(2006/C 82/09)(Dz.U.UE C z dnia 5 kwietnia 2006 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych(1), w szczególności jego art. 9 ust. 3,
uwzględniając zalecenie Komisji,
po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
PRZEDSTAWIA NINIEJSZĄ OPINIĘ:
(1) W dniu 14 marca 2006 r. Rada przeanalizowała zaktualizowany program konwergencji Cypru, obejmujący lata 2005-2009.
(2) Dzięki stabilnej produkcyjności i wzrostowi zatrudnienia wzrost realnego PKB Cypru (3,5 %) należał w ostatnim dziesięcioleciu do najwyższych w UE. Zadłużenie netto w stosunku do zagranicy (deficyt bilansu płatniczego) zwiększyło się (4,8 % PKB w 2004 r.) z kilku powodów, m.in. silnego popytu krajowego, spadku konkurencyjności w związku z silniejszą konkurencją w niektórych głównych sektorach cypryjskiego eksportu, wzrostem wartości funta cypryjskiego, jak również wyższymi reinwestowanymi zyskami. Odpowiadało to w dużym stopniu potrzebie finansowania sektora publicznego, który w 2004 r. odnotował deficyt wynoszący 4,1 % PKB. Inflacja HICP pozostawała przez większą część okresu ostatnich dziesięciu lat poniżej 3 %.
(3) Dnia 5 lipca 2004 r. Rada uznała, że na Cyprze istnieje nadmierny deficyt. Zgodnie z zaleceniem Rady na podstawie art. 104 ust. 7 również z dnia 5 lipca 2004 r. deficyt ten należało skorygować do 2005 r. W opinii z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie poprzedniej aktualizacji programu konwergencji, obejmującej lata 2004-2008, Rada zaleciła Cyprowi energiczne wprowadzenie w życie przewidzianych środków celem obniżenia do 2005 r. deficytu do poziomu poniżej 3 % PKB, zapewnienie do tego czasu obniżania się wskaźnika zadłużenia oraz kontynuowanie reform systemu emerytalnego i systemu opieki zdrowotnej.
(4) Obecna zaktualizowana wersja programu szacuje poziom deficytu w 2005 r. na 2,5 % PKB w porównaniu do 2,75 % PKB zakładanego w prognozach służb Komisji z jesieni 2005 r. i do nieco poniżej 3 % podanych w poprzedniej zaktualizowanej wersji programu. Różnica w stosunku do poprzedniej zaktualizowanej wersji programu tłumaczy się przede wszystkim tym, że wydatki z tytułu odsetek były o 0,5 % PKB niższe, niż się spodziewano.
(5) Nowy program zasadniczo uwzględnia wymagania dotyczące wzoru i danych stawiane programom stabilności i konwergencji, określone w nowym kodeksie postępowania(2). Zaktualizowana wersja programu została przedstawiona dwa tygodnie po upływie terminu określonego w nowym kodeksie postępowania na dzień 1 grudnia, gdyż rząd chciał w niej uwzględnić środki budżetowe podane do wiadomości w drugim tygodniu grudnia.
(6) Scenariusz makroekonomiczny, na którym opiera się program, przewiduje w okresie 2005-2009 wzrost realnego PKB nieznacznie powyżej 4 %. Na podstawie obecnie dostępnych informacji scenariusz ten wydaje się oparty na realnych założeniach dotyczących wzrostu do 2007 r., natomiast nieco zbyt optymistyczny w odniesieniu do lat 2008 i 2009, dlatego uwarunkowania o charakterze cyklicznym mierzone według luki produktowej są prawdopodobnie bardziej optymistyczne, niż zakładają to przewidywania programu. Przedstawione w programie założenia dotyczące inflacji wydają się realistyczne.
(7) Zakładając obniżenie deficytu do poniżej 3 % PKB w 2005 r., zaktualizowana wersja programu ma na celu dalszą konsolidację finansów publicznych do 2009 r., kiedy deficyt zbliżyłby się do 0,5 % PKB. Przewiduje się, że po osiągnięciu 0,75 % PKB w 2005 r. nadwyżka pierwotna będzie stopniowo rosła do 1,75 % PKB w 2009 r. W zmniejszeniu się deficytu odzwierciedla się obniżenie wskaźnika wydatków o około 4 % PKB, które nie jest w pełni zrekompensowane przez zmniejszenie się wskaźnika dochodów (o 2 %). Korekta opiera się na strukturalnych ograniczeniach w dziedzinie bieżących wydatków pierwotnych, oszczędnościach w wydatkach z tytułu odsetek oraz połączeniu środków strukturalnych i jednorazowych po stronie przychodów. Korekta w okresie 2006-2008, bardziej stopniowa niż w poprzednim programie, jest odzwierciedleniem nieco mniejszego wzrostu PKB.
