(2015/C 272/04)(Dz.U.UE C z dnia 18 sierpnia 2015 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 1 , w szczególności jego art. 5 ust. 2,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej 2 i ich korygowania, w szczególności jego art. 6 ust. 1,
uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,
uwzględniając rezolucje Parlamentu Europejskiego,
uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej,
uwzględniając opinię Komitetu Zatrudnienia,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
uwzględniając opinię Komitetu Ochrony Socjalnej,
uwzględniając opinię Komitetu Polityki Gospodarczej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia zatytułowanej "Europa 2020" i opartej na ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych. Strategia ta skupia się na kluczowych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie trwałego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności.
(2) W dniu 14 lipca 2015 r. na podstawie wniosków Komisji Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii, a w dniu 21 października 2010 r. - decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich 3 . Dokumenty te stanowią razem "zintegrowane wytyczne", a państwa członkowskie zostały wezwane do ich uwzględnienia we własnych krajowych politykach gospodarczych i politykach zatrudnienia.
(3) W dniu 8 lipca 2014 r. Rada przyjęła zalecenie 4 w sprawie krajowego programu reform Finlandii na 2014 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Finlandię zaktualizowanego programu stabilności na 2014 r. W dniu 28 listopada 2014 r., zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 473/2013 5 , Komisja przedstawiła opinię na temat projektu planu budżetowego Finlandii na 2015 r.
(4) W dniu 28 listopada 2014 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2015 r. W tym samym dniu na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazano Finlandię jako jedno z państw członkowskich, w przypadku których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.
(5) W dniu 18 grudnia 2014 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety zakładające wspieranie inwestycji, zintensyfikowanie reform strukturalnych oraz przeprowadzenie odpowiedzialnej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu.
(6) W dniu 26 lutego 2015 r. Komisja opublikowała swoje sprawozdanie krajowe za 2015 r. dotyczące Finlandii. Zawarto w nim ocenę postępów Finlandii w realizacji zaleceń dla tego kraju, przyjętych w dniu 8 lipca 2014 r. Sprawozdanie krajowe zawiera również wyniki szczegółowej oceny sytuacji przeprowadzonej na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. W wyniku analizy Komisja doszła do wniosku, że w Finlandii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają działań politycznych i monitorowania. W szczególności na uwagę zasługuje ryzyko związane ze słabymi wynikami w eksporcie w kontekście restrukturyzacji przemysłu. Mimo że udało się w dużej mierze powstrzymać spadek udziału w rynkach eksportowych oraz spowolnienie w przemyśle elektronicznym, poziom inwestycji pozostaje niski, a prognozy potencjalnego wzrostu uległy obniżeniu. Zadłużenie sektora prywatnego ustabilizowało się i nie budzi obecnie obaw, ale ze względu stosunkowo wysoki poziom wciąż wymaga ścisłego monitorowania.
(7) W dniu 2 kwietnia 2015 r. Finlandia przedłożyła swój krajowy program reform na 2015 r. oraz swój program stabilności na 2015 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.
(8) Finlandia jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu. W programie stabilności na 2015 r. przedłożonym przez ustępujący rząd, opartym na założeniu kontynuacji dotychczasowego kursu polityki i obejmującym lata 2014-2019, przewiduje się, że deficyt nominalny, który został zwiększony w 2014 r. do 3,2 % PKB, a zatem przekraczał wartość referencyjną 3 % PKB, będzie się dalej zwiększał aż do osiągnięcia poziomu 3,4 % PKB w 2015 r., a następnie zmniejszy się stopniowo do 3,1 % w 2017 r. i dalej do 2,5 % PKB w 2019 r. Zgodnie z programem stabilności na 2015 r. przewiduje się wzrost relacji długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB w okresie objętym prognozą w ramach programu do poziomu 67,8 % do 2019 r. Średniookresowy cel budżetowy zakładający utrzymanie deficytu strukturalnego na poziomie 0,5 % PKB nie zostanie osiągnięty przed końcem okresu objętego programem. Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe, jest wiarygodny. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2015 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych Finlandii wyniesie 3,3 % PKB w 2015 r. i 3,2 % PKB w 2016 r., natomiast relacja długu do PKB, zgodnie z prognozą, wzrośnie w 2016 r. do 64,4 % PKB. Komisja opublikowała w dniu 13 maja 2015 r. sprawozdanie zgodnie z art. 126 ust. 3 Traktatu, w którym stwierdzono, że nie spełniono kryteriów deficytu i długu. W dniu 27 maja nowy rząd opublikował jednak swój program strategiczny, w tym planowane środki konsolidacyjne. Zgodnie z oceną Komisji środki te - o ile zostaną w pełni wdrożone - powinny zmniejszyć deficyt nominalny do poziomu wyraźnie poniżej 3 % PKB w 2016 r. Po pogorszeniu sytuacji w 2014 r. występuje kolejne odchylenie od wymaganych wysiłków strukturalnych w ramach funkcji zapobiegawczej w 2015 r. W 2015 r. wartość odniesienia dla wydatków ma być osiągnięta z dużym marginesem. Występuje ryzyko dużego odchylenia od wymaganej korekty prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w latach 2014-2015, co będzie trzeba ocenić ex post. Uwzględniając środki zapowiedziane przez nowy rząd, istnieje ryzyko wystąpienia pewnego odchylenia w 2016 r. Konieczne będą zatem dodatkowe środki, by przeprowadzić konieczne korekty strukturalne. Opierając się na ocenie programu stabilności i biorąc pod uwagę prognozę Komisji z wiosny 2015 r. oraz ocenę środków konsolidacyjnych przygotowanych przez nowy rząd i przedstawionych w dniu 27 maja, Rada jest zdania, że istnieje ryzyko, że Finlandia nie spełni warunków paktu stabilności i wzrostu. Chociaż Finlandia poczyniła pewne postępy w zakresie realizacji reform administracyjnych, wydajność sektora publicznego Finlandii mogłaby się jeszcze zwiększyć, szczególnie w obszarach, w których wystąpi w przyszłości presja w zakresie kosztów wynikająca ze starzenia się społeczeństwa. Jesienią 2014 r. partnerzy społeczni osiągnęli porozumienie co do zakresu reformy emerytur, jednak nie zostało ono jeszcze przyjęte. Zwiększenie udziału starszych pracowników w rynku pracy ma kluczowe znaczenie w obliczu luki w stabilności finansów publicznych i planowanego podwyższenia ustawowego wieku emerytalnego. Wczesna dezaktywizacja zawodowa wynika głównie z niepełnosprawności lub jest efektem rozbudowanego systemu zasiłków dla osób bezrobotnych w starszym wieku. Rządowy projekt ustawy w sprawie reformy usług socjalnych i opieki zdrowotnej został przedstawiony parlamentowi w grudniu 2014 r., jednak przed wyborami do parlamentu w kwietniu 2015 r. nie znaleziono rozwiązania, które zapewniłoby równowagę między administracyjnym modelem dużych koalicji gminnych a autonomią pojedynczych gmin zagwarantowaną w konstytucji i projekt ustawy upadł. Fińskie gminy są stosunkowo małe, jednak prowadzą działania w dość szerokim zakresie, w porównaniu z gminami w innych państwach europejskich. Reforma struktury władz gminnych jest realizowana z pewnym opóźnieniem, a gminy prowadzą badania w zakresie korzyści płynących z łączenia gmin. Zgodnie z krajowym programem reform na 2015 r. nowy wniosek legislacyjny może zostać przedłożony parlamentowi przed końcem 2016 r.
(9) Biorąc pod uwagę starzenie się społeczeństwa i zmniejszającą się liczbę ludności w wieku produkcyjnym-, ważne jest, by rynek pracy miał dostęp do wszystkich potencjalnych pracowników. Finlandia poczyniła w tym zakresie pewne postępy i przedsięwzięła pewne środki, w tym wdrożyła lepszą organizację subsydiowania wynagrodzeń, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych, oraz lepszą organizację publicznych służb zatrudnienia. Stopa bezrobocia wyniosła 8,7 % w 2014 r. i dalej rośnie, szczególnie wśród osób młodych i starszych pracowników. Porozumienie w sprawie umiarkowanych wynagrodzeń z 2013 r. wspiera przywrócenie konkurencyjności kosztowej i eksportowej poprzez mniejszy wzrost jednostkowych kosztów pracy.
(10) Finlandia poczyniła pewne postępy w zakresie zwiększenia swojej zdolności do tworzenia innowacyjnych produktów. Rząd realizuje kompleksową reformę instytutów badawczych i finansowania badań naukowych. Programy polityczne dotyczące czystej technologii, biotechnologii i digitalizacji są obiecujące, ale mają stosunkowo niewielki zasięg. Choć inwestycje w badania i rozwój są jednymi z największych w Unii, Finlandia wciąż stoi przed wyzwaniem, jakim jest zamienienie ich w odnoszące sukcesy produkty i usługi eksportowe. Rząd starał się uprościć i usprawnić systemy wsparcia dla przedsiębiorstw, zwiększając finansowanie przedsiębiorstw rozpoczynających działalność i promując ich wchodzenie na rynki międzynarodowe. Mimo to inwestycje w Finlandii pozostały na niskim poziomie, w dalszym ciągu występowały trudności związane z wywozem, a liczba zatrudnionych zmniejszyła się. Konieczne są również dalsze wysiłki w zakresie zwiększenia konkurencyjności na rynkach produktów i usług, szczególnie w sektorze detalicznym, który pozostaje wysoce skoncentrowany.
(11) W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Finlandii i opublikowała ją w sprawozdaniu krajowym na 2015 r. Komisja oceniła również program stabilności i krajowy program reform, a także działania następcze podjęte w odpowiedzi na zalecenia skierowane do Finlandii w poprzednich latach. Wzięła ona pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla stabilnej polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Finlandii, ale także zgodność z przepisami i wytycznymi UE, ze względu na konieczność wzmocnienia ogólnego zarządzania gospodarczego w Unii przez wnoszenie na szczeblu UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach zamieszczonych poniżej w pkt 1-4.
(12) W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program stabilności, a jej opinia 6 znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu zamieszczonym poniżej w pkt 1.
(13) W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada przeanalizowała krajowy program reform i program stabilności. Zalecenia Rady na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 2 i 3 poniżej.
(14) W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na podstawie tej analizy Rada wydała osobne zalecenia skierowane do państw członkowskich, których walutą jest euro 7 . Jako jedno z państw członkowskich, których walutą jest euro, Finlandia powinna zapewnić pełne i terminowe wdrożenie również tych zaleceń,
NINIEJSZYM ZALECA Finlandii podjęcie w latach 2015 i 2016 działań mających na celu:
