnych.

4. Bez uszczerbku dla uprawnień Rady Partnerstwa określonych w art. 16 [Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa] ust. 3, wszelkie późniejsze zmiany udziałów w załącznikach FISH.2A i B po dniu 30 czerwca 2026 r. wchodzą w zakres kompetencji odpowiednich forów wielostronnych.

5. W odniesieniu do zarządzania tymi stadami w załączniku FISH.2A-D obydwie Strony stosują podejście zgodne z celami i zasadami określonymi w art. FISH.2 [Cele i zasady].

Rozdział czwarty:

Ustalenia dotyczące zarządzania

Artykuł FISH.14:

Działania naprawcze i rozstrzyganie sporów

1. W odniesieniu do domniemanego nieprzestrzegania przez Stronę ("Strona pozwana") postanowień niniejszego działu (innego niż w związku z domniemanym nieprzestrzeganiem, o którym mowa w ust. 2), druga Strona ("Strona skarżąca") może, po powiadomieniu Strony pozwanej:

(a) zawiesić, w całości lub w części, dostęp do swoich wód oraz preferencyjne traktowanie taryfowe przyznane produktom rybołówstwa na podstawie art. GOODS.5 [Zakaz należności celnych]; oraz

(b) jeżeli uzna, że zawieszenie, o którym mowa w lit. a), nie jest współmierne do gospodarczych i społecznych skutków domniemanego nieprzestrzegania postanowień, może zawiesić, w całości lub w części, preferencyjne traktowanie taryfowe innych towarów na podstawie art. GOODS.5 [Zakaz należności celnych]; oraz

(c) jeżeli uzna, że zawieszenie, o którym mowa w lit. a) i b), nie jest współmierne do gospodarczych i społecznych skutków domniemanego nieprzestrzegania postanowień, może zawiesić, w całości lub w części, zobowiązania w ramach działu pierwszego [Handel] części drugiej [Partnerstwo gospodarcze], z wyjątkiem tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju]. Jeżeli dział pierwszy [Handel] zostaje zawieszony w całości, zawieszony zostaje również dział trzeci [Transport drogowy].

2. W związku z domniemanym nieprzestrzeganiem przez Stronę ("Strona pozwana") art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] lub jakichkolwiek innych postanowień niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, druga Strona ("Strona skarżąca") po powiadomieniu Strony pozwanej:

(a) może zawiesić, w całości lub w części, dostęp do swoich wód w rozumieniu art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man];

(b) jeżeli uzna, że zawieszenie, o którym mowa w lit. a), nie jest współmierne do gospodarczych i społecznych skutków domniemanego nieprzestrzegania postanowień, może zawiesić, w całości lub w części, preferencyjne traktowanie taryfowe przyznane produktom rybołówstwa na podstawie art. GOODS.5 [Zakaz należności celnych];

(c) jeżeli uzna, że zawieszenie, o którym mowa w lit. a) i b), nie jest współmierne do gospodarczych i społecznych skutków domniemanego nieprzestrzegania postanowień, może zawiesić, w całości lub w części, preferencyjne traktowanie taryfowe innych towarów na podstawie art. GOODS.5 [Zakaz należności celnych]; oraz

na zasadzie odstępstwa od ust. 1, działania naprawcze mające wpływ na ustalenia określone w art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] lub jakichkolwiek innych postanowieniach niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, nie mogą być podejmowane jako wynik domniemanego nieprzestrzegania postanowień przez Stronę w celu wypełnienia postanowień działu niezwiązanego z tymi ustaleniami.

3. Działania, o których mowa w ust. 1 i 2, są proporcjonalne do domniemanego nieprzestrzegania postanowień przez Stronę pozwaną oraz jego skutków gospodarczych i społecznych.

4. Działanie, o którym mowa w ust. 1 i 2, może wejść w życie najwcześniej siedem dni po powiadomieniu Strony pozwanej przez Stronę skarżącą o proponowanym zawieszeniu. Strony konsultują się w ramach Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa w celu wypracowania rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie Strony. W powiadomieniu tym określa się:

(a) w jaki sposób - według Strony skarżącej - Strona pozwana dopuściła się nieprzestrzegania postanowień;

(b) dzień, w którym Strona skarżąca zamierza zawiesić działalność; oraz

(c) poziom planowanego zawieszenia.

5. Strona skarżąca musi - w terminie 14 dni od powiadomienia, o którym mowa w ust. 4 - zaskarżyć domniemane nieprzestrzeganie przez Stronę pozwaną postanowień niniejszego działu, o którym mowa w ust. 1 i 2, zwracając się o powołanie trybunału arbitrażowego zgodnie z art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe] w tytule I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej. Odwoływanie się do arbitrażu na podstawie niniejszego artykułu następuje bez uprzedniego odwołania się do konsultacji na podstawie art. INST.13 [Konsultacje]. Trybunał arbitrażowy traktuje sprawę jako pilną do celów art. INST.19 [Postępowania w trybie pilnym] tytułu I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej.

6. Zawieszenie przestaje obowiązywać, gdy:

(a) Strona skarżąca jest usatysfakcjonowana, że Strona pozwana wypełnia swoje odpowiednie zobowiązania w ramach niniejszego działu; lub

(b) trybunał arbitrażowy zdecyduje, że Strona pozwana nie uchybiła swoim odpowiednim zobowiązaniom w ramach niniejszego działu.

7. Po stwierdzeniu naruszenia przez Stronę skarżącą w ramach procedury, o której mowa w ust. 5, Strona pozwana może - w ciągu 30 dni od wydania orzeczenia - zwrócić się do trybunału arbitrażowego o ustalenie poziomu zawieszenia zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy nieprzekraczającego poziomu równoważnego zniweczeniu lub naruszeniu korzyści spowodowanemu zastosowaniem środków wyrównawczych, jeżeli uzna, że niezgodność środków wyrównawczych z ust. 1 lub 2 jest znacząca. We wniosku proponuje się poziom zawieszenia zgodnie z ust. 1 lub 2 oraz wszelkimi odpowiednimi zasadami określonymi w art. INST.34C [Zawieszenie zobowiązań do celów art. OTHS.3.12 ust. 12, art. FISH.9 ust. 5 i art. FISH.14 ust. 7]. Strona pozwana może zastosować poziom zawieszenia zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy zgodnie z poziomem zawieszenia określonym przez trybunał arbitrażowy, nie wcześniej niż 15 dni po wydaniu takiego orzeczenia.

8. Strona nie może powoływać się na porozumienie WTO ani na żadne inne porozumienie międzynarodowe, aby uniemożliwić drugiej Stronie zawieszenie zobowiązań wynikających z niniejszego artykułu.

Artykuł FISH.15:

Dzielenie się danymi

Strony dzielą się informacjami niezbędnymi do wspierania wdrażania niniejszego działu z zastrzeżeniem przepisów każdej ze Stron.

Artykuł FISH.16:

Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa

1. Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa może w szczególności:

(a) stanowić forum dyskusji i współpracy w odniesieniu do zrównoważonego zarządzania rybołówstwem;

(b) rozpatrywać opracowanie wieloletnich strategii ochrony i zarządzania jako podstawę określania TAC i innych środków zarządzania;

(c) opracowywać wieloletnie strategie ochrony i zarządzania stadami pozakwotowymi, o których mowa w art. FISH.8 [Dostęp do wód] ust. 2 lit. b);

(d) rozpatrywać środki zarządzania i ochrony w obszarze rybołówstwa, w tym środki nadzwyczajne oraz środki zapewniające selektywność połowów;

(e) rozpatrywać podejścia do gromadzenia danych do celów naukowych i zarządzania rybołówstwem, dzielenia się takimi danymi (w tym informacjami istotnymi dla monitorowania, kontrolowania i egzekwowania zgodności) oraz konsultowania się z podmiotami naukowymi w sprawie najlepszych dostępnych opinii naukowych;

(f) rozpatrywać środki zapewniające zgodność z obowiązującymi przepisami, w tym wspólne programy kontroli, monitorowania i nadzoru oraz wymianę danych w celu ułatwiania monitorowania wykorzystania uprawnień do połowów oraz kontroli i egzekwowania przepisów;

(g) opracowywać wytyczne na potrzeby ustalenia poziomów TAC, o których mowa w art. FISH.7 [Tymczasowe poziomy TAC] ust. 5;

(h) przygotowywać się do corocznych konsultacji;

(i) rozpatrywać kwestie związane z wyznaczeniem portów przeładunku, w tym usprawnieniem terminowego powiadamiania przez Strony o takich wyznaczeniach oraz zmianach w tym zakresie;

(j) ustanawiać terminy powiadamiania o środkach, o których mowa w art. FISH.4 [Zarządzanie rybołówstwem] ust. 3, przekazywania wykazów statków, o których mowa w art. FISH.5 [Zezwolenia oraz przestrzeganie i egzekwowanie przepisów] ust. 1, oraz przekazywania powiadomień, o którym mowa w art. FISH.6 [Uprawnienia do połowów] ust. 7;

(k) stanowić forum konsultacji na podstawie art. FISH.9 [Środki wyrównawcze] ust. 2 i art. FISH.14 [Działania naprawcze] ust. 4;

(l) opracowywać wytyczne w celu wsparcia praktycznego stosowania art. FISH.8 [Dostęp do wód];

(m) opracowywać mechanizm dobrowolnych śródrocznych przeniesień uprawnień do połowów między Stronami, o których mowa w art. FISH.6 [Uprawnienia do połowów] ust. 8; oraz

(n) rozważać stosowanie i wdrażanie art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man] oraz art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa].

2. Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa może przyjmować środki, w tym decyzje i zalecenia:

(a) rejestrujące kwestie uzgodnione przez Strony po konsultacjach na podstawie art. FISH.6 [Uprawnienia do połowów];

(b) dotyczące wszelkich kwestii, o których mowa w ust. 1 lit. b), c), d), e), f), g), i), j), l), m) i n) niniejszego artykułu;

(c) zmieniające wykaz wcześniej istniejących zobowiązań międzynarodowych, o których mowa w art. FISH.4 [Zarządzanie rybołówstwem] ust. 2.

(d) dotyczące wszelkich innych aspektów współpracy w zakresie zrównoważonego zarządzania rybołówstwem w ramach niniejszego działu; oraz

(e) w sprawie warunków przeglądu na podstawie art. FISH.18 [Przegląd].

3. Rada Partnerstwa jest uprawniona do zmiany załączników FISH.1, FISH.2 i FISH.3.

Artykuł FISH.17:

Wypowiedzenie

1. Nie naruszając postanowień art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy] lub art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszy dział w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną. W takim przypadku dział pierwszy [Handel], dział drugi [Lotnictwo], dział trzeci [Transport drogowy] i niniejszy dział [Rybołówstwo] przestają obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia.

2. W przypadku wypowiedzenia niniejszego działu na podstawie ust. 1, art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy] lub art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej], zobowiązania podjęte na mocy niniejszego działu przez Strony na rok bieżący w momencie, w którym dział przestaje obowiązywać, mają nadal zastosowanie do końca roku.

3. Niezależnie od przepisów ust. 1, dział drugi [Lotnictwo] może pozostać w mocy, jeżeli Strony uzgodnią włączenie odpowiednich części tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju].

4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1-3 i nie naruszając art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy] lub art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej]:

a) o ile Strony nie uzgodnią inaczej, art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakiekolwiek inne postanowienia niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, pozostają w mocy do czasu, gdy:

(i) nie zostaną wypowiedziane przez którąkolwiek ze Stron poprzez przekazanie drugiej Stronie pisemnego powiadomienia z trzyletnim okresem wypowiedzenia; lub

(ii) jeśli wcześniej, dzień, w którym art. OTH.9 [Stosowanie geograficzne] ust. 3-5 przestają obowiązywać;

b) do celów ust. 4 lit. a) ppkt (i) wypowiedzenie może zostać złożone w odniesieniu do jednego lub większej liczby terytoriów: Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey lub Wyspy Man, a art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakiekolwiek inne postanowienia niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, pozostają w mocy w odniesieniu do tych terytoriów, w przypadku których wypowiedzenie nie zostało złożone; oraz

(c) do celów ust. 4 lit. a) ppkt (ii), jeżeli art. OTH.9 [Stosowanie geograficzne] ust. 3-5 Umowy przestaje obowiązywać w odniesieniu do jednego lub większej liczby (ale nie wszystkich) terytoriów: Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey lub Wyspy Man, art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakiekolwiek inne postanowienia niniejszego działu w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, są nadal w mocy w odniesieniu do tych terytoriów, w przypadku których art. OTH.9 [Stosowanie geograficzne] ust. 3-5 pozostają w mocy.

Artykuł FISH.18:

Klauzula przeglądowa

1. Strony, w ramach Rady Partnerstwa, wspólnie dokonują przeglądu wdrażania niniejszego działu cztery lata po zakończeniu okresu dostosowawczego, o którym mowa w art. 1 załącznika FISH.4 [Protokół w sprawie dostępu do wód] w celu rozważenia, czy ustalenia, w tym te dotyczące dostępu do wód, można jeszcze bardziej skodyfikować i usprawnić.

2. Przegląd taki może być powtarzany w kolejnych odstępach czterech lat po zakończeniu pierwszego przeglądu.

3. Strony z wyprzedzeniem podejmują decyzję w sprawie warunków przeglądu za pośrednictwem Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa.

4. Przegląd pozwala w szczególności - w odniesieniu do poprzednich lat - ocenić:

(a) przepisy dotyczące dostępu do wód drugiej Strony na podstawie art. FISH.8 [Dostęp do wód];

(b) udziały w TAC określone w załącznikach FISH.1, 2 i 3;

(c) liczbę i zakres przeniesień w ramach corocznych konsultacji na podstawie art. FISH.6 [Uprawnienia do połowów] ust. 4 oraz wszelkich przeniesień na podstawie art. FISH.6 [Uprawnienia do połowów] ust. 8;

(d) wahania w rocznych TAC;

(e) przestrzeganie przez obie Strony postanowień niniejszego działu oraz przestrzeganie przez statki każdej ze Stron zasad mających zastosowanie do tych statków przebywających na wodach drugiej Strony;

(f) charakter i zakres współpracy w ramach niniejszego działu; oraz

(g) wszelkie inne elementy, o których Strony zadecydują z wyprzedzeniem za pośrednictwem Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa.

Artykuł FISH.19:

Związek z innymi umowami

1. Z zastrzeżeniem ust. 2 niniejszy dział pozostaje bez uszczerbku dla innych obowiązujących umów dotyczących połowów przez statki jednej Strony na obszarach znajdujących się pod jurysdykcją drugiej Strony.

2. Niniejszy dział zastępuje wszelkie istniejące umowy lub uzgodnienia w odniesieniu do połowów dokonywanych przez unijne statki rybackie na morzu terytorialnym przylegającym do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey lub Wyspy Man oraz w odniesieniu do połowów dokonywanych przez statki rybackie Zjednoczonego Królestwa zarejestrowane w Baliwacie Guernsey, Baliwacie Jersey lub na Wyspie Man na morzu terytorialnym przylegającym do państwa członkowskiego. Jednakże, w przypadku gdy Rada Partnerstwa podejmie decyzję zgodnie z art. 10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man] ust. 3 o zaprzestaniu stosowania Umowy w odniesieniu do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey lub Wyspy Man, odpowiednie umowy lub uzgodnienia nie zostają zastąpione w odniesieniu do terytorium lub terytoriów, w przypadku których taka decyzja została podjęta.

DZIAŁ SZÓSTY:

POZOSTAŁE POSTANOWIENIA

Artykuł OTH.1:

Definicje

O ile nie określono inaczej, do celów części drugiej niniejszej Umowy, Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych oraz Protokołu w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł stosuje się następujące definicje:

(a) "produkt rolny" oznacza produkt wymieniony w załączniku 1 do Porozumienia w sprawie rolnictwa;

(b) "organ celny" oznacza:

(i) w odniesieniu do Unii - służby Komisji Europejskiej odpowiedzialne za sprawy celne lub - w stosownych przypadkach - administracje celne i wszelkie inne organy upoważnione w państwach członkowskich do stosowania i egzekwowania przepisów prawa celnego; oraz

(ii) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - Urząd Skarbowy i Celny Jej Królewskiej Mości oraz każdy inny organ odpowiedzialny za sprawy celne.

(c) "należności celne" oznaczają wszelkie należności celne lub należności dowolnego rodzaju nałożone na przywóz towarów lub w związku z przywozem towarów, przy czym nie obejmują one:

(i) opłaty równoważnej podatkowi wewnętrznemu nałożonemu zgodnie z częścią drugą dział pierwszy tytuł I art. GOODS.4 [Traktowanie narodowe w zakresie podatków i uregulowań wewnętrznych];

(ii) cła antydumpingowego, specjalnego cła ochronnego, cła wyrównawczego lub ochronnego stosowanego spójnie z GATT 1994, porozumieniem antydumpingowym, porozumieniem w sprawie rolnictwa, Porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych lub Porozumieniem w sprawie środków ochronnych, stosownie do przypadku; lub

(iii) opłaty lub innej należności nakładanej na przywóz lub w związku z przywozem, której kwota jest ograniczona do przybliżonego kosztu świadczonych usług;

(d) "CPC" oznacza tymczasową Centralną Klasyfikację Produktów (dokumenty statystyczne Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych Urzędu Statystycznego Narodów Zjednoczonych, seria M, nr 77, Nowy Jork, 1991);

(e) "istniejący" oznacza mający zastosowanie w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy;

(f) "towary Strony" oznaczają produkty krajowe w rozumieniu GATT 1994 i obejmują towary pochodzące od tej Strony;

(g) "System Zharmonizowany", inaczej "HS", oznacza zharmonizowany system oznaczania i kodowania towarów obejmujący wszystkie noty prawne i ich zmiany, opracowany przez Światową Organizację Celną;

(h) "pozycja" oznacza pierwsze cztery cyfry w numerze klasyfikacji taryfowej w ramach Systemu Zharmonizowanego;

(i) "osoba prawna" oznacza dowolny podmiot prawny właściwie ustanowiony lub w inny sposób utworzony na podstawie właściwego prawa, dla celów komercyjnych lub innych, prywatny lub rządowy, włączając w to korporację, fundusz powierniczy, spółkę, wspólne przedsiębiorstwo, firmę jednoosobową lub stowarzyszenie;

(j) "środek" oznacza dowolny środek wprowadzany przez Stronę, w formie ustaw, rozporządzeń, reguł, procedur, decyzji, działań administracyjnych, wymogów lub praktyk, lub w jakiejkolwiek innej formie;⁽⁷¹

(k) "środki Strony" oznaczają środki wprowadzone lub utrzymane przez:

(i) władzę lub organy szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego oraz

(ii) organy pozarządowe sprawujące władzę delegowaną przez administrację lub władze stopnia centralnego, regionalnego lub lokalnego;

"środki Strony" obejmują środki wprowadzone lub utrzymywane przez podmioty wymienione ppkt (i) oraz (ii) poprzez wydawanie poleceń, kierowanie lub kontrolowanie, bezpośrednio lub pośrednio, postępowania innych podmiotów w odniesieniu do tych środków;

(l) "osoba fizyczna Strony" oznacza⁽⁷² :

(i) w przypadku Unii Europejskiej - obywatela państwa członkowskiego zgodnie z jego prawem⁽⁷³ ; oraz

(ii) w przypadku Zjednoczonego Królestwa - obywatela brytyjskiego;

(m) "osoba" oznacza osobę fizyczną albo osobę prawną;

(n) "środek sanitarny lub fitosanitarny" oznacza środek, o którym mowa w pkt 1 załącznika A Porozumienia SPS;

(o) "państwo trzecie" oznacza państwo lub terytorium nieobjęte zakresem terytorialnym stosowania niniejszej Umowy;

(p) "Konwencja wiedeńska o prawie traktatów" oznacza Konwencję wiedeńską o prawie traktatów sporządzoną w Wiedniu w dniu 23 maja 1969 r. oraz

(q) "WTO" oznacza Światową Organizację Handlu.

Artykuł OTH.2:

Porozumienia WTO

Do celów niniejszej Umowy porozumienia WTO określa się w następujący sposób:

(a) "Porozumienie w sprawie rolnictwa" oznacza Porozumienie w sprawie rolnictwa zawarte w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(b) "Porozumienie antydumpingowe" oznacza Porozumienie o stosowaniu artykułu VI Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994;

(c) "GATS" oznacza Układ ogólny w sprawie handlu usługami zawarty w załączniku 1B do Porozumienia WTO;

(d) "GATT 1994" oznacza Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu 1994 zawarty w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(e) "GPA" oznacza Porozumienie w sprawie zamówień rządowych zawarte w załączniku 4 do Porozumienia WTO⁽⁷⁴ ;

(f) "Porozumienie w sprawie środków ochronnych" oznacza Porozumienie w sprawie środków ochronnych zawarte w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(g) "porozumienie SCM" oznacza Porozumienie w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych zawarte w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(h) "porozumienie SPS" oznacza Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych zawarte w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(i) "porozumienie TBT" oznacza Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu zawarte w załączniku 1A do Porozumienia WTO;

(j) "porozumienie TRIPS" oznacza Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej zawarte w załączniku 1C do Porozumienia WTO; oraz

(k) "porozumienie WTO" oznacza Porozumienie z Marrakeszu ustanawiające Światową Organizację Handlu, sporządzone dnia 15 kwietnia 1994 r.

Artykuł OTH.3:

Ustanowienie strefy wolnego handlu

Strony ustanawiają niniejszym strefę wolnego handlu, zgodnie z art. XXIV GATT 1994 i art. V GATS.

Artykuł OTH.4:

Powiązanie z porozumieniem WTO

Strony potwierdzają swoje prawa i obowiązki względem siebie istniejące na mocy porozumienia WTO i innych porozumień, których są stronami.

Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie może być interpretowane jako wymagające od którejkolwiek ze Stron działania w sposób niezgodny z jej obowiązkami wynikającymi z porozumienia WTO.

Artykuł OTH.4a:

Orzecznictwo WTO

Interpretacja i stosowanie postanowień niniejszej części uwzględnia odpowiednie interpretacje zawarte w sprawozdaniach paneli WTO i Organu Apelacyjnego przyjętych przez Organ Rozstrzygania Sporów WTO, a także w orzeczeniach arbitrażowych zgodnie z uzgodnieniem w sprawie rozstrzygania sporów.

Artykuł OTH.5:

Wypełnianie zobowiązań

Każda Strona przyjmie wszelkie środki ogólne lub szczególne wymagane do wypełnienia ich zobowiązań wynikających z niniejszej części, w tym środki wymagane do zapewnienia jej przestrzegania przez władze lub organy szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego, a także organy pozarządowe sprawujące funkcję delegowaną.

Artykuł OTH.7:

Odesłania do przepisów i innych umów

1. O ile nie określono inaczej, w przypadku odniesienia w niniejszej części do przepisów ustawowych i wykonawczych Strony, te przepisy ustawowe i wykonawcze traktuje się jako obejmujące ich zmiany.

2. O ile nie wskazano inaczej, w przypadku gdy w niniejszej części zamieszczono odniesienie do umów międzynarodowych lub gdy je do niej, w całości lub w części, włączono, należy rozumieć, że umowy te obejmują zmiany do nich lub umowy je zastępujące, wchodzące w życie dla obu Stron w dniu podpisania niniejszej Umowy lub po tym dniu. Jeżeli w wyniku wprowadzenia zmian lub umów zastępujących pojawi się jakakolwiek kwestia w związku z wykonaniem lub stosowaniem postanowień niniejszej części, Strony mogą, w razie konieczności, podjąć, na wniosek jednej ze Stron, konsultacje w celu znalezienia wzajemnie zadowalającego rozwiązania tej kwestii.

Artykuł OTH.8:

Zadania Rady Partnerstwa w części drugiej

Rada Partnerstwa może:

(a) przyjmować decyzje o zmianie:

(i) części drugiej dział pierwszy tytuł I rozdział drugi [Reguły pochodzenia] i załączników do niego, zgodnie z art. ORIG.31 [Zmiana niniejszego rozdziału i załączników do niego];

(ii) ustaleń określonych w załącznikach TBT-[XX] i TBT-[ZZ], zgodnie z art. TBT.9 [Współpraca w zakresie nadzoru rynku oraz bezpieczeństwa i zgodności produktów nieżywnościowych] ust. 8;

(iii) dodatków A i B, zgodnie z art. 2 [Definicje produktów, praktyki i procesy enologiczne] ust. 3 załącznika TBT-5 [HANDEL WINEM];

(iv) dodatku C, zgodnie z art. 3 [Wymogi certyfikacyjne dotyczące przywozu na odpowiednie terytoria Stron] ust. 3 załącznika TBT-5 [HANDEL WINEM];

(v) dodatków A, B, C i D, zgodnie z art. 1 [Cel i zakres] załącznika TBT-4 [PRODUKTY EKOLOGICZNE];

(vi) dodatków 1-3, zgodnie z art. 1 [Definicje] i art. 2 [Zakres produktów w załączniku TBT- 2 [PRODUKTY LECZNICZE];

(vii) załącznika dotyczącego upoważnionych przedsiębiorców, Protokołu o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, Protokołu w sprawie zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł, a także wykazu towarów określonego w art. CUSTMS.16 [Odprawa czasowa] ust. 2, zgodnie z art. CUSTMS.21 [Zmiany];

(viii) odpowiedniej podsekcji w sekcji B ZAŁĄCZNIKA.PPROC-1, zgodnie z art. LPROC.18 [Zmiana sekcji B ZAŁĄCZNIKA.PPROC-1];

(ix) załącznika ENER-1 [WYKAZ TOWARÓW ENERGETYCZNYCH, WĘGLOWODORÓW I SUROWCÓW], załącznika ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE] oraz załącznika ENER-3 [NIESTOSOWANIE DOSTĘPU STRON TRZECICH I ROZDZIAŁU WŁASNOŚCIOWEGO DO INFRASTRUKTURY], zgodnie z art. ENER.31 [Skuteczne wdrażanie i zmiany];

(x) art. LPFS.3.2 [Zakres stosowania i wyjątki] ust. 4 zgodnie z tym ustępem, art. LPFS.3.3 [Usługi świadczone w publicznym interesie gospodarczym] ust. 2 zdanie trzecie zgodnie ze zdaniem czwartym tego ustępu, art. LPFS.3.3 [Usługi świadczone w publicznym interesie gospodarczym] ust. 3 zgodnie z tym ustępem, art. LPFS.3.5 [Subsydia zakazane i subsydia podlegające warunkom] zgodnie z ust. 1 tego artykułu oraz art. LPFS.3.11 [Odzyskiwanie należności] zgodnie z ust. 7 tego artykułu, w rozdziale 3 [Kontrola subsydiów];

(xi) art. FISH.10 [Baliwat Guernsey, Baliwat Jersey i Wyspa Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakichkolwiek innych postanowień działu piątego [Rybołówstwo], zgodnie z art. FISH.10 [Baliwat Guernsey, Baliwat Jersey i Wyspa Man] ust. 4;

(xii) załączników FISH.1, FISH.2 i FISH.3, zgodnie z art. FISH.16 [Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa] ust. 3;

(xiii) wszelkie inne postanowienia, protokoły, dodatki lub załącznik, w przypadku których możliwość takiej decyzji jest wyraźnie przewidziana w części drugiej niniejszej Umowy.

(b) przyjmować decyzje w celu dokonania wykładni przepisów części drugiej niniejszej Umowy.

Artykuł OTH.9:

Stosowanie geograficzne

1. Postanowienia niniejszej Umowy dotyczące traktowania taryfowego towarów, w tym reguł pochodzenia i tymczasowego zawieszenia tego traktowania, mają również zastosowanie, w odniesieniu do Unii, do tych obszarów obszaru celnego Unii, jak określono w art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013⁽⁷⁵ , które nie są objęte art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] lit. a) części siódmej [Postanowienia końcowe].

2. Nie naruszając art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2, 3 i 4, prawa i obowiązki Stron wynikające z niniejszej części mają również zastosowanie do obszarów poza morzem terytorialnym każdej ze Stron, w tym do dna morskiego i jego podglebia, nad którymi Strona ta wykonuje suwerenne prawa lub jurysdykcję zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza sporządzoną w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r. oraz jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi, które są zgodne z prawem międzynarodowym⁽⁷⁶ .

3. Z zastrzeżeniem wyjątków zawartych w ust. 4, rozdziały 1 [NTMA], 2 [Reguły pochodzenia] i 5 [Ułatwienia celne i ułatwienia w handlu] tytułu IV [Handel towarami] oraz protokoły i załączniki do tych rozdziałów mają również zastosowanie, w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa, do terytoriów, o których mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2. Do tego celu terytoria, o których mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2 uznaje się za część obszaru celnego Zjednoczonego Królestwa. Organy celne terytoriów, o których mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2, są odpowiedzialne za stosowanie i wdrażanie tych rozdziałów oraz protokołów i załączników do tych rozdziałów na ich odpowiednich terytoriach. Odniesienia do "organu celnego" w tych przepisach odczytuje się odpowiednio. Jednakże wnioski i zawiadomienia składane zgodnie z tymi rozdziałami oraz protokołami i załącznikami do tych rozdziałów są administrowane przez organ celny Zjednoczonego Królestwa.

4. Część druga dział pierwszy tytuł IV [Handel towarami] rozdział 5 [Ułatwienia celne i ułatwienia w handlu] art. CUSTMS.9 [Upoważnieni przedsiębiorcy], ZAŁĄCZNIK CUSTMS-1 [Upoważnieni przedsiębiorcy] oraz Protokół w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł nie mają zastosowania do Baliwatu Jersey ani Baliwatu Guernsey.

5. Część druga dział pierwszy tytuł IV [Handel towarami] rozdziały 3 [SPS] i 4 [TBT] oraz załączniki do tych rozdziałów mają również zastosowanie, w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa, do terytoriów, o których mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2. Organy terytoriów, o których mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 2, są odpowiedzialne za stosowanie i wdrażanie tych rozdziałów oraz załączników do tych rozdziałów na ich odpowiednich terytoriach, a odniesienia odczytuje się odpowiednio. Jednakże wnioski i zawiadomienia składane zgodnie z tymi rozdziałami oraz załącznikami do tych rozdziałów są administrowane przez organy Zjednoczonego Królestwa.

6. Bez uszczerbku dla art. FINPROV.8 [Wypowiedzenie], art. OTH.10 [Wypowiedzenie części drugiej] oraz o ile Strony nie postanowią inaczej, ust. 3-5 niniejszego artykułu pozostają w mocy do wcześniejszego z następujących terminów:

(a) upływu trzech lat po pisemnym powiadomieniu drugiej Strony o wypowiedzeniu; lub

(b) dnia, w którym art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakiekolwiek inne postanowienia działu piątego [Rybołówstwo] w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, przestają obowiązywać.

7. Do celów ust. 6 lit. a) wypowiedzenie może zostać złożone w odniesieniu do jednego lub większej liczby terytoriów: Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man, a ust. 3-5 niniejszego artykułu pozostają w mocy na tych terytoriach, w odniesieniu do których nie złożono wypowiedzenia.

8. Do celów ust. 6 lit. b), jeżeli art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] i jakiekolwiek inne postanowienia działu piątego [Rybołówstwo] w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, przestają obowiązywać w odniesieniu do jednego lub większej liczby (ale nie wszystkich) terytoriów: Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey lub Wyspy Man, ust. 3-5 niniejszego artykułu nadal obowiązują w odniesieniu do tych terytoriów, w przypadku których art. FISH.10 [Dostęp do wód Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i Wyspy Man], art. FISH.11 [Okresy powiadamiania dotyczące przywozu i bezpośredniego wyładunku produktów rybołówstwa] lub jakiekolwiek inne postanowienia działu piątego [Rybołówstwo] w zakresie, w jakim odnoszą się one do ustaleń przewidzianych w tych artykułach, pozostają w mocy.

Artykuł OTH.10:

Wypowiedzenie części drugiej

Nie naruszając postanowień art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszą część w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną. W takim przypadku niniejsza część przestaje obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia. Dział czwarty [Koordynacja zabezpieczenia społecznego i wizy w przypadku podróży krótkoterminowych] oraz Protokół w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie ulegają wypowiedzeniu na podstawie niniejszego artykułu.

CZĘŚĆ TRZECIA:

WSPÓŁPRACA ORGANÓW ŚCIGANIA I WYMIARÓW SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWACH KARNYCH

TYTUŁ I:

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł LAW.GEN.1:

Cel

1. Celem niniejszej części jest zapewnienie współpracy organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości między państwami członkowskimi i instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony, w odniesieniu do zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie, wykrywania ich i ścigania oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk.

2. Niniejsza część ma zastosowanie jedynie do współpracy organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych odbywającej się wyłącznie między Zjednoczonym Królestwem, z jednej strony, oraz Unią i państwami członkowskimi, z drugiej strony. Nie ma on zastosowania do sytuacji zaistniałych między państwami członkowskimi lub między państwami członkowskimi a instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii ani do działań organów odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa narodowego, gdy działają one w tej dziedzinie.

Artykuł LAW.GEN.2:

Definicje

Do celów niniejszej części stosuje się następujące definicje:

(a) "państwo trzecie" oznacza państwo inne niż Państwo;

(b) "szczególne kategorie danych osobowych" oznaczają dane osobowe ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, dane genetyczne i biometryczne przetwarzane w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby.

(c) "dane genetyczne" oznaczają wszelkie dane osobowe odnoszące się do charakterystyki genetycznej człowieka, które zostały odziedziczone lub nabyte, zawierające niepowtarzalne informacje o fizjologii lub zdrowiu danej osoby i które wynikają w szczególności z analizy jej próbki biologicznej;

(d) "dane biometryczne" oznaczają dane osobowe, które wynikają ze specjalnego przetwarzania technicznego, dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej oraz umożliwiają lub potwierdzają jednoznaczną identyfikację tej osoby, takie jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne;

(e) "przetwarzanie" oznacza operację lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, taką jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie;

(f) "naruszenie ochrony danych osobowych" oznacza naruszenie bezpieczeństwa prowadzące do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych;

(g) "zbiór danych" oznacza uporządkowany zestaw danych osobowych dostępnych według określonych kryteriów, niezależnie od tego, czy zestaw ten jest scentralizowany, zdecentralizowany czy rozproszony funkcjonalnie lub geograficznie;

(h) "Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości" oznacza komitet funkcjonujący pod tą nazwą, ustanowiony na mocy art. INST.2 [Komitety].

Artykuł LAW.GEN.3:

Ochrona praw człowieka i podstawowych wolności

1. Współpraca przewidziana w niniejszej części opiera się na długotrwałym poszanowaniu demokracji, praworządności i ochrony podstawowych praw i wolności osób fizycznych przez Strony i państwa członkowskie, w tym na zasadach określonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka i w europejskiej konwencji praw człowieka, oraz na znaczeniu nadania skuteczności na szczeblu krajowym prawom i wolnościom określonym w tej konwencji.

2. Żadne z postanowień niniejszej części nie zmienia obowiązku poszanowania praw podstawowych i zasad prawnych odzwierciedlonych w szczególności w europejskiej konwencji praw człowieka oraz, w przypadku Unii i jej państw członkowskich, w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

Artykuł LAW.GEN.4:

Ochrona danych osobowych

8. Współpraca przewidziana w niniejszej części opiera się na długotrwałym zobowiązaniu Stron do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony danych osobowych.

9. W celu odzwierciedlenia tego wysokiego poziomu ochrony, Strony zapewniają, aby dane osobowe przetwarzane na podstawie niniejszej części podlegały skutecznym zabezpieczeniom w odpowiednich systemach ochrony danych Stron, w tym by:

(a) dane osobowe były przetwarzane zgodnie z prawem i rzetelnie oraz zgodnie z zasadami minimalizacji danych, ograniczenia celu, prawidłowości i ograniczenia przechowywania;

(b) przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych było dozwolone wyłącznie w niezbędnym zakresie oraz z zastrzeżeniem odpowiednich zabezpieczeń dostosowanych do konkretnego ryzyka związanego z przetwarzaniem;

(c) poziom bezpieczeństwa odpowiadający ryzyku przetwarzania jest zapewniony poprzez odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, w szczególności w odniesieniu do przetwarzania szczególnych kategorii danych osobowych;

(d) osobom, których dane dotyczą, przyznano egzekwowalne prawa dostępu do danych, ich poprawiania i usuwania, z zastrzeżeniem ewentualnych ograniczeń przewidzianych prawem, które stanowią w demokratycznym społeczeństwie niezbędne i proporcjonalne środki służące ochronie ważnych celów leżącym w interesie publicznym;

(e) w przypadku naruszenia ochrony danych stwarzającego zagrożenie dla praw i wolności osób fizycznych właściwy organ nadzorczy był bezzwłocznie powiadamiany o naruszeniu; w przypadku gdy naruszenie może powodować wysokie ryzyko naruszenia praw i wolności osób fizycznych, powiadamiane były również osoby, których dane dotyczą, z zastrzeżeniem ewentualnych ograniczeń przewidzianych prawem, które stanowią niezbędne i proporcjonalne środki w demokratycznym społeczeństwie w celu ochrony ważnych celów interesu publicznego;

(f) dalsze przekazywanie danych do państwa trzeciego jest dozwolone wyłącznie z zastrzeżeniem warunków i zabezpieczeń odpowiadających przekazywaniu i z zapewnieniem, aby nie został naruszony stopień ochrony;

(g) nadzór nad przestrzeganiem i egzekwowaniem zabezpieczeń ochrony danych sprawują niezależne organy; oraz

(h) osobom, których dane dotyczą, przysługują egzekwowalne prawa do skutecznych administracyjnych i sądowych środków zaskarżenia w razie naruszenia zabezpieczeń ochrony danych.

10. Zjednoczone Królestwo, z jednej strony, i Unia, również w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, z drugiej strony, powiadamiają Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o organach nadzorczych odpowiedzialnych za nadzorowanie wdrażania zasad ochrony danych mających zastosowanie do współpracy na mocy niniejszej części i za zapewnianie ich przestrzegania. Organy nadzorcze współpracują w celu zapewnienia zgodności z postanowieniami niniejszej części.

11. Postanowienia dotyczące ochrony danych osobowych określone w niniejszej części mają zastosowanie do przetwarzania danych osobowych w sposób całkowicie lub częściowo zautomatyzowany oraz do przetwarzania w sposób inny niż zautomatyzowany danych osobowych stanowiących część zbioru danych lub mających stanowić część zbioru danych.

12. Niniejszy artykuł nie powoduje uszczerbku dla stosowania postanowień szczegółowych zawartych w niniejszej części, które dotyczącą przetwarzania danych osobowych.

Artykuł LAW.GEN.5:

Zakres współpracy w przypadku, gdy państwo członkowskie nie uczestniczy już w analogicznych środkach na mocy prawa Unii

1. Niniejszy artykuł ma zastosowanie, jeżeli państwo członkowskie przestaje uczestniczyć w stosowaniu przepisów prawa Unii dotyczących współpracy organów sądowych i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych analogicznych do którychkolwiek odpowiednich postanowień niniejszej części lub przestaje korzystać z praw na mocy takich przepisów.

2. Zjednoczone Królestwo może powiadomić Unię na piśmie o swoim zamiarze zaprzestania stosowania odpowiednich postanowień niniejszej części w odniesieniu do tego państwa członkowskiego.

3. Powiadomienie dokonane na podstawie ust. 2 staje się skuteczne z dniem w nim

określonym, który nie może być wcześniejszy niż dzień, w którym państwo członkowskie przestaje uczestniczyć w stosowaniu przepisów prawa Unii, o których mowa w ust. 1, lub korzystać z praw na mocy tych przepisów.

4. Jeżeli Zjednoczone Królestwo powiadamia na mocy niniejszego artykułu o zamiarze zaprzestania stosowania odpowiednich postanowień niniejszej części, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie środki są konieczne do zapewnienia odpowiedniego zakończenia współpracy inicjowanej na mocy niniejszej części, na którą takie zaprzestanie stosowania ma wpływ. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy odpowiednich postanowień niniejszej części przed ustaniem ich obowiązywania Strony zapewniają utrzymanie - po ustaniu obowiązywania - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

5. Unia powiadamia Zjednoczone Królestwo na piśmie, kanałami dyplomatycznymi, o dniu, w którym dane państwo członkowskie ma wznowić uczestnictwo w danych przepisach prawa Unii lub korzystanie z nich. Stosowanie odpowiednich postanowień niniejszej części zostaje przywrócone w tym dniu lub, jeżeli ma to nastąpić później, pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu, w którym dokonano powiadomienia.

6. W celu usprawnienia funkcjonowania niniejszego artykułu Unia zawiadomi Zjednoczone Królestwo, gdy państwo członkowskie przestaje uczestniczyć w stosowaniu przepisów prawa Unii dotyczących współpracy organów sądowych i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych analogicznych do odpowiednich postanowień niniejszej części lub przestaje korzystać z praw na mocy takich przepisów.

TYTUŁ II:

WYMIANA DANYCH DNA, ODCISKÓW PALCÓW I DANYCH REJESTRACYJNYCH POJAZDÓW

Artykuł LAW.PRUM.5:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest ustanowienie wzajemnej współpracy między właściwymi organami ścigania ze Zjednoczonego Królestwa z jednej strony a państwami członkowskimi z drugiej strony w zakresie zautomatyzowanego przekazywania profili DNA, danych daktyloskopijnych i niektórych wewnętrznych danych o rejestracji pojazdów.

Artykuł LAW.PRUM.6:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "właściwy organ ścigania" oznacza krajową policję, służby celne lub inny organ upoważniony na mocy prawa wewnętrznego do wykrywania przestępstw lub działalności przestępczej, zapobiegania im i prowadzenia dochodzeń w ich sprawie oraz do sprawowania władzy i stosowania środków przymusu w kontekście takich działań; agencje, organy lub inne jednostki zajmujące się w szczególności kwestiami bezpieczeństwa narodowego nie są uznawane do celów niniejszego tytułu za właściwe organy ścigania;

(b) "przeszukanie" i "porównanie", o których mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA], LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych] oraz LAW.PRUM.17 [Środki wykonawcze] oznaczają procedury, poprzez które ustala się istnienie zgodności między danymi DNA lub danymi daktyloskopijnymi przekazanymi przez jedno państwo a danymi DNA lub danymi daktyloskopijnymi przechowywanymi w bazach danych jednego państwa członkowskiego, kilku z nich lub wszystkich państw;

(c) "zautomatyzowane przeszukanie", o którym mowa w art. LAW.PRUM.15 [Zautomatyzowane przeszukanie danych rejestracyjnych pojazdów], oznacza procedurę dostępu online służącą przeglądowi baz danych jednego państwa przez kilka z nich lub wszystkie państwa;

(d) "niekodująca część DNA" oznacza części chromosomów niemające wartości genetycznej, tj. takie, o których nie wiadomo, by odpowiadały jakimkolwiek funkcjonalnym właściwościom organizmu;

(e) "profil DNA" oznacza literę lub kod numeryczny reprezentujące charakterystyczne cechy identyfikacyjne niekodującej części przeanalizowanej próbki ludzkiego DNA, tj. szczególną strukturę molekularną w różnych loci DNA;

(f) "dane referencyjne DNA" oznaczają profil DNA oraz oznaczenie referencyjne; dane referencyjne DNA obejmują wyłącznie profile DNA ustalone na podstawie niekodującej części DNA oraz oznaczenie referencyjne; dane referencyjne DNA nie mogą zawierać żadnych danych, które umożliwią bezpośrednią identyfikację osoby, której dane dotyczą; dane referencyjne DNA, które nie są przyporządkowane do żadnej konkretnej osoby fizycznej (niezidentyfikowane profile DNA), muszą być rozpoznawalne jako takie;

(g) "referencyjny profil DNA" oznacza profil DNA pochodzący od zidentyfikowanej osoby;

(h) "niezidentyfikowany profil DNA" oznacza profil DNA uzyskany ze śladów zebranych podczas dochodzenia w sprawie przestępstwa i należący do dotychczas niezidentyfikowanej osoby;

(i) "notatka" oznacza zaznaczenie przez dane państwo na profilu DNA znajdującym się w jego bazie danych, że stwierdzono już zgodność tego profilu z informacjami uzyskanymi w wyniku przeszukania lub porównania przez inne państwo;

(j) "dane daktyloskopijne" oznaczają obrazy odbitek linii papilarnych palców, obrazy śladów palców, odbitek dłoni, śladów dłoni oraz wzory takich obrazów (zakodowane minucje), gdy są one przechowywane i przetwarzane w zautomatyzowanej bazie danych;

(k) "daktyloskopijne dane referencyjne" oznaczają dane daktyloskopijne oraz oznaczenie referencyjne; daktyloskopijne dane referencyjne DNA nie mogą zawierać żadnych danych, które umożliwią bezpośrednią identyfikację osoby, której dane dotyczą; daktyloskopijne dane referencyjne, które nie są przyporządkowane do żadnej konkretnej osoby fizycznej (niezidentyfikowane dane daktyloskopijne), są rozpoznawalne jako takie;

(l) "dane rejestracyjne pojazdów" oznaczają zbiór danych określony w rozdziale 3 ZAŁĄCZNIKA LAW-1;

(m) "pojedynczy przypadek", o którym mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA] ust. 1 zdanie drugie, art. LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych] ust. 1 zdanie drugie oraz art. LAW.PRUM.15 [Zautomatyzowane przeszukanie danych rejestracyjnych pojazdów] ust. 1, oznacza pojedyncze dochodzenie lub akta prokuratorskie. jeżeli akta te zawierają więcej niż jeden profil DNA, jeden komplet danych daktyloskopijnych lub danych rejestracyjnych pojazdu, mogą one zostać przekazane razem jako jedno zapytanie;

(n) "czynność laboratoryjna" oznacza każde działanie podejmowane w laboratorium związane z ujawnianiem i zabezpieczaniem śladów na obiektach, a także badaniu, analizie i interpretacji dowodów kryminalistycznych dotyczących profilów DNA, w celu opracowania opinii eksperckiej lub wymiany dowodów kryminalistycznych;

(o) "wyniki czynności laboratoryjnych" oznaczają wszelkie wyniki analiz oraz interpretacje bezpośrednio z nimi związane;

(p) "dostawca usług kryminalistycznych" oznacza dowolny podmiot, publiczny lub prywatny, wykonujący czynności laboratoryjne na wniosek właściwego organu ścigania lub właściwego organu sądowego;

(q) "wewnętrzna jednostka akredytująca" oznacza jedyną jednostkę w państwie przeprowadzającą akredytację na podstawie upoważnienia udzielonego jej przez państwo.

Artykuł LAW.PRUM.7:

Utworzenie wewnętrznych zbiorów analiz DNA

1. Państwa tworzą i prowadzą wewnętrzne zbiory analiz DNA do celów wykrywania przestępstw.

2. W celu wdrożenia niniejszego tytułu państwa zapewniają dostępność danych referencyjnych DNA pochodzących z ich wewnętrznych zbiorów analiz DNA, o których mowa w ust. 1.

3. Państwa deklarują wewnętrzne zbiory analiz DNA, do których zastosowanie ma art. LAW.PRUM.7 [Utworzenie wewnętrznych zbiorów analiz DNA] do art. LAW.PRUM.10 [Pobieranie materiału komórkowego i dostarczanie profili DNA] oraz art. LAW.PRUM.13 [Krajowe punkty kontaktowe], art. LAW.PRUM.14 [Dostarczanie dalszych danych osobowych i innych informacji] i art. LAW.PRUM. 17 [Środki wykonawcze], jak również warunki zautomatyzowanego przeszukania, o których mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA] ust. 1.

Artykuł LAW.PRUM.8:

Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA

1. Do celów wykrywania przestępstw państwa umożliwiają krajowym punktom kontaktowym pozostałych państw, o których mowa w art. LAW.PRUM.13 [Krajowe punkty kontaktowe], dostęp do danych referencyjnych DNA ze swoich zbiorów analiz DNA oraz przyznają prawo do zautomatyzowanego przeszukania tych danych przez porównanie profili DNA. Przeszukania mogą być prowadzone wyłącznie w indywidualnych przypadkach i zgodnie z prawem wewnętrznym zapytującego państwa.

2. Jeżeli podczas zautomatyzowanego przeszukania danych okaże się, że dostarczony profil DNA zgadza się z profilami DNA zarejestrowanymi przez zapytane państwo, zapytane państwo przesyła do krajowego punktu kontaktowego państwa zapytującego w sposób automatyczny dane referencyjne DNA, z którymi stwierdzono zgodność. Jeżeli nie stwierdzono zgodności, automatycznie się o tym powiadamia.

Artykuł LAW.PRUM.9:

Zautomatyzowane porównanie profili DNA

1. Do celów wykrywania przestępstw państwa, za pośrednictwem krajowych punktów kontaktowych, porównują niezidentyfikowane profile DNA ze wszystkimi profilami DNA z referencyjnych danych pozostałych wewnętrznych zbiorów analiz DNA zgodnie z wzajemnie uzgodnionymi praktycznymi ustaleniami pomiędzy zainteresowanymi państwami. Profile DNA są dostarczane i porównywane w sposób zautomatyzowany. Niezidentyfikowane profile DNA są dostarczane do analizy porównawczej jedynie wtedy, gdy możliwość taką przewiduje prawo wewnętrzne zapytującego państwa.

2. Jeżeli w wyniku analizy porównawczej, o której mowa w ust. 1, państwo stwierdzi, że dostarczone przez inne państwo profile DNA zgadzają się z jakimkolwiek profilem w jego zbiorze analiz DNA, przekazuje ono niezwłocznie krajowemu punktowi kontaktowemu drugiego państwa dane referencyjne DNA, z którymi stwierdzono zgodność.

Artykuł LAW.PRUM.10:

Pobieranie materiału komórkowego i dostarczanie profili DNA

Jeżeli w toczącym się dochodzeniu lub postępowaniu karnym brak jest jakiegokolwiek dostępnego profilu DNA dla danej osoby fizycznej, która przebywa na terenie zapytanego państwa, zapytane państwo udziela pomocy prawnej poprzez pobranie i przeanalizowanie materiału komórkowego tej osoby fizycznej oraz przekazanie otrzymanego profilu DNA zapytującemu państwu, jeżeli:

(a) zapytujące państwo określi, w jakim celu jest on potrzebny;

(b) zapytujące państwo przedstawi wymagane zgodnie z prawem wewnętrznym tego państwa polecenie wszczęcia dochodzenia lub oświadczenie właściwego organu, wyjaśniające, że wymagania dotyczące pobrania i przeanalizowania materiału komórkowego byłyby spełnione, gdyby dana osoba fizyczna znajdowała się na terytorium zapytującego państwa; oraz

(c) zgodnie z prawem zapytanego państwa spełnione są wymagania dotyczące pobrania i przeanalizowania materiału komórkowego oraz warunki przekazania otrzymanego profilu DNA.

Artykuł LAW.PRUM.11:

Dane daktyloskopijne

Do celów wdrożenia niniejszego tytułu państwa zapewniają dostępność daktyloskopijnych danych referencyjnych ze zbiorów przechowywanych w wewnętrznych zautomatyzowanych systemach identyfikacji daktyloskopijnej utworzonych w celach prewencji kryminalnej i wykrywania przestępstw.

Artykuł LAW.PRUM.12:

Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych

1. Do celów prewencji kryminalnej i wykrywania przestępstw państwa umożliwiają krajowym punktom kontaktowym pozostałych państw, o których mowa w art. LAW.PRUM.13 [Krajowe punkty kontaktowe], dostęp do danych referencyjnych ze zautomatyzowanych systemów identyfikacji daktyloskopijnej, które zostały utworzone przez nie w tym celu, oraz przyznają prawo do zautomatyzowanego przeszukania tych danych przez porównanie danych daktyloskopijnych. Przeszukania mogą być prowadzone wyłącznie w indywidualnych przypadkach i zgodnie z prawem wewnętrznym zapytującego państwa.

2. Potwierdzenia zgodności danych daktyloskopijnych z danymi referencyjnymi ze zbioru zapytanego państwa dokonuje krajowy punkt kontaktowy zapytującego państwa na podstawie przekazanych w sposób zautomatyzowany danych referencyjnych koniecznych do stwierdzenia jednoznacznej zgodności danych.

Artykuł LAW.PRUM.13:

Krajowe punkty kontaktowe

1. Do celów dostarczania danych, o którym mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], art. LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA] oraz art.LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych], państwa wyznaczają krajowe punkty kontaktowe.

2. W odniesieniu do państw członkowskich krajowe punkty kontaktowe wyznaczone do analogicznej wymiany danych na terytorium Unii uznaje się za krajowe punkty kontaktowe do celów niniejszego tytułu.

3. Uprawnienia krajowych punktów kontaktowych określa obowiązujące prawo wewnętrzne.

Artykuł LAW.PRUM.14:

Dostarczanie dalszych danych osobowych i innych informacji

Jeżeli w ramach procedury, o której mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], art. LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA] oraz art. LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych] zostanie stwierdzona zgodność profili DNA lub danych daktyloskopijnych, dostarczanie dostępnych danych osobowych i innych informacji, które są dostępne w odniesieniu do danych referencyjnych, podlega prawu wewnętrznemu, w tym przepisom o pomocy prawnej, zapytanego państwa, nie naruszając postanowień art. LAW.PRUM.17 [Środki wykonawcze] ust. 1.

Artykuł LAW.PRUM.15:

Zautomatyzowane przeszukanie danych rejestracyjnych pojazdów

1. Do celów prewencji kryminalnej i wykrywania przestępstw oraz ścigania innych czynów zabronionych, które podlegają jurysdykcji sądów lub prokuratura zapytującego państwa, a także w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego, państwa umożliwiają krajowym punktom kontaktowym pozostałych państw, o których mowa w ust. 2, dostęp do następujących wewnętrznych danych rejestracyjnych pojazdów, oraz przyznają prawo do zautomatyzowanego przeszukania tych danych w indywidualnych przypadkach:

(a) dane właścicieli lub użytkowników oraz

(b) dane pojazdu.

2. Dane można przeszukać na mocy ust. 1 jedynie według pełnego numeru podwozia lub pełnego numeru rejestracyjnego i wyłącznie zgodnie z prawem wewnętrznym państwa zapytującego.

3. Do celów dostarczania danych, o którym mowa w ust. 1, państwa wyznaczają krajowy punkt kontaktowy, będący adresatem zapytań pochodzących z innych państw. Uprawnienia krajowych punktów kontaktowych określa obowiązujące prawo wewnętrzne.

Artykuł LAW.PRUM.16:

Akredytacja dostawców usług kryminalistycznych wykonujących czynności laboratoryjne

1. Państwa zapewniają, aby ich dostawcy usług kryminalistycznych przeprowadzający czynności laboratoryjne byli akredytowani przez wewnętrzną jednostkę akredytującą na zgodność z EN ISO/IEC 17025.

2. Każde państwo zapewnia, aby wyniki akredytowanych dostawców usług kryminalistycznych przeprowadzających czynności laboratoryjne w innych państwach były uznawane przez jego organy odpowiedzialne za zapobieganie, wykrywanie oraz ściganie przestępstw za równie wiarygodne jak wyniki dostarczone przez wewnętrznych dostawców usług kryminalistycznych prowadzących czynności laboratoryjne akredytowane zgodnie z EN ISO/IEC 17025.

3. Właściwe organy ścigania Zjednoczonego Królestwa nie dokonują przeszukania danych ani zautomatyzowanego porównania zgodnie z art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], art. LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA] oraz art. LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych], zanim Zjednoczone Królestwo nie wdroży i nie zastosuje środków, o których mowa w ust. 1.

4. Ustępy 1 i 2 nie mają wpływu na wewnętrzne przepisy dotyczące sądowej oceny dowodów.

5. Zjednoczone Królestwo przekaże Specjalnemu Komitetowi ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości tekst głównych przepisów przyjętych w celu wdrożenia i stosowania przepisów niniejszego artykułu.

Artykuł LAW.PRUM.17:

Środki wykonawcze

1. Do celów niniejszego tytułu państwa udostępniają właściwym organom ścigania innych państw wszystkie kategorie danych do przeszukania i porównania na takich samych warunkach, jakie obowiązują w stosunku do przeszukania i porównania przez właściwe wewnętrzne organy ścigania. Państwa dostarczają dalsze dostępne dane osobowe i inne informacje, które są dostępne w odniesieniu do danych referencyjnych, o których mowa w art. LAW.PRUM.14 [Dostarczanie dalszych danych osobowych i innych informacji], właściwym organom ścigania innych państw w celach objętych niniejszym tytułem na takich samych warunkach, na jakich byłyby one dostarczane do organów wewnętrznych.

2. W celu realizacji procedur, o których mowa w art. LAW.PRUM.8 [Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], art. LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA], art. LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych] i art. LAW.PRUM.15 [Zautomatyzowane przeszukanie danych rejestracyjnych pojazdów], specyfikacje techniczne i proceduralne określono w ZAŁĄCZNIKU LAW-1.

3. Oświadczenia państw członkowskich składane zgodnie z decyzjami Rady 2008/615/WSiSW ⁷⁷  i 2008/616/WSiSW ⁷⁸  mają również zastosowanie do stosunków tych państw ze Zjednoczonym Królestwem.

Artykuł LAW.PRUM.18:

Ocena ex ante

1. W celu sprawdzenia, czy Zjednoczone Królestwo spełniło warunki określone w art. LAW.PRUM.17 [Środki wykonawcze] i ZAŁĄCZNIKU LAW-1, przeprowadza się wizytę oceniającą i operację pilotażową w zakresie, w jakim wymaga tego Załącznik LAW-1, zgodnie z warunkami i uzgodnieniami akceptowanymi przez Zjednoczone Królestwo. W każdym przypadku operację pilotażową przeprowadza się w odniesieniu do przeszukania danych na podstawie art. LAW.PRUM.15 [Zautomatyzowane przeszukanie danych rejestracyjnych pojazdów].

2. Na podstawie sprawozdania z oceny ogólnej dotyczącego wizyty ewaluacyjnej i, w stosownych przypadkach, operacji pilotażowej, zgodnie z ust. 1, Unia wyznaczy datę lub daty, od których państwa członkowskie będą mogły przekazywać Zjednoczonemu Królestwu dane osobowe na mocy niniejszego tytułu.

3. W oczekiwaniu na wynik oceny, o której mowa w ust. 1, od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy państwa członkowskie mogą dostarczyć Zjednoczonemu Królestwu dane osobowe, o których mowa w art. LAW.PRUM.8 [ Zautomatyzowane przeszukanie profili DNA], art. LAW.PRUM.9 [Zautomatyzowane porównanie profili DNA], art. LAW.PRUM.12 [Zautomatyzowane przeszukanie danych daktyloskopijnych] i art. LAW.PRUM.14 [Dostarczanie dalszych danych osobowych i innych informacji] do daty lub dat wyznaczonych przez Unię zgodnie z ust. 2, lecz nie dłużej niż w ciągu dziewięciu miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może jednorazowo przedłużyć ten okres o maksymalnie dziewięć miesięcy.

