Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie planu działania na rzecz rozwoju dalekobieżnych i transgranicznych kolejowych przewozów pasażerskich (2022/2022(INI))

P9_TA(2022)0437

Plan działania na rzecz rozwoju dalekobieżnych i transgranicznych kolejowych przewozów pasażerskich

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie planu działania na rzecz rozwoju dalekobieżnych i transgranicznych kolejowych przewozów pasażerskich (2022/2022(INI))

(2023/C 177/05)

(Dz.U.UE C z dnia 17 maja 2023 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając Zielony Ład i późniejszy pakiet "Gotowi na 55",

- uwzględniając 4. pakiet kolejowy,

- uwzględniając białą księgę zatytułowaną "Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu - dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu" (COM(2011)0144),

- uwzględniając zieloną księgę Komisji z 1995 r. zatytułowaną "Towards fair and efficient pricing in transport: policy options for internalising the external costs of transport in the European Union" [W kierunku uczciwych i efektywnych cen w transporcie - opcje polityki dotyczące internalizacji zewnętrznych kosztów transportu w Unii Europejskiej] (COM(1995)0691),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w wymogów dostępności produktów i usług ¹  (europejski akt prawny w sprawie dostępności),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 grudnia 2020 r. zatytułowany "Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności - europejski transport na drodze ku przyszłości" (COM(2020)0789),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego ² ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE ³  (rozporządzenie w sprawie TEN-T),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1187 z dnia 7 lipca 2021 r. w sprawie usprawnienia środków na rzecz poczynienia postępów w realizacji transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) ⁴ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2021 r. w sprawie przeglądu wytycznych dotyczących transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) ⁵ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lipca 2021 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei i sygnalizacji: ocena stanu wdrożenia europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) ⁶ ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy,

- uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2316 z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie Europejskiego Roku Młodzieży (2022) ⁷ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/782 z dnia 29 kwietnia 2021 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym ⁸  (rozporządzenie dotyczące praw pasażerów kolei),

- uwzględniając badanie Komisji z października 2021 r. zatytułowane "Transgraniczne usługi dalekobieżnego pasażerskiego transportu kolejowego",

- uwzględniając art. 54 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A9-0242/2022),

A. mając na uwadze, że w nowej kompleksowej strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności przewidziano podwojenie natężenia ruchu kolei dużych prędkości do 2030 r. oraz zwiększenie go o trzy razy do 2050 r.;

B. mając na uwadze, że w latach 2001-2018 liczba pasażerów kolei dużych prędkości zwiększyła się prawie dwukrotnie, co potwierdza, że w przypadku dostępności odpowiedniej infrastruktury istnieje zapotrzebowanie na kolej dużych prędkości ⁹ ;

C. mając na uwadze, że porty lotnicze w UE borykają się ze znacznym wzrostem opóźnień ¹⁰ ;mając na uwadze, że przewiduje się znaczny niedobór przepustowości (w przypadku około 1,5 mln lotów do 2040 r.), jeżeli nie zostaną podjęte pilne środki zaradcze ¹¹ ; mając na uwadze, że zatory drogowe kosztują UE około 110 mld EUR rocznie (1 % unijnego PKB) ¹² ;

D. mając na uwadze, że kolej dużych prędkości przynosi wiele korzyści, takich jak zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych, zatorów komunikacyjnych i emisji, oraz ma pozytywny wpływ na gospodarkę przez poprawę dostępności, skrócenie czasu podróży i tworzenie możliwości zatrudnienia;

E. mając na uwadze, że poczyniono ważne kroki legislacyjne prowadzące ku ukończeniu procesu tworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego;

F. mając na uwadze, że finansowanie urządzeń przytorowych i pokładowych w ramach ERTMS odgrywa kluczową rolę w przyspieszeniu ich wdrażania oraz zwiększeniu bezpieczeństwa i interoperacyjności w całej sieci TEN-T, a jednocześnie przyspiesza ustanowienie prawdziwie interoperacyjnego europejskiego obszaru kolejowego;

G. mając na uwadze, że ukończenie TEN-T - przy jednoczesnym utrzymaniu potencjału do rozwijania sieci drugorzędnych - ma kluczowe znaczenie dla kierowania się ku bardziej zrównoważonym rodzajom transportu, w szczególności transportowi kolejowemu, oraz dla zwiększenia liczby połączeń multimodalnych między miastami, regionami, obszarami peryferyjnymi i wyspami w UE;

