Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za rok 2006(2008/C 282/04)
(Dz.U.UE C z dnia 6 listopada 2008 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1) państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2006 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wszystkie te państwa członkowskie przekazały wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych promieniowaniu, ilości lub dawek. W 2006 r. w Unii Europejskiej zostało poddanych promieniowaniu 15.058 ton żywności.
18 państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2006 r. kontroli poddano 6.386 próbek żywności. Stwierdzono, że 3,3 % produktów wprowadzonych do obrotu zostało nielegalnie poddanych promieniowaniu lub niewłaściwie oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Kategorie produktów, w których stwierdzono stosunkowo najwięcej niezgodności z wymogami to suplementy diety (w Niemczech, Finlandii i Zjednoczonym Królestwie) oraz zupy i sosy (w Niemczech). W Niemczech liczba niespełniających wymogów próbek w kategorii "azjatyckie przekąski z makaronu" wyraźnie zmalała (z 37 % w 2005 r. do 5 % w 2006 r.).
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo wyjaśnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. PODSTAWA PRAWNA I KONTEKST
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
- wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
- wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie sprawozdań rocznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich(2). Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3)
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)). Ponadto siedem państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności, zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub napromieniowanych składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH W JEDNOSTKACH PRZEPROWADZAJĄCYCH NAPROMIENIOWANIE
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcje przeprowadzone przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Sterigenics S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
| Żabie udka |
2.784,3 |
| Ryby i skorupiaki |
504,4 |
| Zioła i przyprawy |
433,2 |
| Drób |
295,5 |
| Mięso |
224,6 |
| Sproszkowane jaja |
167,2 |
| Warzywa |
73,2 |
| Sucha krew |
30,0 |
| Guma arabska |
17,7 |
| Owoce suszone |
1,1 |
| Pozostałe |
949,4 |
| Razem |
5.480,6 |
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artimspol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (kGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne |
79,5 |
5-10 |
| Razem |
79,5 |
|
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działało pięć zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie.
a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy i zioła |
168,7 |
<10 |
| Warzywa suszone |
69,3 |
<10 |
| Razem |
238,0 |
|
Z całkowitej ilości napromieniowanej żywności 71,3 tony wywieziono do krajów trzecich.
b) BGS/Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że obie jednostki przeprowadzające napromieniowanie spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy i zioła |
4,5 |
4-10 |
| Świeże warzywa |
3,4 |
6-10 |
| Warzywa suszone |
9,9 |
6-9 |
| Razem |
17,8 |
|
Całość żywności poddanej promieniowaniu została wywieziona do krajów trzecich.
c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy i zioła |
64,3 |
5-10 |
| Warzywa |
18,9 |
10 |
| Razem |
83,2 |
|
Całość żywności poddanej promieniowaniu została wywieziona do krajów trzecich.
d) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2006 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie żywności.
a) Ionmed esterilización, S.A.
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne |
290,6 |
<10 |
b) Aragogamma, SA,
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2006 r.
2.5. Francja
We Francji istnieje sześć zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie żywności. Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że cztery z tych jednostek spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE. Uwagi dotyczące dwóch pozostałych były związane z rejestracją, statusem produktów przed poddaniem ich promieniowaniu oraz pomiarem dawek promieniowania.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła, przyprawy i warzywa suszone |
110 |
10 |
| Guma arabska |
149 |
3 |
| Drób |
1.780 |
5 |
| Mrożone żabie udka |
965 |
5 |
| Razem |
3.004 |
|
2.6. Węgry
Urzędowa inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2006 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie AGROSTER Besugárzó Rt. (Budapest, Jászberényi út 5.) spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy, ostra papryka |
36,3 |
4-8 |
| Produkty liofilizowane |
13,6 |
3-6 |
| Zioła |
75,0 |
3-8 |
| Razem |
124,9 |
|
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie żywności. Właściwe organy potwierdziły spełnianie wymogów przez jednostkę Gammarad Italia SPA.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorię i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2006 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suszone zioła aromatyczne i przyprawy warzywne |
2,4 |
9 |
| Razem |
2,4 |
|
2.8. Niderlandy
W 2006 r. Isotron NL poddał promieniowaniu następujące produkty w swoich dwóch jednostkach produkcyjnych znajdujących się w Ede i Etten-Leur. Liczby odpowiadają liczbie palet, których średnia waga wynosi 800 kg, a średnia objętość 2 m3. Kategoria "żywność" odpowiada produktom, które mogą zostać napromieniowane w kraju przeznaczenia.