Artykuł LAW.PRUM.19:

Zawieszenie i zaprzestanie stosowania

1. Jeżeli Unia uzna za konieczne wprowadzenie zmian do niniejszego tytułu, ponieważ prawo Unii dotyczące przedmiotu regulowanego w tym tytule zostało znacząco zmienione lub są w nim wprowadzane zasadnicze zmiany, może powiadomić o tym Zjednoczone Królestwo w celu uzgodnienia formalnej zmiany niniejszej Umowy w odniesieniu do niniejszego tytułu. Po wystosowaniu takiego powiadomienia Strony przeprowadzają konsultacje.

2. Jeżeli w terminie dziewięciu miesięcy od tego powiadomienia nie dojdzie do zawarcia przez Strony umowy zmieniającej niniejszy tytuł, Unia może podjąć decyzję o zawieszeniu stosowania niniejszego tytułu na okres do dziewięciu miesięcy. Przed końcem tego okresu Strony mogą uzgodnić przedłużenie zawieszenia na dodatkowy okres do dziewięciu miesięcy. Jeżeli do końca okresu zawieszenia nie dojdzie do zawarcia przez Strony umowy zmieniającej niniejszy tytuł, zawieszone przepisy przestają obowiązywać pierwszego dnia miesiąca po zakończeniu okresu zawieszenia, chyba że Unia poinformuje Zjednoczone Królestwo, że nie będzie już zabiegać o wprowadzenie zmian do niniejszego tytułu. W takim przypadku przywraca się zawieszone postanowienia niniejszego tytułu.

3. Jeżeli dochodzi do zawieszenia jakichkolwiek postanowień niniejszego tytułu na mocy niniejszego artykułu, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie działania są konieczne do zapewnienia stosownego zakończenia współpracy zainicjowanej na mocy niniejszego tytułu, na którą to zawieszenie ma wpływ. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy niniejszego tytułu przed ustaniem obowiązywania postanowień objętych tymczasowym zawieszeniem Strony zapewniają utrzymanie - po wejściu w życie zawieszenia - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

TYTUŁ III:

PRZEKAZYWANIE DANYCH DOTYCZĄCYCH PRZELOTU PASAŻERA I ICH PRZETWARZANIE

Artykuł LAW.PNR.18:

Zakres

1. W niniejszym tytule określono zasady, zgodnie z którymi dane dotyczące przelotu pasażera mogą być przekazywane właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa, przetwarzane i wykorzystywane przez nie w przypadku lotów między Unią a Zjednoczonym Królestwem, a także przewidziano szczególne zabezpieczenia w tym zakresie.

2. Niniejszy tytuł ma zastosowanie do przewoźników lotniczych obsługujących loty pasażerskie między Unią a Zjednoczonym Królestwem.

3. Niniejszy tytuł ma również zastosowanie do przewoźników lotniczych mających siedzibę lub przechowujących dane w Unii i obsługujących loty pasażerskie do lub ze Zjednoczonego Królestwa.

4. Niniejszy tytuł przewiduje również współpracę policyjną i sądowniczą w sprawach karnych między Zjednoczonym Królestwem a Unią w odniesieniu do danych PNR.

Artykuł LAW.PNR.19:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "przewoźnik lotniczy" oznacza przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną licencję lub inne równoważne pozwolenie uprawniające je do prowadzenia lotniczego przewozu pasażerów między Zjednoczonym Królestwem a Unią;

(b) "dane dotyczące przelotu pasażera" ("dane PNR") oznaczają zbiór danych o podróży każdego pasażera, który zawiera informacje niezbędne, aby umożliwić przetwarzanie i weryfikowanie rezerwacji przez przewoźników lotniczych obsługujących rezerwację i lot w odniesieniu do każdego przelotu zarezerwowanego przez jakąkolwiek osobę lub w jej imieniu, bez względu na to, czy zbiór ten znajduje się w systemach rezerwacji, systemach odpraw pasażerskich lub równorzędnych systemach pełniących te same funkcje; w szczególności, zgodnie z niniejszym tytułem, dane PNR składają się z elementów określonych w ZAŁĄCZNIKU LAW-2;

(c) "właściwy organ Zjednoczonego Królestwa" oznacza organ Zjednoczonego Królestwa odpowiedzialny za otrzymywanie i przetwarzanie danych PNR na mocy niniejszej Umowy; jeżeli Zjednoczone Królestwo dysponuje więcej niż jednym właściwym organem, zapewnia ono pojedynczy punkt kontaktowy ds. danych pasażerów umożliwiający przewoźnikom lotniczym przekazywanie danych PNR do pojedynczego punktu kontaktowego ds. przekazywania danych oraz wyznacza pojedynczy punkt kontaktowy w celu otrzymywania i składania wniosków na podstawie art. LAW.PNR.22 [Współpraca policyjna i sądownicza];

(d) "jednostki do spraw informacji o pasażerach" oznaczają jednostki ustanowione przez państwa członkowskie lub przez nie wyznaczone, które są odpowiedzialne za otrzymywanie i przetwarzanie danych PNR;

(e) "terroryzm" oznacza jakiekolwiek przestępstwo wymienione w ZAŁĄCZNIKU LAW-7;

(f) "poważne przestępstwo" oznacza jakiekolwiek przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym polegającym na pozbawieniu wolności o maksymalnym wymiarze co najmniej trzech lat na mocy prawa krajowego Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł LAW.PNR.20:

Cele wykorzystywania danych PNR

1. Zjednoczone Królestwo zapewnia, aby dane PNR otrzymane zgodnie z niniejszym tytułem były przetwarzane wyłącznie w celu zapobiegania przestępstwom terrorystycznym lub poważnej przestępczości, ich wykrywania, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie lub ich ścigania oraz w celu nadzorowania przetwarzania danych PNR na warunkach określonych w niniejszej Umowie.

2. W wyjątkowych przypadkach właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może przetwarzać dane PNR, jeżeli jest to konieczne do ochrony kluczowych interesów osoby fizycznej, na przykład:

(a) zagrożenie śmiercią lub poważnymi obrażeniami lub

(b) znaczne zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności określone zgodnie z normami uznanymi na szczeblu międzynarodowym.

3. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może również przetwarzać dane PNR w indywidualnych przypadkach, jeżeli ujawnienie odpowiednich danych PNR jest nakazane przez sąd lub trybunał administracyjny Zjednoczonego Królestwa w postępowaniu bezpośrednio związanym z którymkolwiek z celów, o których mowa w ust. 1.

Artykuł LAW.PNR.21:

Zapewnienie dostarczenia danych PNR

1. Unia zapewnia, aby przewoźnikom lotniczym nie uniemożliwiano przekazywania danych PNR właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa na podstawie niniejszego tytułu.

2. Unia zapewnia, aby przewoźnicy lotniczy mogli przekazywać dane PNR właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa za pośrednictwem agentów autoryzowanych działających w imieniu i na odpowiedzialność przewoźnika lotniczego zgodnie z niniejszym tytułem.

3. Zjednoczone Królestwo nie wymaga od przewoźnika lotniczego dostarczenia elementów danych PNR, które nie zostały już pobrane lub nie są już w posiadaniu przewoźnika lotniczego w celach związanych z rezerwacją.

4. Zjednoczone Królestwo usuwa po otrzymaniu wszelkie dane przekazane mu przez przewoźnika lotniczego zgodnie z niniejszym tytułem, jeżeli te dane nie są wymienione w ZAŁĄCZNIKU LAW-2.

Artykuł LAW.PNR.22:

Współpraca policyjna i sądownicza

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa jak najszybciej przekazuje Europolowi lub Eurojustowi, w ramach swoich odpowiednich mandatów, lub jednostkom do spraw informacji o pasażerach państw członkowskich, wszelkie istotne i odpowiednie informacje analityczne zawierające dane PNR; następuje to w szczególnych przypadkach, gdy niezbędne jest zapobieżenie przestępstwom terrorystycznym lub poważnym przestępstwom oraz ich wykrywanie, prowadzenie dochodzeń w ich sprawie lub ich ściganie.

2. Na wniosek Europolu lub Eurojustu, w ramach swoich odpowiednich mandatów, lub na wniosek jednostki do spraw informacji o pasażerach państwa członkowskiego, właściwy organ Zjednoczonego Królestwa przekazuje dane PNR, rezultaty przetwarzania tych danych lub informacje analityczne zawierające dane PNR; następuje to w szczególnych przypadkach, gdy niezbędne jest zapobieżenie przestępstwom terrorystycznym lub poważnym przestępstwom oraz ich wykrywanie, prowadzenie dochodzeń w ich sprawie lub ich ściganie.

3. Jednostki do spraw informacji o pasażerach państw członkowskich jak najszybciej przekazują właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa wszelkie istotne i odpowiednie informacje zawierające dane PNR; następuje to w szczególnych przypadkach, gdy niezbędne jest zapobieżenie przestępstwom terrorystycznym lub poważnym przestępstwom oraz ich wykrywanie, prowadzenie dochodzeń w ich sprawie lub ich ściganie.

4. Na wniosek właściwego organu Zjednoczonego Królestwa jednostki do spraw informacji o pasażerach państw członkowskich przekazują dane PNR, rezultaty przetwarzania tych danych lub informacje analityczne zawierające dane PNR; następuje to w szczególnych przypadkach, gdy niezbędne jest zapobieżenie przestępstwom terrorystycznym lub poważnym przestępstwom oraz ich wykrywanie, prowadzenie dochodzeń w ich sprawie lub ich ściganie.

5. Strony zapewniają, aby informacje, o których mowa w ust. 1-4 były udostępniane zgodnie z porozumieniami i ustaleniami dotyczącymi egzekwowania prawa lub wymiany informacji między Zjednoczonym Królestwem a Europolem, Eurojustem lub danym państwem członkowskim. W szczególności wymiana informacji z Europolem na mocy niniejszego artykułu odbywa się przez bezpieczną linię komunikacyjną ustanowioną w celu wymiany informacji za pośrednictwem Europolu.

6. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa i jednostki do spraw informacji o pasażerach państw członkowskich zapewniają, aby na podstawie ust. 1-4 przekazywana była tylko minimalna ilość danych PNR.

Artykuł LAW.PNR.23:

Niedyskryminacja

Zjednoczone Królestwo dopilnowuje, aby zabezpieczenia mające zastosowanie do przetwarzania danych PNR miały zastosowanie do wszystkich osób fizycznych na równych zasadach, bez bezprawnej dyskryminacji.

Artykuł LAW.PNR.24:

Wykorzystywanie szczególnych kategorii danych osobowych

Na mocy niniejszego tytułu zabronione jest jakiekolwiek przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych. Jeżeli jakiekolwiek dane PNR przekazywane właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa obejmują szczególne kategorie danych osobowych, właściwy organ Zjednoczonego Królestwa usuwa takie dane.

Artykuł LAW.PNR.25:

Bezpieczeństwo i integralność danych

1. Zjednoczone Królestwo wdraża środki regulacyjne, proceduralne i techniczne w celu ochrony danych PNR przed przypadkowym, niezgodnym z prawem lub nieuprawnionym dostępem, przetwarzaniem lub utratą.

2. Zjednoczone Królestwo zapewnia weryfikację zgodności oraz ochronę, bezpieczeństwo, poufność i integralność danych. W tym względzie Zjednoczone Królestwo:

(a) stosuje do danych PNR procedury szyfrowania, autoryzacji i dokumentacji;

(b) ogranicza dostęp do danych PNR do uprawnionych urzędników;

(c) przechowuje dane PNR w bezpiecznym środowisku fizycznym, które jest chronione kontrolą dostępu oraz

(d) ustanawia mechanizm gwarantujący, że wyszukiwanie danych PNR odbywa się zgodnie z art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR].

3. Jeżeli dane PNR osoby fizycznej zostały udostępnione lub ujawnione bez upoważnienia, Zjednoczone Królestwo wprowadza środki, aby poinformować o tym osobę fizyczną, ograniczyć ryzyko poniesienia szkody oraz podejmuje działania zaradcze.

4. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa niezwłocznie informuje Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o wszelkich istotnych incydentach przypadkowego, niezgodnego z prawem lub nieuprawnionego dostępu, przetwarzania lub utraty danych PNR.

5. Zjednoczone Królestwo zapewnia, aby wszelkie naruszenie bezpieczeństwa danych, prowadzące w szczególności do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia lub przypadkowej utraty, zmiany, nieuprawnionego ujawnienia danych lub dostępu do danych bądź jakiejkolwiek formy niezgodnego z prawem przetwarzania, podlegały skutecznym i odstraszającym środkom naprawczym, które mogą obejmować sankcje.

Artykuł LAW.PNR.26:

Przejrzystość i powiadamianie pasażerów

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa udostępnia na swojej stronie internetowej następujące informacje:

(a) wykaz przepisów zezwalających na gromadzenie danych PNR;

(b) cele gromadzenia danych PNR;

(c) sposób ochrony danych PNR;

(d) sposób ujawniania danych PNR oraz zakres, w jakim jest to możliwe;

(e) informacje dotyczące praw do dostępu, korekty, zapisywania i dochodzenia roszczeń; oraz

(f) dane kontaktowe w razie pytań.

2. Strony współpracują z zainteresowanymi stronami trzecimi, takimi jak branża lotnicza i branża podróży lotniczych, w celu promowania przejrzystości, w momencie dokonywania rezerwacji, w zakresie celu gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania danych PNR oraz w zakresie sposobów wnioskowania o dostęp do danych, ich poprawiania i dochodzenia roszczeń. Przewoźnicy lotniczy udzielają pasażerom jasnych i zrozumiałych informacji dotyczących przekazywania danych PNR na mocy niniejszego tytułu, w tym dane organu otrzymującego, celu przekazania oraz prawa do żądania od organu otrzymującego dostępu do danych osobowych pasażera, które zostały przekazane, i ich poprawiania.

3. Jeżeli dane PNR zatrzymane zgodnie z art. LAW.PNR.28 [Zatrzymywanie danych PNR] zostały wykorzystane z zastrzeżeniem warunków określonych w art. LAW.PNR.29 [Warunki wykorzystywania danych PNR] lub zostały ujawnione zgodnie z art. LAW.PNR.31 [Ujawnianie danych w Zjednoczonym Królestwie] lub art. LAW.PNR.32 [Ujawnianie danych poza terytorium Zjednoczonego Królestwa], Zjednoczone Królestwo powiadamia zainteresowanych pasażerów na piśmie, indywidualnie i w rozsądnym terminie, gdy takie powiadomienie nie będzie już zagrażać dochodzeniom prowadzonym przez zainteresowane organy publiczne, w zakresie, w jakim odpowiednie dane kontaktowe pasażerów są dostępne lub można je odzyskać po podjęciu stosownych wysiłków. Powiadomienie zawiera informacje na temat sposobu, w jaki osoba fizyczna może dochodzić roszczeń na drodze sądowej lub administracyjnej.

Artykuł LAW.PNR.27:

Zautomatyzowane przetwarzanie danych PNR

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa gwarantuje, że wszelkie zautomatyzowane przetwarzanie danych PNR opiera się na niedyskryminacyjnych, określonych wcześniej konkretnych i wiarygodnych modelach i kryteriach, aby umożliwić sobie:

(a) uzyskanie wyników ukierunkowanych na osoby fizyczne, na których mogłoby ciążyć racjonalne podejrzenie udziału lub uczestnictwa w przestępstwach terrorystycznych lub poważnych przestępstwach; lub

(b) w wyjątkowych okolicznościach ochronę kluczowych interesów osoby fizycznej zgodnie z art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR] ust. 2.

2. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa dopilnowuje, aby bazy danych, z którymi porównuje się dane PNR, były wiarygodne, aktualne i ograniczone do baz danych używanych przez ten organ w związku z celami określonymi w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR].

3. Zjednoczone Królestwo nie podejmuje żadnych decyzji, które mogłyby mieć istotny niekorzystny wpływ na osobę fizyczną, wyłącznie w oparciu o zautomatyzowane przetwarzanie danych PNR.

Artykuł LAW.PNR.28:

Zatrzymywanie danych PNR

1. Zjednoczone Królestwo nie zatrzymuje danych PNR dłużej niż przez pięć lat od dnia otrzymania danych PNR.

2. Nie później niż sześć miesięcy od przekazania danych PNR, o którym mowa w ust. 1, wszystkie dane PNR zostają poddane depersonalizacji poprzez maskowanie następujących danych mogących posłużyć do bezpośredniej identyfikacji pasażera, którego dotyczą dane PNR lub do identyfikacji którejkolwiek innej osoby fizycznej:

(a) imiona i nazwiska, w tym imiona i nazwiska innych pasażerów wymienionych w danych PNR oraz liczba pasażerów wymienionych w danych PNR podróżujących razem;

(b) adresy, numery telefonów i elektroniczne dane kontaktowe pasażerów, osób, które dokonały rezerwacji lotu dla pasażera, osób, za pośrednictwem których można kontaktować się z pasażerem lotniczym, oraz osób, które należy poinformować w nagłych przypadkach;

(c) wszelkie dostępne informacje o płatnościach/fakturowaniu w zakresie, w jakim zawierają informacje mogące posłużyć do identyfikacji osoby fizycznej;

(d) informacje dotyczące programów lojalnościowych;

(e) inne informacje dodatkowe (OSI), informacje o usługach specjalnych (SSI) i o prośbach o usługi specjalne (SSR) w zakresie, w jakim zawierają informacje mogące posłużyć do identyfikacji osoby fizycznej; oraz

(f) wszelkie zgromadzone dane pasażera przekazywane przed podróżą (API).

3. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może ujawnić dane PNR tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do przeprowadzenia dochodzenia w celach określonych w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR]. Takie ujawnione dane PNR są dostępne tylko dla ograniczonej liczby specjalnie upoważnionych pracowników.

4. Niezależnie od ust. 1 Zjednoczone Królestwo usuwa dane PNR pasażerów po ich wyjeździe z kraju, chyba że ocena ryzyka wskazuje na potrzebę przechowywania takich danych PNR. Aby ustalić, czy istnieje taka potrzeba, Zjednoczone Królestwo określi obiektywne dowody, na podstawie których można wywnioskować, że niektórzy pasażerowie stanowią zagrożenie pod względem walki z terroryzmem i poważną przestępczością.

5. Do celów ust. 4, o ile nie są dostępne informacje na temat dokładnej daty wyjazdu, za datę wyjazdu należy uznać ostatni dzień maksymalnego zgodnego z prawem pobytu w Zjednoczonym Królestwie danego pasażera.

6. Wykorzystanie danych zatrzymanych na mocy niniejszego artykułu podlega warunkom określonym w art. LAW.PNR.29 [Warunki wykorzystywania danych PNR].

7. Niezależny organ administracyjny w Zjednoczonym Królestwie co roku ocenia podejście zastosowane przez właściwy organ Zjednoczonego Królestwa pod względem potrzeby zatrzymywania danych PNR zgodnie z ust. 4.

8. Niezależnie od ust. 1, 2 i 4 Zjednoczone Królestwo może zatrzymać dane PNR, które są wymagane do wszelkich konkretnych działań, przeglądów, dochodzeń, działań egzekucyjnych, postępowań sądowych, ścigania lub egzekwowania kar do czasu ich zakończenia.

9. Zjednoczone Królestwo usuwa dane PNR po upływie okresu zatrzymania danych PNR. 10. Ustęp 11 ma zastosowanie w związku ze szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi Zjednoczonemu Królestwu wprowadzenie dostosowań o charakterze technicznym niezbędnych do przekształcenia systemów przetwarzania danych PNR, z których korzystało Zjednoczone Królestwo, gdy prawo Unii miało do niego zastosowanie, w systemy umożliwiające usuwanie danych PNR zgodnie z ust. 4.

11. Zjednoczone Królestwo może tymczasowo odstąpić od ust. 4 na okres przejściowy, którego czas trwania uwzględniono w ust. 13, do czasu jak najszybszego wdrożenia przez Zjednoczone Królestwo tych dostosowań o charakterze technicznym. W okresie przejściowym właściwy organ Zjednoczonego Królestwa zapobiega wykorzystywaniu danych PNR podlegających usunięciu zgodnie z ust. 4, wprowadzając w stosunku do tych danych PNR następujące dodatkowe zabezpieczenia:

(a) dane PNR są dostępne tylko dla ograniczonej liczby upoważnionych pracowników i wyłącznie wtedy, gdy niezbędne jest ustalenie, czy dane PNR należy usunąć zgodnie z ust. 4;

(b) wniosek o wykorzystanie danych PNR odrzuca się w przypadkach, gdy dane podlegają usunięciu zgodnie z ust. 4 i nie przyznaje się dalszego dostępu do tych danych, jeżeli dokumentacja, o której mowa w lit. d) niniejszego ustępu, wskazuje na odrzucenie wcześniejszego wniosku o wykorzystanie danych;

(c) usunięcie danych PNR zapewnia się możliwie najszybciej poprzez dołożenie wszelkich starań, uwzględniając przy tym szczególne okoliczności, o których mowa w ust. 10; oraz

(d) następujące elementy dokumentuje się zgodnie z art. LAW.PNR.30 [Rejestrowanie i dokumentowanie przetwarzania danych PNR], a taką dokumentację udostępnia się niezależnemu organowi administracyjnemu, o którym mowa w ust. 7 niniejszego artykułu:

(i) wszelkie wnioski i wykorzystanie danych PNR;

(ii) data i czas dostępu do danych PNR w celu dokonania oceny, czy zwrócono się o usunięcie danych PNR;

(iii) czy wniosek o wykorzystanie danych PNR odrzucono na podstawie faktu, że dane PNR powinny były zostać usunięte na mocy ust. 4, w tym data i czas takiego odrzucenia; oraz

(iv) data i godzina usunięcia danych PNR zgodnie z lit. c) niniejszego ustępu.

12. Zjednoczone Królestwo przedkłada Specjalnemu Komitetowi ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, dziewięć miesięcy po wejściu w życie niniejszej Umowy, a następnie rok później, jeżeli nastąpi przedłużenie okresu przejściowego o kolejny rok:

(a) sprawozdanie niezależnego organu administracyjnego, o którym mowa w ust. 7 niniejszego artykułu, obejmujące opinię organu nadzorczego Zjednoczonego Królestwa, o którym mowa w art. LAW.GEN.4 [Ochrona danych osobowych] ust. 3 dotyczące kwestii skutecznego zastosowania zabezpieczeń przewidzianych w ust. 11 niniejszego artykułu; oraz

(b) ocenę Zjednoczonego Królestwa w zakresie utrzymywania się szczególnych okoliczności, o których mowa w ust. 10 niniejszego artykułu, a także opis starań dołożonych w celu przekształcenia systemów przetwarzania danych PNR Zjednoczonego Królestwa w systemy umożliwiające usuwanie danych PNR zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

13. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości powinien zwołać posiedzenie w ciągu roku od wejścia w życie niniejszej Umowy, by rozpatrzyć sprawozdanie i ocenę przewidziane w ust. 12. Gdy utrzymują się szczególne okoliczności, o których mowa w ust. 10, Rada Partnerstwa przedłuża o jeden rok okres przejściowy, o którym mowa w ust. 11. Rada Partnerstwa przedłuża okres przejściowy o jeden dodatkowy i ostatni rok na takich samych warunkach i zgodnie z taką samą procedurą, co w przypadku pierwszego przedłużenia, jeżeli poczyniono dodatkowo znaczne postępy, ale nie było jeszcze możliwe przekształcenie systemów przetwarzania danych PNR Zjednoczonego Królestwa w systemy umożliwiające usuwanie danych PNR zgodnie z ust. 4.

14. Jeżeli Zjednoczone Królestwo uzna, że odmowa ze strony Rady Partnerstwa którejkolwiek z tych możliwości przedłużenia była nieuzasadniona, może zawiesić stosowanie niniejszego tytułu z zachowaniem miesięcznego wyprzedzenia.

15. W trzecią rocznicę wejścia w życie niniejszej Umowy ust. 10-14 przestają mieć zastosowanie.

Artykuł LAW.PNR.29:

Warunki wykorzystywania danych PNR

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może wykorzystywać dane PNR zatrzymane zgodnie z art. LAW.PNR.28 [Zatrzymywanie danych PNR] do celów innych niż bezpieczeństwo i kontrole graniczne, w tym do wszelkich ujawnień na mocy art. LAW.PNR.31 [Ujawnianie danych w Zjednoczonym Królestwie] oraz art. LAW.PNR.32 [Ujawnianie danych poza terytorium Zjednoczonego Królestwa], wyłącznie w przypadku gdy nowe okoliczności oparte na obiektywnych podstawach wskazują, że dane PNR jednego pasażera lub większej ich liczby mogą skutecznie przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR].

2. Wykorzystywanie danych PNR przez właściwy organ Zjednoczonego Królestwa zgodnie z ust. 1 podlega uprzedniej kontroli sądu lub niezależnego organu administracyjnego w Zjednoczonym Królestwie na podstawie uzasadnionego wniosku właściwego organu Zjednoczonego Królestwa zgodnie z wewnętrznymi ramami prawnymi procedur zapobiegania przestępstwom, ich wykrywania lub ścigania, z wyjątkiem:

(a) nagłych, należycie uzasadnionych wypadków lub

(b) wykorzystywania do celów weryfikacji wiarygodności i aktualności wcześniej ustalonych modeli i kryteriów, na których opiera się automatyczne przetwarzanie danych PNR, lub w celu określenia nowych modeli i kryteriów takiego przetwarzania.

Artykuł LAW.PNR.30:

Rejestrowanie i dokumentowanie przetwarzania danych PNR

Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa rejestruje i dokumentuje wszystkie operacje przetwarzania danych PNR. Organ ten wykorzystuje takie rejestrowanie lub dokumentowanie wyłącznie w celu:

(a) własnego monitorowania i weryfikowania zgodności z prawem przetwarzania danych;

(b) zapewnienia właściwej integralności danych;

(c) zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych oraz

(d) zapewnienia nadzoru.

Artykuł LAW.PNR.31:

Ujawnianie danych w Zjednoczonym Królestwie

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa nie ujawnia danych PNR innym organom publicznym w Zjednoczonym Królestwie, chyba że spełnione są następujące warunki:

(a) dane PNR są ujawniane organom publicznym, których funkcje są ściśle powiązane z celami określonymi w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR];

(b) dane PNR są ujawniane wyłącznie w poszczególnych przypadkach;

(c) ujawnienie danych jest niezbędne, w szczególnych okolicznościach, do celów określonych w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR];

(d) ujawniana jest tylko minimalna ilość danych PNR;

(e) otrzymujący organ publiczny zapewnia ochronę równorzędną do zabezpieczeń opisanych w niniejszym tytule; oraz

(f) otrzymujący organ publiczny nie ujawnia danych PNR innym podmiotom, chyba że właściwy organ Zjednoczonego Królestwa wyraził zgodę na ujawnienie zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym ustępie.

2. Przy przekazywaniu informacji analitycznych zawierających dane PNR uzyskane na mocy niniejszego tytułu zastosowanie mają zabezpieczenia określone w niniejszym artykule.

Artykuł LAW.PNR.32:

Ujawnianie danych poza terytorium Zjednoczonego Królestwa

1. Zjednoczone Królestwo dopilnowuje, aby właściwy organ Zjednoczonego Królestwa nie ujawniał danych PNR organom publicznym w państwach trzecich, chyba że spełnione są wszystkie następujące warunki:

(a) dane PNR są ujawniane organom publicznym, których funkcje są ściśle powiązane z celami określonymi w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR];

(b) dane PNR są ujawniane wyłącznie w poszczególnych przypadkach;

(c) dane PNR są ujawniane wyłącznie, jeżeli jest to niezbędne do celów określonych w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR];

(d) ujawniana jest tylko minimalna ilość danych PNR; oraz

(e) państwo trzecie, któremu ujawniane są dane PNR, zawarło z Unią umowę zapewniającą ochronę danych osobowych porównywalną z niniejszą Umową lub podlega decyzji Komisji Europejskiej zgodnie z prawem Unii, uznając, że państwo trzecie zapewnia odpowiedni poziom ochrony danych w rozumieniu prawa Unii.

2. W drodze wyjątku od ust. 1 lit. e) właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może przekazać dane PNR do państwa trzeciego, jeżeli:

(a) kierownik tego organu lub urzędnik wyższego szczebla posiadający szczególne upoważnienie kierownika uzna, że ujawnienie jest niezbędne do zapobieżenia poważnemu i bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa publicznego lub do ochrony kluczowych interesów osoby fizycznej; oraz

(b) państwo trzecie przedstawi pisemne zapewnienie, na podstawie ustalenia, umowy lub w inny sposób, że informacje są chronione zgodnie z zabezpieczeniami mającymi zastosowanie na podstawie prawa Zjednoczonego Królestwa do przetwarzania danych PNR otrzymanych od Unii, w tym określonymi w niniejszym tytule.

3. Przekazanie zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu jest dokumentowane. Dokumentacja taka, wraz z datą i godziną przekazania, informacją o organie otrzymującym, uzasadnieniem przekazania oraz przekazanymi danymi PNR, jest udostępniana organowi nadzorczemu, o którym mowa w art. LAW.GEN.4 [Ochrona danych osobowych] ust. 3 na jego wniosek.

4. Jeżeli zgodnie z ust. 1 lub 2 właściwy organ Zjednoczonego Królestwa ujawni dane PNR zgromadzone na podstawie niniejszego tytułu, które pochodzą z państwa członkowskiego, właściwy organ Zjednoczonego Królestwa powiadamia o tym fakcie organy tego państwa członkowskiego przy najbliższej sposobności. Zjednoczone Królestwo dokonuje takiego powiadomienia zgodnie z porozumieniami lub ustaleniami dotyczącymi egzekwowania prawa lub wymiany informacji pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a państwem członkowskim.

5. Przy przekazywaniu informacji analitycznych zawierających dane PNR uzyskane na mocy niniejszego tytułu zastosowanie mają zabezpieczenia określone w niniejszym artykule.

Artykuł LAW.PNR.33:

Metoda przekazywania danych

Przewoźnicy lotniczy przekazują dane PNR właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa wyłącznie na podstawie "metody dostarczania" (push method), polegającej na tym, że przewoźnicy lotniczy przekazują dane PNR do bazy danych właściwego organu Zjednoczonego Królestwa oraz zgodnie z następującymi procedurami obowiązującymi dla przewoźników lotniczych, na podstawie których:

(a) przewoźnicy lotniczy przekazują dane PNR drogą elektroniczną, zgodnie z wymogami technicznymi właściwego organu Zjednoczonego Królestwa lub, w przypadku awarii technicznej, wszelkim innymi stosownymi środkami zapewniającymi odpowiedni poziom bezpieczeństwa danych;

(b) przekazywanie danych PNR odbywa się przy użyciu wzajemnie uzgodnionego formatu komunikacji; oraz

(c) przekazywanie danych PNR odbywa się w bezpieczny sposób przy użyciu wspólnych protokołów wymaganych przez właściwy organ Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł LAW.PNR.34:

Częstotliwość przekazywania danych

1. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa wymaga od przewoźników lotniczych przekazywania danych PNR:

(a) początkowo nie wcześniej niż 96 godzin przed planowanym czasem odlotu; oraz

(b) maksymalnie pięciokrotnie, zgodnie z tym, co określił właściwy organ Zjednoczonego Królestwa.

2. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa zezwala przewoźnikom lotniczym na ograniczenie przekazywania danych, o którym mowa w ust. 1 lit. b), do aktualizacji przekazanych danych PNR, o których mowa w lit. a) tego ustępu.

3. Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa informuje przewoźników lotniczych o określonych terminach przekazania.

4. W szczególnych przypadkach, gdy istnieje wskazanie, że niezbędny jest dodatkowy dostęp do danych PNR, by odpowiedzieć na konkretne zagrożenie związane z celami określonymi w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR], właściwy organ Zjednoczonego Królestwa może wymagać od przewoźnika lotniczego dostarczania danych PNR przed zaplanowanymi przekazaniami danych, między takimi przekazaniami lub po zaplanowanych przekazaniach. Przy wykonywaniu tych uprawnień właściwy organ Zjednoczonego Królestwa działa rozważnie i proporcjonalnie oraz wykorzystuje metody przekazywania opisane w art. LAW.PNR.33 [Metoda przekazywania danych].

Artykuł LAW.PNR.35:

Współpraca

Właściwy organ Zjednoczonego Królestwa i jednostki do spraw informacji o pasażerach państw członkowskich współpracują w celu osiągnięcia spójności swoich systemów przetwarzania danych PNR w sposób, który jeszcze bardziej zwiększa bezpieczeństwo osób fizycznych w Zjednoczonym Królestwie, Unii Europejskiej i innych państwach.

Artykuł LAW.PNR.36:

Brak odstępstw

Niniejszy tytuł nie ma na celu ustanowienia odstępstwa od jakiegokolwiek obowiązku zawartego między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi lub państwami trzecimi do wezwania o udzielenie pomocy lub odpowiedzenia na takie wezwanie na podstawie instrumentu wzajemnej pomocy.

Artykuł LAW.PNR.37:

Konsultacje i przegląd

1. Strony zawiadamiają się wzajemnie o wszelkich środkach, które mają zostać wdrożone i które mogą wpływać na niniejszy tytuł.

2. Dokonując wspólnych przeglądów niniejszego tytułu, o których mowa w art. LAW.OTHER.135 [Przegląd i ocena] ust. 1), Strony zwracają szczególną uwagę na konieczność i proporcjonalność przetwarzania oraz zatrzymywania danych PNR do każdego z celów określonych w art. LAW.PNR.20 [Cele wykorzystywania danych PNR]. Wspólne przeglądy obejmują również badanie, w jaki sposób właściwy organ Zjednoczonego Królestwa dopilnowuje, by z góry ustalone modele, kryteria i bazy danych, o których mowa wart. LAW.PNR.27 [Automatyczne przetwarzanie danych PNR], były wiarygodne, odpowiednie i aktualne, uwzględniając dane statystyczne.

Artykuł LAW.PNR 38:

Zawieszenie współpracy na mocy niniejszego tytułu

1. W przypadku, gdy którakolwiek ze Stron uzna, że dalsze funkcjonowanie niniejszego tytułu nie jest już właściwe, może ona odpowiednio powiadomić drugą Stronę o swoim zamiarze zawieszenia stosowania niniejszego tytułu. Po wystosowaniu takiego powiadomienia Strony przeprowadzają konsultacje.

2. Jeżeli w terminie 6 miesięcy od tego powiadomienia Strony nie osiągną porozumienia, którakolwiek ze Stron może podjąć decyzję o zawieszeniu stosowania niniejszego tytułu na okres do 6 miesięcy. Przed końcem tego okresu Strony mogą uzgodnić przedłużenie zawieszenia na dodatkowy okres do 6 miesięcy. Jeżeli do końca okresu zawieszenia Strony nie dojdą do porozumienia w odniesieniu do niniejszego tytułu, przestaje on obowiązywać pierwszego dnia miesiąca po zakończeniu okresu zawieszenia, chyba że Strona powiadamiająca poinformuje drugą Stronę, że chce wycofać swoje powiadomienie. W takim przypadku przywraca się postanowienia niniejszego tytułu.

3. Jeżeli dochodzi do zawieszenia postanowień niniejszego tytułu na mocy niniejszego artykułu, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie środki są konieczne do zapewnienia stosownego zakończenia współpracy zainicjowanej na mocy niniejszego tytułu, na którą to zawieszenie ma wpływ. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy niniejszego tytułu przed ustaniem obowiązywania postanowień objętych tymczasowym zawieszeniem Strony zapewniają utrzymanie - po wejściu w życie zawieszenia - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

TYTUŁ IV:

WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE INFORMACJI OPERACYJNYCH

Artykuł LAW.OPCO.1:

Współpraca w zakresie informacji operacyjnych

1. Celem niniejszego tytułu jest zapewnienie przez Strony, aby właściwe organy Zjednoczonego Królestwa i państw członkowskich były w stanie, z zastrzeżeniem warunków ich prawa wewnętrznego i w granicach ich uprawnień, a także w zakresie, w jakim nie uwzględniono tego w innych tytułach niniejszej części, wzajemnie sobie pomagać poprzez udzielanie stosownych informacji w celach:

(a) zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie, wykrywania ich i ścigania;

(b) wykonywania sankcji karnych;

(c) ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom; oraz

(d) zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk.

2. Do celów niniejszego tytułu "właściwy organ" oznacza policję krajową, służby celne lub inny organ upoważniony na mocy prawa wewnętrznego do podejmowania działań dla celów określonych w ust. 1.

3. O informacje, w tym informacje na temat poszukiwanych lub zaginionych osób oraz przedmiotów może zawnioskować właściwy organ Zjednoczonego Królestwa lub państwa członkowskiego, bądź też ich udzielenie właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa lub państwa członkowskiego może nastąpić z własnej inicjatywy. Informacji można udzielić w odpowiedzi na wniosek lub z własnej inicjatywy, z zastrzeżeniem warunków prawa wewnętrznego mającego zastosowanie do właściwego organu udzielającego informacji i w granicach jego uprawnień.

4. O informacje można wnioskować i ich udzielać w zakresie, w jakim w warunkach prawa wewnętrznego mającego zastosowanie do właściwego organu wnioskującego o udzielenie informacji lub ich udzielającego nie przewidziano, że zawnioskowanie o informacje i ich udzielenie musi nastąpić za pośrednictwem organów sądowych.

5. W pilnych przypadkach właściwy organ udzielający informacji jak najszybciej odpowiada na wniosek lub udziela informacji z własnej inicjatywy.

6. Właściwy organ państwa występującego z wnioskiem w chwili składania wniosku lub na późniejszym etapie może, zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa wewnętrznego, zwrócić się o wydanie zgody państwa udzielającego informacji na wykorzystanie tych informacji do celów dowodowych w postępowaniu przed organem sądowym. Państwo udzielające informacji może, z zastrzeżeniem warunków określonych w tytule VIII [Wzajemna pomoc prawna] oraz warunków prawa wewnętrznego mającego do niego zastosowanie, wyrazić zgodę na wykorzystanie informacji do celów dowodowych w postępowaniu przed organem sądowym przebiegającym w państwie występującym z wnioskiem. Podobnie, gdy informacji udziela się z własnej inicjatywy, państwo udzielające informacji może wyrazić zgodę na wykorzystanie informacji do celów dowodowych w postępowaniu przed organem sądowym przebiegającym w państwie, któremu informacje są udzielane. Gdy na mocy niniejszego ustępu nie wyraża się zgody, otrzymanych informacji nie można wykorzystać do celów dowodowych w postępowaniu przed organem sądowym.

7. Właściwy organ udzielający informacji może, na podstawie odpowiednich przepisów prawa wewnętrznego, określić warunki wykorzystania udzielanych informacji.

8. Właściwy organ może na mocy niniejszego tytułu udzielić dowolnych, posiadanych przez niego informacji, z zastrzeżeniem warunków prawa wewnętrznego mających do niego zastosowanie i w granicach swoich uprawnień. Może to obejmować informacje z innych źródeł tylko wtedy, kiedy zezwala się na dalsze przekazywanie takich informacji w ramach, w których uzyskał je właściwy organ udzielający informacji.

9. Informacji można udzielić na mocy niniejszego tytułu za pośrednictwem dowolnego odpowiedniego kanału komunikacyjnego, w tym, w celu udzielenia informacji za pośrednictwem Europolu, z wykorzystaniem bezpiecznej linii komunikacyjnej.

10. Niniejszy artykuł nie wpływa na działanie lub zawieranie porozumień dwustronnych między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi, pod warunkiem że państwa członkowskie działają w zgodzie z prawem Unii. Nie wpływa on także na wszelkie inne uprawnienia, jakie przysługują właściwym organom Zjednoczonego Królestwa lub państw członkowskich na mocy mającego zastosowanie prawa wewnętrznego lub międzynarodowego dotyczącego udzielania pomocy poprzez wymianę informacji dla celów określonych w ust. 1.

TYTUŁ V:

WSPÓŁPRACA Z EUROPOLEM

Artykuł LAW.EUROPOL.46:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest ustanowienie stosunków współpracy między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa w celu wspierania i zwiększania skuteczności działań państw członkowskich i Zjednoczonego Królestwa, a także ich wzajemnej współpracy w zakresie zapobiegania poważnym przestępstwom, terroryzmowi i formom przestępczości naruszającym wspólny interes objęty polityką Unii, o których mowa w art. LAW.EUROPOL.48 [Formy przestępczości] oraz w zakresie ich zwalczania.

Artykuł LAW.EUROPOL.47:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "Europol" oznacza Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2016/794 ⁷⁹  ("rozporządzenie w sprawie Europolu");

(b) "właściwy organ" oznacza w przypadku Unii Europol, a w przypadku Zjednoczonego Królestwa krajowy organ ścigania odpowiedzialny na mocy prawa krajowego za zapobieganie przestępstwom i ich zwalczanie;

Artykuł LAW.EUROPOL.48:

Formy przestępczości

1. Współpraca ustanowiona na mocy niniejszego tytułu dotyczy form przestępczości podlegających kompetencjom Europolu, wymienionych w ZAŁĄCZNIKU LAW-3, w tym przestępstw powiązanych.

2. Przestępstwa powiązane to przestępstwa popełnione w celu uzyskania środków do popełnienia rodzajów przestępstw, o których mowa w ust. 1, przestępstwa popełnione w celu ułatwienia popełnienia lub popełnienia takich czynów oraz przestępstwa popełnione w celu zapewnienia bezkarności takich czynów.

3. W przypadku zmiany wykazu form przestępczości, w odniesieniu do których Europol jest właściwy na mocy prawa Unii, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może, na wniosek Unii, odpowiednio zmienić ZAŁĄCZNIK LAW-3 od dnia wejścia w życie zmiany kompetencji Europolu.

Artykuł LAW.EUROPOL.49:

Zakres współpracy

Oprócz wymiany danych osobowych na warunkach określonych w niniejszym tytule i zgodnie z zadaniami Europolu określonymi w rozporządzeniu w sprawie Europolu współpraca może obejmować w szczególności:

(a) wymianę informacji takich jak wiedza specjalistyczna;

(b) ogólne sprawozdania sytuacyjne;

(c) wyniki analizy strategicznej;

(d) informacje o dochodzeniach karnych;

(e) informacje o metodach zapobiegania przestępczości;

(f) udział w szkoleniach; oraz

(g) udzielanie porad i wsparcia w indywidualnych dochodzeniach karnych, a także współpraca operacyjna.

Artykuł LAW.EUROPOL.50:

Krajowe punkty kontaktowe i oficerowie łącznikowi

1. Zjednoczone Królestwo wyznacza krajowy punkt kontaktowy, który będzie pełnił funkcję centralnego punktu kontaktowego między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

2. Wymiana informacji między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa odbywa się między Europolem a krajowym punktem kontaktowym, o którym mowa w ust. 1. Nie wyklucza to jednak bezpośredniej wymiany informacji między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, jeśli uzna to za stosowne zarówno Europol, jak i odpowiednie właściwe organy.

3. Krajowy punkt kontaktowy jest również centralnym punktem kontaktowym w odniesieniu do przeglądania, poprawiania i usuwania danych osobowych.

4. Aby ułatwić współpracę ustanowioną na mocy niniejszego tytułu, Zjednoczone Królestwo oddeleguje co najmniej jednego oficera łącznikowego do Europolu. Europol może oddelegować co najmniej jednego oficera łącznikowego do Zjednoczonego Królestwa.

5. Zjednoczone Królestwo zapewni swoim oficerom łącznikowym szybki i, o ile jest to technicznie możliwe, bezpośredni dostęp do odpowiednich wewnętrznych baz danych Zjednoczonego Królestwa, które są im niezbędne do wykonywania zadań.

6. Liczbę oficerów łącznikowych, szczegóły ich zadań, ich prawa i obowiązki oraz związane z ich pracą koszty regulują uzgodnienia robocze zawarte między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, o których mowa w art. LAW.EUROPOL.59 [Uzgodnienia robocze i administracyjne].

7. Na spotkania operacyjne mogą być zapraszani oficerowie łącznikowi ze Zjednoczonego Królestwa i przedstawiciele właściwych organów Zjednoczonego Królestwa. Oficerowie łącznikowi z państw członkowskich i oficerowie łącznikowi z państw trzecich, przedstawiciele właściwych organów państw członkowskich i państw trzecich, personel Europolu i inne zainteresowane strony mogą uczestniczyć w posiedzeniach organizowanych przez oficerów łącznikowych lub właściwe organy Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł LAW.EUROPOL.51:

Wymiana informacji

1. Wymiana informacji między właściwymi organami musi być zgodna z celem i postanowieniami niniejszego tytułu. Dane osobowe są przetwarzane wyłącznie w konkretnych celach, o których mowa w ust. 2.

2. Najpóźniej w momencie przekazania danych właściwe organy wyraźnie wskazują konkretny cel lub cele, w jakich dane te są przekazywane. W przypadku przekazywania danych do Europolu cel lub cele takiego przekazania określa się zgodnie z konkretnymi celami przetwarzania określonymi w rozporządzeniu w sprawie Europolu. Jeżeli właściwy organ przekazujący nie uczynił tego, właściwy organ otrzymujący, w porozumieniu z organem przekazującym, przetwarza dane osobowe w celu ustalenia przydatności tych danych, a także celu lub celów, w których mają być one dalej przetwarzane. Właściwe organy mogą przetwarzać dane osobowe w celu innym niż cel, w którym zostały one przekazane, tylko w przypadku, gdy upoważni je do tego właściwy organ przekazujący.

3. Właściwe organy otrzymujące dane osobowe zobowiązują się, że dane te będą przetwarzane wyłącznie w celu, w którym zostały przekazane. Dane osobowe zostaną usunięte, gdy tylko przestaną być potrzebne do celu, w którym zostały przekazane.

4. Europol i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa ustalają bez zbędnej zwłoki, i w każdym przypadku nie później niż sześć miesięcy po otrzymaniu danych osobowych, czy i w jakim zakresie te dane osobowe są niezbędne do celu, w którym zostały przekazane, oraz informują o tym odpowiednio organ przekazujący.

Artykuł LAW.EUROPOL.52:

Ograniczenia dostępu do przekazanych danych osobowych i ich dalszego wykorzystywania

1. Właściwy organ przekazujący może wskazać w momencie przekazywania danych osobowych wszelkie, ogólne lub szczegółowe, ograniczenia dostępu do nich lub ich wykorzystania, w tym w odniesieniu do ich dalszego przekazywania, usuwania lub niszczenia po upływie określonego czasu lub dalszego przetwarzania tych danych. Jeżeli konieczność wprowadzenia takich ograniczeń pojawia się po przekazaniu danych osobowych, przekazujący właściwy organ informuje o tym odpowiednio otrzymujący właściwy organ.

2. Właściwy organ odbierający przestrzega wszelkich ograniczeń dotyczących dostępu do danych osobowych lub dalszego ich wykorzystywania wskazanych przez właściwy organ przekazujący, jak opisano w ust. 1.

3. Każda ze Stron zapewnia, aby informacje przekazywane na mocy niniejszego tytułu były gromadzone, przechowywane i przekazywane zgodnie z jej odpowiednimi ramami prawnymi. Każda ze Stron zapewnia, na ile to możliwe, aby gromadzenie takich informacji nie powodowało naruszenia praw człowieka. Informacji takich nie przekazuje się również wtedy, kiedy w zakresie możliwym do przewidzenia mogłyby zostać wykorzystywane do zażądania, orzeczenia lub wykonania kary śmierci lub jakiejkolwiek formy okrutnego lub nieludzkiego traktowania.

Artykuł LAW.EUROPOL.53:

Różne kategorie osób, których dane dotyczą

1. Zabrania się przetwarzania danych osobowych dotyczących ofiar przestępstw, świadków lub innych osób, które mogą dostarczać informacje na temat przestępstw, oraz osób poniżej osiemnastego roku życia, chyba że jest to absolutnie niezbędne i proporcjonalne w indywidualnych przypadkach do zapobiegania przestępczości lub do jej zwalczania.

2. Zjednoczone Królestwo i Europol zapewniają, aby przetwarzanie danych osobowych zgodnie z ust. 1 podlegało dodatkowym zabezpieczeniom, w tym ograniczeniom dostępu, dodatkowym środkom bezpieczeństwa i ograniczeniom dalszego przekazywania.

Artykuł LAW.EUROPOL.54:

Ułatwienie przepływu danych osobowych między Zjednoczonym Królestwem a Europolem

W interesie wspólnych korzyści operacyjnych Strony dążą do współpracowania w przyszłości, by zapewnić jak najszybszą wymianę danych między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, a także by rozważyć wprowadzenie wszelkich nowych procesów i rozwiązań technicznych mogących pomóc w realizacji tego celu, jednocześnie biorąc pod uwagę fakt, że Zjednoczone Królestwo nie jest państwem członkowskim.

Artykuł LAW.EUROPOL.55:

Ocena wiarygodności źródła i prawdziwości informacji

1. Najpóźniej w momencie przekazania informacji, właściwe organy określają w najszerszym możliwym zakresie wiarygodność źródła informacji na podstawie następujących kryteriów:

(a) gdy nie ma wątpliwości co do autentyczności, wiarygodności i kompetencji źródła lub jeżeli informacja jest dostarczona przez źródło, które w przeszłości okazało się wiarygodne we wszystkich przypadkach;

(b) gdy informacja jest dostarczona przez źródło, które w większości przypadków okazało się wiarygodne;

(c) gdy informacja jest dostarczona przez źródło, które w większości przypadków okazało się niewiarygodne;

(d) gdy nie można ocenić wiarygodności źródła.

2. Najpóźniej w momencie przekazania informacji, właściwe organy określają w najszerszym możliwym zakresie prawidłowość informacji na podstawie następujących kryteriów:

(a) informacje, których prawdziwość nie budzi wątpliwości;

(b) informacje, które są znane źródłu osobiście, ale które nie są znane osobiście przekazującemu je urzędnikowi;

(c) informacje, które nie są znane źródłu osobiście, ale są potwierdzone przez inne informacje zarejestrowane wcześniej;

(d) informacje, których źródło nie zna osobiście i których nie można potwierdzić.

3. W przypadku gdy właściwy organ otrzymujący na podstawie informacji już znajdujących się w jego posiadaniu dojdzie do wniosku, że ocena informacji lub ich źródła dostarczona przez właściwy organ przekazujący zgodnie z ust. 1 i 2 wymaga korekty, informuje o tym właściwy organ i podejmuje próbę uzgodnienia zmiany w ocenie. Właściwy organ otrzymujący nie może zmieniać oceny otrzymanych informacji ani ich źródła bez uzgodnienia.

4. Jeżeli właściwy organ otrzyma informacje bez oceny, stara się w miarę możliwości i w porozumieniu z właściwym organem przekazującym ocenić wiarygodność źródła lub prawidłowość informacji na podstawie już posiadanych informacji.

5. Jeżeli nie można dokonać wiarygodnej oceny, informacje ocenia się zgodnie z ust. 1 lit. d) i ust. 2 lit d).

Artykuł LAW.EUROPOL.56:

Bezpieczeństwo wymiany informacji

1. Środki techniczne i organizacyjne wprowadzone w celu zapewnienia bezpieczeństwa wymiany informacji na podstawie niniejszego tytułu określa się w uzgodnieniach administracyjnych między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, o których mowa w art. LAW.EUROPOL.59 [Uzgodnienia robocze i administracyjne].

2. Strony zgadzają się na ustanowienie, wdrożenie i obsługę bezpiecznej linii komunikacyjnej do celów wymiany informacji między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

3. Uzgodnienia administracyjne między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, o których mowa w art. LAW.EUROPOL.58 [Wymiana informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych], regulują warunki korzystania z bezpiecznej linii komunikacyjnej.

Artykuł LAW.EUROPOL.57:

Odpowiedzialność za nieuprawnione lub nieprawidłowe przetwarzanie danych osobowych

1. Właściwe organy ponoszą, stosownie do ich odpowiednich ram prawnych, odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone osobie fizycznej w wyniku błędów prawnych lub faktycznych w wymienianych informacjach. Ani Europol, ani właściwe organy Zjednoczonego Królestwa nie mogą powoływać się na to, że inny właściwy organ przekazał nieprawdziwe informacje, aby uniknąć odpowiedzialności wynikającej z ich ram prawnych wobec poszkodowanej strony.

2. Jeżeli dojdzie do zasądzenia odszkodowania od Europolu lub właściwych organów Zjednoczonego Królestwa z powodu wykorzystania przez nie informacji błędnie przekazanych przez drugą stronę lub przekazanych w wyniku niewywiązania się przez drugą stronę z jej zobowiązań, kwota wypłacona jako odszkodowanie na podstawie ust. 1 przez Europol lub właściwe organy Zjednoczonego Królestwa jest zwracana przez drugą stronę, chyba że informacje zostały wykorzystane z naruszeniem przepisów niniejszego tytułu.

3. Europol i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa nie wymagają od siebie wzajemnie zapłaty odszkodowań karnych lub niekompensacyjnych na podstawie ust. 1 i 2.

Artykuł LAW.EUROPOL.58:

Wymiana informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych

Wymiana i ochrona informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych, o ile jest to konieczne na mocy niniejszego tytułu, jest uregulowana w uzgodnieniach roboczych i administracyjnych, o których mowa w art. LAW.EUROPOL.59 [Uzgodnienia robocze i administracyjne] między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł LAW.EUROPOL.59:

Uzgodnienia robocze i administracyjne

1. Kwestie szczegółowe dotyczące współpracy między Zjednoczonym Królestwem a Europolem, stosownie do potrzeb, służące uzupełnieniu i wykonaniu postanowień niniejszego tytułu, są przedmiotem uzgodnień roboczych zgodnie z art. 23 ust. 4 rozporządzenia w sprawie Europolu oraz uzgodnień administracyjnych zgodnie z art. 25 ust. 1 rozporządzenia w sprawie Europolu dokonywanych między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

2. Nie naruszając postanowień niniejszego tytułu i odzwierciedlając status Zjednoczonego Królestwa jako państwa niebędącego państwem członkowskim, Europol i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa włączają, z zastrzeżeniem decyzji zarządu Europolu i w zależności od przypadku, do uzgodnień roboczych lub uzgodnień administracyjnych postanowienia uzupełniające lub wdrażające niniejszy tytuł, które umożliwiają w szczególności:

(a) konsultacje między Europolem a przedstawicielem lub przedstawicielami krajowego punktu kontaktowego Zjednoczonego Królestwa w kwestiach politycznych i sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w celu realizacji ich celów i koordynowania ich odpowiednich działań, a także w sprawach dotyczących pogłębiania współpracy między Europolem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa;

(b) udział przedstawiciela lub przedstawicieli Zjednoczonego Królestwa w charakterze obserwatora lub obserwatorów w określonych posiedzeniach szefów jednostek Europolu zgodnie z regulaminem takich posiedzeń;

(c) współpracę z co najmniej jednym przedstawicielem Zjednoczonego Królestwa przy projektach analizy operacyjnej, zgodnie z zasadami określonymi przez odpowiednie organy zarządzające Europolu;

(d) określenie zadań oficerów łącznikowych, ich praw i obowiązków oraz związanych z tym kosztów; lub

(e) współpracę między właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa i Europolu w przypadku naruszeń prywatności i bezpieczeństwa.

3. Treść uzgodnień roboczych i administracyjnych można określić w jednym dokumencie.

Artykuł LAW.EUROPOL.60:

Powiadomienie o wdrożeniu

1. Zjednoczone Królestwo i Europol podają do publicznej wiadomości dokument przedstawiający w zrozumiałej formie postanowienia dotyczące przetwarzania danych osobowych przekazanych na mocy niniejszego tytułu, w tym środki dostępne dla wykonywania praw osób, których dane dotyczą, a także zapewniają przekazanie egzemplarza takiego dokumentu drugiej stronie.

2. Jeżeli jeszcze tego nie zrobiono, Zjednoczone Królestwo i Europol przyjmą zasady określające sposób egzekwowania przestrzegania postanowień dotyczących przetwarzania danych osobowych w praktyce. Zjednoczone Królestwo i Europol przesyłają sobie wzajemnie oraz odpowiednim organom nadzorczym egzemplarz tych zasad.

Artykuł LAW.EUROPOL.61:

Uprawnienia Europolu

Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może być interpretowane jako nakładające na Europol obowiązek współpracy z właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa wykraczający poza kompetencje Europolu określone w odpowiednim prawie Unii.

TYTUŁ VI:

WSPÓŁPRACA Z EUROJUSTEM

Artykuł LAW.EUROJUST.61:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest ustanowienie współpracy między Eurojustem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa w zakresie zwalczania poważnych przestępstw, o których mowa w art. LAW.EUROJUST.63 [Formy przestępczości].

Artykuł LAW.EUROJUST.62:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "Eurojust" oznacza Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2018/1727 ⁸⁰  ("rozporządzenie w sprawie Eurojustu");

(b) "właściwy organ" oznacza w przypadku Unii Eurojust reprezentowany przez Kolegium lub przedstawiciela krajowego, a w przypadku Zjednoczonego Królestwa organ krajowy odpowiedzialny na mocy prawa krajowego w zakresie postępowania przygotowawczego oraz ścigania przestępstw;

(c) "Kolegium" oznacza kolegium Eurojustu, o którym mowa w rozporządzeniu w sprawie Eurojustu;

(d) "przedstawiciel krajowy" oznacza przedstawiciela krajowego oddelegowanego do Eurojustu przez każde państwo członkowskie, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Eurojustu;

(e) "asystent" oznacza osobę, która może wspomagać przedstawiciela krajowego i zastępcę przedstawiciela krajowego lub prokuratora łącznikowego, o których mowa odpowiednio w rozporządzeniu w sprawie Eurojustu i w art. LAW.EUROJUST.66 ust. 3 [Prokurator łącznikowy];

(f) "prokurator łącznikowy" oznacza prokuratora oddelegowanego przez Zjednoczone Królestwo do Eurojustu i podlegającego prawu krajowemu Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do statusu prokuratora;

(g) "sędzia łącznikowy" oznacza sędziego oddelegowanego przez Eurojust do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z art. LAW.EUROJUST.67 [Sędzia łącznikowy];

(h) "wewnętrzny korespondent do spraw terroryzmu" oznacza jeden z punktów kontaktowych wyznaczonych przez organy Zjednoczonego Królestwa zgodnie z art. LAW.EUROJUST.65 [Punkty kontaktowe Eurojustu], odpowiedzialny za obsługę korespondencji związanej z terroryzmem.

Artykuł LAW.EUROJUST.63:

Formy przestępczości

1. Współpraca ustanowiona na mocy niniejszego tytułu dotyczy form poważnej przestępczości podlegających kompetencji Eurojustu, wymienionych w ZAŁĄCZNIKU LAW-4, w tym przestępstw powiązanych.

2. Przestępstwa powiązane to przestępstwa popełnione w celu uzyskania środków do popełnienia form poważnych przestępstw, o których mowa w ust. 1, przestępstwa popełnione w celu ułatwienia popełnienia lub popełnienia takich poważnych przestępstw oraz przestępstwa popełnione w celu zapewnienia bezkarności takich poważnych przestępstw.

3. W przypadku zmiany wykazu form przestępczości, w odniesieniu do których Eurojust jest właściwy na mocy prawa Unii, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może, na wniosek Unii, odpowiednio zmienić ZAŁĄCZNIK LAW-4 od dnia wejścia w życie zmiany kompetencji Eurojustu.