H. mając na uwadze, że nadal istnieją bariery technologiczne utrudniające interoperacyjność pociągów między państwami UE;

I. mając na uwadze, że inteligentny multimodalny system biletowy jest jednym z kluczowych instrumentów zachęcających podróżnych do częstszego korzystania ze zrównoważonego transportu kolejowego i multimodalnego; mając na uwadze, że sieć kolejowa i dworce kolejowe mogą odgrywać kluczową rolę w integracji innych rodzajów transportu w połączeniach pierwszej i ostatniej mili;

J. mając na uwadze, że Europejski Rok Kolei 2021 był okazją do promowania zmiany polegającej na uczynieniu kolei podstawą transportu pasażerskiego w całej Unii, co lepiej służyłoby obywatelom i sprzyjało rozwojowi sieci TEN-T w państwach członkowskich;

K. mając na uwadze, że Europejski Rok Młodzieży 2022 jest okazją, by wzmocnić ten impet przez działania ukierunkowane na młodzież;

L. mając na uwadze, że węzły miejskie nie są wystarczająco zintegrowane z obecną siecią TEN-T; mając na uwadze, że brakuje dużo infrastruktury ostatniej mili dla przewozów towarowych i multimodalnych połączeń pasażerskich;

1. z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji i popiera proponowane założenia, aby zwiększyć atrakcyjność, konkurencyjność i wydajność transportu kolejowego;

2. z zadowoleniem przyjmuje główne cele tego planu działania, a zwłaszcza:

a) uznanie zasadniczej roli kolei w dekarbonizacji mobilności w UE i podjęcie inicjatyw, dzięki którym jednolity europejski obszar kolejowy będzie podstawą niezbędnego przesunięcia międzygałęziowego ¹³ ;

b) wkład w tworzenie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, co pomoże udoskonalić rynek wewnętrzny UE, zaspokoić potrzeby obywateli związane z mobilnością i promować społeczno-gospodarczą spójność Unii;

c) poprawę jakości sieci połączeń w całej Europie, w tym na obszarach wiejskich, w regionach oddalonych, na wyspach, na obszarach górzystych i w strefach o mniejszej liczbie ludności;

d) wzmocnienie łączności z krajami objętymi procesem rozszerzenia i krajami Partnerstwa Wschodniego, w szczególności Ukrainą i Mołdawią;

e) poprawę wydajności oraz zapewnienie wysokiej jakości usług transportowych przy jednoczesnym oferowaniu wystarczającej przepustowości transportu i skróceniu czasu podróży po odpowiednich cenach;

f) zapewnienie uczciwej konkurencji między operatorami kolejowymi oraz zapewnienie równych warunków konkurencji i komplementarności między rodzajami transportu;

g) zapewnienie tego samego poziomu ochrony we wszystkich rodzajach transportu i dalsze wzmocnienie praw pasażerów, co zwiększy atrakcyjność kolei, zwłaszcza wśród młodych ludzi, i zagwarantuje wszystkim równy dostęp przez pełne wdrożenie europejskiego aktu prawnego w sprawie dostępności;

h) zapewnienie i promowanie szkoleń, możliwości zmiany i podnoszenia kwalifikacji oraz certyfikacji stosownie do przyszłych potrzeb maszynistów i personelu kolejowego;

i) stworzenie ram, które utorują drogę dla zwiększenia inwestycji w konkurencyjne usługi dalekobieżnego pasażerskiego transportu kolejowego;

3. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie transgranicznych usług pilotażowych oraz wzywa Komisję do jak najszybszego znalezienia środków na realizację tego celu i precyzyjnego określenia harmonogramu z wyszczególnieniem odpowiednich etapów i celów;

Lepsze wdrożenie dorobku prawnego UE w zakresie przewozów kolejowych oraz szybsze zapewnienie interoperacyjności

4. z zadowoleniem przyjmuje przyspieszenie prac nad pełnym wdrożeniem 4. pakietu klejowego oraz technicznych specyfikacji interoperacyjności;

5. podkreśla, że pełne wdrożenie ERTMS - przez osiągnięcie celów określonych w zmienionym wniosku ustawodawczym dotyczącym rozporządzenia w sprawie TEN-T - pomoże w stworzeniu cyfrowego jednolitego europejskiego obszaru kolejowego oraz zapewni dalszy rozwój przepustowości sieci i bezpiecznych, szybkich i wydajnych transportowych usług kolejowych na potrzeby połączeń dalekobieżnych i transgranicznych;

