Chodzi o nowy podatek wprowadzony przez Polski Ład, określony w art. 24ca ustawy o CIT, którego obowiązywanie odroczono do końca 2023 r. Co do zasady zapłacą go spółki, które poniosą stratę podatkową lub nie przekroczą 2-proc. progu rentowności. Celem jest uszczelnienie systemu podatkowego oraz zapobieganie przerzucania dochodów z polskich spółek do jurysdykcji o korzystniejszym poziomie opodatkowania. Podatek trzeba będzie po raz pierwszy uwzględnić w rozliczeniu za 2024 r. Spółki, których rok podatkowy jest równy kalendarzowemu, zrobią to do końca marca 2025 r. 

Czytaj również: Podatek minimalny wszedł w życie, zaczynają się problemy >>

 

Przygotowania trzeba zacząć wcześniej

- Mimo iż pierwsze rozliczenie podatku minimalnego nastąpi w 2025 r., to przedsiębiorcy już teraz powinni rozpocząć odpowiednie przygotowania. Konstrukcja będzie zapewne przysparzała wiele problemów praktycznych: rozpoczynając od tego, kto ten podatek zapłaci, kto może uniknąć zapłaty - powołując się na obszerny katalog wyłączeń - oraz kto nie uniknie zapłaty i będzie musiał przejść przez wielopoziomowy wzór do wyliczenia należnego podatku do dopłaty – mówi Michał Kwaśniewski, adwokat, partner w Quidea.

Zobacz procedurę: Minimalny podatek dochodowy >

Konieczność wcześniejszych przygotowań podkreśla też Dominika Kłopotowska, doradca podatkowy, menedżer w Grant Thornton. 
- Należy zwrócić uwagę, że omawiane regulacje wprowadzają m.in. odrębny sposób liczenia straty, przewidują szereg nieznanych wcześniej wyłączeń dla różnych grup podatników, jak również wymagają specyficznego ustalenia podstawy opodatkowania. Oznacza to nie tylko konieczność wcześniejszej analizy przepisów pod kątem obowiązku podlegania pod podatek minimalny, ale również potrzebę opracowania narzędzi pomocnych w późniejszej kalkulacji podatku. Ponadto przedsiębiorcy powinni ocenić jakim obciążeniem może być dla nich podatek minimalny. W tym celu pomocne może być np. przeprowadzenie symulacji rozliczenia w oparciu o dane z lat poprzednich, czy dane prognozowane - wskazuje.

Sprawdź w LEX: Jak ustalić, czy spółka jest zobowiązana do zapłaty podatku minimalnego? >

 

Wielostopniowe ustalenia

Podatek minimalny może zapłacić spółka będąca podatnikiem CIT (akcyjna, sp. z o.o., prosta spółka akcyjna, komandytowa, komandytowo-akcyjna, wybrane spółki jawne lub ich zagraniczne odpowiedniki, jeśli prowadzą działalność poprzez położony w Polsce zagraniczny zakład). 

Przedsiębiorcy powinni przede wszystkim ustalić:

  • czy udział dochodów w przychodach (innych niż pochodzących z zysków kapitałowych) jest niższy lub równy 2 proc. albo      
  • poniesie stratę podatkową za 2024 r. (Inną niż z zysków kapitałowych).

Przepisy przewidują jednak szereg wyłączeń, dzięki którym podatku unikną m.in.

  • podatnicy rozpoczynający działalność - w roku rozpoczęcia działalności i w kolejnych dwóch latach podatkowych - czyli łącznie w trzech latach podatkowych, ale uwaga na podmioty utworzone w wyniku czynności reorganizacyjnych,
  • ci, których dotknął spadek przychodów o minimum 30 proc. w porównaniu do poprzedniego roku,
  • mali podatnicy CIT (których roczne przychody brutto ze sprzedaży nie przekraczają 2 mln euro),
  • przedsiębiorstwa finansowe w rozumieniu art. 15c ust. 16 ustawy o CIT (banki, SKOK-i, towarzystwa ubezpieczeniowe, etc.).
  • podatnicy zajmujący się eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych lub wydobywaniem kopalin wymienionych w załączniku do ustawy z 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach,
  • ci, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, jeżeli podatnicy nie posiadają udziałów w innych spółkach lub innych podmiotach,
  • spółki prowadzące gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 679),
  • ci, których większość przychodów zostało osiągniętych w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia,
  • ci, których rentowność w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była co najmniej na poziomie 2 proc.,
  • postawieni w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjny,
  • tworzący grupę spółek, w ramach której spółka dominująca posiada bezpośrednio minimum 75 proc. w kapitale spółki zależnej przez cały rok podatkowy, jeśli rok podatkowy tych spółek jest taki sam i spółki te łącznie osiągają udział dochodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach z tego źródła na poziomie przekraczającym 2 proc.,
  • podatnicy, którzy zawrą z Szefem KAS tzw. umowę o współdziałania w ramach dobrowolnych form współpracy z organami podatkowymi.

