Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie zwalczania korupcji w sporcie2019/C 416/03.

Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie zwalczania korupcji w sporcie

(2019/C 416/03)

(Dz.U.UE C z dnia 11 grudnia 2019 r.)

RADA I PRZEDSTAWICIELE RZĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH ZEBRANI W RADZIE,

UZNAJĄC, ŻE:

1. Fundamentami sportu są radość z wysiłku, wychowawcza wartość dobrego przykładu, odpowiedzialność społeczna i poszanowanie uniwersalnych podstawowych zasad etycznych ¹ .

2. Korupcja w sporcie nie jest zjawiskiem nowym. W ostatnich 20 latach ujawniano coraz więcej przypadków tego procederu; jest to spowodowane istotnymi zmianami, które zaszły w sektorze sportu, głównie w związku z rosnącą komercjalizacją sportu i większym przekazem medialnym na jego temat, co prowadzi do wzrostu przychodów i przepływów finansowych.

3. Walka z korupcją w sporcie ma wiele form i podejmują się jej różne podmioty, dlatego na przestrzeni lat udało się osiągnąć w tym zakresie pewne dobre wyniki.

4. Głośne sprawy korupcyjne pokazały, że korupcja może szkodzić reputacji sportu w zakresie uczciwości i fair play Ponadto sprzyja niegospodarności i podważa zaufanie do rządów, instytucji publicznych i ogólnie demokracji.

5. W sporcie występuje zarówno korupcja dotycząca zawodów sportowych, jak i korupcja dotycząca zarządzania ² . Korupcja w sporcie przybiera wiele form, takich jak przekupstwo, płatna protekcja, nadużywanie funkcji, manipulacja zawodami sportowymi i pranie pieniędzy. Korupcji sprzyja brak przepisów dotyczących konfliktów interesów lub niewłaściwe ich stosowanie, lub efekt "drzwi obrotowych" między sektorem publicznym a prywatnym. Korupcja może też wiązać się ze zjawiskiem dopingu.

6. Korupcja w sporcie występuje w różnych kontekstach, począwszy od działań nienastawionych na zysk po działania dotyczące dużych, międzynarodowych imprez sportowych. Złożony charakter korupcji w sporcie stwarza poważne wyzwania dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie w sporcie i dla decydentów, co się tyczy identyfikowania obszarów, w których występują problemy, i opracowywania działań na rzecz rozwiązania tych problemów i zapewniania uczciwości w sporcie.

7. Na szczeblu Narodów Zjednoczonych, a zwłaszcza w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, społeczność międzynarodowa uznała sport za ważny bodziec zrównoważonego rozwoju ³ , a jednocześnie dostrzegła szkodliwy wpływ korupcji na rozwój gospodarczy i społeczny i zobowiązała się też znacząco zmniejszyć poziom korupcji i łapówkarstwa we wszystkich formach ⁴ . Walka z korupcją i współpraca z krajami partnerskimi w celu propagowania środków zwalczania korupcji stanowią część polityki UE i jej państw członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju ⁵ .

STWIERDZAJĄ, ŻE:

8. Choć poszczególne formy korupcji w sporcie już od wielu lat ujmowane są w programach współpracy na szczeblu UE, brakuje ogólnego unijnego podejścia w zakresie środków antykorupcyjnych w sektorze sportu.

9. Do skutecznej reakcji na tę złożoną kwestię w sektorze sportu potrzebna jest długoterminowa strategia, która powinna obejmować ustanowienie wspólnego unijnego podejścia do zwalczania korupcji w sporcie i określenie ryzyk korupcyjnych, ich przyczyn oraz istniejących ram i mechanizmów prawnych.

PODKREŚLAJĄ, ŻE:

10. Zwalczanie korupcji w sporcie to wspólna odpowiedzialność i wspólny interes wszystkich interesariuszy w sektorze sportu, którymi są m.in. krajowe, europejskie i międzynarodowe organizacje sportowe, kluby sportowe, inne odpowiednie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, organy administracji publicznej, organy ścigania, agenci sportowi, sportowcy i ich otoczenie, branża zakładów bukmacherskich, laboratoria, sponsorzy i media.