6. podkreśla, że rozwojowi dalekobieżnych przewozów kolejowych musi towarzyszyć ich integracja z różnymi międzyregionalnymi, regionalnymi, miejskimi i podmiejskimi sieciami kolejowymi oraz innymi rodzajami transportu i TEN-T, a to usprawni mobilność "od drzwi do drzwi"; podkreśla, że będzie to miało kluczowe znaczenie dla zwiększenia atrakcyjności usług kolejowego i multimodalnego transportu pasażerskiego;

7. podkreśla znaczenie szybszej budowy nowych linii kolejowych i dalszego wspierania finalizacji projektów infrastrukturalnych, w tym mostów łączących wyspy z kontynentem, aby zlikwidować braki w połączeniach i poprawić integrację wysp z autostradami morskimi;

8. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący szybszego wdrażania ERTMS w całej Unii w ramach przeglądu rozporządzenia w sprawie TEN-T oraz ustalenie nieprzekraczalnego terminu likwidacji pozostałości po systemach klasy B;

9. podkreśla, że przewidywalność regulacyjna, obejmująca specyfikacje techniczne dotyczące interoperacyjności, jest kluczem do pobudzenia inwestycji ze strony podmiotów publicznych i prywatnych niezbędnych do osiągnięcia celów wdrażania ERTMS i interoperacyjności na szczeblu unijnym i krajowym;

10. podkreśla, że trzeba zsynchronizować wdrażanie systemów urządzeń przytorowych i jednostek pokładowych oraz poprawić zarządzanie ERTMS zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, łącznie z uproszczeniem i przyspieszeniem procedur;

11. podkreśla potrzebę szybkiego, wystarczającego i skutecznego finansowania inwestycji, z udziałem właściwych organów, co umożliwi jak najszybsze wdrożenie jednostek pokładowych ERTMS i innych norm TSI ¹⁴  w usługach publicznych;

12. pochwala rolę Agencji Kolejowej Unii Europejskiej (ERA), która jest jednym z filarów unijnej polityki kolejowej; zwraca uwagę, że ERA musi być odpowiednio finansowana, aby mogła przyczyniać się do realizacji celów związanych z ukończeniem TEN-T, zwłaszcza na odcinkach transgranicznych;

13. apeluje do Komisji i państw członkowskich o podjęcie odpowiednich inicjatyw na rzecz dalszego zwiększenia atrakcyjności inwestowania w ERTMS;

14. apeluje o działanie na rzecz rozszerzenia skoordynowanych rozkładów jazdy, które zostały już wprowadzone w niektórych państwach członkowskich, na całą UE, aby ułatwić wszystkim obywatelom UE podróże międzynarodowe i je usprawnić;

Udoskonalona infrastruktura kolejowych przewozów pasażerskich

15. uważa, że terminowe ukończenie multimodalnych i w pełni zintegrowanych korytarzy sieci bazowej TEN-T do 2030 r. będzie pierwszym krokiem do dalszej integracji sieci, jest nieodzowne i musi obejmować wyeliminowanie "wąskich gardeł" i brakujących odcinków, a także ukończenie odcinków transgranicznych; popiera ukończenie planowanych połączeń kolei dużych prędkości w rozszerzonej sieci bazowej do 2040 r.; jest przekonany, że priorytetowe inwestycje należy ukierunkować również na rozwój dalekobieżnych, transgranicznych połączeń kolei dużych prędkości, zwłaszcza na obszarach, na których obecnie brakuje infrastruktury kolei dużych prędkości; w kontekście przeglądu wytycznych dotyczących TEN-T podkreśla znaczenie połączenia stolic UE za pomocą przystępnych cenowo i wydajnych przewozów pociągami dużych prędkości oraz poprawy jakości infrastruktury; podkreśla, że nowe linie dużych prędkości są skutecznym narzędziem zwiększającym konkurencyjność transportu kolejowego;

16. podkreśla ogromne znaczenie budowania nowej infrastruktury w celu zaspokojenia zapotrzebowania na kolej dużych prędkości; przypomina, że podwojenie natężenia ruchu kolei dużych prędkości do 2030 r. będzie wymagało zwiększenia o co najmniej 75 % długości sieci, która obecnie wynosi 11 526 km ¹⁵ ;