(8) W okresie trwania programu przewiduje się poprawę salda strukturalnego (tj. salda dostosowanego cyklicznie bez uwzględnienia środków jednorazowych i tymczasowych), obliczanego według wspólnie uzgodnionej metodologii, z poziomu deficytu wysokości ok. 3 % PKB w 2005 r. do ok. 0,5 % PKB w 2009 r., tj. średnio o 0,5 % PKB rocznie. Brak poprawy salda strukturalnego w 2007 r. odzwierciedla przewidywane pogorszenie się sytuacji budżetowej netto Cypru w stosunku do budżetu UE z uwagi na fakt, że tymczasowe dotacje kompensujące związane z przystąpieniem Cypru do UE kończą się w 2006 r. Określonym w programie celem średniookresowym dla sytuacji budżetowej jest osiągnięcie do 2009 r. deficytu strukturalnego w wysokości 0,5 % PKB. Jako że cel średniookresowy jest bardziej ambitny, niż wymaga tego minimalna wartość odniesienia (szacowana jako deficyt wynoszący około 2 % PKB), jego osiągnięcie powinno stworzyć margines bezpieczeństwa chroniący przed ryzykiem pojawienia się nadmiernego deficytu. Wyznaczony w programie cel średniookresowy jest na właściwym poziomie, ponieważ mieści się on w zakresie określonym dla strefy euro i dla państw członkowskich grupy ERM II w Pakcie na rzecz stabilności i wzrostu oraz kodeksie postępowania, a także stosownie uwzględnia wskaźnik zadłużenia i długoterminowy średni wzrost produktu potencjalnego.
(9) Ryzyko związane z celami budżetowymi zawartymi w programie wydaje się zasadniczo zrównoważone. Z uwagi na to, że Cypr jest bardzo silnie nastawiony na turystykę, zagrożenie dla scenariusza makroekonomicznego wiąże się przede wszystkim z sytuacją geopolityczną w tym regionie. Ponadto ogólne przewidywania na lata 2008 i 2009 są nieco zbyt optymistyczne, a przewidywania dotyczące podatków trochę zbyt korzystne. Dotychczas jednak rząd cypryjski osiągał wyniki przekraczające cele budżetowe, a zaktualizowana wersja programu zawiera ponowne zobowiązanie do podjęcia w razie potrzeby dodatkowych środków w celu osiągnięcia planowanej korekty.
(10) Jeśli oprzeć się na szacunkowym wyniku na 2005 r. i wziąć pod uwagę ogół zagrożeń związanych z realizacją celów budżetowych, wydaje się, że kurs polityki budżetowej nakreślony w programie zasadniczo uwzględnia korektę nadmiernego deficytu do 2005 r. zgodnie z zaleceniem Rady. Wydaje się ponadto, że przy normalnych wahaniach makroekonomicznych zapewnia on od 2008 r. także wystarczający margines bezpieczeństwa chroniący przed przekroczeniem wartości referencyjnej deficytu wynoszącej 3 % PKB. Wydaje się także odpowiedni, aby zgodnie z planem zapewnić do 2009 r. prawie pełne osiągnięcie celu średniookresowego określonego w programie. W latach następujących po skorygowaniu nadmiernego deficytu tempo dostosowania do zawartego w programie celu średniookresowego jest zasadniczo zgodne z Paktem na rzecz stabilności i wzrostu, który stanowi, że dla strefy euro i dla państw członkowskich grupy ERM II roczna poprawa salda strukturalnego rozumiana jako wartość odniesienia powinna wynieść 0,5 % PKB, oraz że poprawa powinna być większa w okresach dobrej koniunktury gospodarczej, natomiast w okresach gorszej koniunktury może być mniejsza.