Artykuł LAW.EUROJUST.64:

Zakres współpracy

Strony zapewniają współpracę Eurojustu i właściwych organów Zjednoczonego Królestwa w obszarach działań określonych w art. 2 i 54 rozporządzenia w sprawie Eurojustu oraz w niniejszym tytule.

Artykuł LAW.EUROJUST.65:

Punkty kontaktowe Eurojustu

1. Zjednoczone Królestwo utworzy lub wyznacza co najmniej jeden punkt kontaktowy Eurojustu we właściwych organach Zjednoczonego Królestwa.

2. Zjednoczone Królestwo wyznacza jeden ze swoich punktów kontaktowych jako wewnętrznego korespondenta Zjednoczonego Królestwa do spraw terroryzmu.

Artykuł LAW.EUROJUST.66:

Prokurator łącznikowy

1. Aby ułatwić współpracę ustanowioną na mocy niniejszego tytułu, Zjednoczone Królestwo oddeleguje prokuratora łącznikowego do Eurojustu.

2. Mandat i czas trwania oddelegowania zostaną określone przez Zjednoczone Królestwo.

3. W zależności od rozmiaru współpracy prokuratorowi łącznikowemu może towarzyszyć do pięciu asystentów. W razie potrzeby asystenci mogą zastąpić prokuratora łącznikowego lub działać w jego imieniu.

4. Zjednoczone Królestwo informuje Eurojust o charakterze i zakresie uprawnień prokuratora łącznikowego i asystentów prokuratora łącznikowego w Zjednoczonym Królestwie do wykonywania ich zadań zgodnie z niniejszym tytułem. Zjednoczone Królestwo określa kompetencje swojego prokuratora łącznikowego i asystentów prokuratora łącznikowego do podejmowania działań w odniesieniu do zagranicznych organów sądowych.

5. Prokurator łącznikowy i jego asystenci mają dostęp do informacji zawartych w wewnętrznych rejestrach karnych lub w każdym innym rejestrze Zjednoczonego Królestwa zgodnie z prawem krajowym mającym zastosowanie w przypadku prokuratora lub osoby o równoważnych kompetencjach.

6. Prokurator łącznikowy i jego asystenci są uprawnieni do bezpośredniego kontaktowania się z właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

7. Liczbę asystentów, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, szczegóły zadań prokuratora łącznikowego i jego asystentów, ich prawa i obowiązki oraz związane z ich pracą koszty reguluje uzgodnienie robocze zawarte między Eurojustem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, o którym to uzgodnieniu mowa w art. LAW.EUROJUST.75 [Uzgodnienie robocze].

8. Dokumenty robocze prokuratora łącznikowego i jego asystentów są nienaruszalne przez Eurojust.

Artykuł LAW.EUROJUST.67:

Sędziowie łącznikowi

1. W celu ułatwienia współpracy sądowej ze Zjednoczonym Królestwem w sprawach, w których Eurojust udziela pomocy, Eurojust może delegować sędziego łącznikowego do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z art. 53 rozporządzenia w sprawie Eurojustu.

2. Szczegóły zadań sędziego łącznikowego, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, prawa i obowiązki sędziego łącznikowego oraz związane z tym koszty reguluje uzgodnienie robocze zawarte między Eurojustem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa, o którym to uzgodnieniu mowa w art. LAW.EUROJUST.75 [Uzgodnienie robocze].

Artykuł LAW.EUROJUST.68:

Posiedzenia operacyjne i strategiczne

1. Prokurator łącznikowy, jego asystenci oraz przedstawiciele innych właściwych organów Zjednoczonego Królestwa, w tym punktu kontaktowego Eurojustu, mogą uczestniczyć w posiedzeniach poświęconych kwestiom strategicznym na zaproszenie przewodniczącego Eurojustu oraz w posiedzeniach poświęconych kwestiom operacyjnym za zgodą odpowiednich przedstawicieli krajowych.

2. Przedstawiciele krajowi, ich zastępcy i asystenci, dyrektor administracyjny Eurojustu i pracownicy Eurojustu mogą uczestniczyć w posiedzeniach organizowanych przez prokuratora łącznikowego, jego asystentów lub inne właściwe organy Zjednoczonego Królestwa, w tym w punkt kontaktowy Eurojustu.

Artykuł LAW.EUROJUST.69:

Wymiana danych nieosobowych

Eurojust i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa mogą wymieniać wszelkie dane nieosobowe w zakresie, w jakim dane te są istotne do celów współpracy na mocy niniejszego tytułu i z zastrzeżeniem wszelkich ograniczeń wynikających z art. LAW.EUROJUST.74 [Wymiana informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych].

Artykuł LAW.EUROJUST.70:

Wymiana danych osobowych

1. Dane osobowe, o które wystąpiono i które otrzymały właściwe organy na podstawie niniejszego tytułu, są przez nie przetwarzane wyłącznie w celach określonych w art. LAW.EUROJUST.61 [Cel], w szczególnych celach, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu i z zastrzeżeniem ograniczeń dostępu lub dalszego wykorzystania, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu.

2. Najpóźniej w momencie przekazania danych właściwe organy przekazujące dane wyraźnie wskazują konkretny cel lub cele, w jakich dane te są przekazywane.

3. Właściwy organ przekazujący może wskazać w momencie przekazywania danych osobowych wszelkie, ogólne lub szczegółowe, ograniczenia dostępu do nich lub ich wykorzystania, w tym w odniesieniu do ich dalszego przekazywania, usuwania lub niszczenia po upływie określonego czasu lub dalszego przetwarzania tych danych. Jeżeli konieczność wprowadzenia takich ograniczeń pojawia się po przekazaniu danych osobowych, przekazujący organ informuje o tym odpowiednio otrzymujący organ.

4. Właściwy organ odbierający przestrzega wszelkich ograniczeń dotyczących dostępu do danych osobowych lub dalszego ich wykorzystywania wskazanych przez właściwy organ przekazujący, jak przewidziano w ust. 3.

Artykuł LAW.EUROJUST.71:

Kanały przekazywania informacji

1. Informacje są wymieniane:

(a) między prokuratorem łącznikowym lub jego asystentami lub, jeżeli żaden nie został wyznaczony lub nie jest dostępny, punktem kontaktowym Eurojustu w Zjednoczonym Królestwie a odpowiednimi przedstawicielami krajowymi lub Kolegium;

(b) jeżeli Eurojust oddelegował sędziego łącznikowego do Zjednoczonego Królestwa - między sędzią łącznikowym a jakimkolwiek właściwym organem Zjednoczonego Królestwa w takim przypadku prokurator łącznikowy jest informowany o każdej takiej wymianie informacji; lub

(c) bezpośrednio między właściwym organem w Zjednoczonym Królestwie a odpowiednimi przedstawicielami krajowymi lub Kolegium; wówczas prokurator łącznikowy i, w stosownych przypadkach, sędzia łącznikowy są informowani o takiej wymianie informacji.

2. Eurojust i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa mogą w określonych przypadkach uzgodnić wykorzystanie innych kanałów wymiany informacji.

3. Zarówno Eurojust, jak i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa zapewniają, aby ich odnośni przedstawiciele byli upoważnieni do wymiany informacji na odpowiednim szczeblu i odpowiednio zgodnie z prawem Zjednoczonego Królestwa i rozporządzeniem w sprawie Eurojustu, oraz aby byli odpowiednio kontrolowani.

Artykuł LAW.EUROJUST.72:

Dalsze przekazywanie danych

Właściwe organy Zjednoczonego Królestwa i Eurojustu nie przekazują żadnych informacji udzielonych przez drugą stronę żadnemu państwu trzeciemu ani organizacji międzynarodowej bez zgody któregokolwiek z właściwych organów Zjednoczonego Królestwa lub Eurojustu udzielającego tych informacji oraz bez odpowiednich zabezpieczeń dotyczących ochrony danych osobowych.

Artykuł LAW.EUROJUST.73:

Odpowiedzialność za nieuprawnione lub nieprawidłowe przetwarzanie danych osobowych

1. Właściwe organy ponoszą, stosownie do ich odpowiednich ram prawnych, odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone osobie fizycznej w wyniku błędów prawnych lub faktycznych w wymienianych informacjach. Aby uniknąć odpowiedzialności wynikającej z ich ram prawnych wobec poszkodowanej strony, ani Eurojust, ani właściwe organy Zjednoczonego Królestwa nie mogą powoływać się na to, że inny właściwy organ przekazał nieprawdziwe informacje.

2. Jeżeli dojdzie do zasądzenia odszkodowania od właściwego organu z powodu wykorzystania przez niego informacji błędnie przekazanych przez drugą stronę lub przekazanych w wyniku niewywiązania się przez drugą stronę z jej zobowiązań, kwota wypłacona jako odszkodowanie na podstawie ust. 1 przez właściwy organ jest zwracana przez drugą stronę, chyba że informacje zostały wykorzystane z naruszeniem postanowień niniejszego tytułu.

3. Eurojust i właściwe organy Zjednoczonego Królestwa nie wymagają od siebie wzajemnie zapłaty odszkodowań karnych lub niekompensacyjnych na podstawie ust. 1 i 2.

Artykuł LAW.EUROJUST.74:

Wymiana informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych

Wymiana i ochrona informacji niejawnych i szczególnie chronionych informacji jawnych, o ile jest to konieczne na mocy niniejszego tytułu, jest uregulowana w uzgodnieniu roboczym, o którym mowa w art. LAW.EUROJUST.75 [Uzgodnienie robocze] zawartym między Eurojustem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł LAW.EUROJUST.75:

UZGODNIENIA OPERACYJNE

Sposoby współpracy między Stronami w celu wykonania niniejszego tytułu są przedmiotem uzgodnienia roboczego zawartego między Eurojustem a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa zgodnie z art. 47 ust. 3 i art. 56 ust. 3 rozporządzenia w sprawie Eurojustu.

Artykuł LAW.EUROJUST.76:

Uprawnienia Eurojust

Żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może być interpretowane jako nakładające na Eurojust obowiązek współpracy z właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa wykraczający poza kompetencje Eurojustu określone w odpowiednim prawie Unii.

TYTUŁ VII:

ZRZECZENIE SIĘ

Artykuł LAW.SURR.76:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest zapewnienie, aby system ekstradycji między państwami członkowskimi, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony, był oparty na mechanizmie przekazywania osób na podstawie nakazu aresztowania zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym tytule.

Artykuł LAW.SURR.77:

Zasada proporcjonalności

Współpraca w ramach nakazu aresztowania jest konieczna i proporcjonalna, biorąc pod uwagę prawa osoby, której dotyczy nakaz, oraz interesy ofiar i uwzględniając wagę czynu, prawdopodobną karę, która zostałaby nałożona, oraz możliwość wprowadzenia przez państwo środków mniej przymusowych niż przekazanie osoby, której dotyczy nakaz, w szczególności w celu uniknięcia niepotrzebnie długich okresów tymczasowego aresztowania.

Artykuł LAW.SURR.78:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "nakaz aresztowania" oznacza decyzję sądową wydaną przez państwo w celu aresztowania i przekazania przez inne państwo osoby, której dotyczy nakaz, w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego;

(b) "organ sądowy" oznacza organ, którym zgodnie z prawem wewnętrznym jest sędzia, sąd lub prokurator. Prokuratora uważa się za organ sądowy wyłącznie w zakresie, w jakim przewiduje to prawo wewnętrzne;

(c) "organ sądowy wykonujący nakaz" oznacza organ sądowy państwa wykonującego nakaz, w którego kompetencjach leży wykonanie nakazu aresztowania na mocy prawa wewnętrznego tego państwa;

(d) "organ sądowy wydający nakaz" oznacza organ sądowy państwa wydającego nakaz, właściwy dla wydania nakazu aresztowania na mocy prawa wewnętrznego tego państwa.

Artykuł LAW.SURR.79:

Zakres

1. Nakaz aresztowania może zostać wydany w przypadku czynów, które w świetle prawa obowiązującego w państwie wydającym nakaz zagrożone są karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej 12 miesięcy, albo w przypadku, gdy zapadł wyrok lub wydano środek zabezpieczający o wymiarze co najmniej czterech miesięcy.

2. Nie naruszając postanowień ust. 3 i 4 przekazanie następuje pod warunkiem, że czyny, za które wydaje się europejski nakaz aresztowania, stanowią przestępstwo w rozumieniu prawa państwa wykonującego nakaz, niezależnie od składowych elementów naruszeń prawa karnego lub ich opisu.

3. Z zastrzeżeniem art. LAW.SURR.80 [Obligatoryjna odmowa wykonania europejskiego nakazu aresztowania], art. LAW.SURR.81 [Inne podstawy odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania] ust. 1 lit. b) - h), art. LAW.SURR.82 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa], art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] i art. LAW.SURR.84 [Gwarancje udzielane w szczególnych przypadkach przez państwo wydające nakaz], państwo nie może odmówić wykonania nakazu aresztowania wydanego w związku z następującym zachowaniem, gdy takie zachowanie jest zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze nie krótszym niż 12 miesięcy:

(a) zachowaniem którejkolwiek z osób, która przyczynia się do popełnienia przez grupę osób działających we wspólnym celu przestępstwa lub przestępstw związanych z terroryzmem, o których mowa w art. 1 i 2 Europejskiej konwencji o zwalczaniu terroryzmu sporządzonej w Strasburgu dnia 27 stycznia 1977 r. lub związanych z nielegalnym handlem środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi lub zabójstwem, ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, uprowadzeniem, bezprawnym pozbawieniem wolności, wzięciem zakładników lub zgwałceniem, nawet jeżeli osoba taka nie bierze udziału w rzeczywistym popełnieniu wyżej wymienionego przestępstwa lub przestępstw; powyższe przyczynienie się jest umyślne i dokonane ze świadomością, że udział danej osoby przyczyni się do realizacji przestępczej działalności grupy; lub

(b) terroryzmem zdefiniowanym w ZAŁĄCZNIKU LAW-7.

4. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że na zasadzie wzajemności warunek podwójnej karalności, o którym mowa w ust. 2, nie będzie stosowany, o ile przestępstwem leżącym u podstaw nakazu jest:

(a) jedno z przestępstw wymienionych w ust. 5, w rozumieniu prawa państwa wydającego nakaz, oraz

(b) w świetle prawa obowiązującego w państwie wydającym nakaz zagrożone jest karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej trzech lat.

5. Przestępstwa, o których mowa w ust. 4, obejmują:

– przynależność do organizacji przestępczej;

– terroryzm zdefiniowany w ZAŁĄCZNIKU LAW-7;

– handel ludźmi;

– wykorzystywanie seksualne dzieci i pornografię dziecięcą;

– nielegalny obrót środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi;

– nielegalny handel bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi;

– korupcję, w tym łapownictwo;

– nadużycia finansowe, w tym naruszające interesy finansowe Zjednoczonego Królestwa, państwa członkowskiego lub Unii;

– pranie korzyści z przestępstwa;

– podrabianie albo przerabianie pieniądza;

– przestępczość komputerową;

– przestępstwa przeciwko środowisku, w tym nielegalny handel zagrożonymi gatunkami zwierząt oraz zagrożonymi gatunkami i odmianami roślin;

– ułatwienie bezprawnego wjazdu i pobytu;

– zabójstwo;

– ciężki uszczerbek na zdrowiu;

– nielegalny obrót organami i tkankami ludzkimi;

– porwanie, bezprawne przetrzymywanie i branie zakładników;

– rasizm i ksenofobię;

– kradzież w formie zorganizowanej lub rozbój z użyciem broni;

– nielegalny handel dobrami kultury, w tym antykami i dziełami sztuki;

– oszustwo;

– wymuszenie rozbójnicze;

– podrabianie i piractwo produktów;

– fałszowanie dokumentów urzędowych i obrót takimi dokumentami;

– fałszowanie środków płatniczych;

– nielegalny handel substancjami hormonalnymi i innymi środkami pobudzającymi wzrost;

– nielegalny handel materiałami jądrowymi lub radioaktywnymi;

– obrót kradzionymi pojazdami;

– zgwałcenie;

– podpalenie;

– przestępstwa podlegające jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego;

– bezprawne zawładnięcie statkiem powietrznym, wodnym lub kosmicznym; oraz

– sabotaż.

Artykuł LAW.SURR.80:

Obligatoryjna odmowa wykonania nakazu aresztowania

Wykonania nakazu aresztowania odmawia się:

(a) jeśli przestępstwo będące podstawą nakazu aresztowania jest objęte amnestią w wykonującym nakaz państwie, w przypadku gdy przestępstwo to podlega jurysdykcji państwa z mocy jego prawa karnego;

(b) jeśli wykonujący nakaz organ sądowy zostaje poinformowany, że w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, zapadło w związku z popełnieniem tych samych czynów prawomocne orzeczenie w innym państwie, z zastrzeżeniem, że jeśli została orzeczona kara, to została ona wykonana lub jest wykonywana, lub też nie może być dłużej wykonywana w świetle prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie; lub

(c) jeśli w świetle prawa państwa wykonującego nakaz osoba podlegająca nakazowi aresztowania z uwagi na jej wiek nie może być pociągnięta do odpowiedzialności karnej za czyny stanowiące podstawę wydania nakazu aresztowania.

Artykuł LAW.SURR.81:

Inne podstawy odmowy wykonania nakazu aresztowania

1. Wykonania nakazu aresztowania można odmówić:

(a) jeżeli w jednym z przypadków wymienionych w art. LAW.SURR.79 [Zakres] ust. 2 czyn, który stanowi podstawę wydania nakazu aresztowania, nie stanowi przestępstwa w świetle prawa państwa wykonującego nakaz; w odniesieniu do podatków lub opłat, ceł i obrotu dewizowego nie odmawia się jednak wykonania nakazu aresztowania na tej podstawie, że prawo państwa wykonującego nakaz nie nakłada tego samego rodzaju podatków lub opłat albo też nie zawiera tego samego rodzaju przepisów dotyczących podatków, opłat, ceł oraz obrotu dewizowego, co prawo państwa wydającego nakaz;

(b) gdy osoba podlegająca nakazowi aresztowania jest ścigana w państwie wykonującym nakaz za ten sam czyn, który stanowi podstawę wydania nakazu aresztowania;

(c) w przypadku gdy organy sądowe państwa wykonującego nakaz zdecydują nie ścigać za przestępstwo stanowiące podstawę wydania nakazu aresztowania albo wstrzymać postępowanie sądowe, lub w przypadku gdy w państwie w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz w odniesieniu do tych samych czynów, zapadło prawomocne orzeczenie, co chroni ją przed dalszym postępowaniem sądowym;

(d) w przypadku gdy zgodnie z prawodawstwem państwa wykonującego nakaz ściganie karne lub ukaranie osoby, której dotyczy wniosek, jest ustawowo zakazane i gdy czyny podlegają jurysdykcji tego państwa na podstawie jego prawa karnego;

(e) jeśli organ sądowy wykonujący nakaz zostaje poinformowany, że w stosunku do osoby, której dotyczy nakaz, zapadło w związku z popełnieniem tych samych czynów prawomocne orzeczenie w państwie trzecim, z zastrzeżeniem, że jeśli została orzeczona kara, to została ona wykonana lub jest wykonywana, lub też nie może być dłużej wykonywana w świetle prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie;

(f) jeśli nakaz aresztowania został wydany w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego, a osoba, której dotyczy nakaz, jest obywatelem państwa wykonującego nakaz lub w tym państwie stale przebywa, a państwo to zobowiązuje się wykonać karę pozbawienia wolności lub środek zabezpieczający zgodnie z jego prawem wewnętrznym; jeśli wymagana jest zgoda osoby, której dotyczy nakaz, na przekazanie kary lub środka zabezpieczającego do państwa wykonującego nakaz, państwo wykonujące nakaz może odmówić wykonania nakazu aresztowania dopiero po tym, jak osoba, której dotyczy nakaz wyrazi zgodę na przekazanie kary lub środka zabezpieczającego;

(g) w przypadku gdy nakaz aresztowania odnosi się do przestępstw, które:

(i) w świetle prawa państwa wykonującego nakaz uważa się za popełnione w całości bądź w części na terytorium państwa wykonującego nakaz lub w miejscu traktowanym jak jego terytorium, lub

(ii) zostały popełnione poza terytorium państwa wydającego nakaz, a prawo państwa wykonującego nakaz nie dopuszcza ścigania takiego rodzaju przestępstw lub wykroczeń, jeśli zostały one popełnione poza jego terytorium;

(h) kiedy istnieją oparte o obiektywne przesłanki powody do uznania, że nakaz aresztowania został wydany w celu ścigania lub ukarania osoby ze względu na jej płeć, rasę, religię, pochodzenie etniczne, przynależność państwową, język, poglądy polityczne lub orientację seksualną lub że jej sytuacja może doznać uszczerbku z któregokolwiek z tych powodów;

(i) jeżeli nakaz aresztowania został wydany w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub zastosowania środka zabezpieczającego, a osoba, której dotyczy nakaz, nie stawiła się osobiście na rozprawie, w wyniku której wydano orzeczenie, chyba że z nakazu aresztowania wynika, iż zgodnie z dalszymi wymogami proceduralnymi określonymi w prawie wewnętrznym państwa wydającego nakaz osoba:

(iii) w odpowiednim terminie:

(A) została wezwana osobiście i tym samym została poinformowana o wyznaczonym terminie i miejscu rozprawy, w wyniku której wydano to orzeczenie, albo inną drogą rzeczywiście otrzymała urzędową informację o wyznaczonym terminie i miejscu rozprawy w sposób jednoznacznie pozwalający stwierdzić, że wiedziała o terminie i miejscu wyznaczonej rozprawy;

oraz

(B) została poinformowana, że orzeczenie może zostać wydane, jeżeli nie stawi się na rozprawie;

lub

(iv) wiedząc o terminie i miejscu wyznaczonej rozprawie, udzieliła pełnomocnictwa adwokatowi, który został wyznaczony przez daną osobę lub przez państwo do tego, aby ją bronić na rozprawie, i adwokat ten faktycznie bronił ją na rozprawie;

lub

(v) po doręczeniu jej orzeczenia i wyraźnym pouczeniu o prawie do ponownego rozpoznania sprawy lub do złożenia odwołania, w których to procedurach dana osoba ma prawo uczestniczyć i które pozwalają na ponowne rozpoznanie sprawy pod względem merytorycznym i z uwzględnieniem nowych dowodów oraz które mogą prowadzić do uchylenia lub zmiany pierwotnego orzeczenia:

(A) osoba ta wyraźnie oznajmiła, że nie wnosi sprzeciwu od orzeczenia;

lub

(B) nie wystąpiła w ustawowym terminie o ponowne rozpoznanie sprawy ani nie złożyła odwołania,

lub

(vi) orzeczenie nie zostało jej doręczone osobiście, ale:

(A) zostanie jej bezzwłocznie doręczone osobiście po jej przekazaniu oraz zostanie wyraźnie pouczona o prawie do ponownego rozpoznania sprawy lub do złożenia odwołania, w których to procedurach dana osoba ma prawo uczestniczyć i które pozwalają na ponowne rozpoznanie sprawy pod względem merytorycznym i z uwzględnieniem nowych dowodów oraz które mogą prowadzić do uchylenia lub zmiany pierwotnego orzeczenia;

oraz

(B) zostanie poinformowana o terminie, w którym musi wystąpić o takie ponowne rozpoznanie sprawy lub złożyć odwołanie, jak wspomniano w odnośnym nakazie aresztowania.

2. Jeżeli nakaz aresztowania został wydany w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub zastosowania środka zabezpieczającego na warunkach określonych w ust. 1 ppkt (i) pkt (iv), a dana osoba nie otrzymała wcześniej żadnej urzędowej informacji o prowadzonym przeciwko niej postępowaniu karnym, może ona, po otrzymaniu informacji o treści nakazu aresztowania, wystąpić o kopię wyroku, zanim zostanie ona przekazana. Natychmiast po otrzymaniu przez organ wydający informacji o tym żądaniu, dostarcza on danej osobie odpis wyroku za pośrednictwem organu wykonującego. Żądanie danej osoby nie powinno opóźniać ani procedury jej przekazywania, ani decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania. Wyrok jest dostarczany danej osobie jedynie tytułem informacji; dostarczenie go nie stanowi formalnego doręczenia wyroku, ani nie uruchamia biegu żadnych terminów mających zastosowanie w przypadku wystąpienia o ponowne rozpoznanie sprawy lub złożenia odwołania.

3. Jeżeli dana osoba zostaje wydana na warunkach określonych w ust. 1 ppkt (i) pkt (iv) i jeżeli wystąpiła ona o ponowne rozpoznanie sprawy lub złożyła odwołanie, to do czasu zakończenia tych postępowań zasadność zatrzymania tej osoby w oczekiwaniu na ponowne rozpoznanie sprawy lub postępowanie odwoławcze podlega weryfikacji zgodnie z prawem wewnętrznym państwa wydającego nakaz - w regularnych odstępach czasu albo na wniosek tej osoby. Weryfikacji takiej dokonuje się zwłaszcza pod kątem możliwości zawieszenia lub przerwania zatrzymania. Ponowne rozpoznanie sprawy lub postępowanie odwoławcze rozpoczynają się w odpowiednim terminie po przekazaniu danej osoby.

Artykuł LAW.SURR.82:

Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa

1. Nie można odmówić wykonania nakazu aresztowania na podstawie tego, że przestępstwo może być uznawane przez państwo wykonujące nakaz za przestępstwo polityczne, za przestępstwo związane z przestępstwem politycznym lub za przestępstwo popełnione z pobudek politycznych.

2. Zjednoczone Królestwo oraz Unia, w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą jednak powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że postanowienia ust. 1 będą miały zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do:

(a) przestępstw, o których mowa w art. 1 i 2 Europejskiej konwencji o zwalczaniu terroryzmu;

(b) przestępstw kwalifikowanych jako zmowa przestępcza lub związek mających na celu popełnienie jednego lub więcej przestępstw, o których mowa w art. 1 i 2 Europejskiej konwencji o zwalczaniu terroryzmu, jeśli takie przestępstwa kwalifikowane jako zmowa przestępcza lub związek odpowiadają opisowi zachowania, o którym mowa w art. LAW.SURR.79 [Zakres] ust. 3; niniejszej Umowy; oraz

(c) terroryzmu zdefiniowanego w ZAŁĄCZNIKU LAW-7 do niniejszej Umowy.

3. Jeżeli nakaz aresztowania został wydany przez państwo, które dokonało powiadomienia, o którym mowa w ust. 2, lub przez państwo, w imieniu którego dokonano takiego powiadomienia, państwo wykonujące nakaz może zastosować zasadę wzajemności.

Artykuł LAW.SURR.83:

Wyjątek ze względu na obywatelstwo

1. Nie można odmówić wykonania nakazu aresztowania na podstawie tego, że osoba, której dotyczy nakaz, jest obywatelem państwa wykonującego nakaz.

2. Zjednoczone Królestwo i Unia, w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że ich obywatele nie będą przekazywani lub że zezwolenie na ich przekazanie będzie udzielane jedynie po spełnieniu ściśle określonych warunków. Powiadomienia opierają się na przesłankach związanych z podstawowymi zasadami lub praktyką wewnętrznego porządku prawnego Zjednoczonego Królestwa lub państwa, w którego imieniu dokonano powiadomienia. W takiej sytuacji Unia, w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich lub Zjednoczonego Królestwa, w zależności od przypadku, może powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości w rozsądnym terminie po otrzymaniu powiadomienia drugiej Strony, że wykonujące nakaz organy sądowe państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa, w zależności od przypadku, mogą odmówić przekazania swoich obywateli temu państwu lub że przekazanie jest dozwolone jedynie po spełnieniu ściśle określonych warunków.

3. W okolicznościach, w których państwo odmówiło wykonania nakazu aresztowania na podstawie, na której, w przypadku Zjednoczonego Królestwa, dokonało powiadomienia, lub w przypadku państwa członkowskiego, Unia dokonała powiadomienia w jego imieniu zgodnie z ust. 2, takie państwo rozważa wszczęcie postępowania przeciwko własnemu obywatelowi, które jest współmierne do przedmiotu nakazu aresztowania, mając na uwadze opinię państwa wydającego. W okolicznościach, w których organ sądowy postanowi nie wszczynać takiego postępowania, ofiara przestępstwa, którego dotyczy nakaz aresztowania, ma możliwość otrzymania informacji na temat decyzji, zgodnie z obowiązującym prawem wewnętrznym.

4. Gdy właściwe organy państwa wszczynają postępowanie przeciwko własnemu obywatelowi zgodnie z ust. 3, państwo to zapewnia, aby właściwe organy miały możliwość wprowadzenia odpowiednich środków mających na celu udzielenie pomocy ofiarom i świadkom w sytuacji, gdy zamieszkują one w innym państwie, w szczególności w odniesieniu do sposobu prowadzenia postępowania.

Artykuł LAW.SURR.84:

Gwarancje ze strony państwa wydającego nakaz udzielane w szczególnych przypadkach

Wykonanie nakazu aresztowania przez organ sądowy wykonujący nakaz może podlegać następującym gwarancjom:

(a) jeśli przestępstwo stanowiące podstawę nakazu aresztowania zagrożone jest w państwie wydającym nakaz karą dożywotniego pozbawienia wolności lub dożywotnim środkiem zabezpieczającym, państwo wykonujące nakaz może wykonanie nakazu aresztowania uzależnić od spełnienia warunku, że państwo wydające nakaz daje gwarancję, uznaną za wystarczającą przez państwo wykonujące nakaz, że dokona ono przeglądu kary lub zastosowanych środków, dokonywanego na wniosek lub najpóźniej po upływie 20 lat, albo zachęci do zastosowania prawa łaski, o co osoba ta ma prawo się ubiegać na mocy prawa lub praktyk obowiązujących w państwie wydającym nakaz, w celu niewykonywania takiej kary lub środka;

(b) w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz aresztowania wydany do celów ścigania, jest obywatelem lub osobą stale przebywającą w państwie wykonującym nakaz, przekazanie takiej osoby może podlegać warunkowi, że osoba ta po rozprawie zostaje przekazana do państwa wykonującego nakaz w celu odbycia tam kary pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego, orzeczonych w państwie wydającym nakaz; jeśli wymagana jest zgoda osoby, której dotyczy nakaz, na przekazanie kary lub środka zabezpieczającego do państwa wykonującego nakaz, gwarancja, że osoba ta jest przekazywana do państwa wykonującego nakaz w celu odbycia tam kary, podlega warunkowi, że osoba, której dotyczy nakaz, po rozprawie wyrazi zgodę na powrót do państwa wykonującego nakaz;

(c) jeżeli istnieją poważne podstawy, by sądzić, że występuje rzeczywiste ryzyko dla ochrony praw podstawowych osoby, której dotyczy nakaz, organ sądowy wykonujący nakaz, zanim podejmie decyzję o wykonaniu nakazu aresztowania, może w stosownych przypadkach wymagać dodatkowych gwarancji dotyczących traktowania osoby, której dotyczy nakaz, po jej przekazaniu.

Artykuł LAW.SURR.85:

Powołanie organu centralnego

1. Zjednoczone Królestwo oraz Unia, działając w imieniu któregokolwiek z państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o swoim organie centralnym, w przypadku Zjednoczonego Królestwa, oraz o organie centralnym dla każdego państwa, w przypadku Unii, po wyznaczeniu takiego organu lub, jeżeli system prawny danego państwa przewiduje taką możliwość, więcej niż jednego organu centralnego wspomagającego właściwe organy sądowe.

2. Powiadamiając Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości na podstawie ust. 1, Zjednoczone Królestwo oraz Unia, działając w imieniu któregokolwiek z państw członkowskich, mogą wskazać, że z uwagi na uwarunkowania organizacyjne wewnętrznego systemu sądowego danych państw organ lub organy centralne odpowiedzialne są za urzędowe przekazywanie i odbiór nakazów aresztowania, jak również za wszelką inną korespondencję urzędową dotyczącą urzędowego przekazywania i odbioru nakazów aresztowania. Podawane informacje są wiążące dla wszystkich organów państwa wydającego.

Artykuł LAW.SURR.86:

Treść i forma nakazu aresztowania

1. Nakaz aresztowania zawiera następujące informacje podawane zgodnie z formularzem znajdującym się w ZAŁĄCZNIKU LAW-5:

(a) tożsamość i obywatelstwo osoby, której dotyczy nakaz;

(b) nazwisko i imię, adres, telefon i faks oraz adres e-mail organu sądowego wydającego nakaz;

(c) dowody istnienia podlegającego wykonaniu wyroku, nakazu aresztowania lub jakiejkolwiek innej podlegającej wykonaniu decyzji sądowej mającej analogiczny skutek prawny, a wchodzący w zakres art. LAW.SURR.79 [Zakres];

(d) charakter i kwalifikacja prawna przestępstwa, szczególnie w odniesieniu do art. LAW.SURR.79 [Zakres];

(e) opis okoliczności popełnienia przestępstwa, w tym jego czas i miejsce oraz stopień jego popełnienia przez osobę, której dotyczy nakaz;

(f) orzeczoną karę, jeśli istnieje prawomocny wyrok, lub skala przewidzianych za to przestępstwo kar w świetle prawodawstwa wydającego nakaz państwa; oraz

(g) jeśli to możliwe, inne skutki przestępstwa.

2. Nakaz aresztowania należy przetłumaczyć na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych państwa wykonującego nakaz. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że przyjmą tłumaczenie na język urzędowy lub inne języki urzędowe danego państwa.

Artykuł LAW.SURR.87:

Przekazywanie nakazu aresztowania

Jeśli znane jest miejsce pobytu osoby, której dotyczy nakaz, organ sądowy wydający nakaz może przekazać nakaz aresztowania bezpośrednio do organu sądowego wykonującego nakaz.

Artykuł LAW.SURR.88:

Szczegółowe procedury przekazywania nakazu aresztowania

1. Jeśli wydający nakaz organ sądowy nie wie, który organ jest właściwym organem sądowym wykonującym nakaz, wszczyna niezbędne dochodzenie w celu uzyskania tych informacji od państwa wykonującego nakaz.

2. Organ sądowy wydający nakaz może zwrócić się do Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej ("Interpol") o przekazanie nakazu aresztowania.

3. Wydający nakaz organ sądowy może przesłać nakaz aresztowania przez dowolne bezpieczne środki zapewniające zachowanie zapisu pisemnego w sposób pozwalający państwu wykonującemu nakaz na stwierdzenie jego autentyczności.

4. Wszelkie trudności wiążące się z przekazywaniem lub stwierdzaniem autentyczności jakiegokolwiek dokumentu niezbędnego do wykonania nakazu aresztowania rozwiązuje się w drodze bezpośrednich kontaktów między zaangażowanymi organami sądowymi lub, gdy sytuacja tego wymaga, przy zaangażowaniu organów centralnych państw.

5. Jeśli organ, który otrzymuje nakaz sądowy, nie jest właściwy do jego rozpatrzenia i wykonania, przesyła on automatycznie nakaz aresztowania do właściwego organu swego państwa oraz powiadamia odpowiednio organ sądowy wydający nakaz.

Artykuł LAW.SURR.89:

Prawa osoby, której dotyczy nakaz

1. W momencie aresztowania osoby, której dotyczy nakaz, w celu wykonania nakazu aresztowania organ sądowy wykonujący nakaz zgodnie z prawem wewnętrznym powiadamia tę osobę o nakazie aresztowania i jego treści, a także o możliwości wyrażenia przez tę osobę zgody na przekazanie państwu wydającemu nakaz.

2. Osoba, której dotyczy nakaz, aresztowana w celu wykonania nakazu aresztowania i która nie mówi w języku postępowania dotyczącego nakazu aresztowania lub go nie rozumie, ma prawo do korzystania z pomocy tłumacza; oraz osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do otrzymania tłumaczenia pisemnego w języku ojczystym lub w jakimkolwiek innym języku, w którym mówi lub który rozumie, zgodnie z prawem wewnętrznym państwa wykonującego nakaz.

3. Osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do pomocy adwokata po zatrzymaniu zgodnie z prawem wewnętrznym państwa wykonującego nakaz.

4. Osoba, której dotyczy nakaz, jest informowana o prawie do wyznaczenia prawnika w państwie wydającym nakaz, który pomoże prawnikowi w państwie wykonującym nakaz w postępowaniu dotyczącym nakazu aresztowania. Niniejszy ustęp nie narusza terminów ustanowionych w art. LAW.SURR.101 [Terminy przekazania osoby].

5. Aresztowana osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do niezwłocznego poinformowania o aresztowaniu organów konsularnych państwa, którego ta osoba jest obywatelem, lub jeśli ta osoba jest bezpaństwowcem, organów konsularnych w miejscu zwykłego pobytu tej osoby, a także, jeśli ta osoba ma takie życzenie, do komunikowania się z tymi organami.

Artykuł LAW.SURR.90:

Utrzymanie aresztu osoby, której dotyczy nakaz

Kiedy osoba zostaje aresztowana na podstawie nakazu aresztowania, organ sądowy wykonujący nakaz podejmuje decyzję, czy wobec osoby tej powinien zostać utrzymany środek zabezpieczający, zgodnie z prawem państwa wykonującego nakaz aresztowania. Osoba ta może być zwolniona tymczasowo w dowolnym terminie zgodnie z prawem wewnętrznym państwa wykonującego nakaz, pod warunkiem że właściwy organ tego państwa wprowadzi wszelkie środki, jakie uważa za niezbędne, aby zapobiec ucieczce tej osoby.

Artykuł LAW.SURR.91:

Zgoda na przekazanie

1. Jeśli aresztowana osoba oświadcza, że zgadza się na przekazanie, to wyraża tę zgodę oraz, w odpowiednich przypadkach, zrzeczenie się prawa do skorzystania z zasady specjalności, o której mowa w art. LAW.SURR.105 [Możliwość ścigania za inne przestępstwa] ust. 2, przed organem sądowym wykonującym nakaz zgodnie z prawem wewnętrznym państwa wykonującego nakaz.

2. Każde państwo wprowadza środki niezbędne, aby zagwarantować, że zgoda ta oraz, w odpowiednich przypadkach, zrzeczenie się określone w ust. 1 zostały wyrażone w sposób wskazujący, że osoba, której to dotyczy, wyraziła je dobrowolnie i mając pełną świadomość konsekwencji. W tym celu osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do korzystania z pomocy prawnej.

3. Zgoda oraz, w razie potrzeby, zrzeczenie się określone w ust. 1 zostają formalnie zarejestrowane zgodnie z procedurą przewidzianą w prawie wewnętrznym państwa wykonującego nakaz.

4. Co do zasady zgoda nie może zostać cofnięta. Każde państwo może jednak przewidzieć, że zgoda oraz, w odpowiednich przypadkach, zrzeczenie się określone w ust. 1 niniejszego artykułu mogą zostać cofnięte zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie na mocy jego prawa wewnętrznego. W takim przypadku okres między datą wyrażenia zgody i jej cofnięcia nie jest brany pod uwagę przy określaniu terminów ustanowionych w art. LAW.SURR.101 [Terminy przekazania osoby]. Zjednoczone Królestwo i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że chciałyby korzystać z tej możliwości, określając procedury, według których cofnięcie zgody jest możliwe, oraz określając wszelkie zmiany tych procedur.

Artykuł LAW.SURR.92:

Sądowe przesłuchanie osoby, której dotyczy nakaz

W przypadku gdy osoba aresztowana nie wyraża zgody na jej przekazanie, jak to określono w art. LAW.SURR.91 [Zgoda na przekazanie], ma prawo do przesłuchania przez organ sądowy wykonujący nakaz zgodnie z prawem państwa wykonującego nakaz.

Artykuł LAW.SURR.93:

Decyzja o przekazaniu

1. Decyzję o tym, czy dana osoba ma zostać przekazana, podejmuje organ sądowy wykonujący nakaz w terminach i na warunkach określonych w niniejszym tytule, w szczególności zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w art. LAW.SURR.77 [Zasada proporcjonalności].

2. Jeśli wykonujący nakaz organ sądowy uważa informacje przekazane przez państwo wydające nakaz za niewystarczające do podjęcia decyzji o przekazaniu, występuje o bezzwłoczne przekazanie niezbędnych informacji uzupełniających, w szczególności w odniesieniu do art. LAW.SURR 77 [Zasada proporcjonalności], art. LAW.SURR.80 [Obligatoryjna odmowa wykonania europejskiego nakazu aresztowania] do art. LAW.SURR.82 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa], art. LAW.SURR.84 [Gwarancje ze strony państwa wydającego nakaz udzielane w szczególnych przypadkach] oraz art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania], a także może ustalić termin ich otrzymania, z uwzględnieniem konieczności zachowania terminów określonych w art. LAW.SURR.95 [Terminy i procedury podejmowania decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania].

3. Organ sądowy wydający nakaz może w dowolnym terminie przesyłać wszelkie dodatkowe przydatne informacje do organu sądowego wykonującego nakaz.

Artykuł LAW.SURR.94:

Decyzja w wypadku zbiegu nakazów

1. Jeśli europejski nakaz aresztowania lub nakaz aresztowania dotyczący tej samej osoby został wydany przez co najmniej dwa państwa, decyzję co do tego, który z nakazów aresztowania podlega wykonaniu, podejmuje organ sądowy wykonujący nakaz po wnikliwym rozpatrzeniu wszystkich okoliczności, w szczególności stopnia powagi przestępstw oraz miejsca ich popełnienia, odnośnych dat wydania nakazów aresztowania oraz tego, czy poszczególne nakazy wydano w celach ścigania, czy też pozbawienia wolności lub wykonania środka zabezpieczającego oraz zobowiązań prawnych państw członkowskich wynikających z prawa Unii, dotyczących w szczególności zasad swobodnego przemieszczania się i niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

2. Przy podejmowaniu decyzji określonej w ust. 1 wykonujący nakaz organ sądowy państwa członkowskiego może zasięgnąć porady ze strony Eurojustu.

3. W wypadku zaistnienia konfliktu między nakazem aresztowania a wnioskiem o ekstradycję wysuniętym przez państwo trzecie, decyzję o tym, czy nakaz aresztowania, czy też wniosek o ekstradycję ma pierwszeństwo podejmuje właściwy organ wykonującego nakaz państwa po wnikliwym rozpatrzeniu wszystkich okoliczności, szczególnie określonych w ust. 1 oraz określonych w mającej tu zastosowanie konwencji.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla zobowiązań państw wynikających ze Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego.

Artykuł LAW.SURR.95:

Terminy i procedury podejmowania decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania

1. Nakaz aresztowania stosuje się i wykonuje w trybie przewidzianym dla spraw niecierpiących zwłoki.

2. W przypadkach gdy osoba, której dotyczy nakaz, wyraża zgodę na swoje przekazanie, ostateczna decyzja w sprawie wykonania nakazu aresztowania zostaje podjęta w ciągu dziesięciu dni od wyrażenia zgody.

3. W pozostałych przypadkach ostateczna decyzja o wykonaniu nakazu aresztowania zostaje podjęta w ciągu 60 dni po aresztowaniu osoby, której dotyczy nakaz.

4. W sytuacji gdy w szczególnych przypadkach nakaz aresztowania nie może zostać wykonany w terminie ustanowionym w ust. 2 lub 3, organ sądowy wykonujący nakaz niezwłocznie powiadamia o tym organ sądowy wydający nakaz, podając przyczyny zwłoki. W takich przypadkach terminy mogą zostać przedłużone o dalsze 30 dni.

5. Do czasu podjęcia przez organ sądowy wykonujący nakaz ostatecznej decyzji w sprawie nakazu aresztowania, zapewnia on, że warunki materialne niezbędne do skutecznego przekazania tej osoby pozostają spełnione.

6. W przypadku odmowy wykonania nakazu aresztowania należy podać jej przyczyny.

Artykuł LAW.SURR.96:

Sytuacja przed podjęciem decyzji

1. W przypadku gdy nakaz aresztowania zostaje wydany w celu przeprowadzenia sądowego postępowania karnego, organ sądowy wykonujący nakaz musi:

(a) wyrazić zgodę na przesłuchanie osoby, której dotyczy nakaz, zgodnie z art.LAW.SURR.97 [Przesłuchiwanie osoby przed podjęciem decyzji]; lub

(b) wyrazić zgodę na czasowe przekazanie osoby, której dotyczy nakaz.

2. Warunki i czas trwania czasowego przekazania ustala się w drodze wzajemnego porozumienia między organem wydającym i organem wykonującym nakaz.

3. W przypadku czasowego przekazania osobie tej należy zapewnić możliwość powrotu do państwa wykonującego nakaz, aby mogła tam wziąć udział w przesłuchaniach jej dotyczących jako strona w procedurze przekazania.

Artykuł LAW.SURR.97:

Przesłuchiwanie osoby przed podjęciem decyzji

1. Osobę, której dotyczy nakaz, przesłuchuje organ sądowy. W związku z przesłuchaniem osoba, której dotyczy nakaz, otrzymuje pomoc adwokata wyznaczonego zgodnie z prawem państwa wydającego nakaz.

2. Osobę, której dotyczy nakaz, przesłuchuje się zgodnie z prawem państwa wykonującego nakaz i na warunkach ustalonych w drodze wzajemnego porozumienia między organem sądowym wydającym nakaz i organem sądowym wykonującym nakaz.

3. Aby zapewnić należyte stosowanie niniejszego artykułu, wykonujący nakaz właściwy organ sądowy może wyznaczyć drugi organ sądowy w swoim państwie do wzięcia udziału w przesłuchaniu osoby, której dotyczy nakaz.

Artykuł LAW.SURR.98:

Przywileje i immunitety

1. W przypadku gdy osobie, której dotyczy nakaz, przysługuje jakiś przywilej lub immunitet jurysdykcyjny lub egzekucyjny w państwie wykonującym nakaz, bieg terminów, o których mowa w art. LAW.SURR.95 [Terminy i procedury podejmowania decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania], rozpoczyna się i liczy wyłącznie od dnia, kiedy organ sądowy wykonujący nakaz zostaje powiadomiony o fakcie, że dany przywilej lub immunitet został uchylony.

2. Państwo wykonujące nakaz składa zapewnienie, że warunki materialne konieczne do skutecznego przekazania są spełnione w momencie, gdy osobie, której dotyczy nakaz, nie przysługuje już przywilej bądź immunitet.

3. W przypadku gdy w sprawie uchylenia przywileju lub immunitetu właściwy jest organ państwa wykonującego nakaz, wykonujący nakaz organ sądowy wzywa go do bezzwłocznego skorzystania z tego uprawnienia. W przypadku gdy moc uchylenia przywileju bądź immunitetu spoczywa w gestii organu innego państwa, państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej, organ sądowy wydający nakaz występuje do tego organu o skorzystanie z tego uprawnienia.

Artykuł LAW.SURR.99:

Konkurencyjne wobec siebie zobowiązania międzynarodowe

1. Niniejsza Umowa nie uchybia obowiązkom państwa wykonującego nakaz, w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz, zostaje poddana ekstradycji do tego państwa z państwa trzeciego i w przypadku gdy osoba ta jest chroniona postanowieniami uzgodnienia, na mocy którego została poddana ekstradycji z uwzględnieniem zasady specjalności. Państwo wykonujące nakaz wprowadza wszelkie środki niezbędne do bezzwłocznego zażądania zgody państwa trzeciego, z którego osoba, której dotyczy nakaz, została poddana ekstradycji tak, by mogła ona zostać przekazana państwu, które wydało nakaz aresztowania. Bieg terminów, o których mowa w w art. LAW.SURR.95 [Terminy i procedury podejmowania decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania] rozpoczyna się od dnia, w którym przestaje mieć zastosowanie zasada specjalności.

2. Do czasu wydania decyzji państwa trzeciego, z którego osoba, której dotyczy wniosek, została poddana ekstradycji, państwo wykonujące nakaz musi złożyć zapewnienie, że warunki materialne konieczne do skutecznego przekazania pozostają spełnione.

Artykuł LAW.SURR.100:

Powiadomienie o decyzji

Organ sądowy wykonujący nakaz niezwłocznie powiadamia organ sądowy wydający nakaz o decyzji w sprawie czynności, które mają zostać podjęte w sprawie nakazu aresztowania.

Artykuł LAW.SURR.101:

Terminy przekazania

1. Osoba, której dotyczy nakaz, zostaje przekazana tak szybko, jak to możliwe, w dniu uzgodnionym przez zainteresowane organy.

2. Osoba, której dotyczy nakaz, zostaje przekazana nie później niż po upływie dziesięciu dni od dnia wydania prawomocnej decyzji w sprawie wykonania nakazu aresztowania.

3. Jeśli przekazanie osoby, której dotyczy nakaz, w terminie ustanowionym w ust. 2 udaremniają okoliczności niezależne od któregokolwiek z państw, wykonujące i wydające nakaz organy sądowe niezwłocznie porozumiewają się ze sobą i ustalają nowy termin przekazania. W tym przypadku przekazanie ma miejsce w ciągu dziesięciu dni od uzgodnionej w ten sposób nowej daty.

4. Wyjątkowo przekazanie może być czasowo odroczone z ważnych przyczyn natury humanitarnej, na przykład gdy zachodzą poważne podstawy do przypuszczenia, że zagrozi to w sposób ewidentny życiu lub zdrowiu osoby, której dotyczy nakaz. Wykonanie nakazu aresztowania ma miejsce w terminie możliwie najkrótszym po ustąpieniu tych podstaw. Organ sądowy wykonujący nakaz niezwłocznie powiadamia organ sądowy wydający nakaz o ustaleniu nowej daty przekazania. W tym przypadku przekazanie ma miejsce w ciągu dziesięciu dni od uzgodnionej nowej daty.

5. Po upłynięciu terminów określonych w ust. 2-4 osoba, której dotyczy nakaz, nadal przebywająca w areszcie powinna zostać zwolniona. Organy sądowe wykonujące i wydające nakaz kontaktują się ze sobą, gdy tylko okaże się, że dana osoba ma zostać zwolniona na mocy niniejszego ustępu i dokonują ustaleń w zakresie przekazania tej osoby.

Artykuł LAW.EUROJUST.102:

Przekazanie odroczone lub warunkowe

1. Organ sądowy wykonujący nakaz może po podjęciu decyzji o wykonaniu nakazu aresztowania odroczyć przekazanie osoby, której dotyczy nakaz, tak, że może ona być sądzona w państwie wykonującym nakaz lub, jeśli już jest skazana, może ona odbywać na terytorium państwa wykonującego nakaz karę orzeczoną na podstawie czynu innego niż wymieniony w nakazie aresztowania.

2. Zamiast odroczenia przekazania organ sądowy wykonujący nakaz może czasowo przekazać osobę, której dotyczy nakaz, państwu wydającemu nakaz na warunkach podlegających ustaleniu w drodze wzajemnego porozumienia między wykonującymi i wydającymi nakaz organami sądowymi. Porozumienie to sporządza się na piśmie, a jego warunki wiążą wszystkie organy państwa wydającego nakaz.

Artykuł LAW.SURR.103:

Tranzyt

1. Każde państwo zezwala na tranzyt przez swoje terytorium przekazywanej osoby, której dotyczy nakaz, pod warunkiem uzyskania informacji o:

(a) tożsamości i obywatelstwie osoby podlegającej nakazowi aresztowania;

(b) istnieniu nakazu aresztowania;

(c) charakterze i prawnej kwalifikacji przestępstwa; oraz

(d) prawnym opisie okoliczności przestępstwa, łącznie z datą i miejscem jego popełnienia.

2. Państwo, w imieniu którego złożono powiadomienie zgodnie z art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2 skutkujące tym, że jego obywatele nie będą przekazywani lub że ich przekazanie będzie dozwolone tylko pod pewnymi szczególnymi warunkami, może, na tych samych warunkach, odmówić tranzytu swoich obywateli przez swoje terytorium lub uzależnić ten tranzyt od tych samych warunków.

3. Każde państwo wyznacza organ odpowiedzialny za odbiór wniosków tranzytowych oraz niezbędnych dokumentów, jak również wszelkiej innej korespondencji urzędowej dotyczącej wniosków tranzytowych.

4. Wniosek tranzytowy i informacje wymienione w ust. 1 mogą być kierowane do organu wyznaczonego na mocy ust. 3 z użyciem dowolnych środków, pod warunkiem że zapewniają one zachowanie zapisu pisemnego. Państwo tranzytu powiadamia o swojej decyzji, stosując tę samą procedurę.

5. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania w przypadku przewozu drogą lotniczą bez przewidzianej rozkładem lotu przerwy w podróży. Jednakże jeśli dochodzi do nieplanowanego lądowania, państwo wydające nakaz dostarcza organowi wyznaczonemu na mocy ust. 3 informacji przewidzianych w ust. 1.

6. W przypadku gdy tranzyt dotyczy osoby, która ma zostać poddana ekstradycji z państwa trzeciego do państwa, niniejszy artykuł ma zastosowanie mutatis mutandis. W szczególności odniesienia do "nakazu aresztowania" traktuje się jako odniesienia do "wniosku o ekstradycję".

Artykuł LAW.EUROJUST.104:

Zaliczenie okresu zatrzymania odbytego w państwie wykonującym nakaz

1. Państwo wydające nakaz zalicza wszystkie okresy zatrzymania, zaistniałe w wyniku wykonania nakazu aresztowania, do całkowitego okresu zatrzymania, które ma się odbyć w państwie wydającym nakaz, jako skutek orzeczenia o pozbawieniu wolności lub wydania środka zabezpieczającego.

2. Wszystkie informacje dotyczące zatrzymania osoby, której dotyczy nakaz, na podstawie nakazu aresztowania zostają przekazane przez organ sądowy wykonujący nakaz lub organ centralny wyznaczony na mocy art. LAW.SURR.85 [Odwoływanie się do organu centralnego] do organu sądowego wydającego nakaz w momencie przekazania.

Artykuł LAW.SURR.105:

Możliwość ścigania za inne przestępstwa

1. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o tym, że w stosunkach państw z innymi państwami, których dotyczy taka sama procedura powiadamiania, domniemana jest zgoda na ściganie, skazanie lub zatrzymanie osoby w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego w związku z przestępstwem popełnionym przed przekazaniem osoby innym niż to, z powodu którego osoba została przekazana, chyba że w przypadku szczególnym organ sądowy wykonujący nakaz stanowi inaczej w swojej decyzji w sprawie przekazania.

2. Z wyjątkiem przypadków określonych w ust. 1 i 3, osoba przekazana nie może być ścigana, skazana lub w inny sposób pozbawiona wolności za przestępstwo popełnione przed jej przekazaniem, inne niż to, za które została przekazana.

3. Ust. 2 niniejszego artykułu nie ma zastosowania w następujących przypadkach:

(a) osoba mająca możliwość opuszczenia terytorium państwa, któremu została przekazana, nie uczyniła tego w ciągu 45 dni od swego ostatecznego zwolnienia, lub wróciła na to terytorium po opuszczeniu go;

(b) przestępstwo nie podlega karze pozbawienia wolności lub środkowi zabezpieczającemu;

(c) postępowanie karne nie daje podstaw do zastosowania środków ograniczających wolność osobistą;

(d) osoba może podlegać karze lub środkowi penitencjarnemu niepolegającemu pozbawieniu wolności, co w szczególności dotyczy kary finansowej lub środka zastosowanego w jej miejsce, nawet jeśli kara lub środek daje podstawy do ograniczenia jej wolności osobistej;

(e) osoba wyraziła zgodę na przekazanie jej, odpowiednio do okoliczności, w tym samym czasie, kiedy zrzekła się prawa do skorzystania z zasady specjalności, zgodnie z art. LAW.SURR.91 [Zgoda na przekazanie];

(f) osoba, po jej przekazaniu, w sposób jednoznaczny odwołuje się do zasady specjalności w odniesieniu do szczególnych przestępstw poprzedzających jej przekazanie; zrzeczenie się następuje przed właściwym organem sądowym państwa wydającego nakaz i zostaje zapisane zgodnie z prawem wewnętrznym tego państwa; oświadczenie o zrzeczeniu się sporządza się w taki sposób, aby wynikało z niego jednoznacznie, że dana osoba uczyniła to dobrowolnie z pełną świadomością jego skutków; w tym celu osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do korzystania z pomocy prawnej; oraz

(g) wykonujący nakaz organ sądowy, który przekazał osobę, wyraża zgodę zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu.

4. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje się do organu sądowego wykonującego nakaz, z załączeniem informacji określonych w art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania] ust. 1 oraz tłumaczenia, o którym mowa w art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania] ust. 2. Zgodę taką wyraża się, gdy przestępstwo, wobec którego jest ona wymagana, podlega przekazaniu osoby zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu. Zgody odmawia się w przypadkach, o których mowa w art. LAW.SURR.80 [Obligatoryjna odmowa wykonania nakazu aresztowania], a ponadto można jej nie udzielić jedynie z powodów, o których mowa w art. LAW.SURR.81 [Inne podstawy odmowy wykonania nakazu aresztowania]lub art. LAW.SURR.82 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa] ust. 2 i art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2. Decyzja podejmowana jest w terminie do 30 dni od otrzymania wniosku. W przypadku sytuacji określonych w art. LAW.SURR.84 [Gwarancje ze strony państwa wydającego nakaz udzielane w szczególnych przypadkach] państwo wydające nakaz musi udzielić określonych w nim gwarancji.

Artykuł LAW.SURR.106:

Przekazanie lub wynikająca z niego ekstradycja

1. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o tym, że w stosunkach z innymi państwami, których dotyczy taka sama procedura powiadamiania, domniemana jest zgoda na przekazanie osoby do państwa innego niż państwo wykonujące nakaz na mocy nakazu aresztowania lub europejskiego nakazu aresztowania za przestępstwo popełnione przed jej przekazaniem, chyba że w przypadku szczególnym organ sądowy wykonujący nakaz postanowi inaczej w swojej decyzji w sprawie przekazania.

2. W każdym przypadku osoba, która została przekazana państwu wydającemu nakaz na mocy nakazu aresztowania lub europejskiego nakazu aresztowania, może bez zgody państwa wykonującego nakaz zostać przekazana do państwa innego niż państwo wykonujące nakaz na mocy nakazu aresztowania lub europejskiego nakazu aresztowania wydanego za przestępstwo popełnione przed jej przekazaniem w następujących przypadkach:

(a) osoba, której dotyczy nakaz, miała możliwość opuszczenia terytorium państwa, do którego została przekazana, nie uczyniła tego przed upływem 45 dni od swego ostatecznego zwolnienia lub wróciła na to terytorium po jego opuszczeniu;

(b) osoba, której dotyczy nakaz, wyraża zgodę na jej przekazanie do państwa innego niż państwo wykonujące nakaz na mocy nakazu aresztowania lub europejskiego nakazu aresztowania; zgodę wyraża się przed właściwymi organami sądowymi państwa wydającego nakaz i zapisuje się ją zgodnie z prawem wewnętrznym tego państwa; zapis sporządza się w sposób jednoznacznie świadczący, że osoba, której to dotyczy, wyraziła ją dobrowolnie i mając pełną świadomość konsekwencji; w tym celu osoba, której dotyczy nakaz, ma prawo do korzystania z pomocy prawnej; oraz

(c) osoba, której dotyczy nakaz, nie podlega zasadzie specjalności, zgodnie z art. LAW.SURR.105 [Możliwość ścigania za inne przestępstwa] ust. 3 lit. a), e), f) lub g).