17. podkreśla rolę TEN-T, wysokiej jakości połączeń kolejowych i transportu multimodalnego we wspieraniu wzrostu gospodarczego i włączenia społecznego, zwłaszcza w regionach odizolowanych i na obszarach o znacznej przepaści strukturalnej; w związku z tym wzywa Komisję do podjęcia działań i przyjęcia projektów wspierających zwiększanie liczby lokalnych i zrównoważonych połączeń kolejowych i multimodalnych na obszarach peryferyjnych i przybrzeżnych o mniejszych możliwościach rozwoju;

18. ubolewa z powodu ograniczonych środków UE dostępnych w ramach instrumentu "Łącząc Europę" na lata 20212027 (CEF II), które pokrywają zaledwie około 5 % łącznych inwestycji niezbędnych do ukończenia sieci bazowej TEN-T ¹⁶ ;

19. podkreśla potrzebę lepszego wykorzystywania środków unijnych nie tylko z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i funduszy spójności, ale i z instrumentu "Łącząc Europę", NextGenerationEU, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, programu "Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy" (REACT-EU), lub finansowania z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), w celu zapewnienia inwestycji wysokiej jakości i na masową skalę w zrównoważoną i wydajną infrastrukturę transportową, w tym brakujące połączenia kolejowe dużych prędkości;

20. podkreśla, że ponieważ jedynie 44 % mieszkańców obszarów przygranicznych UE ma obecnie dostęp do usług kolejowych ¹⁷  i często nie istnieją odpowiednie rozwiązania multimodalne, aby sieć TEN-T mogła przyczyniać się do spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej na rynku wewnętrznym UE, potrzebna jest inteligentna łączność z siecią bazową TEN-T i pogłębiona integracja różnych sieci krajowych, w tym na obszarach wiejskich, oddalonych, wyspiarskich, peryferyjnych i innych obszarach o niekorzystnych warunkach, aby promować ich rozwój społeczno-gospodarczy;

21. podkreśla znaczenie transgranicznych połączeń kolejowych z Bałkanami Zachodnimi, Ukrainą i Mołdawią; zauważa, że skuteczny i szybki mechanizm przekraczania granic zewnętrznych UE ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawnych kolejowych połączeń pasażerskich między UE a krajami objętymi procesem rozszerzenia i krajami Partnerstwa Wschodniego;

22. z zadowoleniem przyjmuje obiecujące alternatywy w postaci pociągów wodorowych i pociągów z napędem akumulatorowym, kiedy elektryfikacja odcinka kolejowego jest niemożliwa;

23. popiera uwagę, jaką Komisja poświęca ukończeniu multimodalnych węzłów pierwszej i ostatniej mili w węzłach miejskich, co zwiększy jakość połączeń kolejowych z transportem lotniczym, morskim i drogowym; przypomina jednak, że mniejsze i mniej zaludnione węzły miejskie powinny mieć wydajne połączenia z multimodalnymi węzłami i terminalami znajdującymi się w rozsądnych odległościach;

24. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia strategicznej roli dworców kolejowych w zintegrowanym i zrównoważonym systemie mobilności, zwłaszcza przez wspieranie modernizacji małych dworców;

25. z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie roli ERA w certyfikowaniu i dopuszczaniu do eksploatacji taborów kolejowych w celu zapewnienia płynnych i terminowych procesów, w szczególności na potrzeby połączeń trans- granicznych, oraz w konsolidacji i zmniejszeniu liczby przepisów krajowych; ponadto zachęca zarówno ERA, jak i państwa członkowskie do szybszej współpracy nad specyfikacjami uniwersalnego taboru;

Wystarczająca dostępność taboru

26. apeluje o to, by w zmienionych wytycznych dotyczących kolei doprecyzować i uprościć zasady pomocy państwa odnośnie do finansowania ze środków publicznych interopercyjnego taboru w transporcie transgranicznym oraz usług związanych z infrastrukturą kolejową, w tym dostępne instrumenty finansowania takich pojazdów i wdrażanie protokołu kolejowego z Luksemburga;

