Rzesza Niemiecka-Polska. Porozumienie w formie not w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich. Warszawa.1937.06.28.

POROZUMIENIE

między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką, w formie not, wymienionych w Warszawie dnia 28 czerwca 1937 r. w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzieć należy, wiadomym czynimy:

Dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset trzydziestego siódmego roku wymienione zostały w Warszawie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rzeszy Niemieckiej noty, stanowiące porozumienie w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich, o następującym brzmieniu dosłownym:

Deutsche Botschaft

Warschau

P. III, 2e/6.37

2 Anlagen

POSTANOWIENIA

w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich.

1) Ponieważ postanowienia kolejowe polsko-niemieckiej Konwencji dla Górnego Śląska z dnia 15 maja 1922 r. (Konwencja Genewska tytuł VIII) a w związku z tym również i postanowienia w sprawie Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich tracą ważność z dniem 15 lipca 1937 r., zostaje utworzona dla zlikwidowania prac Naczelnego Komitetu oraz utworzonego przy nim Urzędu Wagonowego na czas od 15 lipca do 30 września 1937 r. w Beuthen O/S "Komisja Likwidacyjna Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich", która obejmuje zarazem Komisję Likwidacyjną przynależnego do Naczelnego Komitetu Urzędu Wagonowego.

2) Komisja Likwidacyjna Naczelnego Komitetu składa się z obu Członków Naczelnego Komitetu, którzy byli czynni przy Naczelnym Komitecie do czasu ważności Konwencji Genewskiej. Naczelny Komitet względnie Komisja Likwidacyjna zadecyduje, którzy z urzędników i pracownikowi pełniących służbę w Naczelnym Komitecie, oraz na jaki czas mają pozostać w Komisji Likwidacyjnej dla załatwienia, prac likwidacyjnych.

3) Wspólny normalnotorowy tabor towarowy Kolei Górnośląskich zostanie celowo zlikwidowany nie 15 lipca 1937 r., ale zgodnie z porozumieniem, które w tym względzie mają zawrzeć Zarządy Kolejowe już z dniem 30 czerwca 1937 r. Począwszy od tego dnia nie przysługują zatem Naczelnemu Komitetowi a od dnia 15 lipca 1937 r. Komisji Likwidacyjnej żadne uprawnienia w sprawie rozdziału wagonów towarowych. Natomiast do obowiązków Komisji Likwidacyjnej należy kontrola obrachunku dochodów i wydatków z czynszu wagonowego w komunikacji z innymi kolejami, oraz ich podział na obie sieci Kolei Górnośląskich za okres do 30 czerwca 1937 r. według dotychczas przyjętego postępowania.

4) Komisja Likwidacyjna opracuje i roześle statystykę ruchu i przewozów Kolei Górnośląskich za rok 1936. Od wydania statystyki za pierwsze półrocze 1937 odstępuje się.

5) Komisja Likwidacyjna załatwi poza tym jeszcze inne prace likwidacyjne Naczelnego Komitetu.

6) Urzędnicy Komisji Likwidacyjnej podlegają pod względem personalnym przepisom, obowiązującym urzędników ich Państwa.

7) Komisja Likwidacyjna opracuje własny regulamin pracy oraz ureguluje sprawę przechowywania akt po ukończeniu likwidacji.

8) W stosunkach swych z urzędami polskimi Komisja Likwidacyjna posługuje się językiem polskim, z urzędami zaś niemieckimi językiem niemieckim. W stosunku do stron prywatnych obowiązuje język urzędowy tego Państwa, w którym mieszka strona prywatna. Dla stosunków stron, prywatnych z Komisją Likwidacyjną oba języki są równorzędne. Na podania należy udzielać odpowiedzi w języku, w jakim zastały wniesione.

9) Komisja Likwidacyjna preliminuje wspólne dochody i rozchody. Dochody zostaną podzielone po połowie. Uposażenia polskiego Członka i polskich urzędników Komisji Likwidacyjnej pokrywają Polskie Koleje Państwowe, uposażenie niemieckiego Członka oraz niemieckich urzędników Komisji Likwidacyjnej pokrywa Kolej Rzeszy Niemieckiej. Wszelkie pozostałe koszty personalne i rzeczowe Komisji Likwidacyjnej ponoszą Polskie Koleje Państwowe i Koleje Rzeszy Niemieckiej po połowie. Preliminarz jako też wszelkie zmiany w nim i przekroczenia wymagają zgody obu Rządów.

