Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie roli inżynierów w reindustrializacji Europy (opinia z inicjatywy...

1.

Wnioski i zalecenia

1.1.

EKES uważa, że zarówno europejscy inżynierowie i technicy, jak i ich krajowe i europejskie organizacje mają zasadnicze znaczenie w procesie europejskiej reindustrializacji jako czynnik przyspieszający przekształcenie badań naukowych w innowacyjne zastosowania rynkowe.

1.2.

Rozwój gospodarczy UE coraz bardziej wiąże się z procesem reindustrializacji rozumianym jako strategia przechodzenia na nowe zrównoważone modele projektowania, produkcji i wprowadzania na rynek innowacyjnych wyrobów o wysokiej wartości dodanej, w tym nowych wysokiej jakości technologii, materiałów i usług w coraz bardziej cyfrowym świecie.

1.3.

EKES jest zdania, że trzeba w większym stopniu podkreślać i promować kluczową rolę inżynierów i przedstawicieli zawodów technicznych w tym procesie, by rozwiązać problemy społeczeństwa europejskiego związane z reindustrializacją, i postuluje, by rozpocząć opracowywanie wspólnych prognoz dotyczących przyszłości tego zawodu.

1.4.

EKES zaleca, by propagowano europejską kulturę przedsiębiorczości i innowacji, podejmując konkretne działania na rzecz przywrócenia prestiżu zawodu inżyniera i technika, budowniczych cywilizacji i gospodarki.

1.5.

EKES uważa, że konieczne jest stworzenie harmonijnych ram europejskich sprzyjających rozwojowi tych zawodów, które to ramy powinny obejmować takie kwestie jak:

1.6.

EKES uważa, że wysoki poziom kształcenia i kwalifikacji w dziedzinie inżynierii jest zasadniczym warunkiem skuteczności systemu wzajemnego uznawania. By zagwarantować zaufanie każdego z krajów do wzajemnej mobilności zawodowej opartej na wiedzy, konieczne jest utrzymanie wysokiego poziomu kształcenia i szkolenia, między innymi poprzez wprowadzenie 29. opcjonalnego unijnego systemu regulacyjnego na podstawie doświadczeń związanych z dobrowolnymi europejskimi legitymacjami zawodowymi 1 , przy aktywnym wsparciu ze strony krajowych i europejskich organizacji branżowych skupiających inżynierów.

1.6.1.

Rozwój współczesnego społeczeństwa prowadzi do powstania wielu nowych miejsc pracy poza dziedziną techniczną, które dzięki wpływowi mediów i dążeniu do popularności społecznej są atrakcyjne dla młodych ludzi pragnących szybkiej i prestiżowej kariery. Z tego punktu widzenia zawód inżyniera postrzega się jako tradycyjny, a także uważa się, że nie umożliwia on łatwej i szybkiej kariery. Dlatego też dyscypliny inżynierskie nie będą atrakcyjne dla przyszłych pokoleń, co stanowi poważne zagrożenia dla powodzenia programu europejskiego na rzecz reindustrializacji i konkurencyjności europejskiego przemysłu. Jest to poważne wyzwanie dla istniejących systemów kształcenia i wymaga ukierunkowania kształcenia podstawowego na matematykę, fizykę i inżynierię oraz ich atrakcyjnego zaprezentowania, tak by wzbudzić ciekawość młodych pokoleń. Podobnie zasada dualnych systemów szkolenia i najlepsze praktyki w tej dziedzinie (Niemcy, Szwajcaria i Austria) zasługują na szczególną uwagę w tych państwach członkowskich, w których system ten nie występuje.

1.7.

Mając na uwadze znaczenie wzajemnego uznawania, w szczególności dla inżynierów samozatrudnionych i pracujących na własny rachunek, EKES uważa, iż konieczne jest stworzenie jednolitego rynku inżyniera europejskiego i opracowanie wspólnego wielopłaszczyznowego podejścia, którego celem byłoby zwiększenie mobilności na całym europejskim obszarze.

1.8.

EKES zaleca, by w polityce europejskiej normalizacji istotną rolę odgrywały kwestie związane z sektorem inżynierii, tak by przyspieszyć, uprościć i unowocześnić procedury, a także zagwarantować interoperacyjność systemów i sieci.

1.9.

