Radcy prawnemu Piotrowi B. (dane zmienione) zarzucono, że od 1 marca 2021 r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów naruszył obowiązek dbania o godność zawodu w życiu prywatnym. Miał on „trwale nie respektować prawomocnego i wykonalnego orzeczenia rozwodowego Sądu Apelacyjnego".

 

Zarzut: Nierespektowanie wyroków

Sąd w wyroku rozwodowym między radcą a jego żoną określił stałe miejsce zamieszkania małoletnich dzieci i ich kontakty z ojcem. Ten jednak zatrzymał małoletnie dzieci - wbrew treści tych orzeczeń. A także wbrew późniejszemu orzeczeniu Sądu Rejonowego z 25 marca 2021 r. nie wydał dzieci matce.

W kolejnym orzeczeniu bowiem zlecono kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie małoletnich dzieci.

Rzecznik dyscyplinarny oskarżył radcę prawnego o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu zasad etyki radcy prawnego, określonych w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych jako sąd I instancji 12 października 2022 r., uniewinnił Piotra B. od zarzucanego mu wnioskiem o ukaranie czynu.

Od tego orzeczenia odwołanie złożył Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, zaskarżając je w całości na niekorzyść. Wnosił o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Okręgowemu Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.

Odwołanie wniósł również pełnomocnik pokrzywdzonej, który orzeczenie zaskarżył w całości na niekorzyść obwinionego oraz wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie Wyższemu Sądowi Dyscyplinarnemu Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Czytaj też w LEX: Zadania samorządu radców prawnych w świetle art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej >

 

Uchylenie uniewinnienia

Po rozpoznaniu odwołań Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, orzeczeniem z 13 lipca 2023 r., uchylił zaskarżone orzeczenie w całości i przekazał sprawę Okręgowemu Sądowi Dyscyplinarnemu Okręgowej Izby Radców Prawnych do ponownego rozpoznania.

Obrońca obwinionego radcy prawnego złożył skargę na orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Krajowej Izby Radców Prawnych. Wskazał w niej, że skarży orzeczenie w całości, na korzyść obwinionego radcy prawnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu obrońca obwinionego zarzucił obrazę przepisów postępowania tj.:

  • błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż obwiniony nie popełnił zarzucanego mu czynu, ponieważ ocena zachowania obwinionego powinna skupić się jedynie na fakcie, iż wyroku tego nie przestrzega, ponieważ wola wykonania prawomocnego orzeczenia nie leży tylko i wyłącznie po stronie obwinionego, ale również po stronie dzieci, które to nie są małoletnie i posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych;
  • pominięcie dowodów, czyli opinii wydanej przez Zespół Sądowych Specjalistów; wynika z nich wprost, że matka stosowała przemoc fizyczną i psychiczną wobec dzieci, że dzieci nie chciały mieszkać z matką, że obwiniony podjął prawne próby zmiany prawomocnego orzeczenia, że dwie niezależne od siebie instytucje przyznały, że lepiej będzie dla dzieci jak będą mieszkać z obwinionym;
  • respektowanie prawomocnego orzeczenia sądów powszechnych przez obwinionego wiązałoby się z użyciem przemocy względem dzieci, a dodatkowo narażało je na przemoc fizyczną i psychiczną ze strony matki.

Sąd Najwyższy oddalił skargę obrońcy. Zarzuty skargi nie były uzasadnione – orzekł sędzia sprawozdawca Zbigniew Korzeniowski.

Czytaj też w LEX: Prawnicze samorządy zawodowe w orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych > 


SN nie przeprowadza dowodów

Wyższy Sąd Dyscyplinarny (WSD) wskazał, iż za własne przyjmuje stanowisko wyrażone w zdaniu odrębnym, a także, że rację ma Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, sprzeciwiając się stawianej przez Okręgowy Sąd Dyscyplinarny tezie, że nie doszło do popełnienia deliktu dyscyplinarnego.

WSD wprost stwierdził, że prawidłowa analiza materiału dowodowego sprawy prowadzi do wniosku, że działania obwinionego zawarte w opisie zarzucanego czynu wypełniały znamiona przewinienia dyscyplinarnego.

WSD odwołał się do prawa materialnego – art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 11 KERP, przy czym uznał, że doszło do popełnienia przez OSD kluczowego błędu w ustaleniach faktycznych. Ale prawidłowa analiza materiału dowodowego sprawy prowadzi do wniosku, że obwiniony zarzucany mu czyn popełnił, zaś jego działania zawarte w opisie zarzucanego czynu wypełniły znamiona przewinienia dyscyplinarnego.

Z materiału dowodowego sprawy jednoznacznie wynika, iż obwiniony popełnił zarzucany we wniosku o ukaranie czyn.

Innymi słowy nie są zasadne zarzuty skargi, gdyż oparte są na błędnym założeniu, że Sąd Najwyższy w trybie skargi z art. 539a k.p.k. może dokonywać kontroli oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) oraz prawa materialnego, które łącznie zdecydowały o zastosowaniu przez WSD art. 454 par. 1 k.p.k., skoro sąd dyscyplinarny w dwuinstancyjnym postępowaniu samodzielnie ustala stan faktyczny i suwerennie kwalifikuje czyn na gruncie prawa materialnego. Ocena ta odnosi się również do zarzutów pominięcia dowodów - albowiem Sąd Najwyższy w tym wypadku nie zastępuje sądu dyscyplinarnego. Odróżnić należy zatem funkcję i wąski zakres procesowy szczególnej skargi z art. 539a k.p.k. od kasacji z art. 62(2) ustawy o radcach prawnych.

Postanowienie Izby Odpowiedzialności Zawodowej z 17 kwietnia 2024 r., sygn. akt II ZSG 8/23

Czytaj też w LEX: Konsekwencje nieposiadania konta na portalu informacyjnym sądu przed adwokata i radcę prawnego >