Sprawdź w LEX: Czy spółka z o.o., która poniosła stratę w 2023 r., ma obowiązek zapłacić podatek minimalny? >

 

Strata nie zawsze oznacza podatek

Jednak nawet jeśli przedsiębiorca nie może skorzystać z wyłączeń, nie oznacza to jeszcze, że zapłaci podatek minimalny. Przepisy pozwalają bowiem wyłączyć z wyniku szereg kosztów i przychodów. 

- W praktyce może dojść do sytuacji, w której spółka wykaże stratę dla celów rozliczenia „klasycznego” CIT, natomiast uwzględniając przytoczone wyłączenia, przekroczy ustawowy 2 proc. próg rentowności w rozumieniu regulacji o podatku minimalnym i ostatecznie nie zapłaci nowego podatku - mówi Michał Kwaśniewski. 

Jednak jak zauważa Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor departamentu podatkowego Konfederacji Lewiatan, koszty niezbędnych analiz, obliczenia i poboru tego podatku przez przedsiębiorców będą wyższe niż spodziewane wpływy budżetowe. 

Przy obliczeniu straty oraz poziomu rentowności przedsiębiorca nie uwzględnia:

  • zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów kosztów wynikających z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne
  • zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów opłat ustalonych w umowie leasingu operacyjnego,
  • przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z tymi przychodami z tytułu zbycia wierzytelności na rzecz podmiotu będącego instytucją finansową,
  • wzrostu kosztów uzyskania przychodów z tytułu zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu przewodowego (w porównaniu rok do roku).
  • zapłaconych przez podmiot do tego obowiązany kwot podatku akcyzowego, podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej i opłaty emisyjnej,
  • przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów odpowiadających wysokości podatku akcyzowego zawartego w cenie wyrobów akcyzowych nabywanych/sprzedawanych przez podatnika,
  • 20 proc. wartości kosztów z tytułu wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne oraz wpłat do PPK.

W wyniku tych kalkulacji może się okazać, że dochód podatnika obliczany na potrzeby podatku minimalnego wzrośnie na tyle, że osiągnie rentowność ponad 2 proc. 

- Konstrukcja podatku minimalnego wskazuje, że ustawodawca dzieli koszty na "lepsze" i "gorsze", preferując koszty związane z inwestycjami - mówi Michał Kwaśniewski.  

Sprawdź w LEX: Czy podatek minimalny można pomniejszyć o podatek od przychodów z budynków? >

 

Nowość
Nowość
CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość

Paweł Małecki, Małgorzata Mazurkiewicz

Sprawdź  

 

Podstawa opodatkowanie według dwóch metod

Jeśli jednak nie da się zastosować żadnego z wyłączeń, przedsiębiorcy muszą zdecydować się na jedną z dwóch alternatywnych metod obliczenia podatku. 

Według pierwszej metody podatek wyniesie 10 proc. podstawy opodatkowania, czyli sumy m.in. 1,5 proc. przychodów podatnika (innych niż z zysków kapitałowych) oraz “nadmiernych” kosztów finansowania dłużnego i usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych.

Podatnik będzie mógł też wybrać inną metodę. Alternatywny sposób obliczenia podstawy opodatkowania to 3 proc. wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych. O wyborze takiego sposobu ustalania podstawy opodatkowania poinformuje w zeznaniu składanym za rok podatkowy, za który dokonał takiego wyboru.

Co ważne, przedsiębiorcy mają możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania poprzez odliczenie m.in.:

  • kosztów kwalifikowanych w ramach stosowania ulg podatkowych (w szczególności ulgi na działalność badawczo-rozwojową,), oraz
  • przychodów, które są uwzględniane przy obliczaniu dochodu zwolnionego z tytułu działalności prowadzonej w ramach Polskiej Strefy Inwestycji lub Specjalnych Stref Ekonomicznych (dot. zwolnień określonych w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a ustawy o CIT; dalej: „zwolnienie z CIT w ramach strefy”).

Jeśli przedsiębiorca zapłaci podatek minimalny, to będzie mógł go odliczyć od „klasycznego” CIT w zeznaniach składanych za kolejne 3 lata podatkowe.

Czytaj też w LEX: Opodatkowanie podatkiem minimalnym CIT spółek komunalnych >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.