EKES zaleca, by na podstawie europejskich ram kwalifikacji zawodowych organizacje skupiające inżynierów opracowały elektroniczne modele kształcenia dostosowane do nowych pokoleń, sposobów zarządzania i oceny oraz cech nowych inżynierów i by towarzyszyło im stworzenie atrakcyjnego środowiska pracy i atrakcyjnej ścieżki kariery.

1.10.

Zdaniem EKES-u organizacje przedstawicielskie i organy zawodowe powinny dążyć do większej konwergencji, by odgrywać jednolitą rolę stymulującą zarówno wewnątrz UE, jak i poza nią, a także oferować swym członkom możliwość kształcenia ustawicznego zgodnie ze wspólnymi europejskimi kryteriami.

1.11.

EKES zaleca, by Komisja podjęła konkretne działania w odniesieniu do utworzenia Europejskiego Forum Wolnych Zawodów, w którym szeroko reprezentowane byłyby organizacje branżowe i zrzeszenia inżynierów 2 , oraz apeluje o utworzenie portalu europejskiego inżyniera, na którym można by omawiać takie kwestie, jak odpowiedzialność, własność intelektualna, opodatkowanie i świadczenia emerytalne, kształcenie ustawiczne, kodeksy dobrych praktyk itp.

1.12.

EKES zaleca, by Komisja sporządziła europejski kodeks dobrych praktyk inżynierskich na podstawie doświadczeń krajowych organizacji inżynierów i techników, zapewniając przedstawicielom tych zawodów wstępne warunki prawne i finansowe do realizacji innowacyjnych projektów, szczególnie dla MŚP oraz podmiotów w obszarze badań i rozwoju.

1.13.

EKES uważa, że konieczne jest coraz większe ukierunkowanie tego zawodu na rozwiązywanie złożonych problemów związanych ze stabilnością gospodarczą, zrównoważonym rozwojem społecznym i zrównoważeniem środowiskowym, poprzez coraz intensywniejsze propagowanie zaawansowanego podejścia interdyscyplinarnego oraz odpowiedniej interoperacyjności między systemami produkcji a nowymi podmiotami przemysłu 4.0.

1.14.

EKES zachęca Komisję i państwa członkowskie do należytego uwzględnienia konkluzji Rady Europejskiej z 20- 21 marca 2014 r., apelując, by przy większym udziale przemysłu wyeliminowały w pierwszej kolejności braki w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, tzw. umiejętności STEM.

2.

Wprowadzenie

2.1.

U podstaw sektora europejskiej inżynierii legło dążenie do odnowy, którego ucieleśnieniem był geniusz Leonarda da Vinci odzwierciedlający otwarcie społeczeństwa europejskiego na innowacje i ład kulturowy, w którym promuje się zaangażowanie obywatelskie, dobre sprawowanie rządów i pracowitość.

2.2.

Jak podkreśla Parlament Europejski, "kryzys mocno uderzył w gospodarki europejskie. UE potrzebuje kompleksowej strategii na rzecz wzrostu, aby pokonać te trudności" 3 .

2.3.

Strategia reindustralizacji UE koncentruje się przede wszystkim na inwestowaniu w innowacje. W procesie tym inżynierowie odgrywają kluczową rolę, zwłaszcza w sektorach szybko się rozwijających.

2.4.

Konwergencja technologii cyfrowych, systemów łączności i inteligentnych sieci, nanobiotechnologii, zrównoważonych technologii przemysłowych, drukarek 3D i międzysektorowych czystych technologii prorozwojowych gruntownie zmienia sposoby funkcjonowania gospodarek i społeczeństw z szybkością, która rośnie w sposób wykładniczy z powodu globalizacji.

2.5.

Przyszłość UE wiąże się z procesem reindustrializacji rozumianym przede wszystkim jako strategia przechodzenia na nowe zrównoważone modele projektowania, produkcji i wprowadzania na rynek wyrobów o wysokiej wartości dodanej, które obejmują zastosowanie nowych technologii i materiałów oraz świadczenie nowych usług w coraz bardziej cyfrowym świecie.

2.6.

EKES jest przekonany, że bez kompetentnych pracowników technicznych i naukowych posiadających niezbędny potencjał wynikający z doświadczenia i wiedzy, trudno będzie osiągnąć cele określone w strategii "Europa 2020". Również w tym względzie trzeba podkreślić rolę, jaką organizacje i stowarzyszenia branżowe skupiające inżynierów i techników odgrywają na szczeblu krajowym i europejskim.

2.7.