|
Liczba palet w Ede |
Liczba palet w Etten-Leur |
| Przyprawy/zioła |
1.175 |
242 |
| Warzywa liofilizowane |
404 |
1.691 |
| Mięso drobiowe (mrożone) |
217 |
5 |
| Krewetki (chłodzone) |
|
36 |
| Krewetki (mrożone) |
65 |
0 |
| Części żab |
216 |
84 |
| Białko jaj (chłodzone) |
160 |
0 |
| Żywność(1) |
670 |
1.353 |
| Próbki żywności |
47 |
2 |
| Razem |
3.023 |
3.377 |
| (1) Produkty przeznaczone na wywóz do krajów trzecich. |
Całkowita liczba paczek poddanych napromieniowaniu w Niderlandach w 2006 r. wynosiła: 3.023 + 3.377 = 6.400; co odpowiada 5.120 tonom produktów żywnościowych.
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie żywności:
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tych jednostkach w 2006 r.
Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Suche przyprawy, suche zioła aromatyczne, przyprawy warzywne |
616,7 |
5-10 |
Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy |
0,45 |
7-10 |
| Razem |
0,45 |
|
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie żywności.
Jednostka ta w 2006 r. nie poddała napromieniowaniu żadnej żywności w ramach swojego zezwolenia.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Dziewięć państw członkowskich przesłało Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie oraz dane dotyczące ilości napromieniowanej żywności.
3. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH NA ETAPIE WPROWADZANIA PRODUKTÓW DO OBROTU I METOD STOSOWANYCH DO WYKRYWANIA NAPROMIENIOWANEJ ŻYWNOŚCI.
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
138 próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 138 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Bazylia |
3 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Oregano |
10 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Majeranek |
4 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Papryka |
10 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Pieprz |
14 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Rozmaryn |
3 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Tymianek |
5 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Herbaty ziołowe |
51 |
0 |
EN 1788/EN 13751 |
| Kurczak |
19 |
0 |
EN 1786 |
| Indyk |
6 |
0 |
EN 1786 |
| Kaczka |
10 |
0 |
EN 1786 |
| Gęś |
3 |
0 |
EN 1786 |
| Razem |
138 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.2. Belgia
Ogółem zbadano 100 próbek. Stwierdzono napromieniowanie w jednej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 100 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) |
| Przyprawy |
9 |
0 |
EN 1788 |
| Suszone owoce i warzywa |
21 |
0 |
EN 1788 |
| Świeże truskawki |
11 |
0 |
EN 1788 |
| Suplementy diety |
17 |
1 |
|
| Krewetki |
22 |
0 |
EN 1788 |
| Skorupiaki i małże |
19 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
99 |
1 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
99 |
1 |
|
3.3. Cypr
W 2006 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli analitycznych dotyczących napromieniowania żywności na etapie wprowadzania produktów do obrotu.
3.4. Republika Czeska
Ogółem zbadano 115 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 4 próbek, które nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 115 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy |
22 |
0 |
EN 1788 |
| Herbaty ziołowe |
13 |
1 |
EN 1788 |
| Suplementy diety |
7 |
2(1) |
EN 1788 |
| Makaron instant |
9 |
1(2) |
EN 1788 |
| Świeże owoce |
30 |
0 |
EN 1788/EN 1785 |
| Drób |
15 |
0 |
EN 1785 |
| Ryby i skorupiaki |
12 |
0 |
EN 1785 |
| Krewetki |
3 |
0 |
EN 1785 |
| Razem |
111 |
4 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
96,5 |
3,5 |
|
|
(1) Suszone sprasowane zioła. (2) Napromieniowana mieszanka przypraw.
|
3.5. Niemcy
Ogółem poddano badaniom 4.137 próbek żywności, z których 71 zostało poddane napromieniowaniu - 5 z nich spełniało wymogi, zaś 66 (tj. 1,6 %) nie.