11. Niedociągnięcia w zarządzaniu organizacjami sportowymi, a także w sektorze publicznym, mogą ograniczać zdolność tych podmiotów do zapobiegania korupcji i zwalczania jej oraz narażać na szwank uczestnictwo sportowców i warunki ich pracy.

12. Ochrona sygnalistów jest niezbędnym elementem walki z korupcją, zwłaszcza jeśli chodzi o identyfikowanie i wykrywanie korupcji w sporcie.

13. Do podstawowych zasad dobrego zarządzania w sporcie należą co najmniej: struktury demokratyczne, otwarte i regularnie przeprowadzane procedury wyborcze, właściwa i etyczna organizacja i zarządzanie, rozliczalność i przejrzystość procesów decyzyjnych i operacji finansowych, a także sprawiedliwość w zakresie członkostwa, w tym odnośnie do równości płci i solidarności ⁶ .

14. Traktaty wskazują korupcję, nielegalny handel narkotykami, pranie pieniędzy i przestępczość zorganizowaną jako jedne z dziedzin szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, dla których to dziedzin - ze względu na rodzaj lub skutek tych przestępstw lub szczególną potrzebę wspólnego ich zwalczania - można ustanowić normy minimalne odnoszące się do określania przestępstw oraz kar ⁷ . We wspólnym interesie leży zapewnienie, by wszystkie państwa członkowskie posiadały skuteczne polityki antykorupcyjne i by UE wspierała państwa członkowskie w służących temu pracach, w tym w sektorze sportu.

15. Organy zarządzające sportem powinny móc zachować wysoki stopień autonomii w wypełnianiu ich roli we wszystkich dziedzinach sportu. Wiąże się to z dorozumianym założeniem, że taki autonomiczny status uzyskuje się dzięki dobremu zarządzaniu i przestrzeganiu najwyższych standardów uczciwości w danej dziedzinie sportu ⁸ . Ruch sportowy już od wielu lat inicjuje projekty, powołuje sieci i podejmuje inne inicjatywy mające na celu zwalczanie korupcji w sporcie. Przy rozważaniu dalszych działań należy te prace uwzględniać i dalej rozwijać.

16. Europejskie i międzynarodowe organizacje, takie jak ONZ, OECD, Rada Europy, Interpol i Europol, a także grupa G-20 ⁹ , wprowadziły środki w zakresie ogólnej walki z korupcją, a także konkretne środki na rzecz zwalczania korupcji w sporcie. Działania UE powinny opierać się na istniejącej współpracy międzynarodowej, wspierając i uzupełniając taką współpracę tam, gdzie może to przynieść wartość dodaną.

17. Istniejące i nowe sieci mogą ułatwiać osiągnięcie wspólnego celu, jakim jest zapobieganie korupcji i propagowanie dobrego zarządzania, poprzez zbliżanie organizacji międzyrządowych, międzynarodowych organizacji sportowych i rządów i poprzez łączenie wysiłków różnych interesariuszy w walce z korupcją w sporcie. Międzynarodowe Partnerstwo przeciwko Korupcji w Sporcie (IPACS) może być przykładem takiej nieformalnej, przyszłej współpracy.

18. Państwa członkowskie mają do odegrania ważną rolę w realizowaniu międzynarodowych zobowiązań. Powinny promować i wspierać - we współpracy z organizacjami sportowymi - wdrażanie zasad dobrego zarządzania na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, zwłaszcza poprzez stosowanie polityki zerowej tolerancji dla korupcji w sporcie, monitorowanie przestrzegania zasad dobrego zarządzania przez krajowy ruch sportowy lub poprzez uwzględnianie dobrego zarządzania w kryteriach przyznawania dotacji publicznych dla sportu.

19. Do pomyślnego wdrożenia antykorupcyjnych środków na wszystkich szczeblach potrzebna będzie skuteczna współpraca między istniejącymi strukturami i łączenie zasobów.

ZWRACAJĄ SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY ZGODNIE Z ZASADĄ POMOCNICZOŚCI I NA ODPOWIEDNICH POZIOMACH:

20. Zwiększały wysiłki na rzecz zapobiegania korupcji w sporcie i jej zwalczania, w tym poprzez zapewnienie odpowiednich środków ustawodawczych i środków egzekwowania prawa.

21. Zachęcały do podejmowania środków i działań na rzecz powstrzymania lub zakazania działań odwetowych i wprowadzenia zabezpieczeń w celu ochrony sygnalistów przed zawieszeniem, degradacją i zastraszeniem lub innymi formami odwetu i propagowały takie środki i działania, przy pełnym poszanowaniu praw wszystkich stron.

22. Ustanowiły, we współpracy z organizacjami sportowymi, krajowe plany działania lub instrumenty mające na celu zapobieganie korupcji w sporcie i jej zwalczanie oraz egzekwowanie polityki zerowej tolerancji dla korupcji w sporcie lub dokonały przeglądu takich planów lub instrumentów.

23. W celu zapobiegania korupcji w sporcie propagowały odpowiednie wdrażanie zasad dobrego zarządzania przez ruch sportowy i monitorowanie przestrzegania tych zasad.

24. Przeanalizowały możliwe działania pozwalające uzależniać przyznawanie finansowania publicznego od zobowiązania odnośnych organizacji do wdrożenia środków w zakresie dobrego zarządzania i środków antykorupcyjnych.

25. Zwiększały wiedzę i zapewniały wstępne i ustawiczne kształcenie i szkolenie odpowiednich urzędników, w tym tych pracujących w organach ścigania, oraz interesariuszy zaangażowanych w polityki antykorupcyjne mające zastosowanie w sporcie.

26. Przeanalizowały, we współpracy z Komisją, sposoby rozwiązania impasu w odniesieniu do Konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi, która weszła w życie 1 września 2019 r., z myślą o umożliwieniu UE i jej państwom członkowskim zakończenia odpowiednich procesów ratyfikacyjnych i jak najszybszego przystąpienia do tej konwencji.

ZWRACAJĄ SIĘ DO KOMISJI, BY:

27. W świetle wcześniejszych prac w przedmiotowej dziedzinie zaproponowała spójny, międzysektorowy plan działania - w tym, w razie potrzeby, wniosek dotyczący zalecenia Rady - w sprawie korupcji dotyczącej zawodów sportowych oraz korupcji dotyczącej zarządzania sportem.

28. Propagowała współpracę i synergie z państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi, oraz z innymi międzynarodowymi organizacjami i sieciami, zwłaszcza z Radą Europy, oraz podnosiła świadomość w kwestii tej współpracy i jej wyników.

29. Umożliwiła dialog między organami publicznymi a ruchem sportowym na temat walki z korupcją w sporcie i wzmacniała ten dialog, oraz wspierała, we współpracy z międzynarodowymi organizacjami sportowymi, inicjatywy mające na celu zapobieganie korupcji w związku z międzynarodowymi imprezami i transgranicznymi zawodami sportowymi.

30. Oceniła, w jaki sposób programy i instrumenty w kolejnych wieloletnich ramach finansowych mogą wesprzeć wdrażanie środków antykorupcyjnych w sporcie.

31. Wykorzystywała związaną ze sportem część finansowania z programu Erasmus+, a także inne odpowiednie programy finansowania, by propagować środki zapobiegawcze dotyczące walki z korupcją i dobrych rządów w sporcie, a także wymianę dobrych praktyk i strategii między państwami członkowskimi i interesariuszami.

32. Rozważyła włączenie korupcji w sporcie w unijny program wymiany doświadczeń w obszarze walki z korupcją ¹⁰  i uwzględnienie sektora sportu w inicjatywach Komisji dotyczących walki z korupcją.

33. Nadal udzielała wsparcia organom państw członkowskich poprzez Służbę ds. Wspierania Reform Strukturalnych w celu lepszego zapobiegania korupcji w sporcie i jej zwalczania.

ZWRACA SIĘ DO RUCHU SPORTOWEGO, BY:

34. Zintensyfikował wysiłki na rzecz ochrony uczciwości w sporcie oraz nadal angażował się w zapobieganie korupcji w sporcie i jej zwalczanie poprzez podejmowanie inicjatyw w zakresie skutecznych środków antykorupcyjnych i sankcji na podstawie oceny ryzyka i wdrażanie ich z zastosowaniem podejścia zerowej tolerancji od sportu masowego po imprezy najwyższej rangi.

35. Przyjmował zrównoważone podejścia i zaangażował się w prace związane z kodeksem postępowania na rzecz dobrego zarządzania opartym na solidnym mechanizmie kontroli wypełniania zobowiązań obejmującym monitorowanie, nakładanie kar i budowanie zdolności.