W Europie większość umiejętności technicznych koncentruje się w sektorze inżynierii, który obejmuje około 130 tys. przedsiębiorstw zatrudniających ponad 10 mln kompetentnych osób o wysokich kwalifikacjach, i którego roczna produkcja ma wartość około 1 840 mld EUR, co odpowiada wartości około jednej trzeciej całego unijnego eksportu. Co więcej, inżynierowie i technicy odgrywają ważną rolę we wszystkich sektorach gospodarki 4 .

2.8.

W ramach polityki europejskiej trzeba opracować nowe inteligentne podejście, które przyznałoby nową rolę specjalistom posiadającym kulturę techniczną. Coraz bardziej odczuwalna staje się potrzeba inteligentnego zarządzania procesami przemian na poziomie lokalnym i regionalnym, czego wyraźnie wymaga nowe planowanie europejskie.

2.9.

Aby zrealizować te cele, UE musi podnieść poziom kompetencji swych pracowników. Wzrost zapotrzebowania zarówno ze strony sektora publicznego, jak i prywatnego nastąpi zwłaszcza w odniesieniu do umiejętności inżynierskich. Sektor publiczny będzie potrzebował większych umiejętności technicznych, by przy stosowaniu nowych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych obejmujących nowe formy współpracy sieci przedsiębiorstw, działalność klastrów i nowe oprogramowanie, stawić czoła wyzwaniom w takich sektorach jak: energia, transport, opieka zdrowotna, gospodarowanie odpadami, kształcenie, ślad węglowy, internet przedmiotów, gospodarka o obiegu zamkniętym.

2.10.

Również sektor prywatny będzie musiał doskonalić umiejętności w dziedzinie inżynierii, by czerpać korzyści z rozwoju kompetencji w miejscu pracy. Analiza zachowań konsumentów pokazuje, że stale rośnie popyt na inteligentne produkty i usługi.

2.11.

Trzeba na bieżąco aktualizować wiedzę i doświadczenie techniczne, by sprostać wyzwaniom, jakie niosą ze sobą nowe procesy przemysłowe. Konieczne są nowe formy i metody kształcenia i szkolenia, aby umożliwić optymalne i elastyczne wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego w tej dziedzinie. Niezbędne jest organizowanie nowych form pracy dla niezależnych pracowników w dziedzinie usług zawodowych, technicznych i naukowych w Europie.

2.12.

Większa mobilność na krajowych, europejskich i światowych rynkach pracy prowadzi do lepszego wykorzystania siły roboczej dostępnej w ramach atrakcyjnego europejskiego zasobu inżynierów. Wraz z możliwością wyboru 29. opcjonalnego systemu regulacyjnego można by dążyć do rozpowszechnienia europejskiej legitymacji zawodowej w celu ułatwienia wyspecjalizowanym inżynierom zdobycia doświadczenia zawodowego w różnych krajach europejskich.

2.13.

By podnieść świadomość potencjalnych studentów kierunków inżynierskich na temat zawodu inżyniera, konieczna jest ściślejsza współpraca między przemysłem a uczelniami wyższymi, a także między pracodawcami a szkołami publicznymi i prywatnymi, zarówno na poziomie nauczania podstawowego i średniego, jak i w dziedzinie badań i rozwoju. Chodzi tu o zastosowanie zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i propagowanie adekwatnego szkolenia.

2.14.

Dzięki zaangażowaniu przedsiębiorców i podejmowaniu nowych i bardziej złożonych kwestii, młodzież uświadamia sobie, że matematyka, technologie informatyczne, fizyka i chemia są niezbędne do rozwiązania problemów, którym społeczeństwo musi stawić czoło, i że są one kluczem do nowych, innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie medycyny, opieki zdrowotnej, transportu, zanieczyszczenia środowiska czy też oszczędności energii.

2.15.

Taka współpraca musi narodzić się na szczeblu lokalnym, lecz wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk powinna odbywać się na poziomie europejskim. Przyczyniłoby się to do stworzenia nowych miejsc pracy i możliwości kariery zawodowej dla inżynierów, a ponadto nauczanie tych przedmiotów stałoby się żywsze i istotniejsze dla nowych pokoleń.

2.16.

Jednocześnie, jeśli weźmiemy pod uwagę równoległy postęp w różnych dziedzinach i multidyscyplinarny charakter zastosowań praktycznych, należy podjąć działania polegające na zagwarantowaniu jakości i skuteczności poprzez wprowadzenie ścieżek edukacyjnych, które zarówno w szkolnictwie średnim, jak i w programach uniwersyteckich będą obejmowały inne przedmioty, takie jak psychologia społeczna i zbiorowe zarządzanie zasobami ludzkimi, a także pobudzanie do kreatywnych procesów, nanotechnologia, inżynieria biomedyczna, historia techniki, geografia gospodarcza itp.