- 23 próbki należą do żywności, co do której napromieniowanie jest dozwolone, ale były one nieprawidłowo oznaczone
- 41 próbek należy do kategorii żywności, dla której napromieniowanie nie jest dozwolone, i dodatkowo nie zostały one oznaczone
- 2 próbki zostały oznaczone jako napromieniowane ale ich napromieniowanie było niedozwolone
Kategorie produktów, w których stwierdzono największy odsetek niezgodnych z wymogami próbek to suplementy diety (11 %) oraz zupy i sosy (9 %). Liczba niespełniających wymogów próbek w kategorii "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" wyraźnie zmalała (z 37 % w 2005 r. do 5 % w 2006 r.).
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 4.137 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, ale bez zezwolenia lub nieprawidłowo oznakowane |
| Mleko/przetwory mleczne |
41 |
0 |
EN 1375; EN 1784; EN 1785; EN 1787; EN 1788 |
| Ser z ziołami |
58 |
0 |
EN 1787; EN 1788; EN 1788 mod.; EN 13751 |
| Masło z ziołami |
29 |
0 |
EN 1787; EN 1788 |
| Jaja, produkty z jaj |
6 |
0 |
EN 1784 |
| Mięso (w tym mięso mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) |
18 |
0 |
EN 1784; EN 1786 |
| Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) |
39 |
0 |
EN 1784; EN 1786 |
| Kiełbasy |
58 |
0 |
EN 1784; EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Drób |
141 |
0 |
EN 1784 mod.; EN 1786 |
| Dziczyzna |
12 |
0 |
EN 1784; EN 1786 |
| Ryby i produkty rybołówstwa |
140 |
0 |
L 00.00 41 ESR; EN 1784 mod., EN 1786; EN 1788 |
| Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane |
258 |
4 |
EN 1786; ASU analog § 64 LFGB L 12.01; EN 13751; § 64 LFGB L 53.00-3, L 00.00-42 |
| Jadalne nasiona roślin strączkowych |
47 |
0 |
EN 1787, EN 1788 |
| Zupy, sosy |
175 |
18 |
EN 1375, EN 1784; EN 1785; EN 1787; EN 1788; PSL, EN 13751 |
| Zboża i produkty zbożowe |
34 |
0 |
EN13708; § 64 L 00.00-43, EN 1787; EN 1788 |
| Nasiona oleiste |
52 |
0 |
EN 1784; EN 1788 |
| Orzechy |
102 |
0 |
EN 1375; EN 1784; EN 1784 mod.; EN 1787; EN 1788 |
| Ziemniaki, części roślin o wysokiej zawartości skrobi |
56 |
0 |
EN 13751; EN 1788 |
| Świeże warzywa, sałata |
72 |
0 |
EN 13708; EN 13751; EN 1787; EN 1788 |
| Suszone warzywa i produkty warzywne |
78 |
2 |
EN 13751; EN 1787; EN 1788 |
| Świeże grzyby |
18 |
0 |
EN 1788; EN 1375 |
| Grzyby suszone lub produkty z grzybów |
199 |
5 |
EN 13708; EN 13751; EN 1787; EN 1788 |
| Świeże owoce |
109 |
0 |
EN 1787; EN 1788; EN 1784 |
| Suszone owoce lub produkty z owoców |
200 |
0 |
EN 13708; EN 13751; EN 1787; EN 1788 |
| Kakao w proszku |
11 |
0 |
|
| Kawa, surowa |
5 |
|
EN 13751, EN 1788 |
| Herbaty, produkty herbatopodobne |
431 |
3 |
EN 13708; EN 13751; EN 1787; EN 1788, § 64 L 00.00-43 |
| Potrawy gotowe do podania |
21 |
0 |
EN 13751; EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Przyprawy, w tym preparaty i sól z dodatkiem przypraw |
1.339 |
16 |
EN 13751; EN 1784; EN 1787; EN 1788 PSL, § 64 L 00.00-43 |
| Zioła |
84 |
0 |
EN 13751, EN 1787, EN 1788 |
| Suche gotowe dania |
43 |
1 |
EN 13751; EN 1787; EN 1788, § 64 L 00.00-43 |
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji |
82 |
4 |
EN 1788; PSL |
| Suplementy diety |
87 |
11 |
EN 13751; EN 13708, EN 1787; EN 1788; § 64 L 00.00-43 |
| Inne |
21 |
1 |
EN 13751; EN 1787; EN 1788 |
| Razem |
4.066 |
66 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
98,4 |
1,6 |
|
5 próbek zostało poddanych napromieniowaniu i spełnia wymogi dyrektyw UE: 2 próbki należą do kategorii "Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane", zaś 3 pozostałe próbki do kategorii "Zupy i sosy".