10) Co miesiąc Komisja Likwidacyjna rozrachowywuje swoje wspólne dochody i wydatki z odnośnymi Dyrekcjami Kolejowymi za pośrednictwem miejscowej kasy stacyjnej.

11) Biuro Obrachunkowe w Berlinie będzie załatwiało jak dotychczas za wynagrodzeniem obrachunek z wszelkimi zarządami kolejowymi za czas do 30 czerwca 1937 r. i prześle go Komisji Likwidacyjnej Urzędu Wagonowego. Komisja Likwidacyjna Urzędu Wagonowego przeprowadzi po dokonanej kontroli obrachunek z odnośnymi zarządami. Każdej z obu Dyrekcji przysługuje prawo wglądu do materiału obrachunkowego w Berlinie.

12) Komisja Likwidacyjna Urzędu Wagonowego ma prawo przeprowadzania kontroli w zakresie koniecznym dla zlikwidowania spraw tak w drodze pisemnej, jak też na miejscu w polskich i niemieckich władzach oraz jednostkach służbowych.

13) Na czas istnienia Komisji Likwidacyjnej oraz ze względu na to, że na zlikwidowanie tejże będzie potrzebnych kilka dni po 30 września 1937 r., przysługują do 15 października 1937 r., członkom i urzędnikom Komisji Likwidacyjnej posiadane dotychczas prawa, a mianowicie:

a) Każde z układających się Państw zapewnia dyplomatyczne przywileje i ulgi Członkowi Komisji Likwidacyjnej, przynależnemu do drugiego Państwa.

b) Członkowie i urzędnicy Komisji Likwidacyjnej korzystają, mieszkając na obszarze Państwa, do którego nie przynależą, na równi z obywatelami tego Państwa, z urządzeń publicznych istniejących w miejscu ich zamieszkania, a zwłaszcza z instytucyj ogólnej ochrony prawnej, kościelnych i szkolnych, oraz opieki w dziedzinie spraw mieszkaniowych i aprowizacyjnych.

c) Przepisy wyjątkowe, dotyczące cudzoziemców, nie mają zastosowania do członków i urzędników Komisji Likwidacyjnej.

d) Członkowie i urzędnicy Komisji Likwidacyjnej, przynależni do jednego z układających się Państw, zatrzymują na czas likwidacji otrzymane od Rządu drugiego Państwa dowody tożsamości, uprawniające ich do przekraczania granicy bez paszportu lub innego dokumentu i do przebywania w części byłego obszaru plebiscytowego, należącej do drugiego Państwa. W razie ewentualnych podróży służbowych poza były obszar plebiscytowy mają być im wydane potrzebne wizy bezpłatne.

e) Urzędnicy Komisji Likwidacyjnej korzystają w razie służbowego pobytu na obszarze Państwa, do którego nie przynależą:

1) ze zwolnienia od wszelkich opłat i podatków od poborów służbowych oraz innego wynagrodzenia, które otrzymują za swą działalność urzędową przy Komisji Likwidacyjnej, z wyjątkiem podatków komunalnych i kościelnych, oraz opłat szkolnych,

2) ze zwolnienia od wszelkiego rodzaju świadczeń publicznoprawnych osobistych i rzeczowych,

3) ze zwolnienia od sądownictwa zwykłego, o ile chodzi o ich służbową działalność, oraz od aresztu śledczego, chyba że idzie o ściganie zbrodni,

4) ze zwolnienia od obowiązku składania świadectwa co do wydarzeń odnoszących się do ich urzędowej działalności, o ile Komisja Likwidacyjna nie zezwoli na złożenie świadectwa.

f) Polscy urzędnicy Komisji Likwidacyjnej korzystają z wolności od niemieckich ceł wwozowych od wszelkich przedmiotów przeznaczonych dla ich osobistego lub urzędowego użytku lub zużycia, a sprowadzonych z Polski, oraz z wolności od niemieckich opłat wywozowych od wymienionych wyżej przedmiotów, które po użyciu odesłane zostaną z powrotem do Polski. Zakazy przywozu i wywozu układających się Państw nie będą stosowane do tych przedmiotów w powyższym zakresie. Odprawa celna przedmiotów, co do których ulgi te będą wymagane, odbywa się w urzędzie celnym właściwym dla miejsca zamieszkania urzędnika, domagającego się ulgi, w stosunku do niego i do jego domowników, na podstawie przedłożonego zaświadczenia polskiego Członka Komisji Likwidacyjnej. Układające się Państwa zastrzegają sobie zarządzenia dalszych środków nadzorczych w razie potrzeby na podstawie wzajemnego porozumienia się.

g) Najpóźniej do 16 października 1937 r. należy zwrócić odnośnym Rządom wydane Członkom i urzędnikom Komisji Likwidacyjnej w myśl powyższych przepisów dowody tożsamości.

14) Polskiemu Członkowi i polskim urzędnikom Komisji Likwidacyjnej będą udzielane jak dotychczas przez Urząd Dewiz Nadprazydenta Skarbowego dla Śląska na wniosek Niemieckiego Członka Komisji Likwidacyjnej miesięczne zezwolenia upoważniające do wymiany na walutę polską i wywozu do Polski wypłacanych im w kasie stacyjnej w Beuthen O/S należności (uposażenia, koszty podróży itd.). Podobne zezwolenia na ten sam cel będą udzielane nadal Niemieckiemu Członkowi i niemieckim urzędnikom Komisji Likwidacyjnej w razie koniecznych wyjazdów służbowych do Polski.

15) Poszczególne prace likwidacyjne z obrachunku czynszu wagonowego, które będą musiały być załatwione jeszcze po 30 września 1937 r. zostaną załatwione wspólnie przez właściwe Dyrekcje Kolejowe i w porozumieniu z Biurami Obrachunkowymi Polskich Kolei Państwowych oraz Kolei Rzeszy Niemieckiej.

MINISTERSTWO

SPRAW ZAGRANICZNYCH

No. P. V. 95/N/1/4/37.

Dwa załączniki.

Panie Ambasadorze,

W związku z polsko - niemieckimi rokowaniami, odbytymi w Köln w czasie od 28 kwietnia do 8 maja 1937 r. i w Warszawie od 20 maja do 2 czerwca 1937 r. w sprawie wzajemnej komunikacji kolejowej, zechciał mi Pan Ambasador notą No. P. III. 2. e. z dnia dzisiejszego zaproponować następujące Porozumienie:

" 1) Rząd Polski i Rząd Rzeszy Niemieckiej wyrażają zgodę na opracowane podczas powyższych rokowań postanowienia w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego, normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich.

2) Załączone do noty niniejszej polski i niemiecki teksty wyżej wymienionych postanowień, stanowią część składową niniejszego Porozumienia.

3) Porozumienie niniejsze będzie ratyfikowane i wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi możliwie najrychlej w Berlinie.

Wejdzie ono w życie piątego dnia po dacie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych i zachowa moc obowiązującą do dnia 15 października 1937 r.".

Potwierdzając Waszej Ekscelencji odbiór wspomnianej noty, mam zaszczyt zawiadomić, że Rząd Polski przyjmuje Porozumienie zaproponowane w tej nocie.

Zechce Pan, Panie Ambasadorze, przyjąć zapewnienie mego bardzo wysokiego poważania.

Warszawa, dnia 28 czerwca 1937 r.

Szembek

Jego Ekscelencja

Pan Hans Adolf von MOLTKE

Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny

Rzeszy Niemieckiej

w Warszawie.

POSTANOWIENIA

w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich.

1) Ponieważ postanowienia kolejowe polsko - niemieckiej Konwencji dla Górnego Śląska z dnia 15 maja 1922 r. (Konwencja Genewska tytuł VIII) a w związku z tym również i postanowienia w sprawie Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich tracą ważność z dniem 15 lipca 1937 r., zostaje utworzona dla zlikwidowania prac Naczelnego Komitetu oraz utworzonego przy nim Urzędu Wagonowego na czas od 15 lipca do 30 września 1937 r. w Beuthen O/S "Komisja Likwidacyjna Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich", która obejmuje zarazem Komisję Likwidacyjną przynależnego do Naczelnego Komitetu Urzędu Wagonowego.

2) Komisja Likwidacyjna Naczelnego Komitetu składa się z obu Członków Naczelnego Komitetu, którzy byli czynni przy Naczelnym Komitecie do czasu ważności Konwencji Genewskiej. Naczelny Komitet względnie Komisja Likwidacyjna zadecyduje, którzy z urzędników i pracowników, pełniących służbę w Naczelnym Komitecie, oraz na jaki czas mają pozostać w Komisji Likwidacyjnej dla załatwienia prac likwidacyjnych.