3. Organ sądowy wykonujący nakaz wyraża zgodę na przekazanie osoby do drugiego państwa zgodnie z następującymi zasadami:

(a) wniosek o wyrażenie zgody zostaje złożony zgodnie z art. LAW.SURR.87 [Przekazywanie nakazu aresztowania] i towarzyszą mu informacje określone w art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania] ust. 1 oraz tłumaczenia, określone w art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania] ust. 2;

(b) zgodę taką wyraża się, gdy przestępstwo, wobec którego jest ona wymagana, podlega przekazaniu osoby zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy;

(c) decyzja zostaje podjęta nie później niż przed upływem 30 dni po otrzymaniu wniosku; oraz

(d) zgody odmawia się w przypadkach, o których mowa w art. LAW.SURR.80 [Obligatoryjna odmowa wykonania nakazu aresztowania], a ponadto można jej nie udzielić jedynie z powodów, o których mowa w art. LAW.SURR.81 [Inne podstawy odmowy wykonania nakazu aresztowania], art. LAW.SURR.82 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa] ust. 2 i art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2.

4. W przypadku sytuacji określonych w art. LAW.SURR.84 [Gwarancje ze strony państwa wydającego nakaz udzielane w szczególnych przypadkach] państwo wydające nakaz musi udzielić określonych w nim gwarancji.

5. Bez względu na ust. 1, osoba przekazana na mocy nakazu aresztowania nie zostaje poddana ekstradycji do państwa trzeciego bez zgody właściwych organów państwa, które tę osobę przekazało. Zgodę taką wyraża się zgodnie z konwencjami wiążącymi dla tego państwa, jak również zgodnie z jego prawem wewnętrznym.

Artykuł LAW.EUROJUST.107:

Przekazywanie mienia

1. Na wniosek organu sądowego wydającego nakaz lub z własnej inicjatywy organ sądowy wykonujący nakaz, zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym, zajmuje i przekazuje mienie, które:

(a) może być potrzebne jako dowód, lub

(b) osoba, której dotyczy nakaz, zdobyła je w wyniku przestępstwa.

2. Mienie określone w ust. 1 przekazuje się nawet wówczas, gdy nakazu aresztowania nie można przeprowadzić z uwagi na zgon lub ucieczkę osoby, której dotyczy nakaz.

3. Jeśli mienie określone w ust. 1 podlega zajęciu lub konfiskacie na terytorium państwa wykonującego nakaz, to może ono, jeśli mienie jest potrzebne w związku z toczącym się sądowym postępowaniem karnym, czasowo przetrzymać je lub przekazać państwu wydającemu nakaz, pod warunkiem jego zwrotu.

4. Chronione są wszelkie prawa, jakie państwo wykonujące nakaz lub strony trzecie mogły nabyć w odniesieniu do mienia określonego w ust. 1. W przypadku gdy prawa takie istnieją, państwo wydające nakaz zwraca mienie bez opłat państwu wykonującemu nakaz jak najszybciej po zakończeniu postępowania karnego.

Artykuł LAW.EUROJUST.108:

Wydatki

1. Wydatki poniesione na terytorium państwa wykonującego nakaz na wykonanie nakazu

aresztowania obciążają to państwo.

2. Wszelkie inne wydatki obciążają wydające nakaz państwo.

Artykuł LAW.SURR.109:

Stosunek do innych instrumentów prawnych

1. Bez uszczerbku dla ich stosowania w relacjach między państwami a państwami trzecimi, niniejszy tytuł od dnia jego wejścia w życie zastępuje odnośne przepisy następujących konwencji mających zastosowanie w dziedzinie ekstradycji w stosunkach między Zjednoczonym Królestwem, z jednej strony, a państwami członkowskimi, z drugiej strony:

(a) Europejska konwencja o ekstradycji sporządzona w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 r. wraz z protokołami dodatkowymi; oraz

(b) Europejska konwencja o zwalczaniu terroryzmu w kwestiach dotyczących ekstradycji.

2. W przypadku gdy konwencje określone w ust. 1 stosuje się do terytoriów państw lub terytoriów, za których stosunki zewnętrzne odpowiedzialne jest państwo, wobec których nie znajduje zastosowania niniejszy tytuł, konwencje te nadal regulują stosunki nawiązane między tymi terytoriami i pozostałymi państwami.

Artykuł LAW.SURR.110:

Przegląd powiadomień

Dokonując wspólnego przeglądu niniejszego tytułu, o którym mowa w art. LAW.OTHER.135 [Przegląd i ocena] ust. 1, Strony rozważają potrzebę utrzymania powiadomień dokonywanych na podstawie art. LAW.SURR.79 [Zakres] ust. 4, art. LAW.SURR.82 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa] ust. 2 i art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2. Jeżeli powiadomienia, o których mowa w art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2 nie są odnawiane, wygasają po pięciu latach od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy. Powiadomienia, o których mowa w art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2, można odnowić lub złożyć na nowo wyłącznie w okresie trzech miesięcy poprzedzających piątą rocznicę wejścia w życie niniejszej Umowy, a następnie co każde pięć lat, pod warunkiem że nastąpi wtedy spełnienie warunków określonych w art. LAW.SURR.83 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] ust. 2.

Artykuł LAW.EUROJUST.111:

Obowiązujące nakazy aresztowania w przypadku zaprzestania stosowania

Niezależnie od art. LAW.GEN.5 [Zakres współpracy w przypadku, gdy państwo członkowskie nie uczestniczy już w analogiczny środku na mocy prawa Unii]; art. LAW.OTHER.136 [ Wypowiedzenie] oraz art. LAW.OTHER.137 [Zawieszenie], postanowienia niniejszego tytułu mają zastosowanie do nakazów aresztowania, w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz, została aresztowana przed zaprzestaniem stosowania niniejszego tytułu w celu wykonania nakazu aresztowania, niezależnie od decyzji organu sądowego wykonującego nakaz co do tego, czy osoba, której dotyczy nakaz, ma pozostać w areszcie lub zostać tymczasowo zwolniona.

Artykuł LAW.SURR.112:

Stosowanie istniejących europejskich nakazów aresztowania

Niniejszy tytuł ma zastosowanie do europejskich nakazów aresztowania wydanych zgodnie z decyzją ramową Rady 2002/584/WSiSW⁽⁸¹  przez państwo przed zakończeniem okresu przejściowego, w którym osoba, której dotyczy nakaz, nie została aresztowana w celu wykonania nakazu przed zakończeniem okresu przejściowego.

TYTUŁ VIII:

WZAJEMNA POMOC

Artykuł LAW.MUTAS.113:

Cel

1. Celem niniejszego tytułu jest uzupełnienie postanowień oraz ułatwienie stosowania między państwami członkowskimi, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony:

(a) Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych sporządzonej w Strasburgu dnia 20 kwietnia 1959 r., (dalej zwanej "Europejską konwencją o pomocy prawnej");

(b) Protokołu dodatkowego do Europejskiej konwencji o pomocy prawnej sporządzonego w Strasburgu dnia 17 marca 1978 r.; oraz

(c) Drugiego protokołu dodatkowego do Europejskiej konwencji o pomocy prawnej sporządzonego w Strasburgu dnia 8 listopada 2001 r.

2. Niniejszy tytuł nie narusza postanowień tytułu IX [Wymiana informacji pochodzących z rejestru karnego], który jest nadrzędny wobec niniejszego tytułu.

Artykuł LAW.MUTAS.114:

Definicja właściwego organu

Do celów niniejszego tytułu "właściwy organ" oznacza każdy organ, który jest właściwy do wysyłania lub otrzymywania wniosków o pomoc prawną zgodnie z postanowieniami Europejskiej konwencji o pomocy prawnej i jej protokołami, określony przez państwa w ich odpowiednich oświadczeniach skierowanych do Sekretarza Generalnego Rady Europy. "Właściwy organ" obejmuje również jednostki Unii, o których powiadomiono zgodnie z art. LAW.OTHER.134 [Powiadomienia] ust. 7 lit. c); w odniesieniu do takich organów Unii przepisy niniejszego tytułu stosuje się odpowiednio.

Artykuł LAW.MUTAS.115:

Formularz wniosków o pomoc prawną

1. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zobowiązuje się do określenia standardowych formularzy wniosków o pomoc prawną, przyjmując załącznik do niniejszej Umowy.

2. W przypadku podjęcia przez Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości decyzji zgodnie z ust. 1, wnioski o pomoc prawną składa się wykorzystując standardowy formularz.

3. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może w razie potrzeby zmienić standardowy formularz wniosków o pomoc prawną.

Artykuł LAW.MUTAS.116

Warunki składania wniosków o pomoc prawną

1. Właściwy organ państwa występującego z wnioskiem może wystąpić z wnioskiem o pomoc prawną wyłącznie w przypadku, gdy stwierdzi, że spełnione zostały następujące warunki:

(a) wniosek jest niezbędny i proporcjonalny do celów postępowania, biorąc pod uwagę prawa podejrzanego lub oskarżonego; oraz

(b) w podobnej sprawie wewnętrznej zarządzenie przeprowadzenia czynności dochodzeniowej lub czynności dochodzeniowych wskazanych we wniosku jest dopuszczalne na tych samych warunkach.

2. Państwo wezwane może skonsultować się z państwem występującym z wnioskiem, jeżeli właściwy organ państwa wezwanego uważa, że warunki określone w ust. 1 nie zostały spełnione. Po konsultacji właściwy organ państwa występującego z wnioskiem może podjąć decyzję o wycofaniu wniosku o pomoc prawną.

Artykuł LAW.MUTAS.117:

Zastosowanie innego rodzaju czynności dochodzeniowej

1. W miarę możliwości właściwy organ państwa wezwanego rozważa inną czynność

dochodzeniową niż środek wskazany we wniosku o pomoc prawną, jeśli:

(a) czynność dochodzeniowa wskazana we wniosku nie istnieje w prawie państwa wezwanego; lub

(b) czynność dochodzeniowa wskazana we wniosku nie byłaby dopuszczalna w podobnej sprawie wewnętrznej.

2. Bez uszczerbku dla podstaw odmowy przewidzianych w Europejskiej konwencji o pomocy prawnej i jej protokołach, a także na mocy art. LAW.MUTAS.119 [Ne bis in idem], ust. 1 nie ma zastosowania do następujących czynności dochodzeniowych, które zawsze muszą być dopuszczalne na mocy prawa państwa wezwanego:

(a) pozyskiwanie informacji zawartych w bazach danych prowadzonych przez organy policyjne lub organy sądowe, które są bezpośrednio dostępne dla właściwego organu państwa wezwanego w ramach postępowania karnego;

(b) przesłuchanie świadka, biegłego, ofiary, podejrzanego lub oskarżonego lub osoby trzeciej na terytorium państwa wezwanego;

(c) wszelkie czynności dochodzeniowe nieobejmujące środków przymusu określone w prawie państwa wezwanego oraz

(d) identyfikacja osób posiadających abonament na określony numer telefonu lub adres IP.

3. Właściwy organ państwa wezwanego może także zastosować czynność dochodzeniową inną niż czynność wskazana we wniosku o pomoc prawną, gdy czynność dochodzeniowa wybrana przez właściwy organ państwa wezwanego będzie miała taki sam rezultat jak czynność dochodzeniowa wskazana we wniosku przy użyciu mniej inwazyjnych środków.

4. Jeżeli właściwy organ państwa wezwanego postanowi zastosować środek inny niż ten określony we wniosku o pomoc prawną zgodnie z ust. 1 lub 3, informuje o tym najpierw właściwy organ państwa występującego z wnioskiem, który może zdecydować o wycofaniu lub uzupełnieniu wniosku.

5. W przypadku gdy czynność dochodzeniowa wskazana we wniosku nie istnieje w prawie państwa wezwanego lub nie byłaby dopuszczalna w podobnej sprawie wewnętrznej, a brak jest innej czynności dochodzeniowej, która miałaby ten sam skutek co żądana czynność dochodzeniowa, właściwy organ państwa wezwanego informuje właściwy organ państwa występującego z wnioskiem, że udzielenie żądanej pomocy nie jest możliwe.

Artykuł LAW.MUTAS.118:

Obowiązek informowania

Właściwy organ państwa wezwanego informuje w dowolny sposób i bez zbędnej zwłoki właściwy organ państwa występującego z wnioskiem, jeżeli:

(a) realizacja wniosku o pomoc prawną jest niemożliwa, ponieważ wniosek jest niekompletny lub ewidentnie błędnie wypełniony; lub

(b) wykonując wniosek o pomoc prawną, właściwy organ państwa wezwanego uzna bez dalszych dociekań, że celowe może być przeprowadzenie czynności dochodzeniowych, których nie przewidziano pierwotnie lub których nie można było wskazać w momencie wydawania wniosku o pomoc prawną - po to, aby właściwy organ państwa występującego z wnioskiem mógł w danej sprawie podjąć dalsze działania.

Artykuł LAW.MUTAS.119:

Ne bis in idem

Pomocy prawnej można odmówić, niezależnie od podstaw odmowy przewidzianych w Europejskiej konwencji o pomocy prawnej i jej protokołach, na podstawie tego, że osoba, w odniesieniu do której wnioskowano o pomoc i która jest objęta dochodzeniem karnym, ściganiem lub innym postępowaniem, w tym postępowaniem sądowym, w państwie występującym z wnioskiem, została już ostatecznie skazana za takie same czyny w innym państwie, z zastrzeżeniem, że jeśli została orzeczona kara, to została ona wykonana lub jest wykonywana, lub też nie może być dłużej wykonywana w świetle prawa państwa, w którym nastąpiło skazanie.

Artykuł LAW.MUTAS.120:

Terminy

1. Państwo wezwane podejmuje decyzję w sprawie wykonania wniosku o pomoc prawną tak szybko, jak to możliwe, a w każdym razie nie później niż 45 dni po otrzymaniu wniosku, i informuje państwo występujące z wnioskiem o swojej decyzji.

2. Wniosek o pomoc prawną zostaje wykonany jak najszybciej, a w każdym razie nie później niż 90 dni po podjęciu decyzji, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, lub po przeprowadzeniu konsultacji, o których mowa w art. LAW.MUTAS.116 [Warunki składania wniosków o pomoc prawną] ust. 2.

3. Jeżeli we wniosku o pomoc prawną zaznaczono, że - z uwagi na terminy proceduralne, ciężar przestępstwa lub inne szczególnie pilne okoliczności - konieczny jest termin krótszy niż wskazany w ust. 1 lub 2, lub jeżeli we wniosku wskazano, że dana czynność dotycząca pomocy prawnej ma zostać wykonana w określonym dniu, państwo wezwane uwzględnia ten wymóg w maksymalnym możliwym stopniu.

4. W przypadku złożenia wniosku o pomoc prawną dotyczącego wprowadzenia środków tymczasowych zgodnie z art. 24 Drugiego protokołu dodatkowego do Europejskiej konwencji o pomocy prawnej, właściwy organ państwa wezwanego podejmuje decyzję w sprawie środka tymczasowego i przekazuje ją niezwłocznie po otrzymaniu wniosku do właściwego organu państwa występującego z wnioskiem. Przed zniesieniem środka tymczasowego wprowadzonego zgodnie z niniejszym artykułem, właściwy organ państwa wezwanego, w miarę możliwości, daje właściwemu organowi państwa występującego z wnioskiem możliwość przedstawienia powodów przemawiających za utrzymaniem środka.

5. Jeżeli w konkretnym przypadku termin określony w ust. 1 lub 2 lub termin lub konkretny dzień, o którym mowa w ust. 3, nie mogą być dotrzymane lub decyzja o przyjęciu środków tymczasowych zgodnie z ust. 4 jest opóźniona, właściwy organ państwa wezwanego bezzwłocznie informuje o tym w jakikolwiek sposób właściwy organ państwa występującego z wnioskiem, podając przyczyny opóźnienia i konsultuje się z właściwym organem państwa występującego z wnioskiem w sprawie odpowiedniego terminu wykonania wniosku o pomoc prawną.

6. Terminy, o których mowa w niniejszym artykule, nie mają zastosowania, jeżeli wniosek o pomoc prawną składa się w odniesieniu do poniższych wykroczeń i naruszeń wchodzących w zakres Europejskiej konwencji o pomocy prawnej i protokołów do niej, zgodnie z przepisami państwa występującego z wnioskiem:

(a) przekraczanie prędkości, jeżeli nie spowodowano obrażeń lub śmierci innej osoby i jeżeli nadmierna prędkość nie była znacząca;

(b) niedopełnienie obowiązku zapięcia pasów bezpieczeństwa;

(c) niedopełnienie obowiązku zatrzymania się na czerwonym świetle lub na skutek innego sygnału zobowiązującego do zatrzymania;

(d) niedopełnienie obowiązku używania kasku ochronnego w czasie jazdy; lub

(e) jazda niedozwolonym pasem ruchu (m.in. niedozwolone korzystanie z pasa awaryjnego, pasa przeznaczonego dla pojazdów transportu publicznego lub pasa zamkniętego z powodu robót drogowych).

7. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości dokonuje przeglądu stosowania ust. 6. W ciągu trzech lat od wejścia w życie niniejszej Umowy określa on terminy dla wniosków, do których zastosowanie ma ust. 6, uwzględniając liczbę składanych wniosków. Komitet może także unieważnić postanowienia ust. 6.

Artykuł LAW.MUTAS.121:

Przekazywanie wniosków o pomoc prawną

1. Oprócz kanałów komunikacji przewidzianych w Europejskiej konwencji o pomocy prawneji jej protokołach, w przypadku gdy bezpośrednie przekazywanie jest przewidziane w ich odpowiednich postanowieniach, wnioski o pomoc prawną mogą być również przekazywane bezpośrednio przez prokuratorów w Zjednoczonym Królestwie właściwym organom państw członkowskich.

2. Oprócz kanałów komunikacyjnych przewidzianych w Europejskiej konwencji o pomocy prawnej i jej protokołach, każdy wniosek o pomoc prawną, jak również informacje przekazywane z własnej inicjatywy mogą, w nagłych przypadkach, zostać przekazane za pośrednictwem Europolu lub Eurojustu, zgodnie z postanowieniami zawartymi w odpowiednich tytułach niniejszej Umowy.

Artykuł LAW.MUTAS.122:

Wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze

W przypadku gdy właściwe organy państw powołują wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy, stosunki między państwami członkowskimi w ramach wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego podlegają prawu Unii, niezależnie od podstawy prawnej, o której mowa w umowie o powołaniu wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego.

TYTUŁ IX:

WYMIANA INFORMACJI Z REJESTRÓW KARNYCH

Artykuł LAW.EXINF.120:

Cel

1. Celem niniejszego rozdziału jest umożliwienie wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego między państwami członkowskimi, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony.

2. W stosunkach między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi celem postanowień niniejszego tytułu jest:

(a) uzupełnienie postanowień art. 13 i art. 22 ust. 2 Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych i jej protokołów dodatkowych z dnia 17 marca 1978 r. i 8 listopada 2001 r.; oraz

(b) zastąpienie art. 22 ust. 1 Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych, uzupełnionego art. 4 protokołu dodatkowego z dnia 17 marca 1978 r.

3. Państwo członkowskie, z jednej strony, i Zjednoczone Królestwo, z drugiej strony, rezygnują z prawa do powoływania się we wzajemnych stosunkach na swoje zastrzeżenia do art. 13 Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych oraz art. 4 Protokołu dodatkowego do tej konwencji z dnia 17 marca 1978 r.

Artykuł LAW.EXINF.121:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "wyrok skazujący" oznacza każde prawomocne orzeczenie wydane przez sąd karny wobec osoby fizycznej w związku z popełnieniem przestępstwa, o ile orzeczenie to zostało wpisane do rejestru karnego skazującego państwa członkowskiego;

(b) "postępowanie karne" oznacza postępowanie przygotowawcze, rozprawę sądową oraz wykonanie wyroku skazującego;

(c) "rejestr karny" oznacza wewnętrzny rejestr lub rejestry, do których zgodnie z prawem wewnętrznym wpisuje się wyroki skazujące.

Artykuł LAW.EXINF.122:

Organy centralne

Każde państwo wyznacza co najmniej jeden organ centralny, który musi być właściwy do wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego zgodnie z niniejszym tytułem oraz do wymiany, o której mowa w art. 22 ust. 2 Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych.

Artykuł LAW.EXINF.123:

Powiadomienia

1. Każde państwo podejmuje kroki konieczne do zapewnienia, by wszystkie wyroki skazujące wydane na jego terytorium były podczas wpisywania do jego rejestru karnego opatrzone informacją o obywatelstwie lub obywatelstwach osoby skazanej, jeżeli jest ona obywatelem innego państwa.

2. Organ centralny każdego państwa informuje organ centralny innego państwa o każdym wyroku skazującym wobec obywateli tego państwa wydanym na jego terytorium, a także o wszelkich późniejszych zmianach lub usunięciach informacji, wpisanych do rejestru karnego. Organy centralne państw przekazują sobie takie informacje przynajmniej raz w miesiącu.

3. Jeżeli organ centralny państwa dowie się, że osoba skazana jest obywatelem dwóch państw lub większej ich liczby, przekazuje odpowiednie informacje każdemu z nich, także wtedy, gdy osoba skazana jest obywatelem państwa członkowskiego, na którego terytorium została skazana.

Artykuł LAW.EXINF.124:

Przechowywanie wyroków skazujących

1. Organ centralny każdego państwa przechowuje wszystkie informacje przekazane na mocy art. LAW.EXINF.123 [Powiadomienia].

2. Organ centralny każdego państwa zapewnia, aby w przypadku powiadomienia o późniejszej zmianie lub usunięciu informacji zgodnie z art. LAW.EXINF.123 [Powiadomienia] ust. 2, identycznej zmiany lub usunięcia dokonano w informacjach przechowywanych zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu.

3. Organ centralny każdego państwa zapewnia, aby w odpowiedzi na wnioski złożone na podstawie art. LAW.EXINF.125 [Wnioski o udzielenie informacji] przekazywano jedynie informacje uaktualnione zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu.

Artykuł LAW.EXINF.125:

Wnioski o udzielenie informacji

1. Po otrzymaniu wniosku o udzielenie informacji zawartych w rejestrze karnym państwa na szczeblu krajowym na użytek postępowania karnego przeciwko osobie lub do celów innych niż postępowanie karne, organ centralny tego państwa może, zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym, skierować do organu centralnego innego państwa wniosek o przekazanie informacji i innych związanych z nimi danych zapisanych w rejestrze karnym.

2. Jeżeli osoba występuje do organu centralnego państwa innego niż państwo, którego jest obywatelem, z wnioskiem o udzielenie jej informacji na jej temat zawartych w rejestrze karnym, ten organ centralny składa wniosek do organu centralnego państwa, którego obywatelem jest dana osoba, o przekazanie informacji i związanych z nimi danych zapisanych w rejestrze karnym, aby móc uwzględnić te informacje i związane z nimi dane w wypisie przeznaczonym dla danej osoby.

Artykuł LAW.EXINF.126:

Odpowiedzi na wnioski

1. Odpowiedzi na wnioski o udzielenie informacji są przekazywane przez organ centralny państwa wezwanego do organu centralnego państwa występującego z wnioskiem możliwie jak najszybciej, a w każdym przypadku w terminie 20 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku.

2. Organ centralny każdego państwa odpowiada na wnioski wystosowane w celach innych niż postępowanie karne zgodnie z jego prawem wewnętrznym.

3. Niezależnie od ust. 2, odpowiadając na wnioski skierowane w związku z rekrutacją do celów działalności zawodowej lub zorganizowanej działalności wolontariackiej obejmującej bezpośredni i regularny kontakt z dziećmi, państwa dołączają informacje o istnieniu wyroków skazujących za przestępstwa związane z wykorzystywaniem seksualnym dzieci lub przemocą seksualną wobec dzieci, pornografią dziecięcą, nagabywaniem dzieci w celach seksualnych, w tym podżeganiem do popełnienia takich przestępstw, pomocnictwem w ich popełnieniu i usiłowaniem popełnienia któregokolwiek z tych przestępstw, a także informacje o istnieniu zakazu prowadzenia działalności obejmującej bezpośrednie i regularne kontakty z dziećmi wynikającego z tych wyroków skazujących.

Artykuł LAW.EXINF.127:

Kanał komunikacyjny

Wymiana między państwami informacji pochodzących z rejestru karnego odbywa się w formie elektronicznej, zgodnie ze specyfikacjami technicznymi i proceduralnymi określonymi w ZAŁĄCZNIKU LAW-6.

Artykuł LAW.EXINF.128:

Warunki wykorzystywania danych osobowych

1. Każde państwo może wykorzystać dane osobowe uzyskane w odpowiedzi na jego wniosek na podstawie art. LAW.EXINF.126 [Odpowiedzi na wnioski] wyłącznie do celów określonych we wniosku.

2. Jeżeli wnioskowano o informacje do celów innych niż postępowanie karne, dane osobowe otrzymane zgodnie z art. LAW.EXINF.126 [Odpowiedzi na wnioski] mogą być wykorzystywane przez państwo występujące z wnioskiem zgodnie z jego prawem wewnętrznym jedynie w granicach określonych przez państwo wezwane w formie przedstawionej w rozdziale 2 ZAŁĄCZNIKA LAW-6.

3. Niezależnie od ust. 1 i 2 niniejszego artykułu dane osobowe przekazane przez państwo w odpowiedzi na wniosek na podstawie art. LAW.EXINF.126 [Odpowiedzi na wnioski] państwo występujące z wnioskiem może wykorzystać w celu zapobiegania bezpośredniemu i poważnemu zagrożeniu bezpieczeństwa publicznego.

4. Każde państwo dopilnowuje, aby jego organy centralne nie ujawniały danych osobowych przekazanych na podstawie art. LAW.EXINF.123 [Powiadomienia] organom w państwach trzecich, chyba że spełnione są następujące warunki:

(a) dane osobowe są ujawniane wyłącznie w poszczególnych przypadkach;

(b) dane osobowe są ujawniane organom, których funkcje są bezpośrednio związane z celem, w jakim dane te są ujawniane zgodnie z lit. c) niniejszego ustępu;

(c) dane osobowe są ujawniane wyłącznie wtedy, gdy jest to konieczne:

(vii) do celów postępowania karnego;

(viii) do celów innych niż związane z postępowaniem karnym lub

(ix) w celu zapobiegania bezpośredniemu i poważnemu zagrożeniu bezpieczeństwa publicznego;

(d) dane osobowe mogą być wykorzystywane przez występujące z wnioskiem państwo trzecie wyłącznie w celu, dla którego zażądano informacji oraz w granicach określonych przez państwo, które przekazało dane osobowe zgodnie z art. LAW.EXINF.123 [Powiadomienia]; oraz

(e) dane osobowe są ujawniane wyłącznie wtedy, gdy organ centralny, po ocenie wszystkich okoliczności związanych z przekazaniem danych osobowych do państwa trzeciego, stwierdza, że istnieją odpowiednie zabezpieczenia do ochrony danych osobowych.

5. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do danych osobowych uzyskanych przez państwo na podstawie niniejszego tytułu i pochodzących z tego państwa.

TYTUŁ X:

PRZECIWDZIAŁANIE PRANIU PIENIĘDZY I FINANSOWANIU TERRORYZMU

Artykuł LAW.AML.127:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest wspieranie i wzmacnianie działań przez Unię i Zjednoczone Królestwo w celu zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk.

Artykuł LAW.AML.128:

Środki mające na celu zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczanie tych zjawisk

1. Strony postanawiają wspierać międzynarodowe starania na rzecz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk. Strony uznają konieczność współpracy w celu zapobieżenia wykorzystywaniu ich systemów finansowych do prania dochodów z działalności przestępczej każdego rodzaju, w tym z handlu narkotykami i korupcji, a także zwalczania finansowania terroryzmu.

2. Strony wymieniają istotne informacje, w stosownych przypadkach w obrębie swoich odpowiednich ram prawnych.

3. Każda ze Stron utrzymuje kompleksowy system zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz regularnie dokonuje przeglądu potrzeby wzmocnienia tego systemu, uwzględniając zasady i cele zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy.

Artykuł LAW.AML.129

Przejrzystość własności rzeczywistej dla podmiotów o charakterze korporacyjnym i innych podmiotów prawnych

1. Do celów niniejszego artykułu stosuje się następujące definicje:

(a) "beneficjent rzeczywisty" oznacza w odniesieniu do osoby prawnej osobę, która zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony:

(x) sprawuje lub ma prawo sprawowania ostatecznej kontroli nad zarządzaniem podmiotem;

(xi) ostatecznie posiada lub kontroluje bezpośrednio lub pośrednio ponad 25 % praw głosu lub udziałów lub innych udziałów własnościowych w danym podmiocie, bez uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do określenia niższego odsetka lub

(xii) w inny sposób kontroluje podmiot lub ma prawo do sprawowania nad nim kontroli;

W odniesieniu do podmiotów takich jak fundacje, spółki typu Anstalt i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (limited liability partnership), każda ze Stron ma prawo do określenia podobnych kryteriów ustalania beneficjenta rzeczywistego lub, jeżeli tak postanowi, do stosowania definicji określonej w art. AML.130 [Przejrzystość własności rzeczywistej porozumień prawnych] ust. 1 lit. a), z uwzględnieniem formy i struktury takich podmiotów.

W odniesieniu do innych podmiotów prawnych, których nie wymieniono powyżej, każda ze Stron uwzględnia różne formy i struktury takich podmiotów oraz poziomy prania pieniędzy i ryzyko finansowania terroryzmu związane z takimi podmiotami w celu podjęcia decyzji o odpowiednim poziomie przejrzystości własności rzeczywistej.

(b) "podstawowe informacje o beneficjencie rzeczywistym" oznaczają imię i nazwisko, miesiąc i rok urodzenia, państwo zamieszkania i obywatelstwo beneficjenta rzeczywistego, jak również charakter i zakres udziałów posiadanych przez beneficjenta rzeczywistego w podmiocie lub kontroli nad nim sprawowanej;

(c) "właściwe organy" oznaczają:

(xiii) organy publiczne, w tym jednostki analityki finansowej, na których spoczywają obowiązki w zakresie zwalczania prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;

(xiv) organy publiczne, których zadaniem jest prowadzenie dochodzeń w sprawie prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych lub finansowania terroryzmu lub ich ściganie, lub które odpowiadają za wykrywanie, zajmowanie lub zamrażanie i konfiskatę mienia pochodzącego z działalności przestępczej;

(xv) organy publiczne zobowiązane do pełnienia funkcji nadzorczych lub monitorujących mających na celu zapewnienie zgodności z wymogami w zakresie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Niniejsza definicja nie powoduje uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do wskazania dodatkowych organów właściwych, które mogą mieć dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych.

2. Każda ze Stron zapewnia utrzymywanie przez podmioty prawne na jej terytorium odpowiednich, dokładnych i aktualnych informacji o beneficjentach rzeczywistych. Każda ze Stron wprowadza mechanizmy zapewniające właściwym organom dostęp do takich informacji w odpowiednim czasie.

3. Każda ze Stron ustanawia lub prowadzi centralny rejestr zawierający odpowiednie, aktualne i dokładne informacje o beneficjentach rzeczywistych. W przypadku Unii centralne rejestry ustanawia się na szczeblu państw członkowskich. Obowiązek ten nie ma zastosowania do podmiotów prawnych notowanych na giełdzie, które podlegają obowiązkom informacyjnym co do odpowiedniego poziomu przejrzystości. W przypadku gdy w odniesieniu do danego podmiotu nie zidentyfikowano beneficjenta rzeczywistego, rejestr zawiera informacje alternatywne, takie jak oświadczenie o niezidentyfikowaniu beneficjenta rzeczywistego lub dane osoby fizycznej lub osób, które w danym podmiocie prawnym zajmują stanowiska kierownicze wyższego szczebla.

4. Każda ze Stron zapewnia, aby informacje przechowywane w jej centralnym rejestrze lub rejestrach były udostępniane ich właściwym organom bez ograniczeń i w sposób terminowy.

5. Każda ze Stron zapewnia, aby podstawowe informacje o beneficjentach rzeczywistych były udostępniane każdemu członkowi społeczeństwa. Na mocy niniejszego ustępu można wprowadzić ograniczone wyjątki od publicznego dostępu do informacji w przypadkach, gdy publiczny dostęp naraziłby beneficjenta rzeczywistego na nieproporcjonalne ryzyko, takie jak ryzyko oszustwa, porwania, szantażu, wymuszenia, nękania, przemocy lub zastraszenia, lub gdy beneficjent rzeczywisty jest małoletni lub z innego powodu niezdolny do czynności prawnych.

6. Każda ze Stron zapewnia stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji wobec osób prawnych lub fizycznych, które nie spełniają wymogów nałożonych na nie w związku z kwestiami, o których mowa w niniejszym artykule.

7. Każda ze Stron zapewnia, by jej właściwe organy były w stanie dostarczyć właściwym organom drugiej Strony informacje, o których mowa w ust. 2 i 3, w sposób terminowy i bezpłatnie. W tym celu Strony rozważają sposoby zapewnienia bezpiecznej wymiany informacji.

Artykuł LAW.AML.130

Przejrzystość własności rzeczywistej porozumień prawnych

1. Do celów niniejszego artykułu stosuje się następujące definicje:

(a) "beneficjent rzeczywisty" oznacza założyciela, sprawującego nadzór (o ile taka osoba istnieje), powiernika, beneficjenta lub klasę beneficjentów, dowolną osobę zajmującą stanowisko równoważne w odniesieniu do porozumienia prawnego o strukturze lub funkcji podobnej do trustu, który powstał na drodze czynności prawnej, oraz dowolną osobę fizyczną sprawującą ostateczną faktyczną kontrolę nad trustem lub podobnym porozumieniem prawnym;

(b) "właściwe organy" oznaczają:

(xvi) organy publiczne, w tym jednostki analityki finansowej, na których spoczywają obowiązki w zakresie zwalczania prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;

(xvii) organy publiczne, których zadaniem jest prowadzenie dochodzeń w sprawie prania pieniędzy, powiązanych przestępstw źródłowych lub finansowania terroryzmu lub ich ściganie, lub wykrywanie, zajmowanie lub zamrażanie i konfiskatę mienia pochodzącego z działalności przestępczej;

(xvIii) organy publiczne zobowiązane do pełnienia funkcji nadzorczych lub monitorujących mających na celu zapewnienie zgodności z wymogami w zakresie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Niniejsza definicja nie powoduje uszczerbku dla prawa każdej ze Stron do wskazania dodatkowych organów właściwych, które mogą mieć dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych.

2. Każda ze Stron zapewnia, aby powiernicy trustów, które powstały na drodze czynności prawnej, na jej terytorium utrzymywali odpowiednie, dokładne i aktualne informacje o beneficjentach rzeczywistych. Środki te mają również zastosowanie do innych porozumień prawnych określonych przez każdą ze Stron jako mające strukturę lub funkcję podobną do trustów.

3. Każda ze Stron wprowadza mechanizmy w celu zapewnienia swoim właściwym organom szybkiego dostępu do odpowiednich, dokładnych i aktualnych informacji o beneficjentach rzeczywistych trustów, które powstały na drodze czynności prawnej, i innych porozumień prawnych o strukturze lub funkcjach podobnych do trustów na jej terytorium.

4. Jeśli informacje o własności rzeczywistej trustów lub podobnych porozumień prawnych są przechowywane w centralnym rejestrze, dane państwo zapewnia, aby informacje były adekwatne, dokładne i aktualne oraz aby właściwe organy miały terminowy i nieograniczony dostęp do takich informacji. Strony dokładają starań, aby rozważyć sposoby zapewnienia dostępu do informacji o własności rzeczywistej trustów i podobnych porozumień prawnych osobom fizycznym lub organizacjom, które mogą wykazać uzasadniony interes we wglądzie w takie informacje.

5. Każda ze Stron zapewnia stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji wobec osób prawnych lub fizycznych, które nie spełniają wymogów nałożonych na nie w związku z kwestiami, o których mowa w niniejszym artykule.

6. Każda ze Stron zapewnia, by jej właściwe organy były w stanie dostarczyć właściwym organom drugiej Strony informacje, o których mowa w ust. 3, w sposób terminowy i bezpłatnie. W tym celu Strony rozważają sposoby zapewnienia bezpiecznej wymiany informacji.

TYTUŁ XI:

ZABEZPIECZENIE I KONFISKATA

Artykuł LAW.CONFISC.1:

Cel i zasady współpracy

1. Celem niniejszego tytułu jest zapewnienie współpracy między Zjednoczonym Królestwem, z jednej strony, a państwami członkowskimi, z drugiej strony, w najszerszym możliwym zakresie, aby prowadzić dochodzenia i postępowania umożliwiające zabezpieczenie mienia w celu jego późniejszej konfiskaty oraz dochodzenia i postępowania umożliwiające konfiskatę mienia w ramach postępowania w sprawach karnych. Nie wyklucza to innej współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] ust. 5 i 6. W niniejszym tytule przewidziano również współpracę z organami Unii wyznaczonymi przez Unię do celów niniejszego tytułu.

2. Każde państwo, na warunkach przewidzianych w niniejszym tytule, realizuje wnioski innego państwa o:

a) konfiskatę określonych składników mienia, a także konfiskatę dochodów polegającą na żądaniu zapłaty sumy pieniędzy odpowiadającej wartości tych dochodów;

b) pomoc w dochodzeniach i środki tymczasowe w celu przeprowadzenia dowolnej formy konfiskaty, o której mowa w lit. a).

3. Pomoc w dochodzeniach i środki tymczasowe, o które zawnioskowano na podstawie ust. 2 lit. b), są zapewnione w zakresie dozwolonym przez prawo wewnętrzne państwa wezwanego i zgodnie z tym prawem. Jeżeli we wniosku dotyczącym jednego z tych środków określa się formalności lub procedury niezbędne zgodnie z prawem wewnętrznym państwa występującego z wnioskiem, to nawet wówczas, gdy będą one nieznane państwu wezwanemu, to ostatnie realizuje wnioski w takim zakresie, w jakim podjęte działania nie są sprzeczne z fundamentalnymi zasadami jego prawa wewnętrznego.

4. Państwo wezwane zapewnia, by wnioski napływające od innych państw w celu identyfikacji, śledzenia, zamrażania lub zajmowania dochodów lub narzędzi, otrzymywały taki sam priorytet jak te, które zostały sporządzone w ramach procedur wewnętrznych.

5. Występując z wnioskiem o konfiskatę, pomoc w dochodzeniach lub środki tymczasowe w celu konfiskaty, państwo występujące z wnioskiem zapewnia poszanowanie zasad konieczności i proporcjonalności.

6. Postanowienia niniejszego tytułu mają zastosowanie zamiast tytułów dotyczących "współpracy międzynarodowej" Konwencji Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu, sporządzonej w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. ("konwencji z 2005 r.") oraz Konwencji o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa, sporządzonej w Strasburgu dnia 8 listopada 1990 r. ("konwencji z 1990 r."). Art. LAW.CONFISC.2 [Definicje] niniejszej Umowy zastępuje odpowiednie definicje zawarte w art. 1 konwencji z 2005 r. i art. 1 konwencji z 1990 r. Postanowienia niniejszego tytułu nie mają wpływu na obowiązki państw wynikające z innych postanowień konwencji z 2005 r. i konwencji z 1990 r.

Artykuł LAW.CONFISC.2:

Definicje

Do celów niniejszego tytułu zastosowanie mają następujące definicje:

(a) "konfiskata" oznacza karę lub środek orzeczony przez sąd, powodujący ostateczne pozbawienie mienia w wyniku postępowania w sprawie o przestępstwo lub przestępstwa;

(b) "zamrożenie" lub "zajęcie" oznacza tymczasowy zakaz przekazywania, zniszczenia, zamiany, rozporządzania lub przemieszczania mienia, albo tymczasowe sprawowanie nadzoru bądź kontroli mienia, na podstawie zarządzenia sądu lub innego właściwego organu;

(c) "narzędzia" oznaczają każdą rzecz użytą lub której zamierza się użyć w jakikolwiek sposób, w całości lub w części, do popełnienia przestępstwa lub przestępstw;

(d) "organ sądowy" oznacza organ, którym zgodnie z prawem wewnętrznym jest sędzia, sąd lub prokurator; prokuratora uważa się za organ sądowy wyłącznie w zakresie, w jakim przewiduje to prawo wewnętrzne;

(e) "dochody" oznaczają każdą korzyść ekonomiczną pochodzącą lub uzyskaną, bezpośrednio lub pośrednio, z przestępstw, lub kwotę pieniężną równoważną tej korzyści ekonomicznej; może ona stanowić każde mienie, w rozumieniu definicji zawartej w niniejszym artykule;

(f) "mienie" oznacza mienie każdego rodzaju, materialne lub niematerialne, ruchome lub nieruchome, oraz dokumenty prawne lub inne stanowiące dowód tytułu do tego mienia lub prawo na tym mieniu, które Państwo występujące z wnioskiem uznaje za:

(xix) korzyści pochodzące z przestępstwa albo ich pełną lub częściową równowartość;

(xx) narzędzia służące do popełnienia przestępstwa albo wartość takich narzędzi;

(xxi) podlegające konfiskacie na mocy innych przepisów dotyczących uprawnienia do konfiskaty na mocy prawa państwa występującego z wnioskiem prowadzonej w następstwie postępowania w sprawie przestępstwa, w tym konfiskacie w stosunku do osób trzecich, konfiskacie rozszerzonej i konfiskacie bez uprzedniego wydania wyroku skazującego.

Artykuł LAW.CONFISC.3:

Obowiązek udzielania pomocy

Państwa, na wniosek, udzielają sobie wzajemnie najszerszej możliwej pomocy w zakresie identyfikacji i wykrycia narzędzi, dochodów i innego mienia podlegającego konfiskacie. Taka pomoc obejmuje wszelkie środki zapewniające i zabezpieczające dowody istnienia, lokalizacji lub przemieszczania, charakteru, statusu prawnego lub wartości tych narzędzi, dochodów lub innego mienia.

Artykuł LAW.CONFISC.4:

Wnioski o informacje na temat rachunków bankowych i skrytek depozytowych

1. Państwo wezwane w odpowiedzi na wniosek przesłany przez inne Państwo podejmuje, na warunkach określonych w niniejszym artykule, działania niezbędne do ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna będąca przedmiotem postępowania przygotowawczego posiada lub kontroluje jeden lub więcej rachunków, niezależnie od ich charakteru, w którymkolwiek banku znajdującym się na jego terytorium, a jeżeli tak, dostarcza szczegółowe dane dotyczące zidentyfikowanych rachunków. Dane te obejmują w szczególności imię i nazwisko lub nazwę posiadacza rachunku klienta i numer IBAN, a w przypadku skrytek depozytowych - imię i nazwisko lub nazwę klienta korzystającego ze skrytki depozytowej lub niepowtarzalny numer identyfikacyjny klienta korzystającego ze skrytki depozytowej lub unikatowy numer identyfikacyjny.

2. Obowiązek ustanowiony w ust. 1 ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim bank prowadzący dany rachunek dysponuje odnośnymi informacjami.

3. Oprócz wymogów wskazanych w art. LAW.CONFISC.25 [Treść wniosku], państwo występujące z wnioskiem, we wniosku:

(a) wskazuje przyczyny, dla których uważa, iż informacje będące przedmiotem wniosku mogą okazać się zasadnicze dla dochodzenia karnego w sprawie przestępstwa;

(b) stwierdza, na jakiej podstawie zakłada, że banki w państwie wezwanym prowadzą rachunek i określa, w najszerszym możliwym zakresie, których banków i rachunków może to dotyczyć, oraz

(c) przekazuje wszelkie dostępne dodatkowe informacje mogące ułatwić realizację wniosku.

4. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o rozszerzeniu tego artykułu na rachunki prowadzone w instytucjach finansowych niebędących bankami. Takie powiadomienia mogą podlegać zasadzie wzajemności.

Artykuł LAW.CONFISC.5:

Wnioski o informacje na temat transakcji bankowych

1. Na wniosek drugiego państwa państwo wezwane przekazuje szczegóły określonych rachunków bankowych i operacji bankowych przeprowadzonych w danym okresie na jednym lub więcej niż jednym rachunku, wymienionym we wniosku, wraz z danymi szczegółowymi wszystkich rachunków, na które wpływają, bądź z których są przekazywane środki.

2. Obowiązek ustanowiony w ust. 1 ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim bank prowadzący dany rachunek dysponuje odnośnymi informacjami.

3. Oprócz wymogów wskazanych w art. LAW.CONFISC.25 [Treść wniosku], państwo występujące z wnioskiem wskazuje we wniosku powody, dla których uważa, iż informacje będące przedmiotem wniosku mogą okazać się zasadnicze dla dochodzenia karnego w sprawie przestępstwa.

4. Państwo wezwane może uzależnić jego realizację od tych samych warunków, które stosuje w przypadku wniosków o przeszukanie i zajęcie.

5. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o rozszerzeniu tego artykułu na rachunki prowadzone w instytucjach finansowych niebędących bankami. Takie powiadomienia mogą podlegać zasadzie wzajemności.

Artykuł LAW.CONFISC.6:

Wnioski o monitorowanie transakcji bankowych

1. Państwo wezwane zapewnia, by, na wniosek innego państwa, mogło monitorować w określonym okresie operacje bankowe, które są prowadzone w ramach rachunków wskazanych we wniosku oraz przekazać wyniki takiego monitorowania państwu występującemu z wnioskiem.

2. Oprócz wymogów wskazanych w art. LAW.CONFISC.25 [Treść wniosku], państwo występujące z wnioskiem wskazuje we wniosku powody, dla których uważa, iż informacje będące przedmiotem wniosku mogą okazać się zasadnicze dla dochodzenia karnego w sprawie przestępstwa.

3. Decyzja o monitorowaniu jest podejmowana w każdym indywidualnym przypadku przez właściwe organy państwa wezwanego, zgodnie z jego prawem wewnętrznym

4. Praktyczne aspekty monitorowania zostają uzgodnione między właściwymi organami państwa występującego z wnioskiem i wezwanego.

5. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o rozszerzeniu tego artykułu na rachunki prowadzone w instytucjach finansowych niebędących bankami. Takie powiadomienia mogą podlegać zasadzie wzajemności.

Artykuł LAW.CONFISC.7:

Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy

Bez uszczerbku dla własnych czynności dochodzeniowych lub postępowań, państwo może bez uprzedniego wniosku przekazać drugiemu państwu informacje o narzędziach, dochodach i innym mieniu podlegającym konfiskacie, jeżeli uzna, że ujawnienie takich informacji może pomóc otrzymującemu je państwu w podjęciu lub prowadzeniu czynności dochodzeniowych lub postępowań albo może prowadzić do wystosowania przez to państwo wniosku na podstawie niniejszego tytułu.

Artykuł LAW.CONFISC.8:

Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych

1. Na wniosek innego państwa, które wszczęło dochodzenie lub postępowanie karne, lub dochodzenie lub postępowanie w celu konfiskaty, państwo wezwane wprowadza niezbędne środki tymczasowe, takie jak zamrożenie lub zajęcie, w celu zapobieżenia wszelkiemu handlowi, przekazywaniu lub rozporządzaniu mieniem, które na późniejszym etapie może być przedmiotem wniosku o konfiskatę lub które mogłoby zaspokoić ten wniosek.

2. Państwo, które otrzymało wniosek o konfiskatę na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty], podejmuje, na wniosek, działania, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w odniesieniu do mienia będącego przedmiotem wniosku lub mienia, które mogłoby zaspokoić ten wniosek.

3. W przypadku otrzymania wniosku na mocy niniejszego artykułu, państwo wezwane wprowadza niezwłocznie wszelkie niezbędne środki w celu zastosowania się do wniosku, z taką samą szybkością i z takim samym pierwszeństwem jak w przypadku podobnej sprawy krajowej, i niezwłocznie przesyła potwierdzenie za pomocą pisemnego potwierdzenia państwu występującemu z wnioskiem.

4. W przypadku gdy państwo występujące z wnioskiem stwierdzi, że konieczne jest

natychmiastowe zamrożenie, ponieważ istnieją uzasadnione podstawy, by przypuszczać, że dane mienie zostanie niezwłocznie usunięte lub zniszczone, państwo wezwane wprowadza wszelkie niezbędne środki w celu zastosowania się do wniosku w ciągu 96 godzin od otrzymania wniosku i przesyła potwierdzenie państwu występującemu z wnioskiem za pomocą jakiegokolwiek pisemnego potwierdzenia i bezzwłocznie.

5. W przypadku gdy państwo wezwane nie jest w stanie dotrzymać terminów określonych w ust. 4, państwo wezwane, niezwłocznie informuje o tym państwo, które wystąpiło z wnioskiem, i konsultuje się z państwem występującym z wnioskiem w sprawie odpowiednich dalszych kroków.

6. Jakiekolwiek wygaśnięcie terminów określonych w ust. 4 nie powoduje wygaśnięcia wymagań nałożonych na państwo wezwane na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł LAW.CONFISC.9:

Wykonywanie środków tymczasowych

1. Po wykonaniu środków tymczasowych, o które wystąpiono zgodnie z art. LAW.CONFISC.8 ust. 1 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych], państwo występujące z wnioskiem przekazuje państwu wezwanemu z własnej inicjatywy i możliwie szybko wszystkie informacje, które mogą kwestionować lub zmienić zakres tych środków. Państwo występujące z wnioskiem udziela również bezzwłocznie wszelkich informacji uzupełniających, których zażąda państwo wezwane, a które są niezbędne do wykonania środków tymczasowych oraz dalszych czynności.

2. Przed zniesieniem środka tymczasowego wprowadzonego zgodnie z art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych], państwo wezwane, w miarę możliwości, daje państwu występującemu z wnioskiem możliwość przedstawienia powodów przemawiających za utrzymaniem środka.

Artykuł LAW.CONFISC.10:

Obowiązek konfiskaty

1. Państwo, która otrzymało wniosek o konfiskatę mienia znajdującego się na jego terytorium:

(a) wykonania nakazu konfiskaty wydanego przez sąd państwa występującego z wnioskiem w odniesieniu do takiego mienia; lub

(b) występuje z wnioskiem do swoich właściwych organów w celu uzyskania nakazu konfiskaty i, jeśli nakaz taki zostanie wydany, wykonuje go.

2. Do celów ust. 1 lit. b) państwa mają, w razie potrzeby, kompetencję do wszczęcia

postępowania w sprawie konfiskaty na mocy ich prawa wewnętrznego.

3. Ust. 1 stosuje się również do konfiskaty polegającej na obowiązku zapłaty kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości dochodów, jeżeli mienie, w odniesieniu od którego można dokonać konfiskaty, znajduje się w państwie wezwanym. W takich przypadkach, jeżeli przy wykonywaniu nakazu konfiskaty zgodnie z ust. 1 nie dojdzie do uzyskania zapłaty, państwo wezwane realizuje żądanie przez skonfiskowanie każdego mienia dostępnego w tym celu.

4. Jeżeli wniosek o konfiskatę dotyczy konkretnego składnika mienia, państwo występujące z wnioskiem i państwo wezwane mogą uzgodnić, że państwo wezwane może dokonać konfiskaty w formie żądania zapłaty sumy pieniędzy odpowiadającej wartości tego mienia.

5. Państwo współpracuje w najszerszym możliwym zakresie na mocy jego prawa

wewnętrznego z państwem występującym o wykonanie środków równoważnych z konfiskatą mienia, w przypadku gdy wniosek nie został wydany w ramach postępowania karnego, o ile środki takie są zarządzone przez organ sądowy występującego z wnioskiem w związku z przestępstwem, pod warunkiem że ustalono, że mienie stanowi dochód lub:

(a) inny rodzaj mienia, w które dochody zostały przekształcone;

(b) majątek nabyty z legalnych źródeł, jeżeli dochody zostały zmieszane, w całości lub w części, z takim majątkiem, do oszacowanej wartości wymieszanych dochodów; lub

(c) dochód lub inne korzyści pochodzące z dochodów, majątku, w który wpływy z przestępstwa zostały przekształcone lub z majątku, z którym dochody z przestępstwa zostały zmieszane, do oszacowanej wartości wymieszanych dochodów, w ten sam sposób i w takim samym stopniu jak dochody.

6. Środki, o których mowa w ust. 5, obejmują środki umożliwiające zajęcie, zatrzymanie i przepadek mienia i majątku w drodze wniosków wnoszonych do sądów cywilnych.

7. Państwo wezwane podejmuje decyzję o wykonaniu nakazu konfiskaty bez zwłoki i nie naruszając postanowień ust. 8 niniejszego artykułu, nie później niż 45 dni po otrzymaniu wniosku. Państwo wezwane przesyła niezwłocznie potwierdzenie państwu występującemu z wnioskiem za pomocą jakiegokolwiek pisemnego potwierdzenia. O ile nie istnieją podstawy do odroczenia zgodnie z art. LAW.CONFISC.17 [Odroczenie], państwo wezwane wprowadza konkretne środki niezbędne do wykonania nakazu konfiskaty niezwłocznie i przynajmniej z taką samą szybkością i z takim samym priorytetem jak w podobnej sprawie krajowej.

8. W przypadku gdy państwo wezwane nie jest w stanie dotrzymać terminu określonego w ust. 7, państwo wezwane niezwłocznie informuje o tym państwo występujące z wnioskiem, i konsultuje się z państwem występującym z wnioskiem w sprawie odpowiednich dalszych kroków.

9. Jakiekolwiek wygaśnięcie terminów określonych w ust. 7 nie powoduje wygaśnięcia wymagań nałożonych na państwo wezwane na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł LAW.CONFISC.11:

Wykonywanie konfiskaty

1. Procedury uzyskania i wykonania konfiskaty na mocy art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] podlegają prawu wewnętrznemu państwa wezwanego.

2. Państwo wezwane jest związane ustaleniami faktycznymi w takim zakresie, w jakim zostały one stwierdzone w wyroku skazującym lub decyzji sądowej państwa występującego z wnioskiem, lub w takim zakresie, w jakim wyrok skazujący lub decyzja sądowa opierają się wyraźnie na tych ustaleniach.

3. Jeżeli konfiskata polega na żądaniu zapłaty sumy pieniędzy, właściwy organ państwa wezwanego przelicza tę kwotę na swoją walutę według kursu wymiany tego państwa obowiązującego w chwili podejmowania decyzji o wykonaniu konfiskaty.

Artykuł LAW.CONFISC.12:

Mienie skonfiskowane

1. Z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 niniejszego artykułu mienie skonfiskowane zgodnie z art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] i LAW.CONFISC.11 [Wykonywanie konfiskaty] jest zbywane przez państwo wezwane zgodnie z jego prawem wewnętrznym i procedurami administracyjnymi.

2. Przy podejmowaniu działań na wniosek innego państwa zgodnie z artykułem LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] państwo wezwane, w zakresie dozwolonym przez jego prawo krajowe i na wniosek, w pierwszej kolejności rozważa zwrot skonfiskowanego mienia państwu występującemu z wnioskiem, tak aby mogło ono przyznać kompensatę ofiarom przestępstwa lub zwrócić takie mienie swoim prawowitym właścicielom.

3. W przypadku działania na wniosek innego państwa zgodnie z art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] i po uwzględnieniu prawa pokrzywdzonego do zwrotu mienia lub do odszkodowania zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, państwo wezwane rozporządza środkami pieniężnymi uzyskanymi w wyniku wykonania nakazu konfiskaty w następujący sposób:

(a) jeżeli kwota jest równa lub niższa niż [10 000 EUR], kwota ta przypada państwu wezwanemu; lub

(b) jeżeli kwota przekracza kwotę [10 000 EUR], państwo wezwane przekazuje państwu występującemu z wnioskiem 50 % odzyskanej kwoty.

4. Niezależnie od ust. 3, państwo występujące z wnioskiem i państwo wezwane mogą, w indywidualnych przypadkach,szczególnie rozważyć zawarcie innych umów lub porozumień w sprawie rozporządzania mieniem, jakie uznają za stosowne.

Artykuł LAW.CONFISC.13:

Prawo wykonywania konfiskaty i maksymalna wartość konfiskaty

1. Wniosek o konfiskatę złożony na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] nie ma wpływu na prawo państwa występującego z wnioskiem do wykonania samego nakazu konfiskaty.

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie może być interpretowane jako zezwolenie na przekroczenie całkowitej kwoty określonej w nakazie konfiskaty. Jeżeli państwo stwierdzi, że mogłoby to nastąpić, zainteresowane państwa podejmą konsultacje, aby uniknąć takiego skutku.

Artykuł LAW.CONFISC.14:

Pozbawienie wolności z powodu odmowy zapłaty

Państwo wezwane nie nakłada kary pozbawienia wolności z powodu odmowy zapłaty ani innego środka ograniczającego wolność danej osoby w wyniku wniosku złożonego na mocy art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] bez zgody państwa występującego z wnioskiem.

Artykuł LAW.CONFISC.15:

Przyczyny odmowy

1. Można odmówić współpracy na podstawie niniejszego tytułu, jeżeli:

(a) państwo wezwane uważa, że wykonanie wniosku byłoby wbrew zasadzie ne bis in idem; lub

(b) przestępstwo, do którego odnosi się wniosek, nie stanowi przestępstwa w rozumieniu prawa wewnętrznego państwa wezwanego, o ile zostało popełnione w jego jurysdykcji; ta podstawa odmowy ma jednak zastosowanie do współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania pomocy] LAW.CONFISC.7 [Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy] jedynie w takim zakresie, w jakim oczekiwana pomoc wiąże się z zastosowaniem środków przymusu.

2. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości, że na zasadzie wzajemności warunek podwójnej karalności, o którym mowa w ust. 1 lit. b) niniejszego artykułu, nie będzie stosowany, o ile przestępstwem leżącym u podstaw wniosku jest:

(a) jedno z przestępstw wymienionych w art. LAW.SURR.79 ust. 4 [Zakres], w rozumieniu prawa państwa występującego z wnioskiem; oraz

(b) w świetle prawa obowiązującego w państwie występującym z wnioskiem zagrożone jest karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej trzech lat.

3. Współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania pomocy] do LAW.CONFISC.7 [Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy], w zakresie, w jakim oczekiwana pomoc obejmuje środki przymusu, oraz współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] i LAW.CONFISC.9 [Wykonywanie środków tymczasowych] można również odmówić wówczas, jeżeli oczekiwane środki nie mogłyby zostać wprowadzone na mocy prawa wewnętrznego państwa wezwanego do celów dochodzenia lub postępowania w podobnej sprawie krajowej.

4. Jeżeli wymaga tego prawo wewnętrzne państwa wezwanego, współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania pomocy] do LAW.CONFISC.7 [Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy], w zakresie, w jakim oczekiwana pomoc wiąże się ze środkami przymusu, i na podstawie art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] i LAW.CONFISC.9 [Wykonanie środków tymczasowych] można odmówić również wówczas, jeżeli oczekiwane środki lub inne środki o podobnym charakterze nie byłyby dozwolone na mocy prawa wewnętrznego państwa występującego z wnioskiem lub - w odniesieniu do właściwych organów państwa występującego z wnioskiem - jeżeli wniosek nie jest zatwierdzony przez organ sądowy działający w związku z przestępstwami.