3.6. Dania
W 2006 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli analitycznych dotyczących napromieniowania żywności na etapie wprowadzania produktów do obrotu.
3.7. Estonia
Ogółem zbadano 10 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 10 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy |
5 |
0 |
PSL, EN 13751 |
| Herbata |
5 |
0 |
PSL, EN 13751 |
| Razem |
10 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.8. Grecja
Ogółem zbadano 3 próbki żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 3 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane |
| Zioła i przyprawy |
2 |
0 |
EN 13751 (PPSL) |
| Herbata |
1 |
0 |
EN 13751 (PPSL) |
| Razem |
3 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.9. Hiszpania
W 2006 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli analitycznych dotyczących napromieniowania żywności na etapie wprowadzania produktów do obrotu.
3.10. Finlandia
Ogółem zbadano 246 próbek. Spośród 158 próbek suszonych przypraw i ziół 19 zawierało materiał poddany promieniowaniu. Spośród 77 suplementów diety poddanych badaniom 10 zawierało materiał poddany promieniowaniu. Z 11 próbek owoców morza, jedna zawierała materiał poddany promieniowaniu.
Żaden z poddanych promieniowaniu produktów nie został odpowiednio oznaczony, a jednostki przeprowadzające napromieniowanie, w których produkty te zostały poddane promieniowaniu, nie były zatwierdzone przez UE.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 246 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Suszone przyprawy i zioła |
139 |
19 |
EN 13751; EN 1788 |
| Suplementy diety |
67 |
10 |
EN 13751; EN 1788 |
| Owoce morza |
10 |
1 |
|
| Razem |
216 |
30 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
88 |
12 |
|
3.11. Francja
Ogółem zbadano 216 próbek, z których 32 zostały napromieniowane i nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 216 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane |
| Mrożone mięso ślimaków |
2 |
0 |
EN 1788 |
| Grzyby suszone |
71 |
0 |
EN 1788 |
| Suplementy diety na bazie warzyw |
11 |
5 |
EN 1788 |
| Skorupiaki i małże |
45 |
24 |
EN 1788 |
| Żabie udka |
3 |
2 |
EN 1788 |
| Suszone owoce |
1 |
0 |
EN 1788 |
| Przyprawy i zioła |
16 |
0 |
EN 1788 |
| Suszone warzywa i ich pochodne |
13 |
0 |
EN 1788 |
| Małe czerwone owoce i pozostałe jagody |
4 |
0 |
EN 1788 |
| Azjatyckie przekąski na bazie makaronu liofilizowane |
14 |
1 |
EN 1788 |
| Krewetki |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Suszona tarta masa orzecha kokosowego |
3 |
0 |
EN 1788 |
| Herbaty i napary ziołowe |
1 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
184 |
32 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
85 |
15 |
|
Z 24 próbek skorupiaków i małży niespełniających wymogów 22 to próbki ogonków krewetek, zebrane w tym samym przedsiębiorstwie.
