Uzasadnienie Rady: Stanowisko Rady (UE) nr 3/2021 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program Cyfrowa Europa oraz uchylającego decyzję (UE) 2015/2240.

Uzasadnienie Rady: Stanowisko Rady (UE) nr 3/2021 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program "Cyfrowa Europa" oraz uchylającego decyzję (UE) 2015/2240

(2021/C 124/02)

I. WPROWADZENIE

1. W dniu 6 czerwca 2018 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program "Cyfrowa Europa" na lata 2021-2027 ¹  jako jeden z wniosków związanych z wieloletnimi ramami finansowymi (WRF), część rozdziału "Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa".

2. W Parlamencie Europejskim komisją przedmiotowo właściwą została wybrana Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE). Komisja ta przeprowadziła głosowanie nad projektem swojego sprawozdania w dniu 21 listopada 2018 r. Sprawozdanie to zostało następnie potwierdzone na posiedzeniu plenarnym w dniu 12 grudnia 2018 r. ² .

3. W dniu 4 grudnia 2018 r. Rada TTE przyjęła częściowe podejście ogólne ³ . Częściowe porozumienie ogólne nie obejmowało szeregu elementów, w szczególności przepisów mających wpływ na budżet lub o charakterze horyzontalnym, ani przepisów związanych z dyskusjami toczącymi się w innych organach przygotowawczych Rady w odniesieniu do innych wniosków ustawodawczych. Elementy te zostały w tekście ujęte w nawiasy kwadratowe.

4. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął opinię w dniu 17 października 2018 r. ⁴ .

5. Europejski Komitet Regionów przyjął opinię w dniu 5 grudnia 2018 r. ⁵ .

6. W dniu 8 lutego 2019 r. prezydencja zwróciła się do Coreperu o mandat ⁶  do rozpoczęcia negocjacji z Parlamentem Europejskim. Rozmowy trójstronne odbyły się w dniu 13 lutego 2019 r. w Strasburgu, a współprawo- dawcy osiągnęli porozumienie co do wspólnego rozumienia rozporządzenia ustanawiającego program "Cyfrowa Europa" na lata 2021-2027. Wspólne rozumienie nie obejmowało elementów tekstu w nawiasach kwadratowych.

7. W dniu 13 marca 2019 r. Komitet Stałych Przedstawicieli potwierdził wspólne rozumienie osiągnięte w ramach rozmów trójstronnych, uznając przy tym, że prace z Parlamentem Europejskim zostaną wznowione, gdy Rada uzyska mandat dotyczący wszystkich elementów wniosku.

8. Na podstawie wspólnego rozumienia Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko w pierwszym czytaniu w dniu 17 kwietnia 2019 r. ⁷ .

9. W konkluzjach z dnia 21 lipca 2020 r. ⁸  Rada Europejska wydała wskazówki polityczne dla wszystkich dossier związanych z WRF. W związku z tym w dniu 7 października 2020 r. Komitet Stałych Przedstawicieli upoważnił ⁹  prezydencję do wznowienia negocjacji z Parlamentem Europejskim z myślą o osiągnięciu porozumienia w sprawie całego tekstu.

10. Druga runda rozmów trójstronnych odbyła się w dniu 14 grudnia 2020 r. w formie wirtualnej. Podczas tych rozmów trójstronnych Rada i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w odniesieniu do wszystkich nierozstrzygniętych kwestii.

11. W dniu 18 grudnia 2020 r. Komitet Stałych Przedstawicieli potwierdził ten ostateczny tekst kompromisowy z myślą o osiągnięciu porozumienia ¹⁰ .

12. W dniu 14 stycznia 2021 r. Komisja ITRE w Parlamencie Europejskim zatwierdziła ostateczny tekst kompromisowy. Następnie przewodniczący komisji ITRE wysłał pismo do przewodniczącego Komitetu Stałych Przedstawicieli, w którym zaznaczył, że jeżeli Rada oficjalnie przekaże Parlamentowi Europejskiemu swoje stanowisko uzgodnione podczas rozmów trójstronnych, z zastrzeżeniem weryfikacji prawnojęzykowej, zaleci on zgromadzeniu plenarnemu, by stanowisko Rady w pierwszym czytaniu zostało zaakceptowane bez poprawek w drugim czytaniu Parlamentu Europejskiego.

II. CEL

13. Ogólnym celem wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego ustanawiającego program "Cyfrowa Europa" na lata 2021-2027 jest ustanowienie instrumentu finansowania w celu maksymalizacji korzyści, jakie transformacja cyfrowa przynosi unijnym obywatelom, przedsiębiorstwom i administracji publicznej, zwłaszcza poprzez wzmocnienie zdolności cyfrowych UE w pięciu kluczowych obszarach (tzw. "cele szczegółowe"): obliczenia wielkiej skali, sztuczna inteligencja, cyberbezpieczeństwo i zaufanie, zaawansowane umiejętności cyfrowe oraz wdrażanie, optymalne wykorzystanie zdolności cyfrowych i interoperacyjność.

III. ANALIZA STANOWISKA RADY W PIERWSZYM CZYTANIU

Uwagi ogólne

14. Mając na uwadze osiągnięcie porozumienia w sprawie rozporządzenia, Rada i Parlament Europejski przeprowadziły negocjacje w celu zawarcia wczesnego porozumienia w drugim czytaniu na podstawie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, które Parlament Europejski byłby w stanie zatwierdzić w jego obecnym brzmieniu. Tekst stanowiska Rady w pierwszym czytaniu w pełni odzwierciedla kompromis osiągnięty między współprawodaw- cami.

15. Rada podziela cele i zasady przedstawione w stanowisku Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu i popiera strukturę programu, która przyczyni się do osiągnięcia jego celów.

16. Centra innowacji cyfrowych: Rada zgadza się ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu, że wyznaczanie centrów innowacji cyfrowych powinno odbyć się w drodze otwartego i konkurencyjnego procesu.

17. Ograniczenia w zakresie bezpieczeństwa: Rada popiera stanowisko Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu w odniesieniu do ograniczeń w zakresie bezpieczeństwa w przypadku uczestnictwa w działaniach w ramach celów "Sztuczna inteligencja" oraz "Obliczenia wielkiej skali". Rada zgadza się, że w programach prac można przewidzieć, że podmioty kontrolowane z państw trzecich mogą kwalifikować się do uczestnictwa w działaniach w ramach tych dwóch celów szczegółowych tylko wtedy, gdy będą spełniały warunki związane z bezpieczeństwem określone w danym programie prac.

18. Etyka: Rada zgadza się ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu w odniesieniu do warunków dotyczących kwestii etycznych związanych z celem szczegółowym "Sztuczna inteligencja". Dla Rady jest również ważne zapewnienie, by poszczególne działania w ramach tego celu uwzględniały zasady etyczne, w związku z czym Rada zgadza się na dodanie bardziej szczegółowych przepisów dotyczących etyki, w tym w szczególności możliwości przeprowadzania kontroli kwestii etycznych przez Komisję oraz możliwości zawieszenia, ograniczenia lub zakończenia finansowania.

19. Uzupełnianie dotacji: Rada zgadza się ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu co do tego, że dotacje w ramach programu "Cyfrowa Europa" mogą pokrywać do 100 % kosztów kwalifikowalnych, bez uszczerbku dla zasady współfinansowania.

Uwagi szczegółowe

20. Podczas ostatnich rozmów trójstronnych w dniu 14 grudnia 2020 r. współprawodawcom udało się osiągnąć kompromis w następujących nierozstrzygniętych kwestiach.

21. Przydział środków budżetowych na cele szczegółowe: Współprawodawcy zgodzili się dostosować podział budżetu programu na pięć celów szczegółowych poprzez zmniejszenie kwoty na każdy cel o taką samą wartość procentową (17,47 %), jak w odniesieniu do całego budżetu programu. Pozwala to zachować wagę i równowagę pierwotnego wniosku.

22. Czas trwania programu: Współprawodawcy uzgodnili czas trwania programu "Cyfrowa Europa". Art. 1 ustanawia program na okres zgodny z okresem obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027.

23. Programy prac: Współprawodawcy zgodzili się utrzymać w tekście przepisy dotyczące stosowania aktów wykonawczych do przyjmowania programów prac w odniesieniu do działań podlegających zarządzaniu bezpośredniemu. Zgodzono się również na połączenie tych przepisów ze zmianami zapewniającymi dodatkowe gwarancje, że treść przyszłych programów prac będzie ściśle powiązana z art. 4-8 rozporządzenia, a ogólne wytyczne zawarte w załączniku I będą miały zastosowanie przez cały okres trwania programu. Ponadto współprawodawcy zgodzili się uwzględnić możliwość stosowania aktów delegowanych do aktualizacji załącznika I.

24. Udział państw trzecich: Współprawodawcy zgodzili się na wprowadzenie do rozporządzenia koncepcji "częściowego stowarzyszenia", czyli stowarzyszenia państw trzecich z ograniczoną liczbą celów szczegółowych realizowanych w ramach programu "Cyfrowa Europa".

IV. PODSUMOWANIE

25. Stanowisko Rady w pierwszym czytaniu dotyczące rozporządzenia ustanawiającego program "Cyfrowa Europa" na lata 2021-2027 w pełni odzwierciedla kompromis osiągnięty w negocjacjach między przedstawicielami Rady i Parlamentu Europejskiego, przy wsparciu Komisji.

26. W związku z tym Komitet Stałych Przedstawicieli jest proszony o zaproponowanie Radzie, by:

– zatwierdziła niniejsze uzasadnienie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, oraz

– przekazała to uzasadnienie Parlamentowi Europejskiemu.

27. Po przyjęciu przez Parlament Europejski stanowiska w drugim czytaniu, zatwierdzającego stanowisko Rady bez poprawek, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające program "Cyfrowa Europa" na lata 2021-2027 wejdzie w życie w dniu jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym UE.

1 Dok. 10167/18 + ADD 1.

2 Dok. P8_TA(2018)0521.

3 Dok. 14488/18 REV 1.

4 Dok. EESC 2018/03902.

5 Dok. COR 2018/03951.

6 Dok. 5989/19 COR 1.

7 P8_TA-PROV(2019)0403.

8 Dok. 00010/20.

9 Dok. 11293/20.

10 Dok. 13835/20.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2021.124.35
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Uzasadnienie Rady: Stanowisko Rady (UE) nr 3/2021 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program Cyfrowa Europa oraz uchylającego decyzję (UE) 2015/2240.
• Data aktu: 09/04/2021
• Data ogłoszenia: 09/04/2021