27. apeluje do przedsiębiorstw kolejowych o zaplanowanie wystarczającej liczby zamówień taboru kolei dużych prędkości zgodnie z celami Komisji, by podwoić natężenie ruchu kolei dużych prędkości do 2040 r.; zaznacza, że należy również zaplanować odpowiednio wcześnie przewozy realizowane pociągami nocnymi, aby ułatwić renesans takich pociągów; ponadto zwraca uwagę, że należy przewidzieć wystarczającą dostępność taboru na potrzeby planowanego przywrócenia połączeń kolejowych o regionalnym zasięgu transgranicznym;

28. uważa, że wraz ze zwiększeniem bezpieczeństwa torów należy poprawić bezpieczeństwo pociągów wykorzystywanych codziennie do przewozu osób i towarów pod względem technicznym i mechanicznym;

29. zachęca Komisję, aby w świetle przedstawionych zamiarów dalej badała i oceniała możliwości stworzenia europejskiej floty pojazdów kolejowych oraz kontynuowała dyskusję na temat sposobu wdrożenia tego pomysłu we współpracy z EBI;

30. podkreśla zapotrzebowanie na jasne wymogi i specyfikacje interoperacyjne oraz dalsze inwestycje w tabor;

31. zaznacza, że te inwestycje są szczególnie ważne, kiedy tabor jest modernizowany przez dodanie wielosystemowych aplikacji niezbędnych do prowadzenia transgranicznych i międzynarodowych operacji w więcej niż jednym kraju;

32. ubolewa, że opracowanie specyfikacji uniwersalnego taboru przesunięto do kolejnego przeglądu TSI, co doprowadzi do trzyletniego opóźnienia; wzywa państwa członkowskie do priorytetowego traktowania współpracy z ERA, aby przyspieszyć opracowanie specyfikacji uniwersalnego taboru;

33. przypomina, że platforma zielonych inwestycji kolejowych, uruchomiona niedawno przez EBI, jest jedną z najważniejszych inicjatywą w kontekście wsparcia i rozwoju publicznych i prywatnych inwestycji w projekty kolejowe; zachęca operatorów kolejowych, zarządców infrastruktury, organy ds. transportu i inne zainteresowane strony do korzystania z platformy w celu zaspokojenia szczególnych potrzeb rynku;

34. apeluje o innowacyjne inicjatywy wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz mikroprzedsiębiorstwa; podkreśla ponadto, że trzeba uwzględniać potrzeby lokalne, regionalne i krajowe, aby wzmocnić i pobudzać otoczenie biznesowe MŚP oraz powiązać je z nową polityką przemysłową UE;

35. apeluje, aby Komisja monitorowała wprowadzanie wagonów rowerowych w transgranicznych pociągach pasażerskich zgodnie z rozporządzeniem w sprawie praw pasażerów w ruchu kolejowym;

Dostosowanie szkoleń i certyfikacji maszynistów i personelu kolejowego do przyszłych potrzeb

36. podkreśla, że brak jednolitej certyfikacji maszynistów może utrudniać ich mobilność między państwami członkowskimi i rozwój dalekobieżnych przewozów pasażerskich, w szczególności na odcinkach transgranicznych;

37. podkreśla znaczenie kwestii językowych dla maszynistów obsługujących połączenia transgraniczne i apeluje do Komisji o promowanie rozwoju cyfrowych narzędzi językowych jako przystępnego cenowo rozwiązania, które pomoże w wyeliminowaniu barier językowych i usunięciu istniejących luk;

38. podkreśla ponadto potrzebę promowania języka angielskiego jako wspólnego w całej UE języka roboczego maszynistów obsługujących dalekobieżne i transgraniczne pasażerskie połączenia kolejowe, którzy nie posługują się językami państw członkowskich, przez które przebiega trasa;

39. popiera szkolenia językowe dla personelu kolejowego, aby mógł on właściwie obsługiwać wszystkich podróżnych;

40. podkreśla znaczenie jasnej europejskiej strategii w zakresie umiejętności dla usunięcia utrzymujących się barier

technicznych i operacyjnych, które zakłócają ruch transgraniczny;

41. podkreśla znaczenie nowej strategii przemysłowej dla Europy we wspieraniu zmiany i podnoszenia kwalifikacji maszynistów, w szczególności w zakresie nowych umiejętności cyfrowych; podkreśla ponadto, że należy zapewnić wskaźniki zatrudnienia i równe szanse dla wszystkich;

42. przypomina, że dyrektywa (UE) 2016/798 ¹⁸  w sprawie bezpieczeństwa kolei przewiduje szczegóły certyfikacji personelu kolejowego; uważa, że wykwalifikowany personel jest potrzebny nie tylko do poprawy usług kolejowych, ale przede wszystkim do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkich aspektów transportu kolejowego;

43. wzywa do dalszych inicjatyw zachęcających kobiety do pracy w zawodach w sektorze kolejowym;

44. wzywa do dalszych inicjatyw, które pozwolą młodym ludziom i pracownikom MŚP nabyć odpowiednie umiejętności i wiedzę;

Wydajniejsze wykorzystanie sieci

45. podkreśla znaczenie lepszego wykorzystywania sieci, zwłaszcza wzdłuż TEN-T, i apeluje o usprawnienie przepływu pasażerów, w tym utworzenie węzłów tranzytowych i końcowych wzdłuż tras kolei dużych prędkości, oraz zwiększenie atrakcyjności pociągów nocnych; zwraca uwagę, że działania te wymagają ścisłej współpracy na liniach ruchu mieszanego przy projektowaniu ustaleń dotyczących przewozów pasażerskich i towarowych w celu zapobiegania wąskim gardłom i przeciążeniu torów, które osłabiają wydajność całej sieci;

46. podkreśla, że dostępność przepustowości i brak wąskich gardeł mają kluczowe znaczenie dla efektywnego wykorzystywania sieci oraz dla zwiększenia udziału kolei w transporcie;

47. zachęca państwa członkowskie do zapewnienia wieloletniego budżetu na finansowanie infrastruktury, aby umożliwić planowane i koordynowane na szczeblu międzynarodowym utrzymanie i rozwój infrastruktury, zmniejszyć tymczasowe ograniczenia przepustowości i poprawić niezawodność kolei międzynarodowych;

48. zachęca Komisję, aby wykorzystywała wskaźnik jakości sieci połączeń, który obecnie opracowuje, do precyzyjnego wskazywania inwestycji infrastrukturalnych potrzebnych do zapewnienia efektu sieci;

49. podkreśla znaczenie cyfryzacji oraz potrzebę zapewnienia odpowiedniego cyberbezpieczeństwa i lepszej koordynacji, w szczególności transgranicznego ruchu kolejowego; podkreśla w tym względzie potrzebę lepszej koordynacji umożliwiającej zarządzanie przepustowością w sieciach państw członkowskich w celu lepszego wykorzystywania dostępnej przepustowości; apeluje w związku z tym o lepszą harmonizację procedur i kryteriów planowania i przydziału zdolności przepustowych, jak również zapewnienie pełnej interoperacyjności narzędzi cyfrowych; zwraca się do Komisji, aby rozważyła utworzenie mechanizmów koordynacji na rzecz poprawy integracji transgranicznego ruchu kolejowego z ruchem krajowym oraz w rezultacie na rzecz efektywniejszego zarządzania przepustowością pociągów pasażerskich i towarowych;

50. podkreśla potrzebę wydajniejszego przydzielania tras transgranicznych;

Ustalanie odpowiednich opłat za dostęp do infrastruktury

51. z zadowoleniem przyjmuje plany Komisji, aby opublikować wytyczne dotyczące ustalania opłat za dostęp do infrastruktury i zachęcać do ich obniżania przy tworzeniu usług transgranicznych, a także do ich przejrzystego obliczania;

52. ponownie podkreśla znaczenie opłat za dostęp do infrastruktury jako decydującego czynnika, który wpływa na rynek kolejowy; wzywa Komisję do zaproponowania w przyszłych wytycznych zaleceń dotyczących specjalnych opłat za korzystanie z infrastruktury dla pociągów nocnych;

53. podkreśla znaczenie uczciwych i odpowiednich opłat za dostęp do infrastruktury dla wszystkich operatorów przy jednoczesnym zapewnieniu równego traktowania przyszłych operatorów i nowych podmiotów oraz odpowiedniego finansowania sieci infrastrukturalnych;

54. podkreśla, że opłaty za dostęp do infrastruktury stanowią istotny strumień dochodów dla zarządców infrastruktury, i przypomina, że jedno obliczenie opłat za dostęp do infrastruktury opiera się na niedoborach spowodowanych brakiem wystarczającej przepustowości infrastruktury ¹⁹ ;