(11) Szacuje się, że wskaźnik zadłużenia w 2005 r. osiągnął 70,5 % PKB i przekroczył tym samym przewidzianą w traktacie wartość referencyjną wynoszącą 60 % PKB. Program zakłada, że wskaźnik zadłużenia spadnie do 53,5 % w 2009 r. Zagrożenia związane z planowanym zmianami poziomu wskaźnika zadłużenia wydają się zasadniczo zrównoważone. W kontekście niniejszej oceny ryzyka wydaje się, że wskaźnik zadłużenia zmniejsza się wystarczająco i zbliża się do wartości referencyjnej.
(12) Jeśli chodzi o równowagę finansów publicznych, wydaje się, że zagrożenie w przypadku Cypru jest wysokie ze względu na przewidywane koszty budżetowe związane ze zjawiskiem starzenia się społeczeństwa. Rygorystyczna realizacja planowanej konsolidacji finansów publicznych w perspektywie średniookresowej zmniejszy zagrożenie dla długookresowej stabilności; konieczne będą także - jak odnotowano w programie - znaczne środki reformy systemu emerytalnego i systemu opieki zdrowotnej, które mogłyby powstrzymać przewidywaną znaczną podwyżkę wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa w okresie do 2050 r. i zmniejszyć zagrożenie dla długookresowej stabilności finansów publicznych.
(13) Środki przewidziane w dziedzinie finansów publicznych są w dużym stopniu zgodne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej zawartymi w zintegrowanych wytycznych na lata 2005-2008. Cypr jest na dobrej drodze do skorygowania nadmiernego deficytu w terminie określonym przez Radę i podejmuje odpowiednie kroki w celu osiągnięcia celu średniookresowego przy zmniejszającym się od 2005 r. wskaźniku zadłużenia.
(14) Cypryjski krajowy program reform, przedstawiony w dniu 11 listopada 2005 r. w kontekście odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia, określa następujące wyzwania o znaczącym wpływie na finanse publiczne: (i) wspieranie badań naukowych, rozwoju i innowacji oraz ułatwienie rozpowszechniania technologii ICT; (ii) unowocześnianie infrastruktury podstawowej; (iii) wspieranie rozwoju kapitału ludzkiego oraz (iv) spójność społeczna. Skutki budżetowe działań przewidzianych w krajowym programie reform znajdują odzwierciedlenie w przewidywaniach budżetowych zawartych w zaktualizowanej wersji programu konwergencji. Środki w sektorze finansów publicznych zakładane w programie konwergencji pokrywają się z priorytetami przewidzianymi w krajowym programie reform. Zaktualizowana wersja określa środki w zakresie monitorowania i lepszej kontroli wydatków publicznych.
W świetle powyższej oceny Rada z zadowoleniem przyjmuje planowane dostosowanie strukturalne w okresie objętym programem po uprzednim zmniejszeniu deficytu w 2005 r. do poziomu poniżej 3 % PKB. Biorąc pod uwagę zalecenia sformułowane na podstawie art. 104 ust. 7, Rada wzywa Cypr do:
i) zapewnienia przy pomocy trwałych środków - zgodnie ze zaktualizowaną wersją programu konwergencji i po ograniczeniu nadmiernego deficytu - trwałej konsolidacji budżetowej w celu osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego;
ii) kontroli wydatków publicznych na świadczenia emerytalne i wdrażania dalszych reform systemu emerytalnego i systemu opieki zdrowotnej w celu długoterminowej poprawy stabilności finansów publicznych.
Porównanie głównych prognoz makroekonomicznych i budżetowych
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
| Realny PKB (zmiana w %) |
PK grudzień 2005 r. |
3,8 |
4,1 |
4,2 |
4,2 |
4,2 |
4,3 |
|
COM listopad 2005 r. |
3,8 |
3,9 |
4,0 |
4,2 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
3,6 |
4,0 |
4,4 |
4,5 |
4,5 |
n.d. |
| Inflacja HICP (%) |
PK grudzień 2005 r. |
1,9 |
2,1 |
2,0 |
2,0 |
2,0 |
2,0 |
|
COM listopad 2005 r. |
1,9 |
2,3 |
2,1 |
2,1 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
2,1 |
2,6 |
2,2 |
2,1 |
2,0 |
n.d. |
| Luka produktowa (% potencjalnego |
PK grudzień 2005 r.(1) |
- 1,3 |
- 0,8 |
- 0,3 |
0,1 |
0,0 |
0,1 |
| PKB) |
COM listopad 2005 r.(5) |
- 1,1 |
- 0,7 |
- 0,2 |
0,4 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r.(1) |
- 1,5 |
- 1,1 |
- 0,6 |
0,0 |
+ 0,5 |
n.d. |
| Saldo sektora instytucji |
PK grudzień 2005 r. |
- 4,1 |
- 2,5 |
- 1,9 |
- 1,8 |
- 1,2 |
- 0,6 |
|
rządowych i samorządowych
|
COM listopad 2005 r. |
- 4,1 |
- 2,8 |
- 2,8(6) |
- 2,4(6) |
n.d. |
n.d. |
| (%PKB) |
PK grudzień 2004 r. |
- 4,8 |
- 2,9 |
- 1,7 |
- 1,5 |
- 0,9 |
n.d. |
| Saldo pierwotne (% PKB) |
PK grudzień 2005 r. |
- 0,9 |
0,7 |
1,2 |
1,2 |
1,4 |
1,7 |
|
COM listopad 2005 r. |
- 0,9 |
0,5 |
0,3 |
0,7 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
- 1,3 |
0,7 |
1,8 |
2,0 |
2,5 |
n.d. |
| Saldo dostosowane |
PK grudzień 2005 r.(1) |
- 3,6 |
- 2,2 |
- 1,8 |
- 1,8 |
- 1,2 |
- 0,6 |
|
cyklicznie (% PKB)
|
COM listopad 2005 r. |
- 3,9 |
- 2,5 |
- 2,7 |
- 2,6 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
- 4,3 |
- 2,7 |
- 1,7 |
- 1,5 |
- 0,9 |
n.d. |
| Saldo strukturalne(2) |
PK grudzień 2005 r.(3) |
- 4,6 |
- 3,1 |
- 2,1 |
- 2,1 |
- 1,5 |
- 0,6 |
| (% PKB) |
COM listopad 2005 r.(4) |
- 4,9 |
- 3,1 |
- 2,7 |
- 2,6 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
n.d. |
n.d. |
n.d. |
n.d. |
n.d. |
n.d. |
| Dług publiczny brutto (% PKB) |
PK grudzień 2005 r. |
71,3 |
70,5 |
67,0 |
64,0 |
56,9 |
53,5 |
|
COM listopad 2005 r. |
72,0 |
70,4 |
69,1 |
67,4 |
n.d. |
n.d. |
|
PK grudzień 2004 r. |
74,9 |
71,9 |
69,2 |
65,7 |
58,1 |
n.d. |
| Uwagi: |
| (1) Wyliczenia służb Komisji na podstawie informacji zawartych w programie. |
|
(2) Saldo dostosowane cyklicznie (jak w poprzednich wierszach) bez uwzględnienia środków jednorazowych i innych środków tymczasowych.
|
|
(3) Środki jednorazowe i inne środki tymczasowe na podstawie danych zawartych w programie (przychody jednorazowe wynoszące 1,0 % PKB w 2004 r., 0,9 % PKB w
2005 r. oraz 0,3 % PKB w latach 2006-2008).
|
|
(4) Środki jednorazowe i inne środki tymczasowe na podstawie prognozy służb Komisji z jesieni 2005 r. (1,0 % PKB w 2004 r. i 0,6 % PKB w 2005 r.).
|
|
(5) Na podstawie szacowanego potencjalnego wzrostu w wysokości odpowiednio 4,0 %, 3,5 %, 3,5 % i 3,5 % w latach 2004-2007.
|
|
(6) Prognozy odnoszące się do deficytu w 2006 r. opracowane zostały w kontekście scenariusza zakładającego utrzymanie dotychczasowej polityki, gdyż w terminie
końcowym prognoz służb Komisji jesienią 2005 r. projekt budżetu na 2006 r.
nie był dostępny, co wyjaśnia częściowo wyższy przewidywany deficyt na 2007 r.
|
| Źródło: |
| Program konwergencji (PK); Prognozy gospodarcze służb Komisji z jesieni 2005 r. (KOM); Obliczenia służb Komisji. |
______
(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1055/2005 (Dz.U. L 174 z 7.7.2005, str. 1). Dokumenty przywołane w niniejszym tekście są dostępne na stronie internetowej:
http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm
(2) Program zawiera wszystkie dane obowiązkowe i większość danych opcjonalnych, których podania wymaga kodeks postępowania. Brakuje danych opcjonalnych na temat sytuacji na rynku pracy (zwłaszcza zatrudnienia (przepracowanych godzin) i wydajności pracy (przepracowanych godzin)) oraz udziału we wzroście potencjalnego PKB.
