COM(2014) 344 final - 2014/0176 (COD)(2015/C 012/09)
(Dz.U.UE C z dnia 15 stycznia 2015 r.)
Sprawozdawca: Thomas McDONOGH
Parlament Europejski, w dniu 17 lipca 2014 r., oraz Rada Unii Europejskiej, w dniu 18 lipca 2014 r., postanowiły, zgodnie z art. 114 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zasięgnąć opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie
wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozpowszechniania w celach komercyjnych danych satelitarnych pochodzących z obserwacji Ziemi
COM(2014) 344 - 2014/0176 (COD).
Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 23 września 2014 r.
Na 502. sesji plenarnej w dniach 15-16 października 2014 r. (posiedzenie z 15 października) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 151 do 1 - 4 osoby wstrzymały się od głosu - przyjął następującą opinię:
1. Wnioski i zalecenia
1.1 Zagadnienie będące przedmiotem omawianego wniosku w sprawie dyrektywy ma kluczowe znaczenie dla Unii Europejskiej. Kontrola i wykorzystanie danych o współczesnym świecie w znacznym stopniu wpłynie na politykę światową i dobrobyt obywateli europejskich. Obecnie dane te są w większości tworzone i kontrolowane przez Stany Zjednoczone i inne kraje pozaeuropejskie. Niezwykle istotne jest, by Europa wspierała realizację swego programu dotyczącego przestrzeni kosmicznej oraz produkcję i rozpowszechnianie danych pochodzących z obserwacji Ziemi, by UE awansowała z pozycji marudera na lidera w tej niezwykle ważnej dziedzinie.
1.2 Komitet zdecydowanie popiera utworzenie jasnych ram regulacyjnych w celu ułatwienia rozwoju przemysłu kosmicznego w Europie i korzystania z danych pochodzących z obserwacji Ziemi do wspierania trwałego wzrostu gospodarczego i dobrobytu europejskich obywateli. Dlatego też z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie proponowanej dyrektywy dotyczącej rozpowszechniania w celach komercyjnych danych satelitarnych pochodzących z obserwacji Ziemi.
1.3 Ponadto Komitet z zadowoleniem przyjmuje ten wniosek w szerszym kontekście europejskiej polityki kosmicznej, która ma ogromne znaczenie dla przyszłego dobrobytu i bezpieczeństwa UE, oraz w kontekście realizacji zawartej w strategii "Europa 2020" 1 wizji inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.
1.4 Ponadto Komitet podziela zdanie Komisji, że dyrektywa jest konieczna do ustanowienia przejrzystych, sprawiedliwych i spójnych ram prawnych w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania i rozwoju wewnętrznego rynku produktów i usług kosmicznych, a zwłaszcza do utworzenia wspólnych ram dystrybucji wysokorozdzielczych danych satelitarnych (HRSD).
1.5 Komitet jest zadowolony z przepisów dyrektywy, które mają na celu stworzenie standardów UE dla rozprzestrzeniania HRSD w celach komercyjnych.
1.6 EKES uważa jednak, że rozwój komercyjnego przemysłu kosmicznego w Europie jest zbyt powolny i że można było wcześniej stworzyć więcej miejsc pracy i dobrobytu dzięki technologiom kosmicznym i danym pozyskanym w przestrzeni kosmicznej. Komitet wzywa Komisję do przyspieszenia rozwoju polityki i ram prawnych w celu promowania ochrony, bezpieczeństwa, stabilności, rozwoju zrównoważonego i gospodarczego tego sektora oraz zapewnienia właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku produktów i usług kosmicznych.
1.7 Komitet jest przekonany, że działania polityczne we wszystkich 28 państwach członkowskich UE powinny w większym stopniu wspierać MŚP dążące do skutecznego konkurowania i rozwoju na rynku danych pochodzących z obserwacji Ziemi. Komitet pragnie zwłaszcza, by podjęto działania na rzecz usuwania nieuzasadnionych przeszkód na rynku wewnętrznym związanych z minimalną skalą finansową, szczególnie negatywnie wpływających na MŚP.