3) Wspólny normalnotorowy tabor towarowy Kolei Górnośląskich zostanie celowo zlikwidowany nie 15 lipca 1937 r., ale zgodnie z porozumieniem, które w tym względzie mają zawrzeć Zarządy Kolejowe już z dniem 30 czerwca 1937 r. Począwszy od tego dnia nie przysługują zatem Naczelnemu Komitetowi a od dnia 15 lipca 1937 r. Komisji Likwidacyjnej żadne uprawnienia w sprawie rozdziału wagonów towarowych. Natomiast do obowiązków Komisji Likwidacyjnej należy kontrola obrachunku dochodów i wydatków z czynszu wagonowego w komunikacji z innymi kolejami, oraz ich podział na obie sieci Kolei Górnośląskich za okres do 30 czerwca 1937 r. według dotychczas przyjętego postępowania.

4) Komisja Likwidacyjna opracuje i roześle statystykę ruchu i przewozów Kolei Górnośląskich za rok 1936. Od wydania statystyki za pierwsze półrocze 1937 odstępuję się.

5) Komisja Likwidacyjna załatwi poza tym jeszcze inne prace likwidacyjne Naczelnego Komitetu.

6) Urzędnicy Komisji Likwidacyjnej podlegają pod względem personalnym przepisom, obowiązującym urzędników ich Państwa.

7) Komisja Likwidacyjna opracuje własny regulamin pracy oraz ureguluje sprawę przechowywania akt po ukończeniu likwidacji.

8) W stosunkach swych z urzędami polskimi Komisja Likwidacyjna posługuje się językiem polskim, z urzędami zaś niemieckimi językiem niemieckim. W stosunku do stron prywatnych obowiązuje język urzędowy tego Państwa, w którym mieszka strona prywatna. Dla stosunków stron prywatnych z Komisją Likwidacyjną oba języki są równorzędne. Na podania należy udzielać odpowiedzi w języku, w jakim zostały wniesione.

9) Komisja Likwidacyjna preliminuje wspólne dochody i rozchody. Dochody zostaną podzielone po połowie. Uposażenia polskiego Członka i polskich urzędników Komisji Likwidacyjnej pokrywają Polskie Koleje Państwowe, uposażenie niemieckiego Członka oraz niemieckich urzędników Komisji Likwidacyjnej pokrywa Kolej Rzeszy Niemieckiej. Wszelkie pozostałe koszty personalna i rzeczowe Komisji Likwidacyjnej ponoszą Polskie Koleje Państwowe i Koleje Rzeszy Niemieckiej po połowie. Preliminarz jako też wszelkie zmiany w nim i przekroczenia wymagają zgody obu Rządów.

10) Co miesiąc Komisja Likwidacyjna rozrachowywuje swoje wspólne dochody i wydatki z odnośnymi Dyrekcjami Kolejowymi za pośrednictwem miejscowej kasy stacyjnej.

11) Biuro Obrachunkowe w Berlinie będzie załatwiało jak dotychczas za wynagrodzeniem obrachunek z wszelkimi zarządami kolejowymi za czas do 30 czerwca 1937 r. i prześle go Komisji Likwidacyjnej Urzędu Wagonowego. Komisja Likwidacyjna Urzędu Wagonowego przeprowadzi po dokonanej kontroli obrachunek z odnośnymi zarządami. Każdej z obu Dyrekcji przysługuje prawo wglądu do materiału obrachunkowego w Berlinie.

12) Komisja Likwidacyjna Urzędu Wagonowego ma prawo przeprowadzania kontroli w zakresie koniecznym dla zlikwidowania spraw tak w drodze pisemnej, jak też na miejscu w polskich i niemieckich władzach oraz jednostkach służbowych.

13) Na czas istnienia Komisji Likwidacyjnej oraz ze względu na to, że na zlikwidowanie tejże będzie potrzebnych kilka dni po 30 września 1937 r., przysługują do 15 października 1937 r., Członkom i urzędnikom Komisji Likwidacyjnej posiadane dotychczas prawa a mianowicie:

a) Każde z układających się Państw zapewnia dyplomatyczne przywileje i ulgi Członkowi Komisji Likwidacyjnej, przynależnemu do drugiego Państwa.

b) Członkowie i urzędnicy Komisji likwidacyjnej korzystają, mieszkając na obszarze Państwa, do którego nie przynależą, na równi z obywatelami tego Państwa, z urządzeń publicznych istniejących w miejscu ich zamieszkania, a zwłaszcza z instytucyj ogólnej ochrony prawnej, kościelnych i szkolnych, oraz opieki w dziedzinie spraw mieszkaniowych i aprowizacyjnych.