5. Współpracy na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] do LAW.CONFISC.14 [Pozbawienie wolności z powodu odmowy zapłaty] można odmówić również wówczas, gdy:

(a) prawo wewnętrzne państwa wezwanego nie przewiduje konfiskaty w odniesieniu do rodzaju przestępstw, których dotyczy wniosek;

(b) bez uszczerbku dla obowiązku wynikającego z art. LAW.CONFISC.10 ust. 3 [Obowiązek konfiskaty], byłoby to sprzeczne z zasadami prawa wewnętrznego państwa wezwanego dotyczącymi ograniczeń konfiskaty w odniesieniu do związku między przestępstwem a:

(xxii) korzyścią ekonomiczną, która może być uznana za dochody pochodzące z przestępstwa, lub

(xxiIi) mieniem, które może być uznane za narzędzia popełnienia tego przestępstwa;

(c) według prawa wewnętrznego państwa wezwanego, konfiskata nie może być już zarządzona lub wykonana z powodu przedawnienia;

(d) nie naruszając postanowień art. LAW.CONFISC.10 ust. 5 i 6 [Obowiązek konfiskaty], wniosek nie ma związku z uprzednio wydanym wyrokiem skazującym, decyzją o charakterze sądowym lub zawartymi w takiej decyzji stwierdzeniem popełnienia przestępstwa lub kilku przestępstw, na podstawie których nakazano konfiskatę lub złożono wniosek o konfiskatę;

(e) konfiskata nie jest wykonalna na terytorium państwa wezwanego lub podlega jeszcze zaskarżeniu w drodze zwykłych środków odwoławczych lub

(f) wniosek dotyczy nakazu konfiskaty wydanego zaocznie, a według opinii państwa wezwanego w postępowaniu prowadzonym przez państwo występujące z wnioskiem, które poprzedziło wydanie takiej decyzji, nie zostało zapewnione minimum praw do obrony, uznanych za przysługujące każdej osobie oskarżonej w sprawie karnej.

6. Do celów ust. 5 lit. f) nakazu nie uznaje się za wydany zaocznie, jeżeli:

(a) została ona potwierdzona lub ogłoszona po wniesieniu środka zaskarżenia przez osobę zainteresowaną lub

(b) została wydana na skutek odwołania, z zastrzeżeniem, że odwołanie zostało złożone przez osobę zainteresowaną.

7. Rozważając, do celów ust. 5 lit. f), czy zapewniono minimalne prawo do obrony, państwo wezwane bierze pod uwagę fakt, że dana osoba celowo usiłowała uniknąć wymiaru sprawiedliwości lub fakt, że osoba ta, mając możliwość wniesienia środka zaskarżenia względem nakazu wydanego zaocznie, postanowiła tego nie uczynić. To samo dotyczy sytuacji, w której dana osoba, po doręczeniu jej wezwania do stawienia się przed sądem, zdecydowała się nie stawić przed sądem i nie domagać się odroczenia.

8. Państwa nie będą powoływać się na tajemnicę bankową jako przyczynę odmowy współpracy przewidzianej w niniejszym tytule. Jeżeli wymaga tego prawo wewnętrzne, państwo wezwane może wymagać, aby wniosek o współpracę, która wiązałaby się ze zniesieniem tajemnicy bankowej, został zatwierdzony przez organ sądowy działający w związku z przestępstwami.

9. Państwo wezwane nie może powoływać się na fakt, że:

(a) osoba, wobec której toczy się dochodzenie lub wobec której wydano nakaz konfiskaty w państwie występującym z wnioskiem, jest osobą prawną, wskazując to jako przeszkodę w podjęciu współpracy na mocy niniejszego tytułu;

(b) osoba fizyczna, wobec której wydano nakaz konfiskaty dochodów, zmarła lub na fakt, że osoba prawna, wobec której wydano nakaz konfiskaty dochodów, została zlikwidowana, wskazując to jako przeszkodę w udzielaniu pomocy zgodnie z art. LAW.CONFISC.10 ust. 1 lit. a) [Obowiązek konfiskaty]; lub

(c) osoba objęta dochodzeniem lub nakazem konfiskaty przez organy państwa występującego z wnioskiem jest wymieniona we wniosku zarówno jako sprawca przestępstwa leżącego u jego podstawy, jak i przestępstwa prania pieniędzy, wskazując to jako przeszkodę w podjęciu współpracy na mocy niniejszego tytułu.

Artykuł LAW.CONFISC.16:

Konsultacje i informacje

Jeżeli istnieją istotne podstawy, by sądzić, że wykonanie nakazu zamrożenia lub nakazu konfiskaty wiązałoby się z rzeczywistym ryzykiem dla ochrony praw podstawowych, państwo wezwane, zanim podejmie decyzję o wykonaniu nakazu zamrożenia lub nakazu konfiskaty, konsultuje się z państwem występującym z wnioskiem i może zażądać przekazania wszelkich niezbędnych informacji.

Artykuł LAW.CONFISC.17:

Odroczenie

Państwo wezwane może odroczyć wykonanie wnioskowanej czynności, jeżeli czynność taka mogłaby przeszkodzić w prowadzeniu czynności dochodzeniowych lub postępowań przez jego organy.

Artykuł LAW.CONFISC.18:

Częściowe lub warunkowe uwzględnienie wniosku

Przed odmową lub odroczeniem wykonania czynności w ramach współpracy przewidzianej w niniejszym tytule państwo wezwane rozważy, tam gdzie jest to wskazane, po skonsultowaniu się z państwem występującym z wnioskiem, czy może uwzględnić wniosek częściowo lub pod takimi warunkami, jakie uzna za konieczne.

Artykuł LAW.CONFISC.19:

Doręczanie dokumentów

1. Państwa udzielą sobie wzajemnie możliwie najszerszej pomocy w doręczaniu dokumentów sądowych osobom, których dotyczą środki tymczasowe i konfiskata.

2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody dla:

(a) możliwości przesyłania dokumentów sądowych drogą pocztową bezpośrednio do osób przebywających za granicą; oraz

(b) możliwości powodowania doręczenia dokumentów sądowych przez urzędników sądowych, funkcjonariuszy lub inne właściwe organy państwa, od którego dokument pochodzi, bezpośrednio przez organy konsularne tego państwa lub przez organy sądowe (w tym urzędników sądowych i funkcjonariuszy) lub inne właściwe organy państwa, do którego dokument jest skierowany.

3. Doręczając dokumenty sądowe osobom przebywającym za granicą, których dotyczą środki tymczasowe lub nakaz konfiskaty wydany w państwie przesyłającym, państwo to wskazuje środki odwoławcze przysługujące takim osobom na podstawie jego prawa wewnętrznego.

Artykuł LAW.CONFISC.20:

Uznawanie decyzji zagranicznych

1. Rozpatrując wniosek o współpracę na mocy art. Art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] do LAW.CONFISC.14 [Pozbawienie wolności z powodu odmowy zapłaty], państwo wezwane uznaje wszelkie decyzje wydane przez organ sądowy w państwie występującym z wnioskiem dotyczące praw dochodzonych przez osoby trzecie.

2. Można odmówić uznania, jeżeli:

(a) osoby trzecie nie miały dostatecznej możliwości dowiedzenia swoich praw;

(b) decyzja jest sprzeczna z wcześniejszą decyzją podjętą w państwie wezwanym w tej samej sprawie;

(c) jest to niezgodne z porządkiem publicznym państwa wezwanego; lub

(d) decyzja została podjęta wbrew przepisom o wyłącznej jurysdykcji przewidzianej przez prawo wewnętrzne państwa wezwanego.

Artykuł LAW.CONFISC.21:

Organy

1. Każde państwo wyznacza organ centralny odpowiedzialny za wysyłanie wniosków i odpowiadanie na wnioski składane na mocy niniejszego tytułu, wykonywanie takich wniosków lub ich przekazywanie organom właściwym do ich realizacji.

2. Unia może wyznaczyć organ Unii, który może, obok właściwych organów państw członkowskich, składać i - w stosownych przypadkach - wykonywać wnioski na mocy niniejszego tytułu. Każdy taki wniosek traktuje się do celów niniejszego tytułu jako wniosek państwa członkowskiego. Unia może również wyznaczyć ten organ Unii jako organ centralny odpowiedzialny za wysyłanie i odpowiadanie na wnioski składane przez ten organ na podstawie niniejszego tytułu lub składane do niego.

Artykuł LAW.CONFISC.22:

Bezpośrednie porozumiewanie się

1. Organy centralne porozumiewają się ze sobą bezpośrednio.

2. W nagłych przypadkach wnioski lub komunikaty wydawane na mocy niniejszego tytułu mogą być kierowane bezpośrednio przez organy sądowe państwa występującego z wnioskiem do organów sądowych państwa wezwanego. W takich przypadkach kopia jest jednocześnie przesyłana do organu centralnego państwa wezwanego, za pośrednictwem organu centralnego państwa występującego z wnioskiem.

3. W przypadku gdy wniosek został złożony zgodnie z ust. 2, a organ nie jest właściwy do rozpatrzenia wniosku, przekazuje go właściwemu organowi krajowemu i informuje o tym bezpośrednio państwo występujące z wnioskiem.

4. Wnioski lub komunikaty wydawane na podstawie art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania

pomocy] do LAW.CONFISC.7 [Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy], które nie obejmują środków przymusu, mogą być przekazywane bezpośrednio przez właściwe organy państwa występującego z wnioskiem właściwym organom państwa wezwanego.

5. Projekty wniosków lub komunikatów wydawanych na podstawie niniejszego tytułu mogą być przesyłane bezpośrednio przez organy sądowe państwa występującego z wnioskiem organom sądowym państwa wezwanego przed złożeniem formalnego wniosku w celu zapewnienia skutecznego rozpatrzenia tych wniosków po ich otrzymaniu oraz dostarczenia wystarczających informacji i dokumentów potwierdzających, umożliwiających spełnienie wymogów prawa państwa wezwanego.

Artykuł LAW.CONFISC.23:

Forma wniosku i języki

1. Wszystkie wnioski przewidziane w niniejszym tytule są składane na piśmie. Mogą być one przekazywane w wersji elektronicznej lub poprzez zastosowanie wszelkich innych środków przekazu danych, pod warunkiem że państwo występujące z wnioskiem jest przygotowane do dostarczenia, w każdej chwili, na żądanie, pisemnej wersji tego typu przekazu wraz z oryginałem.

2. Wnioski składane na podstawie ust. 1 składa się w jednym z języków urzędowych państwa wezwanego lub w jakimkolwiek innym języku wskazanym przez państwo wezwane lub w jego imieniu zgodnie z ust. 3.

3. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o języku lub językach, które mogą być używane oprócz języka lub języków urzędowych tego państwa przy składaniu wniosków na podstawie niniejszego tytułu.

4. Wnioski składane na mocy art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] w sprawie środków tymczasowych składa się na formularzu określonym w ZAŁĄCZNIKU LAW-8.

5. Wnioski o konfiskatę składane na mocy art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] składa się na formularzu określonym w ZAŁĄCZNIKU LAW-8.

6. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może stosownie do konieczności dokonać zmian w formularzach, o których mowa w ust. 4 i 5.

7. Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości o konieczności przetłumaczenia któregokolwiek z dokumentów uzupełniających na jeden z języków urzędowych państwa wezwanego lub na dowolny inny język wskazany zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu. W przypadku wniosków składanych na podstawie art. LAW.CONFISC.8 ust. 4 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych], takie tłumaczenie dokumentów potwierdzających może zostać przekazane państwu wezwanemu w ciągu 48 godzin od przekazania wniosku, bez uszczerbku dla terminów przewidzianych w art. LAW.CONFISC.8 ust. 4 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych].

Artykuł LAW.CONFISC.24:

Legalizacja

Dokumenty przekazywane przy stosowaniu postanowień niniejszego tytułu są zwolnione z wszelkich formalności legalizacyjnych.

Artykuł LAW.CONFISC.25:

Treść wniosku

1. We wniosku o współpracę przewidzianym w niniejszym tytule określa się:

(a) organ występujący z wnioskiem i organ prowadzący czynności dochodzeniowe lub postępowanie;

(b) przedmiot oraz przyczynę wniosku;

(c) sprawy, łącznie z istotnymi faktami (takimi jak data, miejsce i okoliczności przestępstwa), których dotyczą czynności dochodzeniowe lub postępowanie, z wyjątkiem wniosku o doręczenie;

(d) jeżeli współpraca wymaga stosowania środków przymusu:

(xxiv) tekst przepisów ustawowych lub, jeżeli nie jest to możliwe, odpowiednie prawo właściwe; oraz

(xxv) wskazanie, że żądane środki lub inne środki o podobnych skutkach mogłyby być wprowadzone na obszarze państwa występującego z wnioskiem na podstawie jego prawa wewnętrznego;

(e) kiedy jest to konieczne i w zakresie, w jakim jest to możliwe:

(xxvi) dane dotyczące osoby lub osób zainteresowanych, łącznie z nazwiskiem, datą i miejscem urodzenia, obywatelstwem i miejscem pobytu, a w wypadku osoby prawnej - jej siedzibą, oraz

(xxvIi) mienie, w stosunku do którego współpraca jest żądana, jego położenie, jego powiązanie z osobą lub osobami zainteresowanymi, jakiekolwiek powiązanie tego mienia z przestępstwem, jak również wszelkie dostępne informacje o innych osobach, prawach do tego mienia, oraz

(f) szczególną procedurę, której zastosowania życzy sobie państwo występujące z wnioskiem.

2. We wniosku o zastosowanie środków tymczasowych na podstawie art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] w odniesieniu do zajęcia mienia, z którego może zostać wykonany nakaz konfiskaty obejmujący obowiązek zapłaty określonej kwoty pieniężnej, wskazuje się również maksymalną kwotę, o której odzyskanie wniesiono z tego mienia.

3. Poza informacjami, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, każdy wniosek na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] zawiera:

(a) w przypadku określonym w art. LAW.CONFISC.10 ust. 1 lit. a) [Obowiązek konfiskaty]: /lit

(xxviii) uwierzytelnioną kopię nakazu konfiskaty wydanego przez sąd państwa występującego z wnioskiem oraz wyjaśnienie, na jakiej podstawie nakaz został wydany, jeżeli nie wynika to z samego nakazu;

(xxix) poświadczenie wydane przez właściwy organ państwa występującego z wnioskiem, że nakaz konfiskaty jest wykonalny i nie podlega zaskarżeniu w drodze zwykłych środków odwoławczych;

(xxx) informacje, w jakim zakresie żąda się wykonania nakazu, oraz

(xxxi) informacje o konieczności wprowadzenia środków tymczasowych;

(b) w przypadku art. LAW.CONFISC.10 ust. 1 lit. b)[Obowiązek konfiskaty], wskazanie faktów, na które powołuje się państwo występujące z wnioskiem w celu umożliwienia państwu wezwanemu uzyskania nakazu konfiskaty na mocy jego prawa wewnętrznego;

(c) jeżeli osoby trzecie miały możliwość dochodzenia praw, dokumenty potwierdzające taką możliwość.

Artykuł LAW.CONFISC.26:

Wnioski wadliwe

1. Jeżeli wniosek nie jest zgodny z postanowieniami niniejszego tytułu lub dostarczone informacje nie są wystarczające do jego realizacji przez państwo wezwane, państwo to może zwrócić się do państwa występującego z wnioskiem o jego poprawienie lub uzupełnienie o dodatkowe informacje.

2. Państwo wezwane może wyznaczyć termin dostarczenia takich poprawek lub informacji.

3. Do czasu otrzymania wymaganych zmian lub informacji w związku z wnioskiem składanym na mocy art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] państwo wezwane może zastosować którykolwiek z środków, o których mowa w art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania pomocy] do LAW.CONFISC.9 [Wykonywanie środków tymczasowych].

Artykuł LAW.CONFISC.27:

Więcej niż jeden wniosek

1. W przypadku gdy państwo wezwane otrzyma więcej niż jeden wniosek składany na mocy art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] lub art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] w odniesieniu do tej samej osoby lub mienia, większa liczba wniosków nie stoi na przeszkodzie rozpatrzeniu przez to państwo wniosków obejmujących wprowadzenie środków tymczasowych.

2. W przypadku wielu wniosków składanych na podstawie art. LAW.CONFISC.10 [Obowiązek konfiskaty] państwo wezwane rozważa konsultacje z państwami występującymi z wnioskiem.

Artykuł LAW.CONFISC.28:

Obowiązek uzasadnienia

Państwo wezwane uzasadnia każdą decyzję o odmowie, odroczeniu lub uzależnieniu od spełnienia warunków współpracy na podstawie niniejszego tytułu.

Artykuł LAW.CONFISC.29:

Informowanie

1. Państwo wezwane informuje niezwłocznie państwo występujące z wnioskiem o:

(a) czynności podejmowanej na podstawie wniosku składanego na podstawie niniejszego tytułu;

(b) ostatecznym wyniku czynności dokonanej na podstawie wniosku składanego na mocy niniejszego tytułu;

(c) decyzji o odmowie, odroczeniu lub uzależnieniu od spełnienia warunków, wykonania w całości lub w części jakiejkolwiek współpracy na podstawie niniejszego tytułu;

(d) okolicznościach uniemożliwiających przeprowadzenie żądanej czynności lub mogących spowodować poważne opóźnienia w jej wykonaniu oraz

(e) w przypadku zastosowania środków tymczasowych na podstawie wniosku złożonego na mocy art. LAW.CONFISC.3 [Obowiązek udzielania pomocy] do art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] - o takich przepisach jego prawa wewnętrznego, które automatycznie prowadziłyby do uchylenia środka tymczasowego.

2. Państwo występujące z wnioskiem informuje niezwłocznie państwo wezwane o:

(a) jakiejkolwiek zmianie, decyzji lub każdej innej okoliczności, z powodu których nakaz konfiskaty przestaje być w całości lub w części wykonalny oraz

(b) wszelkich zmianach faktycznych lub prawnych, z powodu których czynność podjęta na podstawie niniejszego tytułu nie jest już uzasadniona.

3. Jeżeli państwo, na podstawie tego samego nakazu konfiskaty, żąda konfiskaty w więcej niż jednym państwie, informuje o tym żądaniu wszystkie państwa, których dotyczy wykonanie tego nakazu.

Artykuł LAW.CONFISC.30:

Ograniczenie wykorzystywania

1. Państwo wezwane może uzależnić wykonanie wniosku od warunku, że informacja lub dowód dostarczone przez nią nie mogą zostać, bez jego uprzedniej zgody, wykorzystane lub przekazane przez organy państwa występującego z wnioskiem na potrzeby czynności dochodzeniowych lub postępowań innych niż wymienione we wniosku.

2. Bez uprzedniej zgody państwa wezwanego informacja lub dowód dostarczone przez nie na podstawie niniejszego tytułu nie mogą być wykorzystane lub przekazane przez organy państwa występującego z wnioskiem na potrzeby czynności dochodzeniowych lub postępowań innych niż wymienione we wniosku.

3. Dane osobowe przekazane na mocy niniejszego tytułu mogą być wykorzystywane przez państwo, któremu zostały przekazane:

(a) do celów postępowań, do których ma zastosowanie niniejszy tytuł;

(b) na potrzeby innych postępowań sądowych lub administracyjnych bezpośrednio związanych z postępowaniem, o którym mowa w lit. a);

(c) na potrzeby zapobiegania bezpośredniemu i poważnemu zagrożeniu bezpieczeństwa publicznego; lub

(d) w każdym innym celu, wyłącznie za uprzednią zgodą państwa przekazującego informacje, chyba że dane państwo uzyskało zgodę osoby, której dane dotyczą.

4. Niniejszy artykuł ma również zastosowanie do danych osobowych, które nie zostały przekazane, ale uzyskane w inny sposób na podstawie niniejszego tytułu.

5. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do danych osobowych uzyskanych przez Zjednoczone Królestwo lub państwo członkowskie na podstawie niniejszego tytułu i pochodzących z tego państwa.

Artykuł LAW.CONFISC.31:

Poufność

1. Państwo występujące z wnioskiem może zażądać, aby państwo wezwane utajniło

okoliczności i treść wniosku poza zakresem niezbędnym do realizacji wniosku. Jeżeli państwo wezwane nie może spełnić wymogu poufności, niezwłocznie informuje o tym państwo występujące z wnioskiem.

2. Jeżeli nie jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami jego prawa wewnętrznego i jeżeli tego żądano, państwo występujące z wnioskiem zachowa poufność każdego dowodu i informacji dostarczonych przez państwo wezwane, z wyjątkiem zakresu w jakim ich ujawnienie jest konieczne do prowadzenia czynności dochodzeniowych lub postępowań wymienionych we wniosku.

3. Z zastrzeżeniem przepisów prawa wewnętrznego państwo, które otrzymało informacje w ramach przekazywania informacji z własnej inicjatywy na mocy art. LAW.CONFISC.7 [Przekazywanie informacji z własnej inicjatywy], przestrzega wszelkich wymogów poufności wymaganych przez państwo, które je dostarcza. Jeżeli państwo otrzymujące informację nie może spełnić tego wymogu, informuje o tym niezwłocznie państwo udzielające informacji.

Artykuł LAW.CONFISC.32:

Koszty

Koszty zwyczajne związane z wykonaniem wniosku ponosi państwo wezwane. W przypadku gdy do wykonania wniosku konieczne są znaczne lub nadzwyczajne koszty, państwo występujące z wnioskiem i państwo wezwane konsultują się w celu uzgodnienia warunków wykonania wniosku oraz sposobu poniesienia kosztów.

Artykuł LAW.CONFISC.33:

Odszkodowania

1. W razie wniesienia przez osobę powództwa w sprawie odpowiedzialności za szkody wynikłe wskutek działania lub zaniechania związanego ze współpracą na podstawie niniejszego tytułu, zainteresowane państwa biorą pod uwagę, o ile zachodzi taka potrzeba, możliwość skonsultowania się ze sobą w celu określenia sposobu ewentualnego rozłożenia między nimi kwoty należnego odszkodowania.

2. Państwo, które stało się przedmiotem postępowania sądowego o odszkodowanie, stara się poinformować drugie państwo o takim postępowaniu, jeżeli państwo to mogłoby mieć interes w danej sprawie.

Artykuł LAW.CONFISC.34:

Środki odwoławcze

1. Każde Państwo zapewnia osobom, na które mają wpływ środki zastosowane na podstawie art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] do LAW.CONFISC.11 [Wykonywanie konfiskaty], dostęp do skutecznych środków odwoławczych w celu ochrony ich praw.

2. Uzasadnienie materialne środków, których dotyczy wniosek składany na podstawie art. LAW.CONFISC.8 [Obowiązek wprowadzenia środków tymczasowych] do LAW.CONFISC.11 [Wykonywanie konfiskaty], nie podlega zaskarżeniu przed sądem państwa wezwanego.

TYTUŁ XII:

POZOSTAŁE POSTANOWIENIA

Artykuł LAW.OTHER.134:

Powiadomienia

1. Do dnia wejścia w życie niniejszej Umowy Unia i Zjednoczone Królestwo wystosowują wszelkie powiadomienia przewidziane w art. LAW.SURR.82 ust. 2 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa], art. LAW.SURR.83 ust. 2 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] i art. LAW.SURR.91 ust. 4 [Zgoda na przekazanie] oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, wskażą, czy nie należy dokonać takiego powiadomienia.

W zakresie, w jakim takie powiadomienie lub wskazanie nie zostało dokonane w odniesieniu do danego państwa, w terminie, o którym mowa w akapicie pierwszym, powiadomienia mogą być dokonywane w odniesieniu do tego państwa jak najszybciej, a najpóźniej dwa miesiące po wejściu w życie niniejszej Umowy.

W tym okresie przejściowym każde państwo, w odniesieniu do którego nie dokonano powiadomienia przewidzianego w art. LAW.SURR.82 ust. 2 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa], art. LAW.SURR.83 ust. 2 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] lub art. LAW.SURR.91 ust. 4 [Zgoda na przekazanie], i które nie było przedmiotem wskazania, że takie powiadomienie nie ma miejsca, może skorzystać z możliwości przewidzianych w tym artykule, tak jakby takie powiadomienie zostało dokonane w odniesieniu do tego państwa. W przypadku art. LAW.SURR.83 ust. 2 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo] państwo może skorzystać z możliwości przewidzianych w tym artykule w zakresie, w jakim jest to zgodne z kryteriami notyfikacji.

2. Powiadomienia, o których mowa w art. LAW.SURR.79 ust. 4 [Zakres], art. LAW.SURR.85 ust. 1 [Powołanie organu centralnego], art. LAW.SURR.86 ust. 2 [Treść i forma nakazu aresztowania], art. LAW.SURR.105 [Możliwość ścigania za inne przestępstwa] ust. 1, art. LAW.SURR.106 ust. 1 [Przekazanie lub wynikająca z niego ekstradycja], art. LAW.CONFISC.4 ust. 4 [Wnioski o informacje na temat rachunków bankowych i skrytek depozytowych], art. LAW.CONFISC.5 ust. 5 [Wnioski o informacje na temat transakcji bankowych], art. LAW.CONFISC.6 ust. 5 [Wnioski o monitorowanie transakcji bankowych], art. LAW.CONFISC 15 [Podstawy odmowy] ust. 2 i art. LAW.CONFISC.23 ust. 3 i 7 [Forma wniosku i języki], można wystosować w dowolnym momencie.

3. Powiadomienia, o których mowa w art. LAW.SURR.85 ust. 1 [Powołanie organu centralnego], art. LAW.SURR.86 [Treść i forma nakazu aresztowania] ust. 2 i art. LAW.CONFISC.23 [Formularz wniosku i języki] ust. 3 i 7 można zmienić w dowolnym momencie.

4. Powiadomienia, o których mowa w art. LAW.SURR.82 ust. 2 [Wyjątek ze względu na charakter polityczny przestępstwa], art. LAW.SURR.83 ust. 2 [Wyjątek ze względu na obywatelstwo], art. LAW.SURR.85 ust.1 [Powołanie organu centralnego], art.LAW.SURR.91 ust. 4 [Zgoda na przekazanie], art. LAW.CONFISC.4 [Wnioski o informacje na temat rachunków bankowych i skrytek depozytowych] ust. 4, art. LAW.CONFISC.5 [Wnioski o informacje na temat transakcji bankowych] ust. 5 i art. LAW.CONFISC.6 [Wnioski o monitorowanie transakcji bankowych] ust. 5, można wycofać w dowolnym momencie.

5. Unia publikuje informacje na temat powiadomień Zjednoczonego Królestwa, o których mowa w art. LAW.SURR.85 ust. 1 [Powołanie organu centralnego], w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

6. Do dnia wejścia w życie niniejszej Umowy Zjednoczone Królestwo powiadamia Unię o tożsamości następujących organów:

(a) organ odpowiedzialny za odbieranie i przetwarzanie danych PNR na mocy tytułu III [Przekazywanie i przetwarzanie danych dotyczących przelotu pasażera (PNR)];

(b) organ uznany za właściwy organ ścigania do celów tytułu V [Współpraca z Europolem] oraz krótki opis jego kompetencji;

(c) krajowy punkt kontaktowy wyznaczony na mocy art. LAW.EUROPOL.50 ust. 1 [Krajowe punkty kontaktowe i oficerowie łącznikowi];

(d) organ uznany za właściwy do celów tytułu VI [Współpraca z Eurojustem] oraz krótki opis jego kompetencji;

(e) punkt kontaktowy wyznaczony na mocy art. LAW.EUROJUST.65 ust. 1 [Punkty kontaktowe Eurojustu];

(f) wewnętrzny korespondent Zjednoczonego Królestwa ds. terroryzmu wyznaczony na podstawie art. LAW.EUROJUST.65 ust. 2[Punkty kontaktowe Eurojustu];

(g) organ właściwy w świetle prawa krajowego Zjednoczonego Królestwa do wykonywania nakazu aresztowania zgodnie z art. LAW.SURR.78 [Definicje] lit. c) oraz organ właściwy w świetle prawa krajowego Zjednoczonego Królestwa do wydawania nakazu aresztowania, zgodnie z art. LAW.SURR.78 [Definicje] lit. d);

(h) organ wyznaczony przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. LAW.SURR.103 ust. 3 [Tranzyt];

(i) organ centralny wyznaczony przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. LAW.EXINF.122 [Organy centralne];

(j) organ centralny wyznaczony przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. LAW.CONFISC.21 ust. 1 [Organy];

Unia publikuje informacje na temat organów, o których mowa w akapicie pierwszym, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

7. Do dnia wejścia w życie niniejszej Umowy, Unia - stosownie do przypadku - w imieniu własnym lub w imieniu jej państw członkowskich przekazuje Zjednoczonemu Królestwu powiadomienie, w którym określa tożsamość następujących organów:

(a) Jednostki do spraw informacji o pasażerach ustanowione lub wyznaczone przez każde państwo członkowskie do celów odbierania i przetwarzania danych PNR na mocy tytułu III [Przekazywanie i przetwarzanie danych dotyczących przelotu pasażera (PNR)];

(b) organ właściwy w świetle prawa wewnętrznego każdego państwa członkowskiego do wykonywania nakazu aresztowania zgodnie z art. LAW.SURR.78 [Definicje] lit. c) oraz organ właściwy w świetle prawa wewnętrznego każdego państwa członkowskiego do wydawania nakazu aresztowania, zgodnie z art. LAW.SURR.78 [Definicje] lit. d);

(c) organ wyznaczony dla każdego z państw członkowskich na podstawie art. LAW.SURR.103 ust.3 [Tranzyt];

(d) organ Unii, o którym mowa w art. LAW.MUTAS.114 [Definicja właściwego organu];

(e) organ centralny wyznaczony przez każde z państw członkowskich na podstawie art. LAW.EXINF.122 [Organy centralne];

(f) organ centralny wyznaczony przez każde z państw członkowskich na podstawie art. LAW.CONFISC.21 ust. 1 [Organy];

(g) organ Unii wyznaczony na podstawie art. LAW.CONFISC.21 ust. 2 zdanie pierwsze [Organy], wraz z informacją, czy został on również wyznaczony jako organ centralny na podstawie ostatniego zdania tego ustępu.

8. Powiadomienia dokonywane na mocy ust. 6 i 7 można zmieniać w dowolnym momencie. Zmiany takie są zgłaszane Specjalnemu Komitetowi ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości.

9. Zjednoczone Królestwo i Unia w kontekście ust. 6 lit. a), b), d), e), g), h), i) oraz j) oraz w odniesieniu do ust. 7 mogą dokonać zgłoszenia więcej niż jednego organu, a także mogą ograniczyć takie zgłoszenia wyłącznie do określonych celów.

10. W przypadku wystosowywania przez Unię powiadomień, o których mowa w niniejszym artykule, wskazuje ona, którego z państw członkowskich dotyczy powiadomienie, lub też informuje, że dokonuje powiadomienia we własnym imieniu.

Art. 

LAW.OTHER.135: Przegląd i ocena

1. Niniejsza część jest poddawana wspólnemu przeglądowi zgodnie z art. FINPROV.3 [Przegląd] lub na wniosek którejkolwiek ze Stron, jeżeli zostało to wspólnie uzgodnione.

2. Strony z wyprzedzeniem podejmują decyzję w sprawie sposobu przeprowadzenia przeglądu i informują się wzajemnie o składzie swoich zespołów ds. przeglądu. W skład zespołów ds. przeglądu wchodzą osoby posiadające odpowiednią wiedzę fachową w odniesieniu do kwestii będących przedmiotem przeglądu. Z zastrzeżeniem obowiązujących przepisów, wszyscy uczestnicy przeglądu zobowiązani są przestrzegać poufności dyskusji i posiadać odpowiednie poświadczenia bezpieczeństwa osobowego. Na potrzeby takich przeglądów Zjednoczone Królestwo i Unia dokonują ustaleń dotyczących stosownego dostępu do odpowiednich dokumentów, systemów i personelu.

3. Nie naruszając postanowień ust. 2, przegląd dotyczy w szczególności praktycznego wykonania, wykładni i rozwoju niniejszej części.

Artykuł LAW.OTHER.136:

Wypowiedzenie

1. Nie naruszając postanowień art. FINPROV.8 [Rozwiązanie Umowy], każda ze Stron może w dowolnym momencie wypowiedzieć niniejszą część w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną. W takim przypadku niniejsza część przestaje obowiązywać pierwszego dnia dziewiątego miesiąca następującego po dacie powiadomienia.

2. Jeżeli jednak niniejsza część zostaje wypowiedziana ze względu na wypowiedzenie przez Zjednoczone Królestwo lub państwo członkowskie europejskiej konwencji praw człowieka lub protokołów 1, 6 lub 13 do niej, niniejsza część przestaje obowiązywać z dniem, w którym wypowiedzenie konwencji stanie się skuteczne, lub, jeżeli powiadomienie o jej wypowiedzeniu nastąpiło po tej dacie, piętnastego dnia następującego po takim powiadomieniu.

3. Jeżeli którakolwiek ze Stron wystosowuje powiadomienie na mocy niniejszego artykułu, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie środki są konieczne do zapewnienia stosownego zakończenia współpracy zainicjowanej na mocy niniejszej części. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy niniejszej części przed ustaniem jej obowiązywania Strony zapewniają utrzymanie - po wejściu w życie wypowiedzenia - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

Artykuł LAW.OTHER.137:

Zawieszenie

1. W przypadku poważnych i systemowych uchybień po jednej ze Stron w zakresie ochrony praw podstawowych lub zasady praworządności, druga Strona może zawiesić stosowanie postanowień niniejszej części lub jej tytułów w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną. W powiadomieniu tym wskazuje się poważne i systemowe niedociągnięcia, z których wynika zawieszenie.

2. W przypadku poważnych i systemowych niedociągnięć po jednej ze Stron w zakresie ochrony danych osobowych, w tym w przypadku gdy niedociągnięcia te doprowadziły do zaprzestania stosowania odpowiedniej decyzji stwierdzającej odpowiedni stopień ochrony, druga Strona może zawiesić stosowanie postanowień niniejszej części lub jej tytułów w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną. W powiadomieniu tym wskazuje się poważne i systemowe niedociągnięcia, z których wynika zawieszenie.

3. Do celów ust. 2 "odpowiednia decyzja stwierdzająca odpowiedni stopień ochrony" oznacza:

(a) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - decyzję przyjętą przez Komisję Europejską zgodnie z art. 36 dyrektywy (UE) 2016/680⁽⁸²  lub analogicznym aktem prawnym ją zastępującym, potwierdzającą odpowiedni poziom ochrony;

(b) w odniesieniu do Unii - decyzję przyjętą przez Zjednoczone Królestwo potwierdzającą odpowiedni poziom ochrony do celów przekazywania danych objętych zakresem stosowania części 3 brytyjskiej ustawy o ochronie danych z 2018 r. - Data Protection Act 2018⁽⁸³  lub analogicznych aktów prawnych ją zastępujących.

4. W odniesieniu do zawieszenia tytułu III [Przekazywanie i przetwarzanie danych dotyczących przelotu pasażera (PNR)] lub tytułu X [Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu] odniesienia do "odpowiedniej decyzji stwierdzającej odpowiedni stopień ochrony" obejmują również:

(a) w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - decyzję przyjętą przez Komisję Europejską zgodnie z art. 45 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (UE) 2016/679⁽⁸⁴  lub analogicznym aktem prawnym ją zastępującym, potwierdzającą odpowiedni poziom ochrony;

(b) w odniesieniu do Unii - decyzję przyjętą przez Zjednoczone Królestwo potwierdzającą odpowiedni poziom ochrony do celów przekazywania danych objętych zakresem stosowania części 2 brytyjskiej ustawy o ochronie danych z 2018 r. - Data Protection Act 2018 lub analogicznych aktów prawnych ją zastępujących.

5. Tytuły, których dotyczy zawieszenie, tymczasowo przestają obowiązywać pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po dacie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, chyba że nie później niż dwa tygodnie przed upływem tego okresu, z możliwością przedłużenia w zależności od przypadku zgodnie z ust. 7 lit. d), Strona, która powiadomiła o zawieszeniu, przekaże drugiej Stronie drogą dyplomatyczną pisemne powiadomienie o wycofaniu pierwszego powiadomienia lub ograniczeniu zakresu zawieszenia. W tym ostatnim przypadku tymczasowo przestają obowiązywać jedynie tytuły, o których mowa w drugim powiadomieniu.

6. Jeżeli jedna ze Stron powiadomi o zawieszeniu jednego lub kilku tytułów niniejszej części zgodnie z ust. 1 lub 2, druga Strona może zawiesić wszystkie pozostałe tytuły w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną z zachowaniem trzymiesięcznego wyprzedzenia.

7. Po powiadomieniu o zawieszeniu zgodnie z ust. 1 lub 2 sprawa zostaje niezwłocznie przekazana Radzie Partnerstwa. Rada Partnerstwa bada możliwe sposoby umożliwienia Stronie, która powiadomiła o zawieszeniu, odroczenia jego wejścia w życie, ograniczenia jego zakresu lub wycofania go. W tym celu na zalecenie Specjalnego Komitetu ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości Rada Partnerstwa może:

(a) uzgodnić wspólną wykładnię postanowień niniejszej części;

(b) zalecić Stronom odpowiednie działanie;

(c) przyjąć odpowiednie dostosowania niniejszej części, które są niezbędne w celu zareagowania na przyczyny zawieszenia, z maksymalnym okresem ważności wynoszącym 12 miesięcy; oraz

(d) wydłużyć okres, o którym mowa w ust. 5, o maksymalnie trzy miesiące.

8. Jeżeli którakolwiek ze Stron dokonuje powiadomienia o zawieszeniu na mocy niniejszego artykułu, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie środki są konieczne do zapewnienia stosownego zakończenia współpracy zainicjowanej na mocy niniejszej części, na którą to powiadomienie ma wpływ. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy niniejszej części przed ustaniem obowiązywania tytułów objętych tymczasowym zawieszeniem Strony zapewniają utrzymanie - po wejściu w życie zawieszenia - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

9. Zawieszone tytuły przywraca się pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu, w którym Strona, która powiadomiła o zawieszeniu zgodnie z ust. 1 lub 2, powiadomiła drugą Stronę drogą dyplomatyczną na piśmie o zamiarze przywrócenia zawieszonych tytułów. Strona, która powiadomiła o zawieszeniu zgodnie z ust. 1 lub 2, dokonuje tego niezwłocznie po ustaniu poważnych i systemowych uchybień drugiej Strony, na których opierało się zawieszenie.

10. Po powiadomieniu o zamiarze przywrócenia zawieszonych tytułów zgodnie z ust. 9 pozostałe tytuły zawieszone na podstawie ust. 6 zostają przywrócone w tym samym czasie co tytuły zawieszone zgodnie z ust. 1 lub 2.

Artykuł LAW.OTHER.138:

Wydatki

Strony i państwa członkowskie, w tym instytucje, organy i jednostki organizacyjne Stron lub państw członkowskich pokrywają własne wydatki powstałe w związku z wykonywaniem postanowień niniejszej części, o ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej.

TYTUŁ XIII:

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

Artykuł LAW.DS.1:

Cel

Celem niniejszego tytułu jest ustanowienie szybkiego, skutecznego i sprawnego mechanizmu służącego unikaniu i rozstrzyganiu sporów między Stronami dotyczących niniejszej części, w tym sporów dotyczących niniejszej części w przypadku zastosowania do sytuacji regulowanych innymi postanowieniami niniejszej Umowy, w celu osiągnięcia, w miarę możliwości, rozwiązań akceptowalnych dla obu Stron.

Artykuł LAW.DS.2:

Zakres

1. Niniejszy tytuł ma zastosowanie do sporów między Stronami dotyczącymi niniejszej części ("postanowienia objęte niniejszym tytułem").

2. Do postanowień objętych niniejszym tytułem należą wszystkie postanowienia niniejszej części z wyłączeniem:

(a) art. LAW.GEN.5 [Zakres współpracy w przypadku, gdy państwo członkowskie nie uczestniczy już w analogicznych środkach na mocy prawa Unii];

(b) art. LAW.PRUM.19 [Zawieszenie i zaprzestanie stosowania];

(c) art. LAW.PNR.28 [Zatrzymywanie danych PNR] ust. 14;

(d) art. LAW.PNR.38 [Zawieszenie współpracy na mocy niniejszego tytułu];

(e) art. LAW.OTHER.136 [Wypowiedzenie];

(f) art. LAW.OTHER.137 [Zawieszenie]; oraz

(g) art. LAW.DS.6 [Zawieszenie].

Artykuł LAW.DS.3:

Wyłączność

Strony zobowiązują się nie poddawać sporu między nimi dotyczącego niniejszej części pod mechanizm rozstrzygania sporów inny niż przewidziany w niniejszym tytule.

Artykuł LAW.DS.4:

Konsultacje

1. Jeżeli Strona ("Strona skarżąca") uzna, że druga Strona ("Strona pozwana") naruszyła zobowiązanie wynikające z niniejszej części, Strony dokładają starań, aby rozstrzygnąć tę kwestię, podejmując konsultacje w dobrej wierze w celu osiągnięcia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

2. Strona skarżąca może wystąpić o konsultacje w drodze pisemnego wniosku przekazanego Stronie pozwanej. Strona skarżąca określa w swoim pisemnym wniosku powody złożenia wniosku, w tym wskazuje działania lub zaniechania, które Strona skarżąca uważa za powodujące naruszenie zobowiązania przez Stronę pozwaną, określając postanowienia objęte niniejszą częścią, które Strona ta uważa za mające zastosowanie.

3. Strona pozwana odpowiada na wniosek niezwłocznie, nie później niż dwa tygodnie od dnia jego dostarczenia. Konsultacje przeprowadza się regularnie, w ciągu trzech miesięcy od dnia dostarczenia wniosku, osobiście lub za pomocą wszelkich innych środków komunikacji uzgodnionych przez Strony.

4. Konsultacje zamyka się w ciągu trzech miesięcy od dnia dostarczenia wniosku, chyba że Strony postanawiają je kontynuować.

5. Strona skarżąca może wnioskować o przeprowadzenie konsultacji w ramach Specjalnego Komitetu ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości lub w ramach Rady Partnerstwa. Pierwsze posiedzenie odbywa się w terminie jednego miesiąca od złożenia wniosku o konsultacje, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości może w każdej chwili podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Rady Partnerstwa. Rada Partnerstwa może również zająć się sprawą z własnej inicjatywy. Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości lub, stosownie do przypadku, Rada Partnerstwa mogą rozstrzygnąć spór w drodze decyzji. Taką decyzję uznaje się za wspólnie uzgodnione rozwiązanie w rozumieniu art. LAW.DS.5 [Wspólnie uzgodnione rozwiązanie].

6. Strona skarżąca może w dowolnym momencie jednostronnie wycofać swój wniosek o przeprowadzenie konsultacji. W takim przypadku konsultacje zostają niezwłocznie zakończone.

7. Konsultacje, w szczególności wszystkie informacje określone jako poufne oraz stanowiska przyjęte przez Strony podczas konsultacji, są poufne.

Artykuł LAW.DS.5:

Wspólnie uzgodnione rozwiązanie

1. Strony mogą w dowolnym momencie ustalić wspólnie uzgodnione rozwiązanie w odniesieniu do wszelkich sporów, o których mowa w art. LAW.DS.2 [Zakres].

2. Wspólnie uzgodnione rozwiązanie może zostać przyjęte w drodze decyzji Specjalnego Komitetu ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości lub Rady Partnerstwa. W przypadku gdy wspólnie uzgodnione rozwiązanie polega na porozumieniu Stron w kwestii wspólnej interpretacji postanowień niniejszej części, takie wspólnie uzgodnione rozwiązanie przyjmuje się w drodze decyzji Rady Partnerstwa.

3. Każda ze Stron wprowadza środki niezbędne do wdrożenia wspólnie uzgodnionego rozwiązania w uzgodnionym terminie.

4. Nie później niż z upływem uzgodnionego terminu Strona wdrażająca powiadamia drugą Stronę na piśmie o wszelkich środkach zastosowanych w celu wdrożenia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

Artykuł LAW.DS.6:

Zawieszenie

1. Jeżeli konsultacje przeprowadzone na mocy art. Law LAW.DS.4 [Konsultacje] nie doprowadziły do wspólnie uzgodnionego rozwiązania w rozumieniu art. LAW.DS.5 [Wspólnie uzgodnione rozwiązanie], o ile Strona skarżąca nie wycofała swojego wniosku o konsultacje zgodnie z art. LAW.DS.4 ust. 6 [Konsultacje] oraz jeżeli uzna, że Strona pozwana poważnie narusza swoje zobowiązania wynikające z postanowień objętych niniejszym tytułem, o których mowa w art. LAW.DS.4 ust. 2 [Konsultacje], Strona skarżąca może w drodze powiadomienia na piśmie wystosowanego drogą dyplomatyczną zawiesić stosowanie tytułów niniejszej części, których dotyczy naruszenie. W powiadomieniu tym wskazuje się poważne naruszenia obowiązków przez Stronę pozwaną, z których wynika zawieszenie.

2. Tytuły, których dotyczy zawieszenie, tymczasowo przestają obowiązywać pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po dacie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, lub w jakiejkolwiek innej dacie wspólnie uzgodnionej przez Strony, chyba że nie później niż dwa tygodnie przed upływem tego okresu Strona skarżąca powiadomi na piśmie drogą dyplomatyczną Stronę pozwaną o wycofaniu pierwszego powiadomienia lub ograniczeniu zakresu zawieszenia. W tym ostatnim przypadku tymczasowo przestają obowiązywać jedynie tytuły, o których mowa w drugim powiadomieniu.

3. Jeżeli Strona skarżąca powiadomi o zawieszeniu jednego lub kilku tytułów niniejszej części zgodnie z ust. 1, Strona pozwana może zawiesić wszystkie pozostałe tytuły w drodze pisemnego powiadomienia wystosowanego drogą dyplomatyczną z zachowaniem trzymiesięcznego wyprzedzenia.

4. Jeżeli dochodzi do wystosowania powiadomienia o zawieszeniu na mocy niniejszego artykułu, Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiarów Sprawiedliwości zbiera się w celu podjęcia decyzji, jakie środki są konieczne do zapewnienia stosownego zakończenia współpracy zainicjowanej na mocy niniejszej części, na którą to powiadomienie ma wpływ. W każdym przypadku, w odniesieniu do wszystkich danych osobowych uzyskanych w drodze współpracy na mocy niniejszej części przed ustaniem obowiązywania tytułów objętych tymczasowym zawieszeniem Strony zapewniają utrzymanie - po wejściu w życie zawieszenia - poziomu ochrony, z zachowaniem którego dane osobowe zostały przekazane.

5. Zawieszone tytuły przywraca się pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu, w którym Strona skarżąca powiadomiła Stronę pozwaną drogą dyplomatyczną na piśmie o zamiarze przywrócenia zawieszonych tytułów. Strona skarżąca czyni to niezwłocznie, gdy uzna, że ustało poważne naruszenie obowiązków, z którego wynikało zawieszenie.

6. Po dokonaniu przez Stronę skarżącą powiadomienia o zamiarze przywrócenia zawieszonych tytułów zgodnie z ust. 5 pozostałe tytuły zawieszone przez Stronę pozwaną na podstawie ust. 3 zostają przywrócone w tym samym czasie co tytuły zawieszone przez Stronę skarżącą na podstawie ust. 1.

Artykuł LAW.DS.7:

Ramy czasowe

1. Wszystkie okresy przewidziane w niniejszym tytule liczy się odpowiednio w tygodniach lub miesiącach od dnia następującego po czynności, do której się odnoszą.

2. Każdy termin, o którym mowa w niniejszym tytule, może zostać zmieniony za obopólnym porozumieniem Stron.

CZĘŚĆ CZWARTA:

WSPÓŁPRACA TEMATYCZNA

TYTUŁ I:

BEZPIECZEŃSTWO ZDROWOTNE

Artykuł HS.1:

Współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa zdrowotnego

1. Do celów niniejszego artykułu "poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia" oznacza zagrażające życiu lub inne poważne zagrożenie dla zdrowia o pochodzeniu biologicznym, chemicznym, środowiskowym lub nieznanym, które rozprzestrzenia się lub wiąże się ze znacznym ryzykiem rozprzestrzenienia się przez granice państw członkowskich i Zjednoczonego Królestwa.

2. Strony informują się wzajemnie o poważnym transgranicznym zagrożeniu zdrowia mającym wpływ na drugą Stronę i starają się to robić w odpowiednim czasie.

3. W przypadku gdy zaistnieje poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia, Unia, na pisemny wniosek Zjednoczonego Królestwa, może przyznać mu doraźny dostęp do systemu wczesnego ostrzegania i reagowania ("EWRS") w odniesieniu do konkretnego ryzyka, by umożliwić właściwym organom Stron i państw członkowskich wymianę istotnych informacji, ocenę zagrożeń dla zdrowia publicznego oraz koordynację środków, które mogłyby być wymagane do ochrony zdrowia publicznego. Unia dąży do udzielenia terminowej odpowiedzi na pisemny wniosek Zjednoczonego Królestwa.

Ponadto Unia może zaprosić Zjednoczone Królestwo do uczestnictwa w komitecie utworzonym w Unii i składającym się z przedstawicieli państw członkowskich w celach wspierania wymiany informacji i koordynacji w związku z poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowia.

Obu uzgodnień dokonuje się tymczasowo, a w każdym razie nie na dłużej niż przez okres, który każda ze Stron, po konsultacji z drugą Stroną, uzna za uzasadniony w odniesieniu do danego poważnego transgranicznego zagrożenia zdrowia.

4. Do celów wymiany informacji, o której mowa w ust. 2, oraz wszelkich wniosków złożonych zgodnie z ust. 3, każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy i powiadamia o tym drugą Stronę. Celem punktu kontaktowego jest także:

(a) dokładanie starań w celu budowania lepszego zrozumienia między Stronami w kwestii tego, czy dane zagrożenie stanowi poważne transgraniczne zagrożenie zdrowia, czy też nie;

(b) poszukiwanie wspólnie uzgodnionych rozwiązań wszelkich kwestii wynikających z wdrażania niniejszego tytułu.

5. Zjednoczone Królestwo przestrzega wszystkich mających zastosowanie warunków korzystania z EWRS, jak również regulaminu komitetu, o którym mowa w ust. 3, w odniesieniu do danego poważnego transgranicznego zagrożenia zdrowia. Jeżeli w wyniku wymiany informacji wyjaśniających między Stronami:

(a) Unia uzna, że Zjednoczone Królestwo nie przestrzegało wyżej wymienionych warunków lub regulaminu, Unia może, w zależności od przypadku, zablokować dostęp Zjednoczonego Królestwa do EWRS lub możliwość jego uczestnictwa w komitecie w związku z wymienionym zagrożeniem;

(b) Zjednoczone Królestwo uzna, że nie może przyjąć warunków lub regulaminu, Zjednoczone Królestwo może, w zależności od przypadku, zrezygnować z udziału w EWRS lub uczestnictwa w komitecie w związku z wymienionym zagrożeniem.

6. Gdy leży to we wspólnym interesie Stron, współpracują one na forach międzynarodowych w zakresie zapobiegania istniejącym i pojawiającym się zagrożeniom dla bezpieczeństwa zdrowotnego, ich wykrywania, przygotowania się i reagowania na nie.

7. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz odpowiedni organ

Zjednoczonego Królestwa odpowiedzialny za nadzór, zwiad epidemiologiczny i doradztwo naukowe w zakresie chorób zakaźnych współpracują w kwestiach technicznych i naukowych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania Stron, i mogą w tym celu zawrzeć protokół ustaleń.

TYTUŁ II:

CYBERBEZPIECZEŃSTWO

Artykuł CYB.1:

Dialog na temat cyberbezpieczeństwa

Strony dążą do ustanowienia regularnego dialogu w celu wymiany informacji na temat istotnych zmian w polityce, w tym w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego, bezpieczeństwa powstających technologii, zarządzania internetem, cyberbezpieczeństwa, cyberobrony i cyberprzestępczości.

Artykuł CYB.2:

Współpraca w dziedzinie cyberbezpieczeństwa

1. Strony współpracują w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, dzieląc się najlepszymi praktykami i poprzez praktyczne wspólne działania mające na celu promowanie otwartej, wolnej, stabilnej i bezpiecznej cyberprzestrzeni na podstawie stosowania obowiązującego prawa międzynarodowego i innych odpowiednich norm odpowiedzialnego zachowania państw oraz regionalnych środków budowy zaufania cybernetycznego.

2. Strony dążą również do współpracy w ramach odpowiednich organów i for

międzynarodowych, a także starają się wzmacniać globalną cyberodporność i zwiększać zdolność państw trzecich do skutecznego zwalczania cyberprzestępczości.

Artykuł CYB.3:

Współpraca z zespołem reagowania na incydenty komputerowe w instytucjach, organach i agencjach UE

Zespół reagowania na incydenty komputerowe w instytucjach, organach i agencjach UE (CERT-UE) i krajowy zespół reagowania na incydenty komputerowe ze Zjednoczonego Królestwa, pod warunkiem uprzedniego zatwierdzenia przez radę sterującą, współpracują na zasadzie dobrowolnej, terminowej i wzajemnej wymiany informacji na temat narzędzi i metod, takich jak techniki, taktyka i procedury oraz najlepsze praktyki, a także na temat ogólnych zagrożeń i słabych punktów.

Artykuł CYB.4:

Udział w konkretnych działaniach grupy współpracy ustanowionej zgodnie z dyrektywą (UE) 2016/1148

1. W celu promowania współpracy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, przy jednoczesnym zapewnieniu autonomii unijnego procesu decyzyjnego, odpowiednie organy krajowe Zjednoczonego Królestwa mogą uczestniczyć - na zaproszenie przewodniczącego grupy współpracy powstałej w porozumieniu z Komisją, o które to zaproszenie może także wnioskować Zjednoczone Królestwo - w następujących działaniach grupy współpracy:

(a) wymiana najlepszych praktyk w zakresie budowania zdolności w celu zapewnienia bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych;

(b) wymiana informacji w odniesieniu do ćwiczeń związanych z bezpieczeństwem sieci i systemów informatycznych;

(c) wymiana informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie zagrożeń i incydentów;

(d) wymiana informacji i najlepszych praktyk w zakresie podnoszenia świadomości, programów edukacyjnych i szkoleń; oraz

(e) wymiana informacji i najlepszych praktyk dotyczących badań i rozwoju w zakresie bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych;

2. Wszelka wymiana informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk między grupą współpracy a właściwym organem krajowym Zjednoczonego Królestwa jest dobrowolna i, w stosownych przypadkach, wzajemna.

Artykuł CYB.5:

Współpraca z Agencją UE ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA)

1. W celu promowania współpracy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, przy jednoczesnym zapewnieniu autonomii unijnego procesu decyzyjnego, Zjednoczone Królestwo może uczestniczyć - na zaproszenie zarządu Agencji UE ds. Cyberbezpieczeństwa (ENISA), o które Zjednoczone Królestwo może także wnioskować - w następujących działaniach prowadzonych przez ENISA:

(a) budowanie zdolności;

(b) wiedza i informacje; oraz

(c) podnoszenie świadomości i edukacja.

2. Warunki uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w działaniach ENISA, o których mowa w ust. 1, w tym odpowiedni wkład finansowy, określa się w uzgodnieniach roboczych przyjmowanych przez zarząd ENISA, pod warunkiem uprzedniego zatwierdzenia przez Komisję i uzgodnienia ze Zjednoczonym Królestwem.

3. Wymiana informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk między ENISA a Zjednoczonym Królestwem jest dobrowolna i, w stosownych przypadkach, wzajemna.

CZĘŚĆ PIĄTA:

UDZIAŁ W PROGRAMACH UNII, NALEŻYTE ZARZĄDZANIE FINANSAMI I POSTANOWIENIA FINANSOWE

Artykuł UNPRO.0.1:

Zakres

1. Niniejsza część ma zastosowanie do udziału Zjednoczonego Królestwa w określonych w niej programach, działaniach i usługach Unii, co do których Strony uzgodniły, że Zjednoczone Królestwo w nich uczestniczy.

2. Niniejsza część nie ma zastosowania do udziału Zjednoczonego Królestwa w programach dotyczących spójności w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna" lub podobnych programach mających ten sam cel, który to udział odbywa się na podstawie aktów przyjętych przez co najmniej jedną instytucję Unii mających zastosowanie do tych programów.

Warunki mające zastosowanie do udziału w programach, o których mowa w akapicie pierwszym, zostają określone w mającym zastosowanie akcie podstawowym oraz w umowie w sprawie finansowania zawartej na jego podstawie. Strony uzgadniają postanowienia mające podobny skutek co rozdział drugi [Należyte zarządzanie finansami] dotyczące udziału Zjednoczonego Królestwa w tych programach.

Artykuł UNPRO.0.2:

Definicje

Do celów niniejszej części stosuje się następujące definicje:

(a) "akt podstawowy" oznacza:

(i) akt przyjęty przez co najmniej jedną instytucję Unii ustanawiający dany program lub działanie będący podstawą prawną danego działania i wykonania odpowiadających mu wydatków zapisanych w budżecie Unii lub gwarancji budżetowych mających pokrycie w budżecie Unii, w tym wszelkie zmiany i każdy odnośny uzupełniający lub wykonujący akt instytucji Unii, z wyjątkiem aktów w sprawie przyjęcia programów prac; lub

(ii) akt przyjęty przez co najmniej jedną instytucję Unii ustanawiający działanie finansowane z budżetu Unii niebędące programem;

(b) "umowa o finansowaniu" oznacza umowy dotyczące programów i działań Unii na podstawie Protokołu I wykonujące środki finansowe Unii, takie jak: umowy o udzielenie dotacji, umowy o przyznanie wkładu, ramowe umowy o partnerstwie finansowym, umowy w sprawie finansowania i umowy w sprawie gwarancji.

(c) "inne zasady dotyczące realizacji programów i działań Unii" oznaczają zasady ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046⁽⁸⁵  ("rozporządzenie finansowe") mającym zastosowanie do budżetu ogólnego Unii i w programie prac lub w zaproszeniach lub innych unijnych procedurach wyboru;

(d) "Unia" oznacza Unię, Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, lub obydwie, w zależności od kontekstu;

(e) "unijna procedura wyboru" oznacza procedurę przyznawania unijnego finansowania uruchomioną przez Unię lub przez osoby lub podmioty, którym powierzono wykonywanie środków finansowych Unii;

(f) "podmiot ze Zjednoczonego Królestwa" oznacza podmiot dowolnego rodzaju (osobę fizyczną, osobę prawną lub inny podmiot), który może uczestniczyć w działaniach objętych programem lub działaniem Unii zgodnie z aktem podstawowym i który ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie.

Rozdział 1:

Udział Zjednoczonego Królestwa w programach i działaniach Unii

Sekcja 1:

Ogólne warunki udziału w programach i działaniach Unii

Artykuł UNPRO.1.3:

Ustanowienie udziału

1. Zjednoczone Królestwo bierze udział w programach i działaniach Unii lub, w wyjątkowych przypadkach, w częściach programów lub działań Unii, otwartych na jego udział i wymienionych w Protokole I [Programy i działania, w których Zjednoczone Królestwo uczestniczy], oraz przyczynia się do ich realizacji.