Przyjazny dla użytkownika system biletowy i dostęp do systemu kolejowego

55. przyznaje, że zwiększenie atrakcyjności dalekobieżnych kolejowych przewozów pasażerskich wymaga:

a) bardziej dostępnych inteligentnych systemów biletowych ułatwiających planowanie podróży multimodalnych: pasażerowie powinni móc bezproblemowo wyszukiwać, wybierać i kupować usługi kolejowe w bezstronnym systemie sprzedaży biletów, co oznacza, że bilety wszystkich przewoźników kolejowych powinny być sprzedawane we wszystkich kanałach biletowych; aby zapewnić niezakłóconą sprzedaż biletów, należy rozważyć i promować system sprzedaży biletów na całe połączenie, który z zasady przewiduje już możliwość późniejszego wprowadzenia biletów multimodalnych;

b) odpowiedniej ochrony pasażerów w przypadku opóźnień lub utraty połączeń: niezależnie od tego, czy pasażerowie zarezerwowali jeden bilet na całą trasę czy osobne bilety, powinni móc co najmniej kontynuować podróż, co jest kluczowym czynnikiem przy wyborze środka transportu;

56. wzywa do wyraźnego umieszczania na biletach kolejowych informacji o śladzie CO₂ zarezerwowanej podróży, ponieważ informacja ta jest już powszechnie dostępna (np. na stronach takich jak EcoPassenger), aby przyczynić się do przesunięcia międzygałęziowego przez przemyślane planowanie mobilności;

57. oczekuje na przyszły wniosek Komisji w sprawie usług cyfrowych w zakresie mobilności multimodalnej w celu dalszego zwiększenia dostępu do danych dotyczących podróży, ich dostępności i wymiany oraz ułatwienia zawierania uczciwych umów handlowych, przy czym obie zasady mają zasadnicze znaczenie dla wszystkich uczestników rynku; podkreśla potrzebę współpracy między przedsiębiorstwami kolejowymi a sprzedawcami biletów w celu poprawy dystrybucji biletów, stworzenia sprawiedliwych, rozsądnych i niedyskryminujących warunków wymiany danych w formatach nadających się do odczytu maszynowego zgodnie z otwartymi standardami, za pośrednictwem interfejsów programowania aplikacji zawierających szczegółowe przepisy dotyczące zakłóceń lub anulowania przejazdu;

58. podkreśla znaczenie uczciwych, łatwo dostępnych, przystępnych cenowo i korzystnych cen biletów dla wszystkich kategorii pasażerów, w tym znajdujących się w trudnej sytuacji, jak również dostępności platform i punktów sprzedaży biletów, w szczególności dla starszych pasażerów i osób o ograniczonej mobilności;

59. podkreśla konieczność wypracowania kompleksowego podejścia jasno określającego etapy jego realizacji prowadzące do łatwiejszego dostępu do połączeń multimodalnych w oparciu o sprawdzone rozwiązania interoperacyjne;

60. apeluje do Komisji o dalsze monitorowanie przestrzegania nowego rozporządzenia dotyczącego praw pasażerów kolei;

Konkurowanie na równych warunkach z innymi rodzajami transportu

61. uważa, że należy zbadać wszystkie możliwe sposoby zapewnienia równych warunków działania w porównaniu z innymi rodzajami transportu; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzianą przez Komisję ocenę ogólnounijnego zwolnienia z VAT międzynarodowych przewozów kolejowych oraz przegląd i uproszczenie zasad pomocy państwa;

62. podkreśla, że pasażerowie powinni mieć dostęp do przejrzystych informacji, aby dokonywać bardziej zrównoważonych wyborów, oraz że inicjatywa "CountEmission EU" mogłaby pomóc w ustanowieniu ram porównywania emisji;

63. apeluje do państw członkowskich o optymalne wykorzystywanie środków publicznych na poprawę transportu publicznego, np. kolejowego, który może przewozić dużą liczbę pasażerów i zaspokoić stale rosnący popyt na usługi transportowe;

Zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych służące promowaniu zrównoważonego transgranicznego lub multimodalnego transportu zbiorowego

64. podkreśla kluczową rolę transportu kolejowego w zapewnieniu funkcjonowania transportu nawet w sytuacjach kryzysowych, ponieważ może on obsłużyć w krótkim czasie ogromne liczby pasażerów;