c) Przepisy wyjątkowe, dotycząca cudzoziemców, nie mają zastosowania do członków i urzędników Komisji Likwidacyjnej.

d) Członkowie i urzędnicy Komisji Likwidacyjnej, przynależni do jednego z układających się Państw, zatrzymują na czas likwidacji otrzymane od Rządu drugiego Państwa dowody tożsamości, uprawniające ich do przekraczania granicy bez paszportu lub innego dokumentu i do przebywania w części byłego obszaru plebiscytowego, należącej do drugiego Państwa. W razie ewentualnych podróży służbowych poza były obszar plebiscytowy mają być im wydane potrzebne wizy bezpłatne.

e) Urzędnicy Komisji Likwidacyjnej korzystają w razie służbowego pobytu na obszarze Państwa, do którego nie przynależą:

1) ze zwolnienia od wszelkich opłat i podatków od poborów służbowych oraz innego wynagrodzenia, które otrzymują za swą działalność urzędową przy Komisji Likwidacyjnej, z wyjątkiem podatków komunalnych i kościelnych, oraz opłat szkolnych,

2) ze zwolnienia od wszelkiego rodzaju świadczeń publicznoprawnych osobistych i rzeczowych,

3) ze zwolnienia od sądownictwa zwykłego, o ile chodzi o ich służbową działalność, oraz od aresztu śledczego, chyba że idzie o ściganie zbrodni,

4) ze zwolnienia od obowiązku składania świadectwa co do wydarzeń odnoszących się do ich urzędowej działalności, o ile Komisja Likwidacyjna nie zezwoli na złożenie świadectwa.

f) Polscy urzędnicy Komisji Likwidacyjnej korzystają z wolności od niemieckich ceł wwozowych od wszelkich przedmiotów przeznaczonych dla ich osobistego lub urzędowego użytku lub zużycia, a sprowadzonych z Polski, oraz z wolności od niemieckich opłat wywozowych od wymienionych wyżej przedmiotów, które po użyciu odesłane zostaną z powrotem do Polski. Zakazy przywozu i wywozu układających się Państw nie będą stosowane do tych przedmiotów w powyższym zakresie. Odprawa celna przedmiotów, co do których ulgi te będą wymagane, odbywa się w urzędzie celnym właściwym dla miejsca zamieszkania urzędnika, domagającego się ulgi, w stosunku do niego i do jego domowników, na podstawie przedłożonego zaświadczenia polskiego Członka Komisji Likwidacyjnej. Układające się Państwa zastrzegają sobie zarządzenia dalszych środków nadzorczych w razie potrzeby na podstawie wzajemnego porozumienia się.

g) Najpóźniej do 16 października 1937 r. należy zwrócić odnośnym Rządom wydane Członkom i urzędnikom Komisji Likwidacyjnej w myśl powyższych przepisów dowody tożsamości.

14) Polskiemu Członkowi i polskim urzędnikom Komisji Likwidacyjnej będą udzielane jak dotychczas przez Urząd Dewiz Nadprezydenta Skarbowego dla Śląska na wniosek Niemieckiego Członka Komisji Likwidacyjnej miesięczne zezwolenia upoważniające do wymiany na walutę polską i wywozu do Polski wypłacanych im w kasie stacyjnej w Beuthen O/S należności (uposażenia, koszty podróży itd.). Podobne zezwolenia na ten sam cel będą udzielane nadal Niemieckiemu Członkowi i niemieckim urzędnikom Komisji Likwidacyjnej w razie koniecznych wyjazdów służbowych do Polski.

15) Poszczególne prace likwidacyjne z obrachunku czynszu wagonowego, które będą musiały być załatwione jeszcze po 30 września 1937 r. zostaną załatwione wspólnie przez właściwe Dyrekcje Kolejowe i w porozumieniu z Biurami Obrachunkowymi Polskich Kolei Państwowych oraz Kolei Rzeszy Niemieckiej.

Zaznajomiwszy się z powyższym porozumieniem, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych; oświadczamy, że jest przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 9 lipca 1937 r.

• Identyfikator: Dz.U.1938.52.405
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rzesza Niemiecka-Polska. Porozumienie w formie not w sprawie utworzenia Komisji Likwidacyjnej Naczelnego Komitetu Kolei Górnośląskich oraz w sprawie zlikwidowania wspólnego normalnotorowego taboru towarowego Kolei Górnośląskich. Warszawa.1937.06.28.
• Data aktu: 28/06/1937
• Data ogłoszenia: 26/07/1938
• Data wejścia w życie: 21/10/1937