36. Na wszystkich poziomach działał na rzecz zwiększania świadomości, zapewniał wstępne i ustawiczne kształcenie i szkolenie, przedstawiał zalecenia i rozpowszechniał najlepsze praktyki w zakresie zapobiegania korupcji w sporcie, w tym te dotyczące dobrego zarządzania.

37. Przyjął odpowiednie przepisy i procesy dyscyplinarne, by karać osoby zamieszane w korupcję, oraz przyjął odpowiednie środki ochrony sygnalistów, przy pełnym poszanowaniu praw wszystkich stron.

38. Do celów finansowania publicznego współpracował z organami publicznymi w zakresie tworzenia norm dobrego zarządzania i oceny przestrzegania tych norm.

39. Współpracował z organami ścigania, agencjami i organizacjami odpowiedzialnymi za zwalczanie korupcji.

ZAŁĄCZNIK

1. Dokumenty źródłowe

Rada Unii Europejskiej oraz przedstawiciele rządów państw członkowskich zebrani w Radzie przywołują następujące dokumenty:

Unia Europejska

- Konwencja z 1997 r. w sprawie zwalczania korupcji urzędników Wspólnot Europejskich i urzędników państw członkowskich Unii Europejskiej i decyzja ramowa z 2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym

- Biała księga Komisji Europejskiej na temat sportu, zwłaszcza rozdział 4.6 pt. "Korupcja, pranie pieniędzy oraz inne formy przestępstw finansowych" (lipiec 2007 r.) ¹¹

- Grupa ekspertów UE ds. dobrego zarządzania w sporcie (2011-2014): Zasady dobrego zarządzania w sporcie (wrzesień 2013 r.)

- Rozporządzenie (UE) nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające "Erasmus+": unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające decyzje nr 1719/2006/WE, 1720/2006/WE i 1298/2008/WE ¹²

- Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 czerwca 2015 r. w sprawie niedawno ujawnionych przypadków poważnej korupcji w FIFA (2015/2730(RSP)) ¹³

- Konkluzje Rady w sprawie wzmocnienia uczciwości, przejrzystości i dobrego zarządzania w odniesieniu do dużych imprez sportowych (maj 2016 r.) ¹⁴

- Grupa ekspertów UE ds. dobrego zarządzania w sporcie (2014-2017): Propagowanie istniejących zasad dobrego zarządzania (lipiec 2016 r.) ¹⁵

- Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 2 lutego 2017 r. w sprawie zintegrowanego podejścia do polityki w dziedzinie sportu: dobre zarządzanie, dostępność i uczciwość (2016/2143(INI)) ¹⁶

- Rezolucja Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie planu prac Unii Europejskiej w dziedzinie sportu (1 lipca 2017 r. - 31 grudnia 2020 r.) ¹⁷

- "Mapping of corruption in sport in the EU" (Zestawienie na temat korupcji w sporcie w UE) - analiza przeprowadzona na zlecenie Komisji Europejskiej przez Ecorys (grudzień 2018 r.) ¹⁸

- Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, Parlamentu Europejskiego i Komisji "Nowy europejski konsensus w sprawie rozwoju: nasz świat, nasza godność, nasza przyszłość", pkt 50 i sekcja 2.4 ¹⁹

- Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, które ma wpływ na rynek wewnętrzny i dotyczy działalności transgranicznej (lipiec 2019 r., COM(2019) 370 final), zwłaszcza sekcja 2.1.6.1.1. "Zawodowa piłka nożna"

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (PE-CONS 78/19) ²⁰

- Przygotowany przez Komisję Europejską wykaz zobowiązań w zakresie dobrego zarządzania

Organizacja Narodów Zjednoczonych

- Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji (2003 r.)

- Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie (2005 r.)

- Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji: Strategia na rzecz ochrony przed korupcją podczas dużych imprez publicznych (2013 r.)

- Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (2015 r.) ²¹

- Kazański Plan Działania przyjęty na Międzynarodowej konferencji ministrów i wyższych urzędników odpowiedzialnych za edukację fizyczną i sport (6. MINEPS, 2017 r.)