65. podkreśla, że zamówienia publiczne na usługi, jako uzupełnienie wyraźnej poprawy niedyskryminacyjnych ram rynku usług komercyjnych, mogą odegrać decydującą rolę we wspieraniu ciągłości transgranicznych usług dla obywateli europejskich oraz w poprawie połączeń z interesującymi miejscami, takimi jak ośrodki turystyczne i historyczne, za sprawą zapewnienia przewozów kolejowych, które pomogą w utrzymaniu gęstej sieci regularnych i solidnych połączeń kolejowych wysokiej jakości, nawet do mniej atrakcyjnych miejsc;

66. uważa, że zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych, jako uzupełnienie ulepszonych i sprawiedliwych ram rynkowych, mogą służyć promowaniu korzystania z kolei, w tym dalekobieżnych kolejowych przewozów pasażerskich, w szczególności w przypadku niedoskonałości rynku na trasach transgranicznych, zwłaszcza na odcinkach końcowych, być może w powiązaniu z innymi dochodowymi segmentami sieci;

Koncentracja na młodzieży

67. apeluje do Komisji i państw członkowskich o podtrzymanie impetu Europejskiego Roku Kolei 2021 w Europejskim Roku Młodzieży 2022 przez zachęcanie młodzieży do podróżowania koleją i do pracy w zawodach sektora kolejowego, który mierzy się z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, w drodze innowacji i cyfryzacji, aby zapewnić odpowiednie poziomy wynagrodzenia i warunki pracy;

68. jest przekonany, że jednolita europejska sieć kolei dużych prędkości ma istotne znaczenie dla łączenia ludzi, w tym ludzi młodych; uważa, że dostęp do edukacji i miejsc pracy zwiększy spójność w Europie;

69. z zadowoleniem przyjmuje planowane przez Komisję inicjatywy na rzecz ułatwienia transgranicznych kolejowych przewozów nocnych i zachęca przedsiębiorstwa kolejowe do wykorzystywania pełnego potencjału pociągów nocnych;

o

o o

70. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

1 Dz.U. L 151 z 7.6.2019, s. 70.

2 Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32.

3 Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1.

4 Dz.U. L 258 z 20.7.2021, s. 1.

5 Dz.U. C 456 z 10.11.2021, s. 47.

6 Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 2.

7 Dz.U. L 462 z 28.12.2021, s. 1.

8 Dz.U. L 172 z 17.5.2021, s. 1.

9 Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Transportu, Transport w UE w liczbach: mały rocznik statystyczny 2021, Urząd Publikacji, 2021 r.

10 https://www.eurocontrol.int/press-release/european-aviation-facing-serious-capacity-challenges-now-and-future

11 https://www.eurocontrol.int/sites/default/files/2020-01/eurocontrol-nm-user-forum-2020-airport-perspective-schiphol.pdf

12 https://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/ap19_07/ap_urban_mobility_en.pdf

13 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640).

14 Techniczne specyfikacje interoperacyjności (TSI) definiują standardy techniczne i operacyjne, których celem jest zapewnienie interoperacyjności systemu kolejowego Unii Europejskiej. TSI dotyczące podsystemu "Aplikacje telematyczne" odnoszą się do aplikacji wykorzystywanych na potrzeby wykonywania przewozów pasażerskich, w tym do systemów udzielania pasażerom informacji przed podróżą i w czasie jej trwania, systemów rezerwacji i płatności, zarządzania bagażem i zarządzania połączeniami między pociągami i połączeniami z innymi środkami transportu.

15 Wspólnota Kolei Europejskich oraz Zarządców Infrastruktury Kolejowej (CER), nota faktograficzna: "TEN-T jako narzędzie służące realizacji przesunięcia międzygałęziowego i Europejskiego Zielonego Ładu", Bruksela, grudzień 2021 r.

16 Tamże.

17 Medeiros, E. i in., "Boosting cross-border regions through better cross-border transport services. The European case" [Rozwój regionów transgranicznych dzięki lepszym transgranicznym usługom transportowym. Przykład Europy]., Case Studies on Transport Policy, 9 (2021), marzec 2021 r.

18 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (przekształcenie) (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 102).

19 Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Transportu, dalekobieżne, transgraniczne kolejowe przewozy pasażerskie: sprawozdanie końcowe, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2023.177.48
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie planu działania na rzecz rozwoju dalekobieżnych i transgranicznych kolejowych przewozów pasażerskich (2022/2022(INI))
• Data aktu: 13/12/2022
• Data ogłoszenia: 17/05/2023