3.12. Węgry
Ogółem zbadano 104 próbki żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku dwóch z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 104 |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy |
80 |
1 |
| Herbata |
23 |
0 |
| Suplementy diety |
1 |
1 |
| Razem |
102 |
2 |
| Ogółem w % zbadanych próbek |
98 |
2 |
3.13. Irlandia
Ogółem w 2006 r. zbadano 452 próbki. Stwierdzono napromieniowanie 13 próbek, które nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 452 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Makaron |
107 |
1 |
Metoda EN 13751 do badania przesiewowego, potwierdzenie metodą EN 1788 |
| Zupy i sosy |
10 |
0 |
| Przyprawy/buliony |
38 |
3 |
| Zioła i przyprawy |
220 |
8 |
| Kawa i herbata (w tym herbaty ziołowe) |
43 |
0 |
| Nasiona |
13 |
0 |
| Zboża, wypieki i drożdże |
8 |
0 |
| Suplementy diety/witaminy |
9 |
1 |
| Owoce i warzywa |
1 |
0 |
| Różne |
3 |
0 |
| Razem |
439 |
13 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
97 % |
3% |
|
3.14. Włochy
Ogółem zbadano 66 próbek żywności, nie stwierdzono napromieniowania w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 66 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy, zioła i ekstrakty warzywne |
66 |
0 |
EN 13784 |
| Razem |
66 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
66 |
0 |
|
3.15. Łotwa
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.16. Litwa
Ogółem zbadano 30 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku jednej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 30 |
Zastosowane metody CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane |
| Przyprawy i zioła |
7 |
0 |
LST EN 13783:2004 |
| Herbata |
22 |
1 |
LST EN 13783:2004 |
| Razem |
29 |
1 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
3 |
|
3.17. Luksemburg
Ogółem zbadano 20 próbek żywności, nie stwierdzono napromieniowania w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 20 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane |
| Przyprawy |
15 |
0 |
EN 1788 |
| Suszone owoce |
1 |
0 |
EN 1788 |
| Herbata |
4 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
20 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.18. Malta
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.19. Niderlandy
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.20. Polska
Ogółem zbadano 139 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 2 próbek, które nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 139 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
51 |
2 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Ziemniaki |
3 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Cebula i czosnek |
21 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Drób |
1 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Orzechy niełuskane |
34 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Krewetki, ryby |
22 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Świeże owoce |
7 |
0 |
EN 1786; EN 1787; EN 1788 |
| Razem |
137 |
2 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
99 |
1 |
|
3.21. Portugalia
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.22. Szwecja
W 2006 r. przebadano 8 próbek, głównie mięsa drobiowego, metodą CEN EN 1784; żadna z nich nie była napromieniowana.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 37 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 37 |
Zastosowana metoda |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: napromieniowane |
| Pistacje, różne rodzaje orzechów |
18 |
0 |
GC |
| Sery |
17 |
0 |
GC |
| Kaczka |
2 |
0 |
GC |
| Razem |
37 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.24. Słowenia
W 2006 r. poddano badaniu 40 próbek; stwierdzono napromieniowanie trzech próbek suplementów diety.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 40 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: niejednoznaczne |
Wyniki: napromieniowane |
| Przyprawy i zioła |
10 |
0 |
0 |
EN 13751 |
| Suplementy diety |
8 |
4 |
3 |
EN 1788; EN 13751 |
| Suche mieszanki do zup |
10 |
5 |
0 |
EN 1788; EN 13751 |
| Razem |
28 |
9 |
3 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
70 |
22,5 |
7,56 |
|
3.25. Zjednoczone Królestwo