Rada Europy

- Zalecenie Komitetu Ministrów dla państw członkowskich nr CM/Rec(2018)12 w sprawie propagowania dobrego zarządzania w sporcie

- Konwencja antydopingowa Rady Europy (ETS nr 135)

- Cywilnoprawna konwencja Rady Europy o korupcji (ETS nr 174), Prawnokarna konwencja o korupcji (ETS nr 173) i protokół dodatkowy do niej (ETS nr 191)

- Konwencja Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi (ETS nr 215)

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

- Konwencja OECD o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych, przyjęta przez konferencję negocjacyjną 21 listopada 1997 r.

- Rekomendacja Rady OECD ds. Środków Podatkowych w sprawie dalszego zwalczania przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych, 25 maja 2009 - C(2009)64

Różne

- Transparency International: "Global Corruption Report: sport" (Sprawozdanie na temat korupcji na świecie: sport, 23 lutego 2016 r.)

- Deklaracja przywódców G-20: "Shaping an interconnected world" (Kształtowanie wzajemnie połączonego świata, Hamburg, 7-8 lipca 2017 r.)

2. Definicje

Do celów niniejszych konkluzji:

"Korupcja dotycząca zawodów sportowych" oznacza korupcję w sporcie związaną z wynikiem lub przebiegiem zawodów sportowych.

"Korupcja dotycząca zarządzania sportem" oznacza korupcję w sporcie niezwiązaną z wynikiem lub przebiegiem zawodów sportowych.

1 Podstawowe zasady olimpizmu (Fundamental Principles of Olympism), Międzynarodowy Komitet Olimpijski, wrzesień 2015 r.

2 Zob. definicje w załączniku.

3 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 70/1 pt. "Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030" (pkt 37) oraz rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 73/24 pt. "Sport jako bodziec zrównoważonego rozwoju".

4 Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, Cel 16 (16.5) http://www.unic.un.org.pl/files/164/Agenda%202030_pl_2016_ostateczna.pdf.

5 Nowy europejski konsensus w sprawie rozwoju (2017), pkt 50 i sekcja 2.4.

6 Zob. zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr CM/Rec(2005)8 dla państw członkowskich.

7 TFUE, art. 83 ust. 1.

8 Przyszłość globalnego sportu (Future of Global Sport), 2019 r., ASOIF. Zob. również dok. COM(2011) 12 final "Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu".

9 Na szczycie w Hamburgu w 2017 r. przywódcy państw grupy G-20 zobowiązali się do kontynuowania swoich działań na rzecz uczciwości w sporcie i wezwali międzynarodowe organizacje sportowe do zintensyfikowania walki z korupcją poprzez osiągnięcie najwyższych ogólnoświatowych standardów w zakresie uczciwości i walki z korupcją. W tym kontekście przywódcy ci zobowiązali się dążyć do wypracowania wspólnego rozumienia ryzyk korupcyjnych powiązanych z ofertami dotyczącymi organizacji dużych imprez sportowych.

10 Program wymiany doświadczeń został zainicjowany przez Komisję Europejską w 2015 r. w celu wspierania państw członkowskich, lokalnych organizacji pozarządowych i innych interesariuszy w stawianiu czoła konkretnym wyzwaniom wskazanym w Sprawozdaniu o zwalczaniu korupcji w UE (sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego - Sprawozdanie o zwalczaniu korupcji, COM(2014) 38 final, 3.2.2014).

11 COM(2007) 391 final.

12 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 50.

13 Dz.U. C 407 z 4.11.2016, s. 81.

14 Dz.U. C 212 z 14.6.2016, s. 14.

15 https://ec.europa.eu/transparency/regexpert/index.cfm?do=groupDetail.groupDetailDoc&id=25002&no=1

16 Dz.U. C 252 z 18.7.2018, s. 2.

17 Dz.U. C 189 z 15.6.2017, s. 5.

18 https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/71c67c33-1dff-11e9-8d04-01aa75ed71a1

19 Dz.U. C 210 z 30.6.2017, s. 1.

20 https://data.consilium.europa.eu/doc/document/PE-78-2019-INIT/pl/pdf - Tekst przyjęty przez Radę w dniu 7 października 2019 r., dotychczas nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

21 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr A/RES/70/1 z 25 września 2015 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2019.416.3
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie zwalczania korupcji w sporcie2019/C 416/03.
• Data aktu: 11/12/2019
• Data ogłoszenia: 11/12/2019