1.8 EKES oczekuje propozycji dotyczących europejskiej polityki zamówień w dziedzinie przestrzeni kosmicznej wspierającej rozwój komercyjnego sektora kosmicznego, zależnego w znacznym stopniu od zamówień publicznych.
1.9 Komitet oczekuje również działań wspierających kształcenie większej liczby inżynierów, specjalistów ICT i menedżerów na potrzeby przemysłu kosmicznego, zwłaszcza na szybko rozwijającym się rynku dostawców i odsprzedawców danych, dostawców usług dodanych i usług geoinformacyjnych.
1.10 Komitet uznaje, że bezpieczeństwo ma pierwszoplanowe znaczenie dla obywateli Unii. Jednakże EKES uważa, że - niezależnie od przepisów zawartych w proponowanej dyrektywie - bardziej globalna, wspólna europejska polityka bezpieczeństwa pomogłaby m.in. rozwiązać kwestię nadmiernie surowej kontroli wysokorozdzielczych danych satelitarnych (HRSD) w niektórych państwach członkowskich.
1.11 Ponadto EKES wzywa Radę do harmonijnej współpracy nad rozwojem i upowszechnianiem europejskiej polityki przestrzeni kosmicznej na rzecz pokoju, bezpieczeństwa i wzrostu gospodarczego w oparciu o otwarte i wspólne podejście do kwestii rozwoju i wykorzystania technologii kosmicznej oraz danych tworzonych za jej pomocą.
1.12 Komitet zwraca uwagę Komisji na swe wcześniejsze opinie w sprawie polityki przestrzeni kosmicznej 2 .
2. Proponowana dyrektywa
2.1 Wniosek dotyczący dyrektywy odnosi się do kwestii rozpowszechniania w Unii w celach komercyjnych danych satelitarnych pochodzących z obserwacji Ziemi. W szczególności chodzi tu o zdefiniowanie i kontrolowanie wysokorozdzielczych danych satelitarnych jako osobnej kategorii danych wymagających odrębnego systemu regulacyjnego, w przypadku gdy są rozpowszechniane w celach komercyjnych.
2.2 HRSD są wykorzystywane w produktach i usługach geoprzestrzennych, na które jest coraz większy popyt. HRSD są niezbędne do monitorowania środowiska, planowania przestrzennego, gospodarki zasobami naturalnymi, jak również w przypadku klęsk żywiołowych i zarządzania w sytuacjach kryzysowych.
2.3 HRSD są jednak również istotne z punktu widzenia celów bezpieczeństwa i obrony państw członkowskich, a zatem produkcja i rozpowszechnianie tych danych przez operatorów komercyjnych podlega regulacji ze strony państwa, w którym operatorzy są zarejestrowani. W związku z tym nie ma obecnie wspólnego podejścia co do krajowego poziomu regulacji w odniesieniu do przetwarzania HRSD oraz usług i produktów opartych na tych danych. Prowadzi to do rozdrobnienia ram regulacyjnych w Europie, wiążącego się z brakiem spójności, przejrzystości i przewidywalności, co z kolei utrudnia rynkowi pełne wykorzystanie jego potencjału.
2.4 Proponowana dyrektywa ma na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego produktów i usług opartych na wysokorozdzielczych danych satelitarnych przez ustanowienie spójnych ram prawnych dla rozpowszechniania HRSD, zapewnienie dobrego i wystarczającego poziomu informacji na temat dostępności HRSD do celów handlowych oraz ułatwienie konkurencji na poziomie dostawców danych poprzez ustanowienie przejrzystych, przewidywalnych i uczciwych ram prawnych w państwach członkowskich oraz poprzez zapewnienie swobodnego przepływu danych w całej UE.
2.5 Oczekuje się, że wdrożenie proponowanej dyrektywy będzie miało pozytywne skutki gospodarcze dzięki wyższemu poziomowi przejrzystości, pewności prawa i przewidywalności z punktu widzenia przedsiębiorstw w zakresie rozpowszechniania danych pozyskanych w przestrzeni kosmicznej. Przewiduje się korzystne skutki dla zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw, sprzedaży danych pochodzących z obserwacji Ziemi oraz międzynarodowej konkurencyjności. Oprócz bezpośredniego wzrostu liczby miejsc pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się odsprzedażą danych, oferowaniem usług dodanych lub dostarczaniem danych, prawdopodobny jest także wzrost liczby miejsc pracy na innych poziomach łańcucha wartości (tj. wśród przedsiębiorstw wykorzystujących HRSD, producentów satelitarnych i operatorów), w wyniku wyższej jakości usług i bardziej konkurencyjnych cen. Spodziewany jest również dodatkowy pośredni wzrost liczby miejsc pracy, ponieważ utworzenie jednego nowego miejsca pracy w przemyśle kosmicznym prowadzi do powstania pięciu nowych miejsc pracy w innych sektorach.
2.6 Proponowana dyrektywa przewiduje m.in.:
a) jasną definicję HRSD, opartą na parametrach technicznych niezbędnych do produkcji takich danych;
b) wyszczególnienie procesów, które mają być przestrzegane przez państwa członkowskie w zakresie kontroli i zatwierdzania uwolnienia HRSD w celach komercyjnych;
c) system sprawozdawczy, który ma być stosowany przez państwa członkowskie, tak aby Komisja mogła w wystarczającym stopniu sprawować nadzór nad funkcjonowaniem dyrektywy.
2.7 Państwa członkowskie zobowiązane będą do dokonania transpozycji dyrektywy do dnia 31 grudnia 2017 r.
3. Uwagi ogólne
3.1 Rozwój technologii, produktów i usług kosmicznych ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości Europy. Jak stwierdził wcześniej Komitet, "nie można przecenić znaczenia przestrzeni kosmicznej w poszerzaniu wiedzy, zwiększaniu dobrobytu, siły ekonomicznej i innowacyjności" 3 . Dobrze prosperujący rynek europejskich zastosowań kosmicznych może przynieść znaczne korzyści gospodarcze, społeczne i środowiskowe.
3.2 Europa ma szczególne warunki, by rozwijać i upowszechniać politykę kosmiczną sprzyjającą pokojowi, bezpieczeństwu i wzrostowi gospodarczemu w oparciu o otwarte i wspólne podejście do kwestii rozwoju i wykorzystania technologii kosmicznej oraz danych tworzonych za jej pomocą.
3.3 EKES uznaje, że bezpieczeństwo ma kluczowe znaczenie dla UE. Uważa jednak, że - niezależnie od przepisów zawartych w proponowanej dyrektywie - bardziej globalna, wspólna europejska polityka bezpieczeństwa pomogłaby m.in. rozwiązać kwestię nadmiernie surowej kontroli wysokorozdzielczych danych satelitarnych o wysokiej rozdzielczości (HRSD) w niektórych państwach członkowskich.
3.4 Europa potrzebuje dynamicznego komercyjnego przemysłu kosmicznego we wszystkich sektorach łańcucha wartości 4 w celu utrzymania jej niezależnego dostępu do technologii kosmicznej i danych satelitarnych pochodzących z obserwacji Ziemi oraz w celu stworzenia silnego i niezależnego przemysłu kosmicznego.
3.5 UE zbyt powolnie opracowuje strategie i ramy prawne w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania wewnętrznego rynku produktów i usług kosmicznych oraz w celu zbudowania dynamicznego sektora tworzenia i wykorzystywania danych pozyskanych w przestrzeni kosmicznej. Powolny rozwój przedsiębiorstw zajmujących się zastosowaniami kosmicznymi niższego szczebla w Europie oznacza, że traci ona innowacje, możliwości tworzenia dobrobytu i pozycję rynkową w poszczególnych sektorach kosmicznych na rzecz USA, Rosji, Chin i innych.
3.6 Europa potrzebuje aktywnej strategii komercyjnej na rzecz rozwoju swoich technologii, produktów i usług kosmicznych na szybko rozwijającym się światowym rynku. Ta strategia musi zostać uzgodniona i skoordynowana na szczeblu europejskim w celu zapewnienia, że wewnętrzne przeszkody dla rozwoju zostaną usunięte.
3.7 Strategia komercyjna musi obejmować spójne i stabilne ramy regulacyjne, silną bazę przemysłową ze znaczącą bazą MŚP, konkurencyjność i efektywność kosztową, rynki dla aplikacji i usług oraz technologiczny niezależny dostęp do przestrzeni kosmicznej oraz technologii, produktów i usług kosmicznych. Wymogi te zostały wyraźnie poparte w ramach kosmicznej polityki przemysłowej UE 5 .
3.8 W celu zapewnienia silnego komercyjnego europejskiego przemysłu kosmicznego UE musi promować osiągnięcie masy krytycznej przedsiębiorstw europejskich, od MŚP po duże światowe organizacje, które prowadzą działalność w zakresie rozwoju i wykorzystania produktów i usług opartych na danych satelitarnych.
3.9 Konieczne są również działania wspierające kształcenie większej liczby inżynierów, specjalistów ICT i menedżerów na potrzeby przemysłu kosmicznego, zwłaszcza na szybko rozwijającym się rynku dostawców i odsprzedawców danych, dostawców usług dodanych i usług geoinformacyjnych.
3.10 Rozwój komercyjnego sektora kosmicznego jest w dużym stopniu uzależniony od instytucjonalnych zamówień. Przemysł skorzystałby na przepisach, które wprowadziłyby politykę zamówień publicznych w tym sektorze, z nadzorem na szczeblu UE.
4. Uwagi szczegółowe
4.1 Komitet uznaje, że polityka bezpieczeństwa ma pierwszoplanowe znaczenie dla obywateli Unii. Jednakże nadmiernie surowa kontrola wysokorozdzielczych danych satelitarnych (HRSD) w niektórych państwach członkowskich znacznie utrudnia rozwój europejskiego komercyjnego rynku danych pochodzących z obserwacji Ziemi, co wykorzystują konkurenci spoza UE.
4.2 Brakuje wiarygodnych informacji dotyczących wielkości i działalności przemysłu zaangażowanego w rozwój aplikacji i usług danych satelitarnych w Europie. Należy przeprowadzić analizę poszczególnych części łańcucha wartości, zaangażowanych w rozwój zastosowań kosmicznych niższego szczebla. Wiarygodne dane na temat możliwości zatrudnienia i tworzenia bogactwa w poszczególnych sektorach pobudziłyby rynek oraz zapewniły lepsze wsparcie polityki.
4.3 Rynek wysokorozdzielczych danych satelitarnych (HRSD) jest słabo rozwinięty w porównaniu z USA, gdzie istnieje jednolity rynek. Silna pozycja amerykańskiego sektora danych pochodzących z obserwacji Ziemi wynika z technicznie zaawansowanych systemów satelitarnych, jasnych ram regulacyjnych oraz dużego społecznego popytu na komercyjne HRSD i związane z nimi usługi. Ponadto konkurenci z USA korzystają z bardzo skutecznej synergii w zakresie badań i rozwoju między sektorem cywilnym i wojskowo-obronnym. Oprócz dużej konkurencji ze strony Stanów Zjednoczonych poważną konkurencję stanowią również firmy w Indiach, Chinach, Kanadzie, Korei i Tajwanie, dostarczające HRSD na rynek europejski za pośrednictwem odsprzedawców danych.
Bruksela, 15 października 2014 r.
|
Przewodniczący |
|
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego |
|
Henri MALOSSE |