Agencja Norm Żywności (The Food Standards Agency) została powiadomiona o 530 produktach, z których lokalne organy kontroli Zjednoczonego Królestwa pobrały próbki w 2006 r. i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych 530 próbek 49 (9 %) było napromieniowane. Próbki określone w sprawozdaniu jako "niejednoznaczne" zostały oznaczone jako pośrednie przy pomocy metody CEN EN 13751:2002 i nie były dalej analizowane, lub były próbkami o "niskiej czułości" tzn. frakcja ziarna mineralnego tych próbek była zbyt mała, aby przeprowadzić dokładną analizę.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek: 530 |
Zastosowana metoda |
| Wyniki: nienapromieniowane |
Wyniki: niejednoznaczne |
Wyniki: napromieniowane |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
253 |
22 |
20 |
EN 13751; EN 1778 |
| Kuskus i suche przyprawy |
3 |
0 |
0 |
| Suche mieszanki do zup |
10 |
2 |
0 |
| Makarony i suche przyprawy |
64 |
6 |
7 |
| Ryż i suche przyprawy |
3 |
1 |
0 |
| Makaron i suche przyprawy |
2 |
0 |
0 |
| Sosy (płynne lub mrożone) |
14 |
1 |
|
| Suszone owoce |
5 |
0 |
0 |
| Warzywa, w tym cebula |
9 |
0 |
0 |
| Herbata |
11 |
1 |
6 |
| Olej |
4 |
0 |
0 |
| Ryby/owoce morza, tj. skorupiaki, krewetki |
4 |
0 |
0 |
| Suplementy diety |
52 |
9 |
16 |
| Różne |
5 |
0 |
0 |
| Razem |
439 |
42 |
49 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
83 |
8 |
9 |
|
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie |
Liczba nienapromiemowanych próbek |
Liczba napromieniowanych próbek |
% próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT |
138 |
0 |
0 |
| BE |
99 |
1 |
1 |
| CY |
BKA |
BKA |
BKA |
| CZ |
111 |
4 |
3,5 |
| DE |
4.066 |
71 |
1,6 |
| DK |
BKA |
BKA |
BKA |
| EE |
10 |
0 |
0 |
| EL |
3 |
0 |
0 |
| ES |
BKA |
BKA |
BKA |
| FI |
216 |
30 |
12 |
| FR |
184 |
32 |
15 |
| HU |
102 |
2 |
2 |
| IE |
439 |
13 |
3 |
| IT |
66 |
0 |
0 |
| LV |
BD |
BD |
BD |
| LT |
29 |
1 |
3 |
| LU |
20 |
0 |
0 |
| MT |
BD |
BD |
BD |
| NL |
BD |
BD |
BD |
| PL |
137 |
2 |
1 |
| PT |
BD |
BD |
BD |
| SE |
8 |
0 |
0 |
| SK |
37 |
0 |
0 |
| SI |
28(*) |
3 |
8 |
| UK |
439(*) |
49 |
9 |
| Razem |
6.134 |
203 |
3,3 |
|
BD Brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji BKA Brak kontroli analitycznych - w 2006 r nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne
(*) Słowenia i Zjednoczone Królestwo zaszeregowały odpowiednio 9 próbek i 42 próbki jako niejednoznaczne
|
4. WNIOSKI
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przekazywania Komisji wyników kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie oraz informacji o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu i o zastosowanych dawkach.
W 2006 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich.
Wszystkie 10 wspomnianych państw członkowskich przekazało wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu.
W 2006 r. w Unii Europejskiej zostało napromieniowane 15.058 ton żywności.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu
W 2006 r. 18 państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Trzy państwa członkowskie poinformowały Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2006 r. 3,3 % próbek zostało nielegalnie poddanych promieniowaniu lub niewłaściwie oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Ogólnie stwierdzono, że produkty znajdujące się w obrocie, wśród których stwierdzono najwięcej niezgodności z wymogami, to suplementy diety (w Niemczech, Finlandii i Zjednoczonym Królestwie) oraz zupy i sosy (w Niemczech). W Niemczech liczba napromieniowanych "azjatyckich przekąsek z makaronu" wyraźnie zmalała (z 37 % w 2005 r. do 5 % w 2006 r.).
Komisja oczekuje, że państwa członkowskie będą dalej skupiać się w swoich kontrolach na tych produktach oraz że podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo wyjaśnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2007
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2007 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE, jest dzień 30 czerwca 2008 r.
______
(1) Dz.U.L66z13.3.1999, s.16.
(2)http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/indexen.htm
(3) DzU.C187z7.8.2003, s.13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 24.
(5) Dz.U. C 112 z 12.5.2006, s. 6.