2. Protokół I zostaje uzgodniony między Stronami. Zostaje przyjęty i może być zmieniany przez Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii.

3. Protokół I:

(a) określa programy i działania Unii lub, w wyjątkowych przypadkach, części programów lub działań Unii, w których Zjednoczone Królestwo uczestniczy;

(b) określa czas trwania udziału, który odnosi się do okresu, w którym Zjednoczone Królestwo i podmioty ze Zjednoczonego Królestwa mogą ubiegać się o unijne finansowanie lub w którym można im powierzyć wykonywanie środków finansowych Unii;

(c) określa szczególne warunki udziału Zjednoczonego Królestwa i podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa, w tym szczególne zasady wykonania warunków finansowych przewidzianych w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe], szczególne zasady mechanizmu korekty przewidzianego w art. UNPRO.2.2 [Programy, do których może mieć zastosowanie mechanizm automatycznej korekty] oraz warunki udziału w strukturach utworzonych na potrzeby realizacji tych programów lub działań Unii. Warunki te są zgodne z niniejszą Umową i aktami podstawowymi oraz aktami co najmniej jednej instytucji Unii ustanawiającymi takie struktury;

(d) w przypadkach gdy ma to zastosowanie, określa kwotę wkładu Zjednoczonego Królestwa w dany program Unii realizowany poprzez instrument finansowy lub gwarancję budżetową oraz, w stosownych przypadkach, szczególne zasady, o których mowa w art. UNPRO.2.3 [Finansowanie w odniesieniu do programów realizowanych poprzez instrumenty finansowe lub gwarancje budżetowe].

Artykuł UNPRO.1.4:

Zgodność z zasadami programu

1. Zjednoczone Królestwo bierze udział w programach i działaniach Unii, lub w ich częściach, wymienionych w Protokole I zgodnie z warunkami ustanowionymi w niniejszej Umowie, aktach podstawowych i innych zasadach dotyczących realizacji programów i działań Unii.

2. Warunki, o których mowa w ust. 1 obejmują:

(a) kwalifikowalność podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa i wszelkie inne warunki kwalifikowalności dotyczące Zjednoczonego Królestwa, w szczególności pochodzenia, miejsca prowadzenia działalności lub obywatelstwa;

(b) warunki mające zastosowanie do składania, oceny i wyboru wniosków oraz do realizacji działań przez kwalifikujące się podmioty ze Zjednoczonego Królestwa.

3. Warunki, o których mowa w ust. 2 lit. b), są równoważne ze środkami mającymi zastosowanie do kwalifikujących się podmiotów z państw członkowskich, z wyłączeniem należycie uzasadnionych wyjątkowych przypadków przewidzianych w warunkach, o których mowa w ust. 1. Każda ze Stron może zwrócić uwagę Specjalnego Komitetu ds. Udziału w Programach Unii na potrzebę przedyskutowania należycie uzasadnionych wyjątków.

Artykuł UNPRO.1.5:

Warunki udziału

1. Udział Zjednoczonego Królestwa w programie lub działaniu Unii, lub w ich częściach, o którym mowa w art. UNPRO.0.1 [Zakres stosowania], zależy od:

(a) dołożenia wszelkich starań w ramach jego prawa wewnętrznego w celu ułatwienia wjazdu i pobytu osób zaangażowanych w realizację tych programów i działań, lub ich części, w tym studentów, naukowców, stażystów lub wolontariuszy;

(b) zapewnienia, w takim zakresie, w jakim jest to pod kontrolą organów Zjednoczonego Królestwa, aby warunki dla osób, o których mowa w lit. a),dotyczące dostępu do usług w Zjednoczonym Królestwie bezpośrednio powiązanych z realizacją programów lub działań, były takie same jak dla obywateli Zjednoczonego Królestwa, w tym w odniesieniu do wszelkich opłat;

(c) jeżeli chodzi o udział obejmujący wymianę lub dostęp do niejawnych lub szczególnie chronionych informacji jawnych, zawarcia odpowiednich umów zgodnie z art. FINPROV.6 [Informacje niejawne i szczególnie chronione informacje jawne].

2. Jeżeli chodzi o udział Zjednoczonego Królestwa w programie lub działaniu Unii, lub w jego części zgodnie z art. UNPRO.0.1 [Zakres stosowania], Unia Europejska i jej państwa członkowskie:

(a) dokładają wszelkich starań, w ramach ustawodawstwa Unii lub państw członkowskich, w celu ułatwienia wjazdu i pobytu obywateli Zjednoczonego Królestwa zaangażowanych w realizację tych programów i działań, lub ich częściach, w tym studentów, naukowców, stażystów lub wolontariuszy;

(b) zapewniają, w takim zakresie, w jakim jest to pod kontrolą organów Unii Europejskiej i państw członkowskich, aby warunki dla obywateli Zjednoczonego Królestwa, o których mowa w lit. a), dotyczące dostępu do usług w Unii Europejskiej bezpośrednio powiązanych z realizacją programów lub działań, były takie same jak dla obywateli Unii Europejskiej, w tym w odniesieniu do wszelkich opłat.

3. W Protokole I można ustanowić dodatkowe szczególne warunki odnoszące się do niniejszego artykułu, które są konieczne do udziału Zjednoczonego Królestwa w programie lub działaniu Unii lub w ich częściach.

4. Niniejszy artykuł nie narusza postanowień art. UNPRO.1.4 [Zgodność z zasadami programu].

5. Niniejszy artykuł i art. UNPRO 3.1 [Zawieszenie uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w programie unijnym przez Unię] również pozostają bez uszczerbku dla wszelkich uzgodnień między Zjednoczonym Królestwem a Irlandią dotyczących wspólnej strefy podróżowania.

Artykuł UNPRO.1.6:

Udział Zjednoczonego Królestwa w zarządzaniu programami lub działaniami

1. Przedstawicielom lub ekspertom ze Zjednoczonego Królestwa lub ekspertom wyznaczonym przez Zjednoczone Królestwo zezwala się na uczestnictwo - w roli obserwatorów, chyba że dotyczy to kwestii zastrzeżonych tylko dla państw członkowskich, lub w odniesieniu do programów lub działań, w których Zjednoczone Królestwo nie bierze udziału - w komitetach, posiedzeniach grup ekspertów lub innych podobnych posiedzeniach, w których uczestniczą przedstawiciele lub eksperci państw członkowskich lub eksperci wyznaczeni przez państwa członkowskie, wspierających Komisję Europejską w realizacji programów, działań, lub ich części, oraz w zarządzaniu nimi, w których to programach lub działaniach uczestniczy Zjednoczone Królestwo zgodnie z art. UNPRO.0.1 [Zakres stosowania], lub ustanowionych przez Komisję Europejską w odniesieniu do wdrażania prawa Unii względem tych programów i działań lub ich części. Przedstawiciele lub eksperci ze Zjednoczonego Królestwa lub eksperci wyznaczeni przez Zjednoczone Królestwo nie są obecni w czasie głosowania. Zjednoczone Królestwo jest informowane o wyniku głosowania.

2. W przypadku gdy eksperci lub oceniający nie są mianowani na podstawie obywatelstwa, obywatelstwo nie jest powodem, aby wykluczyć obywateli Zjednoczonego Królestwa.

3. Z zastrzeżeniem warunków przewidzianych w ust. 1, uczestnictwo przedstawicieli Zjednoczonego Królestwa w posiedzeniach, o których mowa w ust. 1, lub w innych posiedzeniach związanych z realizacją programów lub działań odbywa się zgodnie z tymi samymi zasadami i procedurami co zasady i procedury mające zastosowanie do przedstawicieli państw członkowskich, w szczególności dotyczące m.in. prawa do zabierania głosu, otrzymywania informacji i dokumentacji, chyba że dotyczy to kwestii zastrzeżonych tylko dla państw członkowskich lub w odniesieniu do programów lub działań, w których Zjednoczone Królestwo nie bierze udziału, oraz zwrotu kosztów podróży i utrzymania.

4. Protokół I może określić dodatkowe zasady dotyczące uczestnictwa ekspertów, a także uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w radach zarządzających i strukturach utworzonych do celów realizacji programów lub działań Unii, jak przewidziano w Protokole I.

Sekcja 2:

Zasady finansowania udziału w programach i działaniach Unii

Artykuł UNPRO.2.1:

Warunki finansowe

1. Udział Zjednoczonego Królestwa lub podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa w programach i działaniach Unii, lub w ich częściach, zależy od wniesienia przez Zjednoczone Królestwo wkładu finansowego w odpowiednie finansowanie w ramach budżetu Unii.

2. Wkład finansowy ma formę sumy:

(a) opłaty z tytułu uczestnictwa; oraz

(b) wkładu operacyjnego.

3. Wkład finansowy ma formę rocznej płatności dokonywanej w jednej racie lub większej ich liczbie.

4. Nie naruszając przepisów art. UNPRO.8 [Opłaty z tytułu udziału w latach 2021-2026], opłata z tytułu udziału wynosi 4 % rocznego wkładu operacyjnego i nie podlega korektom ze skutkiem wstecznym z wyjątkiem korekt w odniesieniu do zawieszenia na podstawie art. UNPRO.3.1 ust. 7 lit. b) [Zawieszenie uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w programie unijnym przez Unię] i zakończenia na podstawie art. UNPRO.3.3 ust. 6 lit. c) [Zakończenie udziału w programie lub działaniu w przypadku istotnych zmian w programach unijnych]. Od 2028 r. wysokość opłaty z tytułu udziału może zostać zmieniona przez Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii.

5. Z wkładu operacyjnego pokrywa się wydatki operacyjne i wydatki na wsparcie; ma on charakter dodatkowy, zarówno w środkach na zobowiązania, jak i środkach na płatności, względem kwot zapisanych w ostatecznie przyjętym budżecie Unii na programy lub działania, lub wyjątkowo na ich części, powiększonych, w stosownych przypadkach, o zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel niepochodzące z wkładów finansowych w programy i działania Unii przekazanych przez innych darczyńców, jak przewidziano w Protokole I.

6. Wkład operacyjny opiera się na kluczu do ustalenia wkładu określonym jako stosunek produktu krajowego brutto (PKB) Zjednoczonego Królestwa w cenach rynkowych do PKB Unii w cenach rynkowych. Wartości PKB w cenach rynkowych, które należy zastosować, to najnowsze dostępne wartości podawane przez urząd statystyczny Unii Europejskiej (Eurostat) w dniu 1 stycznia roku, w którym dokonywana jest roczna płatność, jak tylko wejdzie w życie uzgodnienie, o którym mowa w art. UNPRO.5.2 [Współpraca w dziedzinie statystyki] i zgodnie z zasadami tego uzgodnienia. Przed wejściem w życie tego uzgodnienia, wartość PKB Zjednoczonego Królestwa to wartość określona na podstawie danych dostarczonych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

7. Wkład operacyjny opiera się na zastosowaniu klucza do ustalenia wkładu względem pierwotnych środków na zobowiązania powiększonych, jak przewidziano w ust. 5, zapisanych w ostatecznie przyjętym budżecie Unii na odnośny rok na potrzeby finansowania programów lub działań, lub wyjątkowo ich części, w których bierze udział Zjednoczone Królestwo.

8. Wkład operacyjny programu, działania, lub ich części, na rok N może zostać skorygowany w górę lub w dół ze skutkiem wstecznym w jednym lub kilku kolejnych latach na podstawie zobowiązań budżetowych podjętych w stosunku do środków na zobowiązania przyznanych na dany rok, ich wykonania poprzez zobowiązania prawne oraz ich umorzenia.

Pierwszej korekty dokonuje się w roku N+1, gdy wkład pierwotny koryguje się w górę lub w dół o różnicę między wkładem pierwotnym a wkładem skorygowanym obliczaną poprzez zastosowanie klucza do ustalenia wkładu na rok N względem sumy:

(a) zobowiązań budżetowych podjętych w stosunku do środków na zobowiązania zatwierdzonych w roku N na podstawie przyjętego budżetu Unii Europejskiej; w stosunku do środków na zobowiązania odpowiadających umorzeniom ponownie oddanym do dyspozycji; oraz

(b) w stosunku do wszelkich środków z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, które nie pochodzą z wkładów finansowych innych darczyńców na rzecz unijnych programów i działań zgodnie z Protokołem I, i które były dostępne na koniec roku N.

W każdym kolejnym roku, aż do spłacenia lub umorzenia wszystkich zobowiązań budżetowych finansowanych ze środków na zobowiązania pochodzących z roku N i nie później niż trzy lata po zakończeniu programu lub po zakończeniu wieloletnich ram finansowych odpowiadających rokowi N, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej, Unia oblicza korektę wkładu na rok N, zmniejszając wkład Zjednoczonego Królestwa o kwotę uzyskaną poprzez zastosowanie klucza do ustalenia wkładu na rok N względem umorzeń dokonywanych każdego roku wobec zobowiązań na rok N finansowanych z budżetu Unii lub z umorzeń ponownie oddanych do dyspozycji.

Jeżeli dojdzie do anulowania środków z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel niepochodzących z wkładów finansowych innych darczyńców na rzecz unijnych programów i działań określonych w Protokole I, wkład Zjednoczonego Królestwa zmniejsza się o kwotę uzyskaną poprzez zastosowanie klucza do ustalenia wkładu na rok N względem anulowanej kwoty.

W roku N+2 lub w latach kolejnych, po wprowadzeniu korekt, o których mowa w akapicie drugim, trzecim i czwartym, wkład Zjednoczonego Królestwa na rok N zmniejsza się również o kwotę uzyskaną poprzez pomnożenie wkładu Zjednoczonego Królestwa na rok N i współczynnika

(a) zobowiązań prawnych w roku N, finansowanych z dowolnych środków na zobowiązania dostępnych w roku N i wynikających z konkurencyjnych procedur wyboru,

(i) z których wykluczono Zjednoczone Królestwo i podmioty ze Zjednoczonego Królestwa, lub

(ii) w odniesieniu do których Specjalny Komitet ds. Programu Unii postanowił, zgodnie z procedurą ustanowioną w art. UNPRO.2.1a [Quasi-wykluczenie z konkurencyjnej procedury wyboru dotacji], że doszło do quasi-wykluczenia Zjednoczonego Królestwa lub podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa, lub

(iii) w odniesieniu do których upłynął termin na składanie wniosków w trakcie zawieszenia, o którym mowa w art. UNPRO.3.1 [Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa w programie Unii przez Unię Europejską] lub po wejściu w życie zakończenia, o którym mowa w art. UNPRO.3.3 [Zakończenie udziału w programie w przypadku istotnej zmiany programu Unii], lub

(iv) w odniesieniu do których udział Zjednoczonego Królestwa i podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa ograniczono zgodnie z art. UNPRO.3.5 ust. 3 [Przegląd zwiększenia środków finansowych]; oraz

(b) całkowitą kwotę zobowiązań prawnych finansowanych w ramach dowolnych środków na zobowiązania na rok N.

Tę kwotę zobowiązań prawnych oblicza się, uwzględniając wszystkie zobowiązania budżetowe podjęte w roku N i odejmując umorzenia dokonane wobec tych zobowiązań w roku N+1.

9. Na wniosek Unia przekazuje Zjednoczonemu Królestwu informacje dotyczące jego udziału finansowego określonego w informacjach dotyczących budżetu, rachunkowości, wyników i ewaluacji przekazywanych organom budżetowym Unii i jej organom udzielającym absolutorium w odniesieniu do programów i działań Unii, w których Zjednoczone Królestwo bierze udział. Informacje te są przekazywane z należytym uwzględnieniem przepisów Unii i Zjednoczonego Królestwa o poufności i ochronie danych i pozostają bez uszczerbku dla informacji, które Zjednoczone Królestwo ma prawo otrzymać na podstawie rozdziału drugiego [Należyte zarządzanie finansami] niniejszej części.

10. Wszystkie wkłady Zjednoczonego Królestwa lub płatności ze strony Unii oraz obliczenia kwot należnych lub kwot otrzymywanych dokonywane są w euro.

11. Z zastrzeżeniem ust. 5 i ust. 8 akapit drugi niniejszego artykułu szczegółowe postanowienia dotyczące wykonania niniejszego artykułu zamieszczone są w załączniku UNPRO-1 [Wykonanie warunków finansowych]. Załącznik UNPRO-1 może zostać zmieniony przez Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii.

Artykuł UNPRO.2.1a:

Quasi-wykluczenie z konkurencyjnej procedury wyboru dotacji

1. Jeżeli Zjednoczone Królestwo uzna, że niektóre warunki określone w konkurencyjnej procedurze wyboru dotacji stanowią quasi-wykluczenie podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa, Zjednoczone Królestwo powiadamia o tym Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii przed upływem terminu składania wniosków w danej procedurze i podaje uzasadnienie.W ciągu trzech miesięcy od upływu terminu składania wniosków w danej procedurze wyboru, Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii bada powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, pod warunkiem że współczynnik udziału podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa w danej procedurze wyboru jest o co najmniej 25 % niższy w porównaniu ze:

(a) średnim współczynnikiem udziału podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa w podobnych konkurencyjnych procedurach wyboru, które nie zawierają takiego warunku i zostały rozpoczęte w ciągu trzech lat poprzedzających powiadomienie; lub

(b) w razie braku podobnych konkurencyjnych procedur wyboru, średnim współczynnikiem udziału podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa we wszystkich konkurencyjnych procedurach wyboru rozpoczętych w ramach programu lub, w stosownych przypadkach, poprzedniego programu, w okresie trzech lat poprzedzających powiadomienie.

3. Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii przed zakończeniem okresu, o którym mowa w ust. 2 podejmuje decyzję, czy nastąpiło quasi-wykluczenie podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa z danej procedury wyboru w świetle uzasadnienia przedłożonego przez Zjednoczone Królestwo zgodnie z ust. 1 oraz współczynnika skutecznego udziału w danej procedurze wyboru.

4. Dla celów ust. 2 i 3 współczynnik udziału stanowi stosunek liczby wniosków złożonych przez podmioty ze Zjednoczonego Królestwa do łącznej liczby wniosków złożonych w ramach tej samej procedury wyboru.

Artykuł UNPRO.2.2:

Programy, do których ma zastosowanie mechanizm automatycznej korekty

1. Mechanizm automatycznej korekty ma zastosowanie do tych programów i działań Unii, lub ich części, do których zastosowanie mechanizmu automatycznej korekty określono w Protokole I. Stosowanie tego mechanizmu automatycznej korekty może zostać ograniczone do części programu lub działania określonych w Protokole I realizowanych poprzez dotacje, w odniesieniu do których organizowane są konkurencyjne zaproszenia. Szczegółowe zasady wskazywania części programu lub działania, do których mechanizm automatycznej korekty ma zastosowanie lub nie ma zastosowania, można ustanowić w Protokole I.

2. Kwota automatycznej korekty dla programu lub działania, lub ich części, jest równa różnicy między pierwotnymi kwotami zobowiązań prawnych faktycznie zaciągniętych ze Zjednoczonym Królestwem lub podmiotami ze Zjednoczonego Królestwa finansowanymi ze środków na zobowiązania w danym roku a odpowiednim wkładem operacyjnym wniesionym przez Zjednoczone Królestwo i skorygowanym zgodnie z art. UNPRO.2.1 ust. 8 [Warunki finansowe], z wyłączeniem wydatków na wsparcie, obejmującym ten sam okres w przypadku gdy kwota ta jest dodatnia.

3. Każda kwota, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, która w każdym roku przez dwa kolejne lata przekracza 8 % odpowiedniego wkładu wniesionego przez Zjednoczone Królestwo do programu, skorygowanego zgodnie z art. UNPRO.2.1 ust. 8 [Warunki finansowe], są należne Zjednoczonemu Królestwu lub od Zjednoczonego Królestwa jako dodatkowy wkład zgodnie z mechanizmem automatycznej korekty za każdy rok z tych dwóch lat.

4. Szczegółowe zasady ustalania odpowiednich kwot zobowiązań prawnych, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, w tym w przypadku konsorcjów, a także obliczania automatycznej korekty, mogą zostać określone w Protokole I.

Artykuł UNPRO.2.3:

Finansowanie w odniesieniu do programów realizowanych poprzez instrumenty finansowe lub gwarancje budżetowe

1. W przypadku gdy Zjednoczone Królestwo bierze udział w programie, działaniu Unii, lub ich częściach, realizowanych poprzez instrument finansowy lub gwarancję budżetową, wkład Zjednoczonego Królestwa w programy realizowane poprzez instrumenty finansowe lub gwarancje budżetowe w ramach budżetu Unii wykonywane zgodnie z tytułem X rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii wnoszony jest w formie środków pieniężnych. Kwota wnoszona w formie środków pieniężnych powiększa gwarancję budżetową Unii lub pulę środków finansowych instrumentu finansowego.

2. W przypadku gdy Zjednoczone Królestwo bierze udział w programie, o którym mowa w ust. 1, który jest realizowany przez Grupę Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego musi pokryć straty nieobjęte gwarancją z budżetu Unii, Zjednoczone Królestwo płaci Grupie Europejskiego Banku Inwestycyjnego odsetek tych strat równy stosunkowi produktu krajowego brutto w cenach rynkowych Zjednoczonego Królestwa i sumie produktów krajowych brutto w cenach rynkowych państw członkowskich, Zjednoczonego Królestwa i każdego innego państwa trzeciego biorącego udział w tym programie. Wartości produktu krajowego brutto w cenach rynkowych, które należy zastosować, to najnowsze dostępne wartości podawane przez Eurostat w dniu 1 stycznia roku, w którym należy dokonać płatności, jak tylko wejdzie w życie uzgodnienie, o którym mowa w art. UNPRO.5.2 [Współpraca w dziedzinie statystyki] i zgodnie z zasadami tego uzgodnienia. Przed wejściem w życie tego uzgodnienia, wartość PKB Zjednoczonego Królestwa to wartość określona na podstawie danych dostarczonych przez OECD.

3. W stosownych przypadkach zasady wykonania niniejszego artykułu, w szczególności zapewniające, aby Zjednoczone Królestwo otrzymało swoją część niewykorzystanych składek do gwarancji budżetowych i instrumentów finansowych, zostają określone bardziej szczegółowo w Protokole I.

Sekcja 3:

Zawieszenie i zakończenie udziału w programach Unii

Artykuł UNPRO.3.1:

Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa w programie Unii przez Unię

1. Unia może jednostronnie zawiesić stosowanie Protokołu I w odniesieniu do co najmniej jednego unijnego programu, działania lub wyjątkowo do ich części zgodnie z niniejszym artykułem, jeżeli Zjednoczone Królestwo nie wnosi swojego wkładu finansowego zgodnie z sekcją 2 [Zasady finansowania udziału w programach Unii] niniejszego rozdziału lub jeżeli Zjednoczone Królestwo wprowadza istotne zmiany do jednego z następujących warunków, które istniały, gdy uzgadniano i włączano do zakresu Protokołu I udział Zjednoczonego Królestwa w programie, działaniu, lub wyjątkowo w ich części, a także gdy takie zmiany miały istotny wpływ na ich realizację:

(a) zmianie uległy warunki wjazdu do Zjednoczonego Królestwa i pobytu na jego terytorium osób zaangażowanych we wdrażanie tych programów i działań, lub ich części, w tym studentów, naukowców, stażystów lub wolontariuszy. Ma to zastosowanie w szczególności w przypadku, gdy Zjednoczone Królestwo wprowadzi zmianę w swoim prawie krajowym w odniesieniu do warunków wjazdu i pobytu w Zjednoczonym Królestwie tych osób, co stanowi dyskryminację między państwami członkowskimi.

(b) doszło do zmiany w zakresie obciążeń finansowych, w tym opłat mających zastosowanie do osób, o których mowa w lit. a) niniejszego ustępu, w celu umożliwienia wykonywania działań, które osoby te muszą wykonywać, by realizować program;

(c) zmianie uległy warunki, o których mowa w art. UNPRO.1.5 [Warunki uczestnictwa] ust. 3.

2. Unia powiadamia Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii o swoim zamiarze zawieszenia udziału Zjednoczonego Królestwa w danym programie lub działaniu. Unia wskazuje zakres zawieszenia i przedstawia należyte uzasadnienie. Zawieszenie staje się skuteczne 45 dni po dacie powiadomienia dokonanego przez Unię, chyba że Unia wycofa swoje powiadomienie. Dzień, w którym zawieszenie staje się skuteczne, stanowi datę referencyjną do celów niniejszego artykułu.

Przed powiadomieniem i zawieszeniem, a także w okresie zawieszenia, Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii może ustalić właściwe środki służące uniknięciu lub zniesieniu zawieszenia. W przypadku gdy Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii znajdzie sposób na uniknięcie zawieszenia w okresie, o którym mowa w akapicie pierwszym, zawieszenie nie wchodzi w życie.

W każdym wypadku Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii zbiera się w terminie 45 dni w celu omówienia tej kwestii.

3. Od daty referencyjnej zawieszenia Zjednoczone Królestwo nie jest traktowane jako państwo biorące udział w programie, działaniu Unii, lub ich częściach, których dotyczy zawieszenie, i w szczególności Zjednoczone Królestwo lub podmioty ze Zjednoczonego Królestwa nie spełniają już warunków kwalifikowalności określonych w art. UNPRO.1.4 [Zgodność z zasadami programu] i Protokole I, w odniesieniu do unijnych procedur wyboru, które do tej daty nie zostaną jeszcze zakończone. Procedura wyboru zostaje uznana za zakończoną, kiedy zostaną zaciągnięte zobowiązania prawne wynikające z takiej procedury.

4. Zawieszenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne zaciągnięte przed datą referencyjną zawieszenia. Niniejsza Umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

5. Zjednoczone Królestwo powiadamia Unię, jak tylko uzna, że zgodność z warunkami udziału została przywrócona, i w tym celu przedstawia wszelkie stosowne dowody.

W terminie 30 dni od tego powiadomienia Unia Europejska ocenia tę kwestię i może w tym celu zwrócić się do Zjednoczonego Królestwa o przedstawienie dodatkowych dowodów. Czas potrzebny na dostarczenie takich dodatkowych dowodów nie liczy się do całego okresu, w którym przeprowadza się ocenę.

W przypadku gdy Unia stwierdzi, że zgodność z warunkami udziału została przywrócona, bezzwłocznie powiadamia Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii, że zawieszenie zostaje zniesione. Zniesienie staje się skuteczne następnego dnia po dacie powiadomienia.

W przypadku gdy Unia stwierdzi, że zgodność z warunkami udziału nie została przywrócona, zawieszenie pozostaje w mocy.

6. Zjednoczone Królestwo jest ponownie traktowane jako państwo biorące udział w danym programie Unii, i w szczególności Zjednoczone Królestwo i podmioty ze Zjednoczonego Królestwa ponownie spełniają kryteria kwalifikowalności określone w art. UNPRO.1.4 [Zgodność z zasadami programu] i Protokole I, w odniesieniu do unijnych procedur wyboru w ramach danego programu Unii uruchomionych po dniu, w którym zniesienie zawieszenia staje się skuteczne, lub przed tą datą, jeżeli nie wygasł termin składania wniosków.

7. W przypadku zawieszenia udziału Zjednoczonego Królestwa w programie, działaniu, lub ich częściach, wkład finansowy Zjednoczonego Królestwa należny w okresie zawieszenia ustala się w następujący sposób:

(a) Unia ponownie oblicza wkład operacyjny, stosując procedurę opisaną w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe] ust. 8 lit. a) ppkt (iii) akapit piąty.

(b) opłatę z tytułu udziału koryguje się zgodnie z korektą wkładu operacyjnego.

Artykuł UNPRO.3.2

- Zakończenie udziału Zjednoczonego Królestwa w programie Unii przez Unię

1. Jeżeli w terminie jednego roku od daty referencyjnej, o której mowa w art. UNPRO.3.1 ust. 2 [Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa w programie Unii przez Unię Europejską], Unia nie zniesie zawieszenia na podstawie art. UNPRO.3.1 [Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa], Unia:

(a) ponownie ocenia warunki, na jakich może zaoferować Zjednoczonemu Królestwu dalszy udział w danych programach i działaniach Unii, lub ich częściach, oraz przedstawia propozycję tych warunków Specjalnemu Komitetowi ds. Udziału w Programach Unii w terminie 45 dni od wygaśnięcia rocznego okresu zawieszenia w celu zmiany Protokołu I. Gdy Specjalny Komitet w terminie kolejnych 45 dni nie porozumie się w sprawie tych środków, zakończenie obowiązuje zgodnie z lit. b) niniejszego ustępu; lub

(b) jednostronnie kończy stosowanie Protokołu I w odniesieniu do danych programów i działań Unii, lub ich części, lub wyjątkowo do ich części, zgodnie z niniejszym artykułem, z uwzględnieniem wpływu zmiany, o której mowa w art. UNPRO.3.1. [Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa], na realizację programu lub działania, lub wyjątkowo ich części, lub z uwzględnieniem kwoty niewniesionego wkładu.

2. Unia powiadamia Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii o swoim zamiarze zakończenia udziału Zjednoczonego Królestwa w jednym programie lub działaniu Unii lub większej ich liczbie zgodnie z ust. 1 lit. b). Unia wskazuje zakres zawieszenia i przedstawia należyte uzasadnienie. Zakończenie staje się skuteczne 45 dni po dacie powiadomienia dokonanego przez Unię, chyba że Unia wycofa swoje powiadomienie. Dzień, w którym zakończenie staje się skuteczne, stanowi datę referencyjną zakończenia do celów niniejszego artykułu.

3. Od daty referencyjnej zakończenia Zjednoczone Królestwo nie jest traktowane jako państwo biorące udział w danym programie lub działaniu Unii, którego dotyczy zakończenie, i w szczególności Zjednoczone Królestwo lub podmioty ze Zjednoczonego Królestwa nie spełniają już warunków kwalifikowalności określonych w art. UNPRO.1.4 [Zgodność z zasadami programu] i w Protokole I, w odniesieniu do unijnych procedur wyboru, które do tego dnia nie zostaną jeszcze zakończone. Procedurę wyboru uznaje się za zakończoną, jeżeli w wyniku tej procedury podjęto zobowiązania prawne.

4. Zakończenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne zaciągnięte przed datą referencyjną zawieszenia, o której mowa w art. UNPRO.3.1 ust. 2 [Zawieszenie udziału Zjednoczonego Królestwa w programie Unii]. Niniejsza Umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

5. W przypadku gdy stosowanie Protokołu I lub jego części ustaje w odniesieniu do danych programów lub działań, lub wyjątkowo ich części:

(a) wkład operacyjny pokrywający wydatki na wsparcie związane z zaciągniętymi już zobowiązaniami prawnymi jest należny do czasu wykonania tych zobowiązań prawnych lub do czasu zakończenia wieloletnich ram finansowych, na mocy których zobowiązanie prawne zostało sfinansowane;

(b) w kolejnych latach nie wnosi się wkładu innego niż ten, o którym mowa w lit. a) niniejszego ustępu.

Artykuł UNPRO.3.3:

Zakończenie udziału w programie lub działaniu w przypadku istotnych zmian w programach unijnych

1. Zjednoczone Królestwo może jednostronnie zakończyć swój udział w programie lub działaniu Unii, lub ich częściach, o którym mowa w Protokole I, w przypadku gdy:

(a) akt podstawowy tego programu lub działania Unii zostaje zmieniony w takim zakresie, że warunki udziału Zjednoczonego Królestwa lub podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa w tym programie lub działaniu Unii zostają istotnie zmienione, w szczególności w wyniku zmiany celów programu lub działania i odpowiednich działań; lub

(b) całkowita kwota środków na zobowiązania, o których mowa w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe] zostaje powiększona o więcej niż 15 % w porównaniu z początkową pulą środków finansowych na ten program lub działanie, lub ich części, w których uczestniczy Zjednoczone Królestwo, oraz odpowiedni pułap wieloletnich ram finansowych został podniesiony, albo kwota zewnętrznych dochodów, o których mowa w art. UNPRO.2.1 ust. 5 [Warunki finansowe], na cały okres udziału została powiększona; lub

(c) Zjednoczone Królestwo lub podmioty ze Zjednoczonego Królestwa zostają wyłączone z udziału w części programu lub działania z należycie uzasadnionych powodów i to wyłączenie dotyczy środków na zobowiązania przekraczających 10 % środków na zobowiązania w ostatecznie przyjętym budżecie Unii na rok N dla danego programu lub działania.

2. W tym celu Zjednoczone Królestwo powiadamia Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii o zamiarze zakończenia stosowania Protokołu I w odniesieniu do danego programu lub działania Unii najpóźniej 60 dni po opublikowaniu zmiany lub przyjętego budżetu rocznego lub zmiany do niego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zjednoczone Królestwo wyjaśnia, z jakich powodów uznaje tę zmianę za istotną zmianę warunków udziału. Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii zbiera się w ciągu 45 dni od otrzymania notyfikacji w celu omówienia sprawy.

3. Zakończenie staje się skuteczne 45 dni po dacie powiadomienia dokonanego przez Zjednoczone Królestwo, chyba że Zjednoczone Królestwo wycofa swoje powiadomienie. Dzień, w którym zakończenie staje się skuteczne, stanowi datę referencyjną do celów niniejszego artykułu.

4. Od daty referencyjnej Zjednoczone Królestwo nie jest traktowane jako państwo biorące udział w programie Unii, którego dotyczy zakończenie, i w szczególności Zjednoczone Królestwo lub podmioty ze Zjednoczonego Królestwa nie spełniają już warunków kwalifikowalności określonych w art. UNPRO.1.4 [Zgodność z zasadami programu] i w Protokole I, w odniesieniu do unijnych procedur wyboru, które do tego dnia nie zostaną jeszcze zakończone. Procedurę wyboru uznaje się za zakończoną, jeżeli w wyniku tej procedury podjęto zobowiązania prawne.

5. Zakończenie nie ma wpływu na zobowiązania prawne zaciągnięte przed datą referencyjną. Niniejsza Umowa ma nadal zastosowanie do takich zobowiązań prawnych.

6. W przypadku zakończenia na mocy niniejszego artykułu w odniesieniu do danych programów lub działań:

(a) wkład operacyjny pokrywający wydatki na wsparcie związane z zaciągniętymi już zobowiązaniami prawnymi jest należny do czasu wykonania tych zobowiązań prawnych lub do czasu zakończenia wieloletnich ram finansowych, na mocy których zobowiązanie prawne zostało sfinansowane;

(b) Unia ponownie oblicza wkład operacyjny za rok, w którym następuje zakończenie, stosując procedurę opisaną w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe] ust. 8 akapit piąty lit. a) ppkt (iii). w kolejnych latach nie wnosi się wkładu innego niż ten, o którym mowa w lit. a) niniejszego ustępu.

(c) opłatę z tytułu udziału koryguje się zgodnie z korektą wkładu operacyjnego.

Sekcja 4:

Przegląd wykonania i zwiększenia środków finansowych

Artykuł UNPRO.3.4:

Przegląd wykonania

1. W odniesieniu do części programu lub działania Unii, do których ma zastosowanie mechanizm korekty, o którym mowa w art. UNPRO.2.2 [Programy, do których ma zastosowanie automatyczny mechanizm korekty] stosuje się procedurę przeglądu wykonania zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym artykule.

2. Zjednoczone Królestwo może zwrócić się do Specjalnego Komitetu ds. Udziału w Programach Unii z wnioskiem o rozpoczęcie procedury przeglądu wykonania, gdy kwota obliczona zgodnie z metodą określoną w art. UNPRO.2.2 [Programy, do których ma zastosowanie automatyczny mechanizm korekty] ust. 2 jest ujemna i gdy kwota ta jest wyższa niż 12 % odpowiednich wkładów Zjednoczonego Królestwa na rzecz programu lub działania skorygowanych zgodnie z art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe] ust. 8.

3. W terminie trzech miesięcy od daty wniosku, o którym mowa w ust. 2, Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii analizuje odpowiednie dane dotyczące wykonania i przyjmuje sprawozdanie zawierające propozycje odpowiednich środków w celu rozwiązania kwestii związanych z wykonaniem.

Środki, o których mowa w akapicie pierwszym, są wdrażane przez okres dwunastu miesięcy po przyjęciu sprawozdania. Po zastosowaniu środków do obliczenia różnicy między pierwotnymi kwotami należnymi z tytułu zobowiązań prawnych faktycznie zaciągniętych ze Zjednoczonym Królestwem lub podmiotami Zjednoczonego Królestwa w tym roku kalendarzowym a odpowiednim wkładem operacyjnym wniesionym przez Zjednoczone Królestwo za ten sam rok wykorzystuje się dane dotyczące wykonania w odniesieniu do danego okresu.

Jeżeli różnica, o której mowa w akapicie drugim, jest ujemna i przekracza 16 % odpowiedniego wkładu operacyjnego, Zjednoczone Królestwo może:

(a) powiadomić o swoim zamiarze zakończenia udziału w danym programie unijnym lub jego części z zachowaniem okresu wypowiedzenia 45 dni przed planowanym terminem zakończenia udziału i może je zakończyć zgodnie z art. UNPRO.3.3 [Zakończenie udziału w programie w przypadku istotnej zmiany programu Unii] ust. 3-6, lub lub

(b) zwrócić się do Specjalnego Komitetu ds. Udziału w Programach Unii o przyjęcie dalszych środków mających na celu rozwiązanie problemu słabych wyników, między innymi poprzez dostosowanie się do udziału Zjednoczonego Królestwa w danym programie Unii i skorygowanie przyszłych wkładów finansowych Zjednoczonego Królestwa na rzecz tego programu.

Artykuł UNPRO.3.5:

Przegląd zwiększenia środków finansowych

1. Zjednoczone Królestwo może powiadomić Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii, że wnosi sprzeciw co do kwoty swojego wkładu do programu lub działania Unii, w przypadku gdy całkowita kwota środków na zobowiązania, o których mowa w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe], zostaje powiększona o więcej niż 5 % w porównaniu z początkową pulą środków na ten program lub działanie Unii oraz odpowiedni pułap został podniesiony, albo kwota zewnętrznych dochodów, o których mowa w art. UNPRO.2.1 ust. 5 [Warunki finansowe], na cały okres udziału została powiększona.

2. Powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się w terminie 60 dni od daty

opublikowania przyjętego budżetu rocznego lub jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Powiadomienie pozostaje bez uszczerbku dla obowiązku wniesienia przez Zjednoczone Królestwo jego wkładu oraz dla stosowania mechanizmu korekty, o którym mowa w art. UNPRO.2.1 [Warunki finansowe] ust. 8.

3. Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii przygotowuje sprawozdanie, proponuje oraz podejmuje decyzję o przyjęciu właściwych środków w terminie trzech miesięcy od dnia powiadomienia, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu. Środki te mogą obejmować ograniczenie udziału Zjednoczonego Królestwa lub podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa do działań określonego rodzaju lub do określonych procedur wyboru lub, w stosownych przypadkach, zmianę Protokołu I. Ograniczenie udziału Zjednoczonego Królestwa będzie traktowane jako wyłączenie do celów mechanizmu korekty, o którym mowa w art. UNPRO.2.1 ust. 8 [Warunki finansowe].

4. Jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w art. UNPRO.3.3 ust. 1 lit. b) [Zakończenie udziału w programie w przypadku istotnej zmiany programu Unii], Zjednoczone Królestwo może zakończyć swój udział w programie lub działaniu Unii, o którym mowa w Protokole I, zgodnie z art. UNPRO.3.3 ust. 2-6 [Zakończenie udziału w programie w przypadku istotnej zmiany programu Unii].

Rozdział 2:

Należyte zarządzanie finansami

Artykuł UNPRO.4.X-1:

Zakres

Niniejszy rozdział ma zastosowanie do unijnych programów, działań i usług w ramach programów unijnych, o których mowa w Protokołach I i II.

Sekcja 1:

Ochrona interesów finansowych i odzyskiwanie środków

Artykuł UNPRO.4.X:

Prowadzenie działalności do celów należytego zarządzania finansami

Do celów stosowania niniejszego rozdziału organy Zjednoczonego Królestwa i Unii, o których mowa w niniejszym rozdziale, ściśle współpracują zgodnie ze swoimi odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

Wykonując swoje obowiązki na terytorium Zjednoczonego Królestwa, pracownicy i organy dochodzeniowe Unii muszą działać w sposób zgodny z prawem Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł UNPRO.4.1:

Przeglądy i audyty

1. Unia ma prawo przeprowadzać - zgodnie z odpowiednimi umowami o finansowaniu i mającymi zastosowanie aktami co najmniej jednej instytucji Unii - przeglądy i audyty techniczne, naukowe, finansowe lub inne rodzaje przeglądów i audytów w pomieszczeniach dowolnej osoby fizycznej mającej miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie lub osoby prawnej mającej siedzibę w Zjednoczonym Królestwie otrzymujących unijne finansowanie, a także dowolnej osoby trzeciej uczestniczącej we wdrażaniu unijnego finansowania mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie. Takie przeglądy i audyty mogą być przeprowadzane przez pracowników instytucji i organów Unii, w szczególności Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, lub przez inne osoby upoważnione przez Komisję Europejską zgodnie z prawem Unii.

2. Pracownicy instytucji i organów Unii, w szczególności pracownicy Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, a także inne osoby upoważnione przez Komisję Europejską, mają odpowiedni dostęp do miejsc, prac i dokumentów (w wersji elektronicznej, papierowej lub w obu wersjach) oraz do wszystkich informacji wymaganych do przeprowadzenia takich przeglądów i audytów, o których mowa w ust. 1. Taki dostęp obejmuje prawo do uzyskania fizycznych lub elektronicznych kopii i wyciągów z wszelkich dokumentów lub treści wszelkich nośników danych będących w posiadaniu osób fizycznych lub prawnych poddanych audytowi lub strony trzeciej poddanej audytowi.

3. Zjednoczone Królestwo nie utrudnia ani nie wprowadza żadnych ograniczeń w zakresie prawa pracowników i innych osób, o których mowa w ust. 2, do wjazdu na terytorium Zjednoczonego Królestwa i dostępu do pomieszczeń kontrolowanych osób w ramach wykonywania ich obowiązków, o których mowa w niniejszym artykule.

4. Niezależnie od zawieszenia lub zakończenia udziału Zjednoczonego Królestwa w programie lub działaniu, zawieszenia części lub wszystkich postanowień niniejszej części lub Protokołu I, przeglądy i kontrole mogą być przeprowadzane również po dniu wejścia w życie danego zawieszenia lub zakończenia udziału, na warunkach określonych w mających zastosowanie aktach jednej lub kilku instytucji Unii Europejskiej oraz zgodnie z odpowiednimi umowami o finansowaniu lub umowami w odniesieniu do wszelkich zobowiązań prawnych dotyczących wykonania budżetu Unii przyjętych przez Unię przed dniem, w którym dane zawieszenie lub zakończenie staje się skuteczne.

Artykuł UNPRO.4.2:

Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii

1. Komisja Europejska i Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) są upoważnione do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, na terytorium Zjednoczonego Królestwa. Komisja Europejska i OLAF działają zgodnie z aktami Unii regulującymi te kontrole, inspekcje i dochodzenia.

2. Właściwe organy Zjednoczonego Królestwa informują w rozsądnym terminie Komisję Europejską lub OLAF o wszelkich stwierdzonych przez te organy przypadkach lub podejrzeniach nieprawidłowości, nadużyć finansowych lub innej nielegalnej działalności naruszających interesy finansowe Unii.

3. Kontrole na miejscu i inspekcje mogą być przeprowadzane w pomieszczeniach dowolnej osoby fizycznej mającej miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie lub dowolnej osoby prawnej mającej siedzibę w Zjednoczonym Królestwie otrzymujących unijne finansowanie na mocy umowy o finansowaniu, a także w pomieszczeniach dowolnej osoby trzeciej mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie uczestniczącej we wdrażaniu takiego unijnego finansowania. Takie kontrole i inspekcje są przygotowywane i prowadzone przez Komisję Europejską lub OLAF w ścisłej współpracy z właściwym organem Zjednoczonego Królestwa wyznaczonym przez Zjednoczone Królestwo. Wyznaczony organ jest powiadamiany w rozsądnym terminie przed kontrolami i inspekcjami o przedmiocie, celu i podstawie prawnej tych kontroli i inspekcji, aby umożliwić mu udzielenie pomocy. W związku z tym urzędnicy właściwych organów Zjednoczonego Królestwa mogą uczestniczyć w kontrolach na miejscu oraz inspekcjach.

4. Pracownicy Komisji Europejskiej i pracownicy OLAF-u mają dostęp do wszelkich informacji i dokumentów (w wersji elektronicznej, papierowej lub w obu wersjach), w tym danych komputerowych, dotyczących operacji, o których mowa w ust. 3, niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia kontroli na miejscu i inspekcji. Pracownicy Komisji Europejskiej i OLAF-u mogą w szczególności kopiować odpowiednie dokumenty.

5. Komisja Europejska lub OLAF oraz właściwe organy Zjednoczonego Królestwa decydują w indywidualnych przypadkach, czy dane kontrole na miejscu i inspekcje mają być przeprowadzane wspólnie, w tym w przypadku gdy obie strony są uprawnione do prowadzenia dochodzeń.

6. Jeżeli dana osoba, podmiot lub inna strona trzecia, które podlegają kontroli na miejscu lub inspekcji, sprzeciwiają się kontroli na miejscu lub inspekcji, organy Zjednoczonego Królestwa - działając zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi - udzielają pomocy Komisji lub OLAF-owi, tak aby instytucje te mogły wykonywać swoje obowiązki związane z przeprowadzaniem kontroli na miejscu lub inspekcji. Pomoc ta obejmuje podejmowanie odpowiednich środków zabezpieczających na mocy prawa krajowego, w tym w celu zabezpieczenia dowodów.

7. Komisja Europejska lub OLAF informują właściwe organy Zjednoczonego Królestwa o wynikach takich kontroli i inspekcji. W szczególności Komisja Europejska lub OLAF zgłaszają jak najszybciej właściwemu organowi Zjednoczonego Królestwa wszelkie stwierdzone przez te instytucje w trakcie kontroli na miejscu lub inspekcji przypadki lub podejrzenia nieprawidłowości.

8. Bez uszczerbku dla stosowania prawa Zjednoczonego Królestwa Komisja Europejska może nakładać środki i kary administracyjne na osoby prawne lub fizyczne uczestniczące w realizacji danego programu lub działania zgodnie z ustawodawstwem Unii.

9. Na użytek właściwego wykonania niniejszego artykułu Komisja Europejska lub OLAF oraz właściwe organy Zjednoczonego Królestwa regularnie wymieniają informacje oraz, na wniosek jednej ze Stron niniejszej Umowy, konsultują się ze sobą, o ile nie zabrania tego ustawodawstwo Unii lub prawo Zjednoczonego Królestwa.

10. Aby ułatwić skuteczną współpracę i wymianę informacji z OLAF-em, Zjednoczone Królestwo wyznacza punkt kontaktowy.

11. Wymiana informacji między Komisją Europejską lub OLAF-em a właściwymi organami Zjednoczonego Królestwa musi być zgodna z obowiązującymi wymogami w zakresie poufności. Dane osobowe zawarte w wymienianych informacjach są chronione zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

12. Bez uszczerbku dla stosowania art. LAW.MUTAS.114, [Definicja właściwego organu] w przypadku gdy jakikolwiek obywatel Zjednoczonego Królestwa lub osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie lub podmiot prawny mający siedzibę w Zjednoczonym Królestwie otrzyma finansowanie unijne w ramach programów i działań Unii wymienionych w Protokole I, bezpośrednio lub pośrednio, w tym w związku ze wszelkimi osobami trzecimi zaangażowanymi we wdrażanie takiego finansowania unijne, organy Zjednoczonego Królestwa współpracują z organami Unii lub organami państw członkowskich Unii odpowiedzialnymi za prowadzenie dochodzeń, ściganie i stawianie przed sądem sprawców i współsprawców przestępstw naruszających interesy finansowe Unii w związku z takim finansowaniem, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami i instrumentami międzynarodowymi, aby umożliwić im wypełnianie ich obowiązków.

Artykuł UNPRO.4.3:

Poprawki do art. UNPRO.0.1, UNPRO.4.X-1, UNPRO.4.1 [Przeglądy i audyty] oraz art. UNPRO.4.2 [Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii]

Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii może wprowadzić zmiany do art. UNPRO.4.1 [Przeglądy i audyty] oraz art. UNPRO.4.2 [Zwalczanie nieprawidłowości, nadużyć finansowych i innych przestępstw naruszających interesy finansowe Unii], w szczególności w celu uwzględnienia zmian w aktach jednej lub większej liczby instytucji Unii.

Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii może wprowadzić zmiany do art. UNPRO.0.1 [Zakres] i art. UNPRO.4.X-1 [Zakres] w celu rozszerzenia stosowania niniejszego rozdziału na inne unijne programy, działania i usługi.

Artykuł UNPRO.4.4:

Odzyskiwanie środków i egzekwowanie decyzji

1. Decyzje przyjęte przez Komisję Europejską nakładające zobowiązanie pieniężne na osoby prawne lub fizyczne inne niż państwa w odniesieniu do wszelkich roszczeń wynikających z unijnych programów, działań lub projektów są egzekwowalne w Zjednoczonym Królestwie. Decyzji takiej nadawany jest tytuł egzekucyjny bez formalności innych niż weryfikacja autentyczności decyzji przez organ krajowy wyznaczony do tego celu przez Zjednoczone Królestwo. Zjednoczone Królestwo informuje Komisję i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wyznaczonym organie krajowym. Zgodnie z art. UNPRO.5.1 [Komunikacja i wymiana informacji] Komisja Europejska jest uprawniona do powiadomienia o takich egzekwowalnych decyzjach bezpośrednio osoby mające miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie i osoby prawne mające siedzibę w Zjednoczonym Królestwie. Egzekwowanie tych decyzji przebiega zgodnie z prawem Zjednoczonego Królestwa.

2. Wyroki i orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydane na podstawie klauzuli arbitrażowej zawartej w umowie dotyczącej unijnych programów, działań lub ich części zgodnie z Protokołem I są egzekwowalne w Zjednoczonym Królestwie w taki sam sposób jak decyzje Komisji Europejskiej, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu.

3. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest sądem właściwym w zakresie kontroli legalności decyzji Komisji, o której mowa w ust. 1, i wstrzymania jej egzekucji. Sądy Zjednoczonego Królestwa są jednak właściwe do rozpatrywania skarg dotyczących nieprawidłowego prowadzenia egzekucji.

Sekcja 2:

Inne przepisy dotyczące wdrażania programów unijnych

Artykuł UNPRO.5.1:

Komunikacja i wymiana informacji

Instytucje i organy Unii uczestniczące w realizacji programów lub działań Unii lub w kontrolowaniu takich programów lub działań są uprawnione do bezpośredniego komunikowania się, w tym za pośrednictwem elektronicznych systemów wymiany informacji, z dowolną osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Zjednoczonym Królestwie lub osobą prawną mającą siedzibę w Zjednoczonym Królestwie otrzymującymi unijne finansowanie, jak również z dowolną osobą trzecią uczestniczącą we wdrażaniu unijnego finansowania mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie. Takie osoby, podmioty i osoby trzecie mogą przedkładać bezpośrednio instytucjom i organom Unii wszelkie istotne informacje i dokumenty, które są zobowiązane przedłożyć na podstawie ustawodawstwa Unii mających zastosowanie do programu lub działania Unii lub na podstawie umów lub umów o finansowaniu zawartych w celu realizacji tego programu lub działania.

Artykuł UNPRO.5.2:

Współpraca w dziedzinie statystyki

Eurostat i Urząd Statystyczny Zjednoczonego Królestwa mogą ustanowić porozumienie, które umożliwia współpracę w istotnych kwestiach statystycznych i obejmuje to, że Eurostat, za zgodą Urzędu Statystycznego Zjednoczonego Królestwa, dostarcza dane statystyczne dotyczące Zjednoczonego Królestwa do celów niniejszej części, w tym w szczególności dane dotyczące PKB Zjednoczonego Królestwa.

Rozdział 3:

Dostęp Zjednoczonego Królestwa do usług w ramach programów Unii

Artykuł UNPRO.6:

Zasady dotyczące dostępu do usług

1. W przypadku gdy Zjednoczone Królestwo nie bierze udziału w programie lub działaniu Unii zgodnie z rozdziałem 1 [Udział Zjednoczonego Królestwa w programach Unii] niniejszej części, może jednak mieć dostęp do usług świadczonych w ramach programów i działań Unii na warunkach określonych w niniejszej Umowie, w aktach podstawowych i wszelkich innych przepisach dotyczących realizacji programów i działań Unii.

2. Protokół II [Dostęp Zjednoczonego Królestwa do usług ustanowionych w ramach określonych

programów i działań] w stosownych przypadkach:

(a) określa usługi w ramach programów i działań Unii, do których Zjednoczone Królestwo i podmioty ze Zjednoczonego Królestwa mają dostęp;

(b) ustanawia szczegółowe warunki dostępu Zjednoczonego Królestwa i podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa. Warunki te są zgodne z warunkami określonymi w niniejszej Umowie oraz w aktach podstawowych;

(c) określa wkład finansowy lub rzeczowy Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do usługi świadczonej w ramach takich programów i działań Unii.

3. Protokół II jest przyjmowany i może być zmieniany przez Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii.

4. Zjednoczone Królestwo oraz publiczni i prywatni właściciele i operatorzy statków kosmicznych prowadzący działalność w Zjednoczonym Królestwie lub z tego państwa mają dostęp do usług świadczonych na podstawie art. 5 ust. 1 decyzji nr 541/2014 zgodnie z art. 5 ust. 2 niniejszej decyzji do czasu zawarcia postanowień dotyczących podobnego dostępu w protokole II lub do dnia 31 grudnia 2021 r.

Rozdział 4:

[Przeglądy]

Artykuł UNPRO.7:

[Klauzula przeglądowa]

Cztery lata po wejściu w życie Protokołów I i II Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii dokonuje przeglądu wdrażania tych Protokołów na podstawie danych dotyczących udziału podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa w pośrednich i bezpośrednich działaniach w ramach programu, części programu, działań i usług objętych Protokołami I i II.

Na wniosek jednej ze Stron Specjalny Komitet ds. Udziału w Programach Unii omawia zmiany lub proponowane zmiany mające wpływ na warunki udziału Zjednoczonego Królestwa w programach lub częściach programów, działaniach i usługach wymienionych w Protokołach I i II oraz, w razie potrzeby, może zaproponować odpowiednie środki w zakresie niniejszej Umowy.

Rozdział 5:

Opłaty z tytułu udziału w latach 2021-2026

Artykuł UNPRO.8:

Opłaty z tytułu udziału w latach 2021-2026

Opłaty z tytułu udziału, o których mowa w art. UNPRO.2.1 ust. 4 [Warunki finansowe], w latach 2021-2026 mają następującą wartość:

– w 2021 r.: 0,5 %;

– w 2022 r.: 1 %;

– w 2023 r.: 1,5 %;

– w 2024 r.: 2 %;

– w 2025 r.: 2,5 %;

– w 2026 r.: 3 %

CZĘŚĆ SZÓSTA:

ROZSTRZYGANIE SPORÓW I POSTANOWIENIA HORYZONTALNE

TYTUŁ I:

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

Rozdział 1:

Postanowienia ogólne

Artykuł INST.9:

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest ustanowienie skutecznego i sprawnego mechanizmu służącego unikaniu i rozstrzyganiu sporów między Stronami, dotyczących wykładni i stosowania niniejszej Umowy i umów uzupełniających, w celu osiągnięcia, tam gdzie jest to możliwe, wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

Artykuł INST.10:

Zakres

1. Niniejszy tytuł, z zastrzeżeniem ust. 2, 3, 4 i 5, ma zastosowanie do sporów między Stronami dotyczących interpretacji i stosowania postanowień niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej ("postanowienia objęte niniejszą Umową").

2. Postanowienia objęte niniejszą Umową obejmują wszystkie postanowienia niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających, z wyjątkiem:

(a) art. GOODS.17 ust. 1-6 [Środki ochrony handlu] oraz art. GOODS.21 [Własność kulturowa] części drugiej dział pierwszy tytuł I;

(b) załącznika TBT-X [Produkty lecznicze];

(c) części drugiej dział pierwszy tytuł VII [Małe i średnie przedsiębiorstwa];

(d) części drugiej dział pierwszy tytuł X [Dobre praktyki regulacyjne i współpraca regulacyjna];

(e) art. LPFS.1.1 ust. 1, 2 i 4 [Zasady i cele] oraz art. LPFS.1.2 ust. 1 i 3 [Prawo do wprowadzania regulacji i zasada ostrożnego zarządzania zasobami oraz informacje naukowe i techniczne] rozdziału 1 [Postanowienia ogólne], rozdział 2 [Polityka konkurencji], art. LPFS.3.9 [Niezależny organ lub podmiot oraz współpraca] oraz LPFS.3.10 [Sądy i trybunały] rozdziału 2 [Kontrola subsydiów]; oraz rozdziału 5 [Podatki] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwe' konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] części drugiej dział pierwszy oraz art. LPFS.9.4 ust. 4-9 [Środki równoważące] rozdziału 9 [Przepisy horyzontalne i instytucjonalne] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] tytułu XI [Równe szanse dla otwartej i uczciwej konkurencji i zrównoważonego rozwoju] części drugiej dział pierwszy;

(f) części trzeciej [Współpraca organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych], w tym w odniesieniu do sytuacji regulowanych przez inne postanowienia niniejszej Umowy;

(g) części czwartej [Współpraca tematyczna];

(h) części szóstej [Rozstrzyganie sporów i postanowienia horyzontalne] tytuł II [Podstawa współpracy],

(i) art. FINPROV.10A [Przejściowe przepisy dotyczące przekazywania danych osobowych do Zjednoczonego Królestwa] części siódmej; oraz

(j) umowy w sprawie procedur bezpieczeństwa na potrzeby wymiany i ochrony informacji niejawnych.

3. Strona może wystąpić do Rady Partnerstwa w celu rozstrzygnięcia sporu dotyczącego zobowiązań wynikających z postanowień, o których mowa w ust. 2.

4. Artykuł INST.11 [Wyłączność] ma zastosowanie do postanowień, o których mowa w ust. 2.

5. Niezależnie od ust. 1 i 2 niniejszy tytuł nie ma zastosowania do sporów dotyczących interpretacji i stosowania w indywidualnych przypadkach postanowień Protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub załączników do niego.

Artykuł INST.11:

Wyłączność

Strony zobowiązują się nie poddawać sporu między nimi dotyczącego interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej pod mechanizm rozstrzygania sporów inny niż przewidziany w niniejszej Umowie.

Artykuł INST.12:

Wybór organu w przypadku zasadniczo równoważnego zobowiązania wynikającego z innej umowy międzynarodowej

1. W przypadku powstania sporu dotyczącego określonego środka, co do którego domniemywa się naruszenie zobowiązania wynikającego z niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej oraz zasadniczo równoważnego zobowiązania wynikającego z innej umowy międzynarodowej, do której Strony przystąpiły, w tym porozumienia WTO, Strona domagająca się rekompensaty wybiera organ, który rozstrzygnie spór.

2. Po wybraniu przez Stronę organu i wszczęciu procedury rozstrzygania sporów na podstawie niniejszego tytułu lub innej umowy międzynarodowej Strona nie wszczyna takiej procedury na podstawie tej innej umowy międzynarodowej w odniesieniu do określonego środka, o którym mowa w ust. 1, chyba że organ wybrany w pierwszej kolejności nie dokona żadnych ustaleń z powodów proceduralnych lub jurysdykcyjnych.

3. Do celów niniejszego artykułu:

(a) procedurę rozstrzygania sporów na podstawie niniejszego tytułu uznaje się za rozpoczętą z chwilą wniesienia przez jedną ze Stron wniosku o powołanie trybunału arbitrażowego na mocy art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe];

(b) procedurę rozstrzygnięcia sporu na podstawie porozumienia WTO uznaje się za rozpoczętą z chwilą wniesienia przez jedną ze Stron wniosku o ustanowienie zespołu orzekającego na podstawie art. 6 Uzgodnienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów w ramach porozumienia WTO; oraz

(c) procedurę rozstrzygania sporów na podstawie jakiejkolwiek innej umowy uznaje się za rozpoczętą zgodnie z odnośnymi postanowieniami takiej umowy.

4. Bez uszczerbku dla postanowień ust. 2, żadne z postanowień niniejszej Umowy nie wyklucza zawieszenia zobowiązań przez jedną ze Stron upoważnionych przez Organ Rozstrzygania Sporów WTO lub uprawnionych na podstawie procedur rozstrzygania sporów określonych w innej umowie międzynarodowej, której stroną są Strony. Nie można powoływać się na porozumienie WTO ani jakąkolwiek inną umowę międzynarodową między Stronami w celu uniemożliwienia którejkolwiek ze Stron zawieszenia zobowiązań wynikających z niniejszego tytułu.

Rozdział 2:

Procedura

Artykuł INST.13:

Konsultacje

1. Jeżeli Strona ("Strona skarżąca") uzna, że druga Strona ("Strona pozwana") naruszyła zobowiązanie wynikające z niniejszej Umowy lub jakichkolwiek umów uzupełniających, Strony dokładają starań, aby rozstrzygnąć tę kwestię, podejmując konsultacje w dobrej wierze w celu osiągnięcia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

2. Strona skarżąca może wystąpić o konsultacje w drodze pisemnego wniosku przekazanego Stronie pozwanej. Strona skarżąca określa w swoim pisemnym wniosku powody złożenia wniosku, w tym wskazanie przedmiotowych środków i podstawy prawnej wniosku, a także odnośne postanowienia, które uważa za mające zastosowanie.

3. Strona pozwana odpowiada na wniosek niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż 10 dni od dnia jego dostarczenia. Konsultacje przeprowadza się, w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia wniosku, osobiście lub za pomocą wszelkich innych środków komunikacji uzgodnionych przez Strony. Jeżeli konsultacje są przeprowadzane osobiście, odbywają się one na terytorium Strony pozwanej, chyba że Strony postanowią inaczej.

4. Konsultacje uznaje się za zakończone w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia wniosku, chyba że Strony postanawiają je kontynuować.

5. Konsultacje w sprawach pilnych, w tym dotyczących towarów łatwo psujących się lub towarów lub usług sezonowych, odbywają się w ciągu 20 dni od daty dostarczenia wniosku. Konsultacje uznaje się za zakończone w ciągu tych 20 dni, chyba że Strony postanowią je kontynuować.

6. Każda ze Stron przedstawia wystarczające informacje faktyczne, aby umożliwić pełną analizę spornego środka, w tym sposób, w jaki środek ten może wpłynąć na stosowanie niniejszej Umowy lub wszelkich umów uzupełniających. Każda ze Stron stara się zapewnić udział personelu właściwych organów publicznych posiadającego wiedzę ekspercką w kwestiach będących przedmiotem konsultacji.

7. W przypadku wszelkich sporów dotyczących dziedziny innej niż tytuły I-VII, tytuł VIII rozdział czwarty [Energia i surowce], część druga dział pierwszy lub dział szósty tytuły IX-XII na wniosek Strony skarżącej konsultacje, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, odbywają się w ramach specjalnego komitetu lub Rady Partnerstwa. Specjalny komitet może w każdej chwili podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Rady Partnerstwa. Rada Partnerstwa może również zająć się sprawą z własnej inicjatywy. Specjalny komitet lub, w zależności od przypadku, Rada Partnerstwa, może rozstrzygnąć spór w drodze decyzji. Zastosowanie mają terminy, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu. Miejsce posiedzeń ustalane jest zgodnie z regulaminem komitetu specjalnego lub, w zależności od przypadku, Rady Partnerstwa.

8. Konsultacje, w szczególności wszelkie informacje określone jako poufne oraz stanowiska, jakie Strony zajęły podczas konsultacji, są poufne i pozostają bez uszczerbku dla praw każdej ze Stron w dalszych postępowaniach.

Artykuł INST.14:

Postępowanie arbitrażowe

1. Strona skarżąca może złożyć wniosek o powołanie trybunału arbitrażowego, jeżeli:

(a) strona pozwana nie odpowie na wniosek o konsultacje w ciągu 10 dni od daty jego dostarczenia;

(b) konsultacje nie odbyły się w terminach, o których mowa w art. INST.13 [Konsultacje] ust. 3, 4 lub 5;

(c) Strony postanowią nie przeprowadzać konsultacji; lub

(d) konsultacje zakończono bez osiągnięcia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

2. Wniosek o powołanie trybunału arbitrażowego składa się w drodze pisemnego wniosku skierowanego do Strony pozwanej. We wniosku Strona skarżąca wyraźnie określa sporny środek i wyjaśnia, w jaki sposób środek ten stanowi naruszenie postanowień objętych niniejszą Umową, w sposób wystarczający do jasnego przedstawienia podstawy prawnej skargi.

Artykuł INST.15:

Powołanie trybunału arbitrażowego

1. W skład trybunału arbitrażowego wchodzi trzech arbitrów.

2. Nie później niż 10 dni od daty dostarczenia wniosku o powołanie trybunału arbitrażowego Strony konsultują się w celu uzgodnienia składu trybunału arbitrażowego.

3. W przypadku gdy Strony nie osiągną porozumienia co do składu trybunału arbitrażowego w terminie określonym w ust. 2, każda ze Stron wyznacza arbitra spośród osób wskazanych z dotyczącej tej Strony części listy sporządzonej zgodnie z art. INST.27 [Listy arbitrów] nie później niż pięć dni od upływu terminu określonego w ust. 2 niniejszego artykułu. Jeżeli Strona nie wyznaczy arbitra spośród swojej części listy w tym terminie, współprzewodniczący Rady Partnerstwa pochodzący ze Strony skarżącej wybiera, nie później niż pięć dni po upływie tego terminu, arbitra w drodze losowania spośród osób wskazanych w części listy dotyczącej arbitrów Strony, która nie wyznaczyła arbitra. Współprzewodniczący Rady Partnerstwa ze Strony skarżącej może delegować taki wybór arbitra w drodze losowania.

4. W przypadku gdy Strony nie osiągną porozumienia co do przewodniczącego trybunału arbitrażowego w terminie przewidzianym w ust. 2 niniejszego artykułu, współprzewodniczący Rady Partnerstwa ze Strony skarżącej wybiera, nie później niż pięć dni po upłynięciu tego terminu, przewodniczącego trybunału arbitrażowego w drodze losowania spośród osób wskazanych w części listy dotyczącej przewodniczących trybunału arbitrażowego sporządzonej na podstawie art. INST.27 [Listy arbitrów]. Współprzewodniczący Rady Partnerstwa ze Strony skarżącej może przekazać taki wybór przewodniczącego trybunału arbitrażowego w drodze losowania.

5. Jeżeli do czasu wyboru wniosku na podstawie ust. 3 lub 4 niniejszego artykułu którakolwiek z list przewidzianych w art. INST.27 [Listy arbitrów] nie została sporządzona lub nie zawiera wystarczającej liczby nazwisk, arbitrów wyłania się w drodze losowania spośród osób formalnie zaproponowanych przez jedną Stronę lub obie Strony zgodnie z załącznikiem INST-X [Regulamin].

6. Za dzień powołania trybunału arbitrażowego uznaje się dzień, w którym ostatni z trzech arbitrów powiadomił Strony o przyjęciu powołania zgodnie z załącznikiem INST-X [Regulamin].

Artykuł INST.16:

Wymogi wobec arbitrów

1. Wszyscy arbitrzy:

(a) muszą wykazywać się specjalistyczną wiedzą w dziedzinie prawa i handlu międzynarodowego, w tym w konkretnych kwestiach objętych tytułami I-VII, tytułem VIII rozdział czwarty [Energia i surowce], częścią drugą dział pierwszy [Handel] tytuły IX-XII lub częścią drugą dział szósty [Pozostałe postanowienia], lub w dziedzinie prawa i wszelkich innych kwestii objętych niniejszą Umową i wszelkimi umowami uzupełniającymi, a w przypadku przewodniczącego muszą również mieć doświadczenie w procedurach rozstrzygania sporów;

(b) to osoby niepowiązane z żadną ze Stron i nieprzyjmujące poleceń od żadnej ze Stron;

(c) działają w imieniu własnym i nie przyjmują poleceń od żadnej organizacji ani żadnego rządu w kwestiach związanych z przedmiotową sprawą oraz

(d) przestrzegają postanowień załącznika INST-X [Kodeks postępowania].]

2. Wszyscy arbitrzy to osoby, których niezależność jest niekwestionowana i które posiadają kwalifikacje wymagane do powołania na wysokie stanowiska sędziowskie w swoich krajach lub są prawnikami o uznanej kompetencji.

3. Ze względu na przedmiot konkretnego sporu Strony mogą uzgodnić odstępstwo od wymogów wymienionych w ust. 1 lit. a).

Artykuł INST.17:

Funkcje trybunału arbitrażowego

Trybunał arbitrażowy:

(a) dokonuje obiektywnej oceny rozpatrywanej przez niego sprawy, w tym obiektywnej oceny okoliczności faktycznych sprawy, zakresu stosowania postanowień objętych niniejszą Umową i zgodności spornych środków z postanowieniami objętymi niniejszą Umową;

(b) podaje w swoich decyzjach i orzeczeniach ustalenia faktyczne i prawne oraz uzasadnienie wszelkich dokonanych ustaleń; oraz

(c) powinien regularnie konsultować się ze Stronami i zapewniać odpowiednie możliwości wypracowania wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

Artykuł INST.18:

Zakres zadań

1. O ile w ciągu pięciu dni od dnia powołania trybunału arbitrażowego Strony nie postanowią inaczej, zakres zadań organu arbitrażowego obejmuje:

"zbadanie, w świetle odpowiednich postanowień objętych niniejszą Umową lub umową uzupełniającą, kwestii, o której mowa we wniosku o powołanie trybunału arbitrażowego, dokonanie ustaleń w sprawie zgodności spornego środka z postanowieniami, o których mowa w art. INST.10 [Zakres] oraz wydanie orzeczenia zgodnie z art. INST.20 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy]".

2. Jeżeli Strony uzgodnią inny zakres zadań niż te, o których mowa w ust. 1, przekazują uzgodniony zakres zadań trybunałowi arbitrażowemu w terminie, o którym mowa w ust. 1.

Artykuł INST.19:

Postępowania w trybie pilnym

1. Na wniosek jednej ze Stron trybunał arbitrażowy podejmuje decyzję, nie później niż 10 dni od dnia jego powołania, czy sprawa dotyczy pilnych kwestii.

2. W sprawach pilnych mające zastosowanie terminy określone w art. INST.20 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy] wynoszą połowę czasu przewidzianego w tym artykule.

Artykuł INST.20:

Orzekanie przez trybunał arbitrażowy

1. Trybunał arbitrażowy przedstawia Stronom sprawozdanie wstępne w ciągu 100 dni od dnia powołania trybunału arbitrażowego. Jeżeli trybunał arbitrażowy uzna, że nie zdoła dotrzymać tego terminu, przewodniczący trybunału arbitrażowego powiadamia o tym na piśmie Strony, podając przyczyny opóźnienia oraz przewidywany termin dostarczenia sprawozdania wstępnego przez trybunał arbitrażowy. Trybunał arbitrażowy w żadnym razie nie wydaje orzeczenia wstępnego później niż 130 dni od dnia powołania trybunału arbitrażowego.

2. Każda ze Stron może złożyć pisemny wniosek do trybunału arbitrażowego o dokonanie przeglądu konkretnych elementów sprawozdania wstępnego w ciągu 14 dni od jego dostarczenia. Strona może przedstawić uwagi do wniosku drugiej Strony w ciągu sześciu dni od dnia dostarczenia wniosku.

3. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 2, nie zostanie złożony pisemny wniosek o dokonanie przeglądu konkretnych elementów sprawozdania wstępnego, sprawozdanie wstępne staje się orzeczeniem trybunału arbitrażowego.

4. Trybunał arbitrażowy przekazuje Stronom orzeczenie w ciągu 130 dni od dnia powołania trybunału arbitrażowego. Jeżeli trybunał arbitrażowy uzna, że nie zdoła dotrzymać tego terminu, jego przewodniczący powiadamia Strony na piśmie, podając przyczyny opóźnienia oraz przewidywany termin wydania orzeczenia przez trybunał arbitrażowy. Trybunał arbitrażowy w żadnym razie nie wydaje orzeczenia później niż 160 dni od dnia powołania trybunału arbitrażowego.

5. Orzeczenie zawiera omówienie wszelkich pisemnych wniosków Stron dotyczących sprawozdania wstępnego i wyraźnie odnosi się do uwag Stron.

6. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że "orzeczenie" lub "orzeczenia", o których mowa w art. INST.17 [Funkcje trybunału arbitrażowego], art. INST.18 [Zakres zadań], art.INST.28 [Zastępowanie arbitrów] oraz art. INST.29 ust. 1, 3, 4 i 6 [Orzeczenia i decyzje trybunału arbitrażowego] należy rozumieć jako dotyczące również sprawozdania wstępnego trybunału arbitrażowego.

Rozdział 3:

Wykonanie orzeczenia

Artykuł INST.21:

Środki wykonania orzeczenia

1. Jeżeli w swoim orzeczeniu, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy], trybunał arbitrażowy stwierdza, że Strona pozwana naruszyła zobowiązanie wynikające z niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, Strona ta wprowadza niezbędne środki w celu natychmiastowego zastosowania się do ustaleń i wniosków zawartych w orzeczeniu trybunału arbitrażowego w celu doprowadzenia do zgodności z postanowieniami objętymi niniejszą Umową.

2. Strona pozwana, nie później niż 30 dni po wydaniu orzeczenia, powiadamia Stronę skarżącą o środkach, które podjęła lub zamierza podjąć w celu wykonania decyzji.

Artykuł INST.22:

Rozsądny termin

1. Jeżeli natychmiastowe wykonanie orzeczenia nie jest możliwe, Strona pozwana, nie później niż 30 dni po wydaniu decyzji, o której mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie trybunału arbitrażowego], powiadamia Stronę skarżącą o długości rozsądnego terminu, jakiego będzie potrzebować na wykonanie orzeczenia, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie trybunału arbitrażowego]. Strony dokładają wszelkich starań, aby ustalić długość rozsądnego terminu na dostosowanie się.

2. Jeżeli Strony nie uzgodniły długości rozsądnego terminu, Strona skarżąca może, nie wcześniej niż 20 dni po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, zwrócić się do trybunału arbitrażowego w pierwotnym składzie z pisemnym wnioskiem o określenie długości rozsądnego terminu. Trybunał arbitrażowy przekazuje Stronom decyzję w ciągu 20 dni od daty dostarczenia wniosku.

3. Strona pozwana przekazuje Stronie skarżącej pisemne powiadomienie o postępach w wykonaniu orzeczenia, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy], co najmniej miesiąc przed upływem rozsądnego terminu.

4. Strony mogą uzgodnić przedłużenie rozsądnego terminu.

Artykuł INST.23:

Przegląd wykonania orzeczenia

1. Strona pozwana, nie później niż w dniu upływu rozsądnego terminu, powiadamia Stronę skarżącą o wszelkich środkach, które wprowadziła w celu wykonania orzeczenia, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy].

2. W przypadku gdy Strony nie zgadzają się co do istnienia lub zgodności jakiegokolwiek środka wprowadzonego w celu wykonania orzeczenia z postanowieniami objętymi niniejszą Umową, Strona skarżąca może skierować pisemny wniosek do trybunału arbitrażowego w pierwotnym składzie o podjęcie decyzji w tej sprawie. We wniosku określa się wszelkie sporne środki i wyjaśnia, w jaki sposób środek ten stanowi naruszenie postanowień objętych niniejszą Umową, w sposób wystarczający do jasnego przedstawienia podstawy prawnej skargi. Trybunał arbitrażowy przekazuje Stronom decyzję w ciągu 45 dni od daty dostarczenia wniosku.

Artykuł INST.24:

Tymczasowe środki zaradcze

1. Strona pozwana, na wniosek Strony skarżącej i po przeprowadzeniu z nią konsultacji, przedstawia propozycję tymczasowej rekompensaty, jeżeli:

a) strona pozwana powiadamia Stronę skarżącą, że nie jest możliwe wykonanie orzeczenia, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie przez trybunał arbitrażowy]; lub

b) strona pozwana nie dostarczy powiadomienia o wprowadzeniu środków w celu wykonania orzeczenia w terminie, o którym mowa w art. INST.21 [Środki wykonania orzeczenia], lub przed upływem rozsądnego terminu; lub

c) trybunał arbitrażowy stwierdzi, że nie wprowadzono żadnych środków w celu wykonania orzeczenia lub że środek wprowadzony w celu wykonania orzeczenia jest niezgodny z postanowieniami objętymi niniejszą Umową.

2. W każdym z warunków, o których mowa w ust. 1 lit. a), b) i c), Strona skarżąca może przekazać Stronie pozwanej pisemne powiadomienie o zamiarze zawieszenia stosowania zobowiązań wynikających z postanowień objętych niniejszą Umową, jeżeli:

a) Strona skarżąca postanowi nie składać wniosku na mocy ust. 1 lub

b) Strony nie uzgodnią tymczasowej rekompensaty w ciągu 20 dni od upływu rozsądnego terminu lub wydania orzeczenia trybunału arbitrażowego na mocy art. INST.23 [Przegląd wykonania orzeczenia] w przypadku złożenia wniosku na mocy ust. 1.

W powiadomieniu określa się zakres planowanego zawieszenia zobowiązań.

3. Zawieszenie zobowiązań podlega następującym warunkom:

a) zobowiązania wynikające z działu czwartego [Koordynacja zabezpieczenia społecznego i wizy krótkoterminowe] części drugiej, Protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub załączników do niego lub części piątej [Programy unijne] nie mogą zostać zawieszone na mocy niniejszego artykułu;

b) na zasadzie odstępstwa od lit. a) obowiązki wynikające z części piątej [Programy unijne] mogą zostać zawieszone jedynie w przypadku, gdy orzekanie, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie trybunału arbitrażowego] dotyczy interpretacji i realizacji części piątej [Programy unijne];

c) zobowiązania poza częścią piątą [Programy unijne] nie mogą zostać zawieszone, jeżeli orzekanie, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie trybunału arbitrażowego], dotyczy interpretacji i realizacji części piątej [programów unijnych]; oraz

d) zobowiązania wynikające z tytułu II [Usługi i inwestycje] działu pierwszego części drugiej w odniesieniu do usług finansowych nie mogą zostać zawieszone na mocy niniejszego artykułu, chyba że orzekanie, o którym mowa w art. INST.20 ust. 1 [Orzekanie trybunału arbitrażowego] dotyczy interpretacji i stosowania obowiązków wynikających z tytułu II [Usługi i inwestycje] w dziale pierwszym części drugiej w odniesieniu do usług finansowych.

4. Jeżeli Strona nadal nie stosuje się do decyzji organu arbitrażowego ustanowionego na mocy wcześniejszej umowy zawartej między Stronami, druga Strona może zawiesić zobowiązania wynikające z postanowień objętych niniejszą Umową, o których mowa w art. INST.10 [Zakres]. Z wyjątkiem zasady określonej w ust. 3 lit. a), wszystkie przepisy dotyczące tymczasowych środków zaradczych w przypadku nieprzestrzegania przepisów oraz dotyczące przeglądu wszelkich takich środków reguluje wcześniejsze porozumienie.

5. Zawieszenie zobowiązań nie przekracza poziomu odpowiadającego zniweczeniu lub naruszeniu korzyści spowodowanemu naruszeniem.

6. Jeżeli trybunał arbitrażowy stwierdził naruszenie w dziale pierwszym [Handel] lub w dziale trzecim [Transport drogowy] części drugiej, zawieszenie może być zastosowane w innym tytule tego samego działu co dział, w którym trybunał stwierdził naruszenie, w szczególności jeżeli strona skarżąca uważa, że takie zawieszenie jest skuteczne w celu zapewnienia zgodności.

7. Jeżeli trybunał arbitrażowy stwierdził naruszenie w dziale drugim [Lotnictwo]:

a) strona skarżąca powinna najpierw dążyć do zawieszenia zobowiązań określonych w tym samym tytule, w którym trybunał arbitrażowy stwierdził naruszenie;

b) jeżeli strona skarżąca uważa, że zawieszenie zobowiązań w odniesieniu do tego samego tytułu, w którym trybunał stwierdził naruszenie, nie jest wykonalne lub skuteczne, może dążyć do zawieszenia zobowiązań w ramach innego tytułu w ramach tego samego działu.

8. Jeżeli trybunał arbitrażowy stwierdził naruszenie w dziale pierwszym [Handel], dziale drugim [Lotnictwo], dziale trzecim [Transport drogowy] lub dziale piątym [Rybołówstwo] części drugiej, a strona skarżąca uważa, że zawieszenie zobowiązań w ramach tego samego działu, w którym sąd arbitrażowy stwierdził naruszenie, oraz że okoliczności są wystarczająco poważne, może dążyć do zawieszenia zobowiązań wynikających z innych postanowień objętych niniejszą Umową.

9. W przypadku ust. 7 lit. b) i ust. 8 Strona skarżąca podaje powody swojej decyzji.

10. Strona skarżąca może zawiesić zobowiązania 10 dni po dacie dostarczenia powiadomienia, o którym mowa w ust. 2, chyba że Strona pozwana złoży wniosek na mocy ust. 11.

11. Jeżeli Strona pozwana uważa, że zgłoszony poziom zawieszenia zobowiązań przekracza poziom równoważny z zniweczeniem lub naruszeniem korzyści spowodowanym naruszeniem lub że nie zastosowano się do zasad i procedur określonych w ust. 7 lit. b), ust. 8 lub ust. 9, może ona złożyć pisemny wniosek do sądu arbitrażowego w pierwotnym składzie przed upływem 10-dniowego terminu określonego w ust. 10 w celu podjęcia decyzji w tej sprawie. Trybunał arbitrażowy przekazuje Stronom decyzję w sprawie stopnia zawieszenia zobowiązań w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku. Zawieszenie zobowiązań następuje dopiero po wydaniu decyzji przez trybunał arbitrażowy. Zawieszenie zobowiązań musi być zgodne z tą decyzją.

12. Trybunał arbitrażowy działający zgodnie z ust. 11 nie bada charakteru zobowiązań, które mają zostać zawieszone, ale ustala, czy poziom takiego zawieszenia przekracza poziom równoważny poziomowi zniweczenia lub naruszenia korzyści spowodowanego naruszeniem. Jeżeli jednak sprawa przekazana do arbitrażu zawiera zarzut, że zasady i procedury określone w ust. 7 lit. b), ust. 8 lub ust. 9 nie były przestrzegane, trybunał arbitrażowy bada tę skargę. W przypadku gdy trybunał arbitrażowy stwierdzi, że te zasady i procedury nie były przestrzegane, strona skarżąca stosuje je zgodnie z ust. 7 lit. b), ust. 8 i ust. 9. Strony uznają decyzję trybunału arbitrażowego za ostateczną i nie starają się o drugą procedurę arbitrażową. Niniejszy ustęp nie może w żadnym wypadku opóźniać daty, od której Strona skarżąca jest uprawniona do zawieszenia zobowiązań wynikających z niniejszego artykułu.

13. Zawieszenie zobowiązań lub rekompensata, o której mowa w niniejszym artykule, mają charakter tymczasowy i nie mogą być stosowane po:

a) osiągnięciu przez Strony wspólnie uzgodnionego rozwiązania zgodnie z art. INST.31 [Wspólnie uzgodnione rozwiązanie];

b) uzgodnieniu przez Strony, że środek wprowadzony w celu wykonania orzeczenia zapewnia Stronie pozwanej zgodność z postanowieniami objętymi niniejszą Umową; lub

c) wycofaniu lub zmianie wszelkich środków wprowadzonych w celu wykonania orzeczenia, uznanych przez trybunał arbitrażowy za niezgodne z postanowieniami objętymi niniejszą Umową, tak aby zapewnić Stronie, przeciwko której wysunięto zarzut, zgodność z tymi postanowieniami.

Artykuł INST.25:

Przegląd wszelkich środków wprowadzonych w celu wykonania orzeczenia po przyjęciu tymczasowych środków zaradczych

1. Strona pozwana powiadamia Stronę skarżącą o każdym środku przedsięwziętym w celu wykonania orzeczenia w następstwie zawieszenia zobowiązań lub zastosowania tymczasowej rekompensaty, w zależności od przypadku. Z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ust. 2, Strona skarżąca kończy zawieszenie zobowiązań w terminie 30 dni od dnia dostarczenia powiadomienia. W przypadkach, w których zastosowano rekompensatę, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ust. 2, Strona pozwana może zakończyć stosowanie takiej rekompensaty w ciągu 30 dni od daty otrzymania powiadomienia o tym, że wykonała orzeczenie.

2. Jeżeli Strony w ciągu 30 dni od daty dostarczenia takiego powiadomienia nie osiągną porozumienia w kwestii, czy zgłoszony środek powoduje, że Strona pozwana dostosowała się do postanowień objętych niniejszą Umową, Strona skarżąca występuje do trybunału arbitrażowego w pierwotnym składzie z pisemnym wnioskiem o wydanie decyzji w tej sprawie. Trybunał arbitrażowy przekazuje swoją decyzję Stronom w ciągu 46 dni od dnia dostarczenia wniosku. Jeżeli trybunał arbitrażowy uzna, że środek wprowadzony w celu wykonania orzeczenia jest zgodny z postanowieniami objętymi niniejszą Umową, zawieszenie zobowiązań lub, w zależności od przypadku, rekompensata ulega zakończeniu. W stosownych przypadkach w świetle orzeczenia trybunału arbitrażowego dostosowuje się zakres zawieszenia zobowiązań lub wysokość rekompensaty.

Rozdział 4:

Wspólne przepisy proceduralne

Artykuł INST.26:

Otrzymywanie informacji

1. Na wniosek Strony lub z inicjatywy własnej trybunał arbitrażowy może starać się o uzyskanie od Stron odpowiednich informacji, które uzna za niezbędne i stosowne. Strony udzielają bezzwłocznej i pełnej odpowiedzi na każdy wniosek trybunału arbitrażowego o udzielenie takich informacji.

2. Na wniosek Strony lub z inicjatywy własnej trybunał arbitrażowy może starać się o uzyskanie z dowolnego źródła odpowiednich informacji, które uzna za stosowne Trybunał arbitrażowy może również zasięgać opinii biegłych, jeżeli uzna to za stosowne i z zastrzeżeniem wszelkich warunków uzgodnionych przez Strony, w stosownych przypadkach.

3. Trybunał arbitrażowy rozpatruje oświadczenia amicus curiae złożone przez osoby fizyczne pochodzące Strony lub osoby prawne mające siedzibę na terytorium Strony zgodnie z załącznikiem INST-X [Regulamin].

4. Wszelkie informacje uzyskane przez trybunał arbitrażowy na podstawie niniejszego artykułu są udostępniane Stronom, a Strony mogą zgłaszać uwagi do tych informacji trybunałowi arbitrażowemu.

Artykuł INST.27:

Listy arbitrów

1. Rada Partnerstwa, nie później niż 180 dni po wejściu w życie niniejszej Umowy, sporządza listę osób posiadających specjalistyczną wiedzę w konkretnych sektorach objętych niniejszą Umową lub umowami uzupełniającymi, które wyrażają chęć i są zdolne pełnić funkcję członków trybunału arbitrażowego. Lista obejmuje co najmniej 15 osób i składa się z trzech części:

(a) jednej części listy osób utworzonej na podstawie wniosków Unii;

(b) jednej części listy osób utworzonej na podstawie wniosków Zjednoczonego Królestwa, oraz

(c) jednej części listy osób niebędących obywatelami żadnej ze Stron, które pełnią funkcję przewodniczącego trybunału arbitrażowego.

Każda część listy zawiera nazwiska co najmniej pięciu osób. Rada Partnerstwa zapewnia, aby na liście znajdowała się zawsze co najmniej taka minimalna liczba osób.

2. Rada Partnerstwa może sporządzić dodatkowe listy osób posiadających specjalistyczną wiedzę w konkretnych sektorach objętych niniejszą Umową lub umowami uzupełniającymi do niej. Z zastrzeżeniem zgody Stron takie dodatkowe listy mogą być wykorzystane do utworzenia trybunału arbitrażowego zgodnie z procedurą określoną w art. INST.15 ust. 3 i 5 [Powołanie trybunału arbitrażowego]. Dodatkowe listy składają się z dwóch części:

(a) jednej części listy osób utworzonej na podstawie wniosków Unii; oraz

(b) jednej części listy osób utworzonej na podstawie wniosków Zjednoczonego Królestwa.

3. Listy, o których mowa w ust. 1 i 2, nie obejmują osób będących członkami, urzędnikami lub innymi pracownikami instytucji Unii, rządu państwa członkowskiego lub rządu Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł INST.28:

Zastępowanie arbitrów

Jeżeli w trakcie procedur rozstrzygania sporów na mocy niniejszego tytułu arbiter nie może uczestniczyć, wycofuje się z udziału lub musi zostać zastąpiony, ponieważ arbiter ten nie spełnia wymogów kodeksu postępowania, zastosowanie ma procedura określona w art. INST.15 [Powołanie trybunału arbitrażowego]. Termin wydania orzeczenia lub decyzji zostaje przedłużony o czas niezbędny do wyznaczenia nowego arbitra.

Artykuł INST.29:

Decyzje i orzeczenia trybunału arbitrażowego

1. Obrady trybunału arbitrażowego odbywają się z zachowaniem poufności. Trybunał arbitrażowy dokłada wszelkich starań, aby wydawać orzeczenia i podejmować decyzje w drodze konsensusu. Jeżeli nie jest to możliwe, trybunał arbitrażowy rozstrzyga sprawę większością głosów. W żadnym wypadku indywidualne opinie arbitrów nie są ujawniane.

2. Decyzje i orzeczenia trybunału arbitrażowego są wiążące dla Unii i Zjednoczonego Królestwa. Nie tworzą one jakichkolwiek praw ani obowiązków względem osób fizycznych lub prawnych.

3. Decyzje i orzeczenia trybunału arbitrażowego nie mogą rozszerzać ani ograniczać praw i obowiązków Stron wynikających z niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej.

4. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że trybunał arbitrażowy nie jest właściwy do ustalania zgodności z prawem środka, co do którego istnieje domniemanie, że stanowi naruszenie niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, zgodnie z prawem wewnętrznym jednej ze Stron. Żadne ustalenie dokonane przez trybunał arbitrażowy przy rozstrzyganiu sporu między Stronami nie wiąże sądów wewnętrznych żadnej ze Stron co do znaczenia, jakie należy nadać prawu wewnętrznemu tej Strony.

4A. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że sądy każdej ze Stron nie są właściwe do rozstrzygania sporów między Stronami w ramach niniejszej Umowy.

5. Każda ze Stron podaje orzeczenia i decyzje trybunału arbitrażowego do wiadomości publicznej, z zastrzeżeniem ochrony informacji poufnych.

6. Informacje przedłożone przez Strony trybunałowi arbitrażowemu są traktowane zgodnie z zasadami poufności określonymi w ZAŁĄCZNIKU-INST-X [Regulamin].

Artykuł INST.30:

Zawieszenie i zakończenie postępowania arbitrażowego

Na wniosek obu Stron trybunał arbitrażowy może w dowolnej chwili zawiesić prace na uzgodniony przez Strony okres, nieprzekraczający 12 kolejnych miesięcy. Trybunał arbitrażowy wznawia swoje prace przed końcem okresu zawieszenia na pisemny wniosek obu Stron lub po zakończeniu okresu zawieszenia na pisemny wniosek jednej ze Stron. Strona wnioskująca przekazuje odpowiednio powiadomienie drugiej Stronie. Jeżeli żadna ze Stron nie wniesie o wznowienie prac trybunału arbitrażowego po upływie okresu zawieszenia, uprawnienia trybunału arbitrażowego wygasają, a procedura rozstrzygania sporów zostaje zakończona. W przypadku zawieszenia prac trybunału arbitrażowego odpowiednie terminy zostają przedłużone o ten sam okres, na który zawieszono pracę trybunału arbitrażowego.

Artykuł INST.31:

Wspólnie uzgodnione rozwiązanie

5. Strony mogą w dowolnym momencie ustalić wspólnie uzgodnione rozwiązanie w odniesieniu do wszelkich sporów, o których mowa w art. INST.10 [Zakres].

6. Jeżeli w trakcie prac zespołu orzekającego osiągnięte zostanie wspólnie uzgodnione rozwiązanie, Strony wspólnie powiadamiają przewodniczącego trybunału arbitrażowego o uzgodnionym rozwiązaniu. Po takim powiadomieniu postępowanie arbitrażowe zostaje zakończone.

7. Rozwiązanie może zostać przyjęte w drodze decyzji Rady Partnerstwa. Wspólnie uzgodnione rozwiązania są udostępniane publicznie. Wersja podana do wiadomości publicznej nie zawiera żadnych informacji określonych przez którąkolwiek ze Stron jako poufne.

8. Każda ze Stron wprowadza środki niezbędne do wdrożenia wspólnie uzgodnionego rozwiązania w uzgodnionym terminie.

9. Nie później niż z upływem uzgodnionego terminu Strona wdrażająca powiadamia drugą Stronę na piśmie o wszelkich środkach zastosowanych w ten sposób w celu wdrożenia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

Artykuł INST.32:

Ramy czasowe

1. Wszystkie terminy określone w niniejszym tytule liczy się w dniach od dnia następującego po czynności, do której się odnoszą.

2. Każdy termin, o którym mowa w niniejszym tytule, może zostać zmieniony za obopólnym porozumieniem Stron.

3. Trybunał arbitrażowy może w dowolnym momencie zaproponować Stronom zmianę dowolnego terminu, o którym mowa w niniejszym tytule, podając uzasadnienie.

Artykuł INST.34:

Koszty

1. Każda ze stron pokrywa własne wydatki wynikające z udziału w postępowaniu przed trybunałem arbitrażowym.

2. Strony dzielą między siebie i na równych zasadach wydatki wynikające z kwestii organizacyjnych, w tym koszty wynagrodzenia i wydatki członków trybunału arbitrażowego. Wynagrodzenie arbitrów jest zgodne z INST-ZAŁĄCZNIK-X [Regulamin].

Artykuł INST.34A:

Załączniki

1. Procedury rozstrzygania sporów określone w niniejszym tytule podlegają regulaminowi wewnętrznemu określonemu w ZAŁĄCZNIKU INST-X [Regulamin] i są prowadzone zgodnie z ZAŁĄCZNIKIEM INST-X [Kodeks postępowania].

2. Rada Partnerstwa może zmienić ZAŁĄCZNIKI INST-X [Regulamin] i INST-X [Kodeks postępowania].

Rozdział 5:

Szczególne ustalenia dotyczące środków jednostronnych

Artykuł INST.34B:

Specjalne procedury dotyczące środków zaradczych i równoważących

1. Do celów art. 3.12 [Środki zaradcze] rozdziału 3 [Kontrola subsydiów] oraz art. 9.4 ust. 2 i 3 [Środki równoważące] rozdziału 9 [Postanowienia instytucjonalne] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] działu pierwszego części drugiej niniejszy tytuł stosuje się ze zmianami określonymi w niniejszym artykule.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. INST.15 [Powołanie trybunału arbitrażowego] i załącznika INST-X [Regulamin postępowania w sprawie rozstrzygania sporów], jeżeli Strony nie osiągną porozumienia w sprawie składu trybunału arbitrażowego w ciągu dwóch dni, współprzewodniczący Rady Partnerstwa ze Strony skarżącej wybiera, nie później niż jeden dzień po upływie dwudniowego terminu, arbitra w drodze losowania spośród osób wskazanych w części listy dotyczącej arbitrów każdej ze Stron i przewodniczącego trybunału arbitrażowego w drodze losowania spośród osób wskazanych w części listy dotyczącej przewodniczących trybunału arbitrażowego sporządzonej na podstawie art. INST.27 [Listy arbitrów]. Współprzewodniczący [Rady Partnerstwa] ze Strony skarżącej może przekazać taki wybór arbitra lub przewodniczącego w drodze losowania. Każda z tych osób informuje obie Strony w terminie dwóch dni od dnia powiadomienia o swoim powołaniu, czy będzie mogła pełnić obowiązki arbitra. Spotkanie organizacyjne, o którym mowa w zasadzie 10 określonej w załączniku INST-X [Regulamin rozstrzygania sporów], odbywa się w ciągu 2 dni od powołania trybunału arbitrażowego.

3. W drodze odstępstwa od zasady 11 załącznika INST-X [Regulamin rozstrzygania sporów] Strona skarżąca składa oświadczenie pisemne nie później niż siedem dni od daty powołania trybunału arbitrażowego. Strona pozwana składa oświadczenie pisemne nie później niż siedem dni od dnia złożenia oświadczenia pisemnego Strony skarżącej. Trybunał arbitrażowy dostosowuje wszelkie inne stosowne terminy procedury rozstrzygania sporów, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia terminowego dostarczenia sprawozdania.

4. Art. INST.20 [Orzekanie trybunału arbitrażowego] nie ma zastosowania, a odesłania do orzeczeń w niniejszym tytule odczytuje się jako odesłania do orzekania, o którym mowa w

(a) art. 3.12 ust. 10 [Środki zaradcze] rozdziału 3 [Kontrola subsydiów] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju]; lub

(b) art. 9.4 ust. 3 lit. c) [Środki równoważące].

5. W drodze odstępstwa od art. INST.23 ust. 2 [Przegląd wykonania orzeczenia] trybunał arbitrażowy przekazuje swoją decyzję Stronom w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia wniosku.

Artykuł INST.34C:

Zawieszenie zobowiązań do celów art. LPFS.3.12 ust. 12, art. FISH.9 ust. 5 i art. FISH.14 ust. 7

1. Poziom zawieszenia zobowiązań nie może przekraczać poziomu równoważnego z niweczeniem lub naruszeniem korzyści wynikających z niniejszej Umowy lub umowy uzupełniającej, które są bezpośrednio spowodowane środkami naprawczymi od dnia wejścia w życie środków zaradczych do dnia wydania orzeczenia arbitrażowego.

2. Poziom zawieszenia zobowiązań, o który wnosi Strona skarżąca, oraz określenie poziomu zawieszenia zobowiązań przez trybunał arbitrażowy opiera się na faktach wykazujących, że zniweczenie lub naruszenie korzyści wynika bezpośrednio z zastosowania środka naprawczego i wpływa na konkretne towary, usługodawców, inwestorów lub inne podmioty gospodarcze i nie wynika tylko z zarzutów, przypuszczeń lub odległej możliwości.

3. Wysokość zniweczonej lub naruszonej korzyści, której dotyczy wniosek Strony skarżącej lub określonej przez trybunał arbitrażowy:

(a) nie obejmuje odszkodowań karnych, odsetek ani hipotetycznych strat zysków lub możliwości biznesowych;

(b) obniża się o wszelkie wcześniejsze zwroty ceł, odszkodowanie za szkody lub inne formy rekompensaty otrzymane już przez zainteresowane podmioty gospodarcze lub zainteresowaną Stronę; oraz

(c) nie obejmuje wkładu na rzecz zniweczenia lub naruszenia korzyści poprzez umyślne lub wynikające z zaniedbania działania lub zaniechanie zainteresowanej Strony lub jakiejkolwiek osoby lub podmiotu, w odniesieniu do których wnosi się o środki zaradcze zgodnie z zamierzonym zawieszeniem zobowiązań.

Artykuł INST.34D:

Warunki przywrócenia równowagi, środki naprawcze, wyrównawcze i ochronne

W przypadku gdy Strona stosuje środek na podstawie art. 3.12 [Środki zaradcze] rozdziału 3 [Kontrola podwójna] lub art. 9.4 [Równowaga] rozdziału dziewiątego [Postanowienia instytucjonalne] tytułu XI [Równe warunki działania na rzecz otwartej i uczciwej konkurencji oraz zrównoważonego rozwoju] działu 1 [Handel], art. ROAD.11 [Środki zaradcze] w dziale trzecim [Transport drogowy], art. FISH.9 [Środki wyrównawcze w przypadku wycofania lub ograniczenia dostępu] lub art. FISH.14 [Środki zaradcze i rozstrzyganie sporów] pozycji piątej części drugiej lub art. INST.36 [Zabezpieczenia] tytułu III części szóstej, środek ten stosuje się wyłącznie w odniesieniu do przepisów objętych w rozumieniu art. INST .10 [Zakres] i będą zgodne, odpowiednio, z warunkami określonymi w art. INST.24 ust. 3 [Tymczasowe środki zaradcze].

TYTUŁ II:

PODSTAWA WSPÓŁPRACY

Artykuł COMPROV.4:

Demokracja, praworządność i prawa człowieka

1. Strony nadal podtrzymują wspólne wartości i zasady demokracji, praworządności

i poszanowania praw człowieka, które leżą u podstaw ich polityki wewnętrznej i międzynarodowej. W tym względzie Strony potwierdzają poszanowanie Powszechnej deklaracji praw człowieka i międzynarodowych traktatów dotyczących praw człowieka, których są stronami.

2. Strony propagują te wspólne wartości i zasady na forach międzynarodowych. Strony współpracują na rzecz promowania tych wartości i zasad, również z państwami trzecimi lub w państwach trzecich.

Artykuł COMPROV.5:

Przeciwdziałanie zmianie klimatu

1. Strony uważają, że zmiana klimatu stanowi egzystencjalne zagrożenie dla ludzkości i potwierdzają swoje zobowiązanie do wzmocnienia globalnej reakcji na to zagrożenie. Przeciwdziałanie zmianie klimatu spowodowanej przez człowieka, określone w ramach procesu Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), w szczególności w porozumieniu paryskim, przyjętym przez Konferencję Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu na jej 21. Sesji (zwanym dalej "porozumieniem paryskim"), inspiruje politykę wewnętrzną i zewnętrzną Unii i Zjednoczonego Królestwa. W związku z tym każda ze Stron przestrzega porozumienia paryskiego i UNFCCC oraz powstrzymuje się od wszelkich działań lub zaniechań, które niweczyłyby cel porozumienia paryskiego i UNFCCC.

2. Strony opowiadają się za przeciwdziałaniem zmianie klimatu na forach międzynarodowych, w tym przez współpracę z innymi państwami i regionami w celu podniesienia ich poziomu ambicji w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

Artykuł COMPROV.6:

Zwalczanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia

1. Strony uznają, że rozprzestrzenianie broni masowego rażenia (BMR) i systemów jej przenoszenia bez względu na to, czy jest to działalność państw, czy podmiotów niepaństwowych, stanowi jedno z największych zagrożeń dla stabilności i bezpieczeństwa w wymiarze międzynarodowym. Strony zgodnie postanawiają zatem współpracować i przyczyniać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, dokładając starań w celu pełnego poszanowania i realizacji na poziomie krajowym zobowiązań podjętych przez Strony w ramach umów i układów międzynarodowych o rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu, jak również innych zobowiązań międzynarodowych w tej dziedzinie.

2. Strony zgodnie postanawiają również współpracować i przyczyniać się do walki

z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia przez:

(a) podjęcie kroków prowadzących odpowiednio do podpisania i ratyfikowania wszystkich pozostałych właściwych instrumentów międzynarodowych lub przystąpienia do nich oraz do ich pełnego wykonania; oraz

(b) ustanowienie skutecznego krajowego systemu kontroli wywozu, obejmującego kontrolę wywozu, jak również tranzytu towarów związanych z bronią masowego rażenia, w tym kontroli końcowego przeznaczenia technologii podwójnego zastosowania pod kątem broni masowego rażenia oraz przewidującego skuteczne sankcje w przypadku naruszenia kontroli wywozu.

3. Strony zgodnie postanawiają nawiązać regularny dialog w tych kwestiach.

Artykuł COMPROV.7:

Broń strzelecka i lekka oraz inna broń konwencjonalna

1. Strony uznają, że nielegalne wytwarzanie i transfer broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL) oraz amunicji do niej, a także obrót nimi, ich nadmierne gromadzenie, złe zarządzanie nimi, ich niewłaściwie zabezpieczone składowanie i niekontrolowane rozprzestrzenianie nadal stanowią poważne zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

2. Strony zgodnie postanawiają przestrzegać swoich odpowiednich obowiązków dotyczących rozwiązania wszystkich aspektów nielegalnego handlu BSiL, w tym amunicją do niej, oraz w pełni wywiązać się z tych obowiązków w ramach istniejących porozumień międzynarodowych i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz swoich odpowiednich zobowiązań w ramach innych instrumentów międzynarodowych mających zastosowanie w tej dziedzinie, takich jak Program działania ONZ na rzecz zapobiegania nielegalnemu handlowi BSiL, zwalczania i eliminowania go we wszystkich aspektach.

3. Strony uznają znaczenie wewnętrznych systemów kontroli transferu broni konwencjonalnej, zgodnie z obowiązującymi standardami międzynarodowymi. Strony uznają znaczenie stosowania takich kontroli w odpowiedzialny sposób, co przyczyni się do międzynarodowego i regionalnego pokoju, bezpieczeństwa i stabilności oraz ograniczenia cierpień ludzkich, jak również do zapobiegania przenikaniu broni konwencjonalnej.

4. Strony zobowiązują się w tym względzie do pełnego wdrożenia Traktatu o handlu bronią i do współpracy wzajemnej w ramach tego traktatu, w tym podczas propagowania upowszechniania i pełnego wdrożenia traktatu przez wszystkie państwa członkowskie ONZ.

5. Strony zobowiązują się zatem do podjęcia współpracy w zakresie wysiłków, aby uregulować międzynarodowy handel bronią konwencjonalną lub ulepszyć jego funkcjonowanie oraz aby zapobiegać nielegalnemu handlowi bronią, zwalczać i eliminować go.

6. Strony zgodnie postanawiają nawiązać regularny dialog w tych kwestiach.

Artykuł COMPROV.8:

Najpoważniejsze przestępstwa budzące niepokój społeczności międzynarodowej

1. Strony potwierdzają, że najpoważniejsze przestępstwa wzbudzające niepokój całej społeczności międzynarodowej nie mogą pozostawać bezkarne i że należy zapewnić ich skuteczne ściganie przez podejmowanie działań na szczeblu krajowym oraz rozszerzanie współpracy międzynarodowej, w tym udział Międzynarodowego Trybunału Karnego. Strony zgodnie postanawiają w pełni wspierać uniwersalność i integralność Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz powiązanych instrumentów.

2. Strony zgodnie postanawiają nawiązać regularny dialog w tych kwestiach.

Artykuł COMPROV.9:

Zwalczanie terroryzmu

1. Strony współpracują na poziomie dwustronnym, regionalnym i międzynarodowym w celu zapobiegania aktom terroryzmu i ich zwalczania we wszystkich formach i przejawach zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym, w stosownych przypadkach, z międzynarodowymi umowami dotyczącymi zwalczania terroryzmu, międzynarodowym prawem humanitarnym i międzynarodowym prawem dotyczącym praw człowieka, jak również z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych.

2. Strony zacieśniają współpracę w zakresie zwalczania terroryzmu, w tym zapobiegania brutalnemu ekstremizmowi oraz finansowaniu terroryzmu i przeciwdziałania im, w celu wspierania wspólnych interesów w zakresie bezpieczeństwa, uwzględniając globalną strategię zwalczania terroryzmu przyjętą przez ONZ i odpowiednie rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ, bez uszczerbku dla współpracy w dziedzinie egzekwowania prawa i współpracy sądowej w sprawach karnych oraz wymiany danych wywiadowczych.

3. Strony zgodnie postanawiają nawiązać regularny dialog w tych kwestiach. Dialog ten będzie służył między innymi promowaniu i ułatwianiu:

(a) wymiany ocen dotyczących zagrożenia terrorystycznego;

(b) wymiany najlepszych praktyk i fachowej wiedzy w zakresie zwalczania terroryzmu;

(c) współpracy operacyjnej i wymiany informacji; oraz

(d) wymiany informacji na temat współpracy w ramach organizacji wielostronnych.

Artykuł COMPROV.10:

Ochrona danych osobowych

1. Strony potwierdzają swoje zobowiązanie do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony danych osobowych. Dążą do współpracy na rzecz promowania wysokich standardów międzynarodowych.

2. Strony uznają, że osoby fizyczne mają prawo do ochrony danych osobowych i prywatności, oraz że zapewnienie wysokich standardów w tym zakresie przyczynia się do wzrostu zaufania do gospodarki cyfrowej oraz do rozwoju handlu, a także jest kluczowym czynnikiem współpracy w zakresie skutecznego egzekwowania prawa. W tym celu Strony zobowiązują się przestrzegać, w ramach swoich odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych, zobowiązań, jakie podjęły w niniejszej Umowie w związku z tym prawem].

3. Strony współpracują na szczeblu dwustronnym i wielostronnym z poszanowaniem swoich odpowiednich przepisów ustawowych i wykonawczych. Taka współpraca może obejmować, w stosownych przypadkach, dialog, wymianę wiedzy fachowej i współpracę w zakresie egzekwowania przepisów w odniesieniu do ochrony danych osobowych.

4. W przypadku gdy niniejsza Umowa lub którakolwiek umowa uzupełniająca przewiduje przekazywanie danych osobowych, takie przekazywanie odbywa się zgodnie z prawem dotyczącym przekazywania danych zasad danej Strony w zakresie przesyłania danych osobowych za granicę. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla stosowania jakichkolwiek postanowień szczegółowych niniejszej Umowy dotyczących przekazywania danych osobowych, w szczególności art. DIGIT.7 [Ochrona danych osobowych i prywatności] i art. LAWGEN.4 [Ochrona danych osobowych] oraz części szóstej tytuł I [Rozstrzyganie sporów]. W razie potrzeby każda ze Stron dołoży wszelkich starań, z poszanowaniem swoich zasad dotyczących międzynarodowego przekazywania danych osobowych, w celu ustanowienia zabezpieczeń niezbędnych do przekazywania danych osobowych, z uwzględnieniem wszelkich zaleceń Rady Partnerstwa na podstawie art. INST.1 ust. 4 lit. h) [Rady Partnerstwa].

Artykuł COMPROV.11:

Globalna współpraca w kwestiach leżących we wspólnym interesie gospodarczym, środowiskowym i społecznym

1. Strony uznają znaczenie globalnej współpracy na rzecz kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania pod kątem gospodarczym, środowiskowym i społecznym. Gdy leży to we wspólnym interesie Stron, wspierają one wielostronne rozwiązania wspólnych problemów.

2. Zachowując autonomię podejmowania decyzji i nie naruszając innych postanowień niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, Strony dążą do współpracy w bieżących i pojawiających się globalnych kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak pokój i bezpieczeństwo, zmiana klimatu, zrównoważony rozwój, zanieczyszczenie transgraniczne, ochrona środowiska, cyfryzacja, zdrowie publiczne i ochrona konsumentów, podatki, stabilność finansowa oraz swobodny i uczciwy handel i inwestycje. W tym celu dążą one do utrzymania stałego i skutecznego dialogu oraz do koordynowania swoich stanowisk w organizacjach i na forach wielostronnych, w których uczestniczą, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, G-7 i G-20, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Światowy i Światowa Organizacja Handlu.

Artykuł COMPROV.12:

Elementy zasadnicze

Artykuł COMPROV.4 [Demokracja, praworządność i prawa człowieka] ust. 1, art. COMPROV.5 ust. 1 [Przeciwdziałanie zmianie klimatu] i art. COMPROV.6 ust. 1 [Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia] stanowią zasadnicze elementy partnerstwa ustanowionego niniejszą Umową i wszelkimi umowami uzupełniającymi.

TYTUŁ III:

WYPEŁNIANIE ZOBOWIĄZAŃ I ŚRODKI OCHRONNE

Artykuł INST.35:

Wypełnianie zobowiązań opisanych jako zasadnicze elementy

1. Jeżeli jedna ze Stron uważa, że doszło do poważnego i istotnego niewywiązania się przez drugą ze Stron z któregokolwiek z obowiązków opisanych jako istotne w art. COMPROV.12 [Elementy zasadnicze], może ona podjąć decyzję o zakończeniu lub zawieszeniu funkcjonowania niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej w całości lub w części.

2. Wcześniej Strona powołująca się na stosowanie niniejszego artykułu zwraca się do Rady Partnerstwa o niezwłoczne spotkanie w celu znalezienia w odpowiednim czasie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie Strony. Jeżeli w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku Radzie Partnerstwa nie zostanie znalezione rozwiązanie możliwe do zaakceptowania przez obie Strony, Strona może wprowadzić środki, o których mowa w ust. 1.

3. Środki, o których mowa w ust. 1, są w pełni zgodne z prawem międzynarodowym i proporcjonalne. Pierwszeństwo przyznaje się środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających.

4. Strony uważają, że aby dana sytuacja stanowiła poważne i istotne uchybienie zobowiązaniom, opisanym jako elementy zasadnicze w art. COMPROV.12 [Elementy zasadnicze], jej powaga i charakter musiałyby być nadzwyczajnego rodzaju, który zagraża pokojowi i bezpieczeństwu lub ma reperkusje międzynarodowe. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że działanie lub zaniechanie, które w istotny sposób podważa przedmiot i cel porozumienia paryskiego, zawsze uznaje się za poważne i istotne uchybienie do celów niniejszego artykułu.

Artykuł INST.36:

Środki ochronne

1. Jeżeli występują poważne trudności gospodarcze, społeczne lub środowiskowe o charakterze sektorowym lub regionalnym, w tym w zakresie działalności połowowej i zależnych od niej społeczności, które mogą się utrzymywać, zainteresowana Strona może jednostronnie wprowadzić właściwe środki ochronne. Takie środki ochronne są, co do ich zakresu i czasu trwania, ograniczone do tego, co jest bezwzględnie niezbędne do zaradzenia sytuacji. Pierwszeństwo przyznaje się środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy.

2. Strona, której to dotyczy, niezwłocznie powiadamia drugą Stronę za pośrednictwem Rady Partnerstwa i przekazuje wszystkie stosowne informacje. Strony niezwłocznie rozpoczynają konsultacje w Radzie Partnerstwa w celu znalezienia wspólnie uzgodnionego rozwiązania.

3. Zainteresowana Strona nie może wprowadzić środków ochronnych przed upływem miesiąca od dnia notyfikowania, określonego w ust. 2, chyba że procedura konsultacyjna, określona w ust. 2, została zakończona przed upływem tego terminu. W przypadku gdy wyjątkowe okoliczności wymagające natychmiastowego działania wykluczają wcześniejsze badanie, zainteresowana Strona może niezwłocznie zastosować środki ochronne absolutnie niezbędne do zaradzenia sytuacji.

Zainteresowana Strona niezwłocznie powiadamia Radę Partnerstwa o zastosowanych środkach i przekazuje wszystkie stosowne informacje.

4. Jeżeli środki ochronne wprowadzone przez zainteresowaną Stronę stwarzają nierównowagę praw i obowiązków wynikających z niniejszej Umowy lub na mocy jakiejkolwiek umowy uzupełniającej, druga Strona może wprowadzić takie proporcjonalne środki równoważące, jakie są absolutnie niezbędne do zaradzenia nierównowadze. Pierwszeństwo przyznaje się środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy. Ust. 2-4 stosuje się odpowiednio do takich środków równoważących.

5. Każda ze Stron może, bez uprzedniego odwołania się do konsultacji na podstawie art. INST.13 [Konsultacje], wszcząć postępowanie arbitrażowe, o którym mowa w art. INST.14 [Postępowanie arbitrażowe], aby zakwestionować środek podjęty przez drugą Stronę w zastosowaniu ust. 1-5 niniejszego artykułu

6. Środki ochronne, o których mowa w ust. 1, oraz środki równoważące, o których mowa w ust. 5, mogą być również przyjmowane w odniesieniu do umowy uzupełniającej, chyba że przepisy te stanowią inaczej.

CZĘŚĆ SIÓDMA:

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł FINPROV.1:

Zakres terytorialny

1. Niniejsza Umowa ma zastosowanie do

(a) terytoriów, na których mają zastosowanie Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, na warunkach określonych w tych Traktatach; oraz

(b) terytorium Zjednoczonego Królestwa.

2. Niniejsza Umowa ma również zastosowanie do Baliwatu Guernsey, Baliwatu Jersey i wyspy Man w zakresie określonym w dziale piątym [Rybołówstwo] i art. OTH.9 [Stosowanie geograficzne] działu szóstego [Inne postanowienia] części drugiej niniejszej Umowy.

3. Niniejsza Umowa nie ma zastosowania do Gibraltaru ani nie ma żadnych skutków na tym terytorium.

4. Niniejsza umowa nie ma zastosowania do następujących terytoriów zamorskich utrzymujących szczególne stosunki ze Zjednoczonym Królestwem: Anguilla; Bermudy; Brytyjskie Terytorium Antarktyczne; Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego; Brytyjskie Wyspy Dziewicze; Kajmany; Falklandy; Montserrat; Wyspy Pitcairn, Henderson, Ducie i Oeno; Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha; Georgia Południowa i Sandwich Południowy; oraz Turks i Caicos

Artykuł FINPROV.2:

Związek z innymi umowami

Niniejsza Umowa i wszelkie umowy uzupełniające mają zastosowanie bez uszczerbku dla wszelkich wcześniejszych umów dwustronnych między Zjednoczonym Królestwem z jednej strony a Unią i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej z drugiej strony. Strony potwierdzają spoczywające na nich obowiązki dotyczące wdrożenia wszelkich takich umów.

Artykuł FINPROV.3:

Przegląd

Strony wspólnie dokonują przeglądu wykonania niniejszej Umowy i umów uzupełniających oraz wszelkich kwestii z nimi związanych pięć lat po wejściu w życie niniejszej Umowy, a następnie co pięć lat.

Artykuł FINPROV.6:

Informacje niejawne i szczególnie chronione informacje jawne

Żadne z postanowień niniejszej Umowy lub umowy uzupełniającej nie może być interpretowane jako wymagającej od Strony udostępnienia informacji niejawnych.

Informacje lub materiały niejawne przekazywane lub wymieniane między Stronami na mocy niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej są przetwarzane i chronione zgodnie z Umową w sprawie procedur bezpieczeństwa na potrzeby wymiany i ochrony informacji niejawnych i wszelkimi uzgodnieniami wykonawczymi zawartymi na jej podstawie.