2.17.

Proces akredytacji programów edukacyjnych jest jednym ze sposobów zapewnienia zgodności z normami w tychże zawodach. Gwarancja odpowiedniej jakości wymaga ustalenia norm odniesienia i kryteriów oceny zgodnie z europejskimi i krajowymi ramami kwalifikacji zawodowych.

2.18.

Akredytacja zewnętrzna i gwarancja jakości wewnętrznej są bardzo istotne dla utrzymania jakości kształcenia inżynierów.

3.

Uwagi ogólne

3.1.

Stymulująca rola inżynierów w reindustralizacji UE

EKES uważa, że zasadnicze znaczenie ma rola inżynierów i techników stymulująca praktyczną realizację strategii reindustrializacji europejskiej. Dostarczają oni skutecznych rozwiązań w zakresie sprawnych, czystych i ekologicznych procesów, produktów i usług w odpowiedzi na wyzwania konkurencyjnego i zrównoważonego rozwoju.

3.1.1.

EKES uważa jednocześnie, że konieczne jest zapewnienie ram europejskich stymulujących rozwój tych zawodów:

3.2.

Wzajemne uznawanie kwalifikacji i zawodów, mobilność i duch przedsiębiorczości

3.2.1.

EKES uważa, że wysoki poziom kształcenia i kwalifikacji w dziedzinie inżynierii jest zasadniczym warunkiem skuteczności wzajemnego uznawania: obniżenie standardów kształcenia w celu zwiększenia mobilności mogłoby zmniejszyć wzajemne zaufanie do Unii opartej na wiedzy zdolnej do sprostania nowym wyzwaniom inżynierii.

3.2.2.

Zdaniem EKES-u po ścisłym ujednoliceniu ścieżek kształcenia, przyjęciu opcjonalnego równoległego systemu regulacyjnego z myślą o dobrowolnej legitymacji zawodowej UE, a także wspólnych ram kształcenia i systemów poświadczania zdobytych kwalifikacji formalnych i/lub nieformalnych niezbędne jest opracowanie wspólnego wielopłaszczyznowego podejścia - europejskiej legitymacji zawodowej 6 .

3.2.3.

EKES zaleca, by zainicjowano praktyczne działania na rzecz podniesienia rangi zawodu inżyniera i technika, gdyż odgrywają oni główną rolę w przyspieszonym przekształcaniu badań w zastosowania rynkowe i rozwiązania problemów, przed którymi stoi społeczeństwo. EKES apeluje zwłaszcza o rozwinięcie z myślą o inżynierach programu "Erasmus" dla młodych przedsiębiorców (EYE) i mechanizmów udzielania mikrokredytów oraz o ustanowienie unijnej Nagrody Kreatywnego Inżyniera w celu zwiększenia widoczności tego zawodu oraz zachęcenia do opracowywania modelowych pomysłów i projektów inżynierskich.

3.3.

Kształcenie oraz formalne i nieformalne uczenie się przez całe życie

3.3.1.

Ze względu na szybkość postępu technologicznego EKES uważa, że istotne jest europejskie wsparcie opracowywania modeli kształcenia w partnerstwie z przemysłem w celu zapewnienia wysokiego poziomu konkretnych kompetencji oraz rozwinięcia uczenia się opartego na współpracy i projektów uczenia się przez działanie służących lepszej komunikacji interpersonalnej, a także internetowych modułów w technologii cyfrowej i sieci łączności w celu uzyskiwania i oceniania informacji.

3.3.2.

Przy unijnym wsparciu regulacyjnym trzeba opracować całościowe normy poświadczania zdolności kierowniczych i umiejętności podejmowania ryzyka zdobytych w ramach pozaformalnego uczenia się 7 .

3.3.3.

Optymalne wykorzystanie nowych umiejętności pokoleniowych "ConGen" wymaga nowego ukształtowania struktur produkcyjnych, organizacyjnych, komunikacyjnych i kierowniczych.

3.4.

Wizerunek i przyszłość inżynierów w reindustralizacji UE

3.4.1.

EKES uważa, że trzeba wyraźniej podkreślić i promować kluczową rolę inżynierów i zawodów technicznych w rozwiązywaniu problemów społeczeństwa europejskiego związanych z reindustralizacją. Apeluje, by przy udziale podmiotów działających na rzecz rozwoju, organów administracji, decydentów politycznych i zainteresowanych stron opracowano wspólne prognozy, w których wskazano i zaakcentowano, by przyszłe potrzebne profile zawodowe pod kątem umiejętności rozwiązywania problemów, a także szybkości przyswajania i wprowadzania do użycia nowych technologii.

3.4.2.

Inżynierowie powinni szczególnie przyczynić się do tego, by proces reindustrializacji wpisywał się w zrównoważony rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy, tak by stopniowo przestawić się na gospodarkę o obiegu zamkniętym, "który obejmowałby ponowne wytwarzanie i użytkowanie" 8 .

3.5.

Rola inżynierów i techników w wykorzystaniu programów badawczo-rozwojowych i funduszy strukturalnych

3.5.1.

EKES uważa, że europejscy inżynierowie i technicy mają zasadnicze znaczenie w procesie reindustralizacji jako czynnik przyspieszający przekształcenie badań w innowacyjne zastosowania rynkowe oraz rozwiązanie złożonych problemów związanych z przestawieniem się na społeczną, zrównoważoną, zdrową i konkurencyjną gospodarkę rynkową. Powinni oni mieć dostęp do innowacyjnych rozwiązań nagradzających nie tylko oszczędność, lecz również jakość, a także otrzymywać zachętę do wszystkich form współpracy w obrębie sieci i klastrów, za pomocą europejskich polityk i programów. Punktem wyjścia powinny być:

4.

Uwagi końcowe

4.1.

UE musi stawić czoła istotnym wyzwaniom, które dotyczą również europejskich inżynierów:

4.2.

Zdaniem EKES-u nowe pokolenie inżynierów ConGen powinno zdobyć wyższy poziom kwalifikacji oraz formalnych i nieformalnych kompetencji, wziąwszy pod uwagę, że rozwiązywanie prostszych problemów zostanie powierzone autonomicznym systemom cyfrowym. Powinni oni ponadto rozwinąć zdolności interdyscyplinarne i elastyczne podejście do zarządzania złożonymi problemami.

4.3.

Organizacje, w których działają inżynierowie, powinny opracować na podstawie europejskich ram kwalifikacji zawodowych cyfrowe moduły kształcenia i systemy wraz z metodami zarządzania odpowiadającymi cechom nowych inżynierów, wzmacniając wspólny kanon wartości i misji przedsiębiorstwa, a także wspierając tworzenie atrakcyjnego środowiska pracy i atrakcyjnej ścieżki kariery.

4.4.

EKES jest zdania, że organizacje przedstawicielskie i organy zawodowe inżynierów powinny dążyć do większej konwergencji w skali europejskiej, by móc odgrywać bardziej stymulującą rolę zarówno w obrębie UE, jak i poza nią w tworzeniu jednolitego rynku europejskiego inżyniera.

4.5.

EKES zaleca, by Komisja podjęła konkretne działania w odniesieniu do utworzenia Europejskiego Forum Wolnych Zawodów, w którym szeroko reprezentowane byłyby organizacje branżowe oraz zrzeszenia zawodowe 9 niezależnych inżynierów i MŚP działających w sektorze inżynierii. Opowiada się też za stworzeniem portalu europejskiego inżyniera, na którym można by omawiać takie istotne kwestie, jak zarządzanie odpowiedzialnością, ochrona własności intelektualnej, systemy podatkowe i emerytalne.

Bruksela, dnia 9 grudnia 2015 r.

	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
	Georges DASSIS

Identyfikator:	Dz.U.UE.C.2016.71.20
Rodzaj:	Opinia
Tytuł:	Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie roli inżynierów w reindustrializacji Europy (opinia z inicjatywy własnej).
Data aktu:	09/12/2015
Data ogłoszenia:	24/02/2016

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie roli inżynierów w reindustrializacji Europy (opinia z inicjatywy własnej).

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie roli inżynierów w reindustrializacji Europy

Zmiany w prawie

MSZ tworzy dodatkowe obwody głosowania za granicą

Rząd nie dołoży gminom pieniędzy na obsługę wygaszanego dodatku osłonowego

Będą dodatki dla zawodowych rodzin zastępczych i dla pracowników pomocy społecznej

Powstańcy nie zapłacą podatku dochodowego od nagród

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

Dz.U.UE.C.2016.71.20