Strony uzgadniają instrukcje postępowania w celu zapewnienia ochrony szczególnie chronionych informacji jawnych wymienianych między nimi.

Artykuł FINPROV.7:

Integralne elementy niniejszej Umowy

1. Protokoły, załączniki, dodatki i przypisy do niniejszej Umowy stanowią integralną część niniejszej Umowy.

2. Każdy z załączników do niniejszej Umowy, łącznie z dodatkami do niej, stanowi integralną część sekcji, rozdziału, tytułu, nagłówka lub protokół, który odnosi się do tego załącznika lub do którego odnosi się ten załącznik. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że:

(a) Załącznik INST-X [REGULAMIN RADY PARTNERSTWA I KOMITETÓW] stanowi integralną część tytułu III [Postanowienia instytucjonalne] części pierwszej;

(b) Załączniki ORIG-1 [UWAGI WPROWADZAJĄCE DO REGUŁ POCHODZENIA DOTYCZĄCYCH POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW], ORIG-2 [REGUŁY POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW], ORIG-2A [KONTYNGENTY POCHODZENIA I ALTERNATYWY DO REGUŁ POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW W ZAŁĄCZNIKU ORIG-2], ORIG -2B [PRZEJŚCIOWE REGUŁY POCHODZENIA DLA AKUMULATORÓW ELEKTRYCZNYCH I POJAZDÓW Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM], ORIG-3 [DEKLARACJA DOSTAWCY], ORIG-4 [TREŚĆ OŚWIADCZENIA O POCHODZENIU], ORIG-5 [WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA KSIĘSTWA ANDORY] I ORIG-6 [WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA REPUBLIKI SAN MARINO] stanowi integralną część rozdziału drugiego [Reguły pochodzenia] tytułu I części drugiej dział pierwszy.

(c) Załącznik SPS-1 [KRYTERIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. SPS.19 lit. d)] stanowi integralną część rozdziału trzeciego [Środki sanitarne i fitosanitarne] tytułu I części drugiej dział pierwszy;

(d) Załącznik TBT-XX [POROZUMIENIE, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 4, W SPRAWIE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI NA TEMAT BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH I ZWIĄZANYCH Z TYM ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH, OGRANICZAJĄCYCH I NAPRAWCZYCH], załącznik TBT-ZZ [ustalenie, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 5, W SPRAWIE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ŚRODKÓW WPROWADZONYCH W ODNIESIENIU DO NIEZGODNYCH Z WYMOGAMI PRODUKTÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH, INNYCH NIŻ TE, O KTÓRYCH MOWA W ART. TBT.9 UST. 4], ZAŁĄCZNIK TBT-1 [POJAZDY SILNIKOWE, ICH WYPOSAŻENIE I CZĘŚCI], załącznik TBT-2 [PRODUKTY LECZNICZE], załącznik TBT-3 [CHEMIKALIA], załącznik TBT-4 [PRODUKTY ORGANICZNE] i załącznik TBT-5 [HANDEL WINEM] stanowią integralną część rozdziału czwartego [Bariery techniczne w handlu ] w tytule I części drugiej dział pierwszy;

(e) załącznik CUSTMS-1 [UPOWAŻNIENI PRZEDSIĘBIORCY] stanowi integralną część rozdziału piątego [Cła i ułatwienia w handlu] tytułu I części drugiej nagłówek pierwszy;

(f) Załączniki SERVIN-1 [OBOWIĄZUJĄCE ŚRODKI], SERVIN-2 [PRZYSZŁE ŚRODKI], SERVIN-3 [OSOBY ODBYWAJĄCE WIZYTY SŁUŻBOWE DO CELÓW PROWADZENIA PRZEDSIĘBIORSTWA, OSOBY PRZENIESIONE WEWNĄTRZ PRZEDSIĘBIORSTWA I OSOBY ODBYWAJĄCE KRÓTKOTERMINOWE WIZYTY SŁUŻBOWE], SERVIN-4 [USŁUGODAWCY UMOWNI ORAZ OSOBY WYKONUJĄCE WOLNY ZAWÓD], SERVIN-5 [PRZEMIESZCZANIE SIĘ OSÓB FIZYCZNYCH] oraz SERVIN-6 [WYTYCZNE DOTYCZĄCE USTALEŃ W ZAKRESIE UZNAWANIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH] stanowią integralną część tytułu II [Usługi i inwestycje] części drugiej dział pierwszy;

(g) załącznik PPROC-1 [ZAMÓWIENIA PUBLICZNE] stanowi integralną część tytułu VI [Zamówienia publiczne] części drugiej dział pierwszy;

(h) Załączniki ENER-1 [WYKAZ TOWARÓW ENERGETYCZNYCH, WĘGLOWODORÓW I SUROWCÓW], ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE], ENER-3 [NIESTOSOWANIE DOSTĘPU STRON TRZECICH I ROZDZIAŁU WŁASNOŚCIOWEGO DO INFRASTRUKTURY] oraz ENER-4 [ALOKACJA ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH ELEKTROENERGETYCZNYCH POŁĄCZEŃ MIĘDZYSYSTEMOWYCH W PRZEDZIALE CZASOWYM RYNKU DNIA NASTĘPNEGO] stanowią integralną część tytułu VIII [Energia] części drugiej dział pierwszy;

(i) Załącznik ENER-2 [DOTACJE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA I W ENERGETYCE] stanowi integralną część tytułu XI [LPFOFCSD] części drugiej dział pierwszy;

(j) Załącznik AVSAF-1 [CERTYFIKACJA ZDATNOŚCI DO LOTU ORAZ ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI OCHRONY ŚRODOWISKA] oraz wszelkie załączniki przyjęte zgodnie z art. AVSAF.12 [Przyjmowanie załączników do niniejszego tytułu i wprowadzanie do nich zmian] stanowią integralną część tytułu drugiego [Bezpieczeństwo lotnicze] części drugiej dział drugi;

(k) załącznik ROAD-1 [TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW] stanowi integralną część tytułu I [Transport drogowy towarów] części drugiej dział trzeci;

(l) Załączniki ROAD-2 [WZÓR ZEZWOLENIA NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE], ROAD-3 [WZÓR WNIOSKU O ZEZWOLENIE NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE] oraz ROAD-4 [WZÓR FORMULARZA PODRÓŻY DLA USŁUG OKAZJONALNYCH] stanowią integralną część tytułu II [Transport drogowy pasażerów] części drugiej dział trzeci;

(m) [Załączniki FISH.1, FISH.2, FISH.3 i FISH.4 [PROTOKÓŁ W SPRAWIE DOSTĘPU DO WÓD] stanowią integralną część działu piątego [Rybołówstwo] części drugiej]];

(n) Załącznik LAW-1 [WYMIANA DANYCH DNA, ODCISKÓW PALCÓW I DANYCH REJESTRACYJNYCH POJAZDÓW] stanowi integralną część tytułu II [Wymiana danych DNA, odcisków palców i danych rejestracyjnych pojazdów] części trzeciej;

(o) załącznik LAW-2 [DANE DOTYCZĄCE PRZELOTU PASAŻERA] stanowi integralną część tytułu III [Przekazywanie i przetwarzanie danych dotyczących przelotu pasażera] części trzeciej;

(p) załącznik LAW-3 [FORMY PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROPOL JEST WŁAŚCIWY] stanowi integralną część tytułu V [Współpraca z Europolem] części trzeciej;

(q) załącznik LAW-4 [FORMY POWAŻNEJ PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROJUST JEST WŁAŚCIWY] stanowi integralną część tytułu VI [Współpraca z Eurojustem] części trzeciej;

(r) załącznik LAW-5 [NAKAZ ARESZTOWANIA] stanowi integralną część tytułu VII [Przekazanie] części trzeciej;

(s) załącznik LAW-6 [WYMIANA INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z REJESTRÓW KARNYCH - SPECYFIKACJE TECHNICZNE I PROCEDURALNE] stanowi integralną część tytułu IX [Wymiana informacji z rejestrów karnych] części trzeciej;

(t) załącznik LAW-7 [DEFINICJA TERRORYZMU] stanowi integralną część tytułu III [Przekazywanie i przetwarzanie danych dotyczących przelotu pasażera], tytułu VII [Przekazywanie] oraz tytułu XI [Zabezpieczenie i konfiskata] części trzeciej;

(u) załącznik LAW-8 [ZABEZPIECZENIE I KONFISKATA] stanowi integralną część tytułu XI [Zabezpieczenie i konfiskata] części trzeciej;

(v) załącznik UNPRO-1 [REALIZACJA WARUNKÓW FINANSOWYCH [art. UNPRO.2.1.11]] stanowi integralną część sekcji 2 [Zasady finansowania udziału w programach i działaniach Unii] części piątej rozdział pierwszy [Uczestnictwo w programach Unii, należyte zarządzanie finansami i przepisy finansowe];

(w) załącznik INST-X [REGULAMIN DOTYCZĄCY ROZSTRZYGANIA SPORÓW] oraz załącznik INST-X [KODEKS POSTĘPOWANIA ARBITRÓW] stanowią integralną część tytułu I [Rozstrzyganie sporów] części szóstej;

(x) ZAŁĄCZNIK DO PROTOKOŁU W SPRAWIE WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ I ZWALCZANIA OSZUSTW W DZIEDINIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ ORAZ W SPRAWIE WZAJEMNEJ POMOCY PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODATKÓW I CEŁ stanowi integralną część Protokołu w sprawie współpracy administracyjnej i zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej oraz w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków i ceł;

(y) Załączniki SSC-1 [NIEKTÓRE ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE, DO KTÓRYCH PROTOKÓŁ NIE MA ZASTOSOWANIA], SSC-2 [OGRANICZENIE PRAW DO ŚWIADCZEŃ RZECZOWYCH DLA CZŁONKÓW RODZINY PRACOWNIKA PRZYGRANICZNEGO], SSC-3 [WIĘCEJ PRAW DLA EMERYTÓW LUB RENCISTÓW POWRACAJĄCYCH DO WŁAŚCIWEGO PAŃSTWA], SSC-4 [PRZYPADKI, W KTÓRYCH ODSTĘPUJE SIĘ OD WYLICZENIA PROPORCJONALNEGO LUB NIE STOSUJE SIĘ GO], SSC-5 [ŚWIADCZENIA I UMOWY, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ STOSOWANIE ART. SSC.49] [Kumulacja świadczeń tego samego rodzaju]], SSC-6 [POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE STOSOWANIA USTAWODAWSTW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ORAZ ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA], SSC-7 [CZĘŚĆ WYKONAWCZA] i SSC-8 [POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE STOSOWANIA ART. SSC.11 [PRACOWNICY DELEGOWANI]] i ich załączniki stanowią integralną część Protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Artykuł FINPROV.8:

Wypowiedzenie

Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą Umowę poprzez powiadomienie drogą dyplomatyczną. Niniejsza Umowa i wszelkie umowy uzupełniające przestają obowiązywać pierwszego dnia dwunastego miesiąca następującego po dniu powiadomienia.

Artykuł FINPROV.9:

Teksty autentyczne

Niniejszą Umowę sporządza się w dwóch egzemplarzach w każdym z następujących języków: angielskim, bułgarskim, chorwackim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, rumuńskim, węgierskim i włoskim. Do dnia 30 kwietnia 2021 r. wszystkie wersje językowe Umowy podlegają procesowi ostatecznej weryfikacji prawnej. Niezależnie od poprzedniego zdania proces ostatecznej weryfikacji prawnej angielskiej wersji językowej Umowy zostaje zakończony najpóźniej do dnia, o którym mowa w art. FINPROV.11 ust. 1 [Wejście w życie i tymczasowe stosowanie], jeżeli dzień ten przypada wcześniej niż 30 kwietnia 2021 r.

Wersje językowe wynikające z wyżej wymienionego procesu ostatecznej weryfikacji prawnej zastępują ab initio podpisane wersje Umowy i zostają ustanowione jako autentyczne i ostateczne w drodze wymiany not dyplomatycznych między Stronami.

Artykuł FINPROV.10:

Przyszłe przystąpienia do Unii

1. Unia powiadamia Zjednoczone Królestwo o każdym nowym wniosku o przystąpienie państwa trzeciego do Unii.

2. W trakcie negocjacji między Unią a państwem trzecim dotyczących przystąpienia tego kraju do Unii⁽⁸⁶  Unia dąży do:

a) na wniosek Zjednoczonego Królestwa oraz, w miarę możliwości, dostarczenia wszelkich informacji dotyczących wszelkich kwestii objętych niniejszą Umową i umowami uzupełniającymi; oraz

b) uwzględnienia wszelkich obaw wyrażonych przez Zjednoczone Królestwo.

3. Rada Partnerstwa bada wszelkie skutki przystąpienia państwa trzeciego do Unii dla niniejszej Umowy i wszelkich umów uzupełniających z odpowiednim wyprzedzeniem przed datą przystąpienia.

4. W niezbędnym zakresie Zjednoczone Królestwo i Unia przed wejściem w życie umowy

w sprawie przystąpienia państwa trzeciego do Unii:

a) zmieniają niniejszą Umowę lub wszelkie umowy uzupełniające,

b) wprowadzają w drodze decyzji Rady Partnerstwa wszelkie inne niezbędne dostosowania lub ustalenia przejściowe dotyczące niniejszej Umowy lub jakiejkolwiek umowy uzupełniającej;

c) w ramach Rady Partnerstwa podejmują decyzję, czy:

(i) art. VSTV.1 [Wizy krótkoterminowe] należy stosować wobec obywateli tego państwa trzeciego; lub

(ii) należy ustanowić przepisy przejściowe w odniesieniu do art. VSTV.1 [Wizy krótkoterminowe] w odniesieniu do tego państwa trzeciego i jego obywateli po jego przystąpieniu do Unii.

5. W przypadku braku decyzji na mocy ust. 4 lit. c) ppkt (i) lub (ii) przed wejściem w życie umowy w sprawie przystąpienia danego państwa trzeciego do Unii art. VSTV.1 [Wizy krótkoterminowe] nie ma zastosowania do obywateli tego państwa trzeciego.

6. W przypadku gdy Rada Partnerstwa ustanawia ustalenia przejściowe, o których mowa w ust. 4 lit. c) ppkt (ii), określa ona okres ich obowiązywania. Rada Partnerstwa może przedłużyć okres obowiązywania tych ustaleń przejściowych.

7. Przed wygaśnięciem ustaleń przejściowych, o których mowa w ust. 4 lit. c) ppkt (ii), Rada Partnerstwa podejmuje decyzję, czy należy stosować art. VSTV.1 [Wizy krótkoterminowe] wobec obywateli tego państwa trzeciego od momentu wygaśnięcia ustaleń przejściowych. W przypadku braku takiej decyzji art. VSTV.1 [Wizy krótkoterminowe] nie ma zastosowania do obywateli tego państwa trzeciego od zakończenia obowiązywania przepisów przejściowych.

8. Ust. 4 lit. c) oraz ust. 5-7 pozostają bez uszczerbku dla uprawnień Unii wynikających z jej przepisów wewnętrznych.

9. Dla większej pewności należy wyjaśnić, że nie naruszając postanowień ust. 4 lit. c) i ust. 5-7 niniejsza Umowa ma zastosowanie w odniesieniu do nowego państwa członkowskiego Unii od dnia przystąpienia tego nowego państwa członkowskiego do Unii

Artykuł FINPROV.10A:

Przepisy przejściowe dotyczące przekazywania danych osobowych do Zjednoczonego Królestwa

1. Przez określony czas przekazywania danych osobowych z Unii do Zjednoczonego Królestwa nie uznaje się za przekazywanie do państwa trzeciego na mocy prawa Unii, pod warunkiem że obowiązują przepisy dotyczące ochrony danych Zjednoczonego Królestwa w dniu 31 grudnia 2020 r., zapisane i włączone do prawa Zjednoczonego Królestwa przez Ustawą o wystąpieniu z Unii Europejskiej z 2018 oraz zmienione przez rozporządzenia o ochronie danych, prywatności i komunikacji elektronicznej (zmiany itp.) (w związku z wystąpieniem z UE) z 2019 r.⁽⁸⁷  ("obowiązujący system ochrony danych") oraz pod warunkiem, że Zjednoczone Królestwo nie wykona wyznaczonych uprawnień bez zgody Unii w ramach Rady Partnerstwa.

2. Z zastrzeżeniem ust. 3-11 ust. 1 stosuje się również do przekazywania danych osobowych z Islandii, Księstwa Liechtensteinu i Królestwa Norwegii do Zjednoczonego Królestwa w określonym okresie na mocy prawa Unii stosowanego w tych państwach na mocy Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym sporządzonego w Porto w dniu 2 maja 1992 r., tak długo jak ust. 1 ma zastosowanie do przekazywania danych osobowych z Unii do Zjednoczonego Królestwa, pod warunkiem że państwa te powiadomią obie Strony na piśmie o swojej wyraźnej zgodzie na stosowanie tego przepisu.

3. W niniejszym artykule "wyznaczone uprawnienia" oznaczają uprawnienia do:

(a) wydawania rozporządzeń na podstawie sekcji 17A, 17C i 74A brytyjskiej ustawy o ochronie danych z 2018 r.;

(b) wydania nowego dokumentu określającego standardowe klauzule ochrony danych zgodnie z sekcją 119A ustawy o ochronie danych w Zjednoczonym Królestwie z 2018 r.;

(c) zatwierdzenia nowego projektu kodeksu postępowania zgodnie z art. 40 ust. 5 RODO Zjednoczonego Królestwa, innego niż kodeks postępowania, na którym nie można polegać w celu zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń przy przekazywaniu danych osobowych do państwa trzeciego na mocy art. 46 ust. 2 lit. e) RODO Zjednoczonego Królestwa;

(d) zatwierdzania nowych mechanizmów certyfikacji zgodnie z art. 42 ust. 5 RODO Zjednoczonego Królestwa, innych niż mechanizmy certyfikacji, na których nie można polegać w celu zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń przy przekazywaniu danych osobowych do państwa trzeciego na mocy art. 46 ust. 2 lit. f) RODO Zjednoczonego Królestwa;

(e) zatwierdzenia nowych wiążących reguł korporacyjnych zgodnie z art. 47 RODO Zjednoczonego Królestwa;

(f) zezwolenia na nowe klauzule umowne, o których mowa w art. 46 ust. 3 lit. a) RODO Zjednoczonego Królestwa; lub

(g) zezwolenia na nowe ustalenia administracyjne, o których mowa w art. 46 ust. 3 lit. b) RODO Zjednoczonego Królestwa.

4. "Określony okres" rozpoczyna się w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy i, z zastrzeżeniem ust. 5, kończy się:

(a) w dniu, w którym Komisja Europejska przyjmie decyzje stwierdzające odpowiedni stopień ochrony w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa na podstawie art. 36 ust. 3 dyrektywy (UE) 2016/680 i art. 45 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2016/679, lub

(b) cztery miesiące po upływie określonego terminu, który to okres przedłuża się o kolejne dwa miesiące, chyba że jedna ze Stron wyrazi sprzeciw;

w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.

5. Z zastrzeżeniem ust. 6 i 7, jeżeli w określonym okresie Zjednoczone Królestwo zmieni mający zastosowanie system ochrony danych lub wykonuje wyznaczone uprawnienia bez zgody Unii w ramach Rady Partnerstwa, określony okres kończy się w dniu wykonania uprawnień lub wejścia w życie zmiany.

6. Odniesienia do wykonywania wyznaczonych uprawnień w ust. 1 i 5 nie obejmują wykonywania takich uprawnień, których skutek jest ograniczony do dostosowania do odpowiednich unijnych przepisów o ochronie danych.

7. Wszystko, co w innym przypadku stanowiłoby zmianę obowiązującego systemu ochrony danych:

(a) dokonaną za zgodą Unii w ramach Rady Partnerstwa; lub

(b) ograniczoną do dostosowania do odpowiednich unijnych przepisów o ochronie danych;

nie jest traktowane jako zmiana mającego zastosowanie systemu ochrony danych do celów ust. 5 i powinno być traktowane jako część mającego zastosowanie systemu ochrony danych do celów ust. 1.

8. Do celów ust. 1, 5 i 7 "umowa Unii w ramach Rady Partnerstwa" oznacza:

(a) decyzję Rady Partnerstwa opisaną w ust. 11; lub

(b) domniemaną zgodę opisaną w ust. 10.

9. W przypadku gdy Zjednoczone Królestwo powiadomi Unię o zamiarze wykonania wyznaczonych uprawnień lub proponuje zmianę mającego zastosowanie systemu ochrony danych, każda ze stron może w ciągu pięciu dni roboczych wnioskować o zwołanie posiedzenia Rady Partnerstwa, które musi się odbyć w terminie dwóch tygodni od złożenia takiego wniosku.

10. Jeżeli nie wnioskuje się o takie posiedzenie, uznaje się, że Unia wyraziła zgodę na takie działanie lub zmianę w określonym okresie.

11. Jeżeli zostanie złożony wniosek o takie posiedzenie, Rada Partnerstwa rozważa na tym posiedzeniu proponowane działanie lub zmianę i może przyjąć decyzję stwierdzającą, że zgadza się na wykonanie lub zmianę w określonym okresie.

12. Zjednoczone Królestwo powiadamia Unię, na ile jest to racjonalnie możliwe, gdy w określonym okresie zawrze nowy instrument, na którym można polegać w zakresie przekazywania w określonym okresie danych osobowych do państwa trzeciego na mocy art. 46 ust. 2 lit. a) RODO Zjednoczonego Królestwa lub art. 75 ust. 1 lit. a) obowiązującej w Zjednoczonym Królestwie ustawy z 2018 r. o ochronie danych. Po otrzymaniu powiadomienia od Zjednoczonego Królestwa na mocy niniejszego ustępu Unia może zwrócić się z wnioskiem o zwołanie posiedzenia Rady Partnerstwa w celu omówienia odpowiedniego instrumentu.

13. Część szósta tytuł I [Rozstrzyganie sporów] nie ma zastosowania do sporów dotyczących wykładni i stosowania niniejszego artykułu.

Artykuł FINPROV.11:

Wejście w życie i tymczasowe stosowanie

1. Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym obie Strony powiadomiły się wzajemnie o spełnieniu swoich wewnętrznych wymogów i procedur w celu uzyskania zgody na związanie się nią.

2. Strony zgadzają się na tymczasowe stosowanie niniejszej Umowy od dnia 1 stycznia 2021 r., pod warunkiem że przed tą datą powiadomią się wzajemnie, że ich odpowiednie wewnętrzne wymogi i procedury niezbędne do tymczasowego stosowania zostały spełnione. Tymczasowe stosowanie ustaje w jednej z następujących dat, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza:

(a) 28 lutego 2021 r. lub inna data ustalona przez Radę Partnerstwa; lub

(b) w dniu określonym w ust. 1.

3. Począwszy od dnia, od którego niniejsza Umowa jest tymczasowo stosowana, Strony rozumieją zawarte w niej odniesienia do "daty wejścia w życie niniejszej Umowy" lub do "wejścia w życie niniejszej Umowy" jako odniesienia do daty tymczasowego stosowania niniejszej Umowy.

Съставено в Брюксел и Лондон на тридесети декември две хиляди и двадесета година.

Hecho en Bruselas y Londres, el treinta de diciembre de dos mil veinte.

V Bruselu a v Londýně dne třicátého prosince dva tisíce dvacet.

Udfærdiget i Bruxelles og London, den tredivte december to tusind og tyve.

Geschehen zu Brüssel und London am dreißigsten Dezember zweitausendzwanzig.

Kahe tuhande kahekümnenda aasta detsembrikuu kolmekümnendal päeval Brüsselis ja Londonis.

Έγινε στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο, στις τριάντα Δεκεμβρίου δύο χιλιάδες είκοσι.

Done at Brussels and London on the thirtieth day of December in the year two thousand and twenty.

Fait à Bruxelles et à Londres, le trente décembre deux mille vingt.

Arna dhéanamh sa Bhruiséil agus i Londain, an tríochadú lá de mhí na Nollag an bhliain dhá mhíle fiche.

Sastavljeno u Bruxellesu i Londonu tridesetog prosinca godine dvije tisuće dvadesete.

Fatto a Bruxelles e Londra, addì trenta dicembre duemilaventi.

Brisele un Londona, divi tukstoši divdesmitä gada trisdesmitajä decembri.

Priimta du tukstančiai dvidešimtu metu gruodžio trisdešimtą dieną Briuselyje ir Londone.

Kelt Brüsszelben és Londonban, a kétezer-huszadik év december havának harmincadik napján.

Maghmul fi Brussell u Londra, fít-tletin jum ta' Dicembru fis-sena elfejn u ghoxrin.

Gedaan te Brussel en Londen, dertig december tweeduizend twintig.

Sporządzono w Brukseli i Londynie dnia trzydziestego grudnia roku dwa tysiące dwudziestego.

Feito em Bruxelas e em Londres, em trinta de dezembro de dois mil e vinte.

Întocmit la Bruxelles ș i la Londra la treizeci decembrie două mii douăzeci.

V Bruseli a Londýne tridsiateho decembra dvetisícdvadsať.

V Bruslju in Londonu, tridesetega decembra dva tisoč dvajset.

Tehty Brysselissä ja Lontoossa kolmantenakymmenentenä päivänä joulukuuta vuonna kaksituhattakaksikymmentä.

Som skedde i Bryssel och i London den trettionde december år tjugohundratjugo.

За Европейския съюз

Por la Union Europea

Za Evropskou unii

For Den Europæiske Union

Für die Europäische Union

Euroopa Liidu nimel

Гга u|v EupæTraiKh 'Evwar|

For the European Union

Pour l'Union européenne

Thar ceann an Aontais Eorpaigh

Za Europsku uniju

Per l'Unione europea Eiropas

Saviembas värdä -

Europos Sąjungos vardu

Az Európai Unio részéröl

Ghall-Unjoni Ewropea

Voor de Europese Unie

W imieniu Unii Europejskiej

Pela Uniäo Europeia

Pentru Uniunea Europeanä

Za Európsku uniu

Za Evropsko unijo

Euroopan unionin puolest

För Europeiska unionen

Podpis pominięto

За Европейската общност за атомна енерпія

Por la Comunidad Europea de la Energía Atómica

Za Evropské společenství pro atomovou energii

For Det Europæiske Atomenergifællesskab

Für die Europäische Atomgemeinschaft

Euroopa Aatomienergiaühenduse nimel

Για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας

For the European Atomie Energy Community

Pour la Communauté européenne de ['energie atomique

Thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach

Za Europsku zajednicu za atomsku energiju

Per la Comunità europea dell'energia atomica

Eiropas Atomenergijas Kopienas värdä -

Europos atominés energijos bendrijos vardu

Az Európai Atomenergia-közösség részéról

F'isem il-Komunità Ewropea tal-Energija Atomika

Voor de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie

W imieniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej

Pela Comunidade Europeia da Energia Atómica

Pentru Comunitatea Europeanä a Energiei Atomice

Za Európske společenstvo pre atómovú energiu

Za Evropsko skupnost za atomsko energijo

Euroopan atomienergiajärjestön puolesta

För Europeiska atomenergigemenskapen

Podpis pominięto

За Обединеното крадство Великобритания, и Северна Ирландия

Por el Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte

Za Spojené království Velké Británie a Severního Irska

For Det Forenede Kongerige Storbritannien og Nordirland

Für das Vereinigte Königreich Großbritannien und Nordirland

Suurbritanniaja Pohja-Iiri Ühendkuningriigi nimel

Για το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας

For the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

Pour le Royaume-Uni de Grande-Bretagne et d'Irlande du Nord

Thar ceann Riocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann

Za Ujedinjenu Kraljevinu Velike Britanije i Sjeverne Irske

Per il Regno Unito di Gran Bretagna e Irlanda del Nord

Lielbritänijas un Ziemelirijas Apvienotäs Karalistes värdä-

Jungtinés Didžiosios Britanijos ir Siaurés Airijos Karalystes vardu

Nagy-Britannia és Észak-Irország Egyesült Királysága részérol

Ghar-Renju Unit tal-Gran Brittanja u 1-Irlanda ta' Fuq

Voor het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannié en Noord-Ierland

W imieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Pelo Reino Unido da Grä-Bretanha e da Irlanda do Norte

Pentru Regatul Unit al Marii Britanii si Irlandei de Nord

Za Spojené kráľovstvo Veľkej Británie a Severného írska

Za Združeno kraljestvo Velika Britanija in Severna Irska

Ison-Britannianja Pohjois-Irlannin yhdistyneen kuningaskunnan puolesta

För Förenade konungariket Storbritannien och Nordirland

Podpis pominięto

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  INST

:

REGULAMIN RADY PARTNERSTWA I KOMITETÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-1

:

WPROWADZAJĄCE DO REGUŁ POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-2

:

REGUŁY POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-2A

:

KONTYNGENTY POCHODZENIA I ALTERNATYWY DLA REGUŁ POCHODZENIA DOTYCZĄCYCH POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW, OKREŚLONYCH W ZAŁĄCZNIKU ORIG-2 [REGUŁY POCHODZENIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRODUKTÓW]

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-2B

:

PRZEJŚCIOWE REGUŁY POCHODZENIA DLA AKUMULATORÓW ELEKTRYCZNYCH I POJAZDÓW Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-3

:

DEKLARACJA DOSTAWCY

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-4

:

TREŚĆ OŚWIADCZENIA O POCHODZENIU

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-5

:

WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA KSIĘSTWA ANDORY

grafika

ZAŁĄCZNIK  ORIG-6

:

WSPÓLNA DEKLARACJA DOTYCZĄCA REPUBLIKI SAN MARINO

grafika

ZAŁĄCZNIK  SPSP-1

:

KRYTERIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. SPS.19 LIT. d)

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-1

:

POJAZDY SILNIKOWE ORAZ WYPOSAŻENIE I CZĘŚCI

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-2

:

PRODUKTY LECZNICZE

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-3

:

CHEMIKALIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-4

:

PRODUKTY EKOLOGICZNE

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-5

:

HANDEL WINEM

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-XX

:

USTALENIE, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 4, DOTYCZĄCE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI NA TEMAT BEZPIECZEŃSTWA PRODUKTÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH I POWIĄZANYCH ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH, OGRANICZAJĄCYCH I NAPRAWCZYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK  TBT-ZZ

:

USTALENIE, O KTÓRYM MOWA W ART. TBT.9 UST. 5, DOTYCZĄCE REGULARNEJ WYMIANY INFORMACJI NA TEMAT ŚRODKÓW WPROWADZONYCH W ODNIESIENIU DO PRODUKTÓW NIESPOŻYWCZYCH NIEZGODNYCH Z WYMOGAMI, INNYCH NIŻ TE OBJĘTE ZAKRESEM ART. TBT.9 UST. 4

grafika

ZAŁĄCZNIK  CUSTMS-1

:

UPOWAŻNIENI PRZEDSIĘBIORCY

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-1

:

OBOWIĄZUJĄCE ŚRODKI

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-2

:

PRZYSZŁE ŚRODKI

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-3

:

OSOBY ODBYWAJĄCE WIZYTY SŁUŻBOWE DO CELÓW PROWADZENIA PRZEDSIĘBIORSTWA, OSOBY PRZENIESIONE WEWNĄTRZ PRZEDSIĘBIORSTWA I OSOBY ODBYWAJĄCE KRÓTKOTERMINOWE WIZYTY SŁUŻBOWE

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-4

:

USŁUGODAWCY UMOWNI ORAZ OSOBY WYKONUJĄCE WOLNY ZAWÓD

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-5

:

PRZEPŁYW OSÓB FIZYCZNYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK  SERVIN-6

:

WYTYCZNE DOTYCZĄCE USTALEŃ W ZAKRESIE UZNAWANIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK  PROC-1

:

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

grafika

ZAŁĄCZNIK  ENER-1

:

WYKAZ TOWARÓW ENERGETYCZNYCH, WĘGLOWODORÓW I SUROWCÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  ENER-2

:

SUBSYDIA DOTYCZĄCE ENERGII I ŚRODOWISKA

grafika

ZAŁĄCZNIK  ENER-3

:

NIESTOSOWANIE DOSTĘPU STRON TRZECICH I ROZDZIAŁU WŁASNOŚCIOWEGO DO INFRASTRUKTURY

grafika

ZAŁĄCZNIK  ENER-4

:

ALOKACJA ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH ELEKTROENERGETYCZNYCH POŁĄCZEŃ MIĘDZYSYSTEMOWYCH W PRZEDZIALE CZASOWYM RYNKU DNIA NASTĘPNEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK  AVSAF-1

:

CERTYFIKACJA ZDATNOŚCI DO LOTU ORAZ ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI OCHRONY ŚRODOWISKA

grafika

ZAŁĄCZNIK  ROAD-1

:

TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  ROAD-2

:

WZÓR ZEZWOLENIA NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE

grafika

ZAŁĄCZNIK  ROAD-3

:

WZÓR WNIOSKU O ZEZWOLENIE NA MIĘDZYNARODOWE USŁUGI REGULARNE I SZCZEGÓLNE USŁUGI REGULARNE

grafika

ZAŁĄCZNIK  ROAD-4

:

WZÓR FORMULARZA PODRÓŻY DLA USŁUG OKAZJONALNYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK  FISH-1

:

grafika

ZAŁĄCZNIK  FISH-2

:

grafika

ZAŁĄCZNIK  FISH-3

:

grafika

ZAŁĄCZNIK  FISH-4

:

PROTOKÓŁ W SPRAWIE DOSTĘPU DO WÓD

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-1

:

WYMIANA DANYCH DNA, ODCISKÓW PALCÓW I DANYCH REJESTRACYJNYCH POJAZDÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-2

:

DANE DOTYCZĄCE PRZELOTU PASAŻERA

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-3

:

FORMY PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROPOL JEST WŁAŚCIWY

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-4

:

FORMY POWAŻNEJ PRZESTĘPCZOŚCI, W ODNIESIENIU DO KTÓRYCH EUROJUST JEST WŁAŚCIWY

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-5

:

NAKAZ ARESZTOWANIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-6

:

WYMIANA INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z REJESTRÓW KARNYCH SPECYFIKACJE TECHNICZNE I PROCEDURALNE

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-7

:

DEFINICJA TERRORYZMU

grafika

ZAŁĄCZNIK  LAW-8

:

ZABEZPIECZENIE I KONFISKATA

grafika

ZAŁĄCZNIK  UNPROP-1

:

REALIZACJA WARUNKÓW FINANSOWYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK  INST

:

REGULAMIN DOTYCZĄCY ROZSTRZYGANIA SPORÓW

grafika

ZAŁĄCZNIK  INST

:

KODEKS POSTĘPOWANIA ARBITRÓW

grafika

PROTOKÓŁ W SPRAWIE WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ I ZWALCZANIA OSZUSTW W DZIEDZINIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ ORAZ W SPRAWIE WZAJEMNEJ POMOCY PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODATKÓW I CEŁ

grafika

Załącznik

DO PROTOKOŁU W SPRAWIE WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ I ZWALCZANIA OSZUSTW W DZIEDINIE PODATKU OD WARTOŚCI DODANEJ ORAZ W SPRAWIE WZAJEMNEJ POMOCY PRZY ODZYSKIWANIU WIERZYTELNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODATKÓW I CEŁ

grafika

PROTOKÓŁ DOTYCZĄCY WZAJEMNEJ POMOCY ADMINISTRACYJNEJ W SPRAWACH CELNYCH

grafika

PROTOKÓŁ W SPRAWIE KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-1

:

NIEKTÓRE ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE, DO KTÓRYCH PROTOKÓŁ NIE MA ZASTOSOWANIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-2

:

OGRANICZENIE PRAW DO ŚWIADCZEŃ RZECZOWYCH DLA CZŁONKÓW RODZINY PRACOWNIKA PRZYGRANICZNEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-3

:

WIĘCEJ PRAW DLA EMERYTÓW LUB RENCISTÓW POWRACAJĄCYCH DO WŁAŚCIWEGO PAŃSTWA

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-4

:

PRZYPADKI, W KTÓRYCH ODSTĘPUJE SIĘ OD WYLICZENIA PROPORCJONALNEGO LUB NIE STOSUJE SIĘ GO

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-5

:

ŚWIADCZENIA I UMOWY, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ STOSOWANIE ART. SSC.49 [Kumulacja świadczeń tego samego rodzaju]

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-6

:

POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE STOSOWANIA USTAWODAWSTW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ORAZ ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-7

:

CZĘŚĆ WYKONAWCZA

grafika

ZAŁĄCZNIK  SSC-8

:

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE STOSOWANIA ART. SSC.11 [Pracownicy delegowani]

grafika

1 Do celów niniejszego artykułu zainteresowane strony określa się zgodnie z art. 6 ust. 11 porozumienia antydumpingowego i art. 12.9 porozumienia SCM.

2 Takie czynności konserwowania, jak: chłodzenie, zamrażanie lub wentylacja, uznaje się za niewystarczające w rozumieniu lit. a), natomiast takich czynności, jak: marynowanie, suszenie lub wędzenie, które mają nadać produktowi szczególne lub odmienne właściwości, nie uznaje się za niewystarczające.

3 Okres ten będzie wynosił 12 miesięcy w przypadku wniosków o udzielenie informacji zgodnie z art. ORIG.25 [Współpraca administracyjna] ust. 2 skierowanych do organu celnego Strony dokonującej wywozu w ciągu pierwszych trzech miesięcy stosowania niniejszej Umowy.

4 G/TBT/9, 13 listopada 2000 r., załącznik 4.

5 Dla większej pewności rozumie się, że - w szczególności na potrzeby niniejszego rozdziału - pojęcie "osoba" obejmuje wszelkie stowarzyszenia osób nieposiadające statusu prawnego osoby prawnej, lecz uznane na podstawie właściwego prawa za mające zdolność do czynności prawnych.

6 Przewozy lotnicze lub powiązane usługi wspierające przewozy lotnicze obejmują między innymi następujące usługi: transport lotniczy; usługi świadczone przy użyciu statku powietrznego, którego głównym celem nie jest transport towarów lub pasażerów, takie jak: gaszenie pożarów z powietrza, loty szkoleniowe, loty widokowe, opryski, dokonywanie pomiarów, tworzenie map, fotografowanie, skoki spadochronowe, holowanie szybowców, wycinka drzew i prace budowlane z użyciem helikoptera, a także inne wykonywane z powietrza usługi rolnicze, przemysłowe i inspekcyjne; wynajem statków powietrznych z załogą; oraz usługi w zakresie eksploatacji portu lotniczego.

7 Krajowy kabotaż morski obejmuje: w odniesieniu do Unii - bez uszczerbku dla zakresu działalności, która może być uznana za kabotaż na mocy odnośnego ustawodawstwa krajowego - transport pasażerów lub towarów między portem lub punktem znajdującym się w państwie członkowskim a innym portem lub punktem znajdującym się w tym samym państwie członkowskim, w tym na jego szelfie kontynentalnym, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza przyjętą w Montego Bay na Jamajce w dniu 10 grudnia 1982 r., oraz ruch rozpoczynający się i kończący w tym samym porcie lub punkcie znajdującym się w państwie członkowskim; w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - transport pasażerów lub towarów między portem lub punktem znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie a innym portem lub punktem znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie, w tym na jego szelfie kontynentalnym, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza przyjętą w Montego Bay na Jamajce w dniu 10 grudnia 1982 r., oraz ruch rozpoczynający się i kończący w tym samym porcie lub punkcie znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie.

8 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że w przypadku gdy termin "działania prowadzone w ramach wykonywania władzy publicznej" stosowany jest w odniesieniu do środków Strony, które mają wpływ na świadczenie usług, obejmuje "usługi świadczone w związku z wykonywaniem władzy publicznej" zgodnie z definicją zawartą w art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. p).

9 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że przedsiębiorstwa żeglugowe, o których mowa w niniejszym punkcie, uznaje się za osoby prawne Strony wyłącznie w odniesieniu do ich działalności związanej ze świadczeniem usług transportu morskiego.

10 Art. SERVIN 2.2 [Dostęp do rynku] lit. a) ppkt (i)-(iii) nie obejmują środków wprowadzonych w celu ograniczenia produkcji produktów rolnych lub produktów rybołówstwa.

11 Art. SERVIN 2.2 [Dostęp do rynku] lit. a) ppkt (iii) nie obejmuje środków Strony ograniczających nakłady na dostawy usług.

12 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że art. SERVIN 2.6 [Wymogi dotyczące wyników] ust. 1 lit. f) nie narusza postanowień art. DIGIT.12 [Przeniesienie lub udostępnienie kodu źródłowego].

13 Art. SERVIN 3.2 [Dostęp do rynku] lit. a) ppkt (iii) nie obejmuje środków Strony ograniczających nakłady na dostawy usług.

14 Jeżeli wykształcenie lub kwalifikacje nie zostały uzyskane na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa, Strona ta może ocenić, czy są one równoważne z wyższym wykształceniem wymaganym na jej terytorium.

15 Jeżeli wykształcenie lub kwalifikacje nie zostały uzyskane na terytorium Strony, na którym świadczona jest usługa, Strona ta może ocenić, czy są one równoważne z wyższym wykształceniem wymaganym na jej terytorium.

16 Kadra kierownicza i specjaliści mogą być poproszeni o udokumentowanie swoich kwalifikacji zawodowych i doświadczenia niezbędnego do pracy na rzecz osoby prawnej, do której są delegowani.

17 Mimo że kadra kierownicza nie wykonuje bezpośrednio zadań dotyczących faktycznego świadczenia usług, nie stanowi to jednak przeszkody w wykonywaniu przez nią, w ramach wykonywania obowiązków opisanych powyżej, wszelkich zadań, które mogą być niezbędne do świadczenia usług.

18 Przedsiębiorstwo otrzymujące pomoc może zostać zobowiązane do przedłożenia programu szkolenia obejmującego okres pobytu, aby uzyskać uprzednią zgodę na pobyt, wykazując, że jego celem jest szkolenie. W przypadku AT, CZ, DE, FR, ES, HU i LT szkolenie musi być powiązane z uzyskanym dyplomem ukończenia studiów wyższych.

19 Aby zrównoważyć ograniczenia zasobów i potencjalne obciążenie dla przedsiębiorstw, w przypadkach, w których jest to uzasadnione, właściwe organy mogą wymagać, aby wszystkie informacje były przedkładane w określonym formacie, aby uznać je za "kompletne do celów przetwarzania".

20 Właściwe organy mogą spełnić wymóg określony w ppkt (ii) informując uprzednio wnioskodawcę na piśmie, między innymi za pomocą opublikowanego środka, że brak odpowiedzi po upływie określonego czasu od dnia złożenia wniosku wskazuje na jego przyjęcie. Odniesienie do "na piśmie" należy rozumieć jako uwzględniające format elektroniczny.

21 Taka "możliwość" nie wymaga od właściwego organu przedłużenia terminów.

22 Właściwe organy nie ponoszą odpowiedzialności za opóźnienia wynikające z przyczyn niezależnych od ich kompetencji.

23 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że niniejszego artykułu nie należy interpretować jako uniemożliwiającego negocjowanie lub zawarcie jednego lub więcej porozumień między Stronami w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych na warunkach i wymogach innych niż przewidziane w niniejszym artykule.

24 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że ustalenia takie nie prowadzą do automatycznego uznawania kwalifikacji, lecz określają, we wspólnym interesie obu Stron, warunki uznawania kwalifikacji przez właściwe organy.

25 Wymagane informacje należy traktować zgodnie z wymogami poufności.

26 Opłaty administracyjne nie obejmują płatności za prawa do korzystania z ograniczonych zasobów oraz obowiązkowych składek na rzecz świadczenia usługi powszechnej.

27 Do celów niniejszego artykułu "niedyskryminujący" oznacza najwyższe uprzywilejowanie i traktowanie narodowego zdefiniowane w art. SERVIN.2.3 [Traktowanie narodowe], SERVIN.3.3 [Obecność lokalna], SERVIN.2.4 [Najwyższe uprzywilejowanie] i SERVIN.3.4 [Traktowanie narodowe], a także na warunkach nie mniej korzystnych niż warunki przyznane każdemu innemu użytkownikowi podobnych publicznych sieci telekomunikacyjnych lub usług w podobnych sytuacjach.

28 Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do usług roamingu na terenie Unii Europejskiej, które są komercyjnymi usługami łączności ruchomej świadczonymi na podstawie umowy handlowej między dostawcami publicznych usług telekomunikacyjnych, które umożliwiają użytkownikowi końcowemu korzystanie ze swojego telefonu komórkowego lub innego urządzenia umożliwiającego korzystanie z usług głosowych, usług przesyłania danych lub przesyłania wiadomości w państwie członkowskim Unii Europejskiej innym niż to, w którym znajduje się macierzysta publiczna sieć telekomunikacyjna tego użytkownika końcowego.

29 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że niniejsza zmiana ma zastosowanie do "usług świadczonych w związku z wykonywaniem władzy publicznej", o których mowa w art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. o), gdyż ma zastosowanie do "działań prowadzonych w ramach wykonywania władzy publicznej", o których mowa w art. SERVIN.1.2 [Definicje] lit. f).

30 Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że nie uniemożliwia to Stronie przyjęcia lub utrzymywania środków ze względów ostrożnościowych w odniesieniu do oddziałów utworzonych na jej terytorium przez osoby prawne pochodzące z terytorium drugiej Strony.

31 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że do celów niniejszego tytułu prawo Unii Europejskiej jest częścią prawa jurysdykcji krajowej prawników, określonych w art. SERVIN.5.48 [Definicje] lit. e) ppkt (i).

32 Pojęcie "usługi prawnicze w zakresie arbitrażu, postępowania pojednawczego i mediacji" oznacza przygotowanie dokumentów do przedłożenia arbitrowi, rozjemcy lub mediatorowi oraz przygotowanie do stawienia się i stawienie się przed tymi osobami w przypadku jakiegokolwiek sporu wymagającego zastosowania prawa i dokonania jego wykładni. Nie obejmują usług w zakresie arbitrażu, postępowania pojednawczego i mediacji w sporach niedotyczących stosowania i wykładni prawa, które wchodzą w zakres usług związanych z usługami konsultacyjnymi w zakresie zarządzania. Nie obejmują również działania w charakterze arbitra, rozjemcy lub mediatora. Jako podkategoria usługi w zakresie międzynarodowego arbitrażu prawnego, postępowania pojednawczego lub mediacji oznaczają te same usługi, w przypadku gdy w sporze uczestniczą strony z co najmniej dwóch państw.

33 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że do celów niniejszego ustępu "wyznaczone usługi prawne" oznaczają, w odniesieniu do usług świadczonych w Unii, usługi prawne w związku z prawem Zjednoczonego Królestwa lub dowolnej jego części oraz z prawem międzynarodowym (z wyłączeniem prawa Unii), a w odniesieniu do usług świadczonych w Zjednoczonym Królestwie - usługi prawne w związku z prawem państwa członkowskim (w tym prawa unii) oraz z międzynarodowym prawem publicznym (z wyłączeniem prawa Unii).

34 Dla większej przejrzystości należy wyjaśnić, że "warunki ogólnego zastosowania" odnoszą się do warunków sformułowanych w sposób obiektywny i mających zastosowanie horyzontalne do nieokreślonej liczby przedsiębiorców, a zatem obejmują różne sytuacje i przypadki.

35 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że poważne trudności w zakresie bilansu płatniczego lub finansów zagranicznych, lub zagrożenie ich wystąpienia, mogą być spowodowane między innymi poważnymi trudnościami związanymi z polityką pieniężną lub kursową lub zagrożeniem wystąpienia takich trudności.

36 Każda ze Stron może określić odpowiedni termin złożenia wniosku zgodnie ze swoim ustawodawstwem wewnętrznym.

37 Niniejsza sekcja nie odnosi się do ochrony znanej w Zjednoczonym Królestwie jako prawo do wzoru.

38 Do celów niniejszego tytułu termin "środek ochrony roślin" jest zdefiniowany dla każdej ze Stron w odpowiednim ustawodawstwie Stron.

39 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że, w zakresie dozwolonym przez prawo Strony, termin "federacje i stowarzyszenia" obejmuje co najmniej organizacje zbiorowego zarządzania prawami i zawodowe organizacje zrzeszające pełnomocników, które są regularnie uznawane za uprawnione do reprezentowania posiadaczy praw własności intelektualnej.

40 W przypadku Unii Europejskiej właściwy organ oznacza organy celne.

41 Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że stosowanie obowiązku traktowania narodowego, o którym mowa w niniejszym artykule, podlega wyjątkom określonym w ZAŁĄCZNIKU PPROC-1 [Zamówienia publiczne] podsekcja B1 i B2 uwaga 3 w Uwagach.

42 Dz.U. UE L 158 z 14.6.2019, s. 22.

43 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.U. UE L 158 z 14.6.2019, s. 54).

44 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego (Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 94).

45 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 838/2010 z dnia 23 września 2010 r. w sprawie ustanowienia wytycznych dotyczących mechanizmu rekompensat dla operatorów działających między systemami przesyłowymi i wspólnego podejścia regulacyjnego do opłat przesyłowych (Dz.U. UE L 250 z 24.9.2010, s. 5).

46 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1775/2005 (Dz.U. UE L 211 z 14.8.2009, s. 36).

47 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. UE L 328 z 21.12.2018, s. 82).

48 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej (Dz.U. UE L 315 z 14.11.2012, s. 1).

49 W przypadku Unii zasady te obejmują zasadę ostrożności.

50 W odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa "małe i średnie przedsiębiorstwa" oznaczają małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa.

51 W przypadku Zjednoczonego Królestwa ważne środki regulacyjne należy rozumieć jako istotne środki regulacyjne ("significant regulatory measures") zgodnie z definicją takich środków w prawie Zjednoczonego Królestwa.

52 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że w odniesieniu do wdrażania niniejszej umowy na terytorium Unii zasada ostrożnego zarządzania zasobami oznacza zasadę ostrożności.

53 Do tego celu dyskryminacja oznacza, że występuje mniej korzystne traktowanie podmiotu gospodarczego w porównaniu z innymi podmiotami gospodarczymi w podobnych okolicznościach oraz że odmienne traktowanie nie jest uzasadnione obiektywnymi kryteriami

54 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że kryterium to jest spełnione, gdy stan faktyczny wskazuje, że udzielenie subsydium, bez prawnego uwarunkowania wynikami wywozu, jest w istocie związane z rzeczywistą lub przewidywaną wielkością wywozu lub przychodami z wywozu. Sam fakt, że subsydium jest udzielane podmiotom gospodarczym prowadzącym wywóz nie stanowi podstawy do traktowania tego subsydium jako subsydium eksportowego w rozumieniu niniejszego postanowienia.

55 Do krajów o ryzyku zbywalnym należą: Zjednoczone Królestwo, państwa członkowskie Unii, Australia, Kanada, Islandia, Japonia, Nowa Zelandia, Norwegia, Szwajcaria oraz Stany Zjednoczone Ameryki.

56 Dla większej pewności należy wyjaśnić, iż pozostaje to bez uszczerbku dla art. 3.2 ust. 1 i 2 [Zakres zastosowania i wyjątki].

57 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że prawo Zjednoczonego Królestwa w zakresie niniejszego artykułu nie obejmuje żadnej ustawy (i) obowiązującej na mocy sekcji 2 ust. 1 Ustawy o Wspólnotach Europejskich z 1972 r., zapisanej w sekcji 1A Ustawy o (wystąpieniu) z Unii Europejskiej z 2018 r., ani (ii) uchwalonej lub wydanej w celu określonym w sekcji 2 ust. 2 ustawy o Wspólnotach Europejskich z 1972 r.

58 W odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa niniejszy artykuł wymaga nowego środka odzyskiwania, który byłby dostępny na końcu pomyślnej kontroli sądowej, zgodnie ze standardem kontroli na podstawie prawa krajowego, rozpoczętej w konkretnym okresie; zakres takiej kontroli nie jest rozszerzany w żaden inny sposób, zgodnie z art. 3.10 ust. 3 [Sądy i trybunały]. Żaden z beneficjentów nie będzie w stanie mógł przedstawić uzasadnionego oczekiwania, aby nie poddać się takiemu odzyskaniu.

59 Strony odnotowują, że Zjednoczone Królestwo wdroży nowy system kontroli subsydiów po wejściu w życie niniejszej Umowy.

60 Krajowy kabotaż morski obejmuje: w odniesieniu do Unii, bez uszczerbku dla zakresu działalności, która może być uznana za kabotaż na mocy odnośnego ustawodawstwa krajowego, transport pasażerów lub towarów między portem lub punktem znajdującym się w państwie członkowskim Unii a innym portem lub punktem znajdującym się w tym samym państwie członkowskim Unii, w tym na jego szelfie kontynentalnym, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza sporządzoną 10 grudnia 1982 r. w Montego Bay ("Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza "), oraz ruch rozpoczynający się i kończący w tym samym porcie lub punkcie znajdującym się w państwie członkowskim Unii; w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa - transport pasażerów lub towarów między portem lub punktem znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie a innym portem lub punktem znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie, w tym na jego szelfie kontynentalnym, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, oraz ruch rozpoczynający się i kończący w tym samym porcie lub punkcie znajdującym się w Zjednoczonym Królestwie.

61 Dla większej przejrzystości należy zaznaczyć, że niniejszy ustęp nie ma zastosowania w odniesieniu do zakupu lub sprzedaży udziałów, akcji lub innych form kapitału przez podmiot objęty niniejszą Umową w ramach kapitałowego uczestnictwa w innym przedsiębiorstwie.

62 Dla większej pewności należy zaznaczyć, że niniejszy rozdział i art. 9.4 [Środki równoważące] nie mają zastosowania do praw i norm Stron dotyczących zabezpieczenia społecznego i emerytur.

63 Każda ze Stron zachowuje prawo do określania swoich priorytetów, polityk i przydziału zasobów w ramach skutecznego wdrożenia konwencji MOP i odpowiednich postanowień Europejskiej karty społecznej w sposób zgodny z jej międzynarodowymi zobowiązaniami, w tym zobowiązaniami wynikającymi z niniejszego tytułu Rada Europy ustanowiona w 1949 r. przyjęła Europejską kartę społeczną w 1961 r., a jej zmian dokonano w 1996 r. Wszystkie państwa członkowskie ratyfikowały Europejską kartę społeczną w jej pierwotnej lub zmienionej wersji. W przypadku Zjednoczonego Królestwa odniesienie do Europejskiej karty społecznej w ust. 5 oznacza odniesienie do pierwotnej wersji z 1961 r.

64 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że w tym przypadku Strona nie będzie mieć możliwości uprzedniego odwołania się do konsultacji zgodnie z art. INST.13 [Konsultacje].

65 Środki takie mogą obejmować odpowiednio wycofanie lub dostosowanie środków równoważących

66 Zawieszenie zobowiązań na mocy art. INST. 24 [Środki tymczasowe] jest dostępne wyłącznie w przypadku, gdy środki równoważące zostały faktycznie zastosowane.

67 Na wyjątki dotyczące bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego można powołać się jedynie w przypadku wystąpienia faktycznego i wystarczająco poważnego zagrożenia dla podstawowych interesów społecznych.

68 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że takie ustalenie dokonywane jest bez uszczerbku dla części szóstej [Rozstrzyganie sporów] tytuł I.

69 Środki mające na celu zapewnienie sprawiedliwego lub skutecznego nakładania lub poboru podatków bezpośrednich obejmują środki zastosowane przez Stronę w ramach jej systemu podatkowego, które:

(i) mają zastosowanie do usługodawców, którzy nie są rezydentami, z uwzględnieniem faktu, że obowiązek podatkowy nierezydentów określony jest na podstawie elementów podlegających opodatkowaniu pochodzących z terytorium Strony lub tam się znajdujących; lub

(ii) mają zastosowanie do nierezydentów w celu zapewnienia nakładania lub poboru podatków na terytorium Strony; lub

(iii) mają zastosowanie do nierezydentów lub rezydentów w celu zapobiegania unikaniu

zobowiązań podatkowych i uchylaniu się od nich, łącznie ze środkami zgodności; lub

(iv) mają zastosowanie do konsumentów usług dostarczonych na lub z terytorium drugiej Strony lub państwa trzeciego w celu zapewnienia nakładania na takich konsumentów lub poboru od nich podatków pochodzących ze źródeł znajdujących się na terytorium Strony; lub

(v) odróżniają usługodawców podlegających podatkowi nakładanemu na elementy podlegające opodatkowaniu na całym świecie od innych usługodawców, z uwzględnieniem występującej między nimi różnicy w charakterze podstawy opodatkowania; lub

(vi) określają i przyznają dochody, zyski, korzyści, straty, odliczenia lub ulgi osobom lub oddziałom będącym rezydentami bądź powiązanym osobom lub oddziałom należącym do tej samej osoby w celu zagwarantowania podstawy opodatkowania obowiązującej na terytorium Strony.

70 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (wersja przekształcona) (Dz.U. L 300 z 14.11.2009, s. 88).

71 Dla większej pewności należy wyjaśnić, że termin "środek" obejmuje zaniechanie działania.

72 Nie obejmuje osób fizycznych zamieszkujących na terytorium, o którym mowa w art. FINPROV.1 [Zakres terytorialny] ust. 3.

73 Definicja osoby fizycznej obejmuje również osoby stale zamieszkujące w Republice Łotewskiej, które nie są obywatelami Republiki Łotewskiej ani żadnego innego państwa, ale które na mocy prawa Republiki Łotewskiej są uprawnione do otrzymania paszportu nieobywatelskiego.

74 Dla większej pewności "GPA" należy rozumieć jako GPA zmienione Protokołem zmieniającym Porozumienie w sprawie zamówień publicznych, sporządzonym w Genewie w dniu 30 marca 2012 r.

75 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (wersja przekształcona) (Dz.U. L 269 z 10.10.2013, s. 1).

76 Dla większej przejrzystości należy wyjaśnić, że w przypadku Unii Europejskiej, obszary poza morzem terytorialnym każdej ze Stron są rozumiane jako odpowiednie obszary państw członkowskich Unii Europejskiej.

77 Decyzja Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1).

78 Decyzja Rady 2008/616/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie wdrożenia decyzji 2008/615/WSiSW w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 12).

79 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępujące i uchylające decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/WSiSW i 2009/968/WSiSW (Dz.U. L 135 z 24.5.2016, s. 53).

80 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 138).

81 Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1).

82 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, oraz w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylająca decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 89).

83 2018 rozdział 12.

84 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).

85 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. 193 z 30.7.2018, s. 1).

86 Dla większej pewności ust. 2-9 mają zastosowanie do negocjacji między Unią a państwem trzecim w sprawie przystąpienia do Unii odbywających się po wejściu w życie niniejszej Umowy, niezależnie od tego, czy wniosek o przystąpienie został złożony przed wejściem w życie niniejszej Umowy.

87 Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez rozporządzenia o ochronie danych, prywatności i komunikacji elektronicznej (poprawki itp.) (wystąpienie z UE) z 2020 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.2020.444.14
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Zjednoczone Królestwo-Unia Europejska. Umowa o handlu i współpracy. Bruksela.2020.12.30. Londyn.2020.12.30.
• Data aktu: 31/12/2020
• Data ogłoszenia: 31/12/2020
• Data wejścia w życie: